ST. EMILION Borstelwerk - Sponsen Zeomen. AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander" Fontein Schippers 1.1. ÜWÏESÜ S Zti., Utrechtsctie sir. t7, Tel. 145. I Eippaahe Kinderkleetiiiifl. Stand No. 8, A. W. E« T. loupes liSÜTTm J. OililEIOlï, iel 21 'büiTênland. langs den groeten weg. Maubileeringen - Kunsthandel - Behangerü en Stoffeerder!) Langestraat 24. Tel. Int. 496. AMERSFOORT. Per fEesch I 1.75, per anker f 72.- BOT" ELECTRISCHE INSTALLATIE'» voor LICHT en KRACHT p Q pj Ie KLASSE MATERIAAL. TWEEDE BLAD. Menschen met en zonder zenuwen .,MONOPOLE" A. WA^ DE WE©. 23. Magaz. 9,Oe Oom5'- Bezoekt: WIUEM GROEHHUIZEH - 1ÜWEI!£R FEUILLETON. voornnndan van al (8,— r 10» Jaargang No. 2S5 Zaterdag 30 April 1921 zeer aan te bevelen ORIGINEELS OPGERICHT 1906. vrijzinnigen van meening zijn, dat onze bond voor -hen het meest goschikte tehuis is. Het gevaar nu is, dat zij er niet aan zul len denken, dat onze partij èn vrijzinnig èn democratisch is. Vandaar dat op ons de plicht rust, dit scherp en duidelijk voorop te stollen, als men ons aanspreekt over een aanslaand lidmaatschap van onze partij. De oprichting van den Vrijheidsbond is voor ons van n-ut geweest; een aantal leden heeft onze partij verlaten om in de nieuwe Bordeaux gewas 1917 partij plaats te nemen. Wij vreezen, dat zdj zich daar weinig thuis zullen gevoelen. Doen ze het wel, dan was hun heengaan voor ons winst. En zoo zullen er oncler de verloren broederen stellig wel zijn. Laat ons zorgen, dit voordeel van de in wendige versterking van onzen vrijzinnig- de mocratischen bond te behouden, door as pirant-leden onomwonden en volkomen dui delijk aan het verstand te brengen, dat „vrijzinnigheid" alleen niet voldoende is om met ons samen te werken. Alleen de d-emo- TELEPHOON 169 VLA^AKHERWEG 52<1. craat, die vrijzinnig is, is ons welkom. In de OherscMesische Post, die ii Bet vrijzinnig beginsel. i 5s of Kever poogt te zijn een dergelijk I ■evenement in de politieke wereld, dat onze lezers zich wel niet zullen verwonderen, dat wij, nu de geboorte van deze nieuwe partij een feit is, nog eens eon en ander omtrent de jonggeborene wenschen te betoogen. De Unie-liberale kiesvereeniging ,,'s-Gra- ven'hage heeft bij haar verscheiden een laatsten wil geuit. Zij wilde de nieuwe partij „Vooruitstrevende Vrijzinnige Staatspartij" noemen. Al zag zij dus af van den meer mogelijkheid tot reclame biedenden naam, dien wij voor de jongste partij hebben aan bevolen (Vooruitstrevend Vrijzinnig Ver bond of V. V. V. I), zij gaf door het uiten I a T' <le "iena&n P18^ hunner geboorte werden gebra van haren uitersten wil bHjk, prijs te stellen I b,Jzonder dierbaark 'S geweest. Waren er Alleen in de kleine stad Plesz kwamen eeuse stroomingen desnoodig te steunen, neen, sterker: de beteekenis van de religie Duitsch wordt geredigeerd, maar een na- voor den Staat! |tionaal-Poolschen geest ademt, daar het Indien het inderdaad bewust in het pro-blad het orgaan is van de z.g. Ópper-Sile- - De onrichtino. ab„ glram is ÉTeschreven, dan beteekent het zon-zische Volkspartij, werd onlangs een artikel - of Kever non °t re iir, ee !i vt i der twijfel, dat de gefusioneerde politici het opgenomen van den Franschen afgevaardig- - of Kever poogt te zure - een dergehrk I vrij2;nlvi„ beginsel overboor(1 hebben ge_ de Paul Reynaud, woarvan de ,uidd|; gooid. Dan is de nieuwe partij het begin Het Opper-Silezische nijverheidsdistrict van eene poging om het met de pro- moet Polen worden toegewezen. De Deut- testantsch-christe'lijke partijen op een ac- sche Aligemeine Zeilung reageert op het coordje tc gooien, in elk geval met de artikel, waarin Raynaud beweert, dat aan christelijk-historische partij en dan is het die in Opper-Silezië geborgn Duitschers in nög duidelijker dan bet toch reeds was, dat 't vredesverdrag het stemrecht is verleend de Vrijheidsbond me>t bekwamen spoed in op volkomen wederrechtelijke wijze. Wij be- conservatieve richting stuurt. twijfelen, zegt het blad of Revnaud dit "öY"" 1 Zóó alleen kan ook worden Verklaard, dat ..wederreOhteKjk" ook va^ toeLsing acht F""1 M^^scheidenjztch maar zeer men uit den naam van de nieuwste politieke op de duizenden PooLhgezinde in f Duit- '8nszaam heeft ontw*keld' absuld se' onderneming het woord „liberaal" of „vrij- sche rijk, in Polen en GaJicië levende Opper- zinnig" heeft vermeden, ofschoon dit woord Sileziërs, die door extra-treinen naar de i zeer velen der besten onder de vrienden plaats hunner geboorte werden gebracht, blijk rwïie I bijzonder dierbaar is geweest. Waren er Alleen in de kleine stad Plesz kwamen lal elk harer afzonderlijke takken nauw met Duitschland verbonden door onderlinge be trekkingen. „Het spreekt vanzelf, dat Reynnud een lans breekt voor een verdeeling van Opper- Silezië, daar nu eenmaal en bloc en ook in het overgroote deel der kieitsen de voor Polen-Frankrijk zoo lastige en ook niet verwachte sterke Duitsche meerderheid is gebleken. Het is den Polen en him Fron- schen vrienden natuurlijk in de eerste plaats te doen oni het nijverheidsdistrict, waar, naar duidelijk is gebleken, de Duitschers de meerderheid behaalden. Het z.g. industrie- district wordt bepaald door den één geheel vormenden Siedlungs-driehoek Gleiwitz— Kattoivitz—Beuthen. Hindenburg-Zobrze, Kö- nigshütte, Bismarckhütte, Borsigwerk, Frle- denshütte, Zaborza liggen binnen dezen driehoek. Het resultaat der stemming in dit district was: 305.591 voor Duitschland, 243.995 voor Polen. Dat is een Duitsche meerderheid van 62.000 stemmen." Reynaud spreekt van de geografische en economische factoren, die in 't algemeen niet den doorslag zullen geven. Maar de D. A. Z. is van meaning, dat ze juist wel in aanmerking moeten worden genomen. Met Reynaud is zij het eens, dat de volgende groote industrie-centra Ezenstochau, Lodz en Krakau zijn, maar de bewering, dat Op per-Silezië hierop aangewezen is, zou niet met de feiten kloppen, omdat het Opper- Silezische productiegebied bij een opbrengst van 34 millioen steenkolen en de grootste zinkproductie van Europa niet industrie-, maar handelscentra noodig heeft: afzet markten. Maar Polen kwam als markt voor Opper-Silezië geenszins in de eerste plaats in aanmerking. Eveneens wordt de bewe ring, dat het Opper-Silezische kolenbekken op het behoud van het vrijzinnig'begins el en ^«.tfeche liberalen, die met m van treinen uit Galicië en het Westelijk in- zij heeft zich dus blijkbaar schuld!" gemaakt I j Demociat.schen Bend widen duslne-district. De Poolsche commissaris aan de vergissing, die ook wij hebben be-t,recten' omdat ^JJ dan naam «uberarf had- Korfanty had persoonlijk uiting gegeven gaan, toen, wij, naar een naam voor het jon ge wicht zoekende, aannamen, dat de fusie van de verschillende partijen en groepen bedoelde te komen tot de stichting van een verjongd 'liberaal conglomeraat. Hier nu blijkt, hoe onjuist partij-vorming is, als ze niet berust op eensgezinheid bij de stichters, waardoor het program schier van zelf -komt vast te staan, maar alleen op den wensch een nieuwe affaire te stichten. gemaakt: °hH treden, omdat' wij den naam „liberaal" had- Korfanty n e~ den weggewerkt? Waren er anderzijds niet velen, die vóór alles „vrijzinnig" wilden zijn? Wat zullen al deze vrienden van Thor- beok'e dit meereen ze toch te zijn doen, als ze aanstonds zullen worden geleid in eene richting, die voor goed met het libe ralisme breekt? aan zijn tevredenheid over 't transport zij ner landgenooten. Dat evenwel zonder deze emigranten Duitschland toch de meerderheid van stem men heeit behaald, wordt door Reynaud toe geschreven aan de talrijke Duitsche ambte naren van 't iand. De D. A. Z. merkt naar inu cte oude zaken verloopen zijn. De deel- fiinsél weer tot uitdrukking te brengen nemers kennen zoo min als de buitenstaan-j Maar den zal de toeleg mislukken om ook ders de zorgvuldig overwogen formuleering niet-liberale conservatieven in den bond te van hot program, ze meenen deel uit te trekken en forteriori om met de christe- ■maiken van eene vrijzinnige partij en als zij, lijk-historischen tot eenheid te komen. Dan ontkaterd van den feestroes, bij de oprich- j de gehoopte werfkracht onder de nret- ting opgedaan, zich zetten aan besludeering j vrijzinnigen afwezig blijven. Of zij zullen, als van het program, ontwaren ze tot hunne 2Ü h'ur> zin niet krijgen, den Vrijheidsbond ontzetting, dat d'e nieuwe partij geen libe rale partij is geworden: Zelfs wij, buiten staanders, zijn er immers van geschrokken. Het is zóó verbijsterend, wat hier is ge schied, dat "men zijne oogen nauwelijks ge looft! Was niet op den stervensdag van den Economtschen Bond betoogd, dat men moest komen tot een liberaal bloc? Spraken niet de Unie-liberalen in 'hun oproep tot de Van tweeën één: öf zij zullen pogen zooal aanleiding hiervan op, dat, evenals aan alle niet in de.n naam, dan toch in het program j andere inwoners, ook aan de Duitsche amb- van den Vrijheidsbond het vrijzinnig be-1 tenaren pas dan het stemrecht werd ver leend, wanneer zij achttien jaren long in opnieuw eene den rug toekeeren en liberale partij gaan stichten. Zóó is het al heel waarschijnlijk, dat de toeleg om het liberalisme te verdonkerema nen, zal mislukken. Herstel van de vrijzin nige idee binnen d'en nieuwen bond dan wel zijne uiteenspatting moet binnen kort vol gen. Voor ons, vrijzinnig-democraten, zit er in geestverwanten van de oprichting van een dan huidigen toestand een gevaar. Wij zijn vooruitstrevende-vrijzinnige partij? Vormen thans de eenige inderdaad vrijzinnige partij niet de liberalen van verschillende schakee-en zoo zou 'het kunnen gebeuren, dat tal van ring de kern van de leden? En ondanks dit alles staat in het Vrijbeids- bonds-program, dat deze nieuwe bond den invloed van den godsdienst op den Staat erkent. Men leze goed: niet de beteekenis van den godsdienst voor de gemeenschap erkent men, niet den invloed van de religie op de individuen, niet de noodzakelijkheid religi- Opper-Süezië hadden gewoond. De vraag wordt dan ook gesteld, of er juridische, na tionale of moreele motieven zijn aan te voeren om dezen bewoners het burgerrecht en bijgevolg het recht en den plicht om te stemmen te onthouden. Juist de ambtena ren, in dienst van staat, gemeente of in- dustrieele onderneming, werden door den eiscb, dat zij sinds 1904 moesten hebben gewoond in Opper-Silezië, op onbillijk- herde wijze getroffen; juist in Opper-Silezië was de staat van zaken zóó, dat de uitwis seling en completeering slechts vanuit het Rijk kon geschieden. Polen kon natuurlij kerwijze geen ingenieurs en ambtenaren ter beschikking stellen, omdat z:m eigen in- noemd. Er wordt tegenover gesteld, dot Opper-Silezië tengevolge van zijn binnen- lendschen toestand en zijn jong konaal- systeem in hoofdzaak de kolen slechts per spoor kan vervoeren. Een oneindig fijn ver takt spoorwegnet het Gleiwitzer rangeer station is tegenwoordig het grootste der wereld had d'e aansluiting van Oppcr- Silezië bij de grootste transportwegen mo gelijk gemaakt. Daarbij kwamen kanalen Kose'l verlaadde in 1918 drie millioen ton kolen en transporteerde 96 van heel den invoer der grondstoffen voor Opper-Silezië verder alsmede grootscheepsere kanaal plannen. De binnenlandsohe toestand zou ook door een aansluiting bij Polen niet kunnen worden gecorrigeerd en het trans port zou er slechts door zijn bemoeilijkt. De Deutsche Aligemeine Zeitung schrijft: „De productieontwikkeling nu is nergens zoozeer als in Opper-Silezië van de trans portwikkeling onafhankelijk. Des te noodlot tig er zou 'het voor de Opper-Silezische in dustrie zijn, wanneer haar levensaderen werden stuk gesneden. Het is oen vergis sing, dat Opper-Silezië tengevolge van het volkomen verbruik zijner ijzerertsen zich tot Polen moest wenden. Duitschland was steeds een invoerland voor ertsen in 1914 be droeg de invoer 14 millioen tonnen het betrok hetgeen het noodig had echter niet uit Polen, maar uit Frankrijk, Spanje, Zwe den en Zuid-Rusland. De Opper-Silezische rrls-productie -alleen bedroeg 206.000 ton nen meer dan de Poolsche; nochtans was De gezonde mcnsch wordt zich zijn levens* proces niet bewust. Allo functies wordeif „van zeU" verricht» Do eerste mensch, dio bemerkte, dat hij een maag had, was tevens de eerste maaglijder. Er zijn gouden eeuwen geweest, dut d<$ menschon niet wisten, dat zij zenuwen had den. Tegenwoordig echter zijn de zenuw en van de mocsto menschon verzwakt, en zij hebben een middel noodig, dat hun Zenu wen versterkt, en weer gezond munkl. Dit middel vinden zij in Sanntogcn, «lat door 'J^OQO artsen schriftelijk wordt aanbevol- u. O.u. schrijft een Nederlandse li arts to V lTer- togenbosch: „Sunatogcn werd reeds lang eif wordt nog door mij in verschillende geval len van zenuwachtige aandoeningen toege past, Dat liet een aanwinst voor onze artse- nijschat is, blijkt wel hieruit, dat in ver schillende gevallen van neurasthenie, en vooral daar, waar de Nocdingstoestand le den had, hot door mij met succes - Innikt werd, terwijl een rustkuur hier geen invloed had". Sanatogcn is •verkrijgbaar in alle apothe ken en drogisterijen in verpakkingen van' 1.— tot 0.-. Maison VAN EHWEREN. Coiffeur PosticlieHr Coiffcuse VIJERS8TRAAT 14. - Tel. 205 Hoogst Modorno Salons voor DANEScnHEEKEN - Manicure Magazijn van Pavfuniurioün on Toilot-Arlilsolon. BADINRICHTING 8 I» ZATERDAG na 1™ uur worden GEEN bestellingen meer aau huis bezorgd. J. J. v. flAMEaSV'ELD Hoofdagent „Anistel"-hieran. a lag&BBSEt*SSTC r. -. - jsrcatttCTBSHMaB Hoiel Café Restaurant Restaurant den nehestsn dag. Zalen «llapontbcl voor TEH«iAI>K«tl\'G Kb', IMKTIJ Bib. GROOT K cu KLEINE BRUI LUKT EX. ltlUMTE plan 100 PERSON EN, Nadere i:illc!ttiu£OnI>ij «Ie Birecile, T'elcioon II. Till 111 —WH IIIIIIIII HiPlilHNIIHIillia dustrieën het zonder dergelijk personeel in hooge mate op Zwecdsche ertsen aan moeten stellen: bovenal in economisch op- gewezen."' zicht is de Opper-Silezische nijverheid in I Varkensmarkt - Amersfoort, Speciale akleeliiiK uiterst gecompliceerd, in al zijn functies op do meest subtiele wijze in elkaar grijpend organisme genoemd, dot niet alleen in zijn opbouw (productie van grondstoffen, half fabrikaten en verwerking van bijproducten) zijn geografisch béhooren tot Duitschland en beroepsbezigheden zijner bewoners zijn juist door den loop van den Oder naar 't gelijksoortigheid bewijst, maar ook met be- N.V7. Van zijn economische eenheid in .trekking tot zijn voorziening met clectrici- en 'eren zin getuigt de wisselwerking tus- j teit, licht, water, enz. als 'n één geheel or- schen industrie en landbouw in de geheele m&r.d organisme moet worden opgevat. Dut provincie; het nijverheidsdistrict wordt een j het commercieel en industrieel hij 't Duit, Het blad brengt nog in herinnering, dat Opper-Silezië's geografische eenheid nog verduidelijkt wordt door den loop zijner ri- ,-ieren, die tof het Oder-systeem behooren. Het geld is tegenwoordig niet langer van goud. Dat is juist gezien; goud is een edel metaal. 42 Naar het Enmelsch van JEFFER7 FARNOL. - „Bezeerd herhaalde hij, met verwezen Mik. „Hoe zou ik me hebben kunnen be- zeeren „Wel, je scheen daar anders nogal een aardigen smak te doen!" Toen ik dit had gezegd, keek Job mij aan (met een blik die half toornig half verwij tend was, en keerde mij toen den rug toe hieruit, en uit de vele wenken en knikken en hoofdschuddingen der anderen maakte ik op, dat mijn opmerking misplaatst was ge weest. Toen wij nog een minuut of vijf zwij gend bij elkaar hadden gezeten, soheen de oude man Job s aanwezigheid voor het eerst op te merken. „W el Job, ben je van middag niet aan het werk vroeg hij. „Neen I" „Neem je het er dan maar eens van?" „Ja ik heb genoeg van smeden ten minste bij Zwarte George." „En dat terwijl hij zoo tot zijn hals in 't werk zit, Job? Hij zal danig in de moeilijk heid raken, want er zal niemand wezen, die hem wil komen helpen l" „Dan krijgt ie zijn verdiende loon!" ant woordde Job, tersluiks zijn knie wrijvend. „Maar wat zou hij zonder helper begin nen?" hield Simon aam „God weet het l" antwoordde de oude man, „tenzij Job zich bedenkt." „Ik niet," zei deze, zacht over zijn rechter- elleboog strijkend. „Ik heb genoeg van Zwar te George, waarachtig ik heb genoeg van hem. Hij heeft al een keer bijna mijn rugge- graat gebroken, maar nu is het voor het laatst geweest ik zwaai nooit meer een- hamer voor Zwarte George de duivel mag me halen, als ik het doe!" „En die man moet het kerkhek van Cran- brook repareeren," zuchtte de oude man een prachtig hek, een wonderlijk mooi hek! nog ouder dan ik waarachtig nog heel veel ouder honderde en honderde jaren ouder en ze zullen er niemand anders aan willen laten komen, dan Zwarte George „Hij is de beste smid in South Country I" knikte Simon. „Ja, maar hij is de beroerdste man om voor te werken, die ik ooit heb gekend," gromde Job„en ik doe het o©k niet meer, ik heb het vast tegen mezelf gezegd, en als ik iets tegen mezelf heb gezegd, dan is er geen veranderen meer aan dan ben ik als een rots V' „Het zou anders een prachtig ding ge weest zijn als een man uit Sissïnghurst het oude kerkhek had gerepareerd I" zei de oude man. „Dat zou het," bevestigde Simon, „en het is een schande, dat nu anderen het werk zullen moeten doen." Ik had met een laatsten teug mijn kan ale geledigd, en stond op. „Ga je heen, jonkman?" vroeg de oude. „Wel, dat hangt ervan af," zei ik. „Als ik het goed begrijo heeft die Zwarte George een knecht nood'ig, en ik ben van plan naar hem toe te gaan en hem te vragen of hij mij bij; gebruiken kan/' „U I" riep Job, mij vol verbazing met open mond aanstarend, evenals de anderen. „Waarom niet?" antwoordde ik- „Zwarte George heeft een knecht, en ik heb geld noodig I" „Waaide heer," zei Job waarschuwend, „doe het niet. Je mag dan een flinke kerel wezen van niet al te miserable postuur, maar Zwarte George zal niet meer moeite met je hebben, dan ik met een babyneen, ik zou het maar niet doen, als ik jou was." „Neen, ik zou het maar niet doen," zei Simon. „Integendeel," antwoordde ik. „het is be ter een weinig lichamelijk gevaar te loopen en zijn honger te stillen, dan veilig honger te liggen lijden onder -een of andere heg of hooischelf wat zegt u daarvan, oude heer?' De oude man boog zioh voorover en zag mij vanonder zijn vooruitstekende wenkbrau wen scherp aan. „U hebt gelijk," zei hij, „en een man met oogen als de uwe wordt niet zoo gemakke lijk eruit gegooid, zelfs niet door Zwarte George." „Wel," zei Job, toen ik mijn stok opnam, „wanneer hij je ruggegraat gebroken heeft, waarde heer, zeg dan niet dat het mijn schuld is. Meer zeg ik je niet. Alleen dif nog ik geloof, dat je niet te weinig van jezelf denkt 1" „En ik geloof dat Zwarte George dit heerschap vrij wat harder noot om te kraken zal vinden dan Job," merkte de oude man op. „Wat denk jij ervan, Simon?" „Hij ziet er uit of hij een flinken opsiop- per zou kunnen verdragen, en (bovendien nog een heel goeden teruggeven ook," ant woordde de herbergier, mij met half toege knepen oogen aanziend, zoo als ik wel artis- ten naar schilderijen heb zien kijken. „Hij is aardig breed in de schouders, en vol van borst, en, om zoo te zien, vlug genoeg op zijn staken." „Jij bent vroeger een vechtersbaas ge weest, Simon, jij moet het weten, maar ik zie nog iets in hem dat nog vrij wat meer waard is." „En wat is dat, Gaffer I" vroeg de herber gier. „Een goed, eerlijk, helder oog, Simon, met een blik erin, die zegt„ik wil „Ja maar wat heeft dat met Zwarte Ge* orge te maken Hem kan liet niks schelen, wat voor oogen iemand heeft als hij zo maar blauw kan slaan I" „Zoo,".zei de oude heer, op zijn snuifdoos tikkend, „er zijn enkele dingen, die nog beter zijn dan pootige vuisten, sterke spie ren en een corpus en als je niet zoo'm groot eendekuiken was, dan zou je begrijpem wat ik bedoel. Jonge man," ging hij voort zich tot mij wendend, „je doet me denken; aan wat ik zelf was, toen ik je leeftijd had* ofschoon ik, oni de waarheid te zeggen^ pgeloof dat ik ongeveer vijf, zes duim, mis* schien nog meer, grooter was maai, cis ik je een raad niag geven, wees er niet al ia zeker van dot je het wel van Zwarte Geor** ge zult winnen. Hij is niet iemand om mc« le spotten!" „En als je met hem aan den slag raakt f wel, mik dan op de kin een betere plaats dan de kin is er niet je kunt nergens zool réchtuit en zoo hard op los stooten. Laat ma je vertellen, dat ik zoo ook Tom Broek vani Bredford te^en den grond heb geslag :n i en ik verzeker je, al zeg ik het zelf, dot het een pracht van een slag was!" „Dank u!" zei ik; „als het tot veel.'cit mocht komen, wat naar ik hoop niet het val zal zijn, dan zal ik zeker om uw raad den* ken." Na dit gezegd te hebben, keerde ik mij om, en stak d'en weg over naar de opert deur der smidse, mij welbewust, dat dria paar oogen onafgebroken al mijn beweging gen in groote spanning volgden. (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1921 | | pagina 5