f 37.50 k •iHHuiMR zïTm z 33 „DE EEMLANDER" üs lis «infants r, m. VleeschhouWer, papenhofstede EERSTE BLAD. Amersfoort en Omstreken. LA^SEGRACHT Ho. 4. TELEPHOOH Ho. 304 Fourneert Cheques Op Binnen- en Buitenland -Magazijn JE ÏIÜÏ" L. J. L'JYCX FN ZO N Wollen Oirectiirq-Fantaions -V/EesPEte» tfAÏ&PEl,. LMI rO0Ei%V' PLUIMVEE! FEUILLETON. Filmpjes. 19e Jaargang Ne. 92 per post 1 2.60, per weck (roet pralis verzeker ng Iepen ongelukken) f 0.175, Wonderlijke nummert SFQORISO f C.05. 'I DIRECTEUR: J. VALKHOFF. BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL. TEL. INT 513. Zaterdag 16 October 1920 bewijsnummer, elke tegel meer 0.25, d'cnst.mnb e« cl n^cn en Licldadi-hcids-adve-tcntiën voor de helft der prijs Voor handel cn bedrijf beslaan zccc voordccligc bepallnrcn voor hel advcrlecien. Hebt ciicuiaire, bevallende dc voorwaarden, wordt op a.uivnug toe gronden. füsu'Tolfabrikagt - Hof 48. AMERSFOORT Fixin: in den grooten Magazijn-voor- raad zult U allieht iets van Uwe gading - - vinden - - Staking van ambtenaren. De Vakveréeniging van ambtenaren, die zich' heeft- georganiseerd als andere vakver eenigingen, heeft een andier karakter don hare zusters. Dit heeft men veelal uit het oog verloren en hierdoor is men nu onlangs in eene im passe gekomen. Wel hebben de hoofdbesturen van de vakvereenigingen der post- en telegrafie- ambtenaren de staking niet goedgekeurd, wel hebben zij weten te bewerken, dat de afdeehngen, waar nog niet gestaakt werd, 2ich! van meedoen aan de staking onthiel den, maar zij hadden speciaal te Amsterdam hunne mannetjes niet stevig in de hand en hier brfak dus de staking uit. Hier heeft, -zich de fout gewroken van den opzet der vakvereenigingen van ambt-enaren. Van meet af hadden de leiders van deze vereenigingeni de aangesloten ambtenaren er van moeten doordringen, dat het uiterste wapen' van de gewone vakvereenigingen niet ter beschikking staat van ambtenaren- ye;-eenigingen. De leiders hadden de ambtenaren moeten zeggen, telkens opnieuw, dat staking van ambtenaren een gansch andere beteekenis •heeft dan staking van werklieden in parti culieren dienst. Het Volk heeft h'et een dezer dagen zoo juist geformuleerd: „Een staking tegen een regeering, anders dan als proteststaking, is een zaak, die zeker ernstig voorafgaand be raad vereischt. Een regeering met een sta king te dwingen tot toegeven is een uiterst moèilij'k beginnen. Gelukt het, dan zal' het in negen van cte tien gevallen tevens be- teekenen het aftreden der regeering. En het aftreden der regeering onder den in vloed eener buiten-parlementaire macht schept in den grond' een revolutionaire situatie. Voordat men tot een beweging met een zoo hoog opgezet doel overgaat dienen al de gevolgen daarvan tot in hun laatste conse- voor Heeft uitgebreid Giro-verkeer. quenties overwegen te worden. Wie de re geering dwingt tot een terugtocht, moet ook bereid' en in staat zijn, hare taak over te nemen." Zoo is het inderdaad. Ambtenaren zijn in een andere positie dan andere werknemers; de regeéring is in eene andere positie dan particuliere werkgevers. Bij eene staking in het particuliere bedrijf lijdt ook de werkge ver. Bij eene ambtenaren-staking lijdt de gemeenschap en niet de regeering. Is reeds daarom toegeven van de regee ring onwaarschijnlijk, zij weet bij eene sta king als deze de groote meerderheid van het volk a-chter zich' te hebben, en ook .daarom zal zij het hoofd niet buigen, nog afgezien van de overweging, dat zij zooals „Het Volk" heeft uitgelegd tegenover eene re volutionaire beweging staat. De Amsterdamsche postambtenaren heb ben met deze (bij de tweede, niet als de monstratie bedoelde) staking een g.eweldige misslag begaan. Maar zij ?ijn niet de eenig-schuld-igen. Hunne leiders, die nu het hoofd1 koel hebben gehouden en groote rampen b'ebben verhin derd, hebben de reeds gesignaleerde fout begaan, dat zij den leden hunner organisa ties niet hebben opgevoed tot het inzicht in de beperkte macht van ambtenaren-vakver- eenigingen. Er is meer. Men heeft van de zijde der socialisten' de regeering „peuterig en klein zielig" genoemd, omdat zdj de commissie voor georganiseerd overleg zóó heeft samen gesteld, „dat haar niets wordt geadviseerd, waarmee zij zich te voren niet kan vereeni- gen": Want „Het Volk" zegt het de „com missie voor georganiseerd overleg adviseert slechts en d'e beslissing blijft bij de regee' ring en volksvertegenwoordiging". Dit is juist. Of liever het moest juist zijn- Maar van socialistische zijde men denke aan de discussies in den Amsterdamschen Raad heeft men de zaak gedreven in deze richting, dat de volksvertegenwoordigers de adviezen van de commissies voor georgani seerd overleg in hun geheel hadden aan te nemén of te verwerpen. En als derhalve de regeering „peuterig en kleinzielig", geweest is bij de samenstelling van de commissie voor georganiseerd overleg, dan hebben de foutieve denkbeelden, door de rood'e broe ders gepropageerd, omtrent de macht van zulke commissies daartoe bijgedragen^ Dit 'is geen'e verdediging van de houding der regeeri/ig, het is eene verklaring. Want het zou veel flinker en ernstiger zijn geweest van de Regeering, als zij de commissie voor georganiseerd overleg niet kleinzielig, maar juist op een van breed inzicht getuigende wij ze had samengesteld', daarbij onomwonden verklarende, dat zij de adviezen van die com missie zorgvuldig zou overwegen. De iegee- ring zou dan metéén de positie van de com missies voor georganiseerd overleg in een juist licht hebben gesteld. In1 het bovenstaande hebben we fouten aangewezen èn bij de post- en telegrafie- ambtenaren te Amsterdam èn bij hunne lei- én bij de Sociaal-democraten èn bij de Re geering. Maar na aanwijzing van die fouten komen we tot de vraag, wie de grootste fout ge maakt heeft. En dan blijkt, dat we die fout nog niet eens hebben; genoemd. Welnu, naar onze meening is hoe zeer wij de staking van ambtenaren afkeuren en ontoelaatbaar ach ten de regeering de hoofdschuldige. In de laatste jaren van steeds duurdere prijzen van alle levens benoodigdheden, heb ben de ambtenaren zonder uitzonde ring het zwaar te verantwoorden gehad. Ze zijn met hunne klachten, met hunne ver zoeken om tractements'verhoog'ing eerst ge- ':nmen, toen de arbeiders in de \rije bedrij- ven reeds lang hoogere loor.cn had-den ver- kregen. Ze hebben maanden lang, wellicht j jaren, hunne spaarpenningen opgegeten in hunne inboedels en kleeren zijn ze schier I allen verarmd. De middel-en om hun levens- standaard van vroeger te hu. aha ven, heb ben hun ontbroken. Eindelijk hebben de overheden salaris-verhoogingen toegestaan, maar bijna langs de heele linie zijn die ver- hoogingen onvoldoende geweest. Is het dan wonder, dat de rmbtenaren hunne kalmte niet hebben behouden, dat zij prikkelbaar zijn geworden, ten slotte zelfs rebelsch Grijnst niet in vele ambtenaars gezinnen die armoede u aan Zijn niet de .meitbeès er vaal en gesleten Glimt niet broek en mouw van den heer, die ambtenaar is? Is schraalhans er geen keuken-meester? Neen, afkeurenswaardig moge c!e staking zijn geweest, wil men onverdedigbaar, maar begrijpelijk is het, dat het dezen getergden ambtenaren te machtig is 'geworden. Daarom is de Regeering niet de minst schuldige aan het uitbreken van deze sta king. En nu de ambtenaren, op advies van hun ne best uur der en, het hoofdi in den schoot hebben gelegd, nu past der Regeering geen kracht-patserij. Nu onthoude zij zich van elke poging om slachtoffers te maken; nu betrachte zij spoed1 met de positieverbetering van hare ambtenaren, speciaal van de werkers bij Post en Telegrafie, opdat voor de gemeen schap hoogst schadelijke conflicten als de Amsterdamsche Poststaking niet meer voor komen. Ook hier geldt het „gouverner c'est pré- voir". En onder de mannen van de tegen woordige regeering zijn er van voldoende bekwaamheid, om te kunnen voo zien, dat conflicten niet kunnen uitblijven met amb tenaren, drie men niet behoorlijk bezoldigt. Het tv/ex'.e voorstel was een schema om de mijnwerkers de verhooging toe te kennen, die ze vroegen, als de productie van het eer ste kwartaal werd gehandhaafd en een roo ter verhooging, wanneer de productie ver meerderd wèrcl. Lloyd George wees nog o;> 't feit, dat de voorstellen der regeering den steun van de meest verantwoordelijke ervaren personen uit de mijnwerkers-federa tie hadden verworven en eindigt zijn schilj ven aldus: „Wij hebben overwogen, cn zi> nog steeds bereid te overwegen, elk voor stel, dat kan leiden tot een vredelievende op lossing." Geconstateerd wordl, dat de algemeenc opinie in het land is, dat de politiek der re geering onaanvechtbaar is en de m,,....er kers waarschijnlijk in staking gaan met de openbare meening tegen zich. Naar vei luidt wordt in arbeiderskringen de staking zelfs niet van harte gesteund en het wordt v. :iar- schijnlijk geacht, dat de spoorwegarbeiders en de transportarbeiders, die met de mijn werkers het groote drievoudig verbond (Triple Alliantie) vormen, krachtig voor den vrede zullen ijveren. Opgemerkt wordt, dat vele organisaties ernstig nadeel zullen on dervinden var de staking, waardoor niets kon worden gewonnen, doch veel verlies kan worden geleden. In verband daarmee wordt over het algemeen de hoop gr- ■-.•»- terd, dat zelfs, indien het op 't laatste nip pertje onmogliik mocht blijken de slaking lé voorkomen, de onderhandelingen zullen worden voortgezet om tot een spoedige op» lossing van het conflict te geraken. Intusschen zijn de ministeries vuor- de voedselvoorziening en het transportwezen gereed gekomen met hun toebereidselen om de voorziening van het land1, met Ivi oog op alle eventuality.";^ m *tand te houden. Nadat g'steren t edachten is gewis seld over den brief van den eersten minis ter, heeft het congres der mijnwerkersaifge- GRAVENETTE REGENMANTELS WATERPROOF BIJ MAISON - „L'MIRONDELLE.' _JïiJITENL/- Politiek Overzicht. Tenzij in de korte spanne tijds, die nog rest, er iets op geve .den wordt cm ie be slissing der mijnwerkers ongedaan te ma ken, gaal de steking -der Emgelsche mijn werkers Maandag a.'s. beginnen. Antwoor dende op de aan,d'en eersten minister ge zonden mededeeling4omtrent den uitslag van de stemming der mijnwerkersconferentie, heeft Lloyd George een uitvoerig schrijven gestuurd, waarin hij opnieuw wijst op de gevolgen, die de staking niet slechts ^al heb ben voor de industrieën in Engeland en voor d'e geheele bevolking, rr.~ar ook voor de volken in het buitenland, die voor hun kolenvoorziening van Engeland afhangen. „Vele worstelende volken cp het vasteland van Europa", aldus Lloyd Gecrg.e, zijn thans afhankelijk van de voorziening met kolen, die Engeland in staat ;s hun te leveren en het is or mogelijk hun ontb eringen te >irei'- grooten, die het stopzetten van hun kolen- voorziening ten gevolge zou hebben." De regeering heeft, volgens den Engel- schen premier, niets ongcc'can gelaten om de staking te voorkomenZij heeft de keus opengelaten tusschen twee voordellen, waarvan het eerste tot strekking had de loonkv/eslies voor te leggen aan een der on partijdige hoven, waaraan ook andere lei dende vakveréenigingen op bevredigende wijze hun geschillen hadden onderworpen. vaardigden besloten de staking door te la ten gaan. Naar de mijndistricten zijn tele grammen gezonden om de mijnwerkers lost te geven vandaag het werk neer te leggen; echter wordt verklaard, dat niettemin de hoop op bemiddeling weer opleeft. De an dere vakvereenigingen, in 't bizonder die der spoorweg- en transportarbeiders, doen, naar verluidt, pogingen om een nieuwen grond slag voor een regeling te vinden. Door een van de bestuursleden der spoorwegarbei ders :s ontkend, dat de mogelijkheid be stond van een sympathiestaking der spoor wegmannen, clear de meerderheid hunner daartegen is. Heden komt het bestuur der spoorwegarbeiders bijeen om over de hou ding van dezen bond ten opzichte der sta king van de mijnarbeiders te spreken. Uit betrouwbare bron wordt bevestigd, dat de Engelsche premier bereid is opnieuw een onderhoud te hebben met de leiders cler mijnwerkers, indien deze eenig voorstel hebben te doen, dat tot een nieuwe confe rentie zou 'kunnen leiden. Lloyd George b'ijft gedurende deze gewichtige dagen in de stad. Men hecht eenige beteekemis aan het feit, dcL The mas, de leider der spoorwegarbei ders, die veel heeft bijgedragen tot het op schorten der staking drie weken geleden, cp de terugreis is uit Karlsbad. De regeering heeft zeer uitgebreide maat regelen getroffen om het verkeer en vooral het vervoer van levensmiddelen gaande te houden, indien de staking inderdaad uit breekt. Aan bederf onderhevige levensmid1* delen zullen per spoor verzonden worden en d-e possogiersdiensten zullen worden be perkt. Duizenden vrachtauto's zullen dienst doen voor het vervoer langs de groote we gen van en naar de groote openbare par ken, die als opslagplaatsen zullen dienen, maar op veel groot-er schaal dan bij de jong ste spoorwegstaking het geval is geweest. Aan particulieren zal verzocht worden hun wagens voor transportdocleinden af to staan. Men legt er dien nadruk op, dot het doel dezer regeeringsmaobregclen is de be langen der gemeenschap te beschermen enl niet om de staking te „breken". Men ver- wccht dan ook, dat de arbeiders over het al gemeen mee zullen werken. Van gisteren af is alle uitvoer van kolen stopgezet en als de steking doorgaat, zul in het geheele land een nanlsoeneering van steenkool voor huishoudelijk en industrieel gebruik ingesteld worden als voorbehoed middel tegen de komende koude. Buitenlandsche Berichten. Genève, 14 Oct. (V. D.). Hel secre tariaat van den Volkenbond zal tegen het einde van de maand Oct. naar Genève wor den overgebracht. Het grootste gedeelte van het Palais des Nations zail dooj- den dienst van het secretariaat van den Volkenbond worden ingenomen. Eenige functionarissen van het secretariaat zullen zich tijdens de zitting van den raad van den Volkenbond te Brussel op 20 Oct. naar deze stad begeven en vandaar rechtstreeks naar Genève ver trekken. Rome, 15 Oct. (H. R.) Volgens een telegram aan de bladen uit San Giovani Ro tonde bij Foggia heeft een socialistisch be stuur zich van het stadhuis meester ge maakt en getracht de roode vlag er te ri.j- schen. Er ontstond een gevecht met de be volking, dat er zich tegen verzette. De betoogers schoten op de karabiniers, die de orde trachtten te herstellen. Nadat deze versterking van troepen hadden ge kregen, maakten zij van de wapens gebruik, waarbij 14 dooden en 80 gewonden vielen. De algemeene staking is afgekondigd. Milaan, 15 Oct. (H.-R.) Gisteravond zijn twee bommen ontploft tusschen het ho tel Cavour en de Polytechnische school, waardoor enkele ruiten zijn gebarsten en do directeur van het hotel licht werd gewond Bij deze bieden wij u een- nieuwe rubriek aan. Een rubriek, die slechts zoo nu en dan Verschijnen zal. Wij noemen haar „Film pjes" omdat zij, als een bioscoopfilm van 't eene onderwerp op 't andere zal springen van de hak op den tak zonder orde of regel maat. Wat er in komt? Beschouwinkjes die •niet direct gerekend kunnen worden tot de nieuwsberichten, fantasietjes van onoffici eel© luchtigheid en over wat 'n beetje buiten het gewone krantengebied valt. Ook is er 'n plaatsje voor u in vrij. Op deze wijze hebben wij eenzeeruitge- (Strekt terrein voor ons, nèt als de film. Onze eigen Stad. „Wat heb je nou aan Amersfoort? Daar is nu letterlijk niks I" Lezer, wie uwer heeft deze sombere, droevige, bovenal onheusche klacht nimmer geuit Met volkomen1 voor- ibijziening van wat ter veraangenaming wordt geboden wil men vaak „Amersfoort" en „Amersfoortsch" synoniem stellen rnet „gat" en- „uitgestorven". En dat is feitelijk" zóó'n groot schande ai, dat er nimmer (en ook nu niet) op moest worden gereageerd. Maer voor hen, die zich met de Amers- fo.ortsche samenleving niet kunnen verzoe nen, d'ie Amersfoort miskennen, omdat het geen Rembrandsplein, geen Pier en geen Blaak bezit, willen wij op iets anders wijzen, tot troost in dit twijfelachtig gemis. Op het uur waarop gij uw fietslantaarn be hoort op te steken (en wij noemen u di't uur in elk nummer van ons blad) moet g.ij eens wandelen gaan. Van de Langestraat, moet gij de Appelmarkt nemen en dadelijk zal u in dit „entTie chien et loup" frappeeren, hoe indrukwekkend en massaal de kerk ais een imi'ddeleeuwsch bouwsel aandoet. Op het Ha vik is het dan al bijna donker en hier en daar is een venstertje mat verlicht, waar door het glarislooze water, waarop gele lin deblaren drijven, een paarlemoeren glimpje krijgt. Op 't Ha-vik komt bijna volmaakt d'e illuzie, van oude tijden. Het is zoo stil en wonderlijk verdroomd', zoo één en al tegen stelling- met het moderne stadsaspecten, zoo waardig f En dan verder, langs den Vijver gaand en de Krommestraat,"Lijkt de Lange- gracht (w-aar altijd een watervalletje ruischt)' zoo mooi en schilderachtig, de Westsingel heeft iets uitheemsch en het hoekhuis daaT is prachtig, zooals het silhouetteert. Als u dan dén hoek om bent, verrast de Koppel-, poort, donker en geheimzinnig, zoo afslui tend de buitenwereld en links en rechts ver sterken de hoornen van het plantsoen deze illuzie. Ook hier is weer dat wonderlijk ge luidje van vallend water, een zangeuje, be- tooverend1 om naar te luisteren. En als gij onder de poort bent doorgegaan dian ziet ge plotseling weer wat avondrood en de Eem schijnt dóarin uit te vloeien. Dat is al nevel en vaag.te daar en 't heeft meer van een' fata morgana dan van de realiteit van overdag. U moet het bepaald eens wandelen, op het uur, dat de fietslantaarn moet brandenj Maar niet wachten, tot het heelemaal don ker is. OudePrenten. Laatst kreeg ik een portefeuille met oude prenten te zien, zooals er in elke familie wel zijn uit de vorige eeuw, toen alles zoo ein ders was, zoo geheel anders. Z-ij meenden wel, de lQde-eeuwers, crat nu de Fransche revolutie er tusschen lag een breed verschil bestond tusschen hun tijd en 100 jaar daarvoor. Maar dat verschil is niets, ver geleken bij de geweldige verandering eigenlijk ven de jaren 1900—1920. We we ten wel, dat het vroeger anders was. „Be ter f" zegt de een. /Slechter" vindt een an der. 't Doet er weinig toe. We kunnen niet terug, gelukkig. Maar hoeveel er is veran derd. merk je het best, als je eens op je gemak wil kijken in een portefeuille met oude prenten. Daar is een heerlijk ged-uld alleen al in de manier, waarop die vorige en voorvorige generatie consciëntieus streepje naast streepje als steendruk, sepiateekening of naaldgravure haar portretten of land schappen samenstelde. Om dat zoo plichts getrouw te doen, onfeilbaar juist licht en schaduw in schilderij èn lijst aan te brengen, elk blaadlje van een bosch te teekenen wij mogen er voor bedanken er was geduld vooi nooóig en men dééd het. Rust spreekt' ook uit de romantische landschapjeseen beetje sentimenteel dikwijls en liefjes-mal maar het heeft niets van onze zenuwachtige drukle, er zijn geen telegraafpalen, geen vrachtauto's of ziispanwagens, en in zoo'n geval neem je een geitje of een ruiter te paard op c.en kcop toe. En als je aan de historische platen na dert, dan is èlles veranderd in een kleine honderd jaren. Zelfs een plaat uit 1855, die de slag bij Malakoff voorstelt, bewijst zelfs al heeft de schilder z'n dramatische^ oorlogsgruwelen met véél bloed en mooie stand-en wat gekkig gemaakt wat veran deringen be-bben plaats gegrepen. En een Raema-ekers en een Albert 'Hahn hebben met een enkel figuurtje de oorlogsellende héél*wat treffender aangegeven, dam de mi- nitieuse teekenaars met hun zeer complete narigheid en heldenmoed. Maar de ernst van de o-pvatling en de techniek, die legen geen middel opzag, niets te bewerkelijk vond, zijn wel bewonde renswaardig. En dat wij met onze vluchtige krassen die vaak nog een abstractie zijn dat geduld en dien ernst verloren hebben, is wèl jammer. Zij hebben hun eigen stille sfeer, die oude prenten. Zij hebben dezelfde waardigheid, als oude menschen. In den trein. Ofschoon zoovelen een kennelijke voor keur hebben, om bij een treinreis „vooruit" te zitten, mogen de volgende regelen een aanbeveling zijn, om „achteruit" te prefe reer en. Het heeft het groote voordeel van den terugblik, waarbij men rustiger 't voorbijge gane kan beschouwen, dan hij, die steeds naar voren kijkt en aldoor nieuwe beelden in véél vlugger tempo ziet komen en weer gaan. Evenals de trein het station uitrijdt, dan ziet ge al de achterblijvenden, die nog eens even wuiven en die zijn wèl een beschou wing waard. Daar is cle vader, die zijn zoon vertrek ken ziet en niet weet hoo het hem zal gaan. Die vreemde stad, zoo ver van hier, ver trouwt hij niet. De onbekende bestemming van het kind, dat tot dusver onder zijn oog is groot geworden, vreest hij. Maar hij wil 't niet toonen, den durf en energie van zijn zoon niet ondermijnen, en als hij op het perron zijn jongen toelacht, -ziet hij er im zijn Zondagsche, zwarte kleeren een beetjo dwaas, maar ook een beetje aandoenlijk uit. En schuins achter hem, met een zeer be wegelijke arm, staat een H. B. S.-ser. Hij heeft z'n meisje weggebracht die bij haar tante logeerde. Ze hébben elkaar nèt ge kregen en vinden het een héél diing, dat er. vóór de Kerstvacanti-e niet de geringste kans is elkaar w-eer te zien. En dan zie je 'n paar spoorwegmannen, die zakelijk en, onbewogen kijken en dan een mooi vrouwe kopje, dat liefjes lacht naar den vertrekken de en onderwijl aan èridere dingen denkt, zooals een actrice werktuigelijk haar rol op zegt. Heeelmaal op 't uiterste puntje van he( perron staat het sentimenteeltje. Ze heeft haar zuster weggebracht, die drie dagen dö stad uitgaat en ze heeft het goeie menscN' omhelsd, of ze naar Nieuw-Guinea moest. Ze staat nu te zwaaien en roept veel vrien delijks, zooals we willen veronderstellen, maar 't is niet te verstaan. Enfin, dat is niet erg. Heusch, ik raad u, eens achteruit te rij" den. Voor uw menschervkennis. W ij s h e i d. Op reis volgt de Engelschman z'n smaak, de Duitscher z'n Baedeker en de Fransche Ti vrouw.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1920 | | pagina 1