N°. 50. DE EEMLAN DER". Dinsdag 28 Augustus 1917. BUITENLAND^ 't Winkeltje. 16^ Jaargang leis over de geschiedenis van I de overname der H. B. 8. te Amere- foort door het RUk, enz. FEUILLETON. marie van versendaal. •■ncic!redactiei j Mr Q j van schaardenburg. Uitgevers: VALKHOFP ft Co. ABONNEMENTSPRIJS: j>.u.ruiden TOOI Amwifoortf J*??* irt.ro Iranco per poet I .v«ek (metgreüeveriakering legen ongelukken) O.l ierlvjke «k el (ikeob büroegsel ,Dt HMandtdu <o°3«" ...lactie ven Thérèee Horen) per 8 mud. S® et». Wetelükeob bijvoegiel tPirtUm*" per 8 mod. S» et». Bureau: Arnhemsche Poortwai, hoek Utrectatschestr. Intercomm. Telefoonnummer 66. f o.ao, 0.15. 0.5(1. PRIJS DER advert en tikn Van l-ï> regels Elko regol moer Dienstaanbiedingen 1—5 regels Groutu loiters naar plaatsruimte. Voor handel en bodrijl bestaan zeor voordoeligo bepalingen lot het herhaald udvorleuren in dit Blad, bi; abonuemeut. Eene ciroulairc, bevallende de voorwaatdon, wordt op aanvraag toegezonden. i. Wanneer de Redactie van het A m r s- ?K ortsch Dagblad ons daarvoor de |*5'. noodige ruimte zou willen afstaan, zouden wij graag van haar gastvrijheid gebruik ma ken, om het Amersfoortsch publiek het een cn ander te vertellen, dat misschien menig- T een de oogen zal doen opengaan van verba zing. Zoo, zoo, zal menigeen missohien den ken, zit zóó de vork in den steel l Ter zake dus. Met 1 Sept. wordt onze oude G. H. B. S. eene Rijks H. B. S. Dat betèekent in de eerste plaats, dat er wellicht binnen afzienbaren tijd een einde zal komen aan den on'houdbaren toestand, waarin de gebouwen der huidige H. B. S. zich bevindendat is dus eene hoog noodige verbetering. 't Zal nu een vijftien a zestien jaar gele den zijn, dat de toenmalige directeur der Inrichting, de heer G. J. Buijs, aan alle leera ren, sollicitanten en nieuwsgierigen de keu rig uitgewerkte plannen liet zien voor de stichting van een nieuw gebouw. Die plan nen waren grootsch. opgezet, "n Mooi ge bouw, ruime vertrekken, flinke vestibule, kortom, alles beloofde r~>ed te worden, waar alles meer dan slecht was. Dat gaf moed vooral aan de jeugdige leeraars in spé, die wel wat vreemd aanke ken m tegen die kale, afgebrokkelde grijze muren, die,potkachels, die borden, zóó slecht als men ze zelden zag, in 't museum mis sohien, maar dan buiten gebruik; vooral de aardrijkskundige hulpmiddelen, zooals kaar ten en dergelijke, waren nauwelijks meer als zoodanig herkenbaar, Maar, een voorko mend en welwillend collega, troostte dan met de woorden„Ooh ja, zie je, de ge meente doet er in den laatsten tijd niet veel meer aan, men dacht, dat de school door het Rijk zou worden overgenomen", en dus. Enfin, dacht de beginneling, 't zal wel beter worden in Amersfoort. Een beetje geduld f Nu, dat beetje geduld is wel noodig ge weest. Het oude versleten, naar de urinoirs en privaten riekende oude gebouw,.... het slaat er nog in al zijn imposanten eenvoud L daarnaast een paar minuten verder het niet minder imponeerende „werkhuis" „hok" zeggen de jongens, maar dat is laster, l het geachte publiek weet wel beter, de jeugd r van onzen tijd is zoo veeleischend, niet waar In het „hok" wordt les gegeven aan Hollanders en Belgen, 's avonds gemusi ceerd, dat het davert, er zijn cursussen in verbandleer, enz. Kan 't nuttiger Neen, dat „hok" moet er zijn, 't is onmis baar, het is „je" A n s t a 11 de muizen en katten hebben 't er bovendien wèt goed I en de plafonds keurig eenvoudig. Wel zijn er sindsdien veel nieuwe plan- nen gemaakt aan de leeraren ter inzage aangeboden, met de vraag, of men soms ook 't een of ander verbeterd wenschte men had het maar voor 't zeggen en 't papier i s geduldig. Den eersten keer waren de docenten blij gestemd, later minder hoopvol, nog later vrij sceptisch bij 't vernemen van al dat goede nieuws. En de scepticus de oude ren onder de leeraren waren dat altijd nog al, zij hadden er meer van gezien, van al die mooie plannen de scepticus dan heeft schoon gelijk gehad. Het is nog alles beim Alten, wat de gebouwen betreft. Nu eens kwam het heele nieuwe bestek niet verder dan, ja wie weet waar die dingen blijven? Informeer eens bij ~'t archief? Kwam er soms een voorstel van B. en W tot den Raad, wel, dan was 't vooreerst nog geen tijd, om tot zulke radicale verbeterin gen over te gaan. Er was natuurlijk geen geld, of men diende nog eens de plan nen af te wachten van de aaneenscfiake- lings-commissie-zaliger gedachtenis f die aaneenschakelings-zaak heeft wèt keeren uit den nood geholpen H. Politiek Overzicht De elfde Isonzoslag. I Tien malen reeds heeft de Itoliaansche aanval aan het Isonzo-front het hoofd ge- stooten. Nu woedt daar sedert den morgen van den 19en Augustus de elfde slag. Voor de elfde maal trachten de Italianen Triest, de gelukkige mededinger van Venetië, van de landzijde te bereiken. De vorige Isonzoslagen hebben in ver schillende jaargetijden plaats gehad; maar deze elfde slag is de derde, die in de maand Augustus valt. De eerste eindigde den lOen Augustus 1915. De Italianen beproefden toen voor het eerst een algemeenen aanval op het geheele front. Hij begon in de laat ste dagen van Juli met èen stormaanval op het plateau, tastte daarna het brughoofd van Görz aan en beproefde ook bij Plava en aan den Krn vooruit te komen. De uitkomst was voor de Italianen eenige loopgraven aan den rand van het plateau. De tweede Augustusslag duurde van 6 tot 17 Augustus 1Ö16. De hoofdaanval richtte zich tegen Görz, dat na een driedaagschen strijd ver loren ging. Maar eene poging om ook de nieuwe liniën achter Görz te vermeesteren, werd bloedig afgewezen. Deze elfde Isonzoslag onderscheidt zich van den vorigen door de groote uitgebreid heid van het strijdfront. Terwijl het Italiaan- sche aanvalsfront in den negenden slag eene breedte van 20 a 25 KM. had en in d,en tienden slag eene van 40 KM., strekt het zich nu uit over 70 KM.; het reikt van den Mrzli Vrh (Monte Nero) ten noordwesten van Tolmein tot aan de zeekust en is dus gericht tegen den ganschen geduchten slag boom, die in de richting van Noord naar Zuid den weg naar Triest verspert. Aan de uitgebreidheid van het strijdfront beantwoordt de overvloed van de strijdmid delen, die in werking gesteld worden. Deze aanval i9 werkelijk met de meeste zorg voor bereid. Nieuwe troepen, die nog niet aan het Isonzofront gestredert hadden, zijn aan gevoerd. Over de Isonzo werden een aantal vaste bruggen geslagen om de gemeenschap met hët in den rug liggende gebied te ver zekeren. Eene groote overmacht aan artille rie is uitgerust; behalve de eigen vuurmon den, welker aantal wordt opgegeven als 5000, verstrekten Engeland en Frankrijk batterijen met bedieningsmanschappen, Frankrijk ook vliegtuigen in eene groote hoeveelheid, die een werkzaam aandeel ne men in den. strijd. Men kan het een schrijver in de Neue Freie Presse volmondig nazeggen, dat het „voorwaar geenc kleinigheid is een tegen stander af te weren, die op het 70 KM. lan ge strijdfront de bloem van zijne weerbare volkskracht heeft samengebracht, die over geweldige eigen en door de Entente afge stane strijdmiddelen beschikt, van reusach tige scheepskanonnen en de zwaarste mor tieren tot de lichtste bérgkanonnen ert van mijnwerpers, die duizenden ontplofbare pro jectielen uitwerpen ven een halven cente naar per stuk, tot de kleinsten van deze soort." Er zijn onder de kanonnen van zwaar kaliber, welker trefvermogen tot 20 KM. achter de linie reikt. Het Sdobba-moeras is vol van zulke batterijen, welker vuur zich vermengt met dat van de Italiaansche mo nitors van zee uit. Indien ooit, dan past nu voor het Isonzo-front de omschrijving, dat het aan de hel gelijk is. De strijdlinie loopt ten westen van Tol mein tot Plava aan den rechteroever van de Isonzo; bij Plava springt zij over op den lin keroever, gaat over den Monte Santo door Salcano en verder oostelijk van Görz over den Faiti Hrb en Kostanjevica naar de zee. Zij loopt afwisselend over 1000 Meter hoo- ge bergen, over begroeide steile hellingen, welker voet door de Isonzo bespoeld wordt; zij doorsnijdt het vruchtbare Wippachdal, loopt op in het aan water arme Karstpla- teau, om eindelijk in de kuststreek ten wes ten van Duino in zee te vallen. Niet op het geheele aanvalsfront tegelijk wordt de strijd gevoerd. Enkele punten, ge legen binnen de frontlijn van Auzza tot de kust, hebben zich tob brandpunten ontwik keld. De Italianen hebben dit 50 K.M. lange frontgedeelte aangepakt op het noordelijke einde tusschen Canale en Auzza en hebben de hoogten van den Vrh bestegen. De Vrh is de noordelijke top van den hoogterug, die bij Auzza opstijgt en in zuidelijke rich ting met een scheeven hoek toeloopt op den anderen rug, die door de namen Kuk, Vodice, enz. aangeduid wordt. De andere brandpunten zijn: Descla (ten noordoosten van Plava), dat den ingang in het dal van de Rohobeek verspert; Vodice en Monte Santo, de hoogten van den bergrug van Plava tot Salcano, en de Monte Gabriele, de zui delijke afsluiting van dien rug, wiens zui delijke voet afdaalt in het heuvelland van Görz. Op al deze punten is met groote ver bittering gestreden. De tot 400 Meter be trekkelijke hoogte opstijgende noordelijke hel ling van het Karstplateau tusschen de Wip- pach en den Faili Hrb en het Korstplateau zelf ten zuidwesten van Kostanjevica waren ook het tooneel van zwaren strijd. Te ver melden zijn nog de partieele Itoliaansche aanvallen tusschen Krn en Tolmein, waor- tusschen de Mrzli Vrh stijgt tot 1360 M. hoogte, en de beschieting van de stad Triest door vijandelijke monitors. Dit alles te zo men maakt dezen elfden Isonzoslag tot een der geweldigste worstelingen van den ge- heelen oorlog. De oorlog. Aan het Oostenrijksch-Itoliaansche strijd front woedt steeds de zware strijd, die op het Bainsizza-plateau, waar de Italianen door het succes van de vorige dagen worden aan gevuurd, nog in hevigheid is toegenomen. Nadat de Monte Santo in Ralioansche han den is overgegaan, wordt om den Monte Gabriele met groote verbittering gestreden. Op het Karstplateau heerscht voor 't oogen- bJik rust; van beide zijden concentreeren de krachten zich op één punt. In de Boekowina hebben de centrolen ten oosten van Czernowitz eene stelling-verbete ring verkregen, waaraan het Duitsche hoofd kwartier nogal gewicht hecht. Overigens was in het oosten en ook aan het westelijke front de slrijdactie gering. B er 1 ij n, 2 7 Aug. (\V. B.) Officieel be richt. Op het noordelijke ooorlogstooneel zijn weer 12000 ton vrochtruimte in den grond geboord. Berlijn, 26 Aug. (W.-B.). In de zonk van het Peruaansche zeilschip Coston, dat aan de Spaansche kust in den grond is ge boord, heeft het Hamburgsche prijsgerecht wegens de zoo bezwaarlijke verbinding met Peru den termijn voor het indienen van reclames tot 15 September verlengd. Eene zakelijke beslissing is tot dusver niet geno men. Lloyd George heeft op den verjaardag van het treden van Rumenië in den oorlog aan minister-president Bratianu een telegram gezonden, dat met verwijzing naar eene be tere toekomst troost biedt voor de rampen van het heden. Parij s, 2 6 Aug. (Havas). De Kamer hoeft den minister van financiën gemachtigd aan de bondgonooten nieuwe voorschotten te doen tot een bedrag van 2138 millioen francs. Het totaal van de door Frankrijk ver leende voorschotten bedraagt ruim zes mil liard. Frankrijk heeft dus een belangrijk deel van de financieele lasten der geallieer den op zich genomen. Het heeft met name een deel der uitgaven van België en Servië gedragen en de geregelde betaling van de achterstallige Russische rente vergemakke lijkt. J as s y, 2 7 Aug. (Havas). De regeering en alle openbare diensten blijven in Jassy gevestigd en zullen daar werkzuam blijven. Petersburg, 27 Aug. (Havas). Eene artikelenreeks In de Iswestia, het orgaan van de Sovjet, waarin kritiek werd uitgeoefend op de werkzaamheid van den opperbevel hebber Kornilow, heeft een krachtig protest uitgelokt van talrijke militaire organisation. Zoo heeft de voorloopigc regeering een te legram ontvangen van de vcrceniging van kozakken, waarin gezegd wordt, dat de Sov jet volstrekt niet het recht heeft zich met militaire zaken te bemoeien en dat Korni low niet door een anderen opperbevelheb ber moet worden vervangen, omdat hij het vertrouwen, heeft van dc geheele natie. Zij behouden zich volkmoen vrijheid van han delen voor, wanneer Kornilow mocht wor den gedwongen heen te gaan. Een dergelijk telegram is aan Kerenski gezonden door de vereeniging van ridders van het Sint-Georgckruis. Potersburg, 26 Aug. (Havas). De voorloopigc regeering had de verkiezingen voor de constitueerende vergadering be paald op 30 September. Daar echter het werk der samenstelling van de kiezerslijsten grootendeels berust bij de gemeentebestu ren en de zem9tvo's, die zelf door het alge meen stemrecht moeten worden gekozen, is de regeering genoodzaakt die verkiezingen te verdagen tot 25 November en de bijeenroe ping van de vergadering tot 11 December. Washington, 2 5 Aug. (R.). Schat kistsecretaris Mac Adoo heeft bericht, dat eene ^commissie is benoemd voor aankoop ten behoeve van de geallieerden. Men ver wacht, dat dit zal leiden tot eene krachtige regeling van de aankoopen der geallieerden in Amerika en een meer doeltreffend ge bruik van de gezamenlijke hulpbronnen der verschillende regeeringen voor de voortzet ting van den oorlog. Dit is ook een eerste stap van de politic-k van den president, die beoogt, dat de geallieerden de oorlogsgoe deren krijgen tot den zelfden prijs als de Vereenigde Stoten. De prijsbepaling is reeds een eind gevorderd en zal op den vroegst mogelijken datum in werking treden. De oorlogsuitgaven van de Vereenigde Staten, met inbegrip van de leeningen aan de geallieerden, zijn in Augustus geweest meer dan 24 millioen dollars per dag. De dagelijksche voorschotten aan de geallieer den maken twee derden van dat bedrag uit. Sedert de oorlog werd verklaard, heeft de schatkist uitgegeven .2.087.490.000 dollars. Londen, 2 7 Aug. (R.) De drie Duit sche vliegers, die gedood werden in den luchtraid op Ramsgate van den 22en Augus tus, werden heden in Margate begraven. Zes officieren en een groot aantal man schappen van 't vliegerkorps woonden deze begrafenis bij. Het regiment lichte artillerie Durham stelde de eerewacht en het vuur peloton beschikbaar en ook den hoornbla zer, die het laatste signaal boven het graf blies. Twee affuiten en twaalf paarden brachten de lijkkisten naar het kerkhof en Geen moraal maakt de mensch zóó eerlijk als de conlróle. Roman door Thérèsc Hoven. En de zusiers, quasi onder den indruk: 1 ifk3 hebben M Ja met een bedenkelijk gezicht: „Me f ;'kf. bolerbrokken. daar kun-je heerlijk op domt" peperraunt> dat is ««cd tegen den .Hoeveel wilt u verteren'?"' ootje schudt haar beursje uit en telt... alle nual centen tot 23 toe... en een halfje t f "u"s.laU?n zeggen... een kwartje," zegt om te gaanltStekCn<1 nl(', d3t iongc soed weet „Meent u t? Dol... of eigenlijk, 't is niet eer- i]En toch zal ik 't maar aannemen, ik ben hui' dat ik niemand iets kan peigeren. En weet u wat, zoodra ik terug nen, koop ik weer w at en dan betaal ik l'/: zwitserland sturen.'!2"* pm,tkmrt ui' c°°'}c, na veel zoeken en uitkiezen, ein- vrinllr ^ggefiaan. is 't weer stil in 't kleine vnnkeitjc tot op ceos de sche, künkt. ie e asters vo| aandacht, 't Is een 'dienstmeisje, een glunder ding van een jaar of achttien, met een mand vol bood schappen. „Och! juffrouw", zegt ze, familiaar, „geeft u mc 1% ons versche zandkoekjes, maar kunt u ze me niet in een zakkie zonder naam ge- yen? Want, weet u, ik moest ze voor Mevrouw in dc Piet Heinstraat halen en ik heb 't ver gelen.'' Als deze transactie is afgeloopen, duurt 't weer een geruimen tijd, eer er een klant komt. 't Is een jongen van „Fluks" in t rood op een der bekende fietsen van dezelfde kleur. Hij komt om een reep sjukla van 3 cent, en als de juffrouw hem vertelt, dat ze er geen goedkooper heeft dan van 5 cents, geeft hij zijn hart lucht over zoon schandalige afzet terij en slaat hij, bij 't weggaan, de winkel deur zóó hard achter zich dicht, dal de fles- schen met ulevellen en zuurtjes rinkelen. De beide firmanten zuchten unisono. „Als de huisbaas 't eens bijwoonde, zoo'n middagje", zegt Hes, hoofdschuddend,, „dan zou hij zich tocK schamen om zoo'n huur to vragen." „Kun-je denken; een huisbaas trekt er zich veel van aan of je dc huur kunt 'betalen. Kijk eens even," voegt ze er, op veranderden toon bij: „Daar- hè-je die dames uit 't pension op den hoek... Hè. ze komen hier. Dag me vrouw... „Juffrouw, hebt u ook Krul-limonadc? „Nee, mevrouw, wel van Pel, die is heer lijk, o! zoo fijn, en van Hendriks uit Wormer- veer, die is ook erg goed." „Dat spijt me, ik wou ze juist van Krul heb ben ..Ja, daar kan ik u niet aan helpen. Is er ook iets anders?" .Dank u, maar., ja, als u 't aanbiedt, zoudt u mij eigenlijk wel kunnen helpen. Wij gaan morgen op reis... „Zoo? Sluit u 't pension?" „Voor 14 dagen ja; al onze gasten gingen in de maand Augustus uit cn toen hebben mijn dochter en ik besloten er ook uit te gaan." Heerlijk voor u!" zegt Hes, vriendelijk, of schoon ze er niets van meent. Weer zoo echt Mevrouw Rimmers nooit iets koopen en altijd diensten vragen. „Ja, niet waar?" klinkt 't poeslief terug. „Wij gaan voor 14 dagen naar Brussel cn omstreken en nu wou ik u vragen of onze kanaries weer bij u mochten komen... net als verleden jaar... zc waren locK zóó tierig, toen we terug kwamenu hadt er zoo goed voor gezorgd. ,,'li Spijt me wel, mevrouw", antwoordt Hes, nog steeds vriendelijk, „maar we hebben de poes van Mevrouw Smit., en dan zouden we veel te bang zijn." „Nee. natuurlijk, dat zou niet gaan. IIoc komt mevrouw Smit er bij?" .Ze is op reis met meneer en de meid is ook met vacantie." „Net als bij ons", laat Mevrouw zich ont vallen, „de meiden moeten tegenwoordig per se vacantie hebben. De mijne gaan ook alle drie... net zoo lang als wij. Gunst, hoe zal ik nu met mijn kanaries'doen?" „Doet u ze ook in pension, mevrouw", zegt Cor, zich in 't gesprek mengend. Tot nu toe heeft ze zich" bezig gehouden met zakjes af wegen... een onschuldige truc, als er klanten zijn, om den indruk te maken, alsof er bood schappen te bezorgen waren, iels dat bijna nooit gebeurt. Mevrouw Rimmers kijkt effen, haar dochler proest "t even uit. „Ik meen 't, er is een yogelk'oopman in de Witte de Withslraat, die neemt vogeltjes van de families, als ze uit de stad gaan, 't is 3 cent per dag... per vogeltje dan... Mevrouw moet nu toch ook lachen en be dankt voor den goeden raad, dan gaat ze weg, maar komt nog even terug en zegt, als was 'l een invallende gedachte: „Gunst ja, u zoudt me nog een pleizicr kunnen doen, mag ik u den huissleutel geven en mogen de meisjes dien bij u komen halen en... ja, als u toch den sleutel hebt, zoudt u dan om den anderen dag dc bloemen in de serre willen begieten?" Een oogenblik kijken de beide zusters haar vcolcischende buurvrouw beduusd aan, dan zegt Cor, parmant: „Hoort u eens, mevrouw Rimmers, wij hebben graag wat voor u over, dat weet u wel, maar dan zouden wc het toch ook wel prettig vinden, als u eens iets bij ons nam... „Och! u hebt zoo weinig, wat ik gebruiken kan." venyitschuldigt mevrouw zich. „Zoo weinig? Hoe kunt u 't zeggen? Heer lijke jams cn boterhammenkoek en... „Verleden heb ik eens een potje jam bij u laleii halen", valt Mevrouw grif in, „en die was heelemaal versuikerd". „Ilad u 't dan terug gegeven, mevrouw". „Och! daar kom je zoo niet toe... maar, ik heb nu niet zoo heel veel tijd... cn na de vacantie zullen we zien. Dag juffrouw, dag juffrouw". „Wat een w... wat een mensch!" verbetert lies, ze had heusch graag w ij f gezegd, maar als oudste moet ze een goed voorbeeld geven en geen rare of onfatsoenlijke dingen zeggen. „Je zou der!" zegt Cor, energiek. „En toch moet je der te goed vriend hou den". meent Hes, ,,'t kan waar zijn van die jam. Wij hebben toch ook pas een pot kersen opgegeten, die al begon te gisten. Je weet, op een Zondag, toen Micl er ons nog zoo mee plaagde. Ja, 't is natuurlijk een cirkeltje rond, als wc meer klanten haddien, zouden we meer inslaan en zou dc voorraad gauwer op zijn cn als we meer keuze en vorscher waar had den, zouden wc meer klanten krijgen. Doe. er eens wat an. Je kunt l niet dwingen. Ik zag heel goed, dat dc juffrouw naar de pralines keek... alsof ze zeggen wou.. Wat zien die er onfrisch uit... cn 't is waar... „Zc liggen der pas een weck of wat, je kunt toch niet eiken dag nieuwe uitstallen". „En wil ik je eens wat zeggen, Cor? We krij gen ook niet van alles 'l beste". Het gesprek wordt afgebroken door twee op zichtig geklcedc juffertjes, twee vriendinnen- dienstmeisjes uil dc buurt, die wat komen koopen om mee nnnr huis te nemen. De eene, Jenct, gaat met de andere, Truus, mee naar die der moeder en nu willcn'zc alle bei wat meenemen. Zc kijken cn proeven en pingelen cn 't eind is dat zc samen voor 17 centen verteren cn wel voor een cent of 5 opgesnoept hebben. Intusschcn schiet dc raiddag op cn gaat Hes, die dc week van 'l huishouden heeft, voor 't eten zorgen, 't Is een sober maal... koud ge hakt met zomerbiclen en opgewarmde aard appelen. Zc zouden het Micl, haar nichtje, dat hij ze inwoont, graag beter geven, maar 't kan niet. Zc moeten toekomen, leven van hetgeen de zaak opbrengt en 'l is tobben. (Wordt vcrvolgd.1

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1