mis OEI (SVESIEktlfü
„DE E^MLANDER"
EERSTE BLAD
Yan week tot week.
_BUITENLAND
BINNENLAND
16* Jaargang, No. 131
iMvuturuTccnnc per 1 TOOr Amcr**
IMlItitHKIurnljo toon 1 1 50. Idem franco
fa p«t 2.00. pei week (mei gratii verzekering
a-j—ngelukken) f 0.14. afzonderlijke nummers
f ftOS Veketijkscb b|jvoeesel »De Hdhndxht
(onder redactie van Thérèse Hoven)
per 4 maanden 50 cent. Wekelykscfc bijvoegsel
Wtrtlditili' pet 5 maanden 52 cenl
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
Zaterdag 22 Doaefflbor 1917
HOOFDREDACTEUR: M.. D. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS VALKHOFF C=
BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL, Moer utbicwticmss*.
INTERCOMM. TELEFOONNUMMER 513
van 1—5 regelt f O.SOk
elke regel meer f 0.1jy
dienstaanbiedingen l—S regels f 0.50. groote letters
naar plaatsruimte Voor handel en bedrijf bestaan
teer voordeelige hepaiingen tot het herhaald adven
teeren In dit Blad, bij abonnement Eene circulaire,
bevattende de voorwaarden, wordt
toegezonden.
op aanvraag
Nieuwe Partijen.
Men zegt dat de belangstelling in de poli-
dtek 200 d&n het tanen is. Vandaar dan zeker
Bat Sn 1017 meer nieuwe partijen gesticht
■Sin den anders in 25 jaar. De meeste hadden
•chter te weinig levensvatbaarheid om veel
gerucht te maken. Zij zullen wel niet uit hun
politieke wieg komen vóór den dog der be
grafenis.
Maar de allerjongste doet meer van zich
•preken. Zij had 't ministerie tot vader, van
hare geboorte werd kond gedaan in n pro
gram dat velen bekoorde en bij het doop-
maal beeft Min. Treub 'n rede gehouden die
Wonk als 'n klok.
Min. Treub is misschien onze grootste
•taatsman van dezen tijd, maar hij heeft
hoogeie roeping dan partijleider. Het is de
vieTde maal dat hij 'n partij helpt oprichten
en altijd was Treub een der eersten die loo-
pen ging.
Het program van den Economischen Bond
is zoo sympathiek, dat het de kiem van on
dergang in zich draagt. Allerlei eenzaam
dolenden hebben zich er toe aangetrokken
gevoeld en 'n zoo gemengd gezelschap be
looft weinig duurzaams, n Politiek progTam
op te stellen, is geen kunsthet mooi te vin
den, nog minder. In de programma's van el
ke partij is veer dat aantrekt. Maar als het op
practische uitvoering aankomt, is er 'n die
pere beginseleenheid noodig.
Wij verwachten van den E. B. niet veel
voor de zuivering der politiek, 'n Elite partij
als deze kan slechts 'n kleine groep achter
rich krijgen; anders ware zij immers geen
ëfcte meer. Maar des te geringer is dan ook
Ihaar invloed in 'n tijd, nu het getal alles be
ft eerschf.
De naam Treub zal ettelijke duizenden
•temmen voor deze partij werven. Wat *16 er
verkregen als het gelukt Treub en 1 of 2
van de mindere goden in de Kamer te bren
gen? Voor de Kamer misschien een aan
winst, maar de 97 andere leden worden er
geen haar beter om.
Wat de Econ. Bonders bedoelen, zou eer
der bereikt zijn als zij in de bestaande par
tijen zelve daarnaar streefden. Hun invloed
i^grooter in 'n partij van eenige duizenden
dan in 'n ongeordende kiezersmassa van
tmillioen koppen.
Het Russisch Bankroet.
Onze gepensionneerden en kleine kapita
listen, de bestuurders van stichtingen enz.
zijn nog niet geheel bekomen van de schrik
over het gelukkig voorbarige bericht, dat de
Russische regeering de geheele staatsschuld
doorgehaald had. Zij leven nog in vreeze en
beven dat het er alsnog van kan komen.
De grootste klappen voor het kapitalisme
komen niet van den kant der socialisten. Had
bet aan hen gelegen, de oorlog zou nooit
uitgebroken zijn en de Russische papieren
zouden nog met welgevallen in onze geld-
•trommels gekoesterd worden.
Het is eigenaardig het oordeel van de soc.-
dem. te vernemen over deze anti-kapitalis
tische daad-bij-uitnemendheid, welke echter
heel wat verder strekt dan tot de zakken
onzer kapitalisten.
Het Volk dan schrijft
„De erkenning van kapitalistische staats
schulden door een 'soc. regeering betreft
enkel een vraag van taktiek. Kan zij spoedig
genoeg een soc. productief stelsel invoeren,
dat geen kapitalisme behoeft, maar met de
direct beschikbare arbeidskracht en arbeids
middelen kan volstaan, dan kan zij ook het
crediet ontberen en behoeft zij dbs de uit
buiting van den nationalen arbeid door bui-
tenlandsche en binnenlandsche schuld-
•eischers niet le bestendigen. Of in ieder ge
val vernietiging van alle openbare schuld
zonder eenige schadeloosstelling zal moeten
▼olgen, is natuurlijk daarom onzeker. De ont
kenning van het eerste bericht zal berusten
op de overweging dat Rusland vooreerst nog
tot zekere hoogte kapitalisme en crediet niet
missen kan".
Vreemde wimpels.
Toen den 12en Dec, de grondwetsherzie
ning afgekondigd werd, was het feest in het
kamp der soc.dem. Met recht, want zij had
den er lang voor gestreden. Maar zooals het
meer gaat bij feestelijkheden, zij stelden zich
wat aan en deden alsof het behaalde resul
taat eenig en alleen aan hun clubje te dan
ken was.
'n Vergeeflijke zelfoverschatting. Het alge
meen kiesrecht zou er gekomen zijn ook al
had eF-nooit één soc.-dem. bestaan.
In Zaandam waar de soc-dem. het lekke
gemeenteschip besturen, waren zij zoo ver
heugd, dat zij de vlag in top heschen met
den rooden wimpel er aan.
'n Onschuldig vermaak. Maar de rechtsche
•bladen hebben het hoogst ongepast gevon
den.
Zijn zij dan vergeten dat onze r.-k. mede
burgers op hun feestdagen de vlag uitsteken
met 'n gelen, den pauselijken wimpel?
Eveneens 'n onschuldige manifestatie. Het
«en is niet erger dan 't onder.
Rythmïsche gymnastiek 'n
gevaar?
Voor meisjes is tegenwoordig 'n gemoder
niseerde vorm van gymnastiek, rythmische
oefeningen, zeer in trek. Als gezondheids- en
schoonheidsbevoTdering voldoet deze m^fho
de aan alle eischen welke men aan gymnas
tiekonderwijs voor meisjes stellen kan
In den Haagschen gemeenteraad heeft dit
evenwel aanleiding gegeven tot 'n zonder
ling debat. De ouders van de leerlingen der
Meisjes-H. B. S. waren door dit moderne on
derricht zoo bekoord, dat zij den Raad ver
zochten in het gymn.-onderwijs ook de ryth
mische oefeningen opMe nemen.
Het college van B. en W. was den ouders
ter wille en vroeg 'n klein crediet daartoe
aan den' Raad.
Maar daar had men de poppen aan het
dansen. De anti-rev. raadsleden achtten die
rythmische oefeningen, dat voorstel in strijd
met de christelijke gemeentepolitiek. De heer
De Wilde, zoon van dr. Kuyper's particulier
secretaris, was echt anti-rev., vreesde dat
deze rythmische gymnastiek eigenlijk neer
kwam op dansoefening en 'n dergelijke oefe
ning zou kunnen ontaarden in 'n.ballet.
Dansen is al heel onchristelijk. Maar 'n
ballet is voor 'n anti-rev., die waarschijnlijk
niet eens weet wat bet is, het einde der zede
lijkheid.
De r.-k. coalitiegenoot Wesseling, wiens
wereldsche'neigingen reeds vaker de erger
nis zijner politieke vrienden opwekten, ver- j
ried ook nu weer de christelijke zaak.
De rythmische gymnastiek komt er. We
wachten op het ballet.
Gevaarlijke vrienden.
De roemruchte hoofdredacteur van de Tel.,
J. Gi "Schroder, is naar Parijs vertrokken.
Eerst 10 dagen na z'n verdwijnen is het uit
gelekt. En dat geheimzinnige gaf aanleiding
tot allerlei commentaren, waarin wij ons niet
verdiepen zullen.
Vermakelijk echter is de wijze waarop de
Tel. verklaart waarom aan dit vertrek geen
ruchtbaarheid js gegeven.
„Onder de tegenwoordige omstandig
heden is een zeereis voor een hoofdredac
teur van ons blad geen ongevaarlijke on
derneming. Het scheen ons en den heer
Schroder in de eerste plaats onverstandig
toe de duikbootkapiteins te waarschuwen".
Wij gelooven dat het voor de medepassa
giers van den heer Schroder juist 'n gerust-
stellig zou geweest zijn, als de Duitsehe
duikbootkapiteins wel gewaarschuwd waren.
Dezen toch zullen zich wel hoeden den heer
Schroder 'n haar te krenken. Er is immers
niemand in den lande, oan wie de Duitsehe
propaganda meer te danken heeft dan aan
hem. Dat Nederland niet meer zoo anti-
Duitsch is als in den beginne, is voor 'n
groot deel te wijten aan de wijze waarop de
Tel. gemeend heeft de zaak der geallieerden
hier te moeten verdedigen. HaTe methode
heeft meer de Duitsehe dan de geallieerden-
zaak gebaat.
De vrouw en de politieke
p a r t ij e n.
Wij woonden dezer dagen 'n vergadering
bij van de Vereen, voor Vróuwenkiesrecht,
waar pro en contra aansluiting van de
vrouw bii de politieke partijen gesproken
werd.
De contra was 'n propagandiste van1 de
oude garde, 'n vurige voorvechtster, een van
hen, die zooveel strijd en teleurstelling ge
kend hebben dat zij in de gewijzigde omstan
digheden niet goed weg meer weten. (De
pro was 'n politiek-geschoolde vrouw* met
practischen blik, die het juiste oogenblik te
benutten weet. Zij stelde voorop, dat de vrou
wen, die inderdaad het actief kiesrecht be
geerden te krijgen, de politieke partijen nu
eenmaal noodig hebben. En deze kunnen
zij niet uit de verte bewerken maar alleen
dan als zij in de partijen zelve hun" invloed
uitoefenen.
Zij moeten zich toegang verschaffen tot de
beraadslagingen der mannen, daar mede
spreken en in de goede richting sturen. Dan
bereiken zij meer dan met lange redevoe
ringen, pathos en filippfca'f tegen het ver
raad der mannen.
De contra klaagde luide over de teleurstel
lingen, die de mannen telkens weer bereid
den Maar toen de pró het geneesmiddel
aangaf, wilde zij daarvan niets weten, 't Is
niet om onzentwille, doch alleen in het fte-
lang hunner partij, dat zij ons willen toela
ten, riep zij hartstochtelijk uit.
Maar dan getuigt het van zeer goede tak
tiek, om van die politieke hofmakerij der
mannen profijt te trekken en door te tasten,
in plaats van weg te loopen en te jeremi-
eeren over de ontrouw der mannen.
Eigenlijk diaaide de-kantra in 'n cirkeltje
rond en kwam telkens met zichzelf in tegen
spraak. Nu eens beweerde zij, dat er \zx\ de
mannen niets te verwachten was, dan weer
dat het actief kiesrecht ver toch wel, zij het
latèr, komen zou, d'ank zij den goedgezinden
mannen.
Het scheen haar meer te doen om den
strijd dan om de overwinning, meer om de
actie dan om het kiesrecht.
't Was misschien heel slecht van ons, maar
'n oogenblik flitste de gedachte bij ons op
zijn de vrouwen wel rijp voor het kiesrecht
als zelfs de vooraanstaande vrouwen zulke
vreemde opvattingen koesterden en op het
oogenblik dat zij de begeerde vrucht grijpen
kunnen, tot de ontdekking komen, dat het
beter is te wachten totdat deze haar van zelf
in de schoot valt,
Politiek Overzicht
Rusland an de Entente.
Met het sluiten van den wapenstilstand
voor het geheele, ruim 1200 mijlen lange
front, waar de Russische Ieders staan tegen
over die van den vierbond, heeft Rusland
zich half losgemaakt van zijne bondgenoo-
Dr> bedoeling, waarmee deze wapenstil
stand gesloten is, is het tot stand komen van
den vrede mogelijk te maken. Of dat zal zijn
de algemeene vrede, v aarnaar allen die niet
rechtstreeks bij den oorlog betrokken zijn,
snakken, of een partieele vrede, is nu de
groote vraag waarom de strijd in zijne nieu
we phase, waarin de staatslieden de gene
ranis on den achtergrond dringen, zich be
weegt.
Drt er vrede komen zal tusschen Rusland
en den vierbond, mag men wel als vast
staande aannemen. Het zal misschien lang
duren voordat men het over de voorwaarden
van deren vrede eens gewoiden is. Daarvoor
biedt de wapenstilstand, die gesloten is, alle
ri'mte, want na afloop ven den termijn van
vier weken wordt hij automatisch verlengd
voor onbepnolden tijd, behoudens het recht,
dat dé partijen zich hebben voorbehouden,
om met een week kennisgeving te voren den
strijd te hervatten. Maar de wapenen zal
Rusland niet meer opvatten, nu het ze een
maal te Tuste heeft gelegd.
Wanneer Rusland voor -eigen rekening
vrede sluit met den vierbond, dan zal het
reeds half doorgesneden tafelkleed tusschen
Rusland en de overige leden van de Entente
geheel zijn doorgescheurd. Dat dit tot de
mogelijkheden behoort, zal niemand kunnen
ontkennen. De stemming tusschen Rusland
en de andere leden van het bondgenoot
schap is nu alles behalve vriendschappelijk.
Men heeft het in de laatste weken niet laten
ontbreken aan verwijten en bedreigingen
aan Ruslands adres. Llpyd George heeft eei-
gisteren nog in het lagerhuis gezegd, dat
Rusland om vrede vraagt tot den prijs van
zijne vernedering. Een Russisch orgaan, de
Nowaja Shisn, dat Rusland tegen die ver
wijten verdedigt, verklaart, dat de mogelijk
heid van een volslagen breuk volkomen
denkbaar is, en voegt daaraan toe„Het
spreekt van zelf, dal zulk een breuk een on-
gunstigen invloed op Rusland zal hebben;
maar het is haast niet aan te nemen, dot 'hij
een blijvend karakter zal krijgen. Zulk een
breuk beteekent het begin van de likwidatie
van den oorlog en' een reeks binnenland-
sche instortingen en omwentelingen, die de
kaart van Europa en de betrekkingen tus
schen het imperialisme en de daartegen
strijdende krachten geheel zullen verande
ren".
Infusschen is het de vraag of de Entente
het op een volslagen breuk met Rusland zal
laten aankomen. Dat zou niet alleen op Rus
land een ongunstigen invloed hebben, maar
ook de Entente zou daardoor voor groote
gevaren geplaatst worden. Rusland-zou in de
armen van de tegenpartij gedreven worden,
die het gaarne zoude opnemen, maar niet
in gebreke zou blijven daarmee haar voor
deel te doen bij de onderhandelingen over
den vrede. Dat dit gevaar aan de zijde van
do Entente yvordt ingezien, bewijst een arti
kel van de Temps, die zonder omwegen den
oisch stelt, dat Frankrijk zich niet van de
Russrscn-Duitsche vredesonderhandelingen
verwijderd zal houden. Het Parijsche blad,
dat de behoefte aan vrede van het Russische
volk zonder voorbehoud erkent', besluit zijn
artikel aldus:
„Men begrijpt, dat de Duitsehe Onderhan
delaars zich gehaast hebben vredesonder
handelingen te beginnen. Duitschland wil het
ijzer smeden terwijl het heet is,, het iizer
waarmee Rusland moet worden vastgeklon
ken. Maar wij. hebben wij geen woord daarin
te spreken? Op het oogenblik waarop de
wapenstilstand een voldongen feit uitmaakt,
dat wij ondanks onze verontwaardiging in
rekening moeten brengen, moeten wij ons af-
Vipgon of ons belang niet met de wenschen
van het Russische volk samenvalt. Het wil
vrij«blijyen en een vrij Rusland beantwoordt
ook aan onze behoeften. Het wenscht een
reohtvaardigen vrede, en wij kunnen geen
anderen wenschen. Zoolang de Duitschers
dezen rechtvaardigen vrede echter niet op
alle fronten aannemen, waarom zou Rusland
dan met hen onderhandelen? Rusland zou
zjch aan een grooter gevaar blootstellen, als
het alleen over den vrede zou onderhande
len, zonder door zijne bondgenoolen onder
steund te worden. Dat zijn waarheden, die
men aan allen van wie het lot van Rusland
afhangt, voor oogen moet houden, hetzij zij
willen of niet. Duitschland heeft door den
wapenstilstand een brug tusschen zich en
Rusland willen bouwen. Misschien hangt
het van ons af een muur daaruit te maken.
Laat ons daarom handelen!"
De bedoeling, die uit dit artikel spreekt,
is duidelijk. Men wil meespreken bij de on
derhandelingen over den vrede, die tusschen
Rusland en de centrale mogendheden wor
den gevoerd, om te verhoeden, dat deze
daaruit al het voordeel zullen trekken, dat zij
er van verwachten. Om dat gevaar te keeren
is men bereid Rusland veel te vergeven,
zelfs zijn afval van het bondgenootschap, dat
was aangegaan om den oorlog gezamenlijk te
voeren. Duidelijk komt hierin uit welk eene
kolossale verandering er in den toestand is
gekomen. En men mag als zeker aannemen.
dat wij nog slechts .aan het begin van de
veranderingen staan.
De oorlog.
B r e s t-L i t o w s k, 21 Dec. (Corr.-bur.)
De minister van buitenlandsche zaken graaf
Czernin is met den hem vergozellenden staf
van ambtenaren gisteravond hier aangeko
men.
B e r 1 ij n, 21 Dcc. (\\f. B.) De rijkskan
selier heeft den staatssecretaris Helfferich in
het begin van deze maand opgedragen de
voorbereidende werkzaamheden in de ver
schillende ressorten voor het economische
gedeelte van de vredesonderhandelingen mei
Rusland in concentreerenden zin te leiden.
Helfferich heeft deze opdracht aangenomen.
-Laatstelijk heeft de rijkskanselier deze op
dracht uitgebreid-tot alle economische kwes-
tiën, die- bij de vredesonderhandelingen rnet
alle tegen ons in den oorlog staande staten
geregeld zullen moeten worden.
B e r 1 ij n, 21 Dec. (W. B.) De Poolsche
minister-president heeft aan de Duitsehe en
Ooflenrijksch-Hongaarsche tetreeringen het
verzoek gedaan, vertegenwoordigers van de
regeering-van Polen toe tejaten tot de aan
staande vredesonderhandelingen met Rus
land. Minister-president Kucharzewski zal,
om hierover te spreken, eene samenkomst
hebben met staatssecretaris von Kühlmnnn
op diens reis naar Brest-Litowsk. In aanslui
ting, hieraan zal de minister-president, ge
volg gevende aan eene hem gedane uitnoo-
diging van den rijkskanselier, zich naar Ber
lijn begeven. Hij zal in den morgen van Za
terdag den 22en in Berlijn aankomen en
vergezeM zijn van den chef van het Pool
sche politieke departement graaf Rostwo-
rowsk.
Het bericht van Reuter, dat de Duitschers
de Russische vredesvoorwaarden hebben ge
weigerd en dat de Russische delegatie naar
Petersburg is teruggeroepen, is blijkbaar een
canard.
Londen, 21 Dec. (R.) De Daily New
bericht uit Petersburg: De staf van 'het Rus
sische leger aan het Rumeensche front heeft
zich aangesloten bij de Rada.
Tweede telegram. De dagbladen
berichten uit Petersburg, dat de Rumeniërs
op het zuidwestelijke front zich hebben ver-
eenigd met de lïkrainers. Generaal Sjefbats-
jew is benoemd tot opperbevelhebber van
het geheele Ukrainefront.
Par ij s, 21 Dec. (Havas.) In de Fran-
sche havens zijn in de afgeloopen week
1873 vaartuigen binnengeloopen en uitge
varen tegen T8T2 in dé Voorafgaande week.
Een schip beneden de 1600 ton is tot zin
ken gebracht, nï de vorige week een schip
boven de 1600 ton!
Budapest, 21 Dec. (Corr.-bur.) In de
zitting van Vrijdag van het Huis van Af
gevaardigden heeft minister ^Vilhelm Vas-
sonyi het wetsontwerp tot hervorming van
het kiesrecht voorgedragen. De belangrijk
ste bepalingen van het wetsontwerp zijn
Kiezer is ieder Hongaarsch staatsburger,
die zijn 24ste levensjaar volbracht heeft en
lezen en schrijven kan. Verder ieder bezit
ter van de dflpperheidsmedaille of van het
Karelkruis, zonder dat de leeftijd in aan
merking komt. Verder degene, die belasting
tot minstens 10 !;r. betaalt of die actieven
militairen dienstplacht naar behooren heeft
verricht. Voorts hij, die gedurende den oor
log, het met tusschenpoozen, minstens
twee jaar in actieven militairen dienst is ge
weest of afgezien van zijn diensttijd den
rpng van onderofficier bereikt heeft. Verder
hij, die op grond van een acte een bedrijf
uitoefent of in een handwerkbodriif zijn vast
heroeo vindt. Eindelük alle kiezers, die op
do kiezerslijst voor 1914 staan, zoolang er
rechtsgrond bestaat voor hun opneming.
Het kiesrecht bezitten verder alle vrou
wen, welke ouders dan 27 jaar zijn, Hon
gaarsch staatsburger zijn, lezen en schrij
ven kunnen en vier burgerschoolklassen heb
ben ageloopen of een daarmede overeen-
komenden graad van ontwikkeling kunnen
aantoonen te bezitten of wier echtgenoot in
den oorlog is gevallen, respectievelijk ten
gevolge van oorlogsontbetingen of verwon
dingen is gestorven, voor het geval dat zij
van hem een lind bezitten.
Kiesgerechtigd zijn vetder alle vrouwen,
die sedert twee iaar lid zijn van een weten
schappelijke of litteraire vereenïging of een
kunstenaarsvereniging.
De voorwaarden van het passieve kies
recht worden voor vrouwen en mannen
overeenkomstig bepaald. Xerkïesbaar ïs wie
ten tijde der verkiezing het kiesrecht bezit
en niet onderworpen is aan, in het wetsvoor
stel opgenomen, Von het kiesrecht onthef
fende bepalingen, als cirrateele en dergelij
ke. Bovendien moet hij zij^ 24ste levensjaar
volbracht hebben en de Hongaarsche staats-
taal in woord en geschrift machtig zijn.
In de grondslagen -van het wetsvoorstel
wordt er bijzonder op gewezen, dat^de kies
wet van 1913 vooral in verband met de her
vormende kracht van den oorlog en het ge
wicht van.de taak van den staat in de toe
komst onvoldoende is gebleken. De uitbrei
ding van het kiesrecht is volgens een ko
ninklijk schrijven van 18 April 1917 aan den
toenmaligen minister-president Tisza, een
door alle partijen gevoelde noodzakelijkheid.
Volgens de statistieken bedraagt het aan
tal van geletterden, die ouder dan 24 jaar
zijn, 2.9 millioen. Op grond van het oude
kiesrecht blijven 170.000 man kiezer. Het
getal houders van dapperheidsmedaille en
KareJskruis bedraagt 443.000. Het totalt
aantal wordt dus tengevolge van het nieuw*
ontwerp 3 59 millioen. Daarbij komen dan
nog. 260.000 vrouwelijke kiezers.
De grondbeginselen, van de nieuwe wat
geven den gang van het kiesrecht aan, ols
ook cle bepalingen omtrent de samenstelling
van de kiezerslijsten. Jaarlijks heeft in elke
gemeente een verplichte inschrijving van'
de kiezers plaats. Ieder, die den 23-jnrigenl
leeftijd overschreden heeft, is onder bedrei
ging van straf gehouden' die gegevens te
verstrekken, die vereischt worden voor den
aanvang van zijn kiesgerechtigdheid.
Een geheim ontwerp bevat nieuwe bepa-
lingen, welke den zuiveren en ongestoorden
gang der verkiezingen waarborgen. Vooral
belangrijk is het verbod van uitwisseling van
stemmen en andere misbruiken. Verder
wordt er voor gezorgd, dat de kiezer zonde*
stoffelijke offers op de plaats kan komen,
waar de verkiezingen geschieden, waarbij
spoorweg- en scheepvoartondernemingei*
verplicht zijn tegen een door den Staat ta
storten vergoeding de kiezers naar de plaats
van de verkiezingen te brengen en terug.
Eer andere gewichtige nieuwe bepaling is
die. waarbij het in bet kiesdistrict vanal
6 uur 's middags den dag te voren tot hel
eind der verkiezingen on straffe verboden is
yervoerbiljetlen te verkoopen. Tegen mis
bruik van ambtelijke macht ter beïnvloe
ding van den kiezer wijst het ontwerp uifc
dat alle openbare beambten, die ols kies*
candidaten optreden, een overeenkomstig
verlof moeten hebben.
Ten slotte is een nader voorstel over .dt
nieuwe .'nd^eling van het land in kiesdis»
trirtan rescind!
V m prc*ver7.i r!i f
«visede Kamer
..pi;,r Ischc Zaken.
De heei Ni t r a s z acht instelling
van een internationaal hof van appèl Inzake
de beslissingen der nationale prijsgerech-
ten gewenscht. Hij klaagt over te groote
angstvalligheid van de regeering ten aan
zien van de afsluiting van de Noordzee en
vraagt wat de regeering heeft gedaan om
vrijgeleide te krijgen voor schepen die ko
len halen uit Engeland.
De heer Van Hamel betoogt, dat onze
neutraliteit niet is lafhartigheid, doch steun
punt voor het evenwicht tusschen de sta
ten. Hij vraagt of de regeering iets heeft g©«
daan naar aanleiding von het bekend wor
den van het geheime Fransch-Russische
verdrag, waarbij ook over Nederlandscfi
grondgebied zou zijn beschikt.
Hij meent, dat de regeering niet genoeg
doet om de opinie omtrent ons land !n
Amerika en Frankrijk te bestrijden. Hij
vraagt hoe het staat met het opleggen van
voorwaarden door Duitschland aan van
Delfzijl uitvarende schepen.
Inzake de zand- en grindquaestie had da
minister zijn standpunt duidelijker kunnen
uiteenzetten. Ook hij wenscht beslechting
door arbitrage.
De heer Van Doorn meent, dat de mi
nister een sterker Standpunt in de zand- en
grindquaestfe had ingenomen, indien hij et
oan had vastgehouden dat de zaak niets met
met de neutroliteitsschending heeft te men.
ken, daar zond en grind in de Londensche
declaratie uitdrukkelijk zijn uitgezonderd
van hét begrip contrabande. Spr. waar
schuwt tegen den aandrang van den heer
Dresselhuijs omtrent directe vredesactie.
Het kon gevaarlijk rijn voor een kleinen
staat, de oorlogvoerenden voortdurend ach
terna te loopen met raadgevingen. Spr.
vreest, dat de voeding der Nederlanders in
België niet geheel tot haar recht komt.
De heer Van Idsinga bepleit arbitrale
oplossing van de zand- en grindquaestie.
De heer Van R a a'l t e vraagt, of er anN
woord is gekomen van Engeland op den
brief van den minister van 22 November
over de zand- en grindquaestie.
De heer Schaper waarschuwt tegen
onvoorzichtig en te Tcrachtig optreden.
De heer Limburg steunt eveneens den
wensch van den heer Nolens inzake arbi
trage omtrent de zand- en grindquaestie.
Hij vraagt hoe het staat met de Nederlan
ders in Amerika ten aanzien van den dienst
plicht!
In verband met een corferentie die de
minister moet houden, wordt de behande
ling geschorst tot half 4. Na aanneming van
eenige kleine ontwerpen zijn de
Duurtetoeslagen
aan de orde.
De heer De Jong acht de voorgestelde
duurtetoeslagen onvoldoende en vraagt uit
breiding tot de gepensionneerden.
Ook de heer Ketelaar acht verhoo
ging noodig. Hij vraagt terugwerkende
kracht bijv. voor den duur van een kwartaal
en dient een motie in, vragende om duurte»
bijslag voor gepensionneerden.
De heer T e r L a a n (Rotterdam) zou, lie
ver dan een duurtebijslag, een algemeene
salarisverhooging van 300 zien.
Spreker vraagt verdubbeling der bestaan
de duurtetoeslagen over het laatste kwaï*
taal.
Hierna werd het wetsontwerp tot
v ex lenging van den termijn va®