AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander" November 1920.
EXTRA-AANBIEDING
NIEUWE PIANO'S
■rEN ORGELS"**
F* R. VAN DEN BURG
Fontein Schippers
SMIS
SiX J.m
A. v. d. WEG
Eigengemaakte Metfe&ii.
BINNENLAND.
prima Wijrjen
Door omvangrijke inkoop n zijn wij
in staat, behalve onze gebruikte
Instrumenten ook een aantal
BIJZONDER VOORDEELIG
AAN TE BIEDEN
Arnheinschestraat 3, Gevestigd sedert 1887
gr REPARATIES p O M H i"
Meubileerifigen - Kunsthandel - Behanprij en Stoffeerden:
Firma KLAAS SAVING (joh. schut)
amersfoort
1IIMHHI jgg
101. P.
LIGHT MIS
TWEEDE BLAD.
GLVGERStë
VASELINE
COLD CREAM
J. v. Haniersveld Jr.
Vraaqt prijscourant.
Magaz. „Do Dom
j
fFirma J. Hoogland
FEUILLETON.
Amsterdam—i^izza.
d® nieuwste
modellen
voorhanden
WILLEM GROENHUIZEN, Juwelier Amersfoort
Voetbullni er
voetbalschoenen
19e Jaargang
No. 110
- say
Vraagt Prijslijst Termijnbetaling toegestaan
AAN STOOMMACHINES 8 a
- TELEPHOON 16®.
VMSAKKERWRG g3d.
BEAZINR- K\ ANDERE MOTOREN
2T- SNELLE .U'LETEKING -
Langestraa4 24. Tel. Int. 496. - AK1ERSFOORT.
BARCHMAN WUIJTIERSLAAN 156 - TELEFOON 399.
Nieuwe ea gebraiktc wagens uit voorraad leverbaar. - Stock General
Banden, 8000 K.Pd. garantie. - Alle nnderdeelen op Auto- en Motorgebled.
Grondwetsherziening.
Thans is verschenen het verslag" van de
Staatscommissie, ingesteld bij K. B. van 20
December 1918, no. 78, aan welke is opge
dragen de voorbereiding van eene herzie
ning der Grondwet.
De commissie was als volgt samengesteld
lid en voorzitter de minister van Binnen-
lanclsche Zaken, algemeen secretaris met
adviseerende stem mr. J. B. Kan, secreta
ris-generaal in algemeenen dienstleden
mr. A. Anema, hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit te Amsterdamjhr. mr. D. J.
de Geer, lid der Tweede Kamermr. J. Kap-
peyne van de Coppello, lid der Eerste Ka
mer (na diens overlijden vervangen door
mr. P. Rink, lid der Tweede Kamermr. J.
Limburg, lid van Gedeputeerde Staten van
ZuidhollandJ. H. A. Schaper, lid der Twee
de Kamer; mr. dr. A. A. H. Struycken, lid
van den Raad van Stateadjunct-secretaris
mr. I. J. Bloem, te Leiten (na zijn eervol
ontslag op verzoek wegens verandering van
werkkring vervangen door mr- D. J. I
Oever.
In 't rapport dezer Staatscommissie wordt
in hooldzaak het,, volgende voorgesteld
De troonopvolging. Den mo-
narcholen staatsvorm acht de commissie
een zegen voor ons land, doch alleen zoo
lang behoud van een waarlijk nationaal ko
ningschap mogelijk is. Van de troonopvol
ging behöoren daarom uitgesloten te zijn zïi,
die geen zekerheid bieden dat zij onze na
tionale gevoelens deelen en met onze in
heemsche toestanden voldoende vertrouwd
zijn. De bepalingen, welke anderen dan na
komelingen van de thans regeerende vor
sten tot de regeering kunnen roepen, zijn
derhalve te schrappen, terwijl de troonop
volging, indien mannelijke uit mannen ge
komen nakomelingen ontbreken, is te be
perken tot het tweede geslacht uit den laaist-
overleden koning gesproten. Het oogenblik,
dat geen bevoegde opvolger naar de grond
wet bestaat, kan alsdan eerder aanbreken
dan onder het tegenwoordig bestel. Des tc
grooler actualiteit komt toe aan de bepalin
gen, welke in deze gebeurlijkheid voorzien.
In den gevolgden «gedachtengang past geen
dwang om onder alle omstandigheden een
nieuwen troonopvolger of koning te kiezen.
Bij ontstentenis van een grondwettelijken
troonopvolger moet er gelegenheid zijn voor
overweging van de vraag, of wellicht over
gang tot een anderen staatsvorm de vooi-
j keur verdient. De grondwet bane daartoe
den weg.
Buitenlandsche betrekkingen-
Invloed worde verzekerd van de Staten-
Generaal op het bestuur der builenlandsche
betrekkingen. Met name kunnen geen ver
dragen of overeenkomsten met vreemde
mogendheden meer gesloten worden bui
ten de volksvertegenwoordiging om. Voor
oorlogsverklaring wordt de toestemming der
Staten-Generaal gevorderd.
De State n-G eneraal. Behoud
van de Eerste Kamer met behoud van de
Provinciale Staten als kiescollege doch met
toepassing ook op de Eerste Kamer-verkie
zing van het beginsel der Evenredige Ver
tegenwoordiging.
Voorts wat de Tweede Kamer betreft vast
legging in de grondwet van 't algemeen
vrouwenkiesrecht.
Afgewezen wordt de i n s te 11 in g van
volksinitiatief en referendum.
Voor referendum beslaat alleen aanleiding
bij grondwetsherziening of bij beslissing
over den staatsvorm.
Wijzigingen worden voorgesteld in de
grond wettel ij ke bepalingen no.
pens de gemeentebesturen, o.a
ten aanzien van de regeling van het voor
zitterschap van den gemeenteraad en van
het voorschrift dat behalve de regeling ook
het bestuur der huishouding van de ge
meente aan den raad opdraagt.
Voorgesteld wordt een bepaling de mo
gelijkheid openende Tot instel
ling van andere publiekrecht e-
1 ij k e lichamen dan de reeds door de
grondwet erkende.
Verdubbeling van het inkomen der Kroon
en van de kosten van onderhoud van de zo
mer- en winterverblijven der Kroon wordt
voorgesteld, zoomede financieele en andere
gelijkstelling van de dochter des konings,
die de vermoedelijke troonopvolgster is, met
den prins van „Oranje.
<1. J Voorgesteld wordt verhooging van de'
schadeloosstelling der Kamerleden tot
ƒ5000 en verhooging'van de pensioenbe
dragen tot r 150 h 3000. Voorts pensioen
verleening aan de weduwen en weezen van
Kamerleden en ex-Kamerleden De schade
loosstelling van den Kamerpresident wordt
op 10.000 voorgesteld.
Voor de Eerste Kamer wordt bij gelijktij
dig aftreden der leden, een zittingsduur go-
lijk aan dien der Tweede Kamer voorgo-
stc'
Vrijheid wordt aan den wetgever gelaten
den geldigheidstiid der Staatsbegrooting tot
2 jaar te verlengen.
De mogelijkheid wordt geopend openbare
godsdienstoefenin - -> houden buiten ge
bouwen en besloten plaatsen, tenzij gevaar
bestaat voor orde- en rustverstoring.
Eindelijk wordt voorgesteld afschaffing
van het z.g. collatierecht, nauw verwant aan
het electierecht, dat invloed treeft op dc be
noeming van kerkelijk -c "c.
Aan hel rapport zijn afzonderlijke nota's
toegevoegd door de leden prof. Anema (o.m.
eene nauwere verhouding tusschen den
Staat en de kerkgenootschappen bepleiten
de dan de commissie wenscht), mr. Lim
burg (die een lans breekt voor het volksre
ferendum) en Schaper (die van dc meerder
heid der commissie afwijkende inzichten
omtrent den staatsvorm, den aard der bui-
tenlandsche betrekkingen, volksinitiatief, re
ferendum, socialisatie en nog enkele andere
punten ontvouwt).
vanaf f 1.35 per flercl?,
Berichten.
De DuMsclie ex ltelzcr in ons IjiihI
Tegenover de wederom vernomen bewe -
ring, dat de komst van den Duitschen kei-1
zer in overleg met onze Regeerirug zou zijn
geschied, deelt de regeering in de M. v. A.
op het Kamerverslag over hoofdstuk 5 me
de. dat slechts herhaald kan worden wat
vroeger steeds is gezgd.
De keizer heeft, buiten eenig medeweten
van de regeering, in den vroegen morgen
van 10 November 1918 per auto onze grens
overschreden.
Van zijn voornemen is in den nacht van
9 op 10 November kennis gegeven aan ons
gezantschap te Brussel, dat op zijn beurt
den minister van Buitenlondsche Zaken
daarvan mededeeling deed. Die mededee-
ling bereikte den Minister eerst des mor
gens nadat de keizer reeds in ons land
was, waarna onmiddellijk de noodigc maat
regelen zijn genomen, om zijn verder ver
blijf hier te regelen.
99
Varkensmarkt - Amersfoort.
Speciale africcliiig;
IVIaison VAN EIMEREN.
tf'oiflciu* PosÜclieiu* Col I leus r
WIJERSSTRAAT 14. - Tol. 205
IIoopjsl Modorno Salons voor
DANES en HEKKEN - Manicure
Magazijn van ParfumurioBri on
Toilot-Arlikolon.
BADINRICHTING
i
I
l&roai mest raat 45 Tel. No. 4$Oa
Drogisterij, Chemicaliën.
Verpakte Geneesmiddelen,
Verband-artikelen.
Hotel Café Restaurant
„MONOPOLE"
Dc Directie niaakt bekend,
«lat zfj tegen nader overeen
Ie komen voorwaarden dc
A(HTEIt/JVL met GESLO
TEN SEUBE gedurende liet
winterseizoen voor gesloten
dansclubs beschikbaar stelt.
Een militaire attaché fe
Brussel. Naar wij vernemen is de luite
nant-kolonel R. B. A. N. de Quay, militair
attaché bij de Nedorlondsche Legatie te
Pakijs, bestemd om eerlang eveneens op te
treden als militair attaché bij het Neder-
londsche gezantschap te Brussel.
Nadere inlichtingen bij
Directie (Tel. 41 j.
de
Premiebetaling door dagxegels*
Bij Kon. Besl. van 20 Oct. is bepaald,
dat het K. B. van 28 Sept. j.l. tot vaststel
ling van een algemeenen maatregel van be
stuur, houdende een regeling der premie
betaling door middel van dagzegels, op 28
Nov. in werking zal treden.
B>c nieuwe burgerlijke pensioenwet
Inigediend is het wetsontwerp tot pensi
oenregeling voor de ambtenaren en hun we
duwen en weezen. In de Memorie van Toe
lichting wordt het volgende gezegd.
Het wetsontwerp is de door de Staats
commissie ontworpen regeling, een^gszins
gewijzigd en aangevuld.
De wijzigingen en aanvullingen zijn o.a.
de volgende
Het beheer van het pensioenfonds is op
gedragen aan den Pensioenraad.
De verplichting van het Rijk, de provin
cie enz. tot bijdragen voor het ambtenaars-
weduwen- en weeaenpensioen is uitgebreid
in dien zin, dat ook over de pensioenjgrond-t
slagen der vrouwelijke ambtenaren gecon
tribueerd moet worden. De voor de bereken
ning van het weduwen- en weeaenpensioen
voorgestelde percentogecijfer van den laat-
sten pensioensgrondslag van een echtge«
noot of vader zijn verhooigd.
Aan de in art. 4 voorgestelde categoriën
van pensioengerechtigden zijn verschillende
niieuwe toegevoegd.
Toegevoegd is een bepaling,, welke voor
de ambtenaren in het algemeen de waarde
in geld van het genot van vrij wonen vast
stelt.
Opgenomen zijn eenige nieuwe over<
gangsbepalingen, waarvan er twee aan de
wet eenige terugwerkende kracht verleenen'
en waarvan twee andere in gevallen, waarin
voor een ambtenaar het pensioenrecht on-<
der de werking van deze wet lager is dan
het bedrag, dot hij aan pensioen zou hébben
ontvangen wanneer hij onmiddellijk vóór
haar in werkinig treden ware gepensioneerd,
den belanghebbende het genot van het hoo-
gere pensioenshedrag verzekeren.
Ik verzuimde nog de waag te beantwoor
den die op de lippen van menig 'belangstel
ler den lezer moet liggen „Of al de auto's
eiken morgen queue maakten en dan keurig
in optocht hun dagtaak volbrachten." Neen,
als de loodjes waren aangebracht kon men
afrijden en het was eene uitzondering al»
men na de eerste paar dagen, onderweg lot-
genooten zag. Men logeerde ook in verschil
lende hotels en kon moeilijk nagaan wie en
hoevelen dien dag de voorgeschreven route
hadden afgelegd'. Wel vermoedden we in
Basel al, dat verscheidene waren achfcerge'
hieven.
Zw-TserJënkï schijnt in ernstige mate be
zocht te zijn door mond- en klauwzeer. Er
worden krachtige maatregelen genomen om
de verbreiding tegen te gaan. Van afstand
tot afstand zijn de wégen met een strook
zand, gedrenkt in een ontsmettende vloei
stof, bedekt. De auto moet er in sbo-ppen,
de passagiers moeten uitstappen en hun
schoenzolen in een tobbe bevochtigen. Er
gens anders stond een soldaat met een tob
be en een bezem en bevochtigde de banden
van den wagen en onze schoenen.
Over de gewaarwordingen die het aan
schouwen van de bergreuzen en de groote
meren bij ons opwekten zal ik niet te veel
uitweiden. Preoies staat 't zoo op de an
sichten, -die ik er altijd van verdacht, goed-
koope en smakelooze reclame te zijn. In
derdaad zijh de meren soms blauwgroen of
groenblauw, doch steeds wisselend van tint.
Inderdaad staan die bergreuzen daar als on
wrikbare, ernstige wachters, dé toppen nu
en dan verhuld in wolken van meerdere of
mindere dichtheid. Irdendaed is er dear
eeuwige sneeuw.-Ni et ve el, dit, om der waar
heid niet te kort te doen, doch dat mag men
in een gloeiende Augustus-maand ook niet
verwachten. De vele halfdroge rivieren, met
de ontbloote beddingen hebben voorloopig,
niet veel meer te verwachten.
Voor het bestijgen van de Brünigpas moet
men eenige franken betalen. Terwille van
het kalme rijden is er -bepaald dat de over
tocht minstens 2 uren moet duren. Men
krijgt dan een briefje mee, waarop de tol-
houdister het uur van afgifte aant eekent. On
derweg stopten we (juist als bij een auto-
val in Holland) en gebruikten koffie in een
eenvoudig bergcafé.
Voor hot eerst kwam een regenbuitje en
legde het stof der wegen vast. Daarna ver
volgden we onzen weg. Achteraf bleek, dat
toen we de pas hadden genomen, veel meer
dan twee uren voorbij waren gegaan. We
hadden ons te l'an'7 opgehouden Onervaren
als we waren hadden we alleen maar ge
dacht aan het aantal af ts leggen K.M., doch
niet aan de beperkte snelheid waartoe het
berirden dor Cols ons dwong. We gingen
gemiddeld slechts 15 K.M. Bij flinke* hel
lingen kon een voetganger ons bijhouden.
Te Interlaken, met het gezicht op de met
sneeuw getooide Jungfrau werd geluncht.
Men had daar geen haast met het serveeren.
Gasten die met een auto reizen hebben
geen haast, scheen men fe denken. We had-
den heel wat moeite duidelijk te maken dat
I we snel voort moesten. Om 4 uinr nam. ver
volgden we den tocht, na te Interlaken on
geveer een uur verbleven te hebben. Ach
teraf zou blijken dat we ons die weelde niet
hadden moeten veroorloven en genoegen
hadden moeten nemen met het verorberen
van wat bro:ocl in den wagen.
We hadden nog ruim 150 K.M. af te leg
gen over zeer hellend terrein en eenige
flinke cols te nemen. Velen zullen evenals ik
vóór de reis, maar een heel flauw begrip
hebben van een col. Zooals de schroefdraad
om een schroef gaat, zoo loopt de col langs
den berg, alleen wat minder regelmatig. De
weg is meestal redelijk doch kronkelt soms
alleronaangenaamst, zoodat van regelmatig
rilden geen sorake is. Stóppen, voorzichtig
vooruitgaan, de L>ocht nemen daartoe soms
bijna 560° draaien of onverwachts achten
beschrijven en daarna stevig remmen, an
ders rijdt men den afgrond in, 't afrijden der
Cols is n.l. gevaarlijker dan het oprijden.
Dikwijls is de bestuurder zoodanig in beslag
genomen door het leiden van zijn wagen,
dat hij geen gelegenheid heeft, een® mede
te genieten van de wisselende en grootsche
tafereeien cle na elke bocht weer zichtbaar
worden. Watervallen, ber.r-slroomen, kale
ruige en begroeide toppen. Heel in de diep
te glinsterend water en een groenige vallei,
dan weer een beklemmende, donkere verba
zend hooge bergwand met een enkele tun
nel opening hoog boven ons. Daar zullen we
straks rijden. Dan, na het omgaan van een
booht een heel ander tafereel. Malsche
bergweiden met de bekende hutten, vee,
geiten met klingelende bellen en een pracht
uitzicht op aardige dorpjes en kerktorens
beneden en tegen de hellingen. Nu en can
een oud kasteel of klooster. Dan weer reek
sen zachtglooiende, deels bebouwde ber
gen, als lappendekens met velerlei kleur en
op den achtergrond, heerlijk door de zon 'be
schenen, een bergtop met wollige, blinken-
de sneeuw onigemerkt overgaande in de
donzige wolkjes. Dat is dan een en al liefe-
1 lifkheid. Een volgend tafereel van koude on
genaakbare reuzen en met uwe steenen'
bedekte, peillooze bellingeji, werkt dan als
•een koudwaterstroal
Langzamerhand komt de timnol aan da
beurt, waar het koud en klam is cn onze
lichten en het zoeklicht glibberige en lek-'
kende steenen zichtbaar maken. Ook buiten:
de tunnel, nn een 1000 meters stijgens
wordt de atmosfeer veel koeler, vooral als
er ren flinke bries gaat waaien. Gelukkig, nu
zullen we het hoogste punt wel bereikt heb-
r>en en kunnen eindelijk geon dalen en wat
vlotter rijden, denken we. Mis I Weer veel
hoogere bergen doemen on en heel in de
'hoogte duiidt een wit streepje den wég aan
<di°r. v.e nog zullen moeten berijden.
J. ^B-ootendcrst,
hof 20.
De meeste Cols die wij namen omdat zo
tot de voorgeschreven route behoorden, be
hoeven niet gereden te worden om de
plaatsen te bereiken die wij moesten aan**
doen. Er zijn ook andere en gemakkelijker
wei en. Vandaar dat wij bij de moeilijke cols
nooit andere voertuigen tegenkwamen, dan
wagens met boomen beladen en door vier,
of vijf paarden getrokken. (Boven de boom
grens is een enkele bergwerker, een koe of
een geit het eenige wat men tegenkomt.)
Men moet elkaar dan heel voorzichtig en-
beleidvol passeeren. 't Is of de hellingen
steiler worden, naarmate we hooger klim
men en ook lijken: de wegen smaller.
(Wordt vervolgd).
