„DE EEMLANDER". Donderdag 4 October 1917. BUITENLAND. BINNENLAND. FEUILLETON. li*. 63. 16 Jaarqang 't Winkeltje. MMERSFOORTSCH Hoofdredactie! MARIE VAN VERSENDAAL. Mr O. VAN SCHAARDBNBURO. Uitgevers VALKHOF? Co. A BONN EU ENTSPBUS: Per 8 maanden too? am«r»foorl t 1-50. Idem franoo per post9.00, Per week (met gratje veraekeHng tejjeo ongelukken) O. I 4. Afzonderlijke nummers0.05. Wekelyksob btjToegeel Bolland$t)t$ Huisvrouw" (onder redeotie ren Thérèee Hoven) per 8 mnd- 50 cte. Wekelijkeeb bijvoegsel n Wtrtldnviu" per 8 mnd. 59 ola» Bureau: Arnbemsche Poortwal, hoek Utr ech tschestr. Intercomm. Telefoonnummer 66. TRIJS DER ADVERTENIlfiN: Vao 1fi repels m m f O.HO. Elke repel moer M 0.15. Dienstaanbiedingen I5 regel* 0.50» O rooit» letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedryl bestaan zeer vooidealigu bepalingen lot het herhaald ndvorteorou in dit Blad, bij abonnement. Eeoe oirculaire, bevattonde do voorwAarden. wordt op aanvraag toegezonden. Politiek Overzicht De pauselijke vredes- bemoeiing. De Paus schijnt van zins den moedeloozen een hart onder den riem te steken. Bij de toezending van den tekst der door hem van de centrale mogendheden op zijne vredes nota ontvangen antwoorden heeft hij, vol gens de Giornale d'Italia, aan de Entente- regeeringen kenbaar gemaakt, dat hij daarin leest, dat Duitschland bereid is tot ontrui ming van België en Noord-Frankrijk. Hij vraagt hen of hij Duitschland zal polsen over de voorwaarden, die het daaraan verbindt. Daarmee biedt hij rechtstreeks zijn goede diensten aan om de geallieerden op de hoog te te brengen van de bedoelingen der tegen partij op een gewichtig punt, dat in de vraag van het aanknoopen der vredesbesprekin gen een groote rol speelt. Dit zou dus, wan neer de mededeeling van het Italiaansche blad juist blijkt, een stap in de goede rich ting zijn, al zij 't ook voorshands nog rj^aar een bescheiden stap. Intusschen is nadere bevestiging noodig. Een ander Italiaansch blad, de Tribuna, spreekt tegen, dat reeds een nieuwe nota is gezonden aan de Enten te; wel bestaat het plan daartoe, maar wan neer het zal worden uitgevoerd is nog niet te zeggen. In de nota van den Paus wordt nadruk ge legd op ontwapening en arbitrage als mid delen om in de toekomst den vrede te waar borgen'en eene herhaling van oorlogsram pen, zooals wij nu beleven, to voorkomen. In verband hiermee verdient een artikel in de Nuova Antoiogia de aandacht, waarin graaf Dalla Torre, een der intellectueele leiders van de Italiaansche katholieken, de kwestie van ontwapening en arbitrage behandelt. De schrijver betoogt, dat deze door den Paus voorgestane denkbeelden geene idealistisch onbepaalde en onuitvoerbare gemeenplaat sen zijn. Zij zijn bestemd er toe te leiden, dat de wapentoerustingen aan alle zijden ge lijktijdig beperkt worden tot de maat van wat voor de handhaving van de openbare orde vereischt is. Dit zou door het cijfer der bevol king en de uitgestrektheid van het gebied bepaald moeten worden. De daaruit ont staande ongelijkheden zouden wel is waar zeer groot zijn, maar toch niet*gevaarlijk, om dat de grootste staat den kleinsten buurman niet zou kunnen overvallen, zonder zijn eigen land van de voor het bewaren van orde en rust noodige troepen te ontblooten. De vruchtelooze pogingen van de Haagsche conferentiën, al zijn zij gedeeltelijk hieruit te verklaren, dat eenige staten er aan deel namen, die bij voorbaat vijandig gestemd waren tegen het denkbeeld der ontwapening, hebben getoond, dat men tot den wortel van het kwaad moet teruggaan. Eene ontwape ning naar de gedachte van Wilson zou wel de uitwerking trachten uit den weg te rui men, maar de oorzaken laten bestaan. Slechts door de afschaffing van den persoon-1 lijken dienstplicht is de verbetering te krij gen. Engeland en de Vereenigde Staten, die geen dienstplicht kenden, zijn daarbij rijk en gelukkig geworden. Met hunne kleine staan de legers konden zij echter geen oorlog voe ren en de ondervinding van dezen wereld- strijd leert, dat men een groot leger niet kan improviseeren. Wanneer dus*dit is de slotsom van het betoog alle staten slechts zulke legers hadden als vóór den wereld- strijd Engeland en de Vereenigde Staten, zou het uitbreken van een oorlog zeer on waarschijnlijk zijn. De sanctie, die aan een scheidsgerecht niet mag ontbreken, zou te vinden zijn in de solidariteit van alle staten, die gezamenlijk bij de bestraffing van een vëïdragbreker en rebel geïnteresseerd zou den zijn. Boycot en isolement zoudep de na tuurlijke gevolgen zijn van eene schending der verdragen. Deze beschouwingen drukken iets meer uit <fan de persoonlijke meening van den schrij ver. Uit een gesprek, dat een medewerker van de in Milaan verschijnende Italia had met een hoogen pauselijken waardigheids- bekleeder, blijkt namelijk, dat de in dit arti kel neergelegde denkbeelden de plannen weergeven van het pauselijke staatssecreta riaat. De prelaat verklaarde den dagblad schrijver, dat het geene onbescheidenheid was te zeggen, dot de kardinaal-staatssecre taris aan graaf Delia Torre de ideeën voor zijn artikel had ingeblazen. De Heilige Stoel heeft in zijne vredesnota, om de gevoelig heid van de oorlogvoerenden te ontzien, het eenige praktische middel voor de ontwape ning niet willen aangeven, omdat het beter is, dat zij-zelf het vinden; hij koestert echter de overtuiging, dat het eenige afdoende mid del is de opheffing van den persoonlijken dienstplicht, die door het verplichte scheids gerecht en de boycotbedreiging als sanctie moet worden aangevuld- Het Vaticaan stelt zich niet voor, dat daardoor de oorlog in de toekomst voor goed nmgelijk wordt; maar het kan slechts er om te doen zijn het oorlogs gevaar te beperken zooveel als mogelijk is. Zonder persoonlijken dienstplicht nu kan een moderne oorlog niet gevoerd worden. Is die eenmaal afgeschaft, dan kan hij zonder me< dewerking en toestemming van de volken of hunne vertegenwoordigingen niet weer inge voerd worden, hetgeen in vredestijd om dui zenderlei redenen moreel haast niet mogelijk zal zijn. Dit alles klinkt heel mooi, al is het voor 't oogenblik nog toekomstmuziek. Laat ons hopen, dat de tijd spoedig zal komen waarop deze vragen aan de orde kunnen worden ge steld. Dan zal men de krachten aan hunne oplossing beproeven niet zonder uitzicht op een gunstig resultaat. De oorlog, In het westen v.as de artilleriestrijd op het Fransche frontgedeelte levendiger dan in vorige dagen. Op enkele punten was infante- riestrijd. Aan het Italiaansche front is bij den San Gabriele de infanterie weer in actie geweest. In den luchtoorlog hebben de Duitschers een succes verkregen, dat zwaar weegt. Ge heel Duinkerken is een prooi van de vlam men geworden, waarmee de voornaamste stapelplaats van het Belgische leger en een van de grootste transitohavens voor het ver keer tusschen Engeland en Frankrijk ver nietigd is. R o m e, 3 O c t. (R.) De Tribuna spreekt tegen, dat de Paus een nieuwe nota aan de Entente beeft gezonden. Het is niet uitgeslo ten, dat hij dit zal doen, maar het is onmo gelijk te zeggen -wanneer. Graaf Czernin, de minister van buitenland- sche zaken van Oostenrijk-Hongarije, heeft in Budapest een warm pleidooi gehouden voor het opbouwen va-n eene nieuwe wereld rechtsorde na den vrede, steunende op de beginselen, die de Paus in zijne vredesnota heeft genoemd: algemeene ontwapening als middel om voor de beslechting van geschil len arbitrage in de plaats te stellen van den oorlog. Ter beëindiging van den wereldstrijd, waarin wij nu leven, bleef hij zich bereid ver klaren tot een vrede door vergelijk, maar hij behield.zioh voor zijn standpunt te her zien, als de Entente weigerachtig bleef tot het herstel van den vrede mede te werken. Lon'den, 3 O c t. (R In de laatste week zijn 2680 schepen in de Engelsohe havens aangekomen en 27.42 er uit vertrokken. Elf sohepen boven 1600 ton en twee beneden d-ie inhoudsmaat zijn in den gTond geboord. Zestien schepen zijn zonder succes aange vallen. Berlijn, 3 Oct. (K. N.) De correspon dent van het Berl. T&geblatt meldt uit Ko penhagen, dat de conferentie over de vraag der krijgsgevangen»-r zorging, wa ar voor v er- tegenwoordigers van Duitschland en Rusland dezer dagen hier zouden bijeenkomen, voor- loopig veertien dagen is uitgesteld, omdat Rusland de zending zijner gedelegeerden moest uitstellen. Stockholm, 3 Oct. (W. B.) Aftonbla- det berioht, dat de inbeslagnemingen van Zweedsche schepen in de Ententehavens reeds zijn begonnen. De vertegenwoordiiger van de Zweedsche reederij Solf Bolaget heeft geseind, dat op vier stoomschepen, die se dert het begin van dit jaar in Honfleur en Cherbourg liggen, voor de Fransche regee- ring beslag is gelegd. Van borgstellingen voor de schepen was nog geen sprake. Kopenhagen, 3 Oct. (W. B.) De Zweedsche consul te Guatemela bericht, dat de daar aanwezige handelskringen te ver geefs hebben getracht met de onzijdige lan den in Europa telegrafische verbinding te krijgen. Ook goederen en brieven bereiken hunne plaatsen van bestemming niet. Het land heeft zwaar onder den oorlog geleden. Washington, 30ct. (R.) Het eergiste ren door het huis van vertegenwoordigers aangenomen oarlogsbelestingont-werp is nu ook door den Senaat goedgekeurd en aan Wilson ter onderteek en ing voorgelegd. Washington, 30ct. (R.) Om zooveel mogelijk onder de oorlogsomstandigheden tien Amerikaanschen handel ^met het buiten land te vergemakkelijken, heeft de regeering' eene lijst uitgegeven van verscheidene hon derden artikelen, waarvoor geen vergunning tot uitvoer noodig als zij niet bestemd zijn voor Duitschland, zijne bondgenooten en zekere bepaald genoemde onzijdigen. N e w-Y o r k. 2 Oct. (Havas.) De Japan- sche zaakgelastigde Ishii heeft in eene rede op een feestmaal den wil van Japan uitge drukt om-in het uiterste oosten het stelsel van de open deur te handhaven en er zon der voorbehoud eene eerlijke concurrentie van de Amerikanen te aanvaarden. De eeni ge wensch van Japan is, dat China eene goede regeering zal hebben, want de wan orde in China werkt dadelijk terug op Ja pan. Wel verre van bedacht te zijn op schending von het gebied en de souvereini- teit van China, is Japon bereid die tegen iederen aanrander te verdedigen. De Vereenigde Staten en Jopan zijn als buren vrienden en bondgenooten. De Paci fic is hun gemeenschappelijke handelsweg, waarvoor de overeenkomst van 1908 van veel meer beteekenis is dan hunpe vloten, want die overeenkomst waarborgt uitdruk kelijk hunne respectieve bezittingen. Niets anders wordt door Japan verlangd. Bern, 2 Oct. (W. B.) Het internationale congres van vakvereenigingen heeft heden het rapport over de voorbereidende werk zaamheden voor het congres behandeld. De Duitsche vertegenwoordiger teekende pro test aan tegen een sohrijven van een Engel- sche vakvereeniging, waarin samenwerking met <ie Duitschers, wier regeering schuld draagt aan het uitbreken van -den oorlog, wordt afgewezen. Het verzoek tot erkenning van de vertegenwoordigers der Czechische vakvereenigingen als eene zelfstandige na tionale vertegenwoordiging werd met op één na algemeene stemmen afgewezen. Weenen, 2 0ct. (Corr.-bur.) Aartsher tog Max heeft heden in het sanatorium I.oew ziel» aan eene blindedarm-operatie on derworpen, die zonder stoornis is verloopen. Het volgende bulletin is hierover uitge geven, onderteekend door prof. Hochenegg en dr. Sleinlechner: Aartshertog Max moest zich aan eene blindedarm-operatie onderwer pen, die heden voormiddag werd uitgevoerd. Hit de operatie, die op typische wijze zon der stoornis verliep, bleek, dat hét wormvor mige aanhangsel door chronische ontsteking was veranderd. Aan het benedeneinde wer den acuut ontstoken veranderingen aange troffen. 3 Oct. (Corr.-bur.) De Korrespondenz Wilhelm heeft gisteravond uit het sanatorium Low bericht ontvangen, dat aartshertog Max den dag na de operatie betrekkelijk goed heeft doorgebracht. De aartshertog is koorts vrij. (Aartshertog Max is een broeder van den keizer, 22 jaar oud). Verspreide Bortoht«n. Tokio, 3 Oct. (R.) Een kringstorm zon voorbeeldelooze hevigheid heeft Tokio Maandag in den vroegen morgen geteis terd. 100.000 menschen zijn dakloos, hon derden zijn gedood, gewond of worden ver mist. De Staatscourant van October bevat o. in- de volgende Koninklijke besluiten: op verzoek eervol ontslagen D. J. J. van Kempen als notaris te Abcoude; idem mr. L. van der Poel Hiddingh als grif fier bij het kantongerecht te Geldormalscn; benoemd tot lid van den Voogdijraad Amsterdam II W. II. M. A. Bahlmann, notaris te Amsterdam; tol registratie-ontvanger tc Zwolle A. B. C. Meijljnk, thans idem te 's Ilertogcnbosch; idem tc Helder C Punt thans idem te Enk* huizen; I op verzoek eervol ontslagen ten gevolge van lichaamsgebreken de luitenant ter zee 2de klasse J. M. Henny. aan mr. F. J. van Lanschot, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit zijne betrekking van griffier bij het kantongerecht te 's-Hertogen- bosch, met ingang van den dag waarop hij het ambt van burgemeester der gemeente 's-Her- logenbosch zal hebben aanvaard ingetrokken het Koninklijk besluit van 20 Juli T917 no. 107, voor zoover daarbij mr. W. J. M. Wecrsma, advocaat-procureur te Gro ningen, is herbenoemd tot plaatsvervangend voorzitter der plaatselijke commissie voor do ongevallenverzekering te Groningen aan den heer G. Kruseman, tc Halfweg (N.-H.) voorzitter van de Vcrceniging van Koopers onder Algemeene Handelsvoorwuarden, eervol ontslag verleend als voorzitter van de bij Ko ninklijk besluit ven 2 Augustus 1915 no. 58 ingestelde commissie. De Neder1 andsche gezant te P et e r s b u r g, baron Sweerts de Lan- das, is gisteravond in Den Haag aange komen. Hij heeft de reis gemaakt over Stock holm en Duitschland. De nieuwe Amerikaanschc gezant. De heer Garrett, de nieuwbe noemde gezant der Vereenigde Staten van Noord-Amerika bij het Nederlandsche Hof, opvolger van den heer Henry van Dijke, is thans te 's-Grnvenhage aangekomen. In het hotel des Indes te den Haag, is aangekomen dr. Aristides de Aquero, nieuwbenoemd diplomatiek vertegenwoordi ger van Cuba te 's-Gravenhage. D r. K u y p e r. In een driestar in de Standaard wordt medegedeeld, dat aan dr. Kuyper te Weisser Hirsch een ongeval is overkomen, dat hem bijna het leven had gekost, en waarvan de gevolgen nog steeds nawerken Dit verbiedt hem voorals nog langdurige vergaderingen te presidee- ren. Nog steeds wordt hem door zijn artsen hooge voorzichtigheid geboden. Iemand vleien beteekent hem houden voor datgene wat hij niet is. Koman door Th érèse Hoven. 31 Wat drommel, hij is dan toch een man en geen kind en wat hij wil, is billijk en fatsoen lijk. Zijn verlegenheid verdwijnt, hij stoort er zich niet aan hoe zijn moeder 't opneemt, maar zegt cordaal: „U hebt ons altijd voorgehou den om oprecht te zijn en niet met draaierijen om te gaan en ook om fatsoenlijk le zijn. En daarom kom ik u nu maar ineens vertellen, dat ik verkeering heb met een lief, keurig net meisje en dat ik van plan. htn haar van avond hier te brengen om haar kennis te laten ma ken met u en met de meisjes." De weduwe van Poeteren is één en al ver bazing. Zoo'n brutale jongen! Wat een toon! Hoe durft hij zoo tegen zijn moeder spreken? Zij is louter verontwaardiging en toch... is er wel een tikje bewondering Mj yoor zijn flink optreden. Gijs Is wel haar zoon! Maar zij is ook zich zelf en geeft zich niet zoo spoedig gewonnen. Het is de kracht Tan haar opvoedings-syslesa gewssH dat «e baas is gebleyeaj - „Zoo?" zegt ze smalend, „ben jij van plan dat meisje hier te brengen? Sedert wanneer doe jij hier in huis, wat je verkiest, zonder er je moeder in te kennen?" „Ik ken er u immers wel in," antwoordt Gijs, nog steeds cordaat. „Ik wist er anders nog niets van," klinkt het scherp. „Heb je soms trouwplannen ook?" „Natuurlijk, als ik geen trouwplannen had, zou ik mijn meisje niet aan u voorstellen." „Gijs," valt ze streng in: „Dat zijn praatjes, die hier niet te pas komen. Je moest je scha men." „Gelukkig hoef ik mij niet te schamen," zegt hij, flink. „Ik heb me, van jongs af, juist voor genomen dat ik nooit iets zou doen, waarover ik me te schamen zou hpbben. En daarom wil iknu ja... zoo als ik u daar net zei... mijn meisje aan u voorstellen, dan kunnen wij samen hier komen en kunt u aan haar wen nen." De weduwe van Poeteren zucht! Het is altijd een mijlpaal in het leven van een moeder, als er een aangetrouwd kind hij komt en dat, als er geen vadep meer is. Op zulke momenten voel je je gemis dubbel en besef je zoo. dat je er alleen voor staat. Ze heeft natuurlijk verwacht, dat zoo iets wel eens gebeuren kon; Fine is ook al eens verliefd geweest, maar dat heeft ze den kop ingedrukt, omdat hij Katholiek was en ze dat niet gelukkig vond. Maar, als er op dat meisje van Gijs nu wer kelijk niets aan te merken valt, dan is ze er niet tegen, 't Is, op alle manier, goed voor een jongen, als hij een nette, fatsoenlijke verkee ring heeft en ze weet van hooren zeggen, in een winkel hoor je van alles, dat hoe meer je «Ofl iets tegen werkt, hoe meer de jongelui zich verbeelden, dat ze het door moeten zet ten. Bij Fine was 't iets anders, dat zat ook niet zoo diep. Maar Gijs is nooit als de anderen geweest. En ze weet ook, dat, als je zoo iels goed op neemt, het bindt en dat je. in 't tegenoverge stelde geval, je er door vervreemdt van je kinderen. Terwijl dat alles haar door de gedachte gaal; blijft haar zoon rustig haar antwoord afwachten, meer dan ooit besloten om, in alle geval, zijn zin door tc drijven. Na een poos wordt de stilte benauwend en vraagt hij: „Nu. moeder, wat zegt u?" En zij, hartelijker dan ze gewend is met haar kinderen te spreken: „Nou, Gijs, als jij er zoo op gesteld bent, dan zeg ik: „met één avond is niets verbeurd." „God. moeder, ik dank u," roept hij, aange naam verrast, uil „Maar vertel me nu eerst eens wie het is en zoo... „Nu, ze is een wees en zc woont bij twee oude tantes, goede, eenvoudige, hartelijke menschen, die haar aanbidden, en ze heet Emilie, maar wij noemen haar Miel... „Dat vind ik een jongensnaam, niets moei voor een meisje,", zegt zijn moeder. ,,'t Is haar naam en daarom vind ik 'm mooi," merkt Gijs, eenvoudig, op. „En wat zijn 't voor menschen?" informeert ze verder. „Och! gewoon, net als wij. Haar tantes heb ben oak een winkel.': „Van handwerken of zoo, een dameswln- kel?" „Nee, dat niet. 't Ie meer e$u delicateasen- handcl." y „Een fitP.Qtfi ,,'t Is njaar, wat je groot noemt; 't is in een der zijstraten van Duinoord, dus een nette buurt; ze hebben ook enkel nette klanten." „En helpt dat meisje in de zaak, of i§ ze daar te groos voor?" Gijs glimlacht: „Micl, te groos? Hcelemaal niet, U moest eens zien hoe aardig zij met die twee tantes om gaat. Daarvoor alleen zou jc van haar houden. Maar zij is er niet noodig, de oudjes kunnen 'l wel met haar heiden af." *„En doet ze dan den heelen dag niks? Zoo'n' Haagsch uuffie?" „Wel, nee. Ze is op het stadhuis, schrijver, zooals hel heet, een soort van klerk." „Wat raar voor een meisje," vindt de we duwe, die zich als vrouwelijke bezigheden geen andere denken kan dan in hel huishou den, bij het onderwijs of in een zaak. „Ocht nee, dat moet u nu niet zeggen," I.er- neemt Gijs. „Er zijn er tegenwoordig meer. De tantes hadden geen geld om Miel voor 't een of ander te laten leeren, maar zc is vol doende ontwikkeld. Aan een geleerde vrouw heb je toch ook niets, die zou ik ten minste niet willen hebben. Maar u zult van avond zelve kunnen oordeclen. Ik ga haar na 't eten halen en breng haar hier voor de lliec." „Zou je eigenlijk niet wachten lot Zondag? 't Is zoo weinig degelijk, thee-visite in de week." Maar ook dit argument wordt door Gijs weerlegd ,,'t Is veel minder stijf... en dan hoeft u ook geen complimenten te maken, niet uit te halen of zoo... „Uithalen, nee, daar had ik ook geen plan op. Daar zijn de tijden niet naar." „Dat is niet noodig, Miel is 't thuis eenvou dig gewend." „Daar zou ik me anders niet aan storen, eea ieder doet wat hij wil Ze kan een koppic thee krijgen met een Haagsch beschuitje en, als de visite lang duurt, een glaasje bessenwijn met een Mocoyicsje." „Nu, kijk eens aan. dal vind ik prachtig," zegt Gijs, hij zich zelf meesmuilende om het ocr-oudei wetschc traktaat. Weer echt moeder. In zaken is zc modern genoeg, weel zc zich uitstekend aan te passen aan dc cischcn van den tijd, maar in 't huis houden is ze archiconservatief. „En Gijs," voegt zc er, ernstig, bij, „je praat nog niet van trouwen of zoo, want ik moet eerst eens zien wat voor een meisje het is, vóór ik mijn toestemming geef. Jelui komt hier niet nis verloofden, hoor. Zoo ver zijn wc nog niet." Gijs, uiterst tevreden met zijn voorloopig succes, stemt in alles loc. Zoodra 't met fat- oen gaal, zegt hij aan tafel: „Nu moeder, dan ga ik maar," en dan, zoo onbevangen mogelijk' lol dc zusjes: „er komt visite van avond, een kennisje van me, een heel aardig meisje. Oalo on Fine gicgelen en vinden 't wel Icukt Dal zij zwarigheden zouden maken, heeft Gijs ook geen oogenblik gedacht. Zc zijn aller* bei goedige, sullige schoolfrikjcs, niet over* lcnap of oververstandig, maar ook niet bits of scherp. Een beetje aan den saaien kant, niet zoo pit* tig als Micl. 'I Is of hij nu pas opmerkt hoe saai zc zijrf en hoe formidabel moeder is. Zijn hart is dan ook zwi«r in hem, lerwiji hij den bekenden weg inslaat fWordt rerrolgij

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1