toewijding. „DE EEMLAN DER". BUITENLAND. H° 28 I6"e Jaargang. Donderdag 2 Augustus 1917. 1 Nabetrachting over de Raadsvergadering. FEUILLETON. X MARIE VAN VERSENDAAL. Hoofdredactie. Mr D> jt VAN SCHAARDENBURG. Uitgevers: VALKHOFF Co. ABONNEMENTSPRIJS.' Par 8 maanden tooi Amersfoort 1 J*®®' Idem franco per postj- Per week (met gratis verzokering togen ongelukken) - 0.14. Afzonderlijke nummers W.kelijksoh bijvoegsel „B« HolkmincU Huitrrotiw" (onder redactie van Thérèss Hoven) per 8 mnd. 50 ets. Weke) ijkseh bijvoegsel Wtrtlércrfu" per 3 mnd. 52 ets. PRIJS DER ADVERTENTIÉN: Van 1-5 roKola0.80. Dienstaanbiedingen 15 regels,. 0.50c Groote lettors naar plaatsruimte. Voor handel cn bodrijt bestaan zoor voordooligo bepalingou tot hot herhaald ndvortooron in dit Blad, bjj abonnement. Eono oirculftiro, bovnttondo do vporwaardon, vvordt op aanvraag toogozonden. Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. Het is 'n oude strijd tusschen wet en bil lijkheid en het is 'n oude ervaring dat de billijkheid het in dien strijd moet afleggen. Dat is alweer bewezen in het belangwek kend en zakelijk debat tusschen den voor zitter en den heer Hofland. Laatstgenoemde stond aan de zijde der billijkheid en dat is tegelijkertijd 'n dankbare en 'n ondankbare plaats. Ondankbaar, omdat de met het prachtigst élan ondernomen stormloopen de een na de ander moeten afstuiten op de granieten rots van de wet. Dankbaar, omdat wie voor de billijkheid strijdt, rekenen kan op de sympathie der menigte. Dit is het verschil tusschen het oordeel van het toeziende publiek en van de verantwoordelijke bestuurders, dat het eerste het meest zich vormt naar gevoels argumenten en het andere vóór alles reke ning houdt, rekening moet houden met de wettelijke bepalingen, welke met de roe- rendste welsprekendheid niet weg te rede neeren zijn. Sympathiek waren de pogingen van den heer Hofland om bij de aanhangige wijzi ging van de verordening op de inkomsten belasting tevens te trachten den druk op de zwakkeren nog meer te verlichten en iets zwaarder te leggen op de allerrijksten. Sym pathiek doch onuitvoerbaar. Want al had de zeer late indiening van het amendement (eenige uren vóór de vergadering) nauwkeu rige bestudeering Zijner becijferingen on mogelijk gemaakt, de voorzitter kon reeds terstond onomstootelijk aantoonen, dat het voorstel botste tegen de berekeningslech- niek van de wet. De zwakheid van den heer Hofland kwam wel het sterkst uit toen hij z'n mooie oratie eindigde met de ontboezeming dat de raadsleden de portee van ziin voorstel best konden begrijpen ai was het alleen maar om.... de billijkheidsredenen. Wat hij wenschte, verhooging van den aftrek voor noodzakelijk onderhoud tot 600 ter ontlasting van de zwókkeren, was hoogst sympathiek en werd op gevoelvolle wijze verdedigd. Maar men regeert met de wet en niet met het gevoel. Zoo zal het zelfs onder soc.-dem. regiem blijven. Als dan ook de heer Hofland achter de groene tafel ge zeten had, zou hij precies zoo gesproken hebben als thans de voorzitter moest spre ken. Het is voor de oppositie heel wat mak kelijker de toejuichingen der menigte te verwerven dan voor de regeerders. Zelfs de blindste partij-fanaticus zal toe geven dat ons gemeentebestuur aitijd zoover mogelijk in democratische richting wil gaan de heer Hofland zelf heeft niet verzuimd B. en W. hulde te brengen voor hun voor stellen inzake den aftrek maar op een gegeven punt kan men met den besten wil dér wereld niet verder, zou zelfs een soc.- dom. regeerder niet verder kunnen. Of ja, n\en zou wel verder kunnen, men lean wel toegeven aan alle soc.-dem. fantasieën en onder applaus van de tribune allerlei be sluiten nemen die in flagranten strijd zijn met de geschreven wet, doch dat is geen serieus werk en daaraan waagt het soc.-dem. gemeentebestuur van Zaandam zich even min als ons gemeentebestuur. Het punt van strijd werd aangehouden. Waarom? De zaak van den heer Hofland staat hopeloos. Maar als hij nog kans ziet de klip te omzeilen, dan zou ons dat verheugen. Een poging van hetzelfde lid om in de reclame-zaken den mvloed van den con troleur der belastingen te beperken, mis lukte. Er was bericht ontvangen van den heer Van deF Wal, dat hij bedankt als wethouder van Onderwijs. Men kon dit verwachten^ de heer Van der Wal heeft zich immers des tijds slechts bereid verklaard om het wethou derschap tijdelijk op zich te nemen. De quaestie van het voorzitterschap van de Comm. van Toezicht op de Arbeidsbeurs is met n sisser afgeloopen. De heer Hof land scheen wat al te lichtvaardig bij den heer Van Kalken pikante motieven gezocht te hebben. Zonder praten werd nog een belangrijk voorstel inzake brandstofvoorziening en kin dervoeding aangenomen. 7000 gulden werd toegestaan om brandstoffen beschikbaar te stellen voor personen, met inkomens bene den 2000, 'n grens die hoog genoeg is. Goedkoope melk zal beschikbaar gesteld worden voor kraamvrouwen en jonge kin deren. Na afhandeling van de agenda kwam de weth. van sociale werken met de verrassen de mededeeling dat ,er 'n commissie in de maak is, welke zich in de eerste plaats zal hebben bezig te houden met de Centrale Keuken. Nu de nood zooveel nijpender ge worden is, zal deze keuken veel meer kans van slagen hebben dan den vorigen winter; zij ken van groote beteekenis worden èn voor de volksvoeding èn voor de brandstof besparing. Maar deze commissie zal een veel uitge breider arbeidsveld krijgen, zij heeft eigen lijk blanco volmacht om alles aan te vatten wat in deze buitengewone tijdsomstandighe den strekken kan om de nooden te overwin nen, zij wordt dus een echte b. t. o -commis sie. Reeds werd nu de aandacht gevestigd op de verstrekking van warm water om te wasschen. En zoo zal er nog wel van aller lei te doen vallen. De heer Kroes gaf uiting aan wat men overal hoort mompelen de onbillijkheid dat bij de gasranlsoeneering de groote en klei ne gezinnen gelijk gesteld zijn. Iedereen zoekt in deze tijden naar omstandigheden welke zouden bewijzen dat hij nu toch wat meer recht op een grooter portie heeft dan z'n buurmanmaar het sterkst staan wel de hoofden van groote gezinnen, het maakt in derdaad veel verschil in het gasverbruik of men voor 3 dan wel voor 10 personen te ko ken heeft. Wij hebben in den beginne, toen het nog slechts om bezuiniging ging, geprotesteerd tegen het over één kam scheren van alle gebruikers en gepleit voor een evenredige verbruiksbeperking. Nu staat het echter anders. De gemeente zelve is gerantsoeneerd en als zij thans aan sommigen meer ging toedeelen dan de toe gemeten portie, zou zij haar eigen rantsoen overschrijden en meer beloven dan zij ge ven kon. Moet dus voor groote gezinnen 'n aantal meters extra beschikbaar gesteld worden, dan kan zulks slechts door het thans bepaalde rantsoen eerst te vermindei en en het aldus uitgespaarde aantal meters over de grootere gezinnen te verdeelen. Het ge volg ware dan dat de leinere gezinnen een geringer rantsoen dan thans zouden hebben, de middelmatige gezinnen ongeveer weer op het tegenwoordige rantsoen zouden ko men en de allergrootste gezinnen een «ets ruimere hoeveelheid kregen. Dat ware inderdaad billijker. Maai een maal op dien weg zich begevende, rroct men ook rekening houden fnet andere omstandig heden, welke het eene gezin in ongunstiger conditie brengen dan het andere; wij den ken bijv. aan gezinnen waar zieken zijn of studeerende kinderen; die niet in den fami liekring kunnen verkeeren. En komen wij dan niet op 'n glibberig pad? Politiek Overzicht De afwijzing van de Duitsche vredesresolutie. Onder de frozen,' waarmee de mannen, die in Engeland aan het 'hoofd der regee ring staan, het besluit van den Duitschen rijksdag afwijzen, dat de bereidverklaring inhoudt om mede te werken tot het tot stand komen van een vrede, steunende op Overleg en comproriils, zijn er eenigen, die in bijzondere mate onze verbazing opwek ken Dat geldt in de eersbe plaats van de verklaring van Sir Edward Carson, dat men in Engeland eerst bereid zou zijn over 't herstel van den vrede te praten, wanneer de Duit sche troepen van den linker Rijnoever wa ren teruggetrokken. Men is daarover niét het minst verbaasd geweest aan de zijde van de Entente. Dat is te zien uit de Mat- tino, een in Napels verschijnend blad, dat schrijft: „Men kan niet begrijpen, dat in En geland een lid van het kabinet er toe komt, enkel om den bijval van de menigte te iCj- gen, ondoordachte en inderdaad onzinnige verklaringen af fee leggen. Carson kan toch niet meenen, dat zijn eisch aan Duitsch- land om vóór het begin van de vredeson derhandelingen den linker Rijnoever te ont ruimen, ook maar een oogenblik als ernstig wordt opgevat. Men kan zioh niet voorstel len welk een schade zulke ondoordachte improvisatiën van de eens zoo bedachtzame en gematigde Engelsche staatslieden on feilbaar toebrengen aan de gemeenschap pelijke zaak van de Entente." De Engelsche regeering heeft, zooals j blijkt uit eene door Bonar Law in het lager huis afgelegde verklaring, het door Carson gezegde niet woordelijk voor hare rekening genomen, maar toch wel naar <le bedoeling. De verklaring hield in, dat Duitschland, als het vrede wenscht, vóór alles zich bereid moest verklaren de bezette ?treken te ont ruimen. Ook dat is eene verklaring, die ver bazing moet wekken, vooral wanneer men daarmee in verband brengt het slot der rede van Bonar Law, waarin de vraag werd ge steld of men in Duitschland aan vrede heeft gedocht zoo lang de overwinning nog wenk te en als antwoord daarop werd gezegd: „Het verlangen naar vrede kwam eerst, toen het duidelijk was, dot Duitschland zou wor den verslagen. Het eenige middel om den vrede te krijgen is, dat men toont bereid te zijn om te volharden totdat het doel, de vernietiging van het Duitsche militarisme, bereikt is." Wat de aan Duitschland gestelde eisch, dat het de streken vijandelijk gebied, die het bezet houdt, moet ontruimen om de En tente bereid te vinden, niet tot het sluiten van vrede, maar tot onderhandelen over den vrede, beteekent, ziet men met één oogopslag, als men de kaart van Europa voor zich neemt. Men ziet dan, dat op 1 Augustus 1917 op het westelijke oor logsterrein de Duitschèrs in België 28.980 KM9., in Frankrijk 19.220 KM9, bezet hou den. Daartegenover zijn 900 KM'. Duitsche grond door de Franschen bezet. In het oosten zijn 280.450 KM2. Russische grond, het gansche gebied ten westen van eene lijn, loopende van bij Riga tot een punt van de Galicische grens in de buurt van Brody, door de legers der centrale mogend heden bezet. Tot voor korte dagen stond daar tegenover, dat in Galicie en de Boe- kowina 25.5O0 KM9. Oostenrijksche grond in het bezit van de Russen waren. Dit cijfer Is door de gebeurtenissen van den jongsten tijd aanmerkelijk ingekrompen en het laat zich aanzien, dat het weldra geheel zal zijn verdwenen. Verder zijn 100.000 KM', in Rumenië bezet. De kaart van de Balkanlanden wijst uit, dat van het gebied van Servië 85.867 KM2., nagenoeg de geheele oppervlakte van het koninkrijk op de zuidelijke grensstad Mo naster en hare naaste omgeving na, in het bezit is van de legers van den vierbond. Geheel Montenegro (14.180 KM2.) is bezet en van Albanië 20.040 KM2. Men kan met deze cijfers volstaan. Zij leveren het bewijs van hoeveel waarde de panden in het vijandelijke gebied zijn, waar op de centrale mogendheden beslag hebben gelegd en die zij bij de eventueele vredes onderhandelingen als troeven zullen uitspe len. Wij hebben in dezen oorlog veel zien gebeuren, wat het menschalijke begrip haast niet kan bevatten. Maar er wordt van ons be gripsvermogen toch al te veel gevergd, wan neer de Engelsche regeering als voorwaar den om haar tot onderhandelen bereid te vinden, den eisch stelt, dat de tegenpartij uit eigen beweging zal afzien van alle voordee- len, die zij in een moeielijken strijd van drie jaren heeft behaald en die haar bij het voe* ren van de onderhandelingen te pas kunnen komen. Het verstand verzet zich er tegen zulk een eisch te beschouwen als een pas send antwoord op een ernstig voorstel- Men zou zelfs, lettende op den toestand zooals hij zich nu voordoet, er aan kunnen twijfelen of deze eisch als ernstig gemeend te beschou wen. Maar welke bedoeling er dan achter kan zitten, daaymar vraagt men te vergeefs. De oorlog. Op den zwaren strijddag van 31 Juli, di© van beide zijden werd beschreven als het be gin van den grooten, lang van te voren aan- gekondigden slag in Vlaanderen, is een zeer kalrpe le Augustus gevolgd. Dat kan ten deele te wijten zijn aan de uitwerking van het ongunstige weder. De strijd zal intus- schen nog wel niet uit zijn. Thans verkeert hij in het stadium, dat beide partijen over de uitkomst tevreden zijn. In het oosten hebben de verbonden Duit sche en O.-H. troepen gewichtige vorderin gen gemaakt in de richting van Czernowitz, de hoofdstad van Boekowinn. B e r 1 ij n, 3 1 Juli. (W. B Officieel be richt. Door het werk van onze U-booten werden in het noordelijk spergebied weer 26,000 bruto-registertonnen vraohtruimte vernie tigd. B er 1 ij n, 1 Aug. (W. B.) De keizer heeft zich gister per automobiel van Mitau naar Libau begeven. Wee*en, 1 Aug. (Corr.-bur.) Rijks kanselier Michaelis irtct onderstaatssecre taris von Stumm en gezantschapssecretaris von Prittnitz is hedenmorgen hier aangeko men. Hij werd aan het station door den Duitschen gezant Wedel en door den gezantschapssecretaris graaf Walterskir- chen als vertegenwoordiger van het depar tement van buitenlandsche zaken hartelijk begroet. In het Engelsche lagerhuis gaf gister de ontstemming over het feit, dat het lid van het oorlogskabinet Henderson gezamenlijk met den pacifist Macdonald naar Parijs was gegaan om eene conferentie bij te wonen, waarin zou worden beslist over het gaan naar de-conferentie te Stockholm, zich lucht in de indiening van eene protestmotie. Lloyd George bracht de opgewonden gemoederen tot rust door de verklaring, dat de regeering over de vraag: Vrede of oorlog? nog precies zoo dacht als vroeger en dat zij niet zou toe laten, dat een lid van de regeering confe renties bijwoonde, belegd met het doel om over vredesvoorwaarden te beraadslagen of die voor te schrijven. P a r ij s, 1 Aug. (Havas). In de Kamer zitting van 31 Juli heeft minister-president Ribot naar aanleiding vori de jongste ver klaringen van den Duitschen Rijkskanselier ae volgende rede gehouden De Duitsche Rijkskanselier heeft zich ver oorloofd in het openbaar aan de Franscho Aan rheumatiek en ware liefde gelooft men slechts dan als men er door is aange tast. Roman van IC a r a m a t i. In een opwelling van innige spijt slaal ineo °p, scheurt den begonnen brief >n Kleine slukjes, en gaat eenige koeren >n zijn kamer op en neer. „Ik moet terug...", mompelt hij, „die arme mama." Dan dwalen zijn gedachten weer naar Elsa, die thans zoo dicht bij hem toeft, die hij morgen zeker zal Kunnen zien, en zijn hoold warrelt van 'l blind begeeren van zijn hart. Hij zet ziel. weer aan L i .werPt z,ch achterover in zijn sloel, en houdt de eene hand tegen voorhoofd en 1vister 2'inf,r phanlasic schit tert Elsa s beeld. Daarbuiten bestaat op •t oogenblik niets voor hem. Geen spoor van weifeling 1S bij hem overgebleven; want voor ls denken noodig. Zijn gans'cho Wezen is een smachten. l.en heele poos blijft hij zoo zilten. Dan vermant hem de slaap. Zijn handen glijden zoetjesaan in zijn schoot... Een paar uur later wordl hij wakker. De huLLi 'l,d£"ïker.en 'l >s koud. Huiverend staat -">1 op, kleedt zich machinaal uit, zonder er aan le denken de lamp weer op te steken. Van de onaangename wnlmlucht, die 't ver trek vervult, bemerkt hij niets, en haastig kruipt hij onder de dekens. Den volgenden Maandag staat Theo met Elsa aan 't spoorwegstation. Femma J#~~crs, die met de Duitsche, quasi om u** moig*n wandeling te doen, daarheen gew«afreld was, doet nu, of ze iels in de wachtkamer heeft laten liggen. Een oogenblik te voren hadden alle drie daar éven gezeten. Het gelaal van den jongen man straalt van geluk, dat van 't jonge meisje naast hem vertoont slechts kalme tevredenheid. Op 't stille perron is bijna niemand De enkele passagiers, meest lieden uil het volk, zijn reeds ingestapt en nog staat Theo voor 'l geopende portier van de coupee, waar hij straks in zal slappen. Femma blijft weg. Dc jongelieden"* staan- zwijgen bij elkaar. Dan, als de bel luidt cn het fluitje van den conducteur weerklinkt, is 't of beiden met schrik aan de werkelijkheid denken. Ijlings drukt Tlico Lisa's hand, springt in den trein. Als 't portier onmiddellijk da&rop gesloten wordt, rukt hij het venster lie open. Zich naar builen-buigend zegt hij zacht: „Dag, mijn liefste... Tot Kerstmis, niet waar?'' Hij steekt haar nog eens de hand toe. Als haar kleine handje daarin gelegd wordt, bemerkt het jonge meisje hoe zijn hand trilt en zijn voorhoofd betrekt. De jonge man denkt opeens aan alles wat hem thuis wacht, voordat hel Kerstmis zal wezen. Hij heeft er Elsa niets van gezegd, geen woord. De trein zet zich in beweging, ,.Dag Thee, goede reis.zegt EL-a.volkomen bedaard, als beider handen scheiden. Nog een poos kijkt Theo uit 't vensterrie van den voorlijlcnden trein naar de kleine ge stalte in 'l grijze regcnmanlelljc, dat hem na staart met rustig blijden blik, als 't zonlicht bij den dageraad van een zomcrdagT verkwik kend en nevelen verdrijvend. Zij kan thans ten volle rustig zijn Ilnnr levensbaan ligt voor haar, even duidelijk hc- paald en afgebakend als de ijzëivn Aveg. waar langs hij zich voortspoedt. VIII. Zoo'n onbeschaamde i n-d e r. 't Was twee dagen voor Kerstmis cn' ge ducht koud. Onder een strak grauw -blauwen hemel bewoog zich sinds-ecn week dag aan dag een bonte menigte over het ijs in 't kanaal den „Singel" - en het brèede water, waar langs Berkendam zijn enkele huizenrijen uit strekt. Iedereen scheen volop tijd te hebben om schaatsen le rijden, zoowel de rentenier als de arme sLakker, dc officier of de ambte naar als de werkman, een* inderdaad merk waardig verschijnsel 's winters in ons land, in een tijd dat klachten over armoede en werkloosheid aan de ordo van den dag zijn. Op de „afgcsloten^baan op den Singel, bij dc „Sociëteit" waren alleen leden van de ..ijs- club" te zien, en daartoe behoorden uilslui tend de „nolabelen" van bet stadje. De zes jonge dames, die zich daar geregeid vertoon den, waren de eenige huwbare dochtcren Bcr- kendams, die „in aanmerking kwamen." Wal wonder dus, dat liet baar npoit aan „cava liers" ontbrak, ondanks de middelmatigheid barer uiterlijke bekoorlijkheden, de bij enkelen zeer betrekkelijke jeugd "eb de be scheidenheid barer, wercldschc vooruitzichten. Gehuwde dames, die meededeu aan T ijsver maak, waren tc Berkendam niet schaarscli. Daartoe behoorde o. a. dc vrouw van een gepensioneerd Indisch majoor. Met haar bijna veertig jaren zag deze dame eruit als telde zc er dertig op zijn hoogst. Het ovale gezichtje was mal geelbleek, de oogen groot cn glinste rend zwart, het haar zwaar cn donkerbruin, terwijl haar gestalte het slanke cn lenige vou de meisjesjaren schier onveranderd bewaard had Zc was kinderloos, een omstandigheid waarvan zij zich bitter weinig aantrok. Ilaar man, die toch al sinds zijn pcnsionccring, vijf jaar te voren,* nooit anders dan brommig ge keken had, ergerde zich niet den dag meer over dc jeugdigheid zijner gade. 't Zou hem waarlijk anders, gegaan zijn, als die vrouw door kinderen meer aan haar huis gebonden ware geweest! De oude heer Stoppel verbeet jricli, nis hij terugdacht aan de jaren van zijn huwelijk sic vei), aan de grootste domheid, die hij in zijn leven gedaan had: zulk een vrouw te nemen. Zijn geelgrijze, bosachtige knevel werd icdcrcn dag ongeregelder cn slordiger, zijn overig gezicht dieper doorploegd met rimpels, en de grauwe, vieze lint van zijn slechtgeschorcn wangen verhoogde'nog den indruk van demoralizeering, die zijn gansche persoon op den toeschouwer maakte. Hoeveel jaren zou hij zicli nog in eenzaamheid achter zijn „brandy-soda'' opvreten van ergernis, hoeveel maal nog zijn ellende in een roes ver gelen, hoe dikwijls nog dc zwakke opflikke ringen van manlijke fierheid laten verzinken voor den blik dier donkere oogen, als ze speelsch o onweerstaanbaar! naar hem opkeken? Hij wist 't niet, de arme stakkerl; wel besefte hij. dat zulk een heslaan niet lang meer duren kon. Zijn hartkwaal zou hem een maal vellen, cn hij zou 't haar te danken hebben, daL wist hij. Hij verachtte zijn vrouw diep in zijn nuchtere uren o ja. dal wijf zonder gevoel! cn foch, hoe kon hij huilend als een kind haar knieën omvatten en om excuus vragen, als hij in een zijner driftbuien op haar uitgestort liad wal zijn hart aan gift- stof verzameld had, 't venijn dat zij zelf daar gedachteloos had opgehoopt tol barstens loet Als zij dan lachte om zijn kinderachtigheid cn hem „ouwe lobbes" noemde, hem koud schcrtsend^op den schouder klopte, of met haar fijne kleine vingertjes legen den dikken rooden neus tikte, deed de man alles wat zc van hem vroeg. Op zulke oogcnblikkcn zou Stoppel zijn eigen moeder vervloekt hebben, als hij wist „Stephanie" er genoegen race kunnen doen. Na dergelijke Toonecltjes ver? toonde dc jeugdige mevrouw Stoppel meest heel spoedig een nieuw toilet aan de blikken, der zeer belangstellende Bcrkendamschq „groote wereld." 'I Kleine fortuin, dal haaif^ echtgenoot kort na zijn terugkeer in Neder', land geërfd had een groote vijftig duizend was al zeer geslonken; want in de jareö van hun verblijf in 'l moederland vooral \va«' ren dc „scones" talrijk geweest. De fleurigs Stephanie vond hel in „Holland" heerlijk, et* 'l speet lip ar, nu ze 'l Ilollandschc leven einde lijk had leeren kennen, dat ze pas zoo laat daartoe in de gelegenheid was geweest, nu zc haar „besten tijd" gehad had. Ze vondi vooral 't Haagje „een genot." De residentié was niet ver van Berkendam. Zc was er du# nog al eens, soms met haar man, doch mee#» alleen of in ander gezelschap. (Wordt vervolgd-f J

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1