wn wanna
ÏMIHEITSFIIIS TTsÓ." iT
DE EEMLANDER"
BUITENLAND
BINNENLAND
EERSTE BLAD
Van week tot week.
16® Jaargang, No. 152
pa p0„ 2.00. pet «eek v"i gratis verzekering
tegen ongelukken) f 0.11. alionderlljke nummer*
'001 Wekelijkse! bijvoegsel »Dt Hollandsebe
Httüvroa»* .onder redacUc van Thirêse Hoven)
ta 3 maanden 50 cent Wekelljksch bijvoegsel
tVtrtlcrtvutt pet J maanden 60 cent.
AMERSFÖÖRTSC
Zaterdag 19 Januari 1918
ff
HOOFDREDACTEUR: M«. D. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS: VALKHOFF C.
BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL, Hoe»uTaacHTeeHearn.
INTERCOMM. TELEFOONNUMMER 513
dienstaanbiedingen 1-J regel, f 0J0, groot- letten
naar plaatsruimte. Voor handel en bedrlü bestaan
leer voordeelige bepalingen tot het herhaald advc»
teeren In dit Blad, by abonnement. Eene circulaire,
bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Laat zitten wat zit.
'n Wet is er om ontdoken te worden. En om
ontduikingen te voorkomen is weer 'n
Mkuwe wet noodig.
Dat zien wij nu met dc Huurcommissiewct,
welke diende om dc schrikbarende huurop-
'drijving tegen te gaan. Zij heeft menigen goe
den dienst bewezen, misschien vooral wel bij
wijze van afschrikking. Maar overigens moet
het wel 'n zeer slechte wet geweest zijn, want
aelden werd 'n wet zóó ontdoken.
Ontduiken was misschien niöt altijd het
luiste woord, men wist zich er aan te „onttrek-
jcce en wel door huuropzegging. De huisbaas
mocht de huur niet verhoogen, welnu dan zeg
de hij de huur op en vroeg van 'n volgenden
huurder 'n hoogere huursom.
Dat was voor den huurder nog wel zoo on
aangenaam. Tien legen een dof hij nog liever
wat meer huur betaalde dan bij den overal
herrsehenden woningnood verplicht te zijn tot
verhuizing.
Daarom komt de overheid den huurder op
nieuw te hulp Hij wordt thaus beschermd
tegen huuropzegging. Heeft jle huurder ten
allen tijde z'n verplichtingen nagekomen, dan
wordt het den huisbaas niet toegestaan hem
dc huur op te zeggen.
Zóó zou die bepaling wel wat erg straf zijn
voor den verhuurder. Daarom geldt zij ook
niet voor het geval dat de huisbaas zelf in het
huis wil komen wonen en in die gemeente
geen andere woning vinden kan. Maar om
zich daarop te kunnen beroepen, moet-de ver
huurder bewijzen, dat hij óf reeds in die ge
meente wonende, gedwongen is z'n tegenwoor
dige woning te verlaten, óf wel, zoo liij elders,
woonachtig was, door benoeming of anders
zins verplicht is in die gemeente te komen
wonen. Wil hij zich uit vrije keuze in die ge
meente vestigen, dan heeft hij geen recht zijn
huurder de huur op le zeggen. Elk speciaal
geval wordt door den kantonrechter beoor
deeld.
Men ziet dus wel dat de rechten van den
huisheer sterk ingeperkt worden om den huur
der te kunnen beschermen. Eén gevaar blijft
den huurder nog bedreigen, nl. ais 'n huis
heer 'n uitgebreide familie lieell. Want
de vrijstellingen van het opzeggingsverbod
gelden behalve voor den verhuurder ook voor
diens bloedverwanten.
NederJandsclie Bolsjewiki.
De Russische Bolsjewiki maken ook in Ne
derland school
En dan denken wij niet aan' hun natuur
lijke geestverwanten, de Tribunisten of Wijn-
koplapen. Ook van anderen kant staan bewon
deraars op.
Over het algemeen hebben de Bolsjewiki
hier niet die antipathie der ordelievende bur
gerij ondervonden welke men voor 'n dorge-
lijke anarchistische en ultra-revolutionaire
groep zou hebben kunnen verwachten. Dat is
niet omdat men zich er weinig om bekom
mert" wal er in het verre Rusland geschiedt,
integendeel het Russisch bankroet of liever dc
milHocnendicfslal der Russische regeering is
de zwaarste slag welke onze algemeene wel
vaart tot heden toegebracht is. Maar men zag
in het optreden' der Bolsjewiki 'n grootcn stap
naar den vrede en dat maalde ons goedgezind
en verguldde de bittere pil, welke Rusland ons
te slikken gaf.
Maar een is er die zich werkelijk schaart aan
de zijde der Bolsjewiki,een die hun ultra-
revolutionaire beginselen omhelst e-n van de
door hen gestichte anarchistische chaos heil
verwacht voor de menschhcid.
Dat is mr. Wicssing, dc hoofdredacteur van
de Nieuwe Groene.
,,Hoe grootsch tegenover het fijne en pathe
tische spel van Wilson cu tegenover de trucs
der Duitschers, verschijnt thans het optreden
der Russische maximalisten: die tot de volke
ren zich gewend hebben en blijven wenden,
niet(zooals Wilson doet, opdat hij de vijandige
regieringen cn hun cveniueele opstandig ge
worden volkeren des te beter houdt binnen de
perken die hij stellen wil, maar opdat gelijk
berechtigd naast de Russische volkeren die
vreemde volkeren kunnen leven.
..Niet alleen een opstand van de Ooslcn-
rijksch-Hongaarsche en Duitsche arbeiders
«al onze wereld redden kunnen, die redt ons
van het Duitsche imperium, dat ook zonder
zulk een opstand, den Hemel zij dank op den
duur nu wel ten onder gnat. Wat ons redt is
de boodschap der maximalisten, die vraagt:
verzet overal en op grondslag van aigeheele
vernieuwing der wereld."
Als wij zien boe die „aigeheele vernieu
wing der wereld" in Rusland plaats vindt,
«OU dot vooruitzicht stellig niet aanlokkelijk
•zijn. Maar moet dc „durehhalten"- en „Jus-
qu'ar. bout-politiek" der oorlogvoerenden niet
onvermijdelijk tot 'n Bolsjewikische ontknoo
ping leiden? Of zullen d< oogen der verant
woordelijke personen nog tijdig open gaan?
Het Op'enbani- Ouderwijs in
L i m b 11 r g.
Het openbaar onderwijs in het Zuiden is
nog niet doodgedrukt. Nog lang niet. Maar
aan pogingen daartoe ontbreekt het niet. In
Maastricht wilde de Gemeenteraad het treffen
door te weigeren 'n school te houwen in 'n wijk
waar deze beslist noodig was; en-de Gedcp.
Staten hebben gepoogd hen er onder te krijgen
door de finantiëele positie der openbare on
derwijzers onmogelijk tc doen worden.
Die poging dateert van eerst kort. Aanvan
kelijk schenen Ged. St. juis>t le willen meewer
ken tot verbetering van de situatie der onder
wijzers. Zij hadden de voorstellen van het
Rijkstoezicht overgenomen en aan al de Ge
meentebesturen bet verzoek gericht om 'n
nieuwe salarisregeling te maken en die vóór
1-Aug. oan^hun goedkeuring u onderwerpen.
Ma ar alras schenen Ged. St. van hun eigen
daad geschrokken te zijn. Misschien ook was
ver. nog hoogere zijde hun hel ongepaste van
dit optreden onder het oog gebracht. Zooveel
ïéiter, dat toen bijna alle Gemeente
besturen zich om het verzoek van Ged. St. niet
bekommerden en de zaak blauw-blauw lieten
of zich er met '11 minieme verhooging van af
maakten, Ged. St. cr niet meer aan dachten
om aan de regelingen van die gemeenten hun
goedkeuring te onthouden. Ja, erger nog, zc
deelden den gemeentebesturen zelfs mee dat
dergelijke regelingen, zoo die werden aange
boden, zouden worden goedgekeurd, waarmee
ze dus indirect in overweging gaven maar
niet boogcr le gaan.
Grootc verontwaardiging onder dc voorstan
ders van dc openbare school, die wel begre
pen dat er invloed geoefend was door de lei
ders van het bizondere onderwijs. En op 'r
vergadering le Roermond is duchtig gepro
testeerd en gevequesteerd en besloten om niet
te sollicileeren naai^ gemeenten waai- de sala
rissen beneden peil 2ijn.
Of de actie direct veel nuttig effect zal op
leveren, is zeer twijfelachtig, daar door de
omstandigheden veel onderwijzers helaas ge
noodzaakt worden om desnoods togen een veel
te iage bezoldiging hun diensten aan te bicden,
maar dc wrok. in dc onderwijzerswereld ge
wekt legen de leiders van het bijzonder onder
wijs, die zc beschouwen als de oorzaak van de
ellende waarin ze gedompeld bleven, kan voor
de toekomst zeer ver strekkende gevolgen heb
ben.
Wordt ons volk ondervoed?
De vraag is aan de orde van den dag. Twee
Amstcrdamsche artsen hebben 29 willekeurig
gekozen gezinnen, niet van dc armste, gecon
troleerd en onrustbarende ontdekkingen ge
daan. Ook elders wordt druk geëxperimen
teerd.
Tn hel tijdschrift „Gemeentebelangen" wordt
hel vraagstuk besloten en komt dc schr. tot
deze conclusie:
„Wij kunnen in de eerste plaats een ver
meerdering van d£ totale sterfte in ons land
waarnemen,» een vermeerdering, die in 191G
grooter was dan in 1915. Het zou te voorbarig
zijn reeds nu te concludeeren, dal die vermeer
dering een gevolg is van de buitengewone om
standigheden,- maar toch is die oorzaak als
mogelijkheid, cn-zelfs als waarschijnlijkheid,
niet weg tc cijferen.
„Ook nu blijkt, dat, evenals reeds lang, de
sterfte op het platteland hooger is dan in de
steden, een gevolg van de hygiënischs maat
regelen, daar genomen. Maar, de toename
van de sterfte in de laatste jaren komt hoofd
zakelijk ten laste van de groote steden, in de
jaren 1915 en 1916 is de toename van de sterfte
in de groote steden bijna vijfmaal grooter ge
weest dan op het platteland. Daar nu de
overige omstandigheden voor de steden en
het platteland gelijk zijn gewijzigd, maar de
voeding in de steden belangrijk meer heeft ge
leden dan op hel platteland, is de conclusie
gewettigd, dat de gevolgen van dc ondervoe
ding van ons volk reeds merkbaar zijn in dc
vermeerderde sterfte."
'n Gevaar voor he t M. O.
Als illustratie bij de salarisactic der leeraren
aan de Rijks H. B. Schelen zendt men ons 'n
circulaire van het Hoofdbest. der Ver. v.
Leeraren M. Owaarin mei voorbeelden aan
getoond wordt welke gevolgen de lage salaris
sen hebben voor liet onderwijs zelf.
Gemeenten, die hoogere salarissen geven
dan het Rijk, onttrekken aan dc Rijksscholen
uitnemende leerkrachtenen dat, terwijl bet
leeraarsambt toch al hoe langer hoe minder
begeerd wordt wegens de lage bezoldiging^ in
vergelijking met andere betrekkingen.
Om in de vacatures te voorzien, moeten óf
niet volkomen bevoegden aangesteld worden
of onervaren beginnelingen... op hoop van
zegen.
Het II B.deelt vervolgens de resultaten
eener enquête mee. Aan enkele scholen kon
den tengevolge van vacatures eerst ongeveer
half October alle lessen geregeld gegeven wor
den; aan één school stond bet onderwijs in
een vak aan de beide afdeelingen van een
klas stil, terwijl het in 'n andere klas tot de
helft ingekrompen moest worden. Voor wis
kunde waren in het geheele land geen vol
doend aantal leeraren te vinden Vele leeraren
werden daardoor overbelast. Elders kon nog
iemand-zonder eenige ervaring opgediept cn
terstond met 'n belangrijk aantal lesuren be
las! worden. Hier viel 'n lecraar die reeds 5
jaar gepensionneerd was, weer in, ginds Weef
'n juist gepensionneerde nog in functie om de
zaak op gahg te houden. Onderwijzers met
hoofdaete doceerden aardrijkskunde, 'n schei
kundig ingenieur nat. historie, 'n civ. ing.
scheikunde enz. enz.
Aan één school solliciteerden 4 leeraren naar
'n gemeentelijke- H. R S.. 2 naar 'n Bijz. en 1
naar 'n Gymnasium. Wel 10 maal werd ver
leden jaar gesolliciteerd, schreef '11 directeur.
Elders 3. 5. 6, oi 8, meestal naar gemeentescho
len. Begrijpelijk is dan de klacht over hel tel
kens verbreken van den geregelden gang van
het onderwijs ten gevolge van deze sollicita
ties, cn van het ontbreken van vaste methoden
in het onderwijs.
De stemming tegenover hei Rijk is bitter en
dit kan niet gunstig werken op bet onderwijs.
Van dc eind-examinandi gaan steeds minder
zich bekwamen voor lecraar.
De belangen van het M. O. staan op het spel;
gedurende 50 jaar is liet van te groote betee
ken is geweest voor ons volk dan dal men lij
delijk zou mogen toezien dat hel tbans^wordt
ondermijnd.
Politiek Overzicht
De Russische schuldenlast.
Uit Rusland komen steeds nieuwe berich
ten, die aanduiden, dat bij de tegenwoordige
Russische regeering de gedachte levendig
is het land te bevrijden van den geweldigen
schuldenlast, die het drukt. Het reeds vroe
ger verspreide bericht over het voornemen
tot vernietiging van de buitenlandsche
schuld, is nog eens in stelligen vorm her
haald; volgens een Reuterbericht uit Peters
burg hebben de volkscommissarissen aan
het centrale uitvoerende comité van de Sov
jets ter bekrachtiging een besluit voorge
legd tot vernietiging van alle buitenlandsche
leeningen onvoorwaardelijk en zonder uit
zondering. Een ander bericht, reeds eenige
dagen oud, betrof de binnenlandsche schuld
en kondigde daarvoor een maatregel
aan, die ten doel zou hebben het Russische
en buitenlandsche grootkapitaal te treffen,
maar de kleine spaarders eenigszins te ont
zien. De Russische regeering zou voorne
mens zijn het bezit harer onderdanen van
hoogstens 10.000 roebels staalsleening te
erkennen. Wie meer bezit zal daarvoor geen
rente krijgen en zelfs het bezit van 10.000
roebels zal slechts 3 pet. rente dragen Al
leen de heel kleine spaarders met een bezit
van hoogstens 1000 roebels krijgen 5 pet.
rente.
Over het bedrag van de Russische staats
schuld en hare vei (feeling over binnenland
en buitenland wordt opgegeven, dat vóór den
oorlog de Russische staatsschuld bedroeg
8.8 milliard roebels. Hiervan waren, volgens
eene betrouwbare raming, ongeveer 2.8 mil
liard, dus een deFde, in het buitenland on
dergebracht. Deze cijfers betreffen echter
slechts de zuivere staatsschuld. De totale
schuldverbintenissen van Rusland waren be
langrijk hooger, want daartoe behooren ook
de door den staat gewaarborgde spoorweg
waarden, die een zeer aanzienlijk bedrag
vertegenwoordigen. Bovendien heeft het bui
tenland nog aanmerkelijke financieele be
langen in Rusland, voortkomende uit de be
leggingen van Fronsch, Duitsch en Engelsch
kapitaal in de Russische industrie. In
eene van vóór den oorlog dateerende ra
ming is de geheele kapitaalbelegging van
het buitenland in Rusland (staatspapieren,
spoorwegwaarden, industrieele inrichtingen
enz.) op 25 milliard roebels berekend.
Gedurende den oorlog is de Russische
staatsschuld op reusachtige wijze toegeno
men. Tot aan 1 September 1917 becijferde
de Russische minister var. financiën do oor
logskosten op 41.392.7 millioen roebels. Tot
einde 1917 moeten, volgens eene deskun
dige berekening, de oorlogskosten minstens
het bedrag van 55 milliard bereikt hebben,
zoodat de geheele schuldenlast nu 64 mil
liard roebels in' ronde cijfers zal bedragen,
Van de oorlogskosten van Rusland heeft
tot dusver het vijandelijke buitenland een
gedeelte gedragen. Naar schatting komen
van de Russische oorlogskosten op
Engelond 7 milliard.
Frankrijk 2
Amerika 1
Japan 0.5
Finland 0.5
andere landen 0.3
Tezamen 11.3 milliard roebels
Verreweg het grootste gedeelte van de
Russische oorlogskosten blijft dus in het
land zelf, al zijn de bondgenooten krachtig
bijgesprongen. Eene aigeheele vernietiging
van de buitenlandsche schuld zou Rusland
slechts van een zesde gedeelte van zijne
staatsschulden bevrijden.
Welke maatregelen Rusland in werkelijk
heid zal nemen, is thans nog niet te zeggen.
Men kan nog niet beoordeelen of de tot dus
ver ontvangen berichten op een tastbaren
grondslag steunen. Maar wat Rusland ook
doet, daarmee zal zeker niet het laatste
woord in deze zaak gesproken zijn. Daarop
wijsft de Neue Freie Presse in deze woor
den:
„In vroegere jaren zou de ontroering, die
moet worden verwekt door het waardeloos
maken; van meer dan 50 milliarden, de vol
ken tot het bewustzijn gebracht hebben, dat
zij bij elkaar behooren. Hoe sterk ook de
verdeeldheid in den oorlog is, de algemeene
vrede zal niet gesloten worden, zonder dat
er waarborg verkregen is voor het openbare
crediet, dat voor de uitbreiding van den
menschelijken arbeid, voor de vermeerde
ring van de levensmiddelen en voor den toe
vloed van grondstoffen onmisbaar is. Zeker,
de nietigverklaring van de staatsschuld zou
zijn de losscheuring der Russen van het
westen en het volledig opgaan in de politiek
van den partieelen vrede. Maar zelfs in het
tijdperk van een Lloyd' George kan het ge
voel niet verdwijnen, dat aan gene zijde van
den oorlog toch weer een Europa zal op
staan en dat alle volken te zamen geen beter
werktuig voor den wederopbouw hebben dan
het openbare crediet, het beginsel van trouw
en geloof en het vertrouwen op het woord
van den staat. Rusland zal moeten betalen.
De waan, dat een land voor zich alleen de
poging zou kunnen wagen de milliarden af
te schudden en aan vreemde schuldeischers
hun geld en goed te ontnemen, zal spoedig
erdwijnen. Wanneer dat mocht gelukken,
zou ook de overige wereld zoo ingericht
moeteti worden. Deze soort van economi-
schen oorlog zal Lloyd George niet passen.
Het ophouden der betalingen zal ten slotte
slechts eene stremming in de betalingen
ziin."
De oorlog,
In de Duitsch-Oostenrijksch-Russische
commissie, die te Brest-Litowsk is belast met
de voorbereiding der regeling van de Terri
toriale en politieke kwestie, heeft de voorzit
ter van de Russische delegatie voorgesteld
de vertegenwoordigers van de bezette gebie
den toe te laten tot het leveren van het be>
wijs van hun recht om hunne volleen te ver
tegenwoordigen. Dit voorstel weTd echter
weer ingetrokken, omdat de Russische gede
legeerde niet kon ingaan op de door de
andere zijde gestelde voorwaarde, dat het
verschijnen van deze vertegenwoordigers in
Brest-Litowsk in zich zou sluiten, dat het
staat worden van deze gebieden ook van
Russische zijde althans presumtief werd er
kend.
Een verzoek, door de Duitsche delegatie
gedaan om de ex-keizerin van Rusland en de
andere leden van de keizerlijke familie, die
bij den czaar vertoeven, te vergunnen zich
naar Duitschland te begeven, is volgens een
dagbladbericht geweigerd. De ex-keizerin is
eene prinses uit het groothertogelijke huis
van Hessen.
Sofia, 1 6 J a n. (Buig. ag.) Eene delega
tie van het nationale congres, dat onlangs
in Babadag is gehouden, heeft aan den ko
ning en de regeering kennis gegeven van
het besluit van de Dobroedsjn om voor goed
vereenigd te blijven "met Bulgarije.
Londen, 18 Jan. (R.) Wij vernemen,
dat de Engelsche regeering vertoogen heeft
gericht tot de Spaansche regeering over'het
zinken van de Rewa. Met betrekking tot de
laatste Duitsche verklaring, dat de Rewa tot
zinken is gebracht door een in het Britsche
kanaal gelegdé mijn, is buiten eiken twijfel
vastgesteld, dat het schip door een duikboot
in den grond is geboord. Uit een met zorg
ingesteld onderhoek is gebleken, dat er in d?
buurt van de plaats van het onheil geen E
gelsche of Duitsche mijnen zijn.
L o n d e n, 1 8 J e n. (R.) Er is een memo
randum uitgegeven over de reorganisatie
van den Board of trade. Daarin wordt de
splitsing in twee departementen in overwe
ging gegeven: een departement van handel
cn nijverheid en een departement van be
stuur van openbare diensten.
Londen, 1 8 J a n. (R.) In het lagerhuis
heeft Hayes Fisher bij het voorstel om over
te gaan tot de tweede lezing van het wets
ontwerp tot wijziging van de inschrijving
voor den nationalen dienst gezegd, dat deze
maatregel ten doel heeft de wet op den
nationalen dienst „up to date" te maken.
De oorspronkelijke wet bevatte geene bepa
ling over de inschrijving van de personen,
die na 5 Augustus 1915 den 15-jarigen leef
tijd hebben bereikt. Er wordt ondersteld, dat
er thans 750.000 jongelieden zijn tusschen
15 en 17*4 jaar. De bedoeling is niet jonge
lieden onder 19 jaar naar het front te
zenden; mam* zij kunnen ven nui zijn voor in
dustrieele doeleinden.
Ook bestaal het voornemen tot inschrij
ving van personen, behoorende tot leger en
vloot, die, ofschoon niet bekwaam tot ver
der strijd voeren, in staat en gezind zijn voor
industrieel werk. Een nieuw beginsel wordt
niet gehuldigd.
Stockholm, 18 Jan. (W. B.) De Ser
vische regeering heeft een gezantschap in
Stockholm opgericht. De benoemde zaakge
lastigde Rakitsch is door den koning ontvan
gen om ziin geloofsbrief te overhandigen.
B e r 1 ij n, 18 Jan. (W. B.) De regent-
schapsraed van het koninkrijk Polen heeft op
zijne terugreis, na op Poolsch gebied te zijn
teruggekeerd, telegrammen gezondèn aan
den keizer en den rijkskanselier, waarin donk
betuigt wordt voor de genoten ontvangst en
de overtuiging wordt uitgedrukt, dat de ge-
dacntenwissel'ng, die heeft plaats gehad;
van goeden invloed zal zijn op de vestiging
van goede betrekkingen en wederzijdsch
vertrouwen.
Rome, 1 8 J a r-.. (Stefani). De opperbe
velhebber, generaal Diaz, heeft een dezer
dagen in Rome deelgenomen aan een minis
terraad cn aan twee zittingen van het oor
logscomité. Hij is nu weer naar het oorlogs-
tooneel vertrokken.
Lissabon, 17 Jan. (R.) Heden nicht
zijn huiszoekingen gedsan in dc volkswijken.
Talrijke wapenen werden in beslag genomen.
De clubs van de extremisten en van Affonso
Costa blijven gesloten.
P a r ij s, 18 J a n. (Haras.) Uit eene be
kendmaking van de Parijsche Kamer van
koophandel blijkt, dat de steenkolen-produc
tie in Frankrijk in de eerste zeven maanden
van 1917 is geweest 15,515,058 ton, tegen
12,398,313 in dezelfde maanden van 1916,
zijnde eene vermeerdering van 36 pet.
Washington, 17 Jan. (R.) Het bevel
betreffende de sluiting van de industrieën
ten oosten van de Mississippi met het doel
de schaarschte van kolen te verminderen is
onderteekend en tieedt in den nacht van 17
op 18 Januari tn werking.
Staten-Oeneraal
Beschikbaarstelling van
levensmiddelen.
Bij de Tv.ced- Komcr is thans ingekomen de
uitvoerige Memorie ver. Antwoord von d»-n mi
nister van Landbouw, Nijverheid en Handel, nor
pens hei voorstel tot verhooging zijner begroo
tingen voor 1917 en 191S betreffende de beschik
baarstelling van levensmiddelen.
Alvorens over te gaan tot de beant woording
«er gemankte opmerkingen, deelt 'le "miniet.
mede, dal zijn antwoord is veriraeerd teug
Een parlementaire enquête.
Voorts verklaart de minister in antwoord of
ccn opmerking van den heer Marchont in du
homervergadering van 12 December, dat hij be
reid is oon een commissie uit dc Kamer alles
voor te leggen, omdat in het crisisbehcer nieti
valt te verbergen. Blijkt de Komcr dc voorkeus
to geven aan een parlementaire enquctc-commiatf
sie, doch zonder dat door hoor instelling van
eenig wantrouwen in het gevoerde beleid zou
blijken, dan heeft de minister ook daartegen geen
bezwaar en zal somenwerking met deze com*
missie hem hoogst aangenaam zijn.
Opgaven omtrent dc voorraden.
Na uiteengezet te hebben door welke oor
zaken de wetsontwerpen niet eerder konden wor
den ingediend, gaat do minister over lot een in
net Voorloopig Verslag gevraagde opgave dei
voorraden van die voedingsmiddelen, welke d«
regeering door vordering onder directe betrouw»
bare controle heeft, zoodot voor deze gegevens
verantwoordelijkheid kan worden aanvaard, ta
weten graan, rijst, peulvruchten, veevoeder en
aardappelen.
Graan.
Wat de granen betreft, voor menschelijke voe
ding geschikt, wordt vermeld, dat do voorrader
aan buitenlandsch groon op 1 Januari 1918 ware
als volgt
Tarwe 77.889000 ICG.
Meel 14.751.000 K.G
Mois 4.000.000 K.G
Totaal: 96.013.000 K.G.
Voor broodvoeding komen van onzen Cigcn
oogst alleen in aanmerking tarwe en rogge,
*an deze zullen naar raming verkregen worden
zelfde hoeveelheid als van den oogst 1916 vet"^
gen zijn, t.w. 70.000.000 K.G. tarwe cn
r).000.000 K.G. rogge: hierbij is er rekening
mede gehouden, dut 10 pet. van den oogst ge
reserveerd moet blijven voor zaaizaad en dat
trots vordering, uitgebreide contróle en 'n uitzicht
gestelde strenge straffen steeds zekere hoe
veelheden worden ochtergeho u v
den, h e t z ij voor eigen gebruik, h e t-
zij voor voedering aan het vee.
Van de bovengenoemde hoeveelheden van den
inlandschen oogst 1917 zijn op 1 Januari 1918
aan de regcering geleverd en vprbruikt 23.500.000
K.G. tarwe en 80.000.000 K.G. rogge, zoodal
nog ie wachten "zijn -16.500.CMJO K.G. tarwe cn
40.000.000 K.G. rogge. In totual zullen we dus^
tn rekenen van 1 Januari 1918 af, aan brood-
koren kunnen beschikken over 183.113.000 K.G.
Voor de broodvoeding van de burgerlijke en mi
litaire bevolking zijn bij de tegenwoordige rant-
socnecring voor drie broodkaarttijdvakken
33 dogen noodig circa 50.000.000 K.G. De
aanwezige voorraad (96.6-13.000 K.G.) is dus niet
voldoende om de broodvoorziening volgens het
huidige rantsoen voort tc zetten tot 1 Maori e.k.,
wanneer voor de bereiding von het brood uit
sluitend graan gebezigd wordt, zoools feitelijk
behoorderekent men dc hoeveelheden tarwe
en rogge, die nog te wachten zijn, mede, dan is
de broodvoedmg volgens de aangegeven wljzl
slechts tot het laatst van April gedekt.
Doordien voor de bereiding van brood niet
alleen graan, doch ook aardappelmeel worden
gebezigd, is het mogelijk de broodvoorziening
langer te doen strekken don hiervoren is aan
gegeven. Op 1 Januari 1918 kon beschikt wor
den over 30.000.000 K.G. aardappelmeeldeze
stellen in staat de broodvoorziening tot om
streeks half Mei voort te zettenverder dan tot
dezen termijn is de voorziening niet verzekerd.
Blijft aanvoer van buitenlandsch graan achter
wege, dan zal het bijgevolg noodig zijn het
broodrantsoen opnieuw in te krimpen, indien
v/ii den nieuwen oogst willen halen.
De minister schrijft, dat hij na het voorgaande
nauwelijks behoeft te zeggen, hoe/vei' het vraag
stuk eer broodvoorziening dugeliiks ziin vollfl
zorg heeft.
Veevoeder.
Wat de overige granen, gerst cr» have» aan-
guat, die hoofdzakelijk voor veevoeder dienen,
al worden de daartoe geschikt partijen ook ge
bezigd voor menschc-lijke voeding (gort n ha
vermout) kan worden medegedeeld, dal larven
aanwezig waren op I Januari 10T8 uan l'u'ilen-
landsche gerst en haver resp. 3.720.000 K.G,
en 4.759.000 K.G.. terwijl in eigen land ver
moedelijk verbouwd zijn aan gerst 40,000,000
K.G. en aan haver 242,000.000 K.G. Van de
hier- genoemde hoeveelheden komen niet voor
algemeen gebruik beschikbaar 10 pCt. zaai
goed, benevens de nan de verbouwers voor de
voedering van den eigen veestapel gelaten par
tijen. Hoeveel dit laatste bedroe?', is r.og niut
door de veevoeder-burcau's opgegeven; nar
schatting bedraagt zulks circa 250,000,000
K.G., waorbij inbegrepen zijn de veldboonen,
van welke ten onzent circa 52,000,000 K.G.
verbouwd zijn.
Van hetgeen beschikbaar kom', zul cn .riten-
dance een belangrijke hoeveelheid ontvangen,
terwijl de rest wordt gebruikt voor go. -, haver
mout- en glstfobricage, en dec's voor tie vee-
vocderdisiiibutic.
Gelijk uk het voorgaande vuil al leidén,
zijn de beschikbaar komenue hoeveelheden op
verra na niet voldoende voor dc behoefte. Per
jaar toch is voor dc gort- cn gistfabricagc noo
dig ten minste 50,000.000 K.G. gerst; voor do
havermoutfabricüge ten minste 15,000,000 K.G.
haver; de gist- en koekfdbricage behoeven ver
der 50,000,000 K.G. rogge, u rwiü voor de voe
dering van bedrijfspaorden bij ccn behoorlijk
runtsocn maandelijks c.a. 0,000,000 KG. ha
ver vereischt worden.
Eer. en ander verklaart, waarom v.\ s ge-t
brek can veevoeder sedert ge-ruimen kill oor
varkens, jong hoornvee cn landbouwpuard' n
geen veevoeder gedistribueerd wordt cn oojc
voor pluimvee niet dan uiterst karige hoeve -
heden verstrekt zijn geworden.
Wat ander veevoeder (lijnkoeken cn .- dc.e
krachtvoederkoekcn) aanguut, kan worden mede- -
gedeeld, dat de voorroden daarvan een voortge
zette distributie op zeer matige schaal lot de
g.s. weiperiode mogelijk doen achten. Op de
hnsiV der laatste distributie worden in de '1
c-n weidestreken maandelijks 10 K.G. en in dé
zandstreken 15 K.G. per koe verstrekt; een en
van een onderhoud mei de Commissie van Rap r--
porteUrs, dat eerst de17an December kon I ander vereischt per maand c.a. 12,000,000 K.Ci*
plöots hebben. I 19W «anweiik non Am.
