N° 281 Eerste Bïad. 15de Jaargang. „DE EEMLAN DER". Uitgevers: VALKHOFF ft Co« Zaterdag 2 Juni 1917. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46. Nahetrachtiog over de Gemeenteraadsvergadering. sfoortsc Hoofdredactie: MARIE VAN VERSENDAAU Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG. ABONNEMENTSPRIJS: v nuanden tooi Amersfoortf 1*30. Mem ffanoo per poet Per week (mot grati» verzekering tegen ongelukken) O.lil** Afzonderlijke nummei» 0.03. Weke^jkech bijvoegsel -De BoUandscHs Huisvrouw' (onder redactie van Théréat Hoven) per 3 mnd. 50 ets. Wekoljjkfloh bijvoegsel WsreldrsvUs" per 8 mnd. 58 ds» Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIEN V«d l-S-reijolsf o.so» Hko regel meerO.lOi Dieostaanbiedingon 1—5 regola0.5O; Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijl bestaan aeor voordoeltge bepalingoa tot het herhaald advortoeron in dit Blad, bd abonnement. Eene oiroulaire, bevattende do voorwaardou, wordt op aanvraag toegezonden. Kennisgeving. MILITIE. VRIJSTELLING VAN GEESTELIJKEN, ENZ. De Burgemeester der gemeente Amersfoort inaakt bekend, dat omtrent de hieronder ge- ftoemdc ingeschrevenen voor de militie, lich ting 1918, dezer gemeente, op kim aanvrage ©m vrijstelling van den dienst wegens het be- ideeden van een geestelijk of godsdienstig- menschlievend ambt of het opgeleid worden tot koodanig ambt. door Gedeputerde Staten dezer provincie de achter ieders naam vermelde uit spraak is gedaan Gerardus Maria Joseph Hoekman, Morlnus Hendxikxis Heere, Antonius Johannes Wilhel mus van Lier, Martinus Johannes Meijer, Hen- drikus Theodorus van Nimwegen en Gerardus Verhaaff, allen als geestelijke vrijstelling van den dienst bij militie veileend voor een Jaar. Van deze uitspraken kan gedurende tien da gen, tc rekenen van den datum dezer bekend making, bij de Koningin in beroep worden ge komen lo. door den ingeschrevene, wien de uitspraak geldt, of door zijn vader, moedSer, voogd of cu rator 2o. door elk der overige voor de gemeente Ingeschrevenen of door zijn vader, moeder, /oogd. ol curator 3o. dooi den Commissaris der Koningin in provincie. De personen, onder lo. en 2o. bedoeld, moe- en het verzoekschrift, waarbij in beroep wordt gekomen, behoorlijk rttet redenen omkleeden cn ter secretarie dezer gemeente ijlleveren. Verzoekschriften, niet ingericht of niet inge leverd op de hierboven aangegeven wijze, kun nen geen gevolg hebben. Amersfoort, den 1. Juni 1917. De Burgemeester voornoemd, v. RANDWIJCK. Lang, heel lang hebben wij op den school arts moeten wachten maar eindelijk zal hij dan toch komen. Hij is althans opnieuw 'n stapje genaderd, in de raadsvergadering van Vrijdagmiddag voortaan zal weer 's avonds vergaderd worsen is thans de verordening regelende werkkring, benoe ming en bezoldiging van de schoolartsen \astgesteld. Nu zal nog slechts bij de op roeping moeten blijken of sommiger vrees, dat 'n salaris van 2500 met uitsluitend consultatieve nevenpraktijk te laag zou zijn, gegrond is. Verzet tegen het geheele concept kwam van den heer Stadig, dié maar steeds door gaat z'n vroegere soc. dem. beschermheeren tegen te vallen hun steun bij de'veckiezing van dit a.s. lid blijkt meer en meer geen vergissing, doch 'n flater geweest te zijn; want in geen jaren werd zoo on-democra- tiseh geluid» in den raad vernomen als uit den mond van hun beschermeling. De heer Stadig hield zich wat gedekt, maar zooveel begreep men wel dat, als hij het voor 't zeggen had gehad, het instituut van schoolartsen er nooit gekomen zou zijn. En nu hel niet meer te keeren is>. wil hij hun toezicht zoo beperkt mogelijk doen zijn, om te verhinderen dat het zich uitbreidt in 'n richting welke hem ongewenscht blijkt. De taak van schoolartsen en verpleegsters moet o.i. zoo ruim opgevat worden, dat men er het grootst mogelijke profijt van trekken kan voor het kind en dus voor de gemeen schap. Neen, zeg: de heer Stadig, die taak moet juist zóó beperkt worden dat er geen gevaar bestaat dat op den duur de medische zorg geschoven wordt op de schouders van de gemeente. 'n -Vooruitstrevend mensch zegtals het belang van de gemeenschap het e-ischt, dan moeten wij desnoods over onze theo rieën heenstappen. De heer Stadig daarentegen zegtals m ij n theorieën het eischen, dan moeten wij liever de sociale zorgen wat beperken. Het viel den heer Hofland niet moeilijk aen heer Stadig eventjes af te maken. Er rijn er nu eenmaal, zoo zei hij terecht, bij wie elke*uitbreiding van sociale zorg verzet ontmoetomlijnde bezwaren kunnen zij niet aanvoeren, zij zeggen slechts „ik zou liever niet witten." Van zijn standpunt terecht, maakte de voorzitter 'n ontijdig einde aan het interes sante debat; het ging immers om de voor gestelde verordening en niet over het in stituut van schoolarts en het al of niet ge vaarlijke van dergelijké consequenties. Bij het voorstel tot wijziging van de ver ordening op de inkomstenbelasting, had de voorzitter gelegenheid nogmaals te wijzen op de gezonde finanueele politiek der ge meente. De heer v. Nynatten deed uitmuntend werk toen hij den onhoudbaren toestand gispte, welke het gevolg is van de inbezit neming der school Beekstraat door de mili taire overheid. Zeer onlangs is nog in het Dagblad op deze wantoestanden gewezen. Qe gemeente is in dezen geheel afhanke lijk van het militair gezag, zij kan slechts aandringen op ontruiming en afwach ten. Maar wat zij wel kan, is zorgen dat in de behoeften van de verjaagde leerlingen zoo goed mogelijk voorzien wordt. De heer v. N. had in zoover succes dat de wethouder •beloofde dat, tenzij de ontruiming nog spoedig geschiedde, zoodra mogelijk ver andering gebracht zou worden in de onge lukkige regeling' der lesuren. Ten opzichte van het andere punt, de onderbrenging in school Koninckstraat, dus precies in den anderen hoek van de stad, zegde de wethou der slechts overweging en onderzoek toe. Er wrerd speciaal de aandacht gevestigd op de school-Leusderwegdie zou inderdaad aangewezen schijnen, ware het niet dat het onderwijs aan deze opleidings-school te veel ■lijden zou als de. leerlingen slechts halve dagen konden les krijgen. Eerder zou men o. i. in andere richting moeten zoeken. Het is toch niet noodig dat alle leerlingen van de Beekstraat ook juist in een en hetzelfde gebouw 'n tijdelijk toevlucht vinden. Zij zou den evengoed klasgewijs in verschillende gebouwen gebracht kunnen worden. Wij denken bijv. aan de gymnastieklokalen in de verschillende scholen, aan de lokalen voor de nortnaallessen in school Hellestraat, wel ke eerst om 3 uur aanvangen, aan de enkele zéér kleine klassen in sommige scholen, welke gevoegelijk tijdelijk"in andere lokalen, of zelfs kamers terecht kunnen, en ten slotte aan de lokalen van de Voormalige ambachts school waar immers reeds plan bestaat tót vestiging van m. u. 1. o.-klassen van school C? Zóó kan en mag het niet langer. Aan het slot der vergadering nog "n prik- keltooneeltje tusschen voorzitter en Hofland over den „agent provocateur", over wien laatstgenoemde zich in de vorige vergade ring zoo kras uitliet. De zaak is op zeer cou lante wijze behandelden onderzocht, en te oordeelen naar wat van beide zijden aange voerd werd kwam het ons voor dat de heer Hofland nu toch wel wat heel erg doorge draafd had of wel woorden gebruikt had, waarvan hij de draagwijdte niet kende niets toch wettigde te spreken van Judasrol of agent provocateur. De heer H. gooide het toen over den boeg van het stelsel dat hij afkeurde, maar o. i. toonde de voorzitter onweerlegbaar aan dat streng optreden noo dig is, wil de distributiewet niet tot 'n aan fluiting worden. Al kan dat in sommige ge vallen voor de betrokkenen weL eens wat hard worden. Politiek Overzicht De rol van de duikboofen in den wereldstriid. Of in de middelen tot bestrijding van de duikbooten werkelijk eene zoodanige verbe tering is verkregen, dat kam worden gezegd, dat het duikbootgevaar is overwonnen, staat naar onze meening nog geenszins vast. De geruststellende verzekeringen, die daarover van Engelsche en van Fransche zijde zijn gegeven, eischen nog nadere bevestiging. Maar een ernstig bezwaar zal de duikboot oorlog wel blijven voor de Entente, zoolang deze oorlog duurt.\ Dat bezwaar vindt men sprekend uitge drukt in de cijfers, die te zien geven de toenemende vernietiging van vrachtruimte in de drie eerste maanden van den ver scherpten duikbootoorlog. In de eerste maand .werden schepen in den grond ge boord met eene gezamenlijke vrachtruimte van 701,000 ton. In de tweede maand gin gen 885.000 ton vrachtruimte verloren, in de derde maand 1.091,000 ton. In Maart zijn 103.500 ton, in April 310.000 meer in den grond geboord dan in Februari. Eene toeneming dus van bijna 40 pet. Het pro- centueele aandeel van de Ertgelschen in de totale vermindering van de wereld-handels tonnage gedurende de drie maanden Fe bruari, Maart en April bedraagt rond 61 pet., want het totale cijfer der verliezen ge durende het eerste kwartaal van den duik bootoorlog (met inbegrip van de verliezen door andere oorlogsmaatregelen d£r cen trale mogendheden) bedraagt in 't geheel 2.772.000 ton en het Engelsche aandeel 1.701,000. De wereldtonnage vermindert en de Engelsche handelsvloot gaat snel achter uit 10.6 pet. van de geheele Engelsche han delsvloot (gerekend naar hare sterkte vóór den oorlog) zijn binnen drie maanden ver nietigd. Dat is eene uitkomst, waarover men zich in Duitschland in de handen wrijft. Men ver heugt zich in het vooruitzicht, dat nfëts den algemeenen vrede zoo krachtig in de hand werkt, niets tot dusver in staat is geweest hem zóó zeer te bevorderen dan de onbe lemmerde duikbootoorlog. Voor die verwach ting bestaat echter geen redelijke grond. Men ziet daarin de uitwerking van de oor- logsverblinding> die de strijdende partijen bevangen houdt. Men heeft in Duitschland alleen oog voor het onmiddellijke nadeel, dat door het niets ontziende gebruik, dat van het duikbootwapen gemaakt wordt, aan den vijand wordt toegebracht. Het ontzet tende nadeel, dat men zich zelf heeft be rokkend, door de meedogenlooze, vijanden en onzijdigen over één kam scherende aan wending van dit wapen, scheen aanvanke lijk in 't geheel geene aandacht waardig ge keurd te worden Daarvoor zullen intusschen nu wel de oogen opengaan, nu men er aan te danken heeft, dat de Vereenigde Staten van Noord-Ameritoi in-den strijd zijn gegaan en de zijde gekozen hebben van de Entente, en dat de staten van Midden- en Zuid-Amerika, voor zoover zij niet de voet stappen van de groote zuster-republiek heb ben gedrukt, toch duidelijk hebben te ken nen gegeven, dat zij tegenover eene der gelijke wijze van oorlogvoering de handen geheel vrij willen gouden. Hoe de sedert 1 Februari gevolgde striid-methode de stem ming in Engeland heeft beïnvloed, ziet men uit de stemming, die zich in de pers en-in het parlement laten hooren. Een voorbeeld daarvan levert de Westminster Gazette, die heeft gezegd: „Het gebruik, dat de Duitsche regeering heeft gemaakt van de duikbooten, is naar onze meening (n:et enkel eene episode in den strijd, maar een nieuw geweldig feit in de wereldgeschiedenis, dat ver boven alle onderhandelen en diplomatiseeren staat. Of de Duitschers zullen overwinnen en de wereld aan hunne voeten hebben, of wij overwinnen en maken een einde aan den duikbootoorlog als vernieler van den han-: del. Geen ontwijken van deze vraag brengt ons het geringste nut, want de kalme rede neering zegt ons, dat wij, als wij nu ons laten vinden tot een compromis, ons ten al len fijde in de toekomst blootstellen aan een nieuwen aanval, en dat geen van de motie ven, daarvan wij de verhindering van een nieuwen aanval te lancl zouden kunnen ver wachten, van invloed zou kunnen zijn op-een oorlog ter zee, die door een klein aantal goed geoefende zeelieden met duizend U-booten zou kunnen worden gevoerd. De Amerikanen zijn, evenzeer als de Engel- schen en de Franschen, overtuigd, dat deze methode van olies omvattende vernieling het leven der beschaafde natiën doodelijk moet treffen'. Wij allen zijn besloten, dat deze vraag, nu zij eenmaal is opgeworpen, móet worden uitgevochten tot aan de eindoplos sing." Wel verre dus van den algemeenen vrede in de hand te werken, werkt de duikbootoor log als een factor, die drijft tot voortzetting van den strijd. Vooral hierom is het van ge wicht, dat wij nader worden ingelicht over de beteekenis van de aankondiging, dat eene afdoende verbetering is verkregen in de mid delen tot bestrijding van de duikbooten. Het duikbootgevaar, waarvtfn de 'hierboven ge noemde cijfers ons een beeld geven, heeft gewerkt als eene aansporing om te zoeken naar middelen om het te boven te komen. Die middelen behoeven niet zoover te gaan, dat het duikboot-bezwaar is weggenomen. Wanneer zij maar uitwerken, dat het duik bootgevaar als overwonnen kan worden be schouwd, dan zou dat misschien reeds eene aanleiding kunnen zijn om het duikboot wapen als een ondeugdelijk middel in den strijd te beschouwen. De oorlog. Kopenhagen, 1 Juni. (W. B.) Het ministerie van buitenlandsche zaken deelt mede, dat de Deensche driemastschoener Tyra op de reis van Haiti naar Frankrijk in de Noordzee in den- grond is geboord. Berlijn, 1 Juni. (WB.) In de Botni- sche golf zijn vier Zweedsche stoomschepen en een zeilschip in den grond geboord, om dat meer dan de helft van de lading contra bande was. Naar Stettin en Swinemünde zijn opgebracht de Zweedsche stoomschepen Goete en Lizza, na onderzoek van hunne lading. Van geen der oorlogstooneelen is iets bij zonders bericht Washington, 1 Juni. (R.) President Wilson heeft naar Rusland een stuk gezon den, dat het oorlogsdoel van de Vereenigde Staten behandelt en zijne meening.inhoudt over de formule: Geen annexatie en geen schadevergoeding Het stuk zal in Washing ton bekend gemaakt worden, nadat de Fran sche gezant het aan de Russische regeering zal hebben overhandigd. Weenen, I Juni. (Corr.-bureau). De club der Poolsche leden van den rijksraad heeft den afgevaardigde Daszynski gemach tigd, in overleg met andere partijen het vol gende voorstel bij het huis van afgevaardig den in te dienen, met verzoek de behande ling dringend te verklaren: Aan het einde van het derde jaar van den wereldstrijd, die raillioenen menschenlevens heeft gekost en involieden heeft gemaakt, alle volken van Europa heeft uitgeput en het spook van den algemeenen hongersnood heeft doen opkomen, hebben eindelijk de beide partijen het recht der natiën om zelf hun lot te bepalen, als grondslag voor een duurzamen vrede erkend. Met alle staten en volken, die den vrede op grond van over eenstemming tusschen de volken willen, zich solidair verklarende, noodigt het' huis van afgevaardigden de regeering uit alles te ondernemen, om zulk een vrede ten spoe digste mogelijk te maken. Weenen, 31 Mei. (W. B.) De dag bladen berichten, dat de Hongaarsche staatsman Ludwig von* Navay bij den mo narch in audiëntie zal verschijnen. In de eerstvolgende dogen zullen graaf Belo Se- renyi, Lasdislaus von Lukacz en Albert von Jerzevizy bij den keizer ontboden worden Eerst daarna is de beslissing in de krisis te verwachten. Kopenhagen, 1 Juni. (W. B.) De ge heime zitting van den rijksdag duurde van half elf tot half een. Nadat de minister van buitenlandsche zaken een aantal mededee- lingen had gedaan, weiden door de minis ters van buiten- en binnenlandsche zaken vragen beantwoord. De voorzitter van het Folketing betuigde ten slotte dank aan den minister van buiten landsche zaken o ver de mededeelingen, die waren gedaan, en drukte den wensch uit, dat de begonnen Skandinavische samenwer king gelukkig voortgezet moge worden. Stockholm, 1 Juni. (W. B.) Het Hol- landsch-Scandinavische socialistische co mité heeft den 29en en 30en Mei met de vertegenwoordigers der Hongaarsche so ciaal-democratie onderhandeld. Deze komen op voor het onmiddellijk sluiten van den vrede op den algemeenen grondslag: geen annexaties, geen oorlogsschadeloosstelling. Zij eisfhen volledig politiek herstel van alle bezette staten. Het economisch herstel van alle verwoes te gebieden is de taak van die staten, bin nen wier verband de verwoeste gebieden blijven. Er zijn echter twee uitzonderingen: 1. België, welks volledig herstel in de verkla ring van 4 Aug. 19-14 van de Duitsche te- gfeering toegezegd is. De Hongaarsche depu tatie houdt de op herstel van België, door Duitschland betrekking hebbende verklarin gen van den Duitschen rijkskanselier prin cipieel ook thans nog voor juist. Mocht echter de doorvoering van dezen eisch ver lengend op den duur van den oorlog wer ken, dan moeten de lasten van het herstel van België door alle groote oorlogvoerende mogendheden, in verhouding tot hunne eco nomische kracht, gedragen worden. 2. Servië moet eveneens met gezamen lijke hulp van alle oorlogvoerende staten we der opgebouwd worden. De deputatie eischt bovendien voor Servië een vrijen en veiligen uitweg naar de zee en van Oostenrijk-Hongarije een handelspoli tiek. die goede betrekkingen tusschen beide landen mogelijk maakt. Betreffende EIzas-Lotharingen wenscht de deputatie een overeenkomst tusschen de Duitsche en de Fransche sociaal-democratie. Zij ziet daarin een waarborg voor een duur zamen volkenvrede- Denzelfden weg zouden de Servische en Bulgaarsche sociaal-demo craten ten opzichte van Macedonië moeten inslaan. P a r ij s 1 Juni. (Havas). De Petit Pari- sien verklaart het standpunt van de groote meerderheid der Fransche socialisten te ver kondigen als zij in verbond met de confe rentie Stockholm schrijft: „Hef belreft hier geen conferentie waai de Fransche en de vijandelijke socialisten in elkanders tegenwoordigheid worden ge bracht. Het betreft hier voorloopige bespre kingen, waarbij de socialisten der verschil lende oorlogvoerende landen afzonderlijk voor de neutrale socialisten de doeleinden uiteen zouden zetten, welke zii door dezen oorlog nastreven. Aan de conferentie zou* den géén deel kunnen nemen die afgevaar* digden, die zich niet eensgezind hebben ver. #klaard met de Russische formule „geen an nexatie, g^en schadeloosstelling, en zelfbe- palingsrecht voor alle volken." Het vraagstuk is niet veranderd sinds de terugkomst van Cachln uit Rusland, die ver klaard heeft, dat de bijeenroeping niet al leen uitging van de neutrale socialisten, maar dat de Russische regeering, die zeer duidelijk te kennen heeft gegeven, dat zij het noodzakelijk achtte, dat de democratiën het doel, hetwelk zij nastreefden, openlijk bloot legden, tevens de meest formeele verzeke ring heeft gegeven, dat de formule „geen annexatie en geen schadeloosstelling" niet mag worden toegepast op EIzas-Lotharin gen, dot tegen zijn wil aan Frankrijk :s ont rukt, noch op andere onderdrukte natiën." Londen, I Juni. (R.) Het dogelijksch bestuur van de arbeidspartij heeft besloten eene deputatie naar Petersburg te zenden. De deputatie zal op haren weg naar Rus land Stockholm aandoen. Voor de in Rusland heerschende anarchie is kenschetsend het feit, dat het soldaten- en werkliedencomité in Kroonstad de macht over de vesting aan zich heeft genomen. Het weigert de voorloopige regeering te er kennen en heeft de vertegenwoordigers van die regeering ontslagen. Petersburg, I Juni. (R.) Het perso neel van 120 der grootste fabrieken in Pe tersburg, meerendeels gebezigd voor werk ten behoeve van den oorlog, heeft besloten in staking te gaan. Het verlangt een zes- urigen werkdag en 150 roebels minimum loon per maand voor vrouwen. Petersburg, 1 Juni. (Havas). Ten einde de bevrijding van het Joodsche volk door de Russische revolutie blijvend te her denken", heeft de Joodsche gemeente te Kiew besloten een volksuniversiteit op to richten. Er is reeds een fonds van vijf mil- lioen roebel bijeengebracht. Londen, I Juni. (R.) Officieel bericht. Lord Devonport is om gezondheidsrede nen afgetreden als controleur van de levens middelen. Londen, 1 Juni. (R.) De minister van landbouw Prothero heeft op een ter zijner eere gegeven "lunch gezegd, dat Groot-Brit- tonnië in ruw cijfer per dag noodig heeft 9 millioen vier-ponds brooden. Hij geloofde niet, dat door den oogst in het land die hoe veelheid voor het jaar 1917/18 is te krij gen. Maar hij zeide: Als wij onzen plicht doen als natie en als individuen, dan kan Duitschland ons niet uithongeren, zelfs als er geen enkele kerrel graan in het land kwam. Ik zeg met volle bewustheid, dat' als men bij den oogst telt wat wij verwachten in September in handen te hebben, er ge noeg voedsel in het land zal zijn om ons er door te halen. Duitschland kon de gedach ten' om ons land uit te hongeren op zijde zetten. Wanneer wij ons volledig program ma op landbouwgebied kunnen uitvoeren, zullen wij in staat zijn te voorzien in het normale verbruik van 9 millioen brooden per dag en zullen wij een ruime marga als voor raad over houden. C h r i s ti a n i a, 1 Juni. (W. B.) Social* demokraten publiceert een oproep der so cialistische partij, waarin onder herhaling van dé reeds in den oproep \an den 14en Mei gestelde eischen opnieuw tegen de duurte wordt geprotesteerd. Onder verwij zing naar de uitgaven voor militaire doel einden, wordt de wil der arbeiders om den vrede té bewaren geuit en op het handho ven eener absolute neutraliteit aangedron gen. De oproep kondigt een in den loop van Juni te proclameeren ééndaagsche sta king aan. Wanneer aan de eischen niet wordt voldaan, zal het niet bij een demon stratie blijven, maar zal het alsdan bijeen te roepen arbeiderscongres over buitenge wone maatregelen moeten besluiten. Verspreide Berichten. Vernielde schepen Verschenen is het 4e deelte van' de „Lijst van handelsschepen", welke verloren gingen of zware schade beliepen tengevolge van den oorlogstoestand van 1/10 1916 tot 31/3 1917, samengesteld door Blom en Van der" Aa, assuradeurs te Amsterdam. Uit cle recapitulati? blijkt, dat er in bo vengenoemd tijdvak van de oorlogvoérende landen 729 schepen met een bruto-tonnen- maat van ongeveer 1,581,919 ton verloren zijn gegaan, terwijl 17 aangevallen schepen met 64,711 bruto-ton behouden konden wor den. Van de neutrale landen zijn in dit tijd vak cretoroedeerd 488 schepen met een

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1