oudejaarsavond
A. J. van Zalingen,
LJIESTBMTI, Heek Varkensmaikt.-:- Telefoon Ho. lïl.
stadsnieuws"
lie ..Tsbanaii".
liet s.s. „Tabanan" is 19 December von
Jlatavia -jiaar Rotterdam vertrokken.
Het geschenk van maïs aan
Nederland.
De laatste -mailbooten uit "Zuid-ATrika be
vatten bijzonderheden omtrent de wijze
'waarop men te werk gaat om de 8000 Ion
„mielies" voor Nedexlar.d bijeen te brengen.
De beweging staat onder het eerevoorzitter
schap van generaal Botha.
Overal zijn comité's opgericht met het
deel maïs en geld in te zamelen. Botha-g-e-
zinden en Hertzogieten wedijveren met el
kaar om hun achting voor en medelijden
met Nederland des te meer te doen blijken.
'Sir Prederic de Waal en generaal Hertzog
b.v. droegen elk 25 bij lot het fonds. Onze
oud-Jandgenoot de uitgever H. de Graaf
schonk 50. Dr. Manie Steyn tien guineas,
fiet district Bethlehem, in den Vrijstaat,
slleen, zond reeds 1000 zk. maïs (ongeveer
een ton). De Afrikaners zullen dus wel hun
doel bereikeh, naar alle waarschijnlijkheid.
sleld volgens de geldende bepalingen de ge
vorderde paarden terug te verkrijgen.
Opgemerkt wordt, dat de persoon die een
paard terugvraagt, ten genoege van de mili
taire autoriteit het bewijs moet leveren dat
het door hem bedoelde paard zijn vroeger
eigendom is geweest en dat hij nimmer
rechten kan laten gelden op eenige schade
loosstelling als zijn vermeend vroeger eigen
dom* is afgeschaft oi niet meer aanwezig,is.
Terugkeer Belgische
vluchtelinge it.
Het officieel Belgisch Comiteit voor Ne
derland, belast met de repatrieering der Bel
gische \luchtelingen, meldt, dat eerstdaags
tot de repatrieering der- vluchtoordbewoners
zal worden overgegaan. De terugkeer dezer
vluchtelingen zal groepsgewijze zoo moge-
j lijk met extra-treinen plaats vinden. Onder-
j handelingen met de betrokken takken van
dienst zijn daarover nog gaande.
Reclame
De inlevering van graan.
De aanschrijvingen, door den regee-
ringscommissaris gericht tot de landbou
wers \an Twente om spoedig hun rogge in
4e leveren, en misschien ook de huiszoekin
gen in het begin van December, hebben tot
onverwachte resultaten geleid. Binnen één
week is alleen reeds door de landbouwers te
•Stad- en Ambt Delden meer dan 70.000 kilo
rogge afgeleverd.
Rantsoenen in Januari.
De minister van Landbouw heeft bepaald,
iat in het tijdvak van 31 December 1918 tot
?n met 28 Januari 1919 vSs de hieronder
jegeven rantsoenen zullen worden verstrekt.
Rijst 0.5 K.G., gort 0.2 K.G., peulvruch-
:en (bruine boonen of erwten ter beoordee
ling van R.D.K., zooveel mogelijk zal echter
met de aanvragen rekening worden gehou
den) 1 K.G., aardappelen 16 K.G., vleesch
(goedkoop schapen- en paarden-) (voor spe
ciaal aangew ezen gemeenten) 0.8 K.G., jam
0.4 K.G., kaas (alle soorten te zamen) 0.5
K.G., suiker 1 K.G., harde kalizeep 0.2 K.G.,
alles per hoofd; melk (volle) 0.1 liter per
hoofd per dag, melk (volle) met inbegrip
van zieken en kinderen 0.2 liter per hoofd
per dag; volle melkpoeder alleen voor zie
ken; tapte- of karnemelk 0.2 liter per hoofd
per dag; gecondenseerde taptemelk 0.2 K.G.
per hoofd; geconserveerde eieren, alleen
Voor zieken en ziekeninrichtingen; sago en
pakmeel, 40 K.G. per 1000 inwoners; kin
dermeel kinderen tot Yi jaar 0.8 K.G., van
Vi1 jaar 1 K.G.; vermicelli en macaroni 50
K.G. per 1000 inwoner^ p. 8 w.
Thee.
Reuter seint uit Londen:
De directeur van het War-Trade Depart
ment deelt mede, dat thans aanvragen voor
export van thee in overweging genomen
kunnen worden. Het is echter noodig, den
totalen uitvoer naar Skandinavië, Nederland
en Zwitserland tot het uiterste te
beperken. Aanvragen voor uitvoervergun
ning moeten vergezeld gaan van deugdelijke
certificaten.
M a x i m u m-p r ij z e n.
Kleinhandelprijs voor dextrine (onver
pakt) 0.37 per k< K.G.; voor pakmeel (on-
frpakt) of los aardappelmeel 0.13 per V*.
K.G. en 0.95per 100 gram; ingaande
1 Januari.
Sago en pakmeel.
De Minister van Landbouw heeft aan
de burgemeesters medegedeeld, dat*van 1
•Januari af de hoeveelheid sago. en pakmeel,
welke kan worden gedistribueerd van 40
K.G. per 1000 inwoners per vierwekelijksch
tijdvak, kan worden verhoogd tot 60 K.G.
Meer carbid beschikba'ar.
De minister van Landbouw heeft bij circu
laire aan de burgemeesters medegedeeld,
dat, hoewel nog steeds met de verstrekking
van Calcium Carbid de gTootste "zuinigheid
moet worden betracht, hij toch meent, in ver
band met de reeds aangekomen en nog te
verwachten voorraden, hen te kunnen mach
tigen, de in zijn circulaire dd. 5 November
1918 als maximum aangegeven hoeveelheid
van 2 KG. met ingang van de maand Ja
nuari a.s. tot 4 KG. te kunnen verhoogen.
Het komt den minister te meer noodig
voor, omdat de eerste volgende verstrekking
van petroleum, welke nog moet worden aan
gevoerd, in de meest gunstige omstandighe
den in den loop van de maand Februari zal
kunnen plaats hebben.
Inhouding van levensmid
delenbons verboden,
Door aen minister van» Landbouw is tot
de gemeentebesturen een circulaire ge
richt, waarin er op gewezen wordt, dat bij
nagenoeg de meeste gemeentelijke distri
butieregelingen aan de gemeentebesturen
de bevoegdheid is verleend een verbruiker
bij gebleken fraude als anderszins uit te
sluiten van het verkrijgen van regeerings-
goederen of te straffen met inhouding van
bepaalde kaarten of bons.
Eene dergelijke handelwijze is evenwel
in strijd met de beschouwingen en voor
schriften, vervat in de circulaire van 12 No
vember jJ. Daarom wordt den gemeentebe
sturen verzocht, voortaan van deze be
voegdheid geen gebruik meer te maken.
Verkoop van leger paard en.
Tengevolge van verschillende, niet voor
ziene omstandigheden, kunnen de overcom
plete leger paarden niet op zoon korten* ter
mijn worden afgeschaft als aanvankelijk de
bedoeling was.
Gedurende den tijd dat die paarden nog
tot de sterkte van het leger behooren blijven
de vroegere eigenaars in de gelegenheid ee-
Pestvogels. In het nabij Alme
lo gelegen Fleringen heeft men een 3-tal
pestvogels waargenomen; sedert 1913 kwa
men zij niet in. ons land voor.
De pestvogel, behoorende tot de orde der
zangvogels, heeft de grootte van een
spreeuw. In de middeleeuwen meende men,
dat hij een voorbode der "pest was, vandaar
zijn naam?
In het Noorden van Europa en Azië komt
hij veelvuldig voor; nu en dan ook in Mid
del-Europa.
De S-u ren dag in de M ij n in -
d u s t f i e. In de vergadering van de con
tact-commissie voor de mijnindustrie, gehou
den Maandag 16 Dec., is het voorstel tot in-
1 voering van den 3-nrendag in de mijnindu
strie besproken. Daarna h3d Zaterdag 21 de-
.zer in een der kantoren der Oranje^Nassau
j mijnen eene bijzondere - conferentie plaats,
waarbij aanwezig waren de heer Hacx, secre
taris der Mijnvereeniiging, de lieer Kous,
J secretaris van de contact-commissie en de
voorzitters van beide mijnwerkersbonden
De bezwaren van de particuliere mijn direc
ties tegen den 8-ureivdag werd op doze con
ferentie uitvoerig uiteen gezel: speciaal had
dc vermindering van d1 steenkolen-productie
door verkorting van den arbeidsdag betrof.
De vertegenwoordigers van. beide vakbonden
verklaarden een vermindering der productie
niet te verwachten door deze regeling van
j den arbcids-duur. De heer Ilaex, zegde daar-
na toe deze zaak opnieuw met dc vertcgen-
j woordigers van de particuliere mijnen tc 7ui
len bespreken. 27 Dee. is bericht van den
secretaris der contact-commissie ingekomen,
i waarbij werd medegedeeld, dat de particu-
lierc mijnen den S-urcndag hebben aanvaard,
en deze merle met hel oog op een nieuwe rege
ling der werkliedentreinen. op 1 Februari 1019
te zullen invoeren. Aan de contact-commissie
zal hieromtrent nog nader mededeeling wor
den gedaan.
Moord. Te Denekamp is*de 33-jarige
gehuwde landbouwer Schollen door de gebr.
W. met knuppels vermoord. De daders zijn
naar Almelo overgebracht en hebben volle
dig bekend.
Hoog water. De Waal heeft de
veerdammen voor Tiei bij een stand van
7.67 M. N. A. P. overstroomd. Het ver
keer, ook voor rij- en voertuigen, wordt on
derhouden dor stoombootjes met kleine
pont.
School- en Kerknieuws_
Ned. Horv. Kerk.
Beroepen te 2wollo, J. van DorptelToorn
Te Hoerjansdam. H. W. J. C. Jlanselanr te
Terheido (Westland). Te Bvakel, J. G. H. Rap
pard. cand. te Lage Vuursche. To St. Maar
tensdijk, P. Bokma te Schiedam,
i Bedankt voor Ouddorp, P. Bokma te
Schiedam.
Geref. Kerken.
Beroepen te Iiazerswoudo. N. Bvffinga te
Oosthom (Fr.). To Heinenoord, M. Gravend ijk
tc- Briello en Tinto. To Zwolle (vac. ds. Gis
pen). A. Hoenevbld te Nijkerk (Geld.). Ti
Maassluis (B.), J. Dounïa tc Pen Haag. TeK--.-
tendrecht, E. J. Wientjes te Barneveld.
CHrisl. Geref. Kerk.
Bedankt voor Hoogrveen. H, Visser te
Leeuwarden.
Doopsgezinde gemeente.
Beroepen te Loersum en Lappersum, R
C. de Lange to Woudsend.
Sport en Wedstrijden.
UITSLAGEN.
Neder 1. Voetbalbond.
Westelijke AfdeoHng.
Ie klasse.
A Amsterdam: Ajax— Sparta 3—0
Den Kaag H B. S.—H. F. C- 1—1
UtrechtU. V. V.Hercules gestaakt.
Haarlem Haarlem—D. F. C 4—2
BHilversum* GooiW. F C 20
UIT DEN OMTREK
Boud teu Neef. Oaderwijzorg.
Voortgezet wordt de discussie over de rechts
positie van den gesalarieerden bestuurder,
waarbij men gisteravond gebleven was.
Een afgevaardigde van Leiden houdt een
uitvoerig betoog, waarin hij het instituut van
een gesalarieerd" bestuurder aanvalt. De verga
dering moet goed onder het oog zien de kwes
tie toetreding bij het N. V. V. of de aanstel
ling veil gesalarieerde bestuurders.
De heer D ij k 'h u i s (Rotterdam) behandelt
het vraagstuk of een gesalarieerd bestuurder
ooi lid van het parlement mag zijn. Ook het
wachtgeld wordt besproken. Spr. vindt dit een
mooi ding.
De afdeeling- Rotterdam is van plan stem
ming aan te vragen on per slot van rekening
regen te stemmen. Een nieuwe commissie moet
dan in 'het leven geroepen worden om de kwes
tie nader onder de oogert te zien. Spr. verde
digt de motie-Rotterdam, luidendeDe alge-
meene vergadering spreekt als haar meening
uit, dat het pensioen en wachtgeld van de be
zoldigde hoofdbestuurders, de overige leden
van het hoofdbestuur, de redacteuren van „de
Bode", de leden van 'het Centraal Bureau voor
ondenvijsadviczen en kirvderbescherminst van
Saucycebroodjes, - fêagdutbroodjes,
Amantierces, Ahricozenbeinets, - Fram-
b©zersbeigiteis, Appelbeignets, Berliner-
bollen, - Appelbollen, - Sneeuwballen,
Appelflappen, IVSoscovisehe Tulbanden
de ondersteuningskas en de propagandisten ge
lijk moeten zijn aan het laatstgenoten salaris
of de laatstgenoten tegemoetkoming en dot de
stortingen voor hun pensioen en voor dat van
Kim weduwen en weezen bchooren te komen
geheel ten- bate van den Bond van Nederland-
sche Onderwijzers.
Den afgevaardigde ven Hilversum heelt
het rapport van de commissie ook teleurge
steld, omdat net lijdt aan een volkomen gemis
van argumentaties. Die heeft geredeneerd bij
de moderne vakvereenig'ngcn wordt de redac
tie van het orgaan opgedragc-n aan de gesala
rieerde bestuurders, en daarom moet dat bij ons
ook. Spr. vraagt zich af, of 'het oude systeem
niet altijd naar ieders genoegen is geweest.
De zakelijke critiek die altijd op de Bode-redac
tie werd uitgeoeiend was altijd heel gering.
Als er waarheid in. die critiek zit, dan kan die
ondervangen worden door conferenties van "de
redactie met het hoofdbestuur. Ccize critiek is
immer veel minder geweest dsn die in de an
dere vekvereenigingen op de redacties hunner
bieden. (Geroep niet waar
Spr. bozigt dezelfde argumenten als de vo
rige spreker tegen de kwestie ox een gcsala
rleerd bestuurder tevens lid van het parlement
mag zijn. Zij zitten den met handen en voeten
gebonden aan de politieke partij die hen af
vaardigt. Er moet alleen gedacht worden aan
de belangen van den Bond en daarom zijn de
functies van gesalarieerd bestuurder en Bode
redacteur onv ere enigbaor.
De afgevaardigde van Amsterdam deelt
mede, hoe men in Amsterdam denkt over de
aangevoerde eerderv.*erpen. Hij bestrijdt geheel
de meening van den Leidschen afgevaardigde,
dat gesalarieerde bestuurdcren niet noodig zijn.
Hij wul aangesteld zien n et één, maar drie
noofdbestuurders. Maar zoo iemand kan niet
tegelijk Kamerlid zijn, want dan zei men z-ien
dat men dan g-enamen tijd geen dagelijksch bar.
stuur heeft, omdat zijn leden in de Kamer zijn.
Spr. stelt zich echter op het standpunt, dat het
een ramp voor den Bond zou zijn, als de voor
zitter Cssendorp weg moest gaan. omdat hij
Kamerlid is. (Applaus). In Amsterdam wil men,
-iat men in het hoofdbestxmr een zoodanige re
gelirvg zou treffen, dat Cssendorp in het hoofd
bestuur zitting kan blijven nemen, om advie
zen te verstrekken. De dagelijksche leiding ken
hij niet meer waarnemen, maar adviseeren ken
hij nog wel; als gids, als loods kan hij cos
nog jarenlang van dienst zijn.
De heer Lamers (hoofdbestuur) is in prin
cipe een sterk tegenstander van gesalarieerde
bestuurders, evenwei niet, omdat het geld kost.
Ze zijn niet noodig en niet gewenscht. En wat
de commissie thans voorstelt (3 'gesalarieer
de bestuursleden) is de consequentie ven het
besluit van verleden jeer om éc'n bestuurder
aan te stellen. Vooral door het lidmaatschap
van de Tweede Kamer maakt men van de»n ge-
heelen gesalarieerden b?stuurder n paskwil. Het
is zeker in het nadeel van den Bond, als zoo n
gesalarieerd bestuurder tevens Kamerlid is. Het
kc*n soms wel een voordeel zijn, want Ossen-
dorp kan meer van den Minister* loskrijgen dan
het hoofdbestuur, maar op den duur kan het
toch niet. Toch heeft spr. zich in de commis
sie, waarvan hij lid was, er niet tegen verzet-
want we hdBfcen hier ie doen met iemand, die
al Kamerlidis. Wij mogen iemand, die door
zijn kieztrs naar., het parlement wordt geroe
pen, niet belettc-rT"zijn plaats in de volksver
tegenwoordiging in te nemen. Dit is de eenige
reden waarom spr. er voor is. In het algemeen,
meent spr., is een hoofdbestuurder-Kamerlid
gewoon hoofdbestuurder.
De lieer v. Zadelhof! verdedigt nog eens
het voorstel van de commissie en de houding
van het hoofdbestuur, waarvan hij lid is.
Spr. acht het vsn het grootste belang, dat er
in de Tweede Kamer iemand zit, die van de
onderwijswereld op de hoogte is, in v.ien alles
wat zij wil on wensoht als het ware gekristal
liseerd is. Voor onze vakbond is dat van de
grootste beteekenis. Cssendorp. is door de S.
D. A. P. niet candidaat gesteld als politiek man,
maar als onderwijsman (applaus).
De héér Posthumus (Den Haag) repli
ceert.
In stemming wordt gebracht het voorstel
Het hoofdbestuur von den Bond bestaat
uit negen leden, waarvan 3 worden gesala
rieerd.
Dit voorstel wordt met grocte meerderheid
aangenomen.
Het principieele de combinatie van bezol
digd hoofdbestuurslid en Tweede Kamerlid
wordt eveneens aangenomen onder geweldig
enthousiasme.
De verdere voorstellen aangaande de 3 be
zoldigde bestuurders worden mét het oog op
den jij d en bloc aangenomen.
Een volgend jaar wordt de rechtspositie van
die bestuursleden behandeld.
In stemming wordt gebracht het voorstel:
Aan de gesalarieerde bestuurder Ossendorp
wordt gedurende zijn lidmaatschap van de
Tweede Kamer der ~Staten-Generaal als hoofd
bestuurder een honorarium toegekend van
f 2500 per jaar. Deze regeling treedt in wer
king 1 April 1919.
Voorstel afdeeling Den Haag: het hoofd
bestuur of het Centraal Bureau verwerkc de ge
gevens over de gevoerde salarisactie der laat
ste jaren als statistisch materiaal, dat dienen
kan voor een eventueele propaganda voor la
tere tijden.
Zonder discussie of stemming aangenomen.
Voorstel van de afdeelins Groningen:
de algemeene vergadering draagt het hoofdbe
stuur op te trachten de onderwijzers aan de
door het rijk gesubsidieerde cursussen tot op
leiding voor de hoofdakte pensioengerechtigd
te maken.
Zonder discussie en stemming aangenomen.
Voorstel van de afdeeling Amersfoort:
de algemeens vergadering draagt het hoofdbe
stuur op pogingen te doen, welke er toe leiden
kunnen, dat de pensioenstortingen in het ver
volg zijn voor rekening van Rijk of gemeente.
Dit voorstel wordt verworpen.
Voorstel van ue afdeeling Den H a a g
Vóór de behandeling in de Tweede Kamer ean-
vsngt ven de wijziging van de Onderwijswet
houdt de Bond een groote openbare vergade
ring, w aarop onze wensohen inzake onder wijs
wetgeving worden behandeld-
Aangenomen zender stemming.
Voorstel der aldeelirig Arnhem: de alge
meene vergadering droge het hoofdbestuur op,
een krachtige propaganda voor schoolboden te
voeren.
A rm genomen.
Voorstel der afdeeling Delft: de alge
meene vergadering verzoeke het hoofdbestuur
zich in verbinding te stellen met andere ver-
eenigingen, die op het gebied van kinderbe
scherming werken, om te ageeren voor een be
paling gericht tegen opkoopers, waarbij het
koopen van goederen van kinderen strafbaar
wordt gesteld.
De afgevaardigde van Delft geeft een toe
lichting De criminaliteit van de jeugd dient
bestreden te worden. Vele kinderen worden tot
diefstal verleid, doordat zij de gestolen waar bij
opkoopers kwijt kunnen. De opkoopers worden
zelden achterhaald. Alleen wanneer verboden
wordt in elk gevel van jeugdige personen te
koopen, kan de opkooper voor de rechtbank
zich niet redden met de leugen ik wist niet,
dat het gestolen was.
Dit voorstel wordt aangenomen.
Een voorstel van de afdeeling Gouda be
treffende de keuring van onderwijzers wordt
eveneens aangenomen.
Verworpen wordt een voorstel van de efdee-
ling Doorn om aén de wet op het L. O. een
artikel toe te voegen, dat ondenvijzers(essen)
de gelegenheid openstelt de openbare raadsver
gaderingen te kunnen bijwonen.
Bij de rondvraag herdenkt de Voorzitter
twee der bondsleden, n.l. de heeren Wegerif en
Dijkgraaf.
De V oorzitter doet mededeeling van een
in de gisteren gehouden huishoudelijke verga
dering aangenomen motie, waarin het hoofdbe
stuur opwekt tot samenwerking om stappen te
doen de uitzonderingen in de wet op het sta
kingsrecht te doen vervallen. Het acht die wet
krenkend en ongemotiveerd.
Ook de volgende motie wordt aangenomen
De algemeene vergadering", overwegende
dat het tot heden in sehippersklassen en
-scholen gegeven onderwijs volstrekt onvol
doende geacht moet worden en'dat boven
dien duizenden schipperskinderen van alle
onderwijs verstoken zijndringt er bij de
Regeering op aan, maatregelen te nemen,
tengevolge waarvan aan alle schipperskin
deren geregeld en voldoende onderwijs ge
geven zal worden.
Daarna wordt de vergadering gesloten.
Kennisgeving
Burgemeester,en Wethouders van Amersfoort
maken bekend, dat het bureau van den Burgerlij
ken Stond op Nieuwjaarsdag voor het publiek
geopend zal zijn des voormiddags van 8;I9
uur, uitsluitend tot het doen van aangifte van
geboorte of overlijden.
De hiervoor noodige aanvrage moet geschie
den aan het Gemeentehuis, mondeling" of schrif
telijk, uiterlijk tusschen 8 en 8 *A uur des voor
middags van dien dag.
Amersfoort, 27 December 1918.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. VEENSTRA. v. RANDWIJCK.
Een Rondgang.
Wat is het straatbeeld in eenige weken
veranderd I
Fransche, Engelsche en Portugeesche en
ook wel Hollandsc'he militairen, maar geen
Belgen meer.
Ja toch, er zijn er nog, al is 't niet vee!.
We -dachten de Belgische dorpen te vin
den bev.aakt door een wachter op zijn een
tje. Zoover is 't nog niet.
't Nieuwe dorp aan den Soesterweg heeft
nog zijn bestuurder luitenant Wuyts en Eli
sabethsdorp adjudant Willem, want al valt
er niet meer te besturen, te bestieren is er
nog veel.
Zoo troffen we laatstgenoemde in volle ad
ministratie, opteekenend 't aantal wasch-
kommen, zeepbakjes" en zoo meer.
Daar herinnerden we ons den pendant van
dezen dag, toen al dit 'huisgerei aankwam.
Ook toen vielen we raidden in die admini-
■tratie. Hoe lang schijnt dat nu al geleden
Sedert dien is Elisabethsdorp sterk uit
gebreid. bieden staan daar 176 huisjes, niet
meegerekend die, welke aan de andere zijde
der spoorbaan vlak aan het kamp Vlasak
kers zijn ongetrokken.
Het Nieuwe dorp heeft 27 groote èn f
kleinere woningen.
Dit alles gaat nu naar België. De houten
gebouwen zijn ervoor geconstrueerd.- De
kopschroeven worden losgedraaid en de var-
schillende onderdeel en kunnen opgeladen
en vervoerd worden.
Wanneer dat zal plaats hebben, daarvan
is de datum nog niet vastgesteld. Men be
grijpt dat het spoorvervoer in België nog;
lang niet normaal is. Om dit afbreken te'
verrichten, verblijven aan den Soesterweg
nog vijftien gezinnen en Elisabethsdorp'
heeft eveneens personeel cm tc demonise
ren. Al'bertsdorp valt buiten de verhuizing?
de woningbarakken aldaar zijn geen Bel-?
gisch bezit. Mogelijk gaan zij els hauw
materiaal over aan den -Protestantenbond
voor een vacantia- en herstellingsoord. Men
weet dat de grond waarop AJberisdorp is
gebouwd door den heer Blooker voor ge
noemd doel is geschonken.
In Elisabethsdorp vonden we ook neg be
trokken de woning der dames van de So
ciety of Friends, c'e vereeniging welke niet
alleen achttien huisjes schonk, maar te-»
vens vrouwelijke hulp zond voor ateliers ten
behoeve der Belgische vrouwen. Over het
werk van hoog£ waarde door deze damei
verricht, hopen we binnenkort meer uitvoe
rig te kruinen schrijven.
Wanneer de moeders in d ateliers sai\
't werk waren, stonden de kleintjes ondei
goed toezicht in kinderkamer of kindertuin
We zagen een foto van zyo'n groep in
een afgesloten zandhoakje, de aangenaam
ste plek voor zulke kleuters.
Op de kiek waren ze echter niet doende
met vormpjes en schopjes. Ze stonden op
gedrongen tegen het draadafschutsel, want
daarbuiten was een vioolman, die de peu
ters lustig toespeelde.
En nu hooger den Berg op naar een on
der Belgisch werk, naar het Monument, dat
uitdrukking geeft van dankbaarheid wat Hol
land deed aan dit door den Duitsch ondei
den voet geloopen ongelukkig volk.
Belgische dankbaarheid En het gesar er
gedreig van enkele Belgische blsden En
de ontvangst in Esschen van de Hollandsche
begeleiders der repatrieerenden
Ja zeker, dat alles is waar, en ook onn het
station Amersfoort zijn treinen gepasseerd
waarop kwetsende woorden stonden ge
schreven. Dat alles geeft echter niet de
minste reden om getoonde dankbaarheid als
verdacht aan te zien.
Drie zaken moet men niet vergeten.
Overal is plebs en ziin laaghartige luiwij
Amersfoorters weten daarvan ook mee 4e
praten.
Ten tweede kan menige Belg ook inder
daad soms gegronde reden hebben gehad
om tegenover enkele Hollanders verstoord
te zijn. Vergeten we naet, dat tegenover het
scheldwoord „kaaskoppen" een uitdrukking
van Hollanders stond, welke nog meer he
le edigend was.
En ten derde moet niet vergeten worden,
dat de Hetze tegen ons land mogelijk als
ondergrond heeft de strijd tegen het
Vlaamsch.
Evenals de Vlamingen zich uiten, dat roof
aan Nederland een slag in eigen gezicht is,
zoo moeten ook wij gevoelen, dat de aanval
op ons Hollanders eigenlijk een aanval is op
de Nederlandsch sprekenden.
En 't zijn. niet de Walen, die in dezen
voorop staan met de keisteenen. Honderden
van dezen hebben te Zeist vol lust de Ne-
deriandsche taal geleerd, 't Fanatiekst zijn
altijd de proselieten, de verfranschte Vla
mingen, de Franskiljons.
Velen in Amersfoort mochten wel dege
lijk oprechte uitingen van dankbaarheid ont
vangen.
We zagen deze week bij een familie, zulk
een blijk, bij 't afscheid hartelijk aangeboden
en eveneens aanvaard, 't Was een magni
fiek stuk werk van huisvlijt, dat ontzaglijk
veel geduld en honderden uren arbeid had
gevraagd, 't Was het mooiste wat de ver
trekkende had te schenken. En dit is nog
maar een voorbeeld.
Het Monument op den Berg, in Februari
ter bezichtiging opengesteld, zou officieel
aan het Gemeentebestuur van Amersfoort
worden overgedragen als in 't goede sei
zoen de aanvullende blo_em- en plantversie*
ring zou zijn aangebracht.
De zomer kwam en verging en de over
dracht bleef uit.
De wapenstilstand 'kwam, België werd vrij,
de geïnterneerden en vluohtelingen keerden
weer, maar de overdracht bleef steeds uit.
^Nieuwsgierig trapten we den Berg ophet
Monument zelf zou ons mogelijk iets zeggen
En dit deed het ook.
Neen, dat was geen vergeten zaak. De
terrassen zorgvuldig begrint, de palmhoag*
jes 2i?iver geknipt, het bouwwerk af
Hoe 't er van binnen uitzag konden we niet
nagaan, de traphekken waren gesloten.
Waarom dan dit uitstel?
Een bezoek bij den heer Buyse bracht ons
de oplossing.
't Wachten was op de voltooiing van het
hoofdtafereel in de binnengalerij van hef
Monument
Waren een veertien dagen geleden nog
geplaatst vier prachtige stukken van den
schilder Gos, schilderingen in nabootsing
van gebrand glas, het hoofdtableau „België
herboren" van den schilder De Smet (Laren)
bleef nog uit. Een indroevige reden is de
oorzaak. Schilder de Smet is 't op heden niet
mogelijk zijn werk te voltooien. Alle werk
lust is hem ontzonken, de inspiratie is vleu
gellam zijn zoon-was onder de slachtoffers
van Weesp.
Het Monument, ontworpen en uitgevoerd
door Belgische kunstenaars in medearbeid
van de Werkscholen uit het interneerings-
kamp. ondergaat het lot van alle bouwwex-
