Geldersche Credieivereenipg
AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de ËEMLANDER
Stilden Pa !s-!i or lep s$
buitenland
LAD.
DERgS
Politiek Overzicht
ARNHEM.
Gestort Kapitaal
Reserven
Opgericht 1866.
3l/2 °/o
4 °/o
1
Willem Groenhuizen
Langestraat - Amersfoort
FEUILLETON.
TROTS.
13e Jaargang
No. 92
s»
Zaterdag
11 October 1916
fci
Woensdag 8 Oct.f heeft in
het Duitsche rijk een volkstelling plaats ge
had, waaromtrent ons nog geen berichten
bereikten en allicht door veel tijd vorderend
onderzoek nog geen berichten konden be
reiken. Maar: één feit zal heel gemakkelijk
zijn vast te stellen: de cijfers zullen vee
geringer zijn, don mogelijk zou zijn geweest,
indien geen oorlog had plaats gevonden:
honderdduizenden zijn gesneuveld, vermin
dering van geboorten was mede hier een
gevolg van, terwijl tevens de blokkade en
de hiermee gepaard gaande ondervoeding
zuigelingensterfte, sterfte van volwassenen
en alweer geboortevermindering in de
hand heeft gewerkt. Maar er is nog een
feit. waardoor de bevolking van Duitschland
met millioenen vermindert: de door den
ongunstigen afloop van den oorlog noodza
kelijk geworden gebiedsafstand, waarin
Duitschland genoodzaakt was toe te stem
men bij verdrag.
Tot aan den wereldoorlog hadden sinds
1875 de volkstellingen telkens .na een tijds
verloop van vijf jaren plaats en wel op den
Ten December; het laatst werd de Duitsche
bevolking geteld op 1 Dec. 1910. Om be
grijpelijke redenen vond de telling in 1915
niet plaats.
Bij de laatst gehouden volkstelling bleek,
dat Duitschland werd bewoond door 64.9
m'rilioen zielen, terwijl voor I Pee. 1905 cti
1 Dec. 1900 deze cijfers bedroegen: 60.6
millioen en 56.4 millioen.
De volkstelling zou reeds eerder worden
gehouden: de Bondsraad nam n.l. den 21.
October van het vorige jaar het besluit ze
te doen plaats hebben op 4 Dec. 1918, maar
engevolge van de Novemberrevolutic is
hiervan niets gekomen. Thans is, door een
noodwetje van 16 Juli 1919, de tellingsdag
bepaald op 8 Oct. van dit jaar. Hij is van
bizondere beteekenis, daar, volgens de be
palingen van het vredesverdrag voor enkele
gedeelten der provincies Silezië, Oost- en
West-Pruisen, alsmede voor Sleeswijk-Hol-
stein volksstemmingen moeten plaats vin
den.
Wilson's veertien punten waarborgden
het zelfbeschikkingsrecht der volkeren
maar de vredesbepalingen hebben dit recht
geenszins intact gelaten; alleen heeft de
Entente voor enkele districten toegestaan,
dat er een plebisciet wordt gehouden. Tot
deze referendumgebieden behooren:
y. van de provincie Silezië de kreitsen-
Nnmsiau, Kreuzburg, Rosenberg, Oppeln
(stad en land), Groszstrelitz, Lublinitz, G'.ei-
wïtz-Stadt, Tost-Gleiwitz, Tamowitz, Beu-
then (stad en land), Königshütte-Stadt, Hin
denburg (Zabrze). Kattowitz (stad en land),
Plesz, Rybnik, Ratibor (stad en land), Kosel,
Leobschütz en Neustadt;
2. van de provincie Oost-Pruisen de kreit-
Oletzko, Lyck, Lölzen, Johannisburg,
"..-burg, Ortelsburg, Rössel, Allenstein
(-.■ad en land), Neidenburg, Osterode;
3. van de provincie West-Pruisen de kreit
sen: Marienburg, Stuhm, Rosenberg en Ma
rien werd er;
4. van de provincie Sleeswijk-Holslein de
bitsen: Hadersleben, Apenrade, Tondern,
-nderburg, Flensburg (stad en land) en
1 fusura.
In de daarvoor in aanmerking komende
districten hebben niet alleen de daar wo
nenden, die den leeftijd van twintig jaar
hebben bereikt, het recht aan de stemming
deel ;e nemen, maar ook degenen, die in
Ket stemmingsgebied geboren zijn. De
volkstelling, die op 8 Oct. werd gehouden,
zal tegelijk bepalen welke der in Duitsch
land vertoevende personen het stemrecht
hebben.
Maai cr zijn ook districten, waarvan
Duitschland afslancl moet doen, ronder dat
door een volksstemming de bevolking wordt j
geraadpleegd. Dit is met name het geval
met de provincies Posen en het grootste,
gedeelte van de provincie West-Pruisen, j
Evenmin vindt reeds thans een volksstem-1
ming in het Sanrbekken plaats, daar vc> tns
de vredesbepalingen de bevolking van hel
Sanrbekken 'pas na afloop van een termijn
van vijftien jaren na het van kracht worden
van 't vredesverdrag opgeroepen zal wor
den om zich uit te spreken over het toe
komstig lot van 't Sanrbekken. Het stem
recht bezitten hier slechts de personen, die
den tijde der stemming ouder dan iwintig
jaar zijn en die ten tijde van de ondertee-
kening van 't verdrag in dit gebied gewoond
hebben. En de streken Eupen en MalmêdyY
Een blad als de Deutsche Allgemome Zei
tang is te dezen opzichte zeer sceptisch ge
stemd en schrijft:
„Je oordeelen naar het optreden der Bel
gen in deze districten wordt ook het zelf
beschikkingsrecht van de bewoners dezer
districten in gevaar gebracht."
Het Zwitsersche gezantschap is door het
Duitsche departement van buitenlandscne
zaken door middel van een nota op de
hoogte gebracht van een reeks voorvallen,
die zich hebben afgespeeld in Amerikcwn-
sche compagnieën van gevangenen, die zic:h
in Frankrijk bevinden. In de nota wordt de
klacht geuit, dat de Duitsche krijgsgevange
nen voortdurend slechter worden behandeld
en gebruikt worden om in het weder op te
bouwen gebied de meest inspannende en
gevaarlijke werkzaamheden te verrichten.
De Deutsche Allgemeine Zeitung zegt over
deze aangelegenheden nog meer bizonder-
heden te kunnen mededeelen:
Zoo was in Juli van dit jaar een groep
manschappen van de 98e arbeiderscom
pagnie in het kamp van St. Loubes bezig
met het verbranden van kruit en schietka
toen. De voorzorgsmaatregelen ter bescher
ming van de manschappen tegen het gevaar
voor ontploffingen waren niet toereikend,
want toen werkelijk een grooter kwantiteit
springstoffen in brand geraakte, bekwamen
de gevangenen, die met dit karwei hezig
waren, ontzettende brandwonden, met het
gevolg dat niet minder dan 26 van de on-
gelukkigen oni het leven zijn gekomen en
slechts 3 h 4 gespaard zijn gebleven.
Toen de 98e compagnie later door de
101e compagnie gevangenen werd afgelost,
weigerden dezen, hetgeen valt te begrijpen,
dezen gevaarlijken arbeid te verrichten.
Deze ongeneigdheid om aan 't werk te gnnn
werd gestraft; zij die zich weigerachtig had
den betoond, werden opgesloten op water en
brood; toen ook daarna deze manschappen
niet bereid waren aan de bevelen gevolg
te geven, kregen zij niets meer te eten: drie
dagen lang bleven zij van voedsel versto
ken. Daarna werd den gevangenen weer 450
gram brood voor dien dag verstrekt, maar
de voedselverstTekking ging gepaard met de
bedreiging, dat, wonneer de gevangenen bij
hun weigering volhardden, zij wegens mui
terij gestraft zouden worden. Eindelijk, cioor
honger gedwongen, gaven de manschappen
het verzet op en werden zij, hoe verzwakt
zij waren, genoodzaakt bij het verladen van
munitie arbeid te verrichten, die onnoem
lijk veel van hun krachten vroeg; ieder
hunner moest dagelijks meer dan honderd
centenaars verladen.
De omstandigheden, waaronder de Duit
sche gevangenen over het algemeen leven,
zijn beklagenswaardig; zij moeten dagelijks
negen uur lang /.waren arbeid verrichten bij
een hitte van 30 h 40 graden en ontvangen
als vergoeding 20 centimes per dag, terwijl
Fransche arbeiders, wien veel lichter werk
wordt opgedragen, dagelijks 20 a 30 Cranes
verdienen.
Maar er zijn nog veel meer feiten ver
klaart het door ons genoemde Duitsche or
gaan, die wijzen op een verslechtering van
den toestand der Duitsche gevangenen in
de Amerikaansche kampen.
Vóórdat de wapenstilstand werd gesloten,
DEPOSITORENTÊ:
een maand
drie maanden
een jaar
f 10.000.000
- 4.400.000
opzegging 3°|
bereikten Duitschland talrijke gunstige be
richten uit de Amerikaansche kampen, maar
wat nu vernomen wordt, is met die berich
ten volkomen in strijd, vindt de D. A. Z
Vooral uit het kamp van 19 sur Tille komen
talrijke klachten. De gevangenen zijn ge
legerd in gebouwen, waar nóch tafels, nóch
banken zich bevinden; de eenigste zitplaats
wordt gevormd door het bed, maar het is
verboden van de bedden des daags gebruik
'te maken, zoodat de mannen van vijf uur
tot den tijd van slapen gaan en bovendien
gedurende de middaguren het moeten doen
zonder zitplaats. De verschillende com
pagnieën in een kamp zijn door prikkel
draad van elkander gèscheiden, zooclat er
geen onderling verkeer kan plaats hebben,
terwijl tevens de bewegingsvrijheid ten zeer
ste is beperkt.
Verder is in het Amerikaansche gevan
genenkamp van Tours sinds 17 Juli een or
der te lezen, waarin wordt verklaard, dat de
gevangenen goed zijn ondergebracht en dat
daarom geen bezwaren mógen worden in
gebracht. Werd gezondigd tegen deze or
der, dan mochten de sportterreinen niet
meer worden bezocht, terwijl ook de rond
gang door het kamp alsdan zou worden
verboden. Een feit is het, dat de behande
ling der gevangenen in het kamp van Tours
eenvoudigweg menschonwaardig is. Ook
hier ontbreken tafels, zitplaatsen en een in
richting, waar het waschgoed kan worden
gereinigd. Manschappen, die bij het optrek
ken of neerhalen van de Amerikaansche
vlag de voorgeschreveneerbewijzen niet
brengen, worden met arrest gestraft.
In de nota wordt de bemiddeling ingeroe
pen van de Zwitsersche regeering, opdat
déze genoemde feiten, ter kennis brenge van
de Amerikaansche regeering en een scherp
protest laat hooren. Tevens wordt de Zwit
sersche regeering verzocht zich het lot te
willen aantrekken der Duitsche krijgsgevan
genen, die zich in de handen der Ameri
kanen bevinden, opdat in bun toestand
eenige verbetering moge intreden.
Daar de Britsche en de Fransche regee
ring vertegenwoordigers der beschermende
mogendheden toestonden een bezoek te
brengen aan het kamp, dat in het gebied,
hetwelk weer wofdt opgebouwd, Zien be
vindt, diende ook de regeering der V. S.
bereid te zijn, den vertegenwoordigers van
Zwitserland toe te staan een bezoek te
brengen aan de kampen der krijgsgevange
nen, teneinde een onderzoek te kunnen in
stellen.
Tot zoover de zienswijze en feitenweer
gave van de Deutsche Allgemeine Zeitung.
Een bericht van Amerikaansche zijde, dit
zij een verdediging van de handelwijze der
Amerikaansche autoriteiten of wel een
logenstraffing der beschuldigingen, zal ver
moedelijk wel niet lang uitblijven.
Buitenlanösche Berlchtm
Rome, 9 Oct. (N. T. A. Draadloos van
Lyon). Het Giornale cl ltalia meldt, dat na
beraadslaging over de internationale kwes
ties de ministerraad zich heeft beziggehou
den met het eindigen van den oorlogstoe-
stond in Italië. De ministerraad zou, volgens
hel blad, besloten hebben den koning voor
te stellen een besluit te teekenen, waarin
verklaard wordt, dat de oorlogstoestand ge
ëindigd is. Verder zou de ministerraad een
commissie benoemd hebben, belast met het
onderzoek der financieele bepalingen der
vredesverdragen, peze commissie zou wor
den voorgezeten door den onder-staalsseci e.
toris.
B e r 1 ij n, 9 Oct. (N. T. A. Draadloos uit
Nauen). Uit Elzos-Lotharingen worden we
derom uitwijzingen op groote schaal ge
meld. De laatste dagen werden alleen al in
Baden 10.000 uitgewezen personen ver
wacht. Het onder dak brengen veroorzaakt
groote moeilijkheden.
Brussel 9 O c t. (H. R.) Het bericht
omtrent de tromstaking is afkomstig van de
Dernière He ure.
Berlijn, 9 Oct. (W.-B.). De nieuwe
preniieleening zal waarschijnlijk begin Nov.
tot een bedrag van Mk. 5 milliard worden
uitgegeven in coupures van Mk. 1000. De
leening draagt geen rente en is aflosbaar in
30 jaar. In de eerste 40 jaar zullen 3 mil
liard, in de overige 40 jaar nog 2 milliard
worden afgelost. De koers van inschrijving
is 100 pet. De helft moet in contanten, de
andere helft kan in oorlogsleeningen wor
den gestort. In de jaarlijks twee maal plaats
vindende premietrekkingen zullen telkens
25 millioen in den vorm van premies, w.o. 5
van 1 mill., ónder 10 pet. aftrek worden be
taald.
In de jaarlijks eenmaal plaatsvindende
amortisatietrekking zal op Mk. 1000 kapi
taal telkens Mk. 50 of een bonus worden
betaald,, die voor de eerste 30 jaren
Mk. 1000, voor de volgende 10 jaren
Alk. 2000 en voor de laatste 40 jaar
Mk. 4000 bedraagt. Elk tweede getrokken
stuk heeft recht op de bonus. Bovendien kan
de houder na 20 j'aar den staat zijn bezit
opzeggen. Aan de leening zijn bepaalde
belastingvoorkeuren verbonden.
Frankfort a/d M a i n, 9 O c t. (W. B.)
De internationale Jaarbeurs te Frankfort
verheugt zich in een buitengewoon druk be
zoek uit het buitenland, bovenal uit de Scan
dinavische landen. Holland en Zwitserland.
Er werden een groot aantal vraagstukken be
sproken, die thans inzake het internationale
goederenverkeer een groote rol spelen.
Praag, 8 O c t. (C. S. P.) Naar aanlei
ding van hel bericht, dat aan de volksstem
ming in Teschen en in de comiiaten Zips
en Orava ook die personen zullen kunnen
deelnemen, die vóór 1 Aug. 4914 daar v/oon-
den, zonder evenwel het burgerrecht te - 0-
zdten. heelt het département van buitenland-
schc zaken oenc mededeellhg openbaar .v-
maakt, waarin wordt' verklaard, dat de Cce-
chische vredesgedelegeerden slechts instem
men met een volksstemming op voorv.aurJeJ
dat alleen die personen aan de volksst •li
ming kunnen deelnemen, die reeds vóór lil
Aug. 1914 het burgerrecht bezaten, en Jal
verder van te voren dè Poolschc en CseriiU
sche troepen en alle militaire organisation,
het gebied moeten hebben verloten.
Praag, 8 Oct. C. S. P.) Zondag
en Maandag is erbijgewoond door
minister-president Tusor en de voor ze
kere partij zitting hebbende ministers.,
een sociaal-democratische rijksconlereniUv
gehouden, waaraan 3000 gedelegeerden;
deelnomen. Jn de Europeesche worsto»
ling tusschén reactie en revolutie slaat
de Czecho-Slowakische sociaal-democratie
aan de zijde der revolutionnaire de
mocratie. Ook wenscht zij vrede met Rus
land te sluiten, waar de triomf der reac'-fe
een slechten invloed zou hebben op de te-
publikeinsche ontwikkeling van het land en
in dien geest oen terugslag 7.011 kunnen heb
ben op Czecho-Slowokijc.
Wot de binnenlandsche politiek aangaat,
spreekt dc partij zich uit voor de uitoefe
ning van actieven invloed op de rogeering.
en het parlement. Zij staat echter vijandig;
tegen elk denkbeeld van dictatuur.
Ncw-York, 9 Oct. (N. T. A. Draad
loos van Annapolis). Naar dc „New-Yorld
American' mededeelt, ontkende staats
secretaris Daniels het bericht uit Rome als
zouden de Amerikaansche strijdkrachten in
de AdriotiscJie Zee bevel hebben gekregen
zich van dé DalmatlscHe kust terug te trek
ken.
N e w-Y o r k, O O c t (N. T. A. Draadloos
vön Annapolis). Naar het departement van
buitenlandsche zaken mededeelt, is de toe
stand van verwarring in Rusland een gevolg
van den strijd tegen de bolsjewistische re
geering. Dertien bolsjewistische commissa
rissen moeten in een Sovjetvergadering op
25 Sept, j.l. Ie Moskou door bommen zijn ge
dood. In Moskou zou de staat vai^ beleg zijn.
afgekondigd. De bolsjewisten stemmen toe.
dat de strijdkrachten van Denikin len zui
den van Orel, tot op een afstand van 400
mijlen van Moskou gevorderd zijn. De vre
desonderhandelingen tusschén de bolsjewis
ten en Estland zijn op het doode punt geko
men. De bolsjewisten zouden de onmoge
lijkste pogingen aanwenden om de boeren
kalm te houden.
N e w-Y o f k, 1 O O c t. (N. T. A. Draod*
loos uit Annapolis). Het hedep door dr..
Grayson uitgegeven bulletin luidt: Geen
feitelijke wijziging in den toestand van clon
president De lichte beterschap, die giste*
ten word vastgesteld, duujt voort. j,
STAATSLOTERIJ
l»e liuosflie prlj7.Q!i der 5. klitsse.
TRACKING VAN VRIJDAG 1(1 OCTOBER.
Premie v<in /'.TWO: 171(11.
/'200 52111».
71): 1)70 1252 llllli.'i 3211 37W 5773 11122 111173
7711 801(5 8111! 8783 10119 11290 11183 15378
13195 1*5078 17S21! 19(150 19229 20866 21170.
NIETEN
'KG 583 1785 2002 2352 21155 2111» 2017 2051
1728 277(1 2899 3070 11270 3320 3313 111 19 1101
11157 l:S85 17118 1705 5098 5160 (1181 6213 6558
0509 0979 71*8 7357 75113 ?86H 7879 8111 8155
8511 9108 9209 10929 11091 111211 11503 11583
11728 11859 12125 12448 12550 12790 12811
1325(1 13593 13976 11080 11.112 11592 15572
15881 151)93 10119 10388 10025 17317 17917
18027 18191 18298 18185 19010 19198 19324
19703 20910 21001.
Ingehouden nummcis 1 lol en met 115 1191
(ol en mei 1250 11151 lui en int i 2(10; 21111 tot
en mei 2220; 3001 lol en met 3050 .1301 lol en
niet 3110; 3811 lol en nrel 3875; 1801 lot en
mei 1X75, "e; lil tol en mei 5(8810721 lot cn met
G/.8)7101 lot en met 7150; 7G2G tot en n\ot;
7690: .S22G toi en met 8270 8651 lot en mot
8700; 0080 lot cn met. 9720 151211 tol en met1
ÏO.JPO 10701 tol en met 10750 1120! iet en' mol
Het is een weelde, te kunnen lachen om
eigen gedachten.
JUWELIER
Roman
door
Mi ff. J. LAMBEBTS I1URRELBRINCK.
..Dat nooit, nooit van z'u leven, alle drie of
?ecn van oils."
Maar je kunt je eigen broer toch niet refu
gee; on om voor z'n kind te zorgen."
Ik kan jou ook niet alleen laten op jc ouden
dag, «at zou gemeen varj mij zijn, daarvoor
Ivrb jc te veel voor me gedaan, ook te yecl
A<rn: nuj geleden."
hof en we daarover niet spreken, da's al
lemaal verge v» n."
„Maar niet vergeten, door mij niet en door
Jeanc ook niet dat heelt hij genoeg getoond
en bewezen *n zijn brieven ik Len cr zeker
van, dat wij hem het grootste pleizier zouden
doen, als wij gingen, alle drie."
,.\Vat zal ik daar gaan doen ik kan hem
toch niet meer tot iets van nut zijn.''
.fDat zal hij ook niet vragen maar je kunt
toch iets anders voor hem doen?''
„Wat dan?"
„Je kunt hem zelf met eigen woorden zeg
gen, dat je hem vergeeft, alles, zooals jc t mij
ook gezcigd hebt dot zal hem even gelukkig
maken, als jij mij mi maakt kom vader,
lamenteer nu niet langer, laten wij gaan, la
ten wij gaan: wij zullen daar allen weer bij
elkaar zijn, -de geheele familie Voncken
G ra dus, Jeanc, Berbke. Truike Voncken en al
is de laatste ook moeder niet. dan toch haar
naamdraagstei"; wij zullen daar weer werken
voor ons zeiven, weer %et geluk vinden in den
arbeid van onze handen; wij zullen daar .weer
■zijn dc eenvoudige -hoeren en boerinnen van
vroeger en zonder die vervloekte trots."
„O God, ja Berbke, zonder trots."
f Dus je vindt het go^d vader?"
„In Gods naam dan ja Berbke, weer bij
Jeanc, weer bij mijn .iongen, weer allen bij
elkaar," wijd uitstrekkend de armen, als wil
hij hen allen omvatten.
Enkele maanden later «ijn zij vertrokken.
Kobus heeft Berbke dc hand ten afscheid
toegestoken zij heeft die hand niet gezien
zij heeft haar arm geslagen om zijn hals
op beide wangen een hartelijken kus gedrukt,
stamelend met tranenvolle stem „dank Kobus,
dank voor alles wat je voor vader, voor mij
en mijn kind hebt gedaan ik heb het niet
aan jc verdiend."
Vervolgens met huilenden lach: -Tc hoeft
niet jaloersch te zijn Trinet, 't is de eerste kus
geweest, 't zal dc laatste ook zijn."
Toen nog een lang staren met weemoedigen
blik naar den keienfhof, naar die velden, die
akkers, die weiden, die 7.ij voor immer verla
ten nip te tijgen naar de nieuwe wereld, naar
hel nieuwe geluk.
II.
Een woelige, onrustige drukte aan boord
van liet uit Bremerhaven naar Texas vertrok
ken Duitsdhe stoomschip Hannover.
Een zenuwachtig doelloos heen en weer loo-
per. der passagiers op het dek. Een niet meer
tuien naar dc voor den boeg zich kronkelen
de doliijncn, noch naar de vliegende tyisschen
en reuzensehildpadden, Zqo menigvuldig iii dc
golf van Mexico, welke voor enkele uren nog
zoo /.eer de bewondering hadden verwekt der
reizigers, geen afschuwblikken meer naar dc
glimmende haaien met de scherp gespietste
wijde muilen, nu aller oogen slechts naar één
punt, wazige ronde plek, nog heel, heel ver
verwijderd den gashouder van Galvestonc,
zooals dc kapitein hun heeft verklaard; over
enkele uren /uilen zij hun doel hebben be
reikt... over enkele uren.
Een angstig, drukkend voelen, een intens
heet aerlangen in het gemoed van den ouden
Voncken... over enkele uren. dan zal hij hem
ontmoeten, weerzien, den eersten keer na
alles... wat er gebeurd is... in Philadelphia,
waar de Hannpvcr cnlkcle dagen is gebleven
om kolen te laden, is een facteur met een tele
gram voor hem aan boord gekomen, waarin
Jeanc hem meldde, dat hij hem hier .zou komen
halen,., over enkele uren., wat £nl hij hem
zeggen 7 U hij.antwoorden, als-z'n jongen
hem za' vragen... allo, allo, daarover niet
prnkkezeeren, zich daar den kop niet gek over
maken... hij zal hem weerzien, zijn stem weer
hooren, zijn hand weer drukken, hij zal weer
pleizier bobben in dien flinkèn kranigen kerel,
in dien hoer want dat is hij weer gewor
den, een boer, net zooals vroeger, een echte,
rasechte Voncken, zooals hij altijd geweest is
-zoo lang hij bij en met hem werkte op den
Lcier.'hof - tranen, die plots opwellen in jjijp
°og, als hij ontwaart dc visioenen van zijn
huis, van zijn hoeve, van zijn land, alles ver
loren door de schuld verdoemd nog, waar
om moet hij daar wecj- aan denken hij heeft
toch alles weer goed gemaakt, zijn Jeanc,
hem weer nieuw geluk gegeven in plaats van
het verlorene wat raakt hem dan, wat ge
passeerd is jammer alleen van Truike, dat
die ook niet heeft kunnen meegaan, ook niet
getuige heeft mogen zijn van zijne bekeering
tot het goede, zooals zij hem dat altijd had
geleerd.
En inmiddels helderder, duidelijker omlijnd
de silhouetten der torens, der daken en hoo
rnen, opdoemend uit de nevelen der zee; op de
kaden druk gekrioel van kleine zwarte streep-
figuurtjes, allengskens grooter, breeder, zich
uitzettend en vormend tot mensehengc'daantcn.
Zou Jeanc daar bij zijn, terwijl hij met
saamgetrokken wenkbrauwen en brandende
oogen tuurt naar dc wriemelende hoop.
Larfgzaam, statig glijdt de Hannover den
diepen vaargeul binnenop het dek alle pas
sagiers. de ellebogen leunend op de ijzeren
staven; soms een blijde, lachende kreet, een
hoog armgezwaai, een zalcdoe«kgewuif bij het
ontwaren van wachtenden vriend of bekende
daar beneden aan den wal.
,.Ik zie hem nog niet Berbke" zegt Voncken
met angstige stem.
Uk t>ok niet, maar hij zai komen, daar boef
-j iy
je je eigen zilven niet lam over te maken; liO
heeft mis toch getelegrafeerd, je hebt het im--
mci s zelf gelezen, vader."
„Ja, ja, da s waar... nis hij maar niet denkt-
„Wat meen je daarmee?"
,-Als hij maar niet bang is, dat wij nog boo*;
op hem zijn.''
„Zeg toch zulke gekke dingen niet (la
zouden wij toch niet gekomen zijn."
„Dat is zoo, daar heb je gelijk in."
Opeens wordt een ge'decltc van den /ijwanfl
gcopeii, enkele matrozen, die een zwaren brug
schuiven van het schip naar den wal.
Dan een langzaam voortglijden der menrgte
naar omlaag, naar grootcn houten loods, het"
dounneMation... onrustige 'blikken uit die over
al vorschendc, zoekende oogen van Voncken
en Berbke... hier ook niet..."
„Waar is nu oom Jeanc" kleine Gradus.
„Hij zal w el direk't komen.'
't Duurt lang, een eeuwigheid in hun denlóefti,
dat.beëcdigen van alle reizigers, dat onderzoec"
kenvan al die koffers, kistenen valiezen en nog
altijd hij niet, nergens tc zien.
Eindelijk hun beurt zij begrijpen dom
Engclsch sprekenden ambtenaar niet BerhV
ke weet alleen dat -/ij hunne koffers ten
derzoek heeft openen, zooals zij heelt
zien hij hare reizen van Holzheim naar Luik";1
dat /ij op zijn vragen slechts ontkennenld helr
hoofd heeft te schudden als gebaar, dat Ihunf
weinig omvangrijke bagage geen aan iokoV
mende rechten onderhevige artikelen bcvaft/,
terwijl dc ónrustig dwalende oogen van dent
oude zoeken, zoeken in dien omvangrijke^
loods. y
(Wordt vervolgd).
