,,DE EEMLANDER"
Vrouwenregeernig
17e Jaargang, No. 30
«üAUPreirilTPnnitP P*1 maanden Aroerv
ABOKHEMEKTSPglJS Ln r «.so. wc
p-i post f 2>X). per week (mei gratis verzekering
fegco ongelukken) f 0.14, «ftonderlijke nummer»
0JÖ3. WekeJijk^ch bijvoegsel HolhnJzcl™
Halfirouw* tonde» redactie van ThirCse Hoven)
pet 3 maanden 50 cent. Wekelijkse* b()voegsel
Wcrcldtevue* per 3 cnaanden 60 cent.
£?v- ijj
S ii
Zaterdag 3 Augustus 191S
PIUS «0 SOUERTEtmfK,
HCOFCREDACTEUR Mn. O. J. VAN SCHAARDENBURG BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL, HOEK UTRECMTSCMeST».
UITGEVERS; VALKHOFF C» - INTERCOMM. TELEFOONNUMMER 513
van 4 regels f 0.00f
R^elke regel meer f 0.201
dienstaanbiedingen 1—5 regels f OJ0, groote letter»
naar plaatsruimte. Vooi handel en bedrijf bestaan
zeer voordcelige bepalingen tot het herliaald advetv
tccrcn In dit Blad, bij abonnement Ecne drculalre,
bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
TWEEDE BLAD
BINNENLAND
i De Staatscourant yan 2 Augustus beval
o. a. de volgende Kon. besluiten:
bij liet leger in Nederland, voor den lijd van
i .:ten hoogste drie jaren, ingaande ondcrschei-
èCStlcnlijk den lsten Augustus en den lGdcn Sep-
Mteinbev 1918, gedetacheerd dc hier tc lande
Li.aanwi »e kapitein der infanterie van het Nc-
kicilanthch Indische leger J. W. Klay en dc
mede hier te lande aanwezige lsle luitenant
der infanterie ian dal leger J. TI. Fuchter;
dc mei verlof wegens ziekle hier tc lande
aanwezige 1ste luitenant der militaire admi
nistratie van hel Ncdcrlandsch Indische leger
Ia. Storm van Leeuwen, op zijn verzoek, met
ingang van 1 Augustus 191^, eervol uit den mi
litairen dienst ontslagen, met toekenning van
rpensioen;
K benoemd met ingang van 1 Augustus 191S,
lol adjunct-commies bij hel Departement van
Koloniën:
K a. mejuffrouw dr. C. van Ebbenliorsl Tcng-
bfergen, lijdelijk wiskundige bij dc weduwen-
|c,i wcczcnfondsen van Europceschc landiffi
j naren in Nederlandsch-Indië;
b. di« gepensionnccrdc Oost-Indische anible-
;*-inanr, F. Pruys van dei- Hoeden, laatstelijk
j parcliivai-is ter Algemeene Secretarie te Buitcn-
l&^zorg cn dc gewezen Oost-Indische ambtenaar
'- 'T. \Y. A. Creutzberg, laatstelijk ambtenaar ter
liftcscbikkmg \a» den directeur van bifuicn-
>9an<lscii bestuur 'ia Nedeilaadsch-Indzë cn dc
K|picei' J M. W. Ochscndorf;
bij dc te Amsterdam gevestigde Naamloozc
ennootschap „De Surinaamschc Bank" bc-
jnoemd:
g tol hoofddirecteur mi-, dr. C. F. Schoch,
thans reeds als zoodanig werkzaam;
b lol plaatsvervangend-hoofddirectcur R. A.
Kaiser, thans werkzaam als secretaris der
hoofddirectie dier Bank, cn
K tot directeur-voorzitter te Paramaribo; G-
j- Calkoen, thans reeds als zoodanig werkzaam;
M benoemd tot burgemeester der gemeente
TYarmenhuizen J. Th. M. yan der Eijdcn;
ff- benoemd:
B met' ingang vaii 1 Augustus 1918 lot burge
rs Bicester der gemeente Overasselt J. Th M. van
den tlcny;
S* met ingang van 5 Augustus 1918 tol burgc-
Kmeesler der gemeente Elburg II. A. P». Jon-
N/kcrs;
met ingang v%n 15 Augustus 1918 tol burgc-
meester der gemeente Naaldwijk II. J. H Mod-
Kerm an;
B met ingang van 1 Augustus ïois lot burge
meester der gemeente Amersfoort mr. J. C.
graaf van Randwijck;
U B mei ingang van 1 Augustus 1918 tot burgc-
pBneeslcr der gemeente Raalte W. A. P. Kers-
p Iscmakcrs, secretaris didr "gemeente;
V- mct ingang van 13 Augustus 1918 lol burge
meester der gemeente Tegelcn \Y. R. C. van
Basten Batenburg;
V.:; benoemd tot lid van den Voogdijraad:
Si's Gravenhagc II, mevrouw M. B. II. Steger,
geboren Kraefzer, penningmeeslercs van den
Room^ch-Kalholieken Vrouwenbond, wonende
tc 's Gravenhagc;
te Alkmaar: \V. Slroink, kassier, wonende
l aldaar;
benoemd: A. met ingang van 1 Augustus:
lo. bij het wapen der genie, lol ccrste-luite-
luitcnanl incl bestemming voor den militairen
telegraafdienst, de rescrve-twecdc-iuitcnants
niet bestemming voor den militairen telegraaf
dienst, I. van* Ilessen, .1. Tiggelman, C NV. P.
Kruyswijk, J. S. van Nijmegen Schoonegcvcl;
N. A. Oostinga, II. Koens, .T. II. Förch en C. J.
Ivrics, allen van het korps;
B. met ingang van 6 Augustus 191S,
hij-, hel wapen der genie, tot kapitein, de
eerste luitenants II. P. J. Schut cn II. J. M.
Wijnoldy Daniels, beiden van het regiment
genietroepen;
C. met ingang van 12 Augustus 1918,
lo. ingetrokken,
het Koninklijk Besluit van 15 Augustus 1911,
no. 55. voor zooveel betreft F. G. M. Burg;
2o. lijdelijk benoemd,
bij liet reserve-personeel der landmacht bij
iiel wapen der genie, tot reserve-kapitein, dc
oud-reserve-ecrste-luitenant F. G. M. Burg,
van liet wapen der genie;
zijn benoemd tot opzichtcr-burcciambtenaar
der genie, dc tijdelijk-opzichters der genie A.
Brouwer, J. Yiugt cu J. L. Timp;
aan dr. K. Kuiper .Ir. met ingang van
Augustus ,1918 op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als visscherij-consulent.
Nederland en de oorlog
D c Y e t k a a r 1.
De Minister van Landbouw heeft den
burgemeesters medegedeeld, dat, indien de
•laatste dag van.het tijdvak, waarvoor een vet
kaar! .onder dc tegenwoordige-bepalingen gel
dig is, op een Zaterdag valt, of voorafgaat aan
een algemeen erkenden Christclijken feestdag,
de bon» dier vetkaar ten voor de volgende
periode, op dien dag kunnen worden ingeno
men.
De eenbeldssisnren.
Over de eenheidssigaren verneemt de Tel.
van bevoegde zijde het volgende
Door de actie van de sigarenfabrikanten is
de aanvang van de distributie van de A. S
S -sigaren eenigszins vertraagd.
Daar de kwestie vermoedelijk deze week
zal worden opgelost,'kan in den loop der vol
gende week begor.nen worden met den ver-
kr 1 de z.g. e^rvheidssigaar. die officieel
heet: A. S. S.-^igaar.
Er zullen 5 sigaren per per
soon en per dag worden ver
strekt.
na nis J. .1. Marlet, J. C. Stumphius, A. Janssen,
A. Burgdorffer en S. L. wijnbergen, allqn van
hel regiment genietroepen;
B 2o. bij het reservepersoneel der landmacht,
bij het wapen der genie, bij liet regiment
geiiiclropen, a. tot rcserve-eerstc-luilenant, dc
r-escrve-tweede-luilenauls L. H. van Lilli, C.
J- dc Wolff, G. Friedhoff, W. van Lookercn
Campagne, G. A. de Boer, M. Volkers, W. Maas
Beert era nus, C. B. Kraaycveld, II. Sangslen,
A. 11 A W. de Bals, J. C van der Me ij, G. van
Loon, II Straalman, A. G.-Blaauw, II. Ever-
wijn, J. P. Dudok van Heel, n. E. Groenevcld
Meijer, F. L. F. de Vcije, C. H. Wittenberg, II.
II. leu Have, L, W. G- dc Roo d cla Faille. A.
van Lulsenburg Maas en F. B. C. E. M- Jan-
- Jen. allen van.hel korps; b. lol reserve-eerstc-
Ten einde den zoozeer gevreesden ket-
tinghsndel in het nieuwe artikel te voorko
men, heeft de directie van het Algemeen Si
garen-Syndicaat welk instituut geheel af
gescheiden van het Rijksbureau voor^abak
handelt een zeer practischen maatregel
genomen.
Aan iederen sigarenwinkelier zal een zoo
genaamde dagkaart worden verstrekt, waar
op de winkelier dagelijks zal moeten invullen
de hoeveelheid A. S. S.-sigaren, die hij van
het A. S. S- ontvangt,.en de.hoeveelheid, die
hij per dag verkocht. Op deze wijze zal het
publiek zelf er zich van kunnen overtuigen,
of de winkelier nog A. S. S.-sigaren in voor
raad heeft. Corruptie is dus vrijwel uitgeslo
ten.
Bovendien zal vanwege het A. S. S. een
flink aantal controleurs worden aangesteld,
die een zeer sterke controle op den verkoop
zullen uitoefenen.
Het uitgeven van sigarenkaarten met bons
acht de directie van het A. S. S. tegenover
den bovengenoemden maatregel beslist over
bodig. Blijkt latër, dat deze maatregel niet
voldoet, dan kan nog altijd worden overge
gaan tot een kaartsysteem.
Het A. S. S. heeft zoodanige maatregelen
genomen, dat de distributie der A. S. S. per
manent zal kunnen geschieden. De goedkoo-
pe sigaar zal dus niet, zooals met zooveel
andere artikelen het geval was, spoedig na de
distributie spoorloos verdwijnen.
De sigaar heeft verschillende modellen; de
lengte van alle soorten is 10 c.M. De kwali
teit der sigaren is uitstekend; er zijn zelfs
geen geplette stelen in verwerkt.
Het A. S. S. zal spoedig overgaan tot de
instelling van een keuringscentrale, waar alle
sigaren, direct van de fabrieken, aan een
strenge keuring zullen worden onderworpen.
Een keuringscommissie, bestaande uit on
partijdige personen, is reeds ingesteld.
De sigaren mogen niet aan vreemdelingen
worden verkocht. De winkelier zal dus alleep
aan zijn vaste klanten mogen verkoopen.
Maakt de winkelier zich schuldig aan over
treding van dezen maatregel, dan zal hij be
boet worden.
De fabrikanten moeten de helft van de
productie voor binnenlandsch gebruik be
stemmen, voor de zoogenaamde vrije siga
ren.
Van de andere helft der productie mag
twee derden worden geëxporteerd, terwijl de
rest beschikbaar moet worden gesteld voor
de fabricaties van goedkoope.sigaren.
Zooals bekend is, moet de-eenheidssigaar
door de fabrikanten met export voor ƒ90
per mille worden afgeleverd aan de expor
teurs.
De exporteur verkoopt ze vervolgens aan
de kleinhandelaren tegen 40 per mille. De
laatsten verkoopen ze tegen 5 cent per stuk.
Het nadeel, dat de exporteurs bij deze laat
ste transactie ondervinden, moeten zij ge
heel zelf dragen. De regeering geeft geen
vergoeding. De exporteurs zullen dit dus uit
den exporthandel moeten halen.
Sigaretten! a bri ek stepgezet.
Men meldt ons uit Eindhoven, dat de
groote sigarettenfabriek „Crescent", haar be-
drjj'f voorloopig heeft moeten stopzetten ten
gevolge van het uitblijvëji van vervoerver-
gunningen. Naar verluidt moest men tot de
zen maatregel besluiten, omdat de gereed
staande orders reeds alle beschikbare berg
ruimte hebben ingenomen. Ongeveer 200
menschen worden hierdoor werkloos.
Maximumprijzen Bessensap.
De Minister van Landbouw heeft aan de
burgemeesters een beschikking doen toeko
men, houdende wijziging van de maximum
prijzen van bessensap.
Met betrekking tot dit artikel, wordt daar
in nog het volgende medegedeeld
Hoewel op dit oogenblik grootere hoeveel
heden bessensap worden geproduceerd dan
in normale omstandigheden het geval is, zijn
die hoeveelheden toch niet zoo aanzienlijk,
dat tot distributie van Regeeringswege zou
kunnen worden overgegaan. Daarbij komt
nog, dat een gedeelte der bevolking het ar
tikel toch niet zou betrekken.
Wel echter waren maatregelen noodig, om
te voorkomen, dat het Artikel door den ket-
tinghandel zou worden opgekocht. Daarom
is met de fabrikanten en grossiers overeen
gekomen, dat deze uitsluitend aan hun nor
male afnemers bessensap zullen leveren,
overeenkomstig hun omzet van het vorige
jaar.
Ook aan winkeliers zal de. verplichting
moeten worden opgelegd, uitsluitend aan
hun normale klanten te leveren.
Ik verzoek u daarvoor te willen zorgdragen
en er op tyOe te zien, dat de desbetreffende
bepalingen nauwgezet worden nageleefd.
Wat betreft de maximumprijzen, deze zijn
gebaseerd op de inkoopprijzen van fruit door
fabrikanten, zoodat zij overal kunnen worden
gehandhaafd en de wir^gliers zich er in geen
geval op kunnen beroepen, dat zij boven de
maximumprijzen hebben ingekocht. Doen zij
zulks toch, dan is het verlies dat zij lijden,
geheel aan hunne verkeerde handelwijze te
wijten, een handelwijze, die allerminst als
v erzachtende omstandigheid zou kunnen gel
den.
P a a r d e n f o k k e r ij. De vereeniging
Vooruit te Haarlemmermeer heeft te Aurich
(Duitschland) een dekhengst voor 47,000
mark gekocht.
Gisteren\s het rier in de Meer aange
bracht.
T w ij f e 1 a c h t i g resultaat. Het
gebeurde te SommelsdijkKlein-land-
bouwer had een stukje paardepeen gezaaid.
Ze staan er prachtig bij, begeerlijk voor de
oogeri.der jongens! Een groot ge
deelte verdween in de magen der jeugd 1
Boertje piekert, op wat wijze hij ze dat zal
afleeren, denkt en denkt en vindt wat! Hij
gaat niet een stuk krijt gewapend naar zijn
land en schrijft met zwierige letteren op het
hek„Zeer zwaar vergif"! Den volgenden
morgen is boertje er gauw bij. om het resul
taat te zienVerbijsterend blijft hij staan
Wat worjder aanschouwen zijn oogen dan
toctfi?! Het hek is heel netjes behangen
met peenloof, waaronder de vindingrijke
jeugd nog zwieriger geschreven had„Maar
.ze zijn toch lekker!"
Boertje af! (Rott.)
Een ontdekking. Te Weert is
in het ongebruikt liggende magazijn van de
Petrolébm Mij. De Automaat, door de kom
miezen een reusachtige partij kleedingstof-
fen, chocolade enz., tér waarde van ongeveer
4000 gulden ontdekt.'
School- cn Kerknieuws
Als. Syn. der Ned. Herv. Kerk.
XIV.
De president leest een schrijven voor van
Gen penningmeester oer vereeniging Aanpak
ken, waarin wordt medegedeeld, dot op 1 Sep
tember 1919 een som van f 12.000 uit do rente
van dit fonds ter beschikking zal worden ge
steld van de Synode tot verhooging, van de
minimumtractemenien.
Met vreugde wordt van dit bericht kennis
genomen. Al gaat bet met het fonds nog niet
zoo hard vooruit als men gewenscht had, en is
men nog verre van het millioen af, toch kan
worden geconstateerd, dat er vooruitgang is. De
kans bestaat, dat dooi de Synode van het vol
gende jaar de minimumtractemcnten^zullen ver
hoogd kunnen worden tot f 1200.
In behandeling wordt genomen het rapport
van den heer Tyssens uitgebracht, betreffende
do reglementswijziging, waarin aan den te be
roepen predikant een tractement van ten min
ste f 1500 benevens vrije woning of vergoeding
van huishuur wordt gewaarborgd, Van deze be-
palipg kan het classicaal bestuur dispensatie
verleenen.
De commissie vnn het rapport is verdeeld
Ten slotte wordt het geheele voorstel tot wij
ziging van art. 41 al. 2 van het Reglement op
de Vacaturen verworpen, op grond van de vele
bezwaren die zijn ingebracht tegen het vaststel
len van een mirnmumtractement.
Dan komt aan de orde het rapport van ds,
Temmens, waarvan reeds melding is gemaakt,
inzake het stemrecht voor de vrouwen.
Over deze belangrijke zaak wordt door vele
leden het woord gevoerd.
Prof. Van Nes is er voor om aan de vrouwe
lijke lidmaten het stemrecht te geven.
Prof. Aalders ook. Hij is overtuigd, dat vele
ernstige vrouwen het gaarne willen cn hij wil
deze niet teleurstellen. Hij vindt ook,' dat nu
nien de bedeelden het stemrecht heeft gegeven,
men het aan de vrouwen niet mag weigeren.
De heer Steenbeek verklaart er zich tegen
H;j wil de vrouw niet betrekken in den strijd der
richtingen.
De heer Brongers acht het stemrecht der
viouw niet in de lijn der H. Schrift.
De vrouw kan ook goeden invloed uitoefenen
zonder stemrecht. Hij meent, dat de vrouwen
relt over het algemeen het ook niet verlongen.
Prof. Van Veen is voor het toekennen. Tbi
haalt het bijbelwoord aan „In Christus is noch
man noch vrouw." Hij meent, dat ook de vrouw
door het stemrecht een invloed ten goede kan
uitoefenen.
De heer Zoete verklaart zich ook tegen. Hij
acht het gewenscht, dat r.ien, vooral ook letten
zal op wat de class, vergaderingen er over heb
ben ipeadviseerd. En hij meent uit het rapport
begrepen te hebbe», dal ci nog groote tegen
stand is in de Kerk en men co wetswijziging niet
wenscht. Ook zegt hij, dat de vrouwen het zelf
niet begeeren, uitgezonderd de bond van gods*
e 'erstonderwijzeréssen.
De heer Scholte zegt, dat hij er heilig van,
overtuigd is, dat de vrouw het stemrecht een-j
maal krijgen m o ef-en krijgen zal. omdat het
eenvoudig haar recht is..
Hij heeft den indruk, dot de Synode van ditj
jaar het besluit van dc vorige niet zal vernie-»
t.gen, maar is toch nog lang niet gerust over:
de eindstemming dei prov. kerkbesturen. Hij
zoj wcnschcn, dot de Synode met groote mcer-j
derheid het voorloopig cangen'omCn wetsartikel!
zal aannemen en verwacht daarvan een gun-
stigen invloed op de stemming* der prov. kerk-,
besturen! Tegen de bewering dat dc vrouwen
het stemrecht niet bëgeeren komt hij op, en
meent wel degelijk dot deze wensch toch leelt
onder een groot deel der vrouwen, ook al uit
zich die niet in betoogingen ol adressen
De heer Hubcr zegt tegenover de bewering i
dat de vrouw het stemrecht niet begeertdo
vrouw vraagt er niet om, maar dot hebben'
de bedeelden ook niet gedaan. De hoogstaande
vtouw verwacht dat het hear gegeven zal
worden als haar recht.
De heer Van Druten is er voor om aan zelf
standige vi ouwen het stemrecht toe te kennen,
maar aan de anderen niet. i
len slotte blijkt, dat bij stemming 12 vóór
zijn en 7 tegen, zood'ut nu nog moet worden
afgewacht de eindstemming van de prov. kerk
besturen. Vóór stemden de praeadviseurs cn
de secretaris, verder de heer en Schalk, Picard,
Prins, Cremer, Eilerls de Haan, Landsman, Van'
Veen, A. <le Haan, Temmens, Huber, Deelemnn
en Weylandtegen de heeren Steenbeek, Tyu-
sens, Veenman, Y<m Druten, Bongers^Zoete ei
Hannemo.
Betreffende de wijziging van art. 17 Alg. Reglv -1
art, 3 al. 4 van het Syn. Regl. Toer de Kerkex_
en toevoeging aan art. G van het RegT op
Examen bedoelende om te verhinderen de benoe»,
ming van vrouwen tOi ouderling of diaken en
haar toelating tot de Evangeliebediening, zegi
prof. Van Nes, dat hij het noodig acht deza
wijzigingen vast te stellen als aan de v^ouW
het stemrecht wordt gegeven.
Prof. Aalders acht wijziging niet noodig, onv»
dat historisch vaststaat, dat het ambt von pre
dikant, ouderling ot diaken altijd een mannelijk
orffbt is geweest. Men moet niet reglementee-
ren. wat geen reglementecring noodig heeft.
De secretaris sluit zich hierbij aan. Ook do
hear Steenbeck.
De wijzigingen van art. 17 A R. en art. 3
al. 4 van het Syn. R. op de Kerken worden tee
slotte aangenomen met 10 tegen 9 stemmen.
Dc toevoeging aan art. 6 van het Reglement
wordt overbodig geacht met 12 tegen 7 stem*
men.
Nu komt ter tafel het rapport betreffende ad-
haesiebetvrigingen rnet het verzoek van hot
hoofdbestuur van den Christclijken Nationale»
Werkmansbond, om de sociale cursussen aan
d* universiteit weder te herstellen.
Rapporteur is de heer Cremer.
De eerste conclusie van het rapport is om
aan het verzoek niet te voldoen.
De tweede conclusie is om niet in le gaan
het verzoek om cursussen in te stellen en daar
voor 2000 uit het fonds voor hoogcr onder
wijs beschikbaar te stellen. Deze conclusie
wordt aongenomen.
De derde conclusie luidt, den kerkdijken
hoogleereren te verzoeken hun invloed bij de
studenten in de theologie aan te wenden, opda(
zij een college volgen, waardoor hun inzicht ht
de sociale vraagstukken wordt verruimd en
studenten -daarbij den weg ie wijzen om hun be-
middeling te willen aanbieden, opdat een in dit
opzicht geschikt college eventueel buiten d®
faculteit kan worden gevolgd. Deze conclusie
wordt verworpen.
Prof. Van Nes doet nu een voorstel om da
kerkelijke hoogleeroren aie belast zijn met het
jopdc-rwijs in de christelijke ethiek, er op t«
wijzen, dat zij bij hun onderwijs den passenden
nadruk leggen op dc maatschappelijke vraag
stukken.
Dit voorstel wordt aangenomen.
Hierna volgt sluiting van de vergadering, di»
verdaagd woedt tot Vrijdagavond half tien.
B Liefdadigheid en vroomheid moeten al te
vaak dienst doen als morfine voorliet gewe
ten.
FEUILLETON.
Rpman naar het Duitsch
van
K. Oskar Klausmfinn.
31
Zo ging naar de poort en steeg in de auto,
frw'jl Werner zwijgend en geheel van zijn
«tuk volgde. Hij voelde, dat hij afwisselend
food en bleek werd over zijn ontactvol op-
treden Hij zette zich naast Dora in dc auto
t A™ chauffeur, naar hel Thercsia-
werk te rijden.
iZonder een woord te spreken, zat hij naast
Mora, voor de poort van.liet werk steeg hij
b?.°K voor Dora cn wilde heengaan. Dora
«e e een oogenblik, reikte hem dan cell
ar de hand en zei: „Hel blijft dus afgespro
ten: morgen beginnen ze cn maken hei mei
den grootsten spoed nf. U wilt me wel meedce-
^nnccr u denkt, dat het geheel klaar
7"n- Onderwijl kan ik zorgen voor liet
inwerven van leerkrachten.'»
Ze knikte lieili nogeens toe cn dan reed haar
Ulo snel heen.
r!?y",nCr. «in* nr>" zijn kantoor, gooide dc
»Wf ,Cn',n8<:n op dc lafeI cn 2ctte zich op zijn
«oor* mC' icl *evoel ,an iemand, die
«oor een zwaren slag getroffen is,
„Lomp en ontactvol! lomp enontactvol!"
sprak een slem van binnen. Ilad hij niet pre
cies gedaan als zijn beroemden voorganger?
Op een domme, lactlooze manier had hij zich
opgedrongen aan zijn meesteres, op een wijze,
>die hem diep moest doen dalen in de oogen
van- dit wantrouwige meisje. Alle goede voor
nemens, alle plannen, alle vaste besluiten, ze
waren in één moment weggevaagd- als kaf
voor den wind.
Het was een regelrechte liefdesverklaring,
die hij niet die paar woorden tegc^ het kleine
meisje,-aan Dora had gedaan.
Ja, als hij een vrij man geweest was cn
Dora niet zijn meesteres, niet dc rijke erf
dochter! Dan was zijn opmerking niet zoo
heel erg geweest, dan was ze misschien een
echte waagsprong geweest, zooals geoorloofd
is in de liefde en waarvan de vrouwen juist
wel houden. Het was nu echter een formeele
verklaring geweest op hel ongelukkigste oogen
blik en op de slechtste plaats.
Wat moest er nu verder gebeuren? Al zou
hij naar het wanhopigste middel grijpen, al
zou hff zich doodschieten - en hij voelde
grooien lust daartoe dan nog iou zijn dwaze
daad niet ongedaan zijn gemaakt. Die was nu
eenmaal geschied cn daar moest hij rekening
mee houden.
Mat dan? Hier was alles afgeloopen in Das
burg en in den- omtrek had hij geen kansen
meer voor de toekomst. Er bleef hem niets
anders over, dan dc rest van liet jaar door tc
worstelen, zich zoo gereserveerd en voorzich
tig mogelijk gedragen en zelfs voordat er ne
gen maanden verloopen waren, te verklaren,
dal hü de vaslc benoeming niet aannam, al-
Ihaus, indien hij voor die lijd reeds niet zijn
ontslag kreeg. Doch op deze wijze zou liet.
■•'•Jag van beide kanlen begeerd zijn cn hij
zou zichzelf dan bespaard hebben, eens sma
delijk weggejaagd te worden, zooals zijn voor
ganger tebeurtgevallen was. Het was toch wel
verstandig van hem geweest een proeftijd tc
bedingen.
Loodzwaar zou dc gedachte voortaan op
hem drukken, dal hij moest weggaan, cn dat
zijn tij hier verloopen was.
Zou hij verder nog iets kunnen doen, om zijn
dwaasheid weer goed tc maken? Dat was niet
"mogelijk. Hij kon zich natuurlijk niet bij Dora
verontschuldigen. DaL zou dc zaak van kwaad
tot erger maken en ha&r voorkomen als nieuwe
lompheden cn opdringerigheden. Tegen den
geheimraad kon hij zich niet uitspreken, want
deze was op reis cn per brief liet zich zoo'n
kwestie niet behandelen.
Zelfs tof zijn vriend, graaf Klinter, kon hij
zich niet wenden, want ten eerste zou deze
hem tocli weinig raad kunnen geven cn boven
dien was hij ook sedert cenige dagen op reis.
Er kwamen allerlei stukken, om geteekend
le worden.
Werner maakle ze in orde en ging na af
loop van zijn bureau-tijd huiswaarts.
„Wat nu, wat nu?" vroeg hij zich honderd
maal af.
Hij moest wachten wait er gebeurde. Hij kon
zelf in geen geval ingrijpen; hij moest in allen
gevalle afwachten, hoc Dora zich verder tegen
over hem zou gedragen. Waarschijnlijk zou ze,
om geen absoluut onhoudbare positie tc schep
pen, doen .alsof ze zijn dwaasheid niet be
grepen had. D^t zou het verstandigst cn
voor beide partijen ook liet aangenaamste
zijn. Te gelcgeperlij.d zou ze hem dan zijn ont-
lag zenden, cn hij zou geen niotiveering vra
gen; bij wist dgn, waarom men hem liet gaan.
Ook hij moest doen, alsof er niets was voor-
gevalle^; hij moest in niets tegenover Dora
van houding veranderen. Wie weet. of hij haar
wel zien zou, de eerstvolgende dagen. In elk
geval was zij bij hel afscheid van het There-
sia-<verk nicL onvriendelijk geweest. Ze had
hem zelfs een hand gegeven, zij hel ook na een
kleine aarzeling.
Dal moest ze echter v el doen, als zij de
tactelooshcid van Werner wilde ncgeeren.
Zoo nu en dan kwam bij Werner ook de dol
zinnige gedachte op, dat Dora misschien hce-
leniaal niet zoo. boos op hem was. Indien hij
haar eens niet geheel onverschillig was en zij
hem wel mocht?
Doch ook dan nog was zijn opmerking on
gepast geweest. Ook dan liad hij zich brutaal
en vrijpostig gedragen en moest Dora zich wel
gegriefd voelen.
Werner sliep dien nacht slecht. Bij zijn ont
waken echter voelde liij zich niet meer zoo
diep terneergedrukt als eerst en er kwam een
trots ovfcr hem.
Wat had hij eigenlijk misdaan?
Hij had verraden, dat hij Dora liefhad. Nu,
binnen kortcren of langeren tijd zou dat tocb
gebeurd zijn. Dit was even onvermijdelijk als
een natuurverschijnsel.
In vertwijfelde oogcnblikkcn klemt men zich
menigmaal vast aan spreekwoorden. Werner
herinnerde zich een Oostcrsch spreekwoord,
dat zegt: „Liefdé is als reukwerk; men kan hef
wegsluiten, doch het dringt door de meeste
dichte wanden heen. Vroeg of laat zou hij zich
verraden hebben: dan was het maar beter,
dal liel nu al gebeurd was. Des le eerder zou
hij tot klaarheid komen en zijn toekomst af
gebakend zien.
Nu moest hij zoo spoedig mogelijk naar een
betrekking omzien. Hij had nog eenige maan
den tijd cn hel zou hem niet moeilijk vallen,
ergens een plaats te vinden. In het Mijnbouw-
kundig Tijdschrift had hij eenige dagen .gc«
leden een advertentie gelezen voor een vacan
te betrekking, waar hij zeer goed voor in aan
merking zou kunnen komen en daar zou hij
dadelijk op ingaan.
Hij had grooien schroom, Dora voor het
eerst terug te zien. Hoe de betrekkingen tot
haarden eerslvolgenden tijd zouden zijn,"hiit£
geheel van haar af. Des middags zou hij haaf!
voor hel eerst terug zien en het leek hern,
alsof dc komende weken onder een drukkend
geheim zoüdcn staan, alsof deze tijd een mar
teling voor hem zou worden.
's Middags vóór drieën reed hij naar Saar*
kirchen en zette zich in hel dircclie-bureatr
zooals gewoonlijk aan zijn schrijftafel. Ijverig:
ging hij aan hel werk, doch zoo nu en da*!
hield hij even op om met ingehouden adem ta
luisteren, of hij Dora niet hoorde in haar ka-,
mer, die aan <lc zijne grensde en die slechte
door een deur daarvan gescheiden was. Nicte
bewoog zich echter in die kamer Dora had
niets te vragen en niets gewichtigst was er te:
bespreken, waarvopr haar beslissing moestf
worden verkregen. Tegen het eind van hel uin*
kwam de oude bureau-chef, <lc grijze ILirt<
mann binnen niet een aantal stukken, dief
moesten worden ondertcekcnd. Nadat dit weri£
achter dc rug W#s, zei de oude man, alsof heC
de meest ongewichtige mededecling was:
„Juffrouw Bucliwald is naar Neuenberg ge-
reden, om inkoopen te doen. Morgen gaat ze
voor geruimen tijd op reis. Zij zal over eem
paar dagen haar adres opgeven, zoodat ge<
wichtige zaken, waarover zij bcsjissen moe*
haar kunnen worden toegezonden."
(Wordt vervolgdjfL
