15** Jaaraang. W 294 Maandag 18 Juni 1917. Bureau» UTRECHTSCHESTRAAT 46. Zomer BI) ITF.N I .AN D.J Politiek Overzicht FEUILLETON' Strijdende Zielen. i MARIE VAN VERSENDAAt. Hooioreaacuei M(. D j VAN gcHAARDENBURO. ABONNEMENTSPRIJS: Qtr <K m&andoc vctx AmcxBlovrt f l.JIK Id*m fftmco j»Q6t u J*?!h Per week- Afzonderlijke ©.05. Wekelijkeoh bjjyoojsol „Jfc B^Utnds^ &tti*>n>u»'r (onder redactie van ThérèM Hovon) per 3 mod. 30 €iA« "Wekelijkeoh bijvoegeel „Wêrtldrttui' per 8 mnd* ftfc Cltu intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DEK A L> V ËRTENTIËN Van 1-5 regel.., f 0.80. Elke regel meer-0.10. Dienstaanbiedingen 1—5 regel... 0.50. Groot© letters mwr plaataruimto. Voor handel en bedr(jl boetuan /.oor voordeeligo bepalxugort tot het herhaald advertoortm in dit Blad, bij abonnoment. Eeno ciroulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. door Mevr. E. H. DU QUESNE-VAN GOGH. De schit'rende rijkdom van zon en van licht Heeft duizenden tinten voor 't kunstenaars- gezicht. 't Gezang, het gefluit en 't wiekengerucht, Het dauwdrupgeflonker, de glasreine lucht; De rustige schaduw in 't rozenprieel. De vluchtige sprookjes van 't wolkenkasteel; De geuren en kleuren van sparren en mos, Van rankende rozen de prup'ren tros; De zinnenbetoov'ring in 't eenzame woud, Op boomenbeloov'ring het speelzieke goud, Het spieg'lende water en golvengeplas, De kwelende vogel, de krekel in 't gras. Het zwevend insect en het bijengezoem, 't Mysterie van schoonheid, dat slaapt in een bloem, Een rijkdom van gaven die Zomer ons biedt, En toon geeft en klank aan elk zomersche Lied. Het nieuwe Hongaarsche kabinet. In Hongarije ziet me^ nu eindelijk de vrucht voor zich van de oplossing, die de langdurige regeeringskrisis heeft gekregen, dn het kabinet Esterhazy, dat aan het einde van de Vorige week beëedigd is cn het be wind heeft aanvaard. Deze oplossing is met zorg voorbereid. De jonge koning, die het kabinet-Tisza van zijn voorganger had over genomen, had voor 't eerst zelf den man te kiezen, wien hij de samenstelling zou op dragen van het kabinet, dat in zijn naam de- regeering voert. Hij is daarbij niet over één nacht ijs gegaan; hij heeft zich. van alle kan ten laten inlichten. Het besluit, waartoe hij gekomen is, getuigt van zijne zelfstandig heid, want niemand had verwacht, dat graaf Moritz Esterhazy de nieuwe minister-presi dent zou zijn. Deze is in den waren zin de ver trouwensman van den koning, gelijk graaf Clam Martinitz dat is in Oostenrijk. Keizer Karei kiest bij voorkeur zijne raadslieden en medewerkers uit de jongere generatie. Dat ziet men ook uit het besluit, dat hij als ko ning van Hongarije heeft'genomen om den 36-jarigen graaf Moritz Esterhazy te belas ten met het ambt van minister-president. De verrassing, waarmee de keus Vvan graaf Esterhazy voor het premierschap is verno men, belet niet, dat fyet algemeene .oordeel over die keus niet ongunstig luidt. Koning Karei wil blijkbaar nieuwe banen inslaan op het gebied der Hongaarsche politiek. Daar voor zijn nieuwe mannen noodig. Het hoofd van hef vorige kabinet, graaf Stefan Tisza, mist de eigenschappen, die voor deze taak gevorderd worden. Hij is in de kwestie van de kiesrechthervorming, die in Hongarije vooraan staat onder de zaken, die afgedaan moeten worden, de man van het starre be houd. Daarbij mist hij de persoonlijke eigen- schaappen, die noodig zijn om menschen en partijen tot elkander te brengen om een ge meenschappelijk doel te bereiken. Zijne stroe ve persoonlijkheid werkte eerder afstootend en stond aan de toenadering in den weg. Daardoor was in den rijksdag de verhouding tusschen de regeering en de oppositie uiterst gespannen, hetgeen de goede samenwerking belette en vruchtbaren arbeid verhinderde, ondanks de groote meerderheid van geest verwanten, die de regeering in het parlement bezat. In dat opzicht wordt verwacht, dat van de persoonlijkheid van den nieuwen premier een gunstiger invloed zal uitgaan. Hij wordt geroemd als een man, die door zijne aange name vormen en milden toon geene per soonlijke vijanden heeft en ook de sympathie geniet van zijne politieke tegenstanders. Hij is reeds op 26-jarigen leeftijd in den rijks dag gekozen en heeft den koning in het veld leeren kennen. Overigens was zijne loopbaan tot dusver die van een Hong*—<-vf edelman. Tot zijne keus heeft blijkbaar den doorslag gegeven de wensch om aan het hoofd der regeering een man te hebben, die in den strijd der politieke partijen geen al te mar kant standpunt inneemt, ten einde door hem de toenadering te verkrijgen, die voor sa menwerking de eerste voorwaarde is. In dot opzicht heeft de nieuwe premier door de samenstelling van zijn kabinet een proefstuk geleverd, dat voor de toekomst wel iets be looft. Er zitten in dit ministerie mannen bij een, die behooren tot alle partijen, welke in de oppositie tegen het kabinet-Tisza ver- epnigd waren. De constitutioneele partij, waartoe de nieuwe premier zelf behoort, en de katholieke volkspartij die beide staan op de basis van het compromis van 1867, dat de verhouding regelt tusschen Oosten rijk en Hongarije als bestanddeelen van de monarchie zitten broederlijk bijeen met vertegenwoordigers van de Hongaarsche on afhankelijkheidspartij, die slechts wil weten van een personeele unie tusschen de twee geheel zelfstandig naast elkaar staande sta ten. De tijd heeft de herinnering aan de da gen, toen Hongarije was opgestaan tegen het Oostenrijksche gezag en streed voor zijne onafhankelijkheid, wel wat verbleekt. Dit komt aan den dag in het feit van het optreden als minister van het koninklijke huis van graaf Batthyanyi, een nazaat van een der leiders van den opstand in.-het jaar 1848, die zijne deelneming aan die bewe ging met den dood heeft geboet. Die zal als minister moeten medewerken aan eene voordracht om de overeenkomst tot verlen ging van het compromis van 1867 voor een tijdperk van 20 jaren, w'aarover tusschen de regeeringen in hoofdzaak overeenstemming is verkregen, door de wet te doen bekrach tigen. Bij de vermelding van de politieke par tijen, die in het nieuwe kabinet vertegen woordigd zijn, wordt ééne uitzondering ge maakt: de nationale arbeidspartij. Dat is eene uitzondering, die van beteekenis is, want de nationale arbeidspartij bezit de meerderheid in het huis van afgevaardigden en staat onder leiding van graaf Stefan Tisza. De groote vraag is of het nieuwe kabinet zich tegenover die partij zal kunnen hand haven. Maar als de samenwerking tusschen die twee niet gaat, zal graaf Esterhazy wel de machtiging tot parlementsontbinding in den zak hebben. De oorlog, Londen, 16 Juni. (R.) De Times be richt uit Washington van den 15en: 600 mil- lioen dollars zullen aan het congres worden gevraagd voor vliegtuigen in het ontwerp van de credietwet, die binnenkort zal worden ingediend op verzoek van den raad voor de landsverdediging. Bij het congres is thans in overweging een wetsontwerp tot oprichting van een departement 'van de luchtdienst, v. aarvan het hoofd gezeteld zal zijn in het kabinet van den president. Het lid van den landsverdedigingsraad Henry Coffin heeft gister voor de commissie van den senaat een pleidooi geleverd ten gunste van eene elke vierkante mijl van het westelijke front beheerschende luchtvloot. Washington, 16 Juni. (Hava)s. Het departement van oorlog deelt mede, dat 1000, geheele uitgeruste vliegmachines, elk met een bestuurder en een machinist, iedere maand naar Frankrijk gezonden zullen wor den, zoodra de noodige toebereidselen ge reed zijn. Weenen, 16 Juni. (Corr.-bur.). Offi cieel bericht. Een van onze duikbooten heeft den llen Juni een Engelschen torpedojager van de L-klasse, groot omstreeks 1000 ton, in den grond geboord. Van geen front zijn bijzondere gebeurte nissen bericht. Er is weer een nieuwe Duitsche lucht- raid gemeld tegen de kust van Oost-Enge- land. Deze raid was van minder omvang dan de vorige. Een Zeppelin is er bij veronge lukt. Ex-koning Constantijn van Griekenland en zijne gemalin zijn gistervoormiddag op hunne reis uit Zwitserland in Messina aan gekomen. Zij zijn dadelijk verder gereisd naar Zwitserland. Telkens opnieuw wordt vernomen van po gingen, die door de centrale mogendheden wordén beproefd om tot overieg met Rusland te komen over een afzonderlijken vrede. Zoo wordt bericht, dat door bemiddeling van den Zwitserschen gezant te Petersburg, Duitschland aan de Russische regeering heeft laten weten, dat het Rusland niet zal aanvallen zoolang het mogelijk schijnt lot eene regeling te komen met dat land, en voorts dat Duitschland op zich neemt Rus land weer op de been te helpen en zich niet met de binnenlandsche zaken in Rusland te bemoeien. Van de andere zijde wordt bericht dat de Russische regeering in eene nota in over weging heeft gegeven eene bijeenkomst van de geallieepéen te beleggen tot herzie ning van de over het oorlogsdoel gesloten overeenkomsten met uitzondering van het verdrag van Londen, dat de mogelijkheid van een afzonderlijken vrede uitsluit. Weenen, 17 Juni. (Corr.-bur.) Er heeft eene bespreking plaats gehad tus schen den minister-president Clam Marti nitz en de Polenclub, na welke bespreking de Polenclub afzonderlijk vergaderde. Men verneemt, dat een compromis werd aange nomen, waarin wordt gezegd: 1. De Polenclub draagt haren voorzitter op, den minister-president mede te deelen, dat zij deze regeering niet kan steunen en dat zij alle gevolgen van deze verklaring aanvaardt. De club is echter bereid, met een nieuwe regeering in onderhandeling te tre den; 2. de Polenclub zal tegen de voorloopige begrooting stemmen. Zij machtigt echter hare vertegenwoordigers jn de begrotings commissie te verklaren, dat de club de noodzakelijke gelden zal toestaan, wanneer in de nieuwe regeering ook vertegenwoor digers van de Polenclub zullen zitten. Een voorstel van de conservatieve groep, dat zich vóór verdere onderhandelingen met de regeering verklaarde, werd verworpen. Rome, 16 Juni. (Stefani). Boselli heeft heden in den ministerraad den koning voor stellen, betreffende wijzigingen in het mi nisterie. voorgelegd, welke door den koning goedgekeurd zijn. Van een algemeene crisis, welke slechts uit de beraadslagingen van het parlement zouden kunnen voortspruiten, is geen sprake. Men wenscht slechts eenige takken van diensf, -welke thans met het oog op den oorlog en het geheele nationale le ven, doeltreffender moeten werken, te ver-? sterken en te vereenigen. Het onderstaats- secrtariaat voor bewapening en munitie wordt aan Het ministerie onttrokken door de benoeming van den senator, generaal Dal- lolio, tot minister. Het commissariaat voor de steenkolen wordt opgeheven, terwijl alle maatregelen, betreffende de brandstoffen- voorziening onder de bevoegdheid van het ministerie voor het transportwezen zullen vallen, waarvan senator Ricardo Bianchi de portefeuille ontvangt. Arlotta is benoemd tot minister zonder portefeuille, en zal zijn huidige zending in de Vereenigde Staten voltooien. Het depar tement voor de levensmiddelenvoorziening is vereenigd met het commissariaat voor het voedselverbruik. Een comité van ministers wordt gevormd voor verschillende speciale aangelegenhe den, en voor het bestudeeren van de vraag stukken, welke zich zullen voordoen bij het overgangstijdperk tusschen oorlog en vrede. Verder zal een comité, samengesteld uit par lementsleden, ambtenaren en specialiteiten op het gebied van landbouw, nijverheid en handel, in het leven geroepen worden, om de verschillende maatregelen voor te be reiden. Daar de ministers van Oorlog en Marine herhaaldelijk den wensch te kennen hebben gegeven, hun militaire functiën in diet ac tieve leger weder op te vatten, heeft men hun ontslag ingewilligd, en in hun plaats be noemd generaal Giardino en schout-bij nacht Arturno Friargi. Kopenhagen, 16 Juni. (W. B.) De cönservntievfe groep van rijksdagleden be sloot gister door hare vertegenwoordiger in de regeering, den minister Rottboel, tot den minister-president het verzoek te richten po gingen te doen, opdat de sociaal-democrati sche partij in de regeering door een an der persoon worde vertegenwoordigd dan door den minister Stnuning. Tegen de zen werden in den laatsten tijd uit de conservatieve kringen hevige aanvallen gericht wegens zijn arbeid in het belang van den vrede, op grond dat dit gevaar oplevert voor de onzijdigheid van Denemarken. B e r 1 ij n, 1 J u n i. (W. B.) Enkele Noor- weegsche bloden brengen wederom berich ten over het in den grond boren van vis- schersvaartuigen in de wateren van de Noor delijke IJszee, nabij de kusten van hot Noor- sche Finmarken, en knoopen hieraan com mentaren vast. Gelijk bekend is, zijn met de Noorweeg- sche regeering onderhandelingen gevoerd, welke ohzerzijds ten doel hadden den Noor- weegschen visschers tegemoet te komen cn hun de vischvangst mogelijk te maken, ook buiten de territoriale wateren van Noorwe gen. Deze onderhandelingen hebben tot een voor beide partijen bevredigende oplossing geleid. De Duitsche regeering heeft toegezegd, dat de Noorweegsche visschers binnen een bepaald gedeelte van het operatie-gebied niet in de uitoefening van hun bedrijf ge stoord zullen worden. Tevens evenwel is de Noorsche regeering medegedeeld, dat zeker heid eerst na een bepaalden termijn, en wel na 1 Juli gegeven kan worden, omdat eerst ^a!le U-bootcommandanten de betreffende be velen moeten ontvangen. Van dezen dag af, hebben dus de Noorweegsche visschers bin nen bepaalde grenzen geene aanvallen te vreezen. Hun eigen belang liet niet toe een vroegeren termijn vast te stellen, omdat dan nog het gevaar bestaan had, dat enkele U- bootcommandanten nog niet ingelicht zoüw den zijn. De Duitsche regeering wenschte evenwel in dit opzicht zekerheid te verschaf fen. Men moet aannemen, dat, de Noorweeg sche regeering de belanghebbenden van den termijn in kennis gesteld heeft. Wanneer de visschers vóór 1 Juli het blokkadegebied be varen, doen zij dit op eigen risico en hoe zeer de Duitsche regeering het ook betreu ren moge, als aldus de Noorsche visschers- schepen schade oploopen, zij kon voor der gelijke ongevallen geene verantwoordelijk heid aanvaarden. Weenen, 17 Juni. (Corr.-bureau). Uit het oorlogsperskwartier wordt bericht, dat de verwachtingen van den oogst in Montenegro gunstig zijn, hetgeen inzonderheid te danken, is aan de ruime ondersteuning vHn de be volking met arbeidskrachten en trekdieren door het militaire bestuur. Wanneer de toorn zwijgt, begint het be rouw te spreken. Roman van Helene Dickmar. Geautoriseerde vertaling uit het Noorsch door M. VAN DER LINDEN-VAN EDEN. Het kostte hem een zware, inwendige ètrijd om uit te spreken wat heel diep uit zijn ziel opwelde, uit zijn hart, welks opene, bloedende wond zoocven door haar niets onl- zienden aanval als met een scherp wapen op nieuw was opengereten... én met tusschen- poozen, bijna klankloos zoodat zij het hoofd moest buigen om de woorden te kunnen ver staan drong het lol haar door; „Je weet zelve niet wat je zegt; je moogt niet "het is onrechtvaardig. Durf je werke lijk beweren dat een man geen reinheid, geen fijngevoeligheid zou kennen? Zou een man niet de achting voor zijn vrouw kunnen be waren, ook al is van beide zijden de liefde niet meer aanwezig? Geloof je dat hij zoo grof en brutaal is, ook dan nog haar geheele overgave te verlangen dat hij haar zoo doende gelijk zou stellen met dc laagst gezon ken vrouw? Ik weet wel, dat aulk een gedrag te verdedigen zon zijn, met een letterlijke bijbelvertolking en ook uit het zedelijk stand punt van dezen tijd, maar er zijn' reeds velen, die hoogcr staan, die... Maar de vrouwep moeten niet haar aanleg om te beminnen Ie niet doen; dan zouden er nog meer ongeluk kige huwelijken komen! Want wanneer men elkander liefheeft, dan wordt alle onderscheid weggenomen, dan worden zij één." Hij zweeg nu. Ellen keek verrast naar hem. De maan wierp juist haar volle licht op zijn gelaat, dal hij onder het spreken had omhoog gericht. Hij zag zeer bleek. De sterke ontroering had als het ware zijn trekken verfijnd en ver geestelijkt cn in zijn oogen lag een eigenaar dig, donkere gloed. Nu ontmoette zij zijn oogen ééne seconde lang. En als een bliksemstraal drong het tot haar door dat zij' in dit oogenblik den sleutel had gevonden tot heel zijn innerlijk wezen, ja misschien tol het geheim van zijn geheele leven! Nieuwe gedachten en een nieuw begrijpen bestormden haar, en zij wist niet wat te ant woorden. Zij vervolgden hun weg. Er kwam een rijtuig met late gasten uit het bosch voorbij. Zij weken ieder aan een kant van den weg - en zoo bleven zij gajm met den weg tus schen hen, zonder te spreken. Beneden ston den Ilans en Margretha op hen te wachteii. Ilier nam Hans afscheid en de drie over geblevenen wisselden verder slechts nu en dan een paar woorden. Boven op haar eigen kamer had Margretha haar armen oip Ellens bals geslagen en haar haar nieuw geluk verteld. Ilans meende, dat zij het meest geschikt was om doktersvrouw te worden cn dat geloofde zij zelve ook namelijk wanneer Ilans dc dokter was. Want hij was aardiger en beter dan alle anderen! Ellen mocht nu van avond niet op haar knorren cn zeggen dat zij romantisch en zoo meer was zij was alleen maar zóó innig gelukkig. Och, zij had gedacht dat hij dweepte met het blonde meisje Holm! O. zij zou ftiet kun nen slapen niet denken! Zij kon hel niet begrijpen! Het was of zij telkens tot zich zelve moesf zeggen: Is het geen droom? I s het waar is het waar! Ellen schoof haar voorzichtig van zich af en ging naar het raam, waar zij een oogen blik, met den rug naar Margretha gekeerd bleef staan. Dit onverwachte overweldigde haar. Zij was bijna als een moeder voor deze zuster geweest; zij had getracht haar op te voeden tot een zelfstandig mensch. Z ij moest het leven leeren kennen, ervaring opdoen voordat zij... cn nu!.... Zij nam Margretha's handen in de hare cn zag haar in de heldere, lichtbruine oogen. die nu vol tranen stonden, alsof zij in het diepst van haar ziel wilde doordringen. „Heb je je goed bedacht, Margretha, weet je wat je doet? Haar stem klonk bijna hard. Maar met eeivvaste, zachte slem antwoord de Margretha: „Zeg er niets tegen, Ellen ik heb van hem gehouden van den tijd af dat wij hier kwamen. Ik weet zeker dat wij goed bij elkaar passen wij zijn 't altijd eens over alles en, ik geloof, dal ik hem alles zal kunnen zeggen en dal hij mij altijd begrijpen zal." Een spottend lachje krulde haar zusters lippen. „N u. ja zoolang het cr om te doen is om je te winnen je vrees te ontwapenen" zij hield even op als voelde zij hoe wreed haar woorden waren. „Zoo zijn ze bijna allen, zie je en wanneer de Zondagsklce- ren uil zijn; wanneer ze zeker van hun zaak zijn. Denk jc, dat hij anders zal voelen, denken, handelen?' Zij sprak snel en hield de handen die in de hare lagen vast. „Denk je dat Margretha? En heb je aan alles gedacht wat je zelve aangaat? Je eigen naam moet je weggeven, die wordt uitgewischt. Je heele persoon, naar lichaam en ziel is niet langer je eigendom; niets wat sterk en warm in je is, kan jc meer het jouwe noemen. II ij is de meester: hij heeft hel reclfl alles voor zich, te eischenL. Zelfs al geeft hij er niet om, hij wil liet bezitten, zelfs als liij het slechts wil \erbrijzclen, honen, er op trappen! D i t is het eigenlijke huwelijk .naar mcnschélijke en goddelijke wellen; dat wil flc jc zeggen..." Geen 'antwoord. Slechts een hand, die op haar mond werd gelegd, een arm. die om haar hals werd geslagen, en een zachte wang, die langs dc hare streek. „Ik heb hem lier, werd haar in het oor gefluisterd. „Ik heb hem lief, Ellen, en je doet me zoo n pijn!" klonk het nauw hoorbaar. Er was iels in den klank der woorden: i k heb hem lief, dat Ellen ontwapende. En tegelijk hoorde zij als ccn weerklank van een andere stem in haar ooren, een stem vol smart en leed, bijna van verlangen: „Vrou wen moeten leeren lief te hebben als men elkander lief heeft, valt alle onderscheid weg, dan wordt men één." „En, wanneer men echt bemint, Ellen", ging Margretha zacht fluisterend voort dan kan men niet wikken en wegen en de kosten bere kenen het is jets dat veel sterker is. Er is dan in jc ziel geen sprake van overleg." „Meen jn dat?" viel Ellen haar in dc rede, half afwezig met 1iaar gedachten cn bief haar zusters hoofd omhoog cn keek in dc stralen de oogen. En toen brak er iets in haar binnenste. Nu was zij hel. die dc armen om Margretha heen sloeg en haar kliste, terwijl zij op innigen toon stamelde: „Ach neen ik meen het goed ik wil van avond niet zoo ongcloovig zijn. V'ccs niet Jïoos op mij, lieve Margretha maar het verraste mij -zoo en het is of ik mij verantwoordelijk voel voor jou cn voor je geluk! Een mensch"kon er niets aan doen dat de vrees hem overvalt. Maar jij moet me leeren gclooven in dc liefde. Ik heb dezen avond* gevoeld, dat er zooveel is dat ik nog niet begrijp..." IX. De tafels cn stoelen in dc groote ouderwet- sche huiskamer van mevrouw Miville lagen vol met tafellinnen cn handdoeken. Dc grond was bezaaid met draden cn snippers. Bij de ronde tafel midden in dc kamer was het den. geheelcn voormiddag druk geweest. Sigrid, Ragnhild en Ellen hadden Margretha gehol pen om de laatste hand aan haar uitzet te leg gen. Hans Lassen was lot gcmcentc-arts in het Romsdal benoemd, en reeds over veertien, dagen, in 't laatst van April, zou het huwelijk voltrokken worden. (Wordt yervolfd.J

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1