binnenland.
ri]J één schip ronder succes werd aan-
Uen.
Peking, 31 Oct. (R.) China Heeft aan
JSroot-Brittannië voor het gebruik der gealli
eerden negen vijandelijke schepen met een
yezamenlijken inhoud van 30.000 ton af-
jgestaan.
B e r 1 ij n, 3 1 O c t (W. B.) De president
fyan de rijksbank Havenstein heeft in de
■inaandelijkscJie vergadering van de centrale
[commissie van de rijksbank het succes van
üe zevende oorlogsleening geroemd als een
[teeken van zegeivierende kracht en vast-
Iberadenheid, dat den indruk maakt alsof de
[Duitsche economische kracht groeit naar-
mate de oorlog haar langer op de proef stelt.
In het geheele resultaat van 12.458 mil
lioen komen 11.157 millioen op de 5 pets.
leening en 1361 millioen op de 4 'A pets.
'schatkistbiljetten. De leden van het veldle
ger en van de vloot hebben tot dusver voor
424 millioen ingeschreven. De stortingen ge-
'schieden zonder eenige stoornis van de geld
markt en nog vlugger dan vroeger. Tot 29
October zijn reeds 82.28 pet. gestort. .Van
de beleeningskassen wordt nog minder ge
bruik gemaakt dan vroeger; tot 23 October
rijn rij slechts aangesproken voor een half
percent van de geheele inschrijvingssom.
feenen, 31 Oct. (Corr.-bur.) Volgens
een oificieele kennisgeving aal de zevende
Oosienrijksahe oorlogsleening worden urt-
gev ven in den vorm eener belastingvrije
51 procents amortiseerbare staatsleening,
terwijl ook belastingvrije 5K procents staats-
schuldbiljetten zullen worden geëmitteerd,
die van af 1 Augustus 1926 sullen worden
afgelost.
De staatsleening zal tot de nominale wor
de door uitloting m de jaTen 1923 tot 1957
worden afgelost. De minister van Financiën
beeft evenwel bet recht het uit te loten be
drag van af den lsten Januari te vengrooten
ef het nog niet afgeloste leeningsbedrag zon
der vritloür.g en met inachtneming van een
ör-iemaandehjlcschen termijn te delgen. Op
dezelfde vijse kunnen ook de c h atkist bil jet
ten vóór den len Augustus 1926 geheel of
gedeeltelijk tot de nominrJe waarde worden
afgelost De koers van uitgifte bedraagt voor
de leening 92.5 voor de schatkistbiljetten
04.5 De inschrijvers genieten een bonus
ven A en bij de amortiseerbare leening
bovendien nog een rentearitkeermg over een
snaand. De transacties fn de stukken dezer
beide leeningen zullen niet aan de „Wert-
jjepienjHnsafczsteuer" zijn onderworpen. De
Inschrijving zal van den 5en November tot
Ben 3en December rim opengesteld.
Londen, 30 Oct. (R.) Ben heden
avond uitgegeven officieel bericht spreekt
de mededeeling van het Zweedsche dagblad
PoHdken tegen, dat kapitein Jansen van het
«toomschip Visbus verklaard heeft, dat de
'bewapende Ervgelsche treüer, die eenige
manschappen van den Engelschen torpedo-
lager Strongbow heeft gered, geweigerd
manscheppen van neutrale stoomschepen te
redden. De bewapende treiler Elise heeft
Integendeel 59 Noorwegers en Denen ge
red en in de haven gebracht, na gedurende
Stier uren te hebben gekruist, om naar over
levenden te zoeken.
Berlijn, 31 Oct. (M7. B.) Op de oor
logszitting van het Duitsche er' Iderscon-
gres heeft onderstaatssecretaris Braun, van
bet voedingsdepartement, medegedeeld, dat
.He Duitsche aardappeloogst nog 4 4 A mil
lioen ton hooger blijkt te rijn dan oorspron
kelijk werd geraamd en dat de volledige
Vienschenbehoefte aan graan reeds in han-
'8en van de betrokken autoriteiten is. Daar-
jmee is de voeding van Duitschland ook in
bet vierde oorlogsjaar verzekerd.
N e w-Y ork, 1 Nov. (R.) Eeree Japansche
(commissie is aangekomen in een haven aan
Pacific. Mogelijk zei de oprichting van
fcene Japansch-Atnerikaansche kamer van
koophandel een van de uitkomsten zijn.
i' Washington 31 Oct. (R.) Bij be
sluit van den president te Havana is de uit-
)roer van geraffineerde suiker aan onzijdigen
Verboden.
c
Verspreide Berkohtee.
B e r 1 ij n f 3 I Oct. (W. B.) £>e verjaring
voor de vierhonderdste maal van den hervor
mingsdag is heden hier overal feestelijk ge
gierd. Om 10 uur voormïddags werd in den
bom eene feestelijke godsdienstoefening ge
houden, waaraan het keizerpaar en de leden
pan het keizerlijke huis deelnamen. De op-
jperhofprediker Dryander hield de feestrede.
Budapest, 51 Oct. (Corr.-bur.) In
jQeroem, bij Budapest, waar grootvorstin
Alexandra Paulowna, de eerste gemalin van
Aartshertog Jozef, palatijn van Hongarije, be
treven Kgt, is de grafkapel opengebroken en
het lijk, dat in een drievoudige last lag, van
^jne sieraden beroofd. Ook de in de kapel
Jannwezige voorwerpen van waarde zijn ont
vreemd. De politie is de daders op het spoor.
Het Russische hof, dat door Russische
rriesters vdor de bewaking placht te zorgen,
eelt bij het uitbreken van den oorlog het
personeel terug geroepen, waardoor het pie
pen van het misdrijf gemakkelijk werd ge
maakt.
Baltimore, 1 Nov. (R.) Door een
brand op de pier, behoorende aan den Bal
timore en Ohio spoorweg werd een schade
Veroorzaakt, die op vijf millioen dollars
wordt geraamd. Men vermoedt dat de brand
js aangestoken
Kameroverzicht
Tweede Kamer.
In iia sitting van Woensdag kwam aan de
Ce het wetsontwerp, houdende bepalingen
bescherming van mollen en kikvorschen.
1. De hec? I«enatïn yreest van de bepai
ling van het ontwerp nadeel voor eerlijke
mollenvangers. Hij zou meer imperatief
willen zien bepaald dat aan eerlijke mollen
vangers verlof tof vangen en verkoopen
moet worden verleend.
De heer Schaper deelt de bezwaren
van den heer Teenstra.
Minister Posthuma zal bij de Com
missarissen der Koningin aandringen op
billijke toepassing der wet.
Het ontwerp wordt zonder stemming aan
genomen, waarna aan de orde is het ont
werp inzake de verkrijging door landarbei
ders van land met woning in eigendom of
van los land in pacht.
De heer De Jong slaat de sociale betee-
kenis van het ontwerp niet te hoog aan, om
dat niet op den voorgrond staat een rege
ling van het kleinbedrijf en van de bestaan
de pachten en de meeste in aanmerking ko
mende landarbeiders reeds grond in gebruik
hebben, zopdat slechts betrekkelijk weinigen
onder de wet zullen vallen.
Bovendien heeft ook in andere landen een
dergelijke wet den trek van de landarbeiders
naar de steden niet kunnen beletten. Daar
evenwel de wet ongetwijfeld de positie der
landarbeiders zal versterken, kan spreker
zich met de strekking van het ontwerp ver
eenigen. Echter heeft hij bezwaren tegen de
al te groote uniformiteit der voorgestelde
regeling ten" aanzien van pachtprijs en koop
som van een plaasje.
De heer F1 e s k e n s betwijfelt of de wet
een stabiele aan den gmud gehecht landar
beidersstand zal drr.n omstaan. Daartoe ont
breekt z. i. nog vee' -ei aan eene goede
verhouding tusschr: arbeiders en werkge
vers, terwijl de meening omtrent gehecht
heid aan den grond grootendeel op pure fan
tasie berust. Daarom zou het doel veel beter
worden bereikt, wanneer ook de bestaande
kleinbedrijven van de voordeelen der wet
zouden kunnen genieten.
De heer D e W ij k e r s 1 o o th d exW eer-
d e s t ij n betoogt dat de wensch der landar
beiders betreffende eigen grond overeen
komt met hun belang. Hun welstand zal wor
den verhoogd, de woningtoestanden ten
piattenlande zullen verbeteren, de spaarzin
zal worden bevorderd, de bekwaamheid in
het bedrijf zal toenemen. Bovendien, zal de
productie van den bodem worden vergroot
en zal de werkgever voordeel krijgen uit de
hoogere bekwaamheid zijner arbeiders. Spr.
heeft bezwaa r tegen de vrijheid om het
plaatsje onmiddellijk te vervreemden.
Ook acht spreker het verkeerd, dat ook
vereenigingen in ^ie uitvoering der wet wor
den betrokken en dat the uitvoering niet
uitsluitend aan de Gemeentebesturen wordt
overgelaten. Terwijl hij zich ook niet kon
vereenigen met beoordeeling van het ver
krijgen van losland in eigendom.
De heer Schaper gevoelt alleen sym
pathie voor het verkrijgen van losland in
huur. Omdat op vele plaatsen de arbeiders
ongewoon hooge huren moeten betelen.
Evenwel moeten de waarborgen tegen te
hooge pacht worden versterkt.
Overigens brengt het ontwerp den landar
beiders wat deze het minst noodig heeft en
dat op de meest aanvechtbare wijze. Waar
toe, vraagt spreker, moet er worden gespe
culeerd op het eigendomsfanatisme, waar
een goed huurcontract veel beter is.
Het doel is eenvoudig den landarbeider
vast te klinken aan. den grond en aan den
boer en voorts socialisten-bestrijding. Spr.
waarschuwt echter dat het niet zal helpen.
Hij beroept zich op verschillende voorbeel
den uit het buitenland om aan te toonen,
dat klein eigendom niet in het belang der
landarbeiders is en dat het vooral de werk
gevers zijn die maatregelen als de voorge
stelde wenschen.
De heer Van Groenendaal dringt
aan op nog verdere vereenvoudiging in de
uitvoering derwet.
De Jteer Var \sch van Wijck heeft
bezwaar tegen de mogelijkheid van onteige
ning, waar deze niet zou zijn ten algemeenen
nutte. Hij wil alleen steun verleenen aan de
op te richten vereeniging.
Minister Posthuma wijst er op, dat het
wetsontwerp niet beoogt den trek naar d£
steden geheel tegen te gaan, doch wel cm
den landarbeidersstand te verheffen. Spr.
blijft van meening dat de grootst mogelijke
vrijheid moet worden gelaten, inzake, be
schikking over het plaatsje. Hij meent dat
het ontwerp aan het doel zal beantwoorden.
Bestaande kleinbedrijven kunnen niet in de
regeling worden betrokken.
De heer T eenstra bestrijd het betoog
van den heer Schaper en betuigt instemming
met de indiening van het ontwerp. Hij vraagt
verhooging van de maxima der bedragen,
waarmede kan worden geholpen.
De heer Schaper waagt een interpel
latie aan betreffende de levensmiddelen-
voorziening. Heden wordt over het verzoek
beslist.
Te 5.10 wordt de vergadering verdaagd tot
Donderdag half één.
Z. K. H. de Prins kwam gisteravond, na
zijn langdurig verblijf op het Loo, weder in
de Residentie terug.
Indische mïjnconcesslën. De
Tweede Kamer, die Dinsdag het wetsont
werp betreffende de Billiton-concessie ver
wierp, zal eerlang op nieuw een wetsont
werp betreffende een concessie van Ned.-
Indië te behandelen ontvangen.
Wij vernamen toch zoo meldt men
ons uit Den.Haag dat de indiening van
een wetsontwerp, waarop de Minister van
Koloniën zinspeelde ïn zijn memorie van
antwoord op het afdeelingsverslag der
Tweede Kamer nopens de wijziging van de
Indische Mijnwet, en dat over ontginning
der aardolievelden van Djambi loopt, zeer
spoedig ken verwacht worden.
Prof. dr. Friedlander, die ongeveer
zeven weken op Het Loo heeft vertoefd, ter
behandeling van Prins Hendrik, is gisteren
weer naar Duitschland vertrokken.
(N. R. CU)
Bij Kon. besluit is benoemd, bij het
dienstvak der militaire administratie, bij het
personeel der intendanten, tot reserve twee
de luitenant voor speciale diensten, de mili
cien-sergeant P. M. Kalkman, van het regi
ment grenadiers;
De burgemeester van Oos»
t e t h o u t jhr. Van Grotenhuis van Onstein,
heeft eervol ontslag aangevraagd tegen 1 Ja
nuari
Werkloosheidsverzekering.
Aan mr. dr. M. S. Koster, burgemeester van
Hilversum, is op zijn verzoek, met 1 Nov.
eervol ontslag verleend als plaatsvervan
gend lid (plaatsvervanger van het lid mr. C.
J. baron van Tuyll van Serooskerken) van
de commissie van advies voor de werkloos
heidsverzekering.
Met 1 November tot 31 December 1919 is
als zoodanig benoemd mr. B. J. D. Zubli,
burgemeester van Rijswijk (Z.-H.).
Bij Kon. besluit van 29 October 1917
no. 22 is aan mr. J. L. Linthorst Homan, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit zij
ne betrekking van lid, tevens voorzitter, van
het college van regenten over de Rijkswerk
inrichtingen Veenhuizen, onder dankbetui
ging voor de als zoodanig bewezen diensten,
en is benoemd als zoodanig, de Commissa
ris der Koningin in de provincie Drenthe,
mr. J. T. Linthorst Homan.
Mr. W. G. L o e f ft Op 76-jarigen
leeftijd is te Breda overleden nu-. W. G.
Loeff, oud-vice-president van de Amster-
damsche Rechtbank.
De overledene was eerst griffier bij het
kantongerecht te Schoonhoven, daarna kan
tonrechter te Oudenbosch en Zevenbergen
en vervolgens rechter en eindelijk vice-pre
sident in de rechtbank te Amsterdam.
Berïofe&n.
De Staatscourant van 31 October brrat
o. a. de volgende Kon. besluiten:
op verzoek eervol ontslagen mol dank nis
lid van bel Centraal College voor de reclns-
secring W. do Vlagt en benoemd als zoodanig
Mr. P. A. Diepenhorst, hoogleeraar aan de
'Vrije Universiteit te Amsterdam;
1 benoemd tot hoofdcommies ter directie dk-r
direcle-belaslingen te Amsterdam, N. S. Ohn-
-Sfcedc, thans commies aldaaT;
op verzoek eervol opdagen wegeos
lichaamsgebreken de #oli'irier-machiaist 2c
'klasse bij den marine-sloom v.irl diens! W. C.
Ouwehand;
bevorderd lot officier-machinist 2c klasse
dit Se -klasse Duvidse,
N*d*riji«Mj mn 4m oorlog*
liet run(iTleeseliverbruik.
Het Bureau voor MededeelLngen inzake de
Voedselvoorziening, een overzicht gevende
van de stijging in de opbrengst van de
sl a cht-ac cijns over de eerste drie kwartalen
van 1917, als gevolg van het steeds toene
mende rundvl eeschverbmik. dat hoofdzake
lijk zijn oorzaak vond in de daling der vee-
prijzen, meldt dan verder:
In het derde kwartaal van 1917 was de
aangegeven waarde van het geslachte rund
vee 6.4 millioen hooger dan in het derde
kwartaal van 1916.
Op grond van deze gegevens en in aan
merking nemende de gemiddelde waarde
van het geslachte rundvee per eenheid vol
gens de jaarcijfers van 1915 kan worden
aangenomen, dat in het derde kwartaal van
1917 72.000 stuks rundvee (groot en klein)
meer geslacht zijn dan in hetzelfde tijdvak
van 1916.
In verband hiermede verdienen nog de
volgende cijfers de aandacht.
Uit de opgaven van de aantallen geslach
te runderen, schapen en varkens in de open
bare slachthuizen te Amsterdam, Rotterdam,
Den Haag, Utrecht, Arnhem, Leiden, Dor
drecht, Groningen, Alkmaar en Sittard blijkt,
dat in het tijdvak van 30 Juli tot 29 Sep
tember 1917 in totaal zijn geslacht- 24.577
runderen, 32.870 schapen en 48.535 var
kens, terwijl die cijfers in 1916 waren:
19.570 runderen, 19.538 schapen en 54,017
varkens.
Hieruit blijkt, dat in de groote centra van
j bevolking het gebruik van schapen- en rund-
j vieesch in de laatst verloopen maanden zeer
I sterk is toegenomen.
Pe trol eum
Het'bestuur van de Vereeniging van Ne-
derlandsche gemeenten heeft bij de Com
missie van bijstand mzake de uitvoering der
Distributiewet aangedrongen den Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel te
verzoeken den maximum-prijs van petro
leum te verlagen of anders beschikbaar te
stellen tegen een prijs waarin Rïik en ge
meente bijdraagt.
De Limburgsche steenkool
productie.
De Tel. verneemt, dat er een commissie is
ingesteld tot onderzoek van de vraag of de
s t een kolen pro ductie van de Lim burgsche
mijnen hooger kan worden opgevoerd, dan
i ou het oogenbÜk het geval is. Leden van
j deze commissie zijn o a- de beeren prof. De
Vooys en Wen eken bach.
Zoutnooo.
Het te Zutphen bij grossiers in voorraad
rijn de zout is op telegrafische lastgeving van
den minister vjan Landbouw. Nijverheid en
i Handel in beslag genomen en op de voedsel-
bons gedistribueerd.
In beslag genomen. Agenten I
yan de Rotterdamsche rivierpolitie hebben'
in de DelfsKavensche Schie beslag gelegd
op 500.000 K.G. voerbieten, die met het
lichterschip „Vig2a", en op 525.000 K.G.
voerbieten, die met het lichterschip „Johan
na Waspik" van Sas van Gent naar Berkel
werden vervoerd, alsmede op 413.000 K.G.
voerbieten, die met het lichterschip „Adma"
van Breskens naar Overschiet vervoerd
werden.
Bovendien hebben deze agenten in het
zelfde vaarwater beslag gelegd op 176.850
steenen, die met het lichterschip „Onderne
ming van Dieren naar Rotterdam zijn ver
voerd, en op 165.000 steenen, die met het
licterschip „Hona" van Brummen naar Den
Haag moesten vervoerd worden.
De electrische grens. Te
Stramproy is een Duitsche militair bij een
poging tot ontvluchting over de grens aan
den electrischen draad dood gebleven.
In de Dinsdag gehouden raadszitting van
Den Haag heeft de wethouder van financiën
namens B. en W. medegedeeld, dat deze het
voorstel tot yerhoogin^ der belasting op de
openbare vermakelijkheden met 15 terug
nemen en nader zullen overwegen of er mis
schien een splitsing kan worden gemaakt
tussdhen kunst (tooneel en muziek) eener-
zijds, en anderzijds bioscopen en andere ver
makelijkheden. De post van f 65,000 blijft
inmiddels,op de begroeting staan.
Liberale Unie. Te Zwolle heeft
onder leiding van den heer mr. dr. E. van
Ketwioh Verschuur, lid van het hoofdbe
stuur der Liberale Unie, de oprichtingsver-
gfadering plaats gehad van de Centrale Kies
vereniging der Liberale Unie voor den
Kieskring Overijssel.
Een kanaal door de Geldemche
vallei.
Voor het deport em ent Amsterdam van de
Maatschappij van Nijverheid heeft gisteravond
de heet W. J. van Haren Noman Jr. eene rede
gehouden over bovengenoemd ontwerp.
Allereerst gaf spr. een beknopt overzicht, wat
hij reeds gepubliceerd heeft, over de Rijnvaart
en Binnenvaart op het Menvedekanaal. Spr. ging
daarbij van de stelling uit, dat voor een bloeiend
havenbedrijf drie voorwaarden vervuld moeten
worden
1. Een korte, veilige en ruime ver binding
met do zee.
2. Een behoorlijke toerusting der haven zel
ve en voorziening met al hetgeen dat tot vlugge
verwerking der aangevoerde goederen kan die
nen.
3. Een goede en snelle verbinding te water
met het achterland.
Spr. constateert, dat Amsterdam aan de twee
eérste eischen voldoet. De verbinding met het
achterland heeft echter voor de Amsterdamsche
haven bijzondere moeilijkheden. Geheel Neder
land kan wel gerekend worden tot dat achter
land te b^hooren, zegt spr.
De eigenaardige moeilijkheid van de verbin
ding tusschen de Amsterdamsche haven en dit
achterland is nu hierin gelegen, dat in de on
middellijke nabijheid der stad geen natuurlijke
waterweg voor de tegenwoordige landels-
eischen beschikbaar is. Evenals Amsterdam
zeer lang heeft moeten wachten op de voortref
felijke verbinding met de open zee, die thans
door het Noordzeekanaal wordt gegeven, zoo is
de verbinding met de groote natuurlijke water
wegen van West-Europa nog steeds een zoe
ken en tasten zonder dat men een bevredigende
oplossing heeFt gevonden, althans ten uitvoer
Het groote voordeel van <£t kanaal £s, dol
het sluizen vrij is van Zeeburg tot Vreeswijk e?
vele kleine bochten worden afgesneden.
Tevens omvat het plan verruiming van het
kanaalvak van Amsterdam tot aan het nicuvj]
aan te leggen kanaal, dat op grootere hreedraj
cn diepte dan het thans bestaande zal worden")
gemaakt.
De kosten van het nieuwe kanaaltracc met in
begrip van de nieuwe sluis bij Vreeswijk wor
den geraamd op 7.100.000 en die van ver»c
ruiming van het te behouden kanaal vak opi
4.700.000, zoodat de voorgestelde kanaal-j
verbetering 11.800.000 zal kosten. Worden
de bruggen ook vernieuwd, wat niet dadelijk'
noodig is, dan komt hier nog bij 1.70Ü.000<
Dit zijn, zegt spr., zeer belangrijke cijfers,
maar geenszins zoodanige dat hierop de ver-,
beteringsplannen zouden moeten afstuiten, wan
neer in werkelijkheid daardoor een bevredigen-'
de verbinding van Amsterdam met het achten'
land werd verkregen.
Om dit na te gaan, toetst spr. de verbeten
ringsplannen aan de reeds thans op het Mcr-
wedekanaal. door de Rijnvaart ondervonden be»<
zwaren.
Als normaal dwarsprofiel vai7 het verruimde
kanaal stelt de commissie voor een bodem-
breedte van 38 M. (thans 20 M.), een bodem
diepte in het midden van 4.20 M. De breedte
op den waterspiegel wordt 60 M. tegen than*
32.40 M.
De verbreeding is dus werkelijk niet zondet
bet eekenis en ook de verdieping is van belang^
maar spr. gelooft niet, dat dit voldoende is ont
tegrejijlc voor Rijnvaart en binnenvaart tc dienen*
Sprr legt dan verder uit, dat er thans reeds
Rijnschepen bestaan, die volgens de berekening
van de commissie niet op* het kanaal kunnen
worden toegelaten, tenzij wegens hun lengte of
diepgang. Ook zullen die schepen ledig niet
onder de vaste bruggen v^n het Merwedekanaal
door kunnen.
Nog grooter bezwaar wordt door den Minister
erkend en wel, dat de groote Rijnschepen bij
een lagen waterstand niet langs Arnhem en
Rhenen kunnen varen om de Lek tc bereiken.
Verbetering van het Zederikkanaa! van Vianen
naar Gorinchem, is niet in het ontwerp der
commissie opgenomen en voor het geval van
der gelijken lagen waterstand, weet merv geen'
beter uitkomst, zegt spr., dan de schepen langs
Krimpen en Dordrecht te doen varen, om zoo
langs Merwede en Waal den hoven-Rijn te be
reiken, wat eigenlijk er op neer komt, dat het
voor Duitschland bestemde schip van Amster
dam eigenlijk over Rotterdam* zou varen.
Doch niet alleen de Rijnvaart wordt op 'leze
wijze door te lagen waterstand in de rivieren
genoopt naar Rotterdam te gaan en het onbe
reikbare, immers veel te ver afgelegen Amster
dam te mijden, maar ook de binnenvaart krijgt
zoodoende een sterke aanwijzing aan Rotter
dam boven Amsterdam de voorkeur te geven.
Bij de belangrijke ontwerpen ter verbetering
aan onzen binnenvaart rekent men op schepen
van 2000 ton en wij zouden dan het zout uif
Twente en het steenkool uit het Maasgebied via
Rotterdam moeten ontvangen. Werkelijk hef
wordt meer dan tijd, zegt spr., dat Amsterdam
voor zijn verbinding met den Rijn en met da
groote nieuwe kanalen, niet meer gebruik maakt
van Vreeswijk.
Vijf en een halve eeuw hebben we, zegt spr.,
gebruik gemaakt van Vreeswijk en vrij zullen dus
wel niet beschuldigd worden van -wispelturig
heid als wij nu een anderen weg kiezen, de
rechte lijn, die door -de Geldersche
Vallei
Verder toont spr. aan, dat er nog veel an
dere bezwaren zijn voor de Scheïpvaait bij het
thans ontworpen kanaal, o.a. de brug over do
Lek. Ook wijst spr. in dit verband op de dik
wijls groote ophooping van schepen bij Vrees
wijk en dat kan niet verbeteren als het kanaal
gebracht. Spr. piat don na wat in de laatste «Jf. J blijft én voor Rijnvaart „ocr bin.
tig jaren voor de verbetering van de verbinding
van de hoofdstad met het achterland fe gedaan,
o.a. aan de plannen van de ministers Heemskerk
en Tak van Poortvliet en eindelijk het aanne
men van het voorstel van minister Klerck waar
bij verbetering gezocht werd-in een kanaal via
Vreeswijk en naar de Merwede bij Gorinchem:
het Merwedekanaal.
Thans, na een ervaring van 35 jaar, kunnen
we vaststellen, dat inderdaad het Merwedeka-
naal een groote verbetering is geweest, maar
ook dat het niet heeft gebracht al datgene, wat
men zich er van had voorgesteld. Voornamelijk
voor de binnenvaart is het kanaal een belang
rijke verbetering geweest en de binnenvaart zou
er nog meer profijt van hebben getrokken, in
dien de Rijnvaart er niet tevens van had moeten
gebruik maken.
De bezwaren van de Rijnvaart komen in de
eerste plaats voort uit de te geringe breedte,
waardoor twee Rijnschepen elkaar niet overal
kunnen passeeren, terwijl de zeer drukke scheep
vaartbeweging 'het ook bezwaarlijk en tijdroo-
vend maakt, dat op de breedere gedeelten bij
de bruggen en sluizen het wisselen of voorbij
varen moet plaats hebben. Dat alles kost tijd en
daardoor geld. En bij de natuurlijke mededin
ging der vastelandshavens kan elke factor, waar
door het verkeer met het achterland minder ge
makkelijk, langduriger of kostbaarder wordt
gemaakt, van beslissenden invloed zijn op den
bloei van de haven en niet alleen vooruitgang
belemmeren, maar op den duur zelfs achteruit
gang veroorzaken.
Het nauwe verband, dat er ligt tusschen dc
drie voorwaarden zoo even genoemd, als de
voornaamste, welke over het lot van een haven
beslissen, heeft dan ook tengevolge, dat elke
verbetering van den toegang naar zee onmid
dellijk vraagt een daarmede overeenstemmende
verbetering der verbindingswegen met het ach
terland.
De regeering heeft blijk gegeven de juistheid
hiervan m te zien, toen zij tegelijk met de ver
betering* van het Noordzeekanaal de vraag on
der de oogen zag, wat met het Merwedekareal
zou moeten geschieden.
Zij benoemde een commissie, wier opdracht
luidde
„Van advies te dienen omtrent de werken,
welke zijn uit te voeren voor het maken van
een aan de^tegenwoordige en de waarschijnlijk
toekomstige eischen van het scheepvaartverkeer
voldoende scheepvaartweg van Amsterdam naar
4e Lek met gebruikmaking voor zooveel moge
lijk' van het bestaande Menvedekanaal tot bij
dén spoorweg GoudaUtrecht en overigens
door den aanleg van e<a\ nieuw kanaal-trace.'
Aan de opdracht heeft de commissie gevolg,
gegeven door het ontwerpen van een nieuw
kanaal dat van het Menvedekanaal bewesten
Utrecht in rechte lijn naar het Zuiden gaat en
daar ietwat westelijk ombuigt, om met een groo
te schutsluis ongeveer 2 K.M. bewesten de te
genwoordige uitmonding te Vreeswijk in de
Lek uit te komen.
nenvaart. Het laatste bezwaar verdwijnt echter,
als men het verbeterde kanaal uitsluitend be
stemt voor de binnenvaart. Het wordt dan een
prachtverbinding tusschen Amsterdam. Rotter
dam en Dordrecht en een uitnemende verbin- v^,
ding voor de Amsterdamsche haven met het
Zridwestelijk deel van "het land.
Echter Amsterdam moet haMSeh voor zijn
Rijnvaart "een goede verbinding met den Rijn.
Met meer kracht dan ooit, moet daarop aange
drongen worden. De Keulsche vaa:' vcrbei&rd,
kan ons niet helpen. Wij moeten terug naar het
denkbeeld van den ingenieur Van Niftrik, tot
het wetsvoorstel van Tak van Poortvliet, tot het
kanaal door de Geldersche vallei.
Het kariaal door de Geldersche vallei is na**-
genoeg de wiskundig kortste weg van Aitister-
dam naar den Boven-Rijn kxipcnde vin Amers
foort en de Rijn bij Opheusdin doorsnijdend,
zal het kanaal bij Doodeweerd in de Waal ko
men, dus in dien tak van den Rijn, waarop dc
srh pep vaart de meeste gemakken ondervindt.
De richting en aanleg van het jongsre ont
werp van het kanaal zijn ook in verband met
de pionnen tot droogmaking van de Zuiderzee
zoodanig gekozen, dat de Waterstaats-, Polder
en Landbouwbelangen van die geheele streek"
daardoor ten zeerste gebaat zullen worden en
de sedert eeuwen bestaande moeilijkheden der
aiwatering kunnen worden opgelost Deze be
langen zijn zoo groot, dat, afgejeheiden van
den handel, reeds hiervoor een aa wienlijke uit
gave uit de Staatskas alleszins gewettigd is en
meer dan zijn rente en afschrijving zal op
brengen.
LJet komt echter spr. voor, dat het voordcel
voor de Amsterdamsche haven het overwegend
argument moet zijn, want niet alleen* zou het
kanaal door de Geldersche vallei een uitnemen
de verbinding gev<^n met den Bovenrijn, maar
he< sluit zich ook onmiddellijk aan bij ander#
plannen, wier verwezenlijking niet meer twij
felachtig is. De kanalen, die het centrum van
Twente en het ontworpen Maas-Waalkanaal
verbinden, zullen toch bij Loföth in den Rijn
komen. Beide kanalen zullen in den Rijn uit
monden boven het Amsterdamsche Kanaal. Spr.
wijst in dit verband op de groote voo.dcclcn
om de Twentsche goederen en Limburgsche ko
len zoo spoedig en goedkoop mogelijk in Am
sterdam te hebben, maar bovenal op dr reus
achtige ontwikkeling van het Transito-verkeer -
van Amsterdam met Duitschland, Oostenriik-
Hongarije en Zwitserland.
Uit statistieken geeft spr. daarvan cijfers.
De Rijn zoo vervolgt spr. zal meer en
meer worden de hoofdader van het scheep
vaartverkeer in Midden-Europa, vooral wanneer
hetgeen in afzienbaren tijd stellig tot stand
komt, de bevaarbaarheid der rivier zooaamf
wordt verbeterd, dat regelmatig groot-scheep-
vaartverkeer tusschen den Benedao-Rijn e®
Bazel, zelfs indien de voorgenomen planne®
verwezenlijkt worden, naar de Bodenzee moge»
lijk is.
x kVerdet wijst spr, op de zeer enjsligs plana*
