BINNENLAND.
and hedenmorgen in de vroegte twee aon-
vallen, de een nabi] Monchy le Preux, de
'ander ten Zuiden van den spoorweg
tutrecht—Douai. Bij alle aanvallen werd de
vijand afgeslagen door ons vuur, een aan
tal dooden aan ons front en in onze loop
graven achterlatende. Een andere vijande
lijke afdeeling viel hedenmorgen onze loop
graven ten westen van La Bassée aan; Een
van onze manschappen wordt vermist.
.Wat in het morgenbericht vermeld staat
over het vermissen van sommige onzer
manschappen als gevolg van een vijandelij-
hen aanval in de afgeloopen nacht nabij La
Bassée-ville is sinds onjuist gebleken. Over
dag zijn onze patrouilles op het slagfront
actief gebleven; een aantal gevangenen is
binnengebracht. Onze werkzaamheid houdt
aan. Geen infanterie gevechten vielen
voor.
Londen, 25 Sept. (R.) De admiraliteit
maakt bekend: Gisterochtend heeft de ma-
rine-vliegdienst een bomaanval op het vlieg
veld van Varssenaere gedaan. Een groot
aantal bommen werd nadr beneden gewor
pen, voor het meerendeel vielen deze tus-
schen de loodsen en ook te midden van de
vliegtuigen, die op het vliegveld stonden ge
schaard
Op denzelfden dag had er een gevecht
plaats tusschen een vechtpatrouille met een
groot verkenningseskadér van Albatrossen.
Eén vijandelijk toestel werd .vernield, een
ander stuurloos naar beneden gebracht. Al
onze machines keerden behouden terug.
P a r ij s, 2 4 Sept. (Havas). Vergezeld
van den president der republiek en generaal
Pétain heeft de koning van België een be
zoek gebracht aan Verdun. Hij inspecteerde
nabij de stad de Fransche troepen die zich
onderscheiden hadden aan den Mort Hom
men, den heuvel 304, Samoigneux, het Ra-
venbosch en het Caurièrebosch. De presi
dent reikte de militaire medaille uit aan ge
neraal de Castelnau, waarna de koning van
België met zijn militaire orde tal van gene
raals, officieren en soldaten decoreerde. De
koning en Poincaré werden naar observatie
posten geleid, waar men zich een oordeel
Icon vormen van de uitgestrektheid der laat
ste overwinningen en van de waarde der ver
sterkingen die de Franschen onlangs hadden
veroverd. 0
Petersburg, 24 Sept. (P. T. A.) Of
ficieel. In de richting van Riga ten Zuiden
van den weg naar Pskof bezetten onze
troépen, na eèn offensief te hebben inge
zet, een sector der vijandelijke stellingen
op het front van Silzemnek, op een werst
afstand van het gehucht Timmermann. De
Duitschers leden eroote verliezen en lieten
op het slagveld bijna 400 lijken achter, wij
namen 60 gevangenen en vermeesterden
10 mitrailleuses. Gedurende dit gevecht
werd de dappere generaal Soknilof, die den
aanval leidde, door een granaat gewond
aan het hoofd.
Op het westelijk, zuid-westelijke en Roe-
meensche front geweervuur en verkenners-
werkzaamheid.
B e r 1 ij n, 2 5 S e p t (W. BO f f i c i e e 1.
De keizer bezocht op 23 September de zout
mijnen der Slanisvel-velden van Campina.
Z M. kon er zich hier van overtuigen hoe
Duitsche vlijt en volharding de onder En-
gelsche leiding in den zomer van 1916 aan
gerichte verwoestingen weer hebben her
steld, zoodat reeds thans zeer groote hoe
veelheden van de daar gewonnen schatten
van den bodem naar het vaderland en het
leger kunnen worden vervoerd. In den na
middag vertrok de keizer naar Sinaia.
B e 11 ij n, 2 5 S e p t. (W. B.) O f f i c i e e 1.
De keizer bezocht op 24 September de slag
velden van Simaja en Predeal en reed ver
volgens over de pasengte per auto naar
Kronstadt. Hier werd hij door den bevelheb
ber der legergroep aartshertog Leopold ont
vangen. Na een voordracht over de zware
gevechten in Kronstadt m den herfst van
het vorige jaar en een bezoek aan de aloude
en vermaarde „Zwarte Kerk" reed de keizer
ook nog naar de pashoogte van den Tuerz-
burgerpas, overal met blijdschap begroet
door de Duitsche en Oostenrijksch-Hongaar-
sche troepen, benevens door de van heinde
en ver toegestroomde bevolking.
j a s s y, 2 5 S e p t. (Ag. Roum.) In de Boe-
kowina deed de vijand tot tweemaal toe aan
vallen met verstikkende gassen, gepaard aan
een hevig bombardement op de hoogten ten
Koorden van Somka. De wind joeg het gas
naar de vijandelijke loopgraven terug. De
Russen hadden geen verliezen. Op de rest
van het front geen infanterie-gevechten, be
halve in den sector van Muncul, waar de
Roemeensche tioepen twee nachtelijke aan
vallen afsloegen. De vijand beschoot in den
avond van den 21 en het station van Galatz,
zonder schade aan te richten.
Sofia, 25 Sept. (Buig. ag.) Officieel.
Bij Mahmoedia en Tulcea geschutvuur. Onze
artillerie bombardeerde Galatz en bracht in
het station ontploffingen en een groote
brand teweeg.
Sofia, 25 September. (Buig. Ag.)
Off. In de Czjerna-bocht en ten W. van het
Doiran-meer was het artillerievuur levendi
ger. Aan het geheele front een levendige
luchtbed rijvigheid. Een vijandelijk vliegtuig
werd getroffen door het Bulgaarsche vuur
en gedwongen achter de eigen linies ten
Z.O. var het Doiran-meer te landen.
Konstantinopel, 24 Sept. (Ag.
Milli). Officieel. Aan het front van de
Eufraat zijn in ontmoetingen tusschen ver
kenningspatrouilles ettelijke vijandelijke rui
ters alsmede hun rijdieren gedood.
Aan het Sinai-froHt op den rechtervleugel
vrij levendige geschutwerkzaamheid.
Aan het Kaukasus-front is aan den rech
tervleugel een overrompeling, door den vij
and met twee compagnieën beproefd, door
fens vuur totaal afgeslagen-
Londen, 25 September. (R.) Offi
cieel. De vijand heeft Mihambia ten Z.W.
van Kilwa 19 dezer ontruimd. Na feilen
tegenstand te hebben geboden trok hij naar
Mpingo terug. Een talrijke groep vijanden
ontruimde 21 September Ndessa ten Z.W.
van Mihambia. De heele vijandelijke strijd
macht in deze streek trok den 23sten naar
de rivier Mbemkoeroe. Onze neger-infante-
rie versperde den tegenstanders den terug
tocht. De vijand leed zware verliezen. Kleine
afdeelingen werden in de richting der ri
vier uiteengejaagd.
B e r 1 ij n„ 2 4 Sept. (W. B Door de
activiteit van onze duikbooten werden in
het blokkadegebied om Engeland opnieuw
23000 bruto registertonnen tot zinken ge
bracht. Onder de tot zinken gebrachte sche
pen bevonden zich het bewapende Engel-
sche stoomschip Teeilers (3112 ton) met
een lading kopererts en kurk, het Fransche
viermastschip Tarapoea (2506 ton) met
salpeter, benevens een onbekend tankschip
dat door twee torpedojagers werd gecon-
voyeerd.
Rome, 24 Sept. (R.) Op 20 dezer heeft
een Italiaansche colonne na een gevecht dat
zes uren duurde, een nieuwe nederlaag toe
gebracht aan de vijandelijke strijdmacht, die
zevenduizend geweerdragenden, 800 man
ruiterij onder Turksche officieren telde. De
verliezen des vijsnds zijn 600 dooden en
1000 gewonden Er zijn groote hoeveelhe
den oorlogsmateriaal buit gemaakt van
Duitsch maoksel.
B e r 1 ij n, 2 5 S e p t. (W. B.) Officieel.
Uit het groote hoofdkwartier wordt gemeld:
Er is mij door den minister van oorlog mede
gedeeld, da£ herhaaldelijk van onbevoegde
zijde w'ordt beweerd, dat volgens uitlatingen
van mij en generaal Ludendorff de dreigen-»
de oeconomische ineenstorting en het ver
dorren van de bronnen onzer militaire kracht
ons tot een vrede tot eiken prijs dwingen
Ik wil niet, dat onze namen met zulke tot
in den grond valsche beweringen in ver
band. worden gebracht. Ik verklaar in volle
overeenstemming met de rijksregeering, dat
wij oeconomisch en militair voor verdere
strijd en overwinning zijn uitgerust.
Von Hindenburg,
Generaal-veldmaarschalk.
Berlijn, 25 Sept. (W. B.) Dc Nord-
deutsche Allgemeine Zeitung schrijft: Nam*
wij vernemen zal de rijkskans°ler Donder
dag 27 dezer in den Rijksdag in de zitting
der centrale commissie het wojrd nemen.
B e r 1 ij n, 2 5. S e p t. W. B.) De rectoren
der Duitsche universiteiten hebben bij het
begin van het semester een oproep gericht
tot de studenten, waarin gezegd wordt: ..De
vijand poogt tweedracht te zaaien tusschen
ons. De president van de Vereenigde Sta
ten heeft de Duitsche vredespogingen be
antwoord met aan de Duitsche regeering
vertrouwen te weigeren en het volk tegen
de regeering uit te spelen. Tezaam met
de verontruste stemmen uit alle deelen van
het vaderland, teekenen ook de Duitsche
universiteiten protest aan tegen de onge
hoorde aanmatiging van die "boodschap.
Een aanslag met het doel regeering en volk_
te scheiden om daardoor onze macht te
breken, zal nimmer gelukken. Duizenden
jongeren zijn geestdriftig en opgewekt voor
de eenheid van Duitschland den dood in
gegaan. Keizer en rijk beiden blijven voor
ons één en onafscheidelijk. Zij zijn de bor
gen voor de Duitsche eensgezindheid en
voor een zegevierenden vrede. Geen macht
ter wereld zal ze ons afnemen."
Berlijn,25 Sept. (W. B.) In een adres
van de Koerlandsche landsvergadering aan
den opperbevelhebber, naar aanleiding van
de vorming van een landraad, wordt aange
zegd dat de Koerlandsche bevolking met
vertrouwen hun lot in de handen Van den
Keizer en het militaire bestuur legt. Met
dat bestuur samen wil zij aan den wederop
bouw van Koerland medewerken; daartoe
zou dan de landraad dienen.
Het antwoord op dit adres zegt dat voor
bereidingen voor het opnieuw opbouwen van
het Koerlandsche staatswezen getroffen wor
den, en dat daartoe de landraad zal worden
ingesteld.
Voor Lithauen heeft een zelfde vermelding
van stukken plaats gehad. Prins Leopold van
Beieren heeft voor Lithauen een landraad
bijeengeroepen, welke onder leiding van het
militaire bestuur de grondslagen voor het
toekomstig staatkundig leven van Lithauen
zal leggen.
Petersburg, 24 Sept. (P. T. A.) Het
ministerie van buitenlandsche zaken vaar
digt de volgende mededeeling uit: Geruch
ten welke in den laatsten tijd verspreid wer
den door de bladen in verscheidene landen
betreffende vredesonderhandelingen, waar
toe het initiatief van 'epaalde mogendheden
zou zijn uitgegaan, zijn absoluut onjuist.
Eveneens zijn van allen grond ontbloot de
berichten betreffende een belangrijke parti
culiere bijeenkomst te Bern, die zou zijn bij
eengeroepen door een „bond tot verkrijging
van een duurzamen vrede". Noch de Russi
sche regeering noch de regeeringen onzer
bondgenooten hebben hiermede iets uit
staande.
New-York, 24 Sept. (RAan de As
sociated Press wordt uit Buenos Ayres ge
seind: De mobilisatie der Argentijnsche ma
rine is bevolen, terwijl er ongewone militaire
bedrijvigheid heerscht, welke oogenschijnlijk
veroorzaakt wordt door de spoorwegstaking.
Een hooggeplaatst officier evenwel zeide, dat
de generale staf z'n oogen open had voor
„andere noodzakelijkheden".
Konstantinopel, 25 Sept. (W. B.)
Djemal Pacha, de Turksche minister van
Marine, die pas uit Duitschland is terug
gekeerd deelde aan een redacteur van de
ÏQjxin mede, dat de Turksche vloot na den
oorlog door de toevoeging van nieuwe sche
pen volkomen hernieuwd> zou worden. Van
deze nieuwe schepen waren reeds eenige
aangekocht, terwijl andere besteld zijn.' De
hernieuwde vloot fzou hierdoor in kracht
niet te vergelijken zijn met de tegenwoordi
ge. De admirale staf en de bemanningen der
tegenwoordige vloot zouden, op grond van
een overeenkomst, naar Duitschland worden
gezonden om hun opleiding te voltooien.
De Turksche marine zal dus, zeide Djemal
Pacha, gevormd worden naar het voorbeeld
van de Duitsche, die haar volmaakte be
kwaamheid in den slag aan het Skagerrak
had bewezen.
De minister verklaarde voorts nog dat hij
het W. front ondoordringbaar achtte en dat
men moest doorzetten om den vrede te be
reiken, die aan de Turksche wensdhen vol
deed.
Weenen, 25 September. (Korr.-
Bur.) Naar de N. Fr. Pr. verneemt zal de
Khedive van Egypte, Abdas Hilmi, die, zoo
als bekend, zich sedert lang te Zwitserland
ophoudt, in het begin van October, naar
Weenen gaan en zich vervolgens naar Kon
stantinopel begeven om zich daar perma
nent te vestigen. In de omgeving van den
Khedive ordt verklaard, dat alle uitlatingen
over verandering van politiek standpunt van
den Khedive ongegrond zijn. Er is nimmer
eenige verandering ingetreden in zijn hou
ding ten opzichte van de Middenstaten en
Turkije. Van geen enkele zijde laat hij zich
in de opvattingen welke hij voor zijn land
als de eenig ware beschouwt, beïnvloeden.
Washington, 25 Sept. (R.) Presi
dent Wilson heeft de wet op het oorlogs-
crediet, algemeen bekend als'de elf billioen
dollar-wet, onderteekend.
N e w-Y ork, *25 Sept. (R.) Een tele
gram der Associated Press uit New-York
meldt dat de ambtenaren van het departe
ment van financiën krachtens een besluit
des presidenten betreffende de goudversche
ping besloten hebben den uitvoer van goud
naar Spanje te verbieden.
Londen, 25 Sept. (R.) In de heden
gehouden zitting van het prijsgerechtshof
las de voorzitter het vonnjs voor in een zaak
wr-nrin de kroon haör eisch grondde op sta
tistieken, die betrekking hadden op het be
drijf van den verzender en de verbeurdver
klaring eischte voor een groote lading koffie,
die in beslag was genomen op hei Zweed-
sche stoomschip „Kronprinzessin „Cecilie",
verscheept door Nordshog en Co. te Rio de
Janeiro en Santos naar Dahlen Wahlstadt
te Sundwall in Zweden, groothandelaars in
koloniale waren. De beslagneming geschied
de in Augustus 1915. De goederen waren af
geladen in Leith. De cijfers toonen aan dat
sinds 1913 de dividenden door Dahlen
Afr ahlstadt uitbetaald gestegen waren tot
20 in 1915, terwijl de jaarlijksche koffie-
invoer voor de firma, die voor den oorlog
minder dan 5000 balen bedroeg gedurende
het jaar dat eindigde 31 Mei 1916 30685
balen beliep.
Londen, 25 Sept. (R.) Kapitein Lau-
reati, die gisteren van Turijn naar Londen
is gevlogen, heeft hedenochtend in een pers-
gesprek verklaard, dat hetgeen hij heeft ge
zien en reeds wist van de verrichtingen van
het Britsche vliegtuiggeschut tegen de
luchtaanvallen, hem de overtuiging heeft
geschonken, dat de Duitschers geen grooten
kans hebben om ernstige schade aan te
richten.
Kapitein Laureati zeide dat zich bij zijn
vlucht van Turijn geen opwindende inciden
ten hebben afgespeeld.
Laureati's lucht-mechanicien zei, daarom
trent ondervraagd, dat ze de Alpen op een
hoogte van 3500 meter overstaken. Het
andere deel van den tocht werd op een
hoogte van 2300 meter afgelegd, behalve
toen ze het Kanaal overvlogen. Na de
Fransche kust achter zich te hebben gelaten,
daalden ze geleidelijk tot 700 meter, om
duidelijk waarneembaar te zijn voor de uit
kijkposten van het afweergeschut.
B e r 1 ij n, 25 S e p t. (W. B.) Het officieele
koloniale blad somt de namen van over de
honderd Duitschers op, die volgens eerst
thans van het consulaat te Mozambique
ontvangen berichten tusschen 4 Mei en 5
September van de in de haven van Mozam
bique liggende Duitsche stoomschepen
Zieten van den Noordduitschen Lloyd en
Khalif van de Duitsche Oost-Afrikalijn, in
reddingsbooten Mikindani (in de streek
Lindi) 340 zeemijlen vandaar gelukkig heb
ben bereikt. Ze staken daarheen over om
aan de gevechten der Duitsche koloniale
troepen tegen de Engelschen deel te nemen.
Dit beteekent dat ze elf tot twaalf dagen op
zee zijn geweest in het gezicht der aan de
Portugeezen hoorende kust en der Engel-
sche oorlogsvaartuigen, die daar toezicht
hielden.
Madrid, 25 Sept. (R.) De koning
heeft het besluit onderleekend, waarbij de
Spaansche gezant in België wordt terugge
roepen.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
In de veigadering van gister werden
voorstellen tot Grondwetsherziening in
tweede lezing aangenomen, de kiesrecht-
paragraaf met 71 tegen 2 stemmen (de hee-
ren van Idsinga, C. H. en Bichon van IJsel-
monde, C. H.), de onderwijsparagraaf met
algemeene stemmen en de additioneel e ar
tikelen met algemeene stemmen behalve
die van den heear .Van Idsinga* y
Vesting begree t i fi c*
Een wetsontwerp houdende vaststelling van
do begrooting van uitgaven ten behoeve van
de voltooiing van het vestingstelsel, dienst 1918
«trekt om daarvoor vast ic stellen f 85000. Er
wordt o.a. gevraagd 15000 om te voorzien in
gebreken die onder de tegenwoordige omstan
digheden aan den dag zijn getredenf 20000
voor verbeteringen van ondergeschikt belang,
om daar, waar markeering van verdedigingswer
ken nog te wenschen overlaat, door uitbreiding
van de beplantingen verbetering aan te brengen
en f 16000 voor verbeteringen van ondergeschikt
belang ter voortzetting van de in vorige jaren
getroffen en nog te treffen voorzieningen.
Hetgeen in verband met de buitengewone om
standigheden onjuist is te achten zal lelkens naar
gelang de mogelijkheid van instandkoming aan
wezig is, bij suppletoire begrooting worden aan
gevraagd. Het thans aangevraagde is voor ver
betering enz. waarvan de noodzakelijkheid in
ieder geval vast staat.
Kustverdediging.
Ingediend is een ontwerp tot vaststelling van
de begrooting van inkomsten en uitgaven van
het „Fonds tot verbetering van de kustverdedi
ging", dienst 1918.
Als zesde termijn voor de onderscheidene wer
ken genoemd in de wet houdende instelling van
een „Fonds ter verbetering van de kustverdedi
ging" wordt op de onderwerpelijke begrooting
een bedrag van f 1.759.108 aangevraagd.
Als nieuwe werken worden genoemd o.a.
herstellen, veranderen en verbeteren van be
slaande werken met den aankleve daarvanaan
koop en onteigening van perceelenhet doen
van grondboringen, waterpassingen, afmetingen
kosten ter voorziening in het benoodigde artil-
leriematerieel en ter tijdelijke voorziening in de
bewapening en uitrusting van nabijgelegen op
stellingen, enz. een en onder voor de nover-
melde werken ter verbetering van de kustverde
diging lo. het maken van een iort bij Vlissin-
gen2o. het verbeteren van het fort Kijkduin
3o. het vermeerderen van de vuuruitwerking van
de forten aan den Hoek van Holland, bij IJnuri-
den en op de Harssens.
Nota van Minister Cort van der Linden
betreffende de ongeregeldheden
te Amsterdam.
Bij de Kamer is ingekomen een nota von den
Minister van Binnenlandsche Zaken betreffende
de ongeregeldheden, welke zich in de laatste
dogen van Juli 1917 te Amsterdam voordeden.
De aanleiding tot dc onlusten was, betoogt de
Minister, gelegen in de onmogelijkheid om ten
behoeve van de mindergegoede bevolking een
voldoende hoeveelheid aardappelen te doen ver
strekken. Ten spijt toch van hetgeen de voe
dingsleer aen het licht heeft gebracht, pleegt
ons volk aardappelen als het hoofdbestanddeel
van het middagmaal te beschouwen.
Toen dan ook de Regeering gedurende eenige
weken de aardappelverstrekking ten behoeve van
de burgerbevolking aanmerkelijk moest inkrim-
p.en, ontstond deswege een steeds toenemende
ontevredenheid.
De voldoening aan internationale verplichtin
gen en de voeding der militaire^ moesten voor
gaan.
Op 28 Juni was voor dit laatste doel een
schuit gemeerd aan de Prinsengracht. Nadat
daarvan door militairen een wagenvracht was
gehaald, bleef de verdere voorraad vrijwel on
beheerd. In korten tijd zijn toen door een troep
vrouwen uit de buurt nagenoeg al de aardappe
len meegenomen vóórdat de politie ter plaatse
kon zijn.
Terwijl in de laatstverstreken dagen zelfs geen
rantsoen-aardappelen beschikbaar konden ge
steld worden, is in den morgen van Zaterdag 30
Juni een rantsoen van A K.G. toegekend. De
beperking tot een zóó geringe hoeveelheid
wekte echter algemeen teleurstelling en te onge
veer 12 uur 's namiddags vervoegde zich een
aantal vrouwen uit de Jordaan aan het stadhuis.
De toezegging kon slechts worden gedaan, dat
den volgenden Dinsdag de distributie hervat zou
worden.
"Begrijpelijkerwijze was de volksmenigte hier
door niet bevredigd en men trok naar de Riet
landen, waar inmiddels de politie zich met den
betrokken handelaar had verstaan. Besloten
werd dat dc aardappelen, welke bestemd waren
om naar de groentenmarkt ten verkoop vervoerd
te worden, aanstonds aan de vrouwen tegen be
taling verstrekt zouden worden, mits natuurlijk
de verkoop in goede orde geschiedde.
Toen na afloop daarvan echter de schuit, uit
welke de verkoop .geschied was, werd wegge
sleept, wierp de menigte met stcenen naar de
daarop meevarende politie. Kort daarna onder
vonden eenige inspecteurs van politie bij het
huiswaarts gaan op Kattenburg ernstig molest,
omdat men aan hen het wegvoeren van de aard
appelen uit die buurt weet. Zaterdagavond van
ongeveer 7 uur af, alsmede Zondag, bleef het
rustig.
Den daarop volgenden Maandag is een troep
van een paar duizend personen, waaronder vele
vrouwen, op en nabij den Dam samen gekomen,
die zich in de richting van de Marnixstraat be
gaf, waar de aardappelmarkt was gevestigd.
Blijkbaar was alleen het doel te dcmonstrecren.
Een incident dat onderweg plaats vond, ver
stoorde echter de orde. Op de Heerengracht bij
het Koningsplein was een vrouw uit het volk
bezig op een balcon werkzaamheden te verrich
ten. Toen de stoet voorbij trok, maakte zij een
gebaar, dat de woede der betoogers opwekte.
Een aanval werd gedaan op het huis, waar de
vrouw werkzaam was en op den daarin geves-
tigden goudsmidswinkel. Deze laatste ging met
plundering gepaard, terwijl .bovendien thans de
orde verbroken was en de troep niet meer door
de leiders in de hand werd gehouden.
Een deel trok naar de Nassaukade, waar de
optocht werd ontbonden, maar de meest roerige
elementen trokken, aangevuld door het te hoop
geloopen straatpubliek, naar de groentenpak-
hujzen bij de Meermarkt. Werden daaruit groen
ten ontvreemd, de politie was bij machte de
pogingen om de Meermarkt binnen te dringen
en de daar aanwezige aardappelen te rooven,
tegen te gaan. Zij het ook, dat daarbij van de
wapenen gebruik moest worden gemaakt. Daar
na keerde de rust weerom, zoodat te ongeveer
5 uur in den namiddag de toestand weer vrijwel
normaal kon genoemd worden. Kort daarna
drong echter tot de bevolking van Kattenburg
het gerucht door, dot op verschillende plaatsen
aan de Handelskade aardappelen in vrij groote
hoeveelheid in lossing waren. Er waren 22 wa
gens voor de Engelsche stoomvaartmaatschap»
pijen bestemd, terwijl bovendien nog enkele
wagens met aardappelen bij loods A A zich be
vonden.
De politie had maatregelen genomen om de
aardappelen te beschermen en zooveel mogelijk
te bevorderen, dat aan de lossing geen rucht
baarheid werd gegeven.
Te omstreeks half zeven kwam van Katten
burg een groote volksmenigte opzetten. Men
verbrak de afsluiting en haalde een der schuiten'
bij loods A A leeg, woortegen het beschermende
personeel onmachtig was op te treden. Daarna
richtte zich de menigte naar de waggons nabij
den Kop der Handelskade, waar planken werden
afgerukt, afsluitingen verbroken en een deel der
aardappelen geplunderd. In totaal zijn onge
veer drie waggons leeggehaald. Inmiddels wist
de politie, die zoo snel mogelijk versterkt werd1/
de andere waggons voor plundering te vrijwa«t
ren, maar het duurde tot na middernacht, voor
dat de politie, bijgestaan door de militaire
macht, den toestand meester was.
Deze laatste bijstand werd vergemakkelijkt,
doordat bereids een vijftal detachementen van
50 man klaar stonden, terwijl later nog door den
burgemeester werden gevorderd twee bataljons
infanterie, gevolgd in de latere dagen door drie
bataljons infanterie, twee escadrons cavalerie en
een detachement van 48 bereden maréchaus-
sées.
Het karakter dat de ongeregeldheden tot dus
ver droegen, veranderde Dinsdag 3 Juli, toen
misdadige en op relletjes beluste elementen zicht
onder de menigte mengden. Niettegenstaande
het aardappelen-rantsoen tot A K.G. werd ver
hoogd, vonden verschillende plunderingen
plaats, terwijl van revolutionair-socialistische en
anarchistische zijde een werkstaking in alle be
drijven werd geproclameerd, als protest tegert
het gezag. Begrijpelijkerwijze moesten toen de
strengste orders worden uitgegeven. Woensdag
was ook de ruimere beschikking over.aard
appelen werkte daartoe mee de toestond
reeds aanmerkelijk verbeterd, terwijl Dondei dag.
alles overdag weder vrijwel normaal was.
Op den avond van dien dag deed zich no-h-
tans een incident voor, dot ten gevolge van da
houding van het straatpubliek, noodlottige ge
volgen had. Een troep stakende werklieden van
de artillerie-inrichtingen aan de Hembrug be
vond rich n.l. in den omtrek van de Haarlem
merpoort op het tijdstip waarop werklieden vai
die fabriek te Amsterdam terugkeerden. Dit ha<i
ten gevolge, dat tegenover de politie aanstonds
een onwillige, hier en daar dreigende houding
werd aangenomen. £elfs ging men over*tot het
opbreken van de straat en werden er steenen en
keien naar politie en militairen geworpen.
Ingevolge de gegeven orders werd toer. door
de vertegenwoordigers van het gezag van de
vuurwapens gebruik gemaakt, waarna beraden'
politie en huzaren-patrouilles de menigte ver
strooiden en het verkeer herstelden. Uit een en
ander blijkt wel, dat deze laatste gebeurtenissen,
ofschoon rij door haar'samentreffen met de on
lusten veel ernstiger gevolgen hadden dan an
ders allicht het geval zou zijn geweest, toch een
op zichzelf staand karakter droegen.
Het spreekt van zelf, dat deze onlusten be
droevende gevolgen hebben gehad. Niettegen
staande het vuren zoolang het slechts eenisrs*
zins doenlijk was, werd uitgesteld, en steed9
werd getracht de uitwerking tot het onvermijde
lijke te beperken, vielen onder de burgerij 10
dooden en werden 113 personen min of meer
zwaar gewond.
Het pakhuispersoneel telde 11 gewonden, ter
wijl een tweetal militairen werd gekwetst. Het
aantal «plunderingen bedroeg 8 winkels, 5 pak
huizen, 2 wagens, I handkar, 3 spoorwegwagens
en 2 schuiten.
Als gewoonlijk is aan de politie de critiek niet
bespaard. Men heeft haar te groote inschikken
lijkheid gedurende de eerste dagen verweten,
met name waar het gold het houden van betoon
gingen langs de publieke straat en het onder
politietoezicht'verhandelen von aardappelen aan
demonstreerende vrouwen.
Overigens kan natuurlijk niemand met*zekere
heid uitmaken of een van den aanvang af onvers
biddclijk optreden van de politie ernstige onge
regeldheden zou hebben voorkomen. De vrees
schijnt maar al te gewettigd, dat het aantal
slachtoffers zou zijn vermeerderd.
Wat de tweede grief betreft het onder poli
tietoezicht verkoopen van aardappelen aan de
monstreerende vTouwen zij verwezen naar de
hierboven gegeven uiteenzetting van hetgeen,
blijkens het politierapport, de feitelijke toedracht
van het gebeurde in de Rietlanden is geweest.
Aangaande de oorzaken welke tot de onlusten
leidden, valt na het bovenstaande niet veel meer
op te merken.
Het zou stellig onjuist zijn te beweren, dat de
groote meerderheid onwillig is onvermijdelijke
ontberingen te dragen, maar de gezichtskring
der massa is beperkt. Men is dientengevolge
geneigd hetzij aan de regeering, hetzij aan het
gemeentebestuur te wijten wat inderdaad het ge
volg is van onvermijdelijke en steeds wisselende
omstandigheden.
Deze prikkelbare stemming vormde een
vruchtbaren bodem voor revolutionnaire propa
ganda en doze propaganda is dan ook vooral in
de laatste dagen van Juni stelselmatig en krach
tig doorgevoerd en heeft ongetwijfeld er toe bij
gedragen, dat de ontevredenheid over de aard-
appelschaarschte een hooge spanning kon be
reiken.
Wat de samenwerking tusschen burgerlijk en
militair gezag aangaat, deze heeft, afgezien van;
een versohil van uitlegging van art. 184 der
gemeentewet, niet te wenschen overgelaten. De
wijze waarop zoowel de politie als de militaire
macht zich van haar uiterst moeitevolle taak'
hebben gekweten, verdienf dan ook allen lof.
De Staatscourant van 25 September bevat
0. m. de volgende Koninklijke besluiten:
op verzoek eervol ontslagen mr. C. W. Star
Busmann als rechter in de rechtbank te
Utrecht;
idem mr. F. C. Barbas als substituut griffier
aan het gerechtshof te Leeuwarden;
idem mr. L. Th. Verschuer als griffier bij
het kantongerecht te Gulpen;
benoemd tot directeur van het post- en tele
graafkantoor te Made H. A. Pabbruwe. thans
idem te Brouwershaven;
tot belasting inspecteur te Hellevoetsluis v--
Iekc, thans adj. inspecteur te Arnhem, tc af
deeling; tot adj. inspecteur der belastingen
met den persoonlijken titel van adj-inspectour
te Tilburg'2e afdeeling J. C. L. Zilkens. 'hans
belast.-ontvanger; te Maastricht le afdec
H. C. de Koek, thans belast.-ontvanger; .e
's Gravenhage 3e afdeeling AY. J. J. Schuijt,
thans belast-ontvanger; te Vealo J van
Honingsdaal, thans belasting-ontvanger; !c
Utrecht le afdeeling I. v. d. Poel. thans adj.
controleur der grond-belasting;
tot belasting-ontvanger te Oudewnter C. A\.
G. Molengraaf! tc Ossendrecht, wier benoe
ming tot onlanger te öilvarcnbcefc u in#e«
