DE EEMLANDER"
BUITENLAND
MBBRKOM 7\t r» tZ
I
Gsldersche Credietvereeniging
Gestori Kapitaal
Reserven
Opgericht 1866.
Verricht alle bankzaken.
FEUILLETON.
De Stem van Frankrijk.
Koopt uw Schoenwerk
bij J. Grooiendorst
18« Jaargang No. 219
pe- fMW f pef wetk (met pntti vtrzckcrng
1(«U ottgvukkcn) 0.17*. iltonJeilijke nuramen
)M. TititHOON 513.
If
DIRECTEUR: J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL. M,
HOOFDREDACTEUR:
D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Donderdag II Maart 1920
PUDS m ADVERTEHTiEH niet inbegrip van een
bewijsnummer, elke tegel meer 0 20, dienslaanbie*
dingen 1 -5 tegels V 050. Voor handel en bedrijf
beslaan zeer voordeeligc bepalingen toi het herhaald
adverfccrcn bij abonnement Bene circulaire
bevallende de voorwaarden, wordt op aanvraaj
toegezonden. Bewijsnummers 5 cent.
Politiek Overzicht
V.W het nieuwe dieostjnar, dat den len
lAprfl begint, zal het Engelsche leger weer
dfn georganiseerd op den grondslag, waar
af het rtidr den oorlog rustte. De verplichte
brijgedlenst is afgeschaft. De vrijwillige
ïenstnetning is weer, als van ouds, de ba-
tts ran de reerxiteering en de effectiefs zijn
Wvggefcracht tol de krachten, die noodig
rfjn voor de handhaving van de orde in het
Brlf»che sijk. Met andere woordenmen
Lserl tarug tot de in 1007 door lord 'Hal
lam h\ 'i leven geroepen legerorgenisatie
een staand leger en in den tweeden rang
?en landweer.
Het staande leger zal, evenals vóór den
^orlog, bestaan uit 75 regimenten van twee
oatafllons, verdeeld naar het in 1872 inge
voerde stelsel dat onder den naam Caidwoll-
stelseJ bekend is. 75 bataillons leveren de
'garnizoenen buiten het moederland en 75
bataillons blijven in het moederland om de
Aanvulling en de aflossing van de overzee-
kche bataillons te verzekeren. Daarnaast is
een expeditieleger van zes divisiën infante
rie en een divisie cavallerie. In geval van
oorlog zal dit expeditieleger dadelijk in het
veld rukken. Versterkingen zullen het verze
kerd rifn door een „bijzondere" en een „bui
tengewone" reserve; de laatste bestaat uit
74 bataHlons militie. Deze militie zal zelf
In het veld rukken, georganiseerd in zes di
visiën, zoodra nieuwe organisation zijn opge
richt voor het opleiden en afleveren van
versferklngsafdeelingen.
Het leger van den tweeden rang zal be
staan uit veertien landweerdivisiën en een
divisie yeomanry (cavallerie), die slechts
met uitdrukkelijke machtiging van het par
lement buiten het vereenigde koninkrijk mo
gen worden gezonden. De landweer zal,
evenals het staande leger, geheel uit vrij
willigers bestaande manschappen moeten
ieder jaar voor een vrij korten tijd voor oefe
ning onder de wapenen komen. De landweer
zal. wanneer het staande leger in het veld
staat, de orde moeten handhaven en de ver
dediging van het land verzekerenzij moet
verder dienen als kern waaruit zich, als er
-behoefte aan ontstaat, een machtig leger zal
'ontwikkelen overeenkomende met het gedu
rende den oorlog door Engeland geschapen
leger.
Het nieuwe leger zal zich van het oude
onderscheiden doordat het overvloediger
voorzien zal zijn van de nieuwe technische
hulpmiddelen, die zich sedert 1914 ontwik
keld hebbenvliegtuigen, tanks, enz. Zijne
.effectiefs zullen aanmerkelijk sterker zijn
dan die van het oude leger, dat niet meer
^dan 175-000 man sterk was. Dat komt om
dat Engeland, sedert den oorlog zijne be
moeiingen in het buitenland heeft zien toe
nemen. Er staan thans 16.000 man aan den
Rijn en 23.000 man, waaronder 14 400 In
diërs, in de streek van Konstantinopel. In
Egypte staan 26000 man, waaronder
20.000 Indiërs, behalve het normale garni
zoen. Voorts zal nog gedurende eenigen tijd
een brigade moeten blijven in noordweste
lijk Perzië. Behalve deze tijdelijke bezettin
gen zijn er anderen van bijzonderen aard.
In Palestina wordt de aanwezigheid van
25.000 man gevorderd, waaronder 13000
•Indiërs, in Mesopotamië van 17.000 man
blanke en 44000 man Indische troepen.
Het zal waarschijnlijk mogelijk zijn deze
garnizoenen te verminderen door een rui
mer gebruik te maken van de luchtstrijd
krachten, waaraan de eerste rol zal worden
toegekend bij de handhaving van de orde.
Nog twee verplichtingen, die op Groot-
Brittannië rusten, mogen niet onvermeld
blijven. In Ierland is thans een versterkte
strijdmacht noodig. Daarin wordt voorzien
foor overplaatsing van troepen uit Groot-
Brittannië. Eindelijk rust op Grcot-Brittan-
nië de plicht, hetzij alleen, hetzij gezamen
lijk met de Vereenigde Staten, om Frank
rijk en België te helpen hun gebied te ver
dedigen gedurende den tijd dat de bezet
ting van het Rijngebied zal duren.
Buitenflandsche Berichten.
Washington, 10 Maart. (R.) De j
senaat heeft het voorbehoud over de be
voegdheid tot het uitbrengen van stemmen
in den raad van den volkenbond aangeno
men met 57 tegen 20 stemmen, nadat
daarin een wijziging was gebracht op voor
stel van de republikeinsche leiders.
Toen de zitting werd verdaagd, was er
nog slechts één voorbehoud waarop nog"
niet was beslist, namelijk dat tot wijziging
van artikel 10.
Londen, 10 Maar.t (N. T. A. Draad
loos uit Carnarvon). De uitvoerende raad van
den volkenbond zal Vrijdag zijne derde ver
gadering houden in Parijs. "Men verwacht,
dat de samenstelling van den raad dezelf
de zal zijn als in de vorige zitting.
Het voornaamste punt van behandeling is
de brief van den oppersten raad der geal
lieerden, waarin de benoeming gevraagd
wordt van een commissie tot verzameling
van onpartijdige gegevens over den in Rus
land bestaanden toestand. De brief, die door
Lloyd George namens den oppersten raad
geschreven is, luidt aldus: „De aandacht van
den oppersten raad der geallieerden is ge
vestigd op het bij het internationale arbeids
bureau, dat een onderdeel van den volken
bond is, in overweging zijnde voorstel om
een commissie naar Rusland te zenden,
ten einde den feitelijken toestand te
onderzoeken. De geallieerden zijn het
er over eens, dat het zeer wenschelijk
is onpartijdige en betrouwbare gegevens te
krijgen over de nu in Rusland heerschende
toestanden. Zij meenen echter, dat dit on
derzoek met groöter gezag en met grooler
kans van slagen zou ziin bekleed, als het
werd gevoerd onder oppertoezicht van den
volkenbond. De opperste raad verzoekt daar
om den volkenbond stappen in die richting
te doen."
De beslissing van den raad zal, overeen
komstig het in de 'zitting te Londen bepaal
de, in een openbare zitling genomen wor
den. z
B e r 1 ij n, 9 Maart. (W. B.) De tot rijks
commissaris voor de overgave van het
Saargebied benoemde opperpresident der
Rijnprovincie Grott heeft aan de regeerings-
commissie voor het Saargebied medege
deeld, zijn ambtsbezigheid te zullen inlei
den- met een amnestie-verleening om zoo
doende de zwaarbeproefde Saarbevolking
met vertrouwen en nieuwen moed te ver
vullen. De rijkscommissaris heeft verzocht
deze amnestie uit te strekken tot alle per
sonen, die ingevolge militaire uitzetting uit
het vaderland ambt en beroep moesten
laten varen. De rijkscommissaris heeft ver
der verzocht het contact tusschen de autori
teiten van het Saargebied en de autoritei
ten en corporaties in het overige Duilsch-
land in zooverre toe te staan, als de voor
ziening' met levensmiddelen, vleesch en
aardappelen alsmede de verdere betaling,
der gemeenteambtenaren, pensioenen, ver
zekeringsgelden enz. zulks gewenscht rioet
rijn.
Berlijn, 10 Maart. (W. BDe bla
den maken gewag van klachten over het
optreden der Fransche militaire autoriteiten
te Main?, die eischen, dat het gymnasium
aldaar, waar thans Fransche soldaten zijn
ingekwartierd, zal worden ingericht tot
school voor de kinderen der Fransche be
zetting. De leerlingen der bedoelde onder
wijsinrichting moeten reeds nu voor een ge
deelte in kelders onderwijs ontvangen,
ARNHEM.
f 10.000.000
- 4.400.000
daar nog andere scholen, te zamen plaats
biedende aan 1600 leerlingen, dooi Fran
sche soldaten zijn bezet.
In een nota aan de geallieerde commissie
voor hel Rijnland zegt de Duitsche regee
ring, dat het optreden der Fronschen in
strijd is met het vredesverdrag, daar dit geen
en&ele bepaling bevat omtrent het inrichten
van scholen ten dienste der bezettingstroe
pen.
B e r 1 ij n, 10 Maart. (W. B.) Volgens
de Abend heeft graaf Metternich heden bij
zijn verhoor door den rechter van instructie
in Moabit, die hem confronteerde met prins
Joachim Albrëcht in de zaak van het koffie
huisstandje in het hotel Adlon, op één punt
zijne verklaringen, die oorspronkelijk dtn
prins zeer bezwaarden, niet onbelangrijk
gewijzigd.
Berlijn, 9 Maart. (\V B.) Heden na
middag werden in de gemeente Wernitz in
de Mark acht slroopers, die in een auto uit
Berlijn gekomen waren, door leden dei
burgerwacht op heeterdaad betrapt. Aan de
sommatie om zich over te geven, gaven
vier gehoor, de overigen trachtten te ont
vluchten; zij stoorden zich niet aan de aan
maning om stil te staan en beantwoordden
de schrikschoten met geweervuur. Twee
der stroopers gaven zich nog over, oen
derde bleef gewond liggen, de laatste ont
kwam. De gewonde werd dadelijk naar een
dokter te Wustermark gebracht, maar deze
kon slechts constateeren, dat hij inmiddeis
gestorven was.
Bij het verhoor der wilddieven te Wernitz
bleek, dat zij tot de Fransche commissie
van toezicht op ,het vlieg wezen behoorden.
Dit is door het departement van buitenland-
sche zaken dadelijk aan den Franschen
za akgelas tigde modegede eld
B e r 1 ij n, 1 O M a a r t. (W. B.) Zooals de
Abend mededeelt, heeft de le Wernitz in
gekomen Fransen Duitsche commissie vast
gesteld, dat in strijd met de dcor de Fron
schen tegenover hun chef afgelegde ver
klaringen de gedoode Fransche soldaat op
700 M. afstand van den auto in het vrije
veld doodgeschoten is. Op de vraag der
Franschen, wie den soldaat gedood had.
zeiden de leden der burgerwacht, dat zij
niet konden toelaten, dat een enkeling voor
een daad gestraft werd, die ter handhaving
van de openbare veiligheid gepleegd was.
De Franschen deelden nog mede, dat de
zeven betrokken soldaten dadelijk in arrest
gesteld waren.
B e r 1 ij n, 10 Maart. (W. B.) De Vossi-
sche Ztg. verneemt, dat de zaak van -len
Franschen soldaat, die als slrooper doodge
schoten werd, waarschijnlijk aan de rijks-
regeering aanleiding zal geven om een
klacht in te dienen bij de Fransche militoiie
missie.
De rechtsche bladen keuren het af, dat
rijkskanselier Bauer in zijn oproep zirh.een-
zijdig gericht heeft tot de leden van het
eigen volk. De Post zegt, dat het hoog lijd
is, dat de rijksregeering in het openbaar de
ongehoorde en onmogelijke monier van op
treden dei Franschen in Duilschlond brand
merkt.
B e r 1 ij n, 10 Maart. (W. B.) Het Pruisische
kabinet heeft gisteren de Rijniandkwcs-
tie besproken. De noodzakelijkheid werd er
kend om le bewerken, dal de wijze waarop
de volksstemming in Eupen en Malniédy ge
houden zal wrorden, dusdanig gewijzigd
dient te worden, dat een werkelijk onbeïn
vloede stemming verzekerd wordt.
B e r 1 ij n 10 M aart. (W. B.) Volgens
de Voss. Zlg. heeft een delegatie van Frie
zen van de westkust van Sleeswij!: en de
eilanden tot de internationale commissie liet
\erzoek gericht Friesland in ziin geheel bij
Ejuitschland le laten.
Brussel, 10 Maart (H.-R.). Tijdens
de beraadslaging over het wetsontwerp be
treffende het verleenen van het gemeente
kiesrecht aan vrouwen, protesteerde Lenion-
nior (liberaal) tegen den tekst der regeering,
die bepaalt dat personen, die krachtens de
Code Pénal veroordeeld, zijn, van de kies
lijsten worden uitgesloten. Hij zeide, dat
I zulks niet mag worden geduld en diende
i een amendement in dien zin in, hetwelk de
j Kamer, ondanks de oppositie der regeering,
j bij zitten en opstaan aannam.
Brussel, 10 J.I a a r t. (H.-R.). No de in-
j terpellotie van het Vlaamstho activisme nain
de Kamer met 115 tegen 22 stemmen en
vijf onthoudingen het wetsontwerp aan,
waarbij den vrouwen het gemeentekiesiecht
wordt toegekend.
B e r I jj n 10 Mn a i l. (W. B.) De Vor-
ivarts zegt over de cendidatuur van Hinden
burg voor het ambt van rijkspresident, dat
men hier te doen heeft met een poging tol
h.erstel van de monarchie, waarvan president
Hindenburg de plnatsbewaardev zou zijn. Als
bewijs hiervan wordt aangevoerd, dat vol
gens een mededeeling in een Duitsch-notio-
nale vergadering Hindenburg, toen de cen
didatuur hem weid aangeboden, eerst een
bedenktijk beeft gevraagd en van zijn keizer
toestemming heeft gevraagd om de cniuii-
datuur aan te nemen.
B e r 1 ij n, 9 Mao r f (W. B.) De Nat.
Verg. heeft het voorstel der rechtsche par
tijen om de Nat. Verg. op 1 Mei te ontbin
den met 176 tegen 60 stemmen en drie
on thou ding en a fg e w ezen
Graaf Pesadowski verdedigde de opvat
ting, dat het bijeenkomen der Nnt. Verg.
na 1 Mei 1920 indruischte tegen de grond
wet. Hoch (soc.-clem.) bestreed het'-voorstel
en drong aan op hel houden van verkiezin
gen in den herfst. Eveneens werd het voor
stel bestreden door Trimbom (centrum).
M ii n c h e n, 9 M a a r t. (W. B.) De finan-
cieele commissie uit dc-n Landdag is van
daag be&onnen niet de beraadslaging over
de overdracht van posterijen en telegrafie
aan het rijk, waarbij verschillende vragen
ziin gesteld nopens de beweging om zich
van het rijk af te scheiden. Speek heeii als
voorzitter van de Beiersche volkspartij ver
klaard, dat deze zich vustbei,. -.en dtf
afscheiding zul verzetten.
B e r 1 ij n 1 O M a n r.t (W. B.) De Pruk
sische minister van spoorwegen Ooser ver
klaarde, volgens dc daghinden, in een te
Düsseklorf gehouden rede, dat het thans het
spoorwegbestuur is gelukt de prestaties der
spoorwegen zoodanig te verhoogen, dat
thans olie bedrijven, ook de lanodbouw, in
voldoende mate kunnen worden bediend.
Essen, 10 Maar. (\V. B.). De voor-
loopigc regeling van 18 Februari over het
overwerken van de mijnwerkers ïsd oor over
leg tusschen den bond van niijnhezitters en
de arbeidersbonden verlengd. Van 15 dezer
af wuken de ondergrondscho ploegen Uvea
maal per week een halven werktijd langer
(ei verhooging der kolen-productie. Behalve
loon locslag krijgen zij daarvoor ook ver
hoogde voedselrantsoenen. De overeen
komst kan een week vooruit door beide par
tijen opgezegd worden.
B c r 1 ij n 10 M a a i i. B.) Het rijks**
bestuur en de rijksc nniissie van de Duit
sche centrumpartij komen den 18en* Maart
samen voor een zitting waarin volgens do
Gei mania stelling zal gekozen worden in ge
wichtige politieke kwestiën, inzonderheid in'
de uilkomsten van het Hollferich-proces.
P a r ij s10 Maar t. (N. T. A. Draad
loos). Voor de onder-commissie voor bewa
pening uit dc Fransche Kamer i<% Dinsdag
het door Laudier opgestelde rapport over het
gebruik der staatsinrichtingen voorgelezen.
Laudier stelde voor de werktuigen en het
personeel- dc. inrichtingen te gebruiken
voor vredesdoeleinden, en le dien einde mei
spoed een ffijógrnmmn op te stellen voor de
utilisatie dezer inrichtingen
Het rapport geeft enkele werkzaamheden
aan, die onmiddellijk aange nngen kunnen
worden.
De onder-commissi vo de bewapening
besloot in een barer eerstvolgende zittingen
een niededeeling tc do i vooi'-zen over de
onlwopening van Duitschland.
Parijs, 10 Maart. (N. T. A. Draad
loos). Lucien Poincaré,vice-r r van de
Parijsche academie en broeder van Ray
mond Poincaré, is plots ling gestorven.
Pa rij s, 10 Ma a r.t (N. T. A Draad
loos). De ambassadeur van Frankrijk in Ita
lië, Barrère, kwam Dinsdagmorgi i uit Rome-
le Parijs non. Hij moei dóór het Hooge ge
rechtshof gehoord wórden als getuige in het
proces-Caillnux.
Londen, 9 M a n i l. (R.) De dreigende
stalling- van de weg- en iransporh-rbeidêrs "s
voor 't oogenblik afgewend. Na eon confe
rentie aan het ministerie van arbeid werd
bericht, dat de vrahg de;' arbeiders tot ver--
hooging van de 1<ionen zal worden verwezen'
naar het industrieele gerechtshof, waar de-
zaak den 24en Maart zal voorkomen.
Londen, 1 O M r. a r b (R.) De mijnwor—
kersconferentie heeft zich niet 524 (eg?n
346 stemmen verklaard oor een staking tot'
ondersteuning ven den e'sch lot national!-»
salie van de mijnen
M a d lid, 9 Maar t. (H. R.) De Spnnn-
sche gezani te Lissabon heeft de volgc nr!e'
inlichtingen verstrekt: De r. <eering heafh
gisteren de electrische centrales in beslug
genomen, die nu door p:rsonCul van de mar-
rine worden bediend. De directeuren dor
particuliere onderncm'n.,, n zijn ar.n kelt:
wc-rk gebleven.
Kolonel Am nia Batiste, oud-minister kan
oorlog in liet ministerie Terrein, heat de
opdracht om een nic< mir.T rie sein... ie
stellen aanvaard. Javier de Silva wordt mi
nister van buitenlanasche zaken. De toe
stand blijft gespannen, mac.r le orde is niet*
verstoord.
Praa g, 9 Maar t. (W. 3.) Het C w lio—
Siowakiscb P. B. bericht, dat in het
De aap is superieur aan den mensch, om
dat hij zich niet au sérieux neemt.
Roman door
ADRIEN BEKTRAND.
Bekroond met den Prix-Goncourt.
34
- Op eenmaal waren de nevelen verjaagd door
de zon. Een prachtige roode zon, zooals zij
'moet hebben geschitterd bij Austerlitz en aan
Moskowa. Het dorp Laumont stond in
vlammen. Men liep over lijken. Kapitein do
Qiiéré stond op -den bergkam cn volgde met
zijn afstandsmeter de overhoop geworpen
Pruisische bataillons, die in wanorde dc rivier
overtrokken en terugweken naar het Noorden.
Het was bijna geheel stil geworden. Slechts
een enkele batterij, die positie had genomen,
zaaide verwarring onder de vluchtelingen.
'Hoog in de lucht fonkelde een Fransch. vlieg-
ïuig in het licht. De kapitein had het hoofd
in een verband, want hij was licht gewond.
Hij deed zijn afstandsmeter weer in 'het étui.
Hij boog zich over naar Vaissette, die naast
hem was gezeten op een stuk van den verniel
den muur van een wijngaard. Hij sloeg zijn
oogen op naar de groote klaarheid van den
hemel.
„Ik betuig je mijn dank/', zeide hij, zonder
Jenigen nadruk.
Hartelijk liet hij zijn hand op Yaissctic's
schouder rusten.
En deze, heel het lichaam van snikken door
schokt, weende" luid.
HOOFDSTUK X.
In dc ambulance.
Toen Vaissette tc Buzanthois aankwam,-
vreesde liij slechts één ding: dat Lucicn reed's
geëvacueerd zou zijn. Maar bii den ingang van
het dorp ontmoette hij een oRicier-van-admi-
nistratie van het bataillon, die hem gcnist-
.slelde: hun kameraad was in een ambulance
in de nabijheid; hij was juist bii hem gcv.ce u.
De tweede-luitenant spoedde zich voort-
Hij had Girard' meegenomen, 'die zijn chef
vaarwel' wilde zeggen.
Trouwens, het. overschot van het bataillon
was eveneens op weg hierheen. Het moest
eenigc uren rust nemen, alvorens terug te koe
ren tot de foltering van den strijd. Zelfs ">vist
men niet, of het effectief voldoende was, om
de worsteling te kunnen hervatten, voordat dc
versterkingen waren aangekomen, die. men
had aangevraagd.
De drie ambulances te Buzanthois waren
ondergebracht in dc kerk, in een stal en in de
gemeentesclmol. En alle hadden volop werk:
het dorp w«s niets dan een oord van leed en
smart.
Sedert eenfge dagen had een staf er zijn in
trek genomen. Het was dus ook een belangrijk
'hoofdkwartier en een centrum van bcvoorra-
ding.
De vijandelijke vliegers waren het te weten
gekomen, hun bommen waren op het dorp
neergekomen als een lawine.
Geen huis was onbeschadigd gebleven. Het
puin der ineen ges to iff# muren versperde' dc
Wegen. Door de open deuren kon men bet
zonnelicht zien; het drong in dichte straalbun
dels door de vernielde daken. Alles was ver
woest, zoowel door dc granaten n! don- de
troepen, die er doorheen waren getrokken
Stukken cn scherven van meubebn en huis
raad lagen hoog opgestapeld op de vloeren
van kamers en keukens. Soldaten van alle
wapens liepen de geschonden woningen in
cn uit. De'oorlog had de rust en den vrede van
het burgerlijke provinciestadje bezoedeld.
Trouwens, voordal onze troepen r kwamen,
hadden dc uhlanen en dc Üchte-eovalc.rrr pa-
üocljes van den vijand het bij herhaling he-
HOF 33
zet. Al de kelders waren opengebroken. Een
vernield bordes gaf toegang tot het kunieor
van den notaris; in de groote deftige zaal wa
ren de papieren en de akten, die zich daar -:i
eeuw lang hadden opgehoopt, uit de ver
scheurde cartons voor den dag gekomen:
daar waren eenige soldaten .bezig hun eten
klaar te maken. Dc soep pruttelde. De solda
ten kortten zich den tijd niet het lézen der
testamenten en huurcontracten, die zij met
groote moeite ontcijferden. Van dc pastorie
was geen steen op den andere gebleven: maar
in den tuin waren de roze laren door den or
kaan gespaard, en 7.00 waren op dc puinen
en de ruïnen de teerste rozen ontloken.
In het dorp heerSchto een angeloofclijko- ver
warring. Estafetten reden af en aan. wielrij
ders brachten groot© enveloppen, automobie
len snelden voorbij. Gr-nó soldaten legden over
al, vink langs den grond, telefoonlijnen aan, in
zoo groot aantal, dat men had kunnen gcloo-
vcn, dat dc sappcurs herig waren met het ma
ken van een prikkeldraadversperring. Dc con-
voo.'ori mei levensmiddelen kwamen aan:
f nu rage wegens van allerlei vorm r-n kleur
waarvan de voerlieden niet wisten, welken
kant zij uit moesten, versperden d- wégen De
mannen ilireeUwdeh en scholden. Munitie
wagens, die projectielen aanbrachten, volg
den elkander in eindcloozc rij. Compagnieën,
die naar dc vuurlinie terugkeerden,, trokken
voorbij. Een cscadron huzaren, dat zijn paar
den absoluut wilde lat n drinkc;: uit dc
openbare pompen, stremde' het ve rlo er en
voerde daardoor dc verwarriiïg len top De
gendarmen mankten den soldaten een standje;
maar deze Incision koiitléji cr nietachterko
men, wat de gendarmen eigenlijk bedoelden.
Afgedwaalde mannen zochten naar hun regi
ment: zouavcn. infanteristen, jager negers.
Het-Meeds aanhoudende pciuid der wachl-
k.irren vervulde dc lucht nis met liet geraas
van een stortbui ol van «'en stormwind. Maat'
wal het allermeest Opviel, dat was dc eindc-
loozr stoet wn gewonden.
De worsteling duurde cort. Men hoorde
hoar eigenaardig g.-iurhi: het bekende gebul
der der artillerie. Maar dg vijand was achter
uit gegaan. Thans was het dorp buiten hel
bereik van zijn kanonnen. En hier zag men
nit inderdaad de keerzijde van den veldslag.
Op eenige kilometers nfMand, in de vuur
linie, ging het bloedige spel verder. liet was
ec-n droevig schouwspel, waar geen einde aan
kwam: dc ecne aanval volgde op <1© andere,
de geveehtseenheden werden als in een oven
gestort, dc lijken stapelden zich op in de stop
pelvelden cn in dc weiden. Maar groots'ch tocb-
ook* was hel schouwspM; de mannen zich"
werpend in do hel van vuur: allerlei vlammen
en geluiden jagend door de lucht; dc van
bloed druipende massa's, wier Jjcwegingen'
spraken van vriiwilligc zelfopoffering, al de
waanzin en al dc fantasieën van den dood,
die «len weg nftoekenen naar de overwinning
Maar liier zag men van dit alles niets, dan do
onvermijdelijke wanorde liter de schermen,
de puinhoopen en alk <!r siag.?n wonden.
Toen Vais tie in het dorp. kwam, kesl-oopf
hem een gevoel van va u an< l. Ilicr. in de
velden, was gevochten. Er was hier zelfs een
loopgraaf op de Pruisen veroverd. Hier lag
hei slagveld, zooals het uitzag na don veld
slag, wanneer hel schrikwekkende geluid der
geweren en kanonnen T gcMild, wanneer er
dé M ede op" is rtcdergêdaald cr, de lucht cr
niet meer vervuld is van glorie ,cn geestdrift
Twee boerderijen waren bijna geheel af'ic
brand: men zag geen vlammen, er hing slecht
een zware donkere rook, die floor gren zucKtjf
werd bewogen. Ransels en wapenen bgeT
dooreen op den grond Groote stapels van
blinkende granaatbussen duidden de plaatsen
nan, waar de batterijen hadden gestaan, Ver
stijfde lichamen lagen overal verspreid. D
gewonden waren reeds door de hospitnnlso
dalen weggevoerd. Thans waren de territori
Ion bezig met het begraven fier dooden. Eer
ge burgers verleenden hierbij hun hulp. Tro«.
pen mannen liepen door het veld, bukten ziek
plaatsten een lijk op dc draagbaar en legde
het in dc loopgraaf; anderen omgaven lm» dai
met ongcbluschtc kalk en bedekten het me
aarde. Heel een leger van kruisen stond daal
leeds, dc graven aanduidend in dc velden,
(Wordt vervolgd).
