16 "e Jaaraang DE E EM LAN DER". Donderdag 11 October 1917. BUITENLAND. 2 BINNENLAND. N*. 69. iets over de geschiedenis ran de overname der H. B. 8. door het Riik, enz. FEUILLETON. 't "Winkeltje. Hoofd redactiet MARIE VAN VERSENUAAL. Mr. D. VAN SCHAARDENBURQ. Uitgevers: VALKHOFP Co. A BONN EM E.NT8PKU3: Per 8 maand od too* am«r»toort Idem franco per post ,0 i0 00 f 1 30. r t e.oo. Per weck (metgratie verzokerlng togen ongelukken) O. I 4. AftoDderltjke uumraore 0.O5. Wekolijkeob bijvoegsel nDt Hollandtch* Huuvrou*" .«ooder redactie van Thérèae Hoven) per S mnd. GO eta. WekeJpkeeb bijvoegsel - Wtrtldrxtrk*" per 8 nod. 59 cla. Bureau: Arnbemscbe Poortwal, hoek U tr e cb tscbes tr. Intercomm. Telefoonnummer 66. tl FRUS DER ADV ERT EN TIEN Vao I6 regele Elk» rogei near Dienstaanbiedingen 1—6 rebels Groot© letters naar plaatsruimte. Voor handel en bodrip bestaan zeer voordeelige bepalingen tot het herhaald ad ver toeren in dit Blad, bij abonnement, Eene oirouJaire, bevattende de voorwaarden, wordt aanvraag toegezonden. O.HO. 0.15. O rtO. op In de Raadsvergadering van Vrijdag, 5 October, is deze zaak nog eens weer aan de orde geweest en wij kunnen niet nalaten, nog eens weer op het een en ander terug te komen. Wij -hebben, om ons alles nog eens weer helder voor den geest te roepen, het steno- graphisch verslag geraadpleegd van de ver gadering van Amersfoort's Gemeenteraad op Dinsdag 28 November 1916wij hebben nog eens nauwkeurig de debatten gevolgd tusschen den heer Van Nijnatten en den Voorzitter der vergadering gevoerd en dan zullen wij beginnen met onze bewondering te uiten voor de ongewone bekwaamheid en scherpzinnigheid \yaarmede de heer Van Nijnattep zijn standpunt heeft verdedigd., Wij vragen ons nu nog afhoe heeft de heer Van Nijnatten zich zoo volkomen op de hoogte kunnen stellen van alle moeilijk heden, die zich hier voordeden, vooral aan den niet-ingewijde 1 Hulde aan dezen taaien strijder, die geen kamp heeft gegeven, ook niet, ioen hij de meerderheid van den raad niet heeft'kunnen winnen voor zijne toch zoo rechtvaardige ideeën. .In zijne nabetrachting over genoemde ge meenteraadsvergadering van 28 Nov. 1916 merkte het Amersfoortsch Dagblad reeds op, dat de betrokken leeraren in den heer Van Nijnatten een bekwaam verdediger van hun ne belangen hadden gevonden. „Daaraan is wellicht" zoo schreef men „de tege moetkomende houding van den voorzitter der vergadering toe te schrijven". Trouwens, men had den indruk behouden, dat de ge- heele Raad zooveel mogelijk bereid zou zijn, het onrecht te herstellen, dat dreig de te worejen aangedaan aan diegenen on der de leeraren de)* H. B. S„ die niet tege- liji.er tijd aan het gymnasium waren verbon den. En war is er nu van al die goede voor nemens terecht gekomen Lees het verslag van de vetgadering van den Raad der Ge meente Amersfoort van Vrijdag j.l., geachte Jezer(es), en wat zult gij vinden Alle moeite om d, meerderheid van den raad te overtui gen, dat men o n n o o d i g eene onbillijk heid beging, door een deel der leeraren der H. B. S. eene vergoeding voor „teleurge stelde verwachtingen" te onthouden, terwijl men diezelfde vergoeding wel heeft toege kend aan hunne gelukkiger collega's, die het zelfde werk hebben gedaan, aan dezelfde school, gedurende dezelfde maanden,- met dezelfde vereischte be voegdheid, al die moeite is vruchteloos ge weest. Maar wat hebben die menschen dan toch misdreven zult gij wellicht vragen. Hebben zij zich misdragen, of hun plicht verzaakt of zooïets Want waarom worden zij dan an« ders behandeld dan die anderen, dat is toch al le dwaas l Men zou 't zoo zeggen. Voor zoover wij hebben kunnen nagaan is geen d,er betrokken personen wegens wangedrag tot boete of gevangenisstraf veroordeeld en hebben zij allen hun lesjes gegeven zooals was voorgeschreven tegen de zeer mati- g e I belooning, die het v o*l 1 e fRijksregle ment van de salarissen aan de H. B. S. leer aren toekent. (Dat woord v o 1 is niet onver dienstelijk. 't Geeft aan den buitenstaander zoo den indruk, dat er werkelijk een gewel dige verhooging van tractement heeft plaats gehad op 1 Januari 1917). Laten wij het daarom nog eens herhalen (wij schreven al in een vorig opstel, dat de leeraren bij het Gymnasiaal en Middelbaar Onderwijs hier ter stede op 't gebied van salarieering nooit waren verwend!) Zelfs dat volle bedrag dat hier vóór 1917 nooit is uitgekeerd zelfs dat volle! bedrag laat de zakken meer dan leeg! 't Rijk heeft op 't oogenblik de slechtste salarisregeling van heel Nederland. Alle gemeenten en Amersfoort ten slotte ook hebben moeten verhoogen. 't Rijk tot nog toe n i e t T Zelfs voqj* toekomend jaar 1918 is weer niets op de staatsbegroo- ting uitgetrokken voor salaris-verbetering voor de leeraren der Rijks H. B. S. Een „bofje", als je er ongevraagd bij wordt ge duwd, nietwaar? H. Politiek Overzicht De bsnnenlaeidsche vrede in DuitschSand. De storm, die verleden Zaterdag in den Duilschen rijksdag woedde, heeft uitgeraasd. Het is alles weer „pais en vree" tussohen de rijksregeering en de groote meerderheid van den rijksdag, die in het bekende besluit van 19 Juli zich heeft uitgesproken voor be ëindiging van den oorlog door een vrede van vergelijk en verzoening. De motie van wantrouwen, die Zaterdag aan het einde van de zitting was ingedieftd, is Dinsdag verwor pen. Die motie was voorgesteld door de on afhankelijke socialisten. Die dachten met don strijd tusschen regeering en rijksdag, die Zaterdag de golven zoo hoog opzweep te, hun voordeel te doen. De poging is htm slecht bekomen. De regeering deed Dinsdag een boekje open over de overleg gingen, die tusschen eenigen van hunne leden en de leiders van eene bij tijds ont dekte en verijdelde revolutionaire beweging onder de bemanning van de vloot hadden plaats gehad, waardoor de rollen geheel wer den verwisseld en zij van aanklagers be schuldigden werden Misschien is aan de onthullingen, die de regeering eergisteren deed over het bedrijf van de onafhankelijke socialisten, de ge dachte niet vreemd geweest, de aandacht van de. eigen tekortkomingen af te leiden door het zondenreg-ister van een ander bloot te leggen. Dat zou geen getuigenis van kracht zijn. Maar ook al laat men dit rusten, dan geeft het beleid van de tegenwoordige regeering niet den indruk, dat het eene krachtige regeering is, die nu in Duitschland aan het roer is. De grief tegen het regee- ringsbeleid, die verleden Zaterdag zoo kras tot uiting kwam, wae, dat men niet wist wat men eigen!ijk aan dfeze regeering heeft. Een der ied^n drukte deze grief uit in de vraag: „Wil de regeering zich op den gevaarlijken bodem begeven, tegenover het buitenland eene andere politiek te voeren dan in het binnenland, asn het buitenland een ander gezicht te toonen dan aan het Duitsche volk?" De Frankf. Ztg. brengt deze vraag naar voren, omdat zij naar hare meening den kern van de zaak treft; zij schrijft: „Driemaal heeft de Duitsche regeering verklaard, dat rij bereid is tot een vrede door vergelijk: eerst door het vredesaanbod in December van verleden jaar, dan door de toestemming tot het vredesbesluit van den rijksdag en eindelijk in de antwoordnota aan den Paus, alles in overeenstemming met het legerbe stuur. Gelijktijdig "wordt in het leger eene Alduitsche agitatie gevoerd, die zich tegen deze politiek richt, wel niet altijd direct maar toch in de uitwerking. Wat wil men eigen lijk? Is nog niemand op de gedachte geko men, dat het aan de waarde van de buiten landsche politiek der regeering afbreuk doet, ais in het binnenland dingen gebeuren, die er uitzien alsof de tegenstrooming officieel in de hand wordt gewerkt?" Dit verwijt van tweeslachtigheid kan de regeering niet meer treffen na hare verkla ringen in de zitting van eergister. De rijks kanselier heeft nogmaals uitdrukkelijk ver klaard, dat hij met de rijksdagmeerderheid, die het besluit van 19 Juli -heeft aangeno- i men, volkomen eensgezind is. Hij heeft j plechtig verzekerd, dat de propaganda, die in het leger wordt gevoerd om de stem ming onder de soldaten op het goede peil te houden, zoodanig zal worden .gevoeid, dat. zij niet ontaardt in eene Alduitsche pro paganda, die het besluit van -19 Juli brand merkt al een verraad aan het vaderland, om dat het Duitschland met gebonden handen aan zijne vijanden wil overleveren, en rijks dagleden wegens hunne stelling tegenover h^t oorlogsdoel kldneert en beleedigt. Tegenover alle politieke partijen zal de re geering eene volkomen objectiviteit bewa ren, mit zij geene doeleinden nastreven, die het bestaan van het rijk en van Pruisen in gevaar brengen. Hiermee is de binnenlandsche vrede in Duitschland hersteld, althans voot het oogenblik. Of echter de regeering, zooals zij nu is samengesteld, op den duur in staat zal zijn, den toestand te beheerschen, is eene andere vraag. De strijd, die nu uiter lijk bedwongen is, is gericht in de eerste j plaats tegen de richting- van het bniten- landsche beleid, maar ook tegen de binnen landsche politiek. In de „Vaterlandspartei", j die onlangs is opgericht, vinden ook de ele menten een vereenigingspunt, die zich ver- i zetten tegen het streven naar binnenland- sche politieke hervormingen. Die elementen trachten te verhinderen, dat aan de staats- inrichtingen in het rijlTen in Pruisen onder I den drang van de gebeurtenissen der wereld politiek de hervormende hand wordt gesla gen. Zij zijn de drijvende factoren in de be weging* waarin van Alduitsche zijde de krachten tegen den rijksdag zijn gemobili seerd. Wanneer die beweging in den rijks dag geen loonend arbeidsveld kan vinden, dan blijft haar de gelegenheid open om in den Pmisischen landdag hare krachten te doen gelden. Men zal uit cfe ontvangst, die de tegen het einde van deze maand door de regeermg aangekondigde wetsontwerpen tot hervorming van het kiesrecht voor het huis van afgevaardigden en tot wijziging van de samenstelling van het heerenbuis zullen vin den, moeten zien of de regeering opgewas sen is tegen den tegenstand, dien zij daar ongetwijfeld heeft te wachten. De oorlog. De laatste strijd in Vlaanderen vertoont hetzelfde beeld van de vroegere phases van den slag. Onder den druk van den eersten aanval zijn de Duitschers op eenige punten over een geringen afstand nch'eruitgegann. Dit verlies is door de lat°i onderno*: cn te genaanvallen ten deele weer ingehaald, maar een deel van de behaalde winst is in handen van de verbonden Engelschen en Frcnschen gelieven. Summa summarum is er dus weer iets afgeknabbeld ven de Duitsche linie in het westen. Gister heerschte er weer rust over nage noeg de geheele linie. In het oosten niets van belang. De Duitsche rijksdag heeft "gisteren den geheelen dag gewijd aan de besprekingen over de buitenlandsche politiek, die nan het einde van de zitting van Dinsdag waren in geleid door eene rede van het hoofd van het departement van buitenlandsche zaken von Kühlmann. Het „Neen, nooit!" dat deze bewindsman had laten hooren als antwoord op de vraag of Duitschland ten aanzien van Elzas-Lotharingen eenige concessie aan Frankrijk kan doen, vond algemeene instem ming. B e r l ij n, 10 Óct. W. B.) De Peruaan- sche gezant heeft aan het departement van buitenlandsche zaken eene nota doen toeko men, waarin het afbreken van de diploma tieke betrekkingen van Peru met het Duit sche rijk wordt medegedeeld. Tegelijk ver zocht de gezant om zijne pas&n. W e e n e n, I O O c t. (Corr.-bur.). De kei zer heeft in een schrijven aan minister-pre sident von Seidler de oprichting van een ministerieel departement voor socialie zorg goedgekeurd. P a r ij s, 1 O O c (Havas). De algemeene raad van de interparlementaire handelscon ferentie is Maandag in het Luxembourg bij eengekomen. Hij moet de praktische maat regelen onderzoeken tot verwezenlijking van het programma der geallieerden en de agen da yasistelleh' voor de volgende conferentie in Londen. Stockholm, 10 Oct. (Zweedseh tel.- bur.) Naidat de koning heden morgen met de voorzitters van d"e beide Kamers mggespraaïc had genomen, had hij in den namiddag een gesprek met prof. Eden, den leider van de liberalen. New-York, 10 Oct. (R.) Hier is be richt ontvangen, dat Japan 66.667.000 yen aan de Russische regeering heeft voorge schoten tegen een interest van 6 pet. Petersburg, 10 Oct. (R.) Het uit voerende comité van het spoorwegpersoneel heeft besloten de staking heden te beëiiv digen, omdat een besluit van de regecring kan worden tegemoet gezien, waarbij do voornaamste eischen van het personeel wor den ingewilligd. Washington, 10 Oct. (R.) De secre taris van marine Daniels bericht, dat het programma van schepenbouw 797 schepen zal omvatten van superdrendnoughts tot be strijders van duikbooten. De totale kosten worden geraamd op 7.150.401.000 dollars. Eenige schepen zijn reeds verscheidene weken geheel voltooid; met de uitvoering van het verdere programma wordt ijverig voortgegaan. Londen, 10 Oct. (R.) De Londensche pers bericht, dat de sultan van Egypte Dins dagnamiddag is overleden. De Times bericht, dat de broeder ver. den overleden Ahmed Fuad l i De Staatscourant van 10 October bevat o. m. de volgende besluiten benoemd tol lid van den Staatscommissie ter voorbereiding van den Alg. Wettelijke regeling betreffende den Rechtstoestand van Burgerlijke Ambtenaren, N. vjm Hinto, Voor zitter van het Comité ter Behartiging van dc Belangen van Ovcrhcids-pcrsonccl te Amsterdam; benoemd tot lceraar aan de Rijks H. B. S. te Coevordc», W. de Boer, thans idem te Warfum; gesteld ter beschikking van den Gouverneur van Suriname voor scheikundige aan het Landbouw Proefstation te Paramaribo, mej. dr. J. E. van Amslcl, assistent scheikundige bij hel Ilandclsniuseum van het Koloniaal Instituut le Haarlem. De Indische Begrooting. Men meldt ons uit 's Gravenhage: Evenals het vorige jaar ondervindt de in diening van de Indische begrooting tenge volge van de tijdsomstandigheden, met na me de zeer slechte verbinding met Indië, welke dit jaar nog moeilijker is dan ten vorigen jare, groote vertraging. De definitieve stukken voor deze begroo ting voor 1918 moeten, zijn wij wel inge licht, nog niet door den Minister van Kolo niën zijn ontvangen. Bij Koninklijk besluit is tijdelijk be noemd, bij het reserve-personeel der land macht, bij het personeel van den genees kundigen dienst, tot reserve-officier van ge zondheid c!er 2de klasse, de heer J. H. Padt- berg, arts. Met gebreken is bet evenals met sterren: Hoe langer men staart, des te meer ziet men er Roman door Thérèse Hoven En weer komen alle getrouwen, Mevrouw Van Rees. die nu maar één dienstbode houdt, nadat zc Marie uil berekenende slimheid beeft wcgpcsluurd. en nadat Nelia ontijdig haar exit*heeft gemaakt. Paula, dc freule, zooals ze haar vroeger be titelden, is nu betaalde hulp in de huishou ding: 't is nu nit niet lanlerfantcu en fietsen; de stofdoek en de borstel hebben het tennis- r c Ic e t en (|e hockc y-c 1 u 1» vervangen, gelijk haar moeder geestig beweert. .Ze moet flink meedoen en van 't geld. dat 2ii er mee verdient, moet ze zich kleeden en amuseeren. I Eerst bezwaart haar niet; er is immers een soort van zwijgende afspraak tusschen de comes gemaakt om niets nieuws te koopen, i/l genre is er zoo shabby mogelijk uit tt en; in plaats van een algemeene najaars opruiming, ten behoeve van minder bedeelde Jioochverwonlen of kennissen., en inwonende dienstboden of uitwonende schoonmaaksters, zoeken ze nu zelf in haar voorraad of er nog niet iets bruikbaars bij is. Of de vroeger bedeelden, die er dan toch langzamerhand op zijn gaan rekenen, er ook door te kort worden gedaan, vragen ze niet, evenmin wat er met de talrijke naaisters en naaistertjes moet gebeuren, waarvan dc eersten al winterstoffen hadden ingeslagen, terwijl het voor de laatsten een levensquaestie is Hoeden dito, dito! Niemand denkt er aan een nieuwen hoed te koopen; met Sparlaanscbe hardheid en Horatjaansche gelijkmoedigheid nemen zij zich voor dc winterhoeden van 't vorige jaar zelf wat op te knappen, desnoods de zomer hoeden met een lapje fluweel of laken te over trekken. Hoe meer home made een hoed er tegen woordig uitziet, des te meer up t o d a t e dc draagister blijkt 'te zijn. En, als jc dan nog extra verdiensten hebt, zooals Paula van Rees, dan ben je per slot ■van rekening nog niet zoo slecht af. Bovendien spaar je een massa., doordat je je vriend! ïc niet meer behoeft U- fuiven, geen tea's mei fijne bonbons behoeft aan te bieden en. op verjaardagen of aan zieke u en lie ■.•stellen xu\ geen bloemen meer behoef! le geven: Mevrouw van Rees vindt, dal ooi. cM. een heerlijke bezuiniging. Ze kan niet begrijpen, dat mevrouw .«o.-der, die ze zulk een navolgenswaardig voorbeeld vindt, zoo gewoon haar gang in ailes gaat. Onlangs nog heeft ze haar gesproken... eigen lijk in een tram, v.ant bepaald bij haar aan huis komen doet ze niet en, wat zejzoo van haar weel, is door haar zoon Frans, den specialen vriend van Karei .Tosten. Maar, vc is er eenvoudig paf van geweest, mevrouw Joslc» vertelde haar dal ze het naar vond voor dc menschen, die vroeger wat aan jc verdienden, om nu op eens je levens standaard tc verminderen \lsof jc, in zoo n lijd als nu, aan jc leveranciers, naaisters cn 7.m, denkt. Door Frans weet z ook. dat mevrouw .losten zelfs nog wel eens ontvangt; dat is nu toch hcelemaal niet noodig, en ook dal ze haar oppasser, die gemobiliseerd is. zijn volle locn uitbetaalt. Dat doet zij niet, haar oppasser is gelukkig ook gemobiliseerd, wel niet dadelijk, maar toch vrij gauw. Hoe dat nu zit. weet ze niet en zc heeft er zich ook niet in verdiept, trouwens, dat is ook niets voor mevrouw van Bees, die in (le zaken \an anderen cn ook in de wereldsche zaken, enkel maar belang stelt, in zooverre ze baar betreffen of ats ze er mee genre» kan tegen- ou-r anderen. Hoe hel gezin van den oppasser zich nu hchnipt. kan haar heiiscli niet schelen; even min /e eciiig belang stelt in I lot van Trui cc schüunniaaksier. die ze 'natuurlijk gedaan heeft ,cv. Die heel': zelfs nog .'c brulaii- ii'ii gel» au cm mevrouw nog eens te spreken te vagen, ma.n* zc begreep wel. dat I niet w asmu iels le brengen- of tc geven, maar juist 'I tegenovergestelde en daarom beeft ze eens cn vooral, gezegd, dat ze voor Trui en der gelijke bezoeksters, niet thuis i Een mcnscli moet welen zich naar de om standigheden le schikken cu niet 'l vcrloopen van 'l getij dc bakens tc verzetten. Ze heeft ook al dc boekjes cn zoo afgeschaft cn koopt contant, wel schadelijk voor 't ver val. te meer, daar zij volstrekt niemand meer ten eten vraagt. Maar, je weet nooit, waarvoor je kan komen tc staan en zij is er dc vrouw niet naar cm zich op le offeren voor haar personeel en dat voor een nieuwe meid, die altijd klaagt, dat ze zich dood moet werken en toch eigenlijk niets uitvoert. Dat alles hoorei» de zusters zoo gaandeweg, want mevrouw van Rees is tegenwoordig een goede klant en ze weel, dal zij, net zoo als dc andere dames uit den omtrek, druk be sproken" wordt op de buurt-societcit, alias 'l Winkeltje, en d^i heeft ze net zoo graag, dat ze haai- lezing van 'l geval aannemen. Hetgeen ze al zoo -vertelt, is eigenlijk een soort van zelf-schoonwassching't woord is van Cooljc Wouters, die haar een draak vindt. „Gelukkig is Ma zoo niet," verzekert zc, met glorie. „We zijn wel zuinig, dat moei. ipnar we zijn niet krenterig of kaal Ma zegt. 'l is nu juist een tijd, waarin je meer nog dan anders, denken moet aan anderen Cootje vergeet .haar oude vriendinnen ook geenszins; ze tracht altijd zc maar .voordeel tjes cn nieuwe klanten tc bezorgen, cn ze hou den van haar. al is ze nog zoo'n ondeugende polvogel. Mevrouw Riminers van t pension op den hoek, die nu ook va» alles Jaat halen of er zelf om lcomt, noemt zc nu-vrouw 'hom mers, van wege haar stuursheid- En m vrouw Thirene, die altijd zoo hoog en deftig doet. bestempelt ze als de .onbe reikbare of dc parvi-n u e. Meester Adriaan van de Velde daarentegen vindt ze een snoes. Want, niettegenstaande den druk der lijden, heeft hij toch altijd nog chocolaadjcs en lek kers in zijn zak voor kinderen cn zelfs voor hnkvischjes, cn dat noemt ze reuzefijn l Een enkelen keer komt juffrouw Meyer nog in 't Winkeltje, maar zelfs 't spotzieke, lacligrage Cooljc zet een ernstig gezicht hij haar verschijning. Ze is een schaduw van haar vroegere zelf heid, die nooit bizondcr omvangrijk wasj haar oogen slaan hol en ze heeft aanhoudend. Zc kan haast niet meer spreken van zenuw achtigheid. Treurig om le zien cn 't treurigst voor haar zelf. En 't ergste is,, dat ze zoo vergeetachtig wordt cn zich altijd verbceWt overal iets te hebben laten "laan of liggen. Soms sukkelt ze den winkel binnen, inkel maar om te vragen of ze haar koffickannetje bccfl laten staan. o£ wel, ze vraagt of ze haar kam ook hebben gezien. Ze had 'm daar net nog en nu weet zc niet, waar die is. En, tusschen die kleine vergeetachtigheden, die vrceselijkc angst; zc heeft bijwijlen geen heldere voorstelling van den locstand, maar ze voelt er voortdurend den druk van. Eychzoo freule Agnes van Erlevoort, schoon het zic(i bij haar op «een andere manier open* baart. Zij is één en al vuur, cn in elk vezeltje, een zakenvrouw. Van den ochtend tot den avond is zc op winst uit. Iiaar geldmiddelen schijnen, door specnlce- ren en prolongecren, in een dcsolaten warboel te zijn geraakt en nu wil zij het evenwicht hcr« stellen door zooveel mogelijk le verdienen. Ook zij heeft haar dienstbode, een getrouwe op jaren, afgeschaft en voedt zich enkel met brood cn koek met een enkel blikje om "er de kracht in tc houden, naar zij beweert. NVarm eten gebruikt ze niet meer, koken duurt veel te lang en voor een hooikist heeft ze geen ge duld. [Wordt vervolgd.1

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1