""binnenland
utrecht
r Mannheim, geruststellend luiden, besloot de
re ge erin g morgen den staat van beleg op te
beffen. In Mannheim is de toestand nog zeer
verward, Meerderheidssocia'isten en onaf-
bankelijken strijden om de heerser?pp!j.
De atryd in Kosland.
Libau, 2 3 Febr. (W. B.) Dei* bclsje-
Aistischen troepen, die vanaf kaap Domes-
nas aan de noordpunt \an Koerland over
het ijs opmarcheerden, is het gelukt de eilan
dengroep Oesel te bezetten. Het eiland
Moor. is door Esthlandsche troepen reeds
heroverd
STAAT EA REGEERIR8,
IGF ES DIPLOMATIE, LEGER ES VLOOT
PERSONALIA
De Staatscourant van heden 21 Fe
bruari bevat o. a. de -volgende Kon. besl.:
den eerste-luitenant J'. M. van Kempen, lid
van het vrijwillig militair-automobiel-korps,
öp zijne aanvrage, een eervol ontslag verleend
uit zijne betrekking bij genoemd korps;
de heer Sv. Duiteaneijer, te rekenen van af
1G Januari 1919, tijdelijk werkzaam gesteld
aan het Departement van Oorlog;
met ingang -\an 1 Maart 1919. op het daar
toe door hem gedaan verzoek, een eervol ont
slag uit den militairen dienst verleend aan
den tijdelijk als ziodanig benoemden reserve
luitenant-kolonel H. W. de Back, van de in
fanterie der landweer;
den tijdelijk als zoodanig benoemden reser
ve-kapitein W. L. Zonnevylle van de artil
lerie der landweer, op het daartoe door _hem
gedaan verzoek, een eervol ontslag uit den
militairen dienst verleend.
bevorderd tot den rang van minisler-resi-
flent met behoud van hun post en persoonlij
ken titel jhr. mr. A. v. d. Goes en jhr. nr. J
E. de Sturler, zaakgelastigden met den per
soonlijken titel van buitengewoon gezant en
gevolmachtigd minister resp te Lissabon en
Athene;
ingetrokken de benoeming tol ontvanger
der invoerrechten en accijnsen van A C. J-
Vcrhoeff, te Zwolle tot ontvanger 3c kantoor
der directe belastingen tc Amsterdam en als
zoodanig benoemd J. J. van Pienbroek. te
Helder.
K(et Belgische KBitexienisme*
Havas-Reuter seint ons uit Brussel:
In verband met de herziening van de ver
dragen van 1839 en de verklaring van jhr.
Kamebeek in de Ncderlandsche-Tweede Ka
mer zegt de Eioile:
„Minister Hymans heeft tegenover de
groote bondgenooten de kwesties uiteenge
zet, waarbij België belang heeft. Het is een
zaak tusschen hen en ons. tot op het oogen-
h!ik waarop, in overeenstemming met onze
groote vrienden, eventueel besloten zal wor
den een oplossing te zoeken, die, indien ze
de Nederlandsche belangen zal raken, niet
zal worden getroffen, zonder Nederland te
hooren."
Het blad voegt hieraan toe: ,.De houding
die Nederland op het oogenblik aanneemt is
roef de goede, v.ant het ;s "altijd onhandig
een hou san. te nemén die doet vermoe
den dat men bij voorbaat besloten is afwij
zend te beschikken op vragen die nog niet
eens geformuleerd zijn."
(Neen, dai is waar, maar wat die nog
niet geformuleerde vragen zullen inhouden,,
daarover loten de organen der Belgische
openbare meer in g ens niet in het duister, al
neemt de Belgische regeering zelf nog zoon
sfinxachtige houding aan!
Er» och arme, als België daarbij niet eens
v.'n „groote vrienden" hadf) Red. U. D.
Naar it Brussel aan het Hbld. wordt
geseind hervat de Amsterdsmsehe wethou
der Vliegen zijn door den oorlog onde'bro
ken medewerking aan de „Peuple met eenc
correspondentie over de Kollandsch-Belgi-
sche quaestie. Vliegen zegt overtuigd te zijn,
dat de Belgische socialisten des te scherper
gekant zijn tegen elke gewelddaad, waar
door een bevolking tegen wil en dank van
de een'e naar de andere natie zou moeten
overgaan, daar België nu metterdaad weet,
door zijne weduwe, Maria van der Slot (23
December 1807 in de Geertekerk begra
ven), onder de firma Wed. H. Beltink en
Zoon gevoerd, om na haar verscheiden ge
heel door hun zoon Hendrik (5 Augustus
1770 in de Geertekerk gedoopt) te worden
overgenomen.
E>e toenemende statie bij hunne begrafe
nissen toont aan, dat de Bettinks voortdu
rend in welgesteldheid waren vooruitgegaan,
terwijl de gegevens uit den Franschen tijd
bewijzen, dat hun familie-zaak allengs tot
grooten bloei was gekomen, al deelde zij
ook in hei algemeen verval dier dagen. Nog
In 1808 verrichtten meer don 300 mannen
sn vrouwen huisarbeid voor Bettink's fabriek.
In den normalen tijd, toen overzeesc'ne
aanvoer van grondstoffen nog mogelijk was,
ontving zij belangrijke, aanvoeren van wol
uit Spanje. Bovendien verwerkte zij aan
zienlijke hoeveelheden inlandsche wol en
groote kwantums zijden- en linnen-garens,
ïn lafer tijd had de leider zich bij de om
standigheden aangepast en werden de^weef
sels zijner fabriek „alle van inlandsche wolle
gefabriceerd, except de blouwboesel, waar
van de scheering linne of Brunswijker gaa-
ren is, en den inslag van inlandsche wolle".
En toen sommige artikelen moeilijk meer
gemaakt konden worden, was Bettink in één
der laatste jaren van de 18de eeuw met het
laten breien van kousen begonnen, weer een
huisindustrie die aanmerkelijke voordeeien
opleverde.
Bij het onderzoek, in 1801 naar den toe
stand der nationale industrie ingesteld, weet
Bettink den achteruitgang der textielnijver
heid „doordien de inkomende rechten op
de buitenlandsch gefabriceerde goederen
luet hooi? eenoei? ziin; ook dat pr veele zul-
wat verdrukking door buitenlandsche ty-
rannie beteekent.
Vliegen zegt dat Maastricht en Heerlen
•Hollandsch willen blijven, hei Calvinistisch
Zeeland wil geen annexatie. België weet dit;
het blijkt ten overvloede uit de zeer sterke
protestbeweging in die sreken.
Vliegen stelt voor, dat België vrije vaart
op de Schelde zal hebben met de verplich
ting voor Holland de Schelde overal even
diep te houden als de zeeverbinding van
Rotterdam, toestemming te geven voor het
graven van een kanaal van Antwerpen naar
Gladbach door Hollandsch Limburg en het
recht van gebruik van dat kanaal op Hol
landsch gebied, met dezelfde regeling als
voor de Schelde, voor Holland het recht rle
Maas te kanaliseeren naar eigen goeddun
ken van dichtbij Visé tot waar de oevers
uitsluitend Hollandsch zijn, en vrije veart
voor 'beiden op de Maas en de verplichting
tot verbinding van het kanaal Antwerpen
Glodbach met de gekanaliseerde Maas.
Op die wijze worden de economische be
langen van België geheel verzekerd en
wordt een mogelijke vijandige verhouding
tusschen kleine naburige naties gekeerd.
De „Peuple" antwoordt aan Vliegen, dat
aan de gevoelens der Belgen tegen alle
annexionistische politiek niet kan getwij
feld worden. De onlangs op het congres der
Arbeiderspartij aangenomen motie-Uytroe-
ver geeft te dien opzichte volkomen zeker
heid. Aan het beginsel van het zelfbeschik
kingsrecht der volkeren blijft de socialisti
sche partij getrouw.
Dit is ook de politiek der Belgische regee
ring en van hare vertegenwoordigers ter
vredesconferentie. Anders zou Van der
Velde noch minister van justitie zijn, noch
afgevaardigde te Parijs. Doch, gaat het
blad veort, het Hollandsch-Belgisch vraag
stuk bestaat, en kan nog op andere wijze be
schouwd, dan uit annexionistischen of des-
annexionistischen hoek. Belgisch (sic!) Lim
burg is Belgisch geweest en werd met ge
weld en dank zij de willekeur der groote
mogendheden in 1839 van België losgerukt,
ondanks roerende protestaties der bevol
king. Dit was een soort Hollandsch impe
rialisme, en het bewijst ook, dat onze Ba-
taafsche broeders prachtig vasthouden wat
ze vast hebben gegrepen. Tachtig jaar heb
ben zij Limburg-vastgehouden. Geen zware
onderdrukking was het heel waarschijnlijk,
maar een voorspoedige politiek van assimi
latie, daar thans, na het derde geslacht, de
gehechtheid der Limburgers aan Nederland
zoo krachtig aan den dag komt als blijkt
uit de correspondentie van Vliegen, wiens
vriendschap voor België bekend is, zoodat
zijn oordeel zwaar weegt.
Dit geregeld zijnde, gaat de „Peuple"
voort, stippen wij aan, dat Vliegen met ons
accoord gaat. De economische afhankelijk
heid van Belgie in de stroomen-quaestie
dient te eindigen. Vliegen's oplossing kan
mede worden overwogen, waar het er om
gaat onze belangen met die van Holland te
verzoenen. Hoofdzaak is, dat onderhandeld
worde in een geest van hartelijke eenstem
migheid en broederlijkheid.
3E«n SBiernstlonaal Inehtvaart-
rerkc-er.
Naar de Tel. in aansluiting aan hare mc-
(Icdceling omtrent liet internationale lucht-
vaartverkeer verneemt, zal 3 Maart a s. een
i cgecringscommissie naar Londen vertrek-
bestaande uit de heeren kapitein E. Fuld,
;ccrclaris der commissie voor luchtvaartver-
keer van de Kou. Ned. eVr. voor de Lucht
vaart: kapt. jhr. Van den Bcrgh van Heem
stede, prof. Van Ever dingen. A. W. Bosch,
directeur van Publieke "Werken te Amster
dam. en kapt. Van Hevst. Deze commissie zal
aan de Nederlandsche regeering advise heb
ben uit tc brengen omtrent haar bevindingen
aldaar in zake baar onderzoekingen, omtrent
het internationale luchtvaartverkeer opge
daan.
Prof. Hugo de Vries. Het Wee
rver Korr. Bur. seint ons
De Raad van State heeft de benoeming
goedgekeurd van Prof. Hugo de Vries te
ke goederen (zoo men zegt) gesloken wor
den, waarvan weinig of geheel geen tollen
betaald worden, en eijndelijk doordien de
levensmiddelen, huishuuren c. veel hoo-
ger zijn dan in andere landen.
„Tot redres zoude kunnen dienen, dat den
uitvoer der Inlandsche wolle geheel werd
verboden, of er een uitgaand recht van 50
p.Ct. op te stellen, den uitvoer van de hier
te lande gesponnen gaarens geheel te ver
bieden of gelijk uitgaand van 50 p.Ct. er op
te stellen. De inkomende rechten der mate-
rioale geheel of gedeeltelijk op te hef
fen, en verders de fabriekanten en werklie
den aan te moedigen door praemien, gelijk
in andere landen geschied."
In 1808, toen bij de inzending voOr de
tentoonstelling „eenige inlichting omtrend
den staat der fabrik" moest worden gevoegd,
werd „van wegens de stukgoederen" mede
gedeeld, dat het debiet nog met den dag
verminderde. „De reedeneri hiervan susti-
neere te moeten bestaan, dat dezelfde zoort
van goederen ook door buitenlanders gefa
briceerd worden en hier na dit koningrijk
verzonden, aan wien- de arbeidslonen 30, 40
a 50 percent minder komen te staan dan
aan ons, waardoor zijlieden het veel minder
per el of stuk dan wij kunnen verdebiteeren.
„Het debiet, zederd de tien laatste jaren
door elkaer gerekend, welke allen aan koop
lieden in dit koningrijk verkogt en geleverd
zijn, bedraagd circa 400 stukken per jaar.
De werkende perzonen voor deeze-zaak be
dragen plus minus 300 menschen.
„Wegens de fabrik der kouzen", zoo ver
volgde Bettink zijne mededeelingen, „kun
nen met bereekerving der 10 laatste jaren
niet hetzelfde handelen als met de stukgoe
deren tresrhied is, ui: hoofde dezelve maar
Amsterdam tot eerelid van de wis- en na
tuurkundige afdeeling der Weensche Aca
demie voor Wetenschappen.
CPER8ARE ER BIZQRQERE LICHAfGEVS
Eeonowiseke Eend.
Onder leiding van prof. mr. M. W. F.
Treub is te Amsterdam een algemeene ver
gadering gehouden van den Economischen
Bond ter bespreking van het werkprogram,
waarna aan een commissie zal worden op
gedragen een voorloopig werkprogram sa
men te stelien, dai van kracht zal zijn tot
de eerstvolgende algemeene vergadering.
Nadat verschillende leden hun wenschen
en verlangens hadden kenbaar gemaakt,
deelde de voorzitter mede, dat met de ge
maakte opmerkingen door de verschillende
commissies rekening zal worden gehouden.
Daarna hadden besprekingen plaats over
een concept-werkprogram voor de gemeen
tel aden, waai bij de voorzitter de toelichting
gaf, dat het werkprogram alleen ten doel
heeft de algemeene richting aan te geven in
welke naar het oordeel van den E. 3. de ge
meentepolitiek behoort te worden geleid.
Waar er zooveel verschil ;s in aard en om
vang der g .-meenten, kunnen onmogelijk al
le punten van toepassing zijn op alle soor
ten van gemeenten, welke ons land kent.
Goedgekeurd werd, dat de E. B zal ijve
ren voor een achturigen werkdag en den.
vrijen Zaterdagmiddag.
Het punt gemeentebedrijven werd aange
nomen. Daarin wordt-o.m. uitgesproken, dot
bij de gemeentebedrijven winst niet op
den voorstand mag staan.
De oprichting van gemeentewinkels wor
de tegengegaan en met de belangen van
den middenstand worde rekening gehou
den.
Het artikel gemeentegrondpolitiek werd
ongewijzigd goedgekeurd. Het artikel be
doelt dat er ter voorkoming van particuliere
speculatie in bouwterreinen de gemeente
moet streven allen bouwgrond in handen te
krijgen. De uitgifte geschiede bij voorkeur
in erfpacht.
De voorziening van het woningbouw-
vraagstuk moet krachtig gesteund worden
door uitvoering van de Woningwet.
Wat het punt onderwijs betreft, zal een
commissie benoemd worden, in verband met
het aanhangige wetsontwerp om hierom
trent een nieuw artikel vast te stellen.
Wat financiën betreft, wenscht men
schoolgeldheffing naar draagkracht. De be
lastingdruk moet zoo billijk mogelijk ver
deeld worden. De heffing der gemeentebe
lastingen moet progressief worden voor
zoover de aard der belastingen en de wet dit
toefeten en de verhoudingen in de gemeen
ten er zich niet tegen verzetten.
Bij het art. volksgezondheid en -ontwikke
ling wenscht de E. B. dat de gemeente zal
zorgen voor nauwgezette controle op voe
dingsmiddelen, het verkrijgbaarstellen van
goed drinkwater, het inrichten van bad- en
zweminrichtingen en gelegenheid voor
schoolbaden, maatregelen bij besmettelijke
ziekten en verder zooveel mogelijk o.a. voor
een doelmatige rioleering, het inrichten van
lokalen, waar vrouwen haar wasch kunnen
doen, de oprichting van volksgaarkeukens
er» kosthuizen.
Verder.zal'de Bond ijveren voor het ne
men van de volgende sociaal-economische
maatregelen.
De gemeente stelle openbare arbeidsbeur
zen in en bevordere in overleg met de orga
nisaties van belanghebbenden de arbeids
bemiddeling en de bestrijding der werkloos
heid en haar gevolgen.
De gemeente bevordere krachtig de ver
meerdering der voedselproductie door het
beschikbaar stellen aan arbeiders en met
hen gelijk te stellen ingezetenen van voor
tuinbouw geschikte terreinen, voor eigen
gebruik. De gemeente zorge voor de oprich
tingen instandhouding van een doelmatige
brandweer. De gemeente zorge voor de op
richting en instandhouding van inrichtin
gen voor de verzorging van ouden van da
gen, armen en weezen.
even zo lange tijd heeft bestaan of is be
gonnen, dog is jaarlijks zoo aanmerkelijk ge-
agresseerd, dat gepasseerde jaare in de fa
brik gemaakt en aan de kooplieden verkogt
is ruijm 15400 paaren. De perzonen hier
toe werkzaam zijnde, bedragen plus minus
400, dezelve vermeerderen nog dagelijks
door het menigvuldig debiet."
Om de fabriek gaande te houden, achtte
Bettink vrijdom van impost op turf en zachte
zeep of het geringe bedrag dat tot voor een
paar jaren gegolden had, en een milder pa
tent voor werklieden en fabrikanten nood
zakelijk.
Ter tentoonstelling van 1808 waren' door
de fabriek uitgestald
„zwart vijfschagt, el breed, a 30, 34 en
42 stuivers per el,
zwart wolsatijn, V* el breed, a 28 en 32
stuiver per el,
blauw wollen boesel, 5/« el breed, 21 stui
ver per el,
gekleurde gebreide kousen in 9 soorten,
van 28 tot 31 Vs stuiver per paar."
Deze artikelen behoorden dus ongetwijfeld
tot de spécialité's van Bettink's fabriek, maar
de „Commissie tot het onderzoek van de
voorbrengselen der Hollandsche volksvlijt
en de toewijzing der eereprijzen" ging ze
onopgemerkt voorbij. Eenige onderscheiding
verwierven zij niet-
Wat er verder van de fabriek geworden
is kwam tot heden niet aan het licht, ver
moedelijk heeft ze spoedig opgehouden te
bestaan, of ging ze in andere handen over.
In de overzichten van het Utrechtsche fa
briekswezen, in 1811 en 1812 opgemaakt,
wordt ze al niet meer genoemd.
G. A. EVERS.
fWordt vervoledL-
Ter voorkoming van werkloosheid ver-
vroege de gemeente, voor zooveel noodig
en mogelijk, de uitvoering van gemeente
werken, als wegenaanleg, verbetering van
wegen, onteigening van daarvoor in aan
merking komende terreinen etc.
De gemeente bevordere de oprichting van
en steune de vereen., die zich met de uit
voering der Landarbeidswet belasten.
De Voorzitter constateert dat het werk
program voor de gemeenten is vastgesteld,
uitgezonderd het punt onderwijs.
De vergadering ging ten slotte ovei tot
een huishoudelijke zitting.
Nationaal TreietUixfi.
Van betrouwbare zijde wordt medege
deeld dat binnen enkele dagen tot liet afdruk
ken van den oproep aan het Nederlandsche
volk kan worden overgegaan.
Niettegenstaande van enkele personen in
kleine Zuid-Hollandsche gemeenten hunne
antwoorden, op een door het Provinciaal Co
mité tot hen gericht herhaald verzoek om
eén plaatselijk comité te vormen, dan wel om
als correspondent op te treden, nog niet zijn
ingezonden, werd er vlot gewerkt.
Vertrouwd wordt echter dat bedoelde ant
woorden alsnog in deze week bij den secreta
ris zullen inkomen
ONDERWIJS EN KERK.
Academische exemens.
Amsterdam. Gesleegd voer het doctoraal
examen in de rechtswetenschap de heer J
Gans Jr.
Doopsgezin-de Gemeenten.
Te Haarlem is in den ouderdom van 91 jaar
overleden de heer K. de Lanoy, emeritus-pre
dikant bij de Vereenigde Doopsgezinde ge
meente te Haarlem.
GEMENGDE BERICHTEN
Als de vrede komt! De Vereeni-
ging Middelburg Vooruit te Middelburg
heeft in beginsel besloten als de vrede ge-
teekend is een vredesfeest te organiseeren.
Een goede pr ij s. De gebroeders
Speelman te Sassenheim verkochten een
2^-jarigen voshengst voor niet minder dan
ƒ9000.
Staking van bouwvakarbei
ders Heden is een gedeeltelijke staking uit
gebroken onder de boiuvs akwerlclicdcn te
Nijmegen. De staking is geproclameerd op de
7 groote bouwwerken en omvat ongeveer 200
arbeiders. De kwestie* gaat voornamelijk om
een loon geschil
Inbraak bij een juwelier. Door
middel van braad hebben inbrekers zich he
dennacht toegang verschaft tot perceel Cein
tuurbaan 115 te Amsterdam, waar gevestigd
is de juwelierszaak van den heer C. J. Legcl-
Er is voor een waarde van 8000 aan gouden
en zilveren voorwerpen ontvreemd. De da
ders zijn onbekend.
Zwarte pokken. Te Strijp heeft
zich bij zekeren v. H. een geval van zwarte
pokken voorgedaan.
Scabiës-gevallen. In AlkmaaT
komen verschillende gevallen van schurft
voor.
Aangezien geen barakken aanwezig zijn,
kan het voorschrift der medici tot opneming
niet worden opgevolgd.
De enige barak voor besmettelijke ziekte
is geheel bezet door roodvonk- en andere
patiënten.
STADSNIEUWS.
De Derde Nederlandsche
Jaarbeurs.
n.
Lucasbotnerkf
Daar sta je nou als Jaarbeursverslag
gever I
Je komt door den ingang het terrein op
en je ziet links van je heele rijen monster
kamers. Je draait je hoofd naar rechts en je
oog treft een dito rij. Je hebt vooraf in den
catalogus een paar stands aangeschrapt,
waar je naar toe zult gaan, maar ols je naar
de eerst-aangeschrapte toe wilt stappen,
trekf een andere expositie je aandacht, je
treedt binnenen je bent je volgorde
kwijt.
Op het Lucas Bolwerk is het meeoendeel
hout- en borstel-industrie: meubelfabrieken,
fabrikanten van huishoudelijke artikelen,
van houten speelgoederen, van ijskasten en
koelcellen, borstelfabrieken en hezemfabri-
kanten exposeeren er. De oorlog heeft in al
deze bedrijven gTOote malaise gebracht. In
de eerste oorlogsjaren was de invoer van
hout uit het buitenland als gewoon, maar
langzamerhand werd de toestand kritieken
Verschillende firma's hadden echter nog
buitenlandsch hout in voorraad, zoodat al
tijd nog geleverd kon worden. Meer deed
zich in enkele branches gevoelen de mangel
aan draadnagels, schroeven, e.d. Vóór den
oorlog werden die uit Duitschland aange
voerd, maar na verloop van eenigen tijd
stond die aanvoer absoluut stil. Thans ko
men voorraden los van kettinghandelaars,
waardoor de prijzen ook weer verlaagd wer
den. De oorlog heeft ook veel goeds voor
onze Nederlandsche Industrie gebracht. Zoo
spraken wij een firmant van de firma Ley-
den, Van Beest en Co. uit Rotter
dam, fabrikanten van kantoormeubelen, die
ons verklaarde, dat tegenwoordig alles zelf
w*fcdt gefabriceerd, waar vroeger sommige
meubelen kant en klaar uït het buitenland
kwamen, om hier verkocht te worden.
Op het Lucasbolwerk exposeert ook de
heer S. Weinberg uit Amsterdam, fabri
kant van Hengelsport-artikelen. Ook deze is
door den oorlog zelf gaan fabriceeren, voor
al complete vischtuigen. Vooral deed zich
hier gevoelen hét gebrek aan bamboe on aan
blik. Besloeg de expositie van hengelstok
ken op de eerste beurs twee wanden, op de
tweede was zij al geslonken tot één wand,
terwijl zij thans, op de derde beurs nog geen
halven wand beslaat. Het gebrek aan blik
heeft het vreemde gevolg, dat men voor bus-
sen aan hengelstokken oude reclameplaten
gebruikt. Binnenin kan men nog de letters
zien staan. Vroeger was een erfkel vischtuig
samengesteld uit artikelen die uit 4 of 5 ver
schillende landen kwamen, terwijl nu alles
Nederlandsch fabrikaat is.
Ook celluloïd-artikelen zijn aanwezig1, in
welke artikelen ook een groote prijsstijging
valt te constateeren. Thans is de prijs vrij
wel constant, maar natuurlijk zeer hoog, me
de door gebrek aan grondstoffen.
De vuurwerkafdeeling is vertegenwoordigd
door de Nederlandsche Pyrotech-
nische Fabriek, voorheen firma G
J. Ruysch, te Utrecht.
Verschillende soorten van vuurwerk zijn
hier geëtaleerd r vuurwerk voor de scheep
vaart, o-a. een reddings vuurpijl, kamer- en
tuinvuurwerk, bengaalsch vuur met en zon
der damp, enz. Zeer lijdt "tnen hier aan het
gebrek aan grondstoffen, daar die bijna alle
uit Duitschland moeten komen. De prijsstij
ging van deze artikelen bedraagt 150 pro
cent en meer. In den laatsten tijd beginnen
er weer meer bestellingen te komen.
Ook ontmoetten wij nog een aardig er-
satz-artikel, namelijk in de borstel-industrie.
Vroeger kwamen de grondstoffen voor de
borstels en bezems uit Engelsch-Indië, qit
Amerika (Mexico) en uit Nederlandsch-Irt-
dië (de cocos). Toen die aanvoer geheel
werd stopgezet, werd naar een andere
grondstof omgezien, en deze werd gevon
den in de z.g.n. Spaansche rotting. Deze
stof, daarna gekookt, gewalst en gespleten
stof, daarna gehorst, gewalst en gespleten
tot vezels. De borstels, gemaakt van de al
dus toebereide vezels, slijten zeer gelijkma
tig af. Het ersatzmiddel is goedkooper, en
heeft in het gebruik bewezen even goed te
zijn als de echte borstels. De oude planten-
vezels zijn echter weer op komstzij zuller
dan gerantsoeneerd worden onder de bors
telfabrikanten, die al vóór den oorlog fabri
kant waren.
Een aardige nouveauté is eveneens een
houten handvat voor strijkijzers, ter vei van
ging van de traditioneele lap om het hmd-
vat. Hoe dikwijls gebeurt het toch niet, dat
de lap door de hitte van de bout gaat
schroeien of in brand vliegt. Dit ge-aar
wordt door het houten omhulsel, dat pre
cies om het^ handvat heen past, voorkon en.
De N.V. I d u s t r i a te Baardwijk
exposeert rieten meubelen, die op een bij»
zondere manier geverfd worden. Meestal
worden ze gebeitst of gelakt, maar door
aanraking met vocht wordt dit al gauw wiL
Dit wordt tijdelijk voorkomen door een laag
vernis, maar als die is afgesleten, staat men
v.eer voor hetzelfde feit. Bovenstaande fir
ma kleurt de meubelen door middel var. een
chemisch proces, waardoor de tint volkomen
bestand is tegen vocht. Het riet, waar-an
de meubelen stoelen, fauteuils, wie. en/
enz. gemaakt worden, is echt Hollen- scK
riet. Vroeger werd de rotting uit onze 1 io-
niën in Duitschland bewerkt, waarna wij het
weer van onze oostelijke naburen komian
terugkoopen!
Dat het slachtverbod nog een nadeellgen
invloed zou kunnen uitoefenen op onze in
dustrie, zal wel niemand hebben kunnen be
vroeden. En toch is het zoo. Op het Lucas
bolwerk is een monsterkamer gehuurd «-'do~
een fabrikant van ijskasten en koelcellen
En die heeft wel degelijk den invloed op ziji*
omzet van het slachtverbod kunnen bemer
ken.
Verder menglede het ookno g aan rollen
onder de kasten, die uit Amerika moeten ko
men, en aan koperen krukken aan de deu
ren, in wier plaats nu zv/art gelakte ijzeren
zijn aangebracht.
Nendc.
De Neude heeft een gedaantewisseling
ondergaan in optima-forma. De groote pom
is spoorloos verdwenen tenminste he
lijkt zoo. Zij is nu gehuld in een planket
mantel en blijft daarin tot de 'Jaarbeurs
weer tot het verleden behoort of tot de
toekomst, zooals men 't noemen wil Dan
wordt zij weer uit haar donkere gevangen
schap verlost. Het anders zoo stille plein,
waar hoogstens de schooljeugd een voetbal
match geeft, tegen het verbod van de politie
in, is nu veranderd in een drukken, han
delsbeurs". Niet zooals op Zaterdagmorgen,
als maikfventers hun oud-ijzer, boeken enz.
in primitieve tentjes te koop aanbieden,
maar in een rij van warenhuizen, die ieder
weer een apart artikel tan toon steilen
Recht tegenover den ingang bevindt zijcK
de groote stand van de Kon. Fabriek van
metaalwerken van de firma Stokvis, Arn
hem. Door groen beschilderde ruitjes wordt
het daglicht er geweerd, maar het kunstlicht
spreidt er een overvloedig licht uit. In het
begin hield de firma zich hoofdzakelijk b^zig
raet het vervaardigen van lampen, maar
hierbij is in de laatste j'aren de fabricatie
van sanitaire artikelen gekomen, in het bi-
zonder van kranen.
Het plafond is behangen met töllooze
lampen en lampjes. De firma legt zich vooral
toe in de verbetering en vereenvoudiging
van de bestaande lampen, terwiji steeds ge
tracht werd deze een smaakvoller aanzien
te geven. Zoo hangt daar een lamp, waar
de electrische draden niet meer door pijpen
gaan. De koperen stangen dienen hier alleen
om de' lampjes te dragen. Dan zijn er ver
schillende nieuwe modellen van huiskamer-,
salon-, gang-, piano- en toiletlampen. En
lampjes voor booten. Daaraan vooral heeft
de firma veel aandacht besteed. Aan den
wand hangen bijvoorbeeld eer» paar smaak
volle wandornamenten, die bestemd zijn
voor de „Johon de Wit", de nieuwe boot
van de Kon. Ned. Stoomvaartmaatschappij.
Een practische vinding is een hulskamer-
