Bericht aan onze Afaonné's.
OUDERS
DE EEMLANDER"
IBOHHfMEHTSPRIJS j~rt3 7& .Z
„Gelütistreerde Werelörevoe".
FEUILLETON.
Astrid Ehrencrou-IVlülier.
10e Jaargang, No. 137
per post t 1SX>, per week (met gratis rerzekcring
ttgcn oogtlukken) f 0.14. afzonderlijke nummert
f 0j05. Wekelijkse!» bijvoegsel »D« HolUndschê
Muatmiv* (onder redactie ran Thércse Hoven)
per 3 maanden 50 cent Wekelijkse!» byvoegsel
nXTrnMitiWê* per 3 maanden 60 cent
AMERSFDORTSCH DAGBLAD
tt
HOOFDREDACTEUR: M.. O. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS: VALKHOFF Co
BUREAU ARNHEMSCHE POORTWAL, hoek utrechtschcstr.
INTERCOMM. TELEFOONNUMMER 513
Woensdag 2 Januari 1913
dienstaanbiedingen 1—5 regels f 0.50, groote letters
naar plaatsruimte Voor handel en bedrijf bestaan
zeer voordeeligc bepalingen tot het herhaald adver*
tecrcn in dit Blad, bij abonnement. Ecne circulaire,
bevattende dc voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Met 1 .Tanuari a.a. ia begounon de nieuwe
jaargang van onze premio
Dit mooi 2'ïl lust'i orde weekblad bevat woke-
Ijiks meur dan 4»> prachtige acmoele en an tere
afbeeldingen in koperdiepdruk en verder hoogst
borleiide rerhutrB, aiieofteies, prijs*
raadflffx ©nz. enz.
Elk nummer bestaat uit 10 bladzijden.
Dg prys voor onze abonnêV bedraagt van
dien datum at ÖO ets., buiten Amersfoort 75
«te. per kwartaal.
Lezers, dio zich alsnog wmVschen to abon
neeron, viu>Jen hieronder oen inteukenbiljet af
gedrukt. Men gelieve di< in levuld aan ons bu
reau te doen bezorgen of li t ons. m enveloppe,
van 1 ote. postzegel \««iri«n. tue zeilden.
pioefnuuuners gratis aan oïis li iresu verkrijg
baar.
L>E UITGEVERS.
INTSEKEMBILJET.
Onderget»-oker i eiiS' hi /ach tot weder-
opzeggens (voor minstens drie maanden) te
abonneeren op de „i* eïll lint ree r«»e 13 erelil-
rcviie".
Naam
Woonplaats*
Amersfoort in 1917.
Van het oorlogsjaar 1917 zal het thans
levend geslecht de heugenis wel noqit ver
liezen en de overlevering zal voortgeplant
worden door de kindskinderen, gelijk wij nu
nog door ouden van dagen overgeleverde
verhalen uit den Franschen tijd hooren ver
tellen.
De mensch van de 20e eeuw, verwend
door luxe en comfort, door voorspoed en
overvloed, heeft zich op eens beroofd ge
zien van alle? wat onmisbaar scheen, en
zich moeten ontzeggen wat als onontbeerlijk
beschouwd werd.
Ware onze sociale en economische ont
wikkeling in 'n minder vergevorderd sta
dium geweest, 'n groot deel van ons volk
zou ten prooi gevallen zijn aan hongersnood,
en de ellende zou wild om zich gegTepen
hebben. Gelukkig dat bij den huidigen stand
van zaken een. diep in de economische ver
houdingen ingrijpend distributiestelsel mo
gelijk bleek. Wel zal zoowel producent als
verbruiker het straks weer met 'n zucht van
verlichting zien verdwijnen voor zoover
het dan verdwijnt maar bij de schaarsch-
te levensmiddelen en grondstoffen, was
het toch het eenige middel dat de eerlijke
verdeeling van de voorraden onder alle bur
gers waarborgde.
Het staat te vreezen dat 1918 ons nog
meer nijpen zal. Mocht al de vrede ons ver
rassen, de eerste maanden van het nieuwe
jaar zullen de moeielijkste zijn, welke wij ge
kend hebben. Wij zullen nog veel moeten
ontberen en ons aan veel moeten aanpas
sen.
Tot heden heeft ons volk zich over het al
gemeen prachtig gedragen. Er zijn natuur
lijk menschen, die het besef van den ernst
des toestands missen, anderen wien het ont
breekt aan gemeenschapszin; beide catego
rieën valt het zwaar zich iets te ontzeggen;
in plaats van zelf de lasten der gemeenschap
mede te dragen, willen zij maar liefst de ge
meenschap hun lasten laten dragen of an
deren deze doen torsen. Mopperaars, que
rulanten zijn er overal en ten allen tijde.
Ook nu heeft men jammerkreten gehoord
Over tal van zaken, waarin het aan anderen
volstrekt niet moeielijk viel ziekte schikken.
Ja, dagelijks wos het 'n opvallend verschijn
sel dat zij die het meest uit hun gewone
doen gerukt werden en zich het meest ont
zeggen moesten, zich gemakkelijker bij den
nieuwen toestand neerlegden, dan zij die
zich maar 'n enkele opoffering behoefden
te getroosten.
De druk van de mobilisatie bleef zwaar op
ons volk rusten en plantte zich voort in de
belastingen. Nederland zal dien prijs echter
gaarne belalen voor het behoud .zijner neu
traliteit, zijner zonen, zijner welvaart, zijner
beschaving. Veel wordt er van ons allen ge
vergd, maar veel blijft ons ook bespaard.
In onze staatkundige geschiedenis Zal
1917 een der gewichtigste jaren heefen.
Want 1917 is 'n mijlpaal op den weg onzer
politieke ontwikkeling. De democratiseering
van den Staat, welke elders met wapenge
weld en burgerbloed tot stand wordt ge
bracht, kreeg hier op de meest vreedzame
wijze haar beslag. Daarvoor past gToote
dank aan het. vooruitziend beleid van het
ministerie-Cort v. d. Lindgn. De beteekenis
van de grondwetsherziening reikt ver heen
over het schijnbare belang der beide gewij
zigde punten, kiesrecht en onderwijs. Zij
heeft ingeleid het nieuwe tijdperk der demo
cratie; zachtkens, schier onhoorbaar nog
voor velen, zal het nieuwe geluid aanzwel
len zoodat misverstaan niét meer mogelijk
is.
Voor Amersfoort was 1917 moeielijk ge
lijk voor zoovele andere gemeenten; iets min
der moeielijk evenwel, omdat wij in zoo
menig opricht er beter aan toe waren. De
distributielasten, de hoogere uitgaven voor
bezoldiging deden zich in alle gemeenten
vrijwel gelijkelijk gelden, al wist de eene
zich er energieker door te slaan dan de an
dere. Maar Amersfoort had dit voor dat het
door den oorlogstoestand niet getroffen
werd in z'n welvaart, in z'n opbloei; inte
gendeel het profiteerde in hooge mate van
de aanwezigheid van het garnizoen en het
interneeringskamp met .aankleve. Nadeeli-
gen invloed hadden deze beide echter op
het woningvraagstuk, want, gelijk overal
tTouwens, werd ook hier de woningnood
steeds nijpender juist do^r de vele tijde
lijke inwoners. Deze woningnood bestendig
de het gebruik van onbewoonbare huizen en
was 'n gToote belemmering voor de nieuwe
industrieën, welke ook dit jaar zich weder
in Amersfoort vestigden. In verrassend kor
ten tijd heeft zich in het Soesterkwartier een
moderne industriewijk gevormd en op even
verrassend snelle wijze blijft zich ondanks
de zeer ongunstige tijdsomstandigheden het
bergkwartier uitbreiden, 'n Belangrijke'fac
tor voor deze laatste ontwikkeling is zonder
twijfel de stichting van de Internationale
School voor Wijsbegeerte; ook voor den
geest der bevolking en het beschavingspeil
moet de aanwezigheid van zoovele vertegen
woordigers,der denkwereld van invloed zijn,
het is trouwens 'n feit dat men het benepen
provincialisme hier in veel mindere mate
aantreft dan in de andere, zelfs veel groo-
tere provinciesteden van ons land.
Ter bestrijding van den woningnood heeft
de gemeenteraad het kloeke besluit geno
men tot het bouwen van 'n geheel nieuwe
wijk. Reeds zeer spoedig zal 'n aanvang
daarmee gemaakt worden.
Ons gemeentebestuur bleef voortvarend
als tot dusver en maakte Amersfoort tot het
voorbeeld van 'n modern bestuurde gemeen
te. 'n Opsomming, lang niet volledig, van
de voornaamste fails et gestes van den ge
meenteraad, gaven wij in ons vorig nummer.
Een der laatste in het afgeloopen jaar was
de grondige herziening van de salarissen
van allen die in gemeentedienst zijn. En in
dat opzicht steekt Amersfoort tal van groo-
tere gemeenten in het land de loef af. Ook
ging het voor met de invoering van 'n pro
gressieve regeling van de gas- en electrici-
teitsprijzen, in verband met het inkomen der
verbruikers, verdere toepassing dus van het
beginsel van belasting naar draagkracht dat
wij reeds kenden bij onze inkomsten belas
ting en schoolgeldregeling.
De hoogere burgerschool werd overgeno
men door het Rijkvoor de gemeente be
duidde dat een voordeel doch voor de leer
aren een verslechtering hunner positie, het
geen dus op den duur zal moeten lelden tot
verlaging van het steeds zoo hoog geroem
de peil van het onderwijs aan onze H. B. S.
Gymnasium en hoogere burgerschool zul
len de gebouwen, waar zij reeds lang uitge
groeid waren, eerlang verlaten en verwisse
len voor nieuwe, geher! naar den eisch des
tiids ingericht in het hoogere gedeelte der
gemeente.
Laag Amersfoort werd tweemaal, kort
achtereen, geteisterd door een overstroo
ming. Terstond heeft het gemeentebestuur
het initiatief genomen om in overleg met de
naburige gemeenten spoedig te geraken tot
de oplossing van het reeds zoo lang bestaan
de Hem-vraagstuk.
'n Ander vraagstuk dat reeds lang voor
ziening vraagde, de verbetering der binnen
stad, zal eveneens in 191,8 'n eind nader tot
2*p. vervulling gebracht worden; de gemeen
teraad stond daarvoor "n aanzienlijk crediet
toe. Veel is reeds gewonnen met de ver
breeding van den ingang der Langestraat.
Het andere eind der Langestraat, de Kam
perbinnenpoort, is tegelijkertijd 'n sta-in-
den-weg voor het verkeer, en 'n merkwaar
de monument, overblijfsel van oud-Amers-
foort. Te vroeg is hie/ de schennende hand
aan geslagen en 'n bevredigende oplossing
schijnt moeielijker dan ooit.
De Amersfoo;rtsche paardentram ver
dween en de bewonen der oude stad gevoe
len nog steeds het genu's.
De.steenkolennood welke de gasproductie
zoo belemmerde, heef* de electrificatie der
stad zeer versneld. Honderden huizen zijn
thans aan het net ingesloten en ook de
straatverlichting is voor 'n groot deel elec-
trisch geworden.
Mef den aanleg van nieuwe wegen werd
voortgegaan, de werkverschaffing en de
stadsverfreriing werden b^ide daardoor ge
diend.
Een- van de eerste gemeenten ook was
Amersfoort, welke bij de dreigende voedsel-
schaarschte en duurte zich de verstrekking
van warme maaTtijdéi rot taak stelde. Helaas
liep deze eerste poging mis; deugdelijker
opgezet heeft de Centrale Keuken van den
eersten.dag af zich in groote belangstelling
mogen verheugen.
Wereldgeschiedenis in 1917.
I.
HET jaar 1917 is als oorlogsjaar begon
nen en ook als oorlogsjaar geëindigd.
Toch is er een hemelsbreed verschil tus
schen de omstandigheden, waarin wij het
afgeloopen jaar zijn ingetreden, en die waar
in het ons heeft verlaten. Wij traden het jaar
in onder den indruk van de nota der ge
zamenlijke Ententestaten, van 30 December
1916, die hun afwijzend antwoord inhield op
de uitnoodiging, welke de vierbond hun door
bemiddeling van den toen nog onzijdigen
president der Vereenigde Staten had doen
toekomen om te zamen aan de conferentie
tafel plaats te nemen tot bespreking van de
vraag hoe de oorlog zou zijn te beëindigen.
De afwijzing geschiedde op de grofc' denk
bare wijze; de geallieerden verklaarden, dat
zij „weigerden vertrouwen te stellen in een
voorstel zonder oprechtheid en zonder be
teekenis.''
Geheel anders is de toestand bij deze
jaarswisseling. Wederom is nu aan de ge
allieerden de gelegenheid geboden om te
overwegen of zij willen meedoen aan bespre
kingen tot beëindiging van den oorlog. Dit
maal echter niet tengevolge van eene uitnoo
diging, die hun is gedaan; er is hun een
voudig de mogelijkheid geopend om, als zij
dit wenschen, zich aan te melden tot deel
neming aan de overleggingen, die op initia
tief van Rusland, dat aan de zaak der En
tente ontrouw geworden is, den 22en Decem
ber te Brest-Litowsk zijn begonnen tusschen
de gevolmachtigden van Rusland eenerrijds
en van den vierbond anderzijds. Laten zij die
gelegenheid ongebruikt, dan komen de gevol
gen voor hunne verantwoording; zij blijven
dan buiten de besprekingen, die zullen wor
den voortgezet en, als niet alle voorteeke'
nen bedriegen, zullen leiden tot het herstel
van den vrede tusschen Rusland, dat naar
het einde verlangt, en den vierbond. Dit is
kenschetsend voor de groote verandering,
die de loop der gebeurtenissen in het thans
afgeloopen oorlogsjaar in den toestand heeft
gebracht.
De weigering om ook maar te spreken over
den vrede, die de nota van 30 December
1916 inhield, heeft den stempel gedrukt op
het jaar 1917 en dat gemaakt tot een oor
logsjaar. Maar wanneer de Entente moefct
hebben verwacht, dot de krijgskans in dat
jaar zou keeren, dan is zij bedrogen uitge
komen. Vele teleurstellingen zijn haar deel
geweest op de hoofdtooneelen van den
strijd in het jaar, dat nu achter ons ligt.
In het westen heeft von 1 Maart af tot in
December schier onafgebroken een felle
strijd gewoed aan het front in Vloanderen
en in Noord-Frankrijk tot aan de stellingen
van Verdun; op het verdere frontgedeelte
tot aan de Zwitsersche grens had hij meer
een plaatselijk karakter. Wanneer de strijd
rustte dan was dot om zich voor te bereiden
tot zijne hervatting met versche kraohten.
die moesten worden aangevoerd om de ge
slagen verliezen aan te vullen. Maar wat is
de vrucht geweest van den met zoo groote
vnlhajfling gevoerden strijd? Het resultant i»
nihil. Al de krachtsinspanning is te vergeefs
geweest, de reusachtige offers zijn vruchte-
loos gebracht. De^ Duitsche stelling is inge
deukt hier en daar; eenige honderden KM',
terrein zijn gewonnen, ten deele omdat zij
vrijwillig door de Duitschers zijn ontruimd
om verder achterwaarts strategisch gunsti
ger gelegen stellingen te bezetten. Maar wat
beteekent eene winst van enkele honderden
KM2, tegenover de 29.000 KM2. Belgisch
en 27.000 KM9. Fransch gebied, die het
Duitsche leger in de maanden Augustus en
September 1914 heeft vermeesterd en se
dert heeft behouden! Hoe dikwijls zij ook
werd herhaald, nergens is de poging om
door de Duifsche linie heen te breken ge
lukt; in onverzwakte sterkte staat de Duit
sche afweermuur aan het einde van het jaar,
gelijk hij stond aan het begin.
Erger nog is het gegaan op het oorlogs-
iooneel aan de grens van Oostenrijk en
Italië. Vele maanden heeft het Italiaansche
leger besteed om rich te versterken, ten
einde de reeds negen malen mislukte po
ging om aan de Isonzo zich den doortocht
te banen naar Triest, met kans op een be
teren uitslag te kunnen herhalen. Maar noch
in den tienden Isonzoslag, die van 77 Mei
tot in de eerste dagen van Juni duurde, noch
in den elfden,, die den 78en Augustus be
gon en bijna vier weken aanhield, heb
ben de Ttalianen hun doel kunnen be
reiken. Toen den 26en Augustus de
Monte Santo aan den linker Isonzo-oever in
hun bezit kwam, verdubbelden zij de kracht
van hunne aanvallen op den Monte San Ga-
briele. Zij zagen in h' me verbeelding huniCt
vlag reeds waaien over Triest. Maar den 51on
Augustus werd bericht, dat de strijd ver-
flauwde en den llen September !:on worden
geconstateerd, dat dj elfde Iso'nzoslnvoor
goed was mislukt.
Den 25en October is op nieuw aan de
Isonzo de strijd begonnen. Maar ditmaal
waren de rollen omgekeerd. Voor het eerst
traden de Duitschers aan dit front op tot
ondersteuning van de Oostenrijkers en de
beide legers gingen gezamenlijk aanvallend
te werk. En wat de Italianen gedurende 2k»
jaren tot elf malen toe te rgeefs hadden
beproefd, gelukte aan do rbonden Duit
schers en Oostenrijkers mei «vn slag. let
Italiaansche front werd doorgebroken. Den
28en October werd Görz, dot op 9 Augustus
7976 in Italiaanse!? berif was komen, her
overd. Daarop volgden een reeks verp! te
rende slagen, die het ontredderde Italiaan-
sche leger dwongen achtereenvolgens 'ring
te gaan over de Tagliamento, dc Liven? en
de Piave. Nu is het gebied tusschen de
Piave en de Brentn het strijdtooneel gewor
den; in het bergachtige gedeelte van dit ge
bied, waar de Oostenrijkers van Tirol uit als
aanvallers optreden, houdt tot in de laatste
dagen de strijd aan, waarin het Italiaansche
leger gesteund wordt door strijdkrachten von
de bondgenooten. die zijn loegesneld om
het voor algeheelen ondergang te behoeden.
Aan het front in het oosten is het goheele
eerste halfjaar voorbijge; i onder noe-
menswoordigen strijd. Den 12. Juli traden
de Russen in het Oost-Golicische gedeelte
van dit front aanvallend op. D hoofdaanval
geschiedde in de streek tussc h n de Strypa
en de Narajewka op Oostenrijkschen ondj
ook in Ga lie ie werd strijd gev rd noor
den van den spoorweg Kowel—Luzk. Het
was een strijd van slechts kor dogen; den
70en Juli v.as de Russische eopval tot rust
gekomen.
Maar de tegenstoot liet zich niet long
wachten. De Duitschers en de Oostenrijkers
traden vereenigd als aanvallers op en dit
maal kwam de aanval niet tot rust, dan na
dat de Russen geheel waren verdreven uit
het zuidoostelijke deel van Galicie en ook
uit de Boekowina. Czernowitz, de hoofdstad
van dit Oostenrijksche kroonland, werd den
27en Juli door de Russen ontruimd, voor de
derde maal in dezen oorlog en nu voor goed.
Den 3en Augustus werd Czernowitz weer
door de Oostenrijksche troepen in bezit ge
nomen.
Twee wapenfeiten van gewicht aan het
oostelijke front'zijn nog te vermelden. Den
3en September werd Riga, c> metropoli van
de Oostzeeprovinciè'n, na een tweedaags
schen slag door de Duitschers in bezit ge
nomen. Den 14en October werd met de lan
ding van Duitsche troepen op ösel en Dagd
eene geslaagde onderneming ingezet tot be
zetting van de eilandengroep, die de goll
van Riga afsluit van de Pinsche golf. Hier
mee is het oorlogbedriif in het oosten afge»
sloten. Wat verder op het Russische front
is gebeurd, luidt den vrede in, die in aan
tocht is. Van 2 December af werd de wapen
rust afgekondigd op het front van de Pripjet
tot de Lipa. Daarop is den 7en December
de wapenrust op het geheele front gevolgd,
die den 77en December is overgegaan in
een wapenstilstand voor alle fronten von da
Oostzee tot de Zwarte zee met inbegrip van
de Turksch-Russische fronten, voor den tijd
van vier weken met stilzwijgende verlenging
na dien tijd voor onbepnalcUn lijd, behou
dens opzegging eene week te .on n.
Op de drie hoofdtooneelen vani d..i. "orlog
is de stand van zaken dus zonder eenigen
twijfel in het voordeel van den vierbond.
Daar staan intusschen eenige actiefposten
voor de Fnten*'- v Men kan de
Wie van 'n klein inkomen nog wat over
hield, komt bij een groot inkomen vaak te
kort.
Uit het Deensch door
Betsy Bakker—N ort
-
(jEq hebben we ge«n zoon om ons vreugde
te bereiden, we hebben er ook geen om ons
verdriet te doen."
Zoo veel Mathilde kon, had ze den dag ver
lengd, om deze schemeruren te vermijden,
zoolang ze maar kon. En met eiken winterdag,
die na Kerstmis ten einde liep, had ze gedul
dig en dankbaar een paar minuten van de ver-
velende schemering daarbinnen afgetrokken.
Hoe had ze altijd de laatste minuutjes ge
bruikt, vóór ze binnen werd geroepen, om nog
eens rond te loopen en binnen al de vier oude
schuren te kijken. Eerst tegen bedtijd herin
nerde zij rich altijd plotseling zooveel dingen,
die ze verzuimd had, terwijl ze nog het dag-
ïieht had kunnen gebruiken.
De schapen kropen samen met hun lange
anuiten, wollig en geheimzinnig in de vallende
schemering, altijd daarna had ze gedacht,
«at deze dieren iets onverklaarbaars met
duisternis te maken hadden; er hing in hun
ruige vacht rust en schemering. Een bezoek in
de- stallen was ook niet te versmaden, vooral
als de herfstmaanden begonnen waren, en do
koeien bij licht gemolken werden, terwijl Bett-
Aade over de hokken hing, en de lange leelijko
tinnen harmonica over zijn dikken mond heen
en weer wreef. Altijd speelde hij hetzelfde
wijsje, tot men er slaperig van werd.
Het was daar binnen zulk een wonderlijk
licht van de lantaarn, die op het gele stroo
viel tusschen dc pikzwarte schaduwen van de
hekken. Er kon zulk een felle glans schijnen
over Bett-Aade's gezicht, zoodat hij precies op
een kabou-ter leek, zooals hij daar zat met zijn
roode puntige muts tot over de ooren getrok
ken.
En dan het vredige, zachte geluid van het
schuiven en rammelen van kettingen en stroo,
als de koeien het voer uit de kribben naar zich
toe trokken, met ongeduldige schoppen van
de poolen tegen de hokken.
En het vroolijke kletteren en spatten van
de melkstralen tegen den bodem van den em
mer; de klompen der meiden, die nu en dan
over de steenen klotsen; en dan opnieuw het
vroolijke gekletter tegen den bodem van den
geledigden emmer, als een beekje, dat stroorai
en ruischt, en tegen de steenen in zijn vaart
klatert
En die prettige, warme lucht van de koeien.
Koelucht en iurflucht, dat was zoo huiselijk 1
Die snoof ze in, als ze 's avonds met haar
ouders terugkwam op de boerderij. Die hing
aan vader, zelfs al was hij in rijn beste klee-
ren, en zelfs het kamermeisje met haar mutsje
op, dat 's avonds de thee binnenbracht, had
die lucht aan hft.ar kleeren hangen, alsof ze
juist uit den koestal en van het turfvuur van
de avondbrei kwam. Die lucju was huiselijk en
prettig, als geen andere, had ze altijd gevon
den. Toen o ja toen! Maar den geheelen
lijd in haar avondlijke stnlgenoegens. moest
ze od den snrong staan, mét ooren en beenen,
en naar vader's handgeklap hooren. of ze ook
binnen moest komen. Ze hoorde altijd eerst de
kruk van hel oude ycnsler piepen, en dan de
arie vaste klappen, die zeiden naar binnen
als het je blieft geen gezeur. En dan werd
hel raam weer voorzichtig gesloten. En met
een lang o-oh" sloop Mathilde over de deel
naar binnen, en verloor zich zelf In de duistere
poort.
Dan de twee stappen naar de vestibule in
den rechter-vleugel, in een ver uitgerekten
stap, terwijl ze angstig keek naar de trap van
den vleugel aan den overkant, waar haar
krankzinnige grootmoeder woonde.
Ze stopte altijd de vingers in de ooren om
niet het eeuwig jammerende „och ja, och
Lieve God, ja,'' te hooren. Daar was het ook
gebeurd, dat ze grootvader's kist er niet door
kGndcn krijgen de machtige, zware kist. die ze
niet veel moeite naar binnen hadden gekregen,
toen hij leeg was, maar die er niet weer uit
kon, omdat vader niet wilde, dat die omge
draaid werd. Tofn hadden zc steenen bij de
deuropening moeien uilhalen. En dat was alle
maal gebeurd vóór zij er was o, maar ze
had ze altijd bij de deur met 4c Wst zien
scharrelen, steeds als ze In de schemering er
voorbij sloop.
Als ze dan eerst binnen In de kamer was
gekomen, waar haar ouders, na een langen
arbeidsdag, van den vroegen morgenstond, als
Mathilde nog in diepen slaap lag, tot het val
len van de duisternis, elk in hun sofahoekje
uitrustteij ja, dan had ze toch gevonden dat
het ook hier binnen goed was te zijn. Hier tus
schen ai die zware, massieve oude meubels van
den vader van vader, alle uit het Tiuis van den
ouden architect.
Zulke merkwaardige kosten en secretaires
en chatols met leeker.ingcn, en schilderijen van
kerken, sloten, en kloostergangen, in hel hout
gezet met glas er over. Zoodat er op een
enkele oude kast zoowel de domkerk van Keu
len als die. van Straatsburg was te zien, de
ridderzaal in bet Louvre, en hel kloosteraltaar
in de Catacomben, en de lange, kronkelige kel
dertrap van dc oude Jullandschc Voerhof, die
niet ver hier vandaan lag.
Zoo dicht stonden de meubels op elkaar, dat
het. was of er veel kamers in óón vertrek
waren. Toen Mathilde aardrijkskunde begon
te leeren bij haar onderwijzeres, maakte ze
die 'S avonds tot een groot Rijk, dat ze op
haar teenen doortrok en bezag. Ze had Rus-
1 a ij cl gekozen, omdat dat toen het grootste Rijk
was, dat ze kende, en ze had de kamer in
gouvernementen verdeeld.
De afdeeling bij dc ramen aan dc zijde van
de schuur, met de zilverkast en de oh a tol, af
gescheiden van het andere ileel door een zwa
re, gesneden bank was het gouvernement
Archangel.
Daar regeerde de booze porseleinen dame,
die boven op de chatol stond, en die er vree-
sclijk uitzag met een hoed met vecren, de
band op de heup en een lange rijzweep cr in.
Moeder had verteld, dat het een dame in
jachtcostuum was, maar Mathilde wist, dat
het een stadhoudstcr was, die haar boeren en
lijfeigenen geeselde. Onder aan de zweep was
de roode kleur van den gordel uitgeloopen
maar Mathilde zag honden- en men^chen-
bïoed in de roode strepei^
De volgende afdecKng was achter hel hooge
scherm met teekeningen van den zondeval
en Izak's offer dat liep rondom de heele
kachel, verder waren er geen meubelen, dat
was het eeuwig brandende Moskou.
Maar 's avonds, als het vuur.soms uitgegaan
was,«en zij alleen in dc kamer was, dan kroop
ze op een stoel, en met haar kin op het scherm
sprak ze tegen het onzichtbare volk en beloof
de hel de stad opnieuw op Ic bouwen, waar
nu slechts een rookende ascbiioop was.
Dan was cr het gouvernement Novgorod,
dat was bij de deur naar de vestibule, bij do
oude boekenkast met dc groene zijden gor
dijntjes, en dc machtige, groote ouderwetscha
piano. Daar regeerde dc dikke goedmoedige
man, van Ilollandschc afkomst, die met ecu
driekantigen hoed vlak voor de gesloten gla*
zen deuren stond. Hij was goed tegen zijn boe
ren, maar ontwikkeling mochten zc niet heb
ben, daari>m had hij zich geplaatst voor do
deuren van dc boekenkast en zelf droeg hij de«
sleutel in zijn achterzak.
Dan was er het hoofddistrict, 't gouverne
ment St. Petersburg.
Dit was tusschen dc groote. oude sofa. waar
op haar ouders hun dutje deden, en dc ïnaho-
r.ie-tafel met zijn éénc, machtige been. dat zlcK
van onder vertalj# in drie massieve^ leeuwen-
poolerr.
Daar regeerden baar ouders en leed nie
mand gebrek.
En Mathilde was boven hen allen aange
steld, reisde rond en inspecteerde alles. En zd
sprak recht over de porseleinen dame, en het
haar een uur met den rug naar de kamer
staan, en den dikken man met de bierkroes
nam zc op bij zijn driekantigen steel:, schoof
hem terzijde, en deed de boekenkast op een
kiertje vi.: rijn lijfeigenen open.
(Wordt vervolgd.)
