,,ele eemlander".
N# 269
15,,e Jaargang.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
Vrijdag 18 Mei 1917.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Een Tooneel-voorstelling
in een LimbnrgsGk dor<]i.
Hoofdredacties
MARIE VAN VERSENDAAu
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per maanden voor Amersfoort f 1.80.
Idem franco per post- 1.80»
Per week (met gratis verrekering tegen ongelukken) 0.12®.
Afronderlijke nummers0.05.
Wekelijksoh bijvoegsel nDt Hollandacha Huisvrouw" (onder
redactie van Thérèae Hoven) per 3 mnd. 50 cis.
Wckelijksch bijvoegsel „Wereldrtvita" per 3 mnd. 52 cis.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46,
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-5 regolsf o.SO.
Elko rogol moer (l 40.15.
Dienstaanbiodingen 1—regels., 0.50.
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handol en bedrijf bostaan zoor voordeeligo bepalingen
tot het herhaald advortooron in dit Blad, b\| abonnement.
Eeno circulaire, bevattonde do voorwaardon, wordt op
uanvraag toegezonden.
Politiek Overzicht
De stand van den wereld-
strijd.
Wij zullen nog wel niet aan het einde zijn
van den strijd, die aan het westelijke front
sedert 9 April met nieuwe woede aan den
gang is. Een eindoordeel kan dus nog niet
worden uitgesproken. Maar op grond van
de ondervinding, die tot dusver is opgedaan,
mag toch wel gezegd worden met eene waar
schijnlijkheid, die grenst aan zekerheid, dat
het zich niet laat voorzien, dat de pogingen
van de geallieerden zullen slagen om het
Duitsche front door te breken. Met zeldzame
volharding is dit beproefd, de zwaarste offers
aan levende en doode strijdmiddelen zijn er
voor gebracht, steden en dorpen zonder tal
zijn tot puin geschoten, bloeiende velden in
woestenijen veranderd, de bevolking van
een geheele streek gedecimeerd en van hare
bestaansmiddelen beroofd, en waartoe
heeft dit alles gediend? Tot niets anders dan
om het bewijs te leveren, dat men heeft ge
streefd naar een doel, dat onbereikbaar is.
Dat is zonneklaar voor ieder, die den toe
stand onbevangen beziet. Maar zij, die in
den strijd betrokken zijn, willen het nog niet
inzien. Een paar dagen geleden nog heeft
maarschalk Joffre aan een maaltijd te New-
York verkondigd, dat geen herstel van den
vrede mogelijk is, zonder dat Elzas-Lotharin-
gen aan Frankrijk wordt teruggegeven. Joffre
heeft zelf al zijne krachten vruchteloos aan
gewend om de Duitschers te verdrijven uit
het dooi hen in het begin van den oorlog
veroverde Fransche gebied. Hij heeft het
daarin niet verder kunnen brengen, dan dat
de Duitschers den strijd om bij Verdun door
de Fransche linie te breken, hebben moeten
opgeven. Maar zeii heeft hij tegen het Duit
sche front niets kunnen uitrichten. Toch
moeten de Duitschers uit geheel Noord-
Frankrijk en België verdreven zijn, voordat
aan de herovering" van Elzas-Lotharingen
kan worden begonnen. Kan Joffre in ernst
meenen, dat het mogelijk zal zijn, nog daar
aan te beginnen in dit stadium van den oor
log en zulk een reuzentaak tot een goed ein
de te brengen?
Het ligt voor de hand te denken aan de
Vereenigde Staten, waar Joffre nu vertoeft
om den nieuwen bondgenoot van de En
tente met deskundigen raad ter zijde te
staan. Maar wij hebben nog juist vernomen,
dat in afwachting van het tot stand komen
van de nieuwe legerwet, waarover de over
leggingen tusschen de beide huizen van het
congres nog voortduren, machtiging is gege
ven om het staande leger op de volle oor
logssterkte te brengen. Dat zal op 183,800
man gebracht kunnen worden, waarvan nu
85,000 man, dus nog niet eens de helft, zijn
aangeworven. Zelfs wanneer die geheele
strijdmacht, nadat zij tot een bruikbaar leger
zal 'zijn gevormd, voor den strijd aan het
westelijke front wordt bestemd, dan zullen
er in het gunstigste geval maanden mee ge
moeid zijn, voordat het aan den strijd zal
kunnen deelnemen. En wat beteekent dan
nog de steun, die uit Amerika is te verwach
ten in een strijd, waarin millioenenlegers te
genover elkaar staanf
Inderdaad men jaagt een hersenschim na,
wanneer men thans, nu het derde oorlogs
jaar ten einde loopt, spreekt van de herove
ring van Elzas-Lotharingen als doel van den
strijd. In plaats van daarnaar het oog te rich
ten, deed men beter de aandacht te bepalen
bij den oceaan van jammer en ellende, die
de oorlog brengt over de streken, die het
tooneel zijn van den strijd, en over de gan-
sche wereld. Wat de oorlog verslindt, vindt
men in eenig^e cijfers uitgedrukt in eene on
langs onder den titel: „De sociale balans
van den oorlog" uitgegeven brochure. Wij
ontleenen daaraan, dat wanneer de eerste
drie oorlogsjaren voltooid zijn, de kosten
van den oorlog aldus zullen zijn uit te druk
ken oorlogsleeningen 350 milliard mark,
dooden en gewonden 24 millioen mannen,
dooden alleen 7 millioen, invalieden 5 mil
lioen, verliezen door achteruitgang in ge
boorten 9 millioen.
Sedert 500 jaren is in de wereld aan goud
gewonnen voor eene waarde van 62 milliard
mark, dus nog geen vijfde van het bedrag
der oorlogsleeningen. Wanneer men de 350
milliarden oorlogskosten in 20 mark-stukken
wilde uitbetalen, dan zou men daarvan een
negenvoudigen gordel om den equator kun
nen leggen. De geheele staatsschuld van
Europa bedroeg vóór den oorlog 104 mil
liard mark. Na drie oorlogsjaren zal zij tot
450 milliarden gestegen zijn. De geheele En-
gelsche handelsvloot vóór den oorlog had
eene waarde van hoogstens 3 milliard mark,
hetgeén minder is dan de rente van de
oorlogsleeningen, die Engeland nu reeds
heeft te betalen. Frankrijk heeft nu reeds
meer dan hel dubbele aantal mannen verlo
ren van -de geheele mannelijke bevolking
van Elzas-Lotharingen. Rusland zou zich
voor de oorlogskosten een spoorwegnet heb
ben kunnen bouwen van de dichtheid van
het Belgische net.
Dit zijn cijfers, die boekdeelen spreken.
Zij illustreeren de juistheid van het woord,
in de zitting van het Engelsche lagerhuis van
2 Mei j.l. gesproken, dat deze oorlog „de
grootste daad van krankzinnigheid en de
grootste misdaad is in de. geschiedenis dei-
wereld." En dit woord ontvangt een eigen
aardig relief door het feit, dat het gespro
ken is door den kanselier der Engelsche
schatkist.
De oorlog,
Washington, 1 5 Mei. (R.) De Senaat
heeft goedgekeurd de aanwijzing van 750
millioen dollars, waarvan 400 millioen on
middellijk zullen worden besteed, voor aan
koop en aanbouw van een vloot van koop
vaardijschepen.
Londen, 16 Mei. (R.) Het persbureau
bericht, dat een flottille torpedojagers der
Vereenigde Staten onlangs in de wateren
van Engeland is aangekomen om met onze
zeestrijdkrachten in het voeren van den oor
log saaien te werken. De algemeene bevel
hebber van alle zeestrijdkrachten der Ver
eenigde Staten, die naar de Europeesche
wateren gezonden werden, is schout-bij
nacht Sions. Hij is in dagelijksche aanra
king met den chef van den marinestaf. De
diensten, die de schepen der Vereenigde
Staten bewijzen aan de zaak der geallieer
den, zijn van de grootste waarde -en worden
zeer op prijs gesteld.
Londen, 17 Mei. (R.) Bij gelegen
heid van de aankomst van Amerikaansche
oorlogsschepen heeft admiraal Beatty, de
bevelhebber van de Engelsche groote vloot,
aan admiraal Mayo, van de Atlantische
vloot der Vereenigde Staten, geseind: De
vloot verheugt zich er in, dat de Atlantische
vloot nu de taak zal deelen om de vrijheid
der wereld te bewaren en de ridderlijkheid
op zee te handhaven.
Admiraal Mayo antwoordde: De Atlanti
sche vloot der Vereenigde Staten waardeert
den groet van de Britsche vloot en heet de
gelegenheid welkom om met de Engelsche
vloot te werken voor de vrijheid van de
zeeën.
Londen, 16 Kei. (R.) De admiraliteit
bericht," dal in de afgeloopen week in de
Engelsche havens zijn aangekomen 2568 en
er uit vertrokken zijn 2552 schepen.
18 schepen van meer dan 1600 ton en 5
beneden die vrachtruimte zijn in den grond
geboord; 19 zijn zonder succes aangevallen
en 3 visschersvaartuigen zijn tot zinken ge
bracht.
B e r 1 ij n, 16 Mei. (W. B.) Officieel be
richt van nieuwe duikbootsuccessen.
In den Atlantischen Oceaan werden zes
stoomschepen en één zeilschip tot zinken
gebracht, te zamen metende 23.000 ton.
Hieronder waren :\h bewapende Engelsche
stoomschepen Trekieve (3087 ton), geladen
met 4400 ton kolen, Horsa (2949 ton), ge
laden met erts, en Londale (2660 ton), ge
laden met cokes, onderweg van New Castle
naar Tunis, voorts een groot onbekend be
wapend stoomschip.
Van de overige tot zinken gebrachte sche
pen hadden eenigen levensmiddelen en mu
nitie aan boord.
17 Mei.-In de Middellandsche zee zijn
weer 9 stoomschepen en 6 zeilschepen in
den grond geboord met ruim 30.000 ton
vrachtruimte.
artillerie en machinegeweren. Door de macht
al den tijdelijk verloren grond, dreef den
vijand terug en bracht hem buitengewoon
B e r 1 ij n, 16 Mei. (\V. B.) Avondbe-
richt uit het groote hoofdkwartier.
Bij regen en mist was de gevechtsactie
aan het westelijke front gering. Bij Roeux
en Vauxaillon kwamen plaatselijke infante-
riegevechten voor.
P a r ij s, 16 Mei. (Havas.) Namiddag
communiqué.
De artilleriestrljd hield gedurende den
nacht aan. Na een hevig bombardement
hebben de Duitschers hedenmorgen een
krachtigen aanval ondernomen over een
front van 4 K.M. in de streek van Laffaux.
Wij hebben ons, ondanks de herhaalde aan
vallen van de Duitschers, in onze stellingen
gehandhaafd. De strijd wordt op verschil
lende punten voortgezet.
Onverwachte aanvallen der Duitschers in
de streek van Auberive, Avocourtt en Bar-
renkopf zijn door he vuur der Franschen
mislukt.
Een afdeeling lichte troepen drong den
Boven-Elzas in Duitsche loopgraven en
keerde met gevangenen terug, na belangrij
ke verwoestingen te hebben aangericht.
Londen, 16 Mei. (R.) Bericht van
maarschalk Haig.
Gisteren duurde de slrijd in het Weste
lijk gedeelte van Bullecourt voort; hij was in
ons voordeel.
Wij maakten eenige gevangenen bij een
kleine botsing met den vijand in den afge
loopen nacht in onze stelling in de Hinden
burg-linie ten oosten van Bullecourt.
Ten noorden van de Scarpe is een hevige
strijd gaande.
Later bericht van het Engelsche front.
De Engelsche troepen heroverden het
grootste gedeelte van het terrein, dat ze
rondom Bullecourt hadden verloren en heb
ben nieuwe posten gevestigd in het weste
lijke deel van het dorp.
Avondbericht van maarschalk Haig.
Na een zwraar bombardement op onze
loopgraven aan de beide oevers van de
Scarpe verrichtte de vijand heden morgen
krachtige tegenaanvallen op den noordelij
ken oever tusschen Gravelle en de rivier.
Zijne troepen drongen een korte poos voor
uit onder een vernietigend vuur van onze
artillerie en machinegeweren. Door demacht
van het aantal drong de vijand onze voorste
troepen terug uit hunne stellingen. Onze
onmiddellijk begonnen tegenaanval herwon
al den tijdelijk verloren grond, dreef de
vijand terug en bracht hun buitengewoon
zware verliezen toe. Er werden een aantal
gevangenen gemaakt.
Onze troepen gingen gedurende den dag
in de Hindenburglinie vooruit ten noord
oosten van Delecourt. Een vijandelijke in-
valstroep werden ten zuidoosten van Ype-
ren teruggeslagen.
Een Duitsch vliegtuig werd gisteren naar
den grond gebracht; een van onze machines
wordt vermist.
Berlijn, 17 Mei. (W. B.) Voormiddag-
bericht uit het groote hoofdkwartier.
Front prins Rupprecht. Ten gevolge van
een krachtigen Engelschen tegenaanval
moesten wij de terreinwinst, die wij in de
vroege morgenuren in het dorp Roeux be
haald hadden, weer opgeven. De krachtige
aanvallen der Engelschen, die in aanslui
ting aan dezen strijd des voormiddags en
namiddags ten N. van de Scarpe werden on
dernomen, werden onder zware verliezen
voor den vijand afgeslagen. Ook ten Z.-W.
van Riencourt bleven de aanvallen der En
gelschen vruchteloos. Aan het front van
deze legergroep namen wij in Mei 2300
Engelschen gevangen.
Front Duitsche kroonprins. Bij VauxaiU
Ion en ten O. van Laffaux brachten wij onze
linie door een verrassenden aanval eenigé
honderden meters vooruit; wij handhaafden
de behaalde terreinwinst tegen aanvallen
der Franschen.-Behalve zijn verliezen aan
dooden en gewonden verloor de vijand in
deze gevechten 248 gevangenen en ver
scheidene machinegeweren. Ook ten W. van
de boerderij Froid Mont en bij Braye ge
lukte het ons den vijand een deel van zijn
vooruitgeschoven stelling te ontnemen en
daarbij gevangenen te maken. Het aantal
gevangenen, sedert het begin dezer maand
aan het front der Franschen gemaakt, is
hierdoor gestegen tot 2700.
Overigens was de gevechtsoctie aan dit
front en de overige fronten in het Westen
ten gevolge van den regen gering.
Avondbericht.
Uit het westen en het oosten zijn gcene
bijzondere gebeurtenissen te berichten.
P a r ij s, -1 7 Me i. (Havas). Namiddag
communiqué:
De nacht werd gekenmerkt door nieuwe
aanvallen der Duitschers in de streek ten
N. van den molen van Laffaux. Alle pogin
gen der Duitschers om het terrein, dot door
de Franschen bij een tegenaanval veroverd
was, te heroveren, mislukten. De strijd, dio
op sommige punten zeer levendig was, ver
liep overal in het voorcjeel der Franschen en
kostte daarentegen den Duitschers zware
verliezen. De vijand liet tal van gevangenen
in handen "tier Franschen. Ten N.-W. van
Braye-en-Laonnais beproefden drie Duitsche
detachementen herhaaldelijk de Fransche
liniën ,1e naderen in den sector van de hoeve
Royère en bij Chevigny. Zij leden evenwe!
ernstige verliezen ten gevolge van hel
Fransche spervuur, zonder eenig gunstig re*
sultaat te verkrijgen. In Champagne waren
patrouille-gevechten in de streek van den
Mont Cornillet. Wij maakten krijgsgevang©- x
nen. Van de rest van het front is niets te
melden.
Avondcommuniqué.
De Duitsolvers hervatten hunne pogingen
niet in de streek van den molen van Laf
faux, waar wij onze linie volledig herstelden.
Wij maakten merkbare vorderingen ten
oosten van Craonne en namen eenige loop
graafgedeelten in de streek van hoogte 108.
Wij maakten een aantol gevongenen.
Londen, 17 Mei. (R.) Bericht van
maaïschalk Haig.
In den afgeloopen nacht werd de strijd bij
Bullecourt hervat. Onze troepen kwamen
verder vooruit door het dorp en bereikten
den westelijken hoek.
Avondbericht.
Heden voltooiden onze troepen de ver
overing van Bullecourt; zij maakten daarbij
een zestigtal gevangenen. Het geheele dorp
is nu in onze handen.
P a r ij s, 15 Mei. (Havas). De minister
raad heeft in zijne vergadering van heden
besloten generaal Pétain te benoemen tot
De ouderdom verheldert of versteent ons
inzicht.
door
&r. L. H. J. Lamberts H u r r e l bT i n c k.
10
w En hier heeft de goede man mij verleid, dat
wij hel toch wel wat al te bar hadden ge
maakt, dat half Emmikhoven rond liep met
blauwe oogen, dat de kleermaker u weet
wel, die zoo mooi voor dien gemecnen kerel
speelde in al dien tijd nog neit op z'n snij
derstafel had kunnen zitten van wege dc pijn
aan zijn achterwerk, dat hij zijn arm ook nog
niet had kunnen gebruiken, dat hij nog geen
stuk had kunnen naaien 't was ook wel een
beetje al te erg geweest, zoo als wij dien
armen kerel hadden vertramponeerd; wijders
heeft hij mij medegedeeld, dat Genoveva d'r
ipruik kwijt was en die nergens was te vinden
geweest.
Als ik luide begin te lachen „o jonge
heer, u weet er meer van.'*
„Ja, notaris, daf weet ik ook, m'n knecht
heeft cm.'*
y „Goddaak iongeheer. 't iou anders een
liecle schaai geweest zijn voor dc kas tien
mark en ze houden toch al niet veel meer
over; dc onkosten zijn niet meegevallen en
als Manus, 't snijdertje, je weet wel, die ver-
rajer, niet beloofd had, dal zoo gauw als dc
lammigheid uit zijn arm zou zijn en hij weer
kon zitten, hij de gescheurde pakjes voor niks
weer zoo fijn aan een zou flikken, dat ze er
in Aken niks, niks van zouden merken, dan
zou er nog geen glas bier voor hen overschie
ten.
Ik heb Drikus niet zonder eenige moeite
kunnen overreden om de in den slag zoo
roemrijk veroverde trofee weer aan den par
lementair van den vijand af te statui.
Een laatste gluiperstreek van Hasdrubal.
In de eerste helft van Januari ontving mijn
vader een vies-gore enveloppe, poststempel
Emm|khovcn, waarin de volgende rekening:
12 Sept. Genaajd voor meheer usoon Mark
zes kostuums van Braabander
jaagers met sgouro van hem
en sijn vrindo 6
Drie gate gestop - ook - idem 1.
Eon lap preset in mijn kruis
van Braabander jaager
Gekoch eon pot oamgowante
napoleon") voor een blouw
oog en kapotto vot") geslage
door raeheor u soon en sijn
vrindo J.
23 Sopt.
Totaal Mk. 12. 00
Algemeene benaming in Zuid-Limburg-
schc dorpen voor unguens neapolitanicum—
napelsclic zalf.
bil
Dc lieer Ilullerebink tc Roosdaal
debet aan II. Gerrits, meester ^kleermaker
te Emmikhoven.
Ilij die zijn kunstgczcllen beloofd heeft
voor „niks" het gehavende koninklijk goed te
herstellen, opdat ze toch „wat" zouê hebben
voor al hun moeite cn talenten, bedriegt thans
mijn vader -- natuurlijk bij vergissing
voor een Mark.
Vader heeft betaald, zooals ik later aan
het mij toegezonden maandgeld heb gemerkt,
zonder het gepleegd bedrog ontdekt te heb
ben.
Ik ben overtuigd, dat Hasdrubal dat noojk
aan een anderen Emmikhover heeft verteld.
Het vonnis van den rechter voo^wien wij
wegens hel toebrengen van slagen en verwon
dingen zijn gedagvaardj'is zeer rechtvaardig
geweest.
Drikus heeft, tijdeAs ons verblijf le Leiden,
zijn eigen en ook onze verdediging gevoerd:
hij heeft den Edel Achtbaren Heeren verteld
„det ooze compcnie gans stillckes cn fatsoun-
lik heivers2R) wou goon, dat ncemes5#) z'n
moul hauw opcr.gcdoon, toe op ins dè duppc-
schurger dao, dè vcur keuning hauw gc-
speuld, wie de stomste os oei Roosdaal et
nog beter zou gekind hob be" terwijl zijn vin
ger den getuige „Wullem Wakkers" den
knecht van den Leienhof aanduidt, „hunne
jongenier ene sclilaag van achteren op z'n
Heimwarls, naar Huis.
w) Niemand.
Deuk.
kop hauw gegeve, dal er c bluts30) wie ene
brouwketel in z'n hood hauw, dal heer dat
toch zoe mer neet kos aonzicn es de kulscher
van et good van den jongenier z'n papa, dat
lieer dè lobbedie, dè monsjouwer toe ouch e
paar watsche op z'n lcelike snoet hauw
gegeve, dat z'n ouge zeker vuur böbbc ge
pist; dat alzoe die oei Emmikhovc hun hauwe
gcatlakeerd, dat zij niks angers hauwe ge-
doon es zich verdeidige tegen dat kernalie-
gespuus cn dat waor toch hun recli zou er
alzoe mcinc."
„Ja, maar beklaagde# is de voorzitter hem
in dc rede gevallen „T was toch niet noodig
geweest om ook een vrouw te slaan, haar
met krachtig geweld legen de borst te stoolen,
zooals het geval is geweest met de getuige
Marianne Lamers."
„Wè is dat, die Marianne Lamers, menier
de ju ge?"
„Die daar zit, achter u.'*
„Die dao, de lceuningin die drek (madam,
die Helle moor, die moosmaak, die Belge-
mien, die waor nog et gemeinste canaille, dal
d'r bij waor; es die licur gaffel mer tou hauw
gehauwe, dan waor er niks, gaar oct niks
gcbörd, mè dal oele, die knaktuut keekdesl)
micli cs e mager verke, menier de jugc, die
heel mich et ganse geziech vol gespeijd van
raozentige gif, die liect ze allcmool opgesleuk
urn os te pletter te liauwc en dat koste veer
os toch mèr zoe goosmoods neet laotc- doen
nein inenier de jugc, ooze jongenier is ene
fatsounlike mins, altied eve affabel en belef
tegeneuver eederein eii z'n vrun waore ouch
31) Schreeuwde.
gans ncllc jonges: ze höbbc mich ceder ene
vieffranc drinkgeld gegeve toe ze vorlgingc,
mè al bös te noe nog zoe affabel en •kominele-
voo, de lies dicli toch mèr neet zoe op d'nt-
kop sloon door get stom boeren en boerinnen.
De ongeschoolde jurist heeft nog een lang
pleidooi gehouden ter verdediging van ons
goed recht; de getuige Wakkers heeft, na
lang aarzelen, waarbij hem verschillende
malc-n door den rechter op het gewicht van
den eed was gewezen, met bijvoeging, dat
hoogc straf was bedreigd tegen het afleggen
van valschc geluigenis, moeten erkennen, dat
hij den eersten slag heeft toegebracht „omdat
wij gelachen hadden."
„Noc geit mich in'ne piep oet, me geit tocU
nao dc kemedie um tc lachc" heeft Drikus
uitgeroepen.
i
Onze vriend, onze verdediger, het eerst
voor Emmikhovcns gepeupel, later voor dé
heeren rechlers le Maastricht is vrijgespro*
ken cn wij hebben nooit meer iets van 'I
zaakje gehooVd.
EINDE. X
VI
