ST. EMILION „SCHEMEREN" 5 AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE EEMLANDER gr' ELECTR1SCHE fgpQN Fontein Schippers v. d. WEG Eigengemaakte Kinderkleeding. BUITENLAND. Ber fleschf 1.75, per anker f 72.- I. L SCIOTERMAH Zn., Utrechtschestr. 17, Tel. 145. Firma KLAAS BAVING (joh. schut) amersfoort SATERS SIX jUMWEH 1IS9! DUS Menhileeringen - Kunsthandel - Behangerü en Stoffeerden! ILangestraat 24. Tel. Int. 496. - AMERSFOORT. TWEEDE BLAD. GLYCERINE VASELINE GOLD CREAM total „FRINÜESSE" ftHagaz. „De Dom". 4 Firma J. Hoogland .MONOPOLE" 19e Jaargang No. 121 Zaterdag 20 November 1920. ISlgews TELEPHOON 169. - LANGDURIGE GARANTIE TLASAKKEUWEG 52«I. zeer aan te bevelen ORIGINEELE Bordeaux gewas 1917 BARCHMAN WUUTIERSLAAN 156 - TELEFOON 399. 10 0. P. Nieuwe en gebruikte wagens uit voorraad leverbaar. - Stock General Banden, 8000 K.M. garantie. - Alle onderdeelen op Auto- en Motorgebled. Militaire attachés. Reeds ccnige malen hebben wij in (lóze kolommen onze meening uitgesproken over de diplomatie, die wij hi vele opzichten on nuttig, in andere opzichten gevaarlijk ach ten. Wij ontveinzen ons niet, dat de Ncdcr- landsche diplomatie wijl een klein land vertegenwoordigend, dat geen aspiraties heeft naar uitbreiding van zijn grondgebied minder gevaarlijk is, dan die der groote mogendheden, maar daardoor is haar nuttig etfect, voorzoover haar werk niet door be roepsconsuls kan worden overgenomen en dus toch verricht kan worden, dan ook zeer gering. Zoo zijn wij gekomen tot begunstiging van het streven tot afschaffing van onze diplo matie, vooral ook om daar mee oen voor beeld te geven aan de grooterc Staten; in af wachting van de afschaffing van het corps diplomatique zouden we het met spoed wil len democratiseeren. Het is merkwaardig, dat wij voor dit denk beeld zoo weinig steun vinden. I-Iet Nedcr- landsche volk is een vredesvolk, het vóelt niets voor militaire aangelegenheden. En ofschoon nu de 'diplomatie mede schuldig staat aan het uitbreken van den wereldoor log, waarvan wij de ellendige gevolgen nog dagelijks voelen en nog vele jaren zullen voelen, schijnen onze politieke partijen be reid de sommen te blijven voteeren waar mee wc dit in veel opzichten onnoodige instituut bekostigen, ook indien er in de samenstelling van dit corps en in do wijze waarop zijne leden worden aangewezen, biets wordt -veranderd. Ja er is meer en erger. De N. R. Ct. van 5 November bevatte een telegram uit Brussel, waar in het gerucht wordt mede gedeeld, dat Nederland eerlang een mili tair attaché te Brussel zal hebben. België zou er eveneens een aanwijzen voor den Ilaag. Wij weten natuurlijk niet, of het gerucht juist is, of men in den Ilaag reeds besloten heeft tot uitzending van een militair attaché bij liet Nederlapdsch gezantschap te Brus sel, dan wel of dit bericht een z.g. proefbal lonnetje is. Wat wij wel weten is dal tot ónze groote teleurstelling nog geen enkel dagblad pro test heeft aangeteekend tegen de doorzet ting van een eventueel bij de regecring be staand plan te dezer zake. Wat is zulk een militair attaché wel? Wel, hij is de man die de militaire zaken van de „bevriende" mogendheid, waar hij verblijft, zorgvuldig bestudeert, om zij no Regeering voor te lichten omtrent deze aan gelegenheden. Hij zend hieromtrent rappor ten in, openbare en natuurlijk ook geheime en zoo is hij dikwijls indirecte oorzaak van onrust bij de Regecring die hem uitzendt. „Oorzaak van waakzaamheid" zullen do rnilitairisten zeggen. Want als de militaire attaché bericht, dat de „bevriende" mogend heid een nieuw soort kanon heeft aange bracht, dan voelt de „waakzame" regeering zich genoopt hare vestingen op andere wijze in te richten of nog verder dragende vuur monden aan to schaffen e. t. q. Zoo is de militaire attaché voor het land, dat hem uitzendt, oorzaak van opvoering der bewapening. Voor de mogendheid, bij Welke hij is gedecrediteerd, is hij de offi cieel© spion. Dó voorlichting, die men liem geeft, is dan Ook uit den aard der zaak onvolledig. Zou de Engelsche militaire attaché te Berlijn in 1013 ooit hebben gehoord van dikke Bertha's of van het meer dan 100 K.M. ver dragend geschut? Zal de militaire kliek in het land waar de attaché de zaken bestudeert hem leiden omtrent de bewapening? En is daar door de attaché, die preeieg weten wil, niet aangewezen op geheime voorlichting door omgekochte en dus obscure individuen? Zoo is al verbergt de diplomatie dit onder mooie woorden, onder beleefdheids- visites en strijkages de attaché voor het land waar hij zich vestigt een verdacht per soon dien men wel moet toelaten uit inter nationale courtoisie en opdat do eigen militaire attaché wederkeerlg worde tocge laten. Laat ons dit onoprechte en gevaarlijke spel staken en vooral niet invoeren waar het nog niet bestaat. Als we nu eens begin nen met geen nieuwe militaire attaché's uit te zenden en de reéds uitgezonden attaché's terug te roepen dan doen wij een voor de algemeene moraliteit en voor den wereld vrede verstandige stap. Wc bereiken er al dadelijk een, zij het be trekkelijk klein, financieel voordeel mee. We geven er mee te kennen dat wij de be vriende mogendheden in geen geval wen- schen te volgen bij eene eventneele opdrij ving der bewapening. Allicht zijn wij oor zaak, door zulk een besluit te nemen, dat ook andere mogendheden hunne attaché's uit Nederland terugroepen en zelfs is het mogelijk, dat wc op die wijze helpen althans dit gedeelte van de diplomatie uit de wereld te helpen. Het wegnemen van de attaché's uit de ge zantschappen zou allicht de onoprechtheid in de sfeer der diplomatie verminderen, wat niet het geringste voordeel van dezen maat regel zou zijn. Zoo kunnen wij niet sterk genoeg aan dringen op eene poging tot opheffing van het instituut der militaire attaché's. Als straks.de begrooting van Buitenland- sche zaken wordt behandeld, is er gelegen heid deze poging te wagen. Ze ligt geheel op de lijn der vrijzinnig-democratie, die hoogstens maatregelen tot zelfverdediging tolereert, maar tegen het daarvoor nog altijd noodige militaire instrument de grootst mo gelijke bezwaren heeft, die uit haren aard pacifistisch is en die de gevaren van de ge heime diplomatie in ziet en wil wegnemen. Moge dan de behandeling van „Buiten- landschc Zaken" de uitzending van mili taire attaché's onmogelijk maken; wat we erbij zullen winnen, hebben we. uiteengezet. We verliezen er alleen bij de schittering van eenige militaire uniformen bij plechtige ge legenheden, indien andere natiën ons ver standig voorbeeld zouden volgen Politiek Overzicht. In een, onderhoud, dat Constantijn heeft toegestaan aan de Messagero, spreekt de gewezen koning zijn erkentelijkheid uit te genover' de Italiaansche regeering en de Itadiaansche pers alsmede de openbare meening in Italië. Gelijkerwijs Italië, hetgeen bij herhaling blijkt, een meer conciliate houding aan neemt tegenover Duitschland dan de ove rige oorlogs-geallieerden, zal het misschien ook welwillender en soepeder tegenover die Grieksche kwestie staan dan de andere Ententeleden. Nochtans verklaarde Con st an tij n in bedoeld vraaggesprek met name, dat hij vertrouwen stelde in de rechtscha penheid van de mogendheden, die de En tente vormen. Hij geloofde niet, dat deze zich tegen zijn terugkeer naar Griekenland zuilen verzetten, wanneer het volk zich uit spreekt in dezen zin. Hij voegde hier nog aan toe, dat hij nooit van plan was geweest een politiek te volgen, die te kort schoot correctheid en loyauteit tegenover de Entente. Van dit voornemen zou hij ook &iet oDzetteliik misleiden of pogéta te mis- nu niet afwijken. Zelfs sprak in dit inter-1 view Constantijn zijn goedkeuring uit over Venizelosr biutenlandsche politiek, maar het binnenlandsch beleid van den Kretenzer werd door hem veroordeeld. Ook zou Rhal- lis, de nieuwe Grieksche minister-president, naar de Petit Parisien meedeelt, ten stel ligste hebben ontkend pro-Duitsch gezind te zijn. Hoe zou, aldus moet R'nallis hebben geredeneerd; een volk; welks lot zoo innig aan de zaak der geallieerden is verbonden, een houding ten gunste der Duitschers kun nen aannemen na de pogingen, die het heeft gedaan met de Entente om gemeen schappelijk de zege te behalen? De anti- Venizelistische meerderheid in 't Grieksche parlement, cms de oppositiepartij, die bij den stembusstrijd de overwinning gehaalde, zou dan ook geen verandering brengen in de buitenlondsche staatkunde. Een bericht*van vrijwel dezelfde strek king brengt ons de Times,.welks correspon dent eveneens, te Luzern, heeft gepraat met ex-koning Constantijn, die niet naar Grie kenland zeide te zullen ferugkeesren, tenzij het Grieksche volk zulks -wenschte. Boven dien liet hij doorschemeren, dat, mocht hij terugkeeren naar zijn land, bij zich niet den bijstand zou verzekeren van een mi- j nisteric, dat don geallieerden onwelgevallig zou kunnen zijn. Zullen de geallieerden, zich in verband met Constantijn's uitlatingen laten inpal- j men? Uit de berichten, waarover tot dusver valt te beschikken, lijkt dit niet al te waar- schijnlijk; de Engelsche gezant te Pariis, lord Derby, heeft gisteren een bezoek ge bracht aan minister-president Leygues en het wordt waarschijnlijk geacht, dat Enge land en Frankrijk een gemeenschappelijke gedragslijn zullen bepalen. Het schijnt dan ook, dat men zoowel te Parijs als te Londen van zins is een formeel veto uit te spreken tegen den terugkeer van Constantijn op den Griekschen troon. Bovendien zou geen genoegen kunnen worden genomen met de troonsbestijging van den kroonprins, tenzij waarborgen van beteeje^nis in dezen wor den gegeven. Tegenover een Matin-correspondènt heeft Constantijn het verwijt aan de geallieerden geuit, dat dezen de laatste vijf jaar hem met een prikkeldraadversperring hadden omringd en hem hadden belet zich met de regeeringen te verstaan en de volken te overtuigen. De opvattingen van Wilhelm van Duitschland waren nooit door hem tot de zijne gemaakt, daar z, i. na den oorlog er noch een overwonnene, noch éen over winnaar moest zijn. Steeds had hij er naar gestreefd de onzijdigheid te bewaren, daar dit slechts in 't belang was van Grieken land. Veniielos echter volgens hem, die geen hart bezat, maar geldzuchtig was, had alles bedorven. De uitslag der verkiezingen hadden hem met vreugde vervuld, maar, hij wilde ris souvereFn geen koning slechts der winnen de partij zijn, maar van heel heet volk. Der halve zou hij alleen den troon willen be stijgen, wanneer vaststond, dat héél het volk dit wenschte. Sir Hamar Greenwood, de minister van Ier land, heeft gistermiddag in het Lagerhuis een opzienbarend document ter sprake ge bracht, dat tijdens den laat^ten raid in Ier land moet zijn ontdekt en afkomstig heet te zijn van „den opperbevelhebber van het Ier-, sche republikeinsche leger", die het stuk zond aan den chef van zijn staf. Naar uit Engelsche bron verluidt, bevatte het docu ment een reeks merkwaardige en afschuwe lijke bizonderheden omtrent het verspreiden an typhus Bnder de troepen in Ierland en van den droes onder hun paarden. Deze verklaring bevestigt, aldus deelt de zelfde bron tnee, de geruchten, die den laat- sten tijd circuleerden, volgens welke de Sinn Feiners tot dergelijke methoden hun toe vlucht namen. ,Men sloeg in Engeland weinig geloof aan deze geruchten, daar men niet kon aanne men, dat zelfs Iersche moordenaars zich zouden kunnen bezondigen aan dergelijke oTiiv-'zn. Maar de ontdekking van 't stuk, waarvan door Greenwood gewag is ge maakt, heft allèn twijfel omtrent de waarheid ervan p* Aan de jongste maatregelen in Ierland om de „mourdcampagne" het hoofd te bie den, zou volgens het Londensche bericht misschien kunnen worden toegeschreven, dat het aantal aanslagen, hetwelk gemiddeld per week. plaats heeft, in aanzienlijke mate is verminderd. Vooits .schrijft men aan be doelde maatregelen toe, dat de moordenaars ertoe zijn gebracht er nog eens over na te denken, eer zij tot een dusdanige tactiek hun toevlucht nemen. Maar,'wordt vergoelijkend aan het bericht toegevoegd, opgemerkt dient nochtans te worden, dat verreweg-het rneerendeel van de Iersche Sinn Feiners niets uitstaande hebben met noch genegenheid hebben op gevat voor de „bende terroristen." Gisteravond stond in de Evening Stan dard een artikel van een op den voorgrond tredende katholieke vrouw, die, gewag ma kende van de „gewapende bezetting" van Ierland, in herinnering brengt", dat deze een uitvloeisel was van den openlijken op-stand, die met Paschen 1916 is beproefd en die moest worden opgevat als een verraderlij ken aanslag, waarbij Duitschland tevens was betrokken. Deze „steek in den rug" had plaats op een tijdstip, dat Engeland de han den vol had met de zaak der geallieerden. Hierop, aldus het artikel, volgde het smokkelen van wapenen, het in het geheim africhten van manschappen en het organi- seeren van moordenaarsbenden, die op den loer lagen om eenzame lieden van kant te maken. Bovendien werden volgens de katho liek© Iersche schriifeter. nosrimren on u-el- irtraamde pogingen 1in het werk gesteld om het burgerlijk bestuur te vernietigen door ccrzamcn menschen schrik aan te ja gen totdat n emand meer de waarheid durf de te zeg. a bij een rechterlijk college en geen jur\. behalve in Noord-Ierland, zijn plicht durfde tc doen. „Deze misdaden dcP Sinn Feiners, aklfts verklaart zij met nadruk, v;arcn dc oorzaak, van de gewapende bezetting van Ierland en het lijdt geen twijfel of een ander land don Engeland zou niet onvergelijkelijk veel groot r strengheid tegen dezen toestand zijn opgetTeden.' De schrijfster schept een wrong genoegen in het schouwspel der Sinn-Feiners-extre- misten, die zulke zorgvuldige voorbereidse len treffen voor het begaan van hun moor den, maar zich beklagen over weerwraak \an hun slachtoffers. Buitenlandsche Berichten. B e r 1 ij n, 1 8 N o v. (W. B.). Naar bekend is, had de Volkenbond de laatste Duitsche nota inzake Eupen en Makmécly, waarin de competentie van den Volkenbondsraad om over het definitieve lot van Eupen en Mol- médy te beslissen in twijfel wordt getrok ken, van de hand gewezen en in ontkennen- den zin beantwoord. De Duitsche regeering heeft- daarop in een nieuwe nota aan den Volkenbond haar rechtskundig standpunt I opnieuw principieel uiteengezet. Zij gaf j daarbij te kennen, dat over de Duitsche bc- I zwaren niet de Volkenbondsraad maar de vergadering van den Volkenbond heeft te beslissen. B er 1 ij n, 19 Nov. (W. B.). Het algc- feen bestuur van den mijnwerkersbond richt in de Vorivarts een open brief tot den rijks kanselier, waarin het er hem op wijst, dat de mijnwerkersvereenigingen van^alle rich tingen zich op districtsvergaderingen en op de algemeene vergaderingen hunner ver- eenigingen eensgezind hebben uitgesproken voor de socialisatie der mijnen. De rijkskan selier wordt verzocht thans den arbeiders mee te deelx, welk standpunt het rijksmi nisterie tegenover deze socialisatie inneemt- De mijnwerkers hebben het recht te weten, wat zij van de rijksregeering hebben te ver wachten. De houding van den rijksdag ten opzichte van het vraagstuk was een kwestie op zichzelf, waarmee men zich te gelegener tijd zal hebben bezig te houden. Hoe langer de onzekerheid duurt, des te moeilijker zou het worden. Frankfort a. d- Ma in, 1 8 N o v. (\V. B.). Volgens de Fr. Ztg. is het spoorwegver keer op de lijnen van Beieren naar Innsbruck stopgezet, daar de spoorwegmannen de al gemeene staking uitriepen. P o r ij s, 17 Nov. (N. T. A. Draadloos). De discussie, die Dmsdag in de Kamer plaats had over het herstel van het gezant schap bij het vaticaan, heeft volgens de Temps, fwee- feilen in bet licht gesteld, die- zich reeds bij de voorloopige disputen af- teekendenten eerste de irreductibiliteit der beide stellingen, die zoozeer aan elkaar tegengesteld zijn, dat geenerlei transactie mogelijk is; men zal voor of tegen de cre- dieten moeten stemmen, die ten doel heb ben het gezantschap te herstellen, maar geen uitvluchten, achterdeurtjes of een op de lange baan schuiven. Verder is duidelijk gebleken, dat de meerderheid voor het plan was. Door een tegenstelling, die evenzeer hun talent eert, hebben de beide redenaars, die voor de vergadering hun tegenovergestelde meening uiteengezet 'hebben, de heeren No- blemaire en Herriot, zich op hetzelfde ter rein bewogen om tof een volkomen ver schillende conclusie te komen. In naam van het nationale belang en den godsdienstvre de heeft de een gevraagd de credieten aan te nemen, de ander ze te verwerpen. Het na tionaal belang eischt, dat wij worden ver tegenwoordigd bij het vaticaan, heeft Nob'e- maire gezegd de afwezigheid van Frankrijk bij den heiligen stoel heeft het veld vrij ge laten aan zijn vijanden. De godsdienstvrede eischt met evenveel klem het herstel der di plomatieke betrekkingen; de katholieken zul'en hiermee zeer zijn ingenomen. Hierop heeft Herriot gerepliceerd, dat het juist in het nationaal belang was geen ge zant bij het vaticaan noch een nuntius te Parijs te hebben. Terwijl Frankrijk met het godsdienstige Rome gedurende den oorlog geen relaties onderhield, heeft het katholie ke België er zich laten vertegenwoordigen. De paus is doof gebleven of luisterde maar amper naar de hartverscheurende kreten der Belgische priesters en martelaren. Het nationaal belang van Frankrijk kan en weet zich zelf te verdedigen en wel op alle pun ten der aarde, zander dat het noodig is, dat het zich vertoont bij een despotischen, on- feilbaTen geassocieerde. En in sommige ge vallen kan die associatie ons schaden. Wat den godsdienstvrede betreft, deze is verze kerd sinds do scheiding. Men bemerkt ter stond, welk een groot verschil bestaat tus- schen beide inzichten. P a r ij s, 18 Nov. (H-R.). De Kamer heeft de beraadslaging over het herstel der betiekkingen met het Vatikaan hervat. Ab- bé Lemire verklaaide, dat hij als katholiek, die den godsdienstvrede verdedigt, het her vatten van de betrekkingen met het Vati kaan vraagt. Briand interrumpeerde Lemire en zeide, dat tijdens de discussie over de wet op scheiding van kerk en staat in do commissie, deze tegen den raad van den rapporteur in de voorstellen inzake het zen den van een gezant, wien was opgedragen Roma van den nieuwen staat van zaken op de hoogte te biengen, heeft verworpen. Abbé Lemire, die daarna zijn rede her vatte, zeide dat de katholieken geen wette lijke positie in Frankrijk hebben zoolang Frankrijk zijn wet in Rome niet heeft doen OP STRAAT kunt t zich ^oinnkk^lijk logen do uovnron van liocMt. Iie**fH*liliciil cm\ Keelpijn be'e.lvornuni door hot, gobnuk van do b'. kendo VIS F.UT-TA It I. l i l E Vrngl allien WYBERT-TABLfTTfH Blauwe blikkon doozen Ti 80 cont mot nevoii8taand /abrieksmork. Varkensmarkt - Amersfoort. Speciale nfrtcoling I IMaknn VAM FIMPRPN j I I Maison VAN EIMEREN. ('oilleur Poaliclicur Colllcusc WIJEKSSXKAAT 14. - Tel. 205 Hoogst Modorno Salons voor DAMES en HEEK EN Manicure Magazijn van Pnrfumurioën on ToiloLArtilcolon. BADINRICHTING Krouimestraat 10 Tel. No. 180a Drogisterij. Chemicaliën, Verpakte Geneesmiddelen, Verband-artikelen. Hotel Café Restaurant ji' De Directie inaukt bekend, dat zij tegen nader overeen te kouien voorwaarden de ACHTERZAAL met GESLO TEN SERRE gedurende liet winterseizoen voor gesloten dansclubs beschikbaar stelt. Nadere inlichtingen bij «Ie Directie (Tel. 41J. kennen. Hij was van oordeel, dat de repu bliek in Rome vertegenwoordigd moet zijn, opdat het wachtwoord van den' religieusen. vrede aan alle bisschoppen in Frankrijk zal worden gegeven. Spr. eindigde met een be roep te doen op alle afgevaardigden, in het bizonder de socialistische Mandel, die Abbé Lemire opvolgt, wordt bij het eerste woord hevig geïnterrumpeerd. Hij wil uiteen zetten welke belangen de na ties "nebben om het regeeringsvoorslel aan. te nemen, maar de voorzitter is verplicht de zitting op te heffen. P a r ij s, 1 8 N o v. (H.-R De Kamer her vatte de zitting. Mandei verklaarde onder groote stilte, dat hij het verkieslijk achtte in het volle licht, onder de controle van 't par lement, datgene te doen, wat Briand noo- ciig achtte te doen tijdens den oorlog, toen hu officieus opnieuw betrekkingen met het Vaticaan aanknoopte. Minde! had de volle aandacht deT Kamer, toen hen beweerd© dat het onjuist was te zeggen, dat de Heilige Stoel tijdens den oorlog de belangen der geallieerden niet ter harte genomen "heeft Het Vatikaan weigerde zelfs gedurende den geheelen oorlog, en ondanks de dringende interventie van de Habsburgers aartsbis schoppen te benoemen of besluiten te ne men in stiijd me' die van Frankrijk. Over het concordataire stelsel in Elzas- Lotharingen sprekende verklaarde Mandel, dat het concordaat, dat door het verdrag van Frankrijk was opgeheven, door de des annexatie van Elzas-Lotharingen is hersteld. Indien wij, zoo zeide hij, onze bezetting in, het Rijnland moeten verlengen, zullen wij niet langer de bisschoppen van Mainz, Trier en Keulen over.het hoofd kunnen zien en zullen wii deze vraagstukken, die met de veiligheid van Frankrijk verband houden niet kunnen regelen zonder overeenstem ming met Rome, Wij moeten niet één, dodü meer buitenlandsche politieke richtingen hebben, katholiek, protestant, israëlietisch of mohammedaansch, naar gelang van het land en de omstandigheden. Het Vatikaan heeft het voordeel bovten ons meer conti- nuiteit in zijn inzichten te hebben. Mandel besprak nog de kwestie van d€ benoeming der nuncii en verwonderde ei

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1920 | | pagina 5