fins o« Mimmzïï-Jïs
BUITENLAND
BINNENLAND
O UDEFtS
1UVIIIWUI1
„DE EEMLANDER"
KOLONIËN.
FEUILLETON.
Astrid Ehrencron-Rllölier.
16e Jaargang, Wo. 183
IDnillKUCUTCDDIK maJndcD voor Amel1*
AuUnntmtnldrKUa foorl f IJ0. Idem franco
pa pon 2.00l per week (mei pralia «dickering
tegen ongelukken) f 0.14. afzonderlijke nummcri
f 0O5 Wekelijks eb bijvoegsel «D. Holhntkcht
Huisvrouw* (onder redactie van Thtrèse Hoven)
per 3 maanden SO cent Wekelljkscb bijvoegsel
oWatldrcvue* per 3 maanden 60 cent
HOOFDREDACTEUR: M«. O. J. VAN SCHAARDENBURG
UITGEVERS: VALKHOFF 4 Co
BUREAUARNHEMSCHE POORT WAL, mocic utr-chtscmsstb.
INTERCOMM. TELEFOONNUMMER 513
Maandag 25 Februari 1916
dienstaanbiedingen 1—5 regels f 0.50. groote letten
naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan
zeer voordeelige bepalingen tot het herhaald ad vei*
tecren tn dit Blad, bij abonnement. Fcne drculairc^
bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Politiek Overzicht
De chaos in Rusland en de
vredesonderhandelingen.
Hoe uit den chaos, waarin Groot-Rusland
xtch nu bevindt, weer geordende toestanden
zullen voortkomen, is een vmagstuk, waar
van de toekomst de oplossing zal brengen.
Uit den boezem van het volk zelf zal die op
lossing zich moeten ontwikkelen en het is te
hopen, dat in de vreeselijke beproeving, die
het land thans doormaakt, de krachten zullen
rijpen, waaraan het Russische volk behoefte
heeft om het te redden van den ondergang,
die het schijnt te V- ~n, en tot een
nieuw leven op te wel*1"*" T"v'oed van bui
ten kan zich daarbij slechts indirect doen
gelden. Wanneer eenmaal de vrede hersteld
is, dan komt in de betrekkin een tusschen de
volken onderling het beeinsel der niet-in-
menging van den een in de zaken van den
ander weder in eeto dan binnen
zijne grenzen zijne ereen zaken regelen zoo-
als hij dat wil, als hij maar de internationale
overeenkomsten eerbiedigt.
Wij hebben thans "échter te doen, niet met
de toekomst, maar met het heden, en daarin
zijn wij aan den vredestoestand nog niet toe.
Met de Ukraine is de vrede tot stand geko
men. De Duitsche rijksdag heeft daaraan zij
ne goedkeuring geschonken, de andere le
den van den vierbond zullen dat voorbeeld
volgen. Maar met Groot-Rusland duurt de
oorlog nog voort. Hij is met het middaguur
van 18 Februari, toen de wapenstilstand een
einde nam, opnieuw ingetreden en be-
heerscht den toestand. Op het oogenblik
toen, in het oosten de wapenen weer werden
opgevat, werd de toestand door de Neue
Freie Presse aldus ^kenschetst
„In het bericht over de laatste zittingen
te Brest-Litowsk is een dreigement te^en de
Ukraine duidelijk te bespeuren en Trotzki
heeft zich geene.moeite gegeven het te ver
bergen. Als hij er uitvoering aan mocht ge
ven, dan zou het tegen onzen zin en tegen
onzen wil kunnen gebeuren, dat wij het vrije
verkeer, waarop de monarchie naar het vre
desverdrag recht heeft, voor elke aan
randing zullen moeten beschermen. Wij kun
nen niet dulden, dat onzo rechtskring ge
schonden wordt. De Ukraine heeft opgehou
den vijandelijk land te zijn en hare onziidig-
heid is niet vogelvrii, maar moet door Rus
land, waarvan het zich uit vrije verkiezing
heeft losgemaakt, geëerbiedigd worden. De
monarchie zal niet toelaten, dat de moorde
naars, plunderaars en schenders zich verder
nog zullen vergrijpen aan de Ukraine, zooals
zij dit doen aan Livland en Estland.
Wie de Ukraine aantast en daar rooftochten
Onderneemt, moet zich wachten.
Duitschland is de buurman van Rusland.
Litouen en de landen aan de Oostzee lig
gen tusschen de beide rijken in. Duitschland
wil niet, dat de woeste stuiptrekkingen in
het Russische volk zich overplanten op deze
naburige volken; het wil ook niet, dat in
zijne onmiddellijke nabijheid zich bewegin
gen voortplanten, die zijne eigen rust zou
den kunnen storen; het verlangt, dat staten
worden opgericht, die als stootkussen kun
nen dienen en welker verhouding tot het
Duitsche rijk door overeenkomsten zal
worden geregeld. Trotzki weigerde elke con
cessie in den strijd over de gTenzen tusschen
de randvolken en Rusland, ofschoon de
Duitsche staatssecretaris dringend volledige
klaarheid wilde hebben. Het zelfbepatings-
recht van de volken was in Brest-Litowsk
geen bruikbaar werktuig om den vrede met
Rusland te verkrijgen. Trotzki wilde zich er
van bedienen om de oude grenzen te be
houden en met de bekeering van de rand
volken van Rusland de roode garde te be
lasten. Reeds thans woeden zij in de door de
Duitsche troepen niet bezette streken, en
de Russische opperbevelhebber wil het front-
leger aemobiliseeren, om de roode garde te
mobiliseeren. Trotzki is een geestdrijver, die
de revolutie wil uitbuiten. Deze gezindheid
is echt. Maar de roode garde bestaat uit
verloopen menschen, die aangetrokken wor
den door de hooge soldij en door het voor
uitzicht, dat zij straffeloos iedere misdaad
kunnen begaan.
De heer von Kiihlmonn heeft de zelfbe
paling van de volken gekozen als middel
om Duitschland te bevrijden von de buur
schap van den Russischen vuurhaard, waar-
uif sedert eeuwen de vónken spatten. Trotzki
wilde de oude grenzen, de staatssecretaris
voor de randvolken nieuwe grenzen en bei
den kunnen wijzen op het zelfbepalings-
recht, het caoutchouc-begrip, dat zich naar
alle zijden laat uitzetten. Bij opzegging van
den wapenstilstand aan het front tusschen
Duitschland en Duitschland is het weer ver
vallen in den oorlog weinig meer dan eene
formaliteit. Het Russische frontleger is niet
in staat tegenstand te bieden, en daar
Duitschland er niet aan denkt zich met Rus-
land's binnenlandsche zaken te bemoeien,
komt het er op aan voor de randvolken
vlug staatsinstellingen in 't leven te roepen,
de betrekkingen met hen te regelen en hen
tegen invallen van de roode garde- te be
schermen."
De schrij\jer in de'Neue Freie Presse be
sluit met te zeggen: „De vrede is toch in
aantocht." Die opvatting is gebleken niet
te optimistisch te zijn, want reeds dadelijk
nadat de Duitsche legers zich weer in be
weging hadden gesteld, kwam het bericht,
dat de Sovjet-regeering te Petersburg zich
had bedacht en nu bereid was den vrede te
sluiten naar de wenschen, die de vierbond
in Brest-Litowsk heeft kenbaar gemaakt.
Welke die wenschen zijn, is officieel nog
niet medegedeeld. Maar men mag dit wel
verwachten, dat bij het sluiten van het vre
desverdrag met Groot-Rusland er voor zal
worden gezorgd, dat tegen de pogingen
der maximalisten om den chaos, dien zij in
het door hen beheerschte gebied hebben te
weeggebracht, ook daarbuiten over te plan
ten, een dam wordt opgeworpen.
De oorloge
Kühlmann en Czernin bevinden zich nu
in Bukarest, de Bulgaarsche delegatie heeft
zich Zaterdag eveneens daarheen op weg
begeven.
Volgens berichten uit Petersburg zijn de
antwoorden van Duitschland en Oostenrijk
op de bereidverklaring van den raad van
volkscommissarissen om vrede te sluiten,
verzonden. Het Oostenrijksche telegram, dat
daarvan kennis gaf, hield in, dat Oosten-
rijk-Hongarije bereid was, samen met zijne
bondgenooten, de vredesonderhandelingen
ten einde te brengen.
Een nader bericht, te Londen ontvangen,
houdt in, dat op grond van een besluit, den
24en Februari om half vijf in den morgen
door het centrale uitvoerende comité der
Sovjets genomen, de volkscommissarissen
hebben besloten Duitschlands vredesvoor
waarden aan te nemen en gevolmachtigden
naar Brest-Litowsk te zenden.
Berlijn, 23 Febr. (W.-B.). Wolmar
werd na een kort gevecht, na voorafgaande
reuzenmarschen, bereikt. 300 gevangenen
en eene belangrijke hoeveelheid materieel
werden buit gemaakt. Bloedige verliezen
had slechts de vijand. In Wolmar en in Wen
den was d£ dankbaarheid van de van de
bolshewiki bevrijde bewoner^ groot.
De Duitsche opmarsch werd in versneld
tempo, onder de grootste ontberingen en
inspanning, voltrokken. De troepen bivak-
keeren bij 12 graden koude en spannen in
onafgebroken dagmarschen hunne uiterste
krachten in. De steming is uitmuntend
slechts één wil is aanwezig :"die, om aan het
onmenscheliike bedrijf van de roode garde
ten spoedigste een einde te maken .en de
doodelijk benauwde bevolking te verlossen.
Warschau, 24 Febr. (W.-B.). De
Kurier Warszawaski bericht, dat de regent-
schapsraad <le vorming van eene voorloo-
pige regeering heeft bevolen van hoofd
ambtenaren der verschillende departemen
ten, met een der leden van het oude kabinet
aan het hoofd. Tot voorzitter van dezen
raad is bestemd de minister van onderwijs
Renikowski, die het departement van on
derwijs verder zal besturen.
Tijdens dit voorloopig bewind, dat zoo
kort mogelijk zal duren, zul de reger.tschaps-
raéd den candidaat voor het ambt vjyi minis-
ter-president^aanwijzen en dezen, als de poli
tieke toestand dit toelaat, de samenstelling
van het kabinet opdragen.
Sofia, 23Febr. (Buig. ag.). Bij de be
handeling van de nieuwe oorlogscredieten
in de Sobranje deelde de minister van finan
ciën aan het slot van zijne toelichting van
het wetsontwerp mede, dat hij zich tijdelijk
zal moeten verwijderen- om in Bukarest deel
te nemen aan de vredesonderhandelingen
met Rumenië. Hij hoopt van daar terug te
keeren met de uitkomsten, die door alle
Bulagaren in de loopgraven en thuis worden
gewenscht en verwacht. De aandacht van
de Bulgaarsche natie, die zich de beidé am-
putatiën aan here nordelijke grens, in 1878
en in 1913 ondergaan, herinnert, is thans
geconcentreerd op de kwestie van de Do-
broedsja, dat de Bulgaren beschouwen als
een integreerend deel van hun vaderland.
(Levendige toejuichingen).
Londen, 24 Febr. (R.). De interge-
allieerden-socialistenconfcrentie zal eene
delegatie, vertegenwoordigende alle natiën
der geallieerden die op de conferentie ver
schenen waren, naar Amerika zenden om te
confereeren met president Wilson en met
Gompers over de houding van de Ameri-
kaansche arbeiders betreffende den oorfog.
Stockholm, 23 Febr. (Tel.-bur.),
Officieel bericht.
Door Zweedsche bemiddeling is tusschen
de Witte Garde en de Russen op Aland, als
mede tusschen de Russen en de bevolking
van Aland, een overeenkomst getroffen, be
treffende de ontruiming von de eilanden
groep.
Stockholm, 23 Febr. (Zweedsch
tel.-bur.). Dé Eerste Kamer heeft zonder de
bat twèe regeeringsvoordrachten betreffende
de Alandeilanden goedgekeurd, en wel over
het zenden van manschappen voor den
wachtdienst en over de middelen daarvoor.
De Tweede Kamer had, na verzet van de
linker socialisten, de eerste voordracht goed
gekeurd met 131 tegen 15 stemmen en de
tweede voordracht zonder stemming.
De groothertog van Mecklenburg-Strelitz
is^ plotseling overleden. Hij was geboren 17
Juni 1882 en was den 11 en Juni 1914 aan
het bewind gekomen. Hij was ongehuwd.
Verspreide Berichten
Een telegram uit St. Joaf op New-
Foundland meldt, (lat hel stoomschip Flori-
zel hedennacht bij stormweer met een groot
aantal passagiers aan boord bij Kaap Race
schipbreuk'heeft geleden. Vele lijken zijn
reeds op de kust geworpen. Weinig hoop op
redding van passagiers en equipage. Het
schip zal wel wrak worden.
Ooet-lndlë.
Siima!rii-(utiak naar .Vmcrlkn.
Uit Batavia wordt geseind dot Ameri-
kaansche handelaars te Meden 25.000 pak
ken tabak kochten van de oogst 1917.
In aansluiting hieraan verneemt het Ned.
Indisch persagentschap nader, dat de Deli-
Mantschappij een ruim aandeel heeft in de
jongste verkoopen. Deze onderneming
plaatste 1,440,000 Amsterdamsche ponden
van oogst 1917 tegen den prijs van 8.50
per Amst. pond f. o. b. Belawon.
Ook de Senembah-Mij. verkocht een groot
deel van haar oogst, zooals reeds bekend
was, terwijl de Amsterdam-Deli kans zag
haar geheelen oogst tc plaatsen.
De totale koopsom der verkochte Suma-
tra-tabak beloopt 17 millioen, waarvan de
Deli-Mij. 7 millioen ontvangt.
Staten-Ucneraal
i LED!. KA ai Lk.
Aankoop voor 's Kijks rekening
van aan«lcelcn Staatsspoor cu
llollftudiDChc. Spoor.
Ingediend is een wetsontwerp, wunrbij do Mi
nisters von Waterstaat en van Financiën worden
gemoclitigd lot rienkoop van aandeden der Maat
schappij tot Exploitatie ven Staatsspoorwegen en
dér Mollundsche Uzeren Spoorweg-Maatschappij.
Voor zooveel de koers der uandeclen ter beurze
den pari-koers mocht overtreffen, wordt van de
machtiging geen gebruik gemaakt.
Het komt de regeering nuttig voor, dat de
Stout zich een geleidelijk vermeerderen van aan
deden der beide grootste spoorwegmaatschap
pijen verwerft. Met het oog op de »mogelijkheid,
dat bij naasting de Staat verplicht zal zijn tot
ollossing ii pari vun de aandeelcnkapitolcn der
maatschappijen, schijnt het voor den Staat voor-
deelig, gebruik te maken van zich voordoende
gelegenheden om de aandeden beneden pari aan
ie koopen. Voor den Staat is te eer aanleiding
zich dit voordeel te verzekeren, omdat als ge
volg van de*>ngunstige lijden de Maatschappijen
in de gelegenheid zouden kunnen komen om
hunnerzijds de spoorwegovereenkomsten op te
zeggen, in wélk geval naasting, op honden zou
kunnen zijn op, een voor de staatsfinanciën min
der gunstig tijdstip. Mocht daarentegen naas
ting in afzienbaren tijd niet aun de órde komen,
dan heolt verschuiling van aandcelbczit yoor den
Staat loch dit op zich zelf reeds nuttige, gevolg,
net zijn positie jegens het spoorweg vozen kroch-
riger wordt gemaakt In het algemeen toch mag
het heilzaam wordort geacht, dot, wanneer pas
sende gelegenheden om des staats invloed op
het spoorwegbedrijf te versterken zich voordoen,
deze niet ongebruikt worden gelaten. Zulk een
gelegenheid biedt zich nuar het gevoelen der
Regeering thans aan, nu, min ol meer als ge
volg der tijdsomstandigheden, de aandeden der
beide grootste maatschappijen koersen aanwij
zen, die niet onbelangrijk beneden pari blijven.
Wat den omvang der beide aandeelenkapitalen
betreft, zij er aan herinnerd, dat in urt. 05, eerste
lid, der overeenkomst voor de S. S. een grens
ven f 18 millioen, voor de H. IJ. S. M. van f 22£
rfnllioen is bepaald. Deze cijlers doen zien, dat
aandeelenbczit van eenige beteekenis vermoede
lijk niet aan meer geleidelijk door den Staat ver*
worven zal kunnen worden. Dit schijnt een reden
tc meer om van de thans betrekkelijk gunstigo
koersen al vost gebruik te maken.
Wil van de voorgestelde machtiging met suc
ces gebruik worden gemaakt om de oandeelcn
zoo goedkoop mogelijk in handen te krijgen, dan
moet aon de Regeering de vrqe hand worden ge
laten. Aangezien echter tegen een geheel blanco
machtiging van de Regcering en niet ten on
rechte bezw^cn zouden rijzen, is de bepo
ling ^opgenomen
rijk rdet dan zeer geleidelijk door den Staat ver
mochten komen.
De Regcering zal tegen den pari-koers of.een
koers welke dien nadert niet licht nocmcnsways
digc bedragen koopen.
Het wetsontwerp beoogt in beginsel tc beslist
sen, dat voor aankoop op den aangegeven voet
le noodige machtiging der wetgevers aan de Re
geerintr verzekerd zal ziiq.
Berichten
De Staatscourant van 23 Februari bê»
vat o.a. de volgende Kon. Besluiten
benoemd tot notaris te Beverwijk oir. A,
Moens, candidaal-notaris arrondissemenls-
schoolopziencr tc Beverwijk;
benoemd tftt'lid #van het Algemeen College
van Toezicht. Bijstand cn Advies voor liet
Rijks tucht cn opvocdingwezcn J. F. M. Slerck,
schoolopziener in het district Haarlem te
Heemstede.
benoemd in heLcollege vun regenten over hek
huis v«n bewaring te Middelburg
tot voorzitter, jhr. mr. E. A. O. de Casem-
broot, lid van het college
I tot lid, mr. M. F. Sipkcs, kantonrechter to
Middelburg
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit
zijne betrekking van lid van den voogdijraad
's-Grovenhoge II, aan M. C. E. Bongaerts, onder,
dankbetuiging voor de als zoodanig bewezen
diensten
benoemd tot kantonrechter-plaatsvervangcr in
het kanton 's-Hertogcnbosch, met ingang van t
Maart 1918
mr. J. H. F. Janssen, advocaat en procureur:
to 's-Hcrtogenbosch, lecraar aan dc Rijks- hoo-
gerc burgerschool oldoar, en
mr. M. van der Heyden, advocaat en procu»
reifr tc 's.-Hertogenbosch
deCduur der detachering van den eerst .-luitc-
nant der infanterie van hel leger in Ncdcrl.-
Indië W. Boddc bij het leger hier to lande met
één jaar verlengd cn deze alzo» nader bepaald
op zes jaren.
H.M. de Koningin-Moeder .heeft Vrij
dagnamiddag in afscheidsaudiëntie ontvan
gen den afgetreden gezant van Spanje bij
ons Hof den heer Gutiérrer de Aguera y
Boyo.
Prins Hendrik te Breda. Om
9 uur kwam Vrijdagochtend Prins Hendrik
te Bte<jla aan, alwaar de luitenonl-generaaL
commandant van het veldleger Van Ter-
wisga, de burgemeester en de voorzitter
der padvinders, mr. F. E. Pels Rycken,
Z. K. H. welkom heetten. Nadat de Prins
tusschen de aangetreden padvinders hot
station verliet, werd de pnssementfabriek
van Mouwen bezichtigd en vervolgens naar
het padvindersgebouw gereden.
Na de inspectie en de revue hechtte Z. K.
H. het onderscheidingsteekcn der pages (de
nestels) op de borst van den 15-jarigen Karei
Vermeer, padvinder le klasse en patrouille»
leider, dezen evenwel aansporende niet hoo
vaardig te worden. Daarna werden de cen
trale keuken, de Kwattafabriek en de ma
chinefabriek in oogenschouw genomen. Het
noenmaal werd bij mr. F. E. Pels Rycken ge
bruikt. De Prins woonde om twee uur het
padvlndersfeest in Concordia bij en keerd*
daarna naar Den Haag terug.
Audiënties. De gewone audiëntie
von den minister van Oorlog zal op Don
derdag 28 Februari 1918 en die van den
minister van Landbouw, enz. op Woensdag
a.s. niet plaats hebben.
De Duitsche gezant bij oni
Hof, Dr. Rosen, is Zaterdagavond utf
Duitschland in Den Haag teruggekeerd.
I^e wetenschappelijke commissie
voor volh.swclvanrt en weerbanrlieldf
De blijkens (<on. besluit, opgenomen
in de Staatscourant ingestelde „Welen*
schappelijke commissie van advies en on*
vi -1 f'vvui. ii i jij w
n, dat de machtiging niet geldt derzoek in het belang van volkswelvaart en
weerbaarheid", waarvan het bestuur ge
vormd wordt door leden der Koninklijk*
Men heeft niet het recht zich aan de sa
menleving te onttrekken, want niemand kan
de hulp van anderen ontberen.
Uit het üeensch door*
Betsy Bakker—N or L
39
O, maar ze was te moe nu, te moe altijd
tegenwoordig.
O maar vader dat ook u, vadert
VII.
Juffrouw Malhilde Mühlweyden stond met
den rug naar het raam een brief te lezen van
deo vriend harer jeugd, Rolf! Kaïnpmann,
ingenieur in Argentinië, getrouwd, en nu
reeds bijna twintig jaar uit zijn vaderland.
Het waren zulke goede brieven, zoo vol van
het sterke, haastige leven buiten in de wereld,
de machines dreunden cr in, de zeilen wap
perden, de sloom siste, de walsen wen lelden
in het rond in al deze brieven, zoodat haar
arm zwak hoofd er heelcmaal duizelig van
weru. Ze zag den brceden nieuwen aanleg bij
ia Plata, de wagens rolden er bovea en d<
kloaken klokten er onder o wat een geraas
cn een leven. y
Juffrouw Mühhveyden keerde zich om, legde
den brief op de vensterbank en opende het
raam. Ze moest wat rust hebben na dit alles.
Daar lag het oude erf tusschen de steenen
schuren, de straatsteenen verguld in den Sep-
lember-middagzon. Ginds in den hoek, van
den tuin waar de linde haar kruin over de
schutting boog, stond de oude Paul Boye de
keukenmessen te scherpen op den slijpsteen.
Zijn bijna tachtigjarige beenen gingen op
cn neer alsof hij op een spinnewiel trad, het
snorde en snorde als een groot insekt in de
schaduw.
Van uit den tuin kwam de geur van hel
vochtige, in den grond getrapte loof, kleverig
zoet en goed; het rook als naar zwarte kersen,
de wilde lijsterbessen, waarin vinken cn race
zen hakten. Tusschen beiden vermengde zich
daarin de zonnige geur van den dennenaal-
den. Ze moest diep ademhalen om dezen te
bemerken, die kon op zonnige dagen zoo
sterk zijn, alsof de heele plantage in brand
stond Er kwam een schaar musschen over
Paul Boye's hoofd aanvliegen, over den tuin
en naar de fjord toe.
Hij keek ze na toen kreeg hij de juf
frouw in 't oog, "en tikte even tegen zijn pet,
terwijl zijn voet den slijpsteen losliet, die nog
even doorsnorde.
„Nu gaan ze ons verlaten,'* zei hij,, „ja nu
duurt het niet lang meer of het najaar is er."
Daar kiyara de tweede meid, dc jongste van
den molenaar, met een schorl vol gort voor
dc huishoudster in de keuken wat morste
ze dhüf een hoop, cn wal repte zij zich om de
kippen te roepen, met gedempte slem. niaar
heel ijverig. Nu die lieten zich niet wachten.
In eeu oogenblikje hadden ze de sportm van
haar verzuim uilgewischl, voor de vrouw des
huizes het kon zien. 't Was terwille van dc
kleine Petra maar goed dat er kippen genoeg
rond liepen over het erf.
Juffrouw Malhilde dreigde lachend mcl een
vinger.
Er waren cr anders genoeg bij die noodig
geslacht moesten worden. Ze waren zoo oud,
dat ze in 't geheel geen eieren meer gaven.
Maar dat was zoon idee van vader, dat zc
toch maar moesten blijven.
Ja, nu werden zc allen oud hier in huis.
Kleine Petra was bijna de eenige jeugdige
bloem hier. Ja, en dan I\lem cn dc kleine
Kristen van den meesterknecht. Want anders
waren ze allemaal bejaard; dc knechten en
meiden en allemaal. Zij zelf ook le denken
dat ze de voEige Mei al twee cn veertig jaar
was geworden. Ja, oud werden ze, onvrucht
baar en nutteloos. Och nee, die beiden daar
boven, die hadden immers hun leven geleefd,
het met elkaar gedeeld in alle langzaamheid,
ze bezaten bet nog, zooals men sjechts dat kan
bezitten, wanneer men met zijn tweeën is
Maar zij zelf Och ja, zt bad haar leven
voor hen doorgebracht.
Maar als eens jiiüronw Malhilde durfde
de gedachte nauwelijks koesteren als zij
er eens niet meer waren cn als er dan
nog vele, vele jaren kwamen Zc keerde
zich naar dc kamer.
Lieve hemel, hoe ze die van buiten leende,
die oude, onvcrslijtbare, onveranderlijke meu
belen. Van dat ze als klein kind daar tusschen
getrippeld had, niet een samengevouwdc bo
terham in dc eene hand, cn een bordie in de
andere opdat er geen kruimels op de s'oe-
Icn zouden vallen cn dan in ul <Jic jaren,
lang£ 4oede .jaren, lange eu kwclleude, zonder
een schaduw van dat leven dat ze als kind
„hot cclite'' had genoemd.
Ze Irok haar voorhoofd in rimpels. Och als
Kersten toch wilde ophouden met die mond
harmonica ginds in den stal. Nu was liet ze
ker al voor de twintigste maal dat hij die
zelfde zestien maten weer cn weer speelde.
Daar zal hij nu op den rand van het kal-
verenhok, zooals eiken middag, en wreef, in
plaats van te slapen, het leelijke koperen ding
heep en weer over zijn dikken mond. Zoo
grappig weemoedig als het klonk. Och God,
dat was nu z ij n pleizier, die arme jongen.
Er waren dezelfde drie geluiden op het erf,
eiken dag om deceit tijd, als dc oude lui boven
hun dutje deden, en het volk in zijn vertrek
ken riiep. De slijpsteen, de mondharmonica
cn da» het tikken van de oude Bornholincr
klok. Alle drie in zich zelf lefügkecrcnd, zich
zelf kruisende geluiden, heen cn weer telkens
opnieuw, rónd en rond, cn toch nooit uit hun
cirkelgang komend.
Juffrouw Mühlweyden zuchtte; dit alles was
goed genoeg voor haar, ook die oude klok met
dien cencn vergulden wijzer, die slaperig
rondsukkelde op de metalen schijf, met het
wiegelende scheepje boven bel ronde veld der
getallen, dat op cn neer ging met witlc'zcilen
op een blauw meer.
Hoc had ze nu in de grafstille aVonden van
al die lange jaren geluisterd naar het dotie
likken van den slinger, terwijl móeder zich
uitlekkend op het bankje, dat ^/ankclde op
zijn dasscpoolen, mei hel oor tegen de schijf,
vroeg: „Gap! hij. Tilde, kan je hooren of hij
gaal, Tilde,'* terwijl vader op dc sofa zijn hor
loge uit den zak baalde en de kabaalkaartcn
bijeen legde.
O. waar was de tijd loch gebleven? AL die
minuten en seconden, die de klok weggeslin
gerd had -- was het niet dan zand dal tU3«
schcn vingers weg gegleden was; op den
grond gegleden, en daarin vertrapt, daaritf
begraven zonder sporen, zonder herinnering»»
tecken?
0, tijd, lijd, waar waren die jaren gebleven^
De grauwe strengen in haar vlecht waren
die werkelijk eens blond en blank als die van
anderen geweest? Of waren cr werkelijli
menschen, die reeds bij hun geboorte de lee-
kens van den ouderdom in zich droegen, gen
drukt door den laM der jaren, die zouden ko
men? Was ze ooit joug geweest zooals <1*'
anderen? Waarom had ze jeugd in andere®
zoo grcnzenloos bemind en bewonderd als '4
niet in een onbewust vermoeden was dat zij
zelf dc vrijheid cn moed der jeugd miste?
Alle anderen hadden immers den moed go-
had uit te breken cn'hct leven tegemoet té
vliegen. Slechts zij was achter haar ruit blij*
ven zitten de ruit, die zc niet eens de har*
kon noemen.
Zelfs Ingcborg's moeder o wat had
toch een moed gehad en een geloof aan he®
onmogelijke, stel jc voor. den man tc volger*!
die haar telkens en telkens bedrogen had,1
hem heel naar Melbourne tc volgen, toen hfl
hals over kop vluchten-moest om een paan
wissels. Ja. hem volgen dat was nu niet zoé
merkwaardig, dat kon zij ook wel gedaan heb
ben. zelfs indien ze het opgegeven had mee*
tc hopen.
Maar hem gelooven hem gelooven - tel
kens weer opnieuw!
„Dit keer gaal het," had ze geschreven
„nu geloof ik werkelijk, dat het voorbij is n*P
alle lichlZ!»>nigT'éId.',
rWordt vervoladi
