Borstelwerk, Sponsen en Zeeman.
Fontein Schippers
ST. EMILION
i
AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
Sloam-AppendagBS. Pijpafsluiters, Pakking
en verelers Machinekamer-behoeften.
PO N N E
1.1. SCHOTERMAH k, «trechtsche str. 17, Tel. 145.
Eigengemaakte Kinderkleeding.
Jcnqens RIJ01QTTINES
J. liüïEIKT,
Menbileeringen - Kunsthandel - Behangerü en Stoffeerder^
Langestraat 24. Tel. Int. 496. AMERSFOORT.
Per flesch f 1.75, per anker f 72.-
TWEEDE BLAD.
Ten strijde 1
BINNENLAND.
A, VA^S DE WEG. Laragesiraal 23.
ZATERDAG na 1££ uur
worden GEEN bestellingen
meer aan huis bezorgd.
BVIagaz.
De Dom'
Magazijn JE (WIDEN KLOK"
Gonflen Trouw- en Verlovingringen
Muziek-Kroniek.
voorhanden van ai 1 8.—
19e «laargang
No. 277
saterdag
28 Mei 1921
TELEPHOON 189
TLASAKKEKWEG 58<1.
zeer aan te bevelen
ORIGINEELS
Bordeaux gewas 1917
Altijld, wanneer de Rechterzijde eene po
ging waagde, om ons volk te „zegenen" met
de voordeelen van beschermende rechten,
hebben wij ons aangegord ten strijde tegen
dit immoreele middel om enkele Nederlan
ders te bevoordeelen ten koste van alle an
deren en altijd heeft zich het kiezerscorps
tegen protectie uitgesproken, als het in de
gelegenheid werd gesteld in deze materie
zijn stem te laten hooren. Dr. Kuyper's ole-
ricale meerderheid van 60 tegen 40 fterd
in 1905 tot minderheid gemaakt, vooral ten
gevolge van de actie der linkerzijde vóór
•vrij ruilverkeer en in 1913 kwam Heems
kerk ten val alweer door dat de Rechterzijde
verhooging van invoerrechten wilde.
Toen is de Rechtezijde wijs geworden.
„De Standaard" betoogde toen, dat men
nooit meer het tarief tot inzet van den ver
kiezingsstrijd moest maken. Maar iets
anders was om toch bij stukjes en beetjes
hooge, beschermende, rechten in te voe
ren!
Deze unfaire politiek heeft school ge
maakt en het tegenwoordige kabinet, dat op
getreden is na een stembusstrijd, waarin
over de wenschelijkheid van „bescherming
van de nationale nijverheid" (dat is de
nooie naam, die als verguldsel dient voor
den bitteren pil der hooge invoerrechten)
-geen woord is gesproken, blijkt het advies
van Dr. Kuyper letterlijk te willen volgen.
Het is onlangs begoifnen bij de Tabaks
belasting. In principe hebben wij geen be
zwaar tegen eene belasting op het tabaks
gebruik, dat per saldo luxe is maar wij
hebben óns tegen het helaas aangenomen
•wetsontwerp verzet óók omdat men nu een
invoerrecht van 30 pet. op sigaren en van
45 pet. op sigaretten gaat heffen, een maat
regel, die ondanks de ontkenning van den
minister zuiver protectionistisch is.
Het lijdt geen twijfel of wij zullen voor èl
onze sigaren en sigaretten ook voor de
in ons eigen land gemaakte resp. 30 en
45 pet. meer gaan betalen dan nu het geval
'is (afgezien nog van de 10 pet. accijns op
tabak) en we zullen dus niet alleen schpt-
plichtig worden aan den Staat als we bui-
tenlandsch labricaat rooken, maar ook aan
den Nederlandschen fabrikant.
Nu dit stukje protectionisme is binnenge
haald, nu kan de rest volgen. De minister
van financiën heeft een wetsontwerp inge
diend, om het invoerrecht van 5 op 7 _t.
te brengen. Natuurlijk zegt hij, dat dit een
•zuivere fiscale maatregel is. Hij wijst er zelfs
'op, dat de vrijzinnige minister van Finan
ciën FMerson eens heeft voorgesteld het in-
5 op 6 procent te brengen.
•Maar hij verzuimt er bij te voegen, -dat Pier-
'son dit -deed, omdat hij van oordeel was, dat
'de grens van de directe belastingen was
bereikt men weet nu beter T eveneens,
dat geen der vrijzinnige Kamerleden bereid
bleek met Pierson mee te gaan.
Elke fiscale belasting van goederen bij in
voer werkt per se protectionistisch. Aan
onzê 5 pet. zijn we gewend geraakt en toch
zouden we, als de tijdsomstandigheden gun
stiger waren, met genoegen eene campagne
'openen om ook dezen slagboom tegen het
vrije ruilverkeer weg te nemen.
We hebben reeds een paaf keer betoogd
en aangetoond, dat èn het Nederlandsche
volk èn de heele wereld belang heeft bij een
ongehinderd verkeer over alle grenzen. In
dien ooit de menschheid behoefte heeft ge
had aan algemeene onderlinge samenwer
king, don is het thans, nu herstel uit de eco
nomische misère slechts mogelijk is, als de
overal geproduceerde goederen zonder hin-
der dóór kunnen worden gebracht, waar ze
het meest noodig zijn-.
Nu mag de minister van Financiën bewe- j
ren, dat hij de 15 millioen guldens, die het
verhoogde tarief meer zal opbrengen dan
het thans doet, hard noodig heeft, wij kun
nen bewijzen, dat hij die millioenen wei
gert, als ze hem zouden worden gebracht
door eene belasting naar draagkracht. Van
onze, vrijzinnig-democratische z.g. „heffing
ineens" wilde hij immers niets weten. Al
heeft 3us de minister eenige millioenen
's jaars meer noodig hij kan dit feitelijk
niet weten, nu volstrekt niet vaststaat, wat
de talrijke nieuwe middelen zullen opbren
gen als hij niet bewust of onbewust pro
tectie voorstond, dan zou hij met deze voor
stellen niet gekomen zijn.
Nog slechts een jaar heeft het huidig mi
nisterie voor den boeg en de indiening van
deze voorstellen kan ondanks den wenk
van Dr. Kuyper bedoeld zijn als de aan
kondiging van een stembusstrijd in 1922
om het tarief.
Welnu wij aanvaarden dezen strijd. Zoo
als reeds gezegd nog steeds hebben de
vrijhandelaren den stembusstrijd gewonnen
als het tarief inzet was bij de stembus.
Thans, nu de vrouwen ter stembus zullen
gaan en blijkens de Amsterdamsche Raads
verkiezing Rechts daarvan profileert, moge
onze(kans minder gunstig zijn, het is onze
plicht en ons recht ons juist tot de vrou
wen tè wenden om haar aan het verstand te
brengen, dat hoogere invoerrechten duur
der leven beteekenen.
Wie dat bedenkt, begrijpt niet dat minis
ter De Vries al is men van hem al ge
wend, dat hij ondoordacht voorstellen doet
thans met een protectionistisch voorstel
komt. Alle oeconomen prediken de noodza
kelijkheid van prijsdaling. Na langen tijd
van prijsstijgingen vertoonen thans de prij
zen neiging tot daling. Men ziet reeds,
dat de loonen omlaag moeten gaan en dat
het oeconomisch leven ziöh moet instellen
op lager niveau, wil de werkloosheid een
einde nemen en het zakenleven zich her
stellen. Elke verhooging van indirecte be
lastingen is daarom thans meer dan oo-it uit
den booze.
En toch durft de minister van Financiën
met een voorstel komen dat zoowel eene
verhooging der indirecte belastingen als een
begin van protectie in zich sluit. Strijd tot
het uiterste tegen dit plan is geboden.
Als in 1905 en in 1913 zullen wij alle J
vrijhandelsgezinden tegen de booze plannen t
van minister De Vries mobiliseeren. Afdoe
ning van dit wetsontwerp vóór de verkie
zingen ware onduldbaar.
Zoo zal „het tarief" in 1922 inzet zijn van
den strijd.-Aniv oil* mar. - an Links de taak
te verhoeden, dat na de verkiezingen op
nieuw een ministerie optreedt, dat minister
De Vries' plan tracht te verwezenlijken.
De strijd zal zwaar zijn. De protestnntsch-
christelijke partijen, van huis uit niet pro
tectionistisch, hebben langzamerhand de
„bescherming" in hare programs opgeno
men ter wille van de coalitie. Het moet ech
ter mogelijk zijn, tallooze van hare volge
lingen duidelijk te maken, dat „protectie"
niet is „christelijke" politiek. Het moet mo
gelijk zijn, tal van Rechts-gezinden te over
tuigen van de noodlottigreid van protectio
nistische politiek.
Bij alle verschil van meening is Links in
zijn geheel vóór vrijhandel. Met behoud van
hare zelfstandigheid behooren de Linksche
partijen gezamenlijk den strijd tegen een
verhoogd tarief aan te binden.
Ten strijde
Uit de Per9.
Minister 11e Vries en «Ie Anti-
reYolntionnairen.
In het verloop van een oantal opmerke
lijke artikeltjes over de „crisis" aan finan
ciën, heeft de Standaard erop gewe
zen, dat meer dan ooit onder de tegenwoor
dige omstandigheden het financiee beleid
moet bestaan in het centrum van de Re-
geeringspolitiek.
Voor dat beleid moet het Kabinet kun
nen rekenen op den steun van de partijen,
waaruit het voortkwam. Van dat financieel
beleid maken de belastingontwerpen, die
in de laatste maanden behandeld zijn, een
intcgreerend deel uit. Minister De Vries
heeft don ook meermalen verklaard, dat
hij do opbrengst van die belastingen ab
soluut noodig achtte voor den goeden
gang der zaken. En deze mcening heeft
hij gestoofd met overtuigende cijfers, die
van rechts niet weersproken zijn.
Wat steun heeft nu Minister De Vries bij
de behandeling van de bedoelde groote
financieele maatregelen in de Tweede Ka
mer van de rechterzijde ontvangen?
Wetsontwerp
tot heffing van een tabaksaccijns.
voor tegen afwezig
Anti-revolutionnairen 11—2
Christ.-Historischen 4 2 1
Roomsch-Katholickcn 27 1 1
Wetsontwerp ïot
wijziging van de Successiewet.
voor tegen afwezig
Anti-revolutionnairen 8 3 2
Christ.-Historischen 2 3 2
Roomsch-Katholiekcn 21 6 3
Wetsontwerp tot
regeling grondbelasting (art. 7).
voor tegen afwezig
Anti-revolutionnairen 1111
Christel.-Historischen 2 3 2
Roomsch-Katholieken 22 1 7
Niet dan bij uitzondering hebben dus, blij
kens deze cijfers alle leden van een groep
een wetsvoorstel gesteund. In den regel ga
ven slechts een deel der leden van een
groep hun stem vóór de wetsontwerpen. Dit
zoo gaat de Standaard voort, is uit een
politiek oogpunt bij spannende stemmingen
niet gewenscht, maar op zich zelf niet ver
wonderlijk.
In zaken, die niet direct uit het levens-
beginsl opkomen, zal wel steeds verschil
bestaan en bij enkelen kan dit verschil lei
den tot onoverkomelijke bezwaren. Maar
uit deze cijfers blijkt ook, dat die bezwa
ren tegen het beleid van den Minister al
thans hij één der groepen zóó sterk werden
gevoeld, dat slechts een kleine fractie van
de groep (ééns de helft, de beide andere
malen slechts één derde deel) er toe kon
besluiten om hem te steunen, ook waar
men kan bevroeden dat het onthouden van
dien steun beslissend zou zijn. Dit nu is
onzes inziens alleen te verklaren, als men
niet wil denken aan minderwaardige over
wegingen, die men voor zichzelf verwerpt
en dus ook niet bij anderen onderstelt,
door aan te nemen dat in het beleid van
Minister De Vries onvoldoende vertrou
wen wordt gesteld, althans bij de bedoelde
groep der rechterzijde. Het zijn niet de
woorden, die beslissen, maar de daden.
En de ervaring der laatste maanden laat
derhalve geen andere conclusie toe dan
die welke wij trokken. Deze te verbloemen,
ieeft geen nut.
IMaison VAN EIMEREN.
Colllcnr Posticlieur ColJfeusc
WIJEBSSTItAAT 14. - Tel. 205
Iioogst Moderne Salons voor
DAMES en II EER EN - Ma ui care
Magazijn van Parfumurieën en
Toilet-Artikelen.
BADINRICHTING
«1
I
f
f*®,'»»"
Nodarland en België.
Het Handelsblad schrijft over de
socialistische conferentie te Brussel
De Belgische sociaal-democraten
waarvan velen om hun chauvinisme en mi
litarisme bekend zijn zijn met onze bra
ve Hollandsche internationalen de Belgi
sche quaestie gaan bespreken. Zonder te
genspraak laat de conferentie de Belgen
verklaren, dat de Belgische sociaal-demo
craten liet annexionisme bestreden heb
ben, terwijl juist sociaal-democraten als
Piérard en Hubin, die bij deze conferentie
niet aanwezig waren, en zelfs Coppieters,
die cr wel was, tot de felste propagandis
ten voor het annexionisme behoorden, tot
de felsto chauvinistische stokers tegen
J. J. V. HAMERSVELD
Hoofdagent „Amstel"-bieren.
Varkensmarkt
Amersfoort.
Speclnlc alilceltuc
ETEN OM TE LEVEN.
Wij eten om to loven. Allen: rijken ort
armen, gezonden en zieken. Door do voeding
worden do organen in staat gesteld om hun
functies te blijven volbrengen. Ziekte is niet
anders als onmacht van de organen om bun
functies te verrichten. Dus kan men ziekten'
met succes bestrijden, wanneer men zorgt
voor een doelmatige voeding. Men moet eten
om te lcvenl Versterkende, eiwitrijke voe
dingsmiddelen. Maar de arme zwakke kon
die eiwitrijke, versterkende middelen niet
verdragen.
De wetenschap vo'hd nu in Sanatogen een
voedingsmiddel, dat door de zwakste magen
verdragen wordt en het lichaam cn zenuwen
die stoffen verschaft, die het tot in stand
houding noodig heeft. Wie dus het gewone
voedsel niet kan verdragen, moet Sanatogen
eten om gezond te blijven.
Proefnemingen met Sanatogen in verschil
lende -universiteitsklinieken toonden oanei?
de schriftelijke verklaringen van 22.000 art
sen bevestigden, dat Sanatogen een uitne
mend middel is bij algemeene zwakte, bloed<
armoede en bleekzucht, maag- en darmlij
den, zenuwzwakte, enz,
Sanatogen is verkrijgbaar in verpakkin
gen van af 1 tot 9.—.
Noord-Nederlond zondor door hun por-
tij gedesavoueerd to worden.
Nu hebben do Noord- en Zuid-Nedcr-
landscho broeders getracht een grondslag
to vinden, waarop het geschil tusschen do
beide landen kan worden beslecht. Op zich
zelf verdient dat wnnrdcering; het is indcr-
daad beter dat het geschil uit den weg
wordt geruimd. Zij hebben nu besloten dat
het geschil, tenzij minnelijk overleg moge
lijk blijkt, door een scheidsgerecht moet
worden opgelost. Uitmuntend dot heb
ben wij ook maanden geleden reeds aan
bevolen. Maar zij hebben er een voor
waarde aan verbonden: „onaannemelijk"
zeggen de hecren is een beslissing van het
scheidsgerecht, die niet overeenkomt met
hun beslissing f
„Und der König obsolut,
Wenn cr unsren Willen thut
Do beslissing van het scheidsgerecht
moet zijn, „dot aan België ten allen tijd©
de vrije zeevaart naar en van Zeebruggo
moet gewaarborgd worden".
Het feit, dat deze voorwaarde eerst ge
noemd wordt en die van de Nederlandsche
havens als nagedachte in dc tweede plaats,
wijst, naast het afwimpelen von de „histo
rische (d. w. z. de Nederlandsche) rech
ten" op de bedoeb'ng althans van de Bel-
gische-socianl-dcmocraten: onoonnemelijk'
zou een oplossing zijn, die niet de Wielin
gen aan België toewees. Dit moet toch
wel de bedoeling zijn, immers letterlijk ge
zien beteekenl de voorwaarde van die vrijö
LANGESTRAAT 43 - AMERSFOORT
Het adresioor:
He juiste modellen
WILLEM GROENHUIZEN.
Het muziekseizoem is achter den rug
den 16den van deze maand kwam nog
het beroemde Kreuz-koor uit Dresden en
dit was de laatste verschijning uit den lan
gen stoet van excecirtanten.
Ik weet niet of Gij, Lezer, van muziek
houdt; oï de muziek en in het algemeen de
kunst voor U een middel van bestaan is
•voor den ziel, zooals de nuttige kunsten
(van de ambachtskunsten tot aan de kunst
van de goede huisvrouw toe en wellicht nog
verder) middelen van bestaan zijn voor den
den groei en instandhouding van het 1 i-
c h a a m. Wanneer wij zouden willen aan
nemen, dat de waan overwinning der 19de
eeuw bestond in een allervolmaa'kst materi
alisme, een wereldbeschouwing, die zich
bijzonderlijk ten doel stelt alle verschijnse
len uit de natuurkunde zoowel uit de psycho
logie door de Rede te verklaren en aldus de
Wereld in een som doode atomen ontbindt,
wan volgt hier onmiddellijk uit, dat de 20ste
ieeuw zeker een ander doel zal „nastreven",
lomdat ten slotte elke eeuw haar eigen ka
rakter, kenmerk en doel zelf bepaalt. Ten
minste in omze Europeesche landen. U en
ik en de anderen zullen door de noodlottig
heid van onze aanwezigheid op deze aard
bodem gedwongen zijn deze gang van za
ken mede te maken, haar te helpen vlot ie
verloopen of medegesleurd te worden door
de stroomingen van het geestelijk leven;
want geestelijk is zelfs de materialistische
politiek van achter de tafels der ministers en
legeraanvoerders eenigszins te noemen, om
dat de middelen steeds door den geest aan
gegeven moeten worden, al mag deze
geest en deze kiaoht van een andere orde
zijn dan die van den geleerde.
Ik wil hiermee zeggen, dat Gij, Lezer,
ondanks een bepaalde aversie of apathie
(het kan U „koud" laten) als kind van of me
dewerker aan of slachtoffer van onze eeuw
jegens de kunst en haar belangrijke betee-
kenis in het geestelijk leven dezer en toe-
komstiiger dagen, toch overtuigd zult worden
van een zekere „nuttigheid" waardoor de
kunst op een belangrijker plaats in het le
ven recht heeft dan haar nu toebedeeld is.
En als wij weten, dat lato (wie durft hem te
bestrijden?) reeds zeide: „In de opvoeding
moeten gymnastiek en muziek elkaar in
het reohte spoor houden." De gymnastiek
is niet alleen voor het li c h a a m, zooals
de muziek voor de z i e 1 (tik spatieer), maar
beide dienen ook de ziel, want wie alleen
gymnastiek en geen muziek beoefent, wordt
wild en ruw, en wie alleen muziek beoefent
wordt week en sentimenteel." Dan kunnen
wij constateeren, dat er een kentering is
gekomen omstreeks 1900.
Vroeger (in de 16e eeuw) was der mu
ziek slechts een begeleidendende taak toe
bedeeld, hoofdzakelijk ter accompagneering
van een zangwijs, dansen van het volk of
veldtochten der soldaten wat voor een
muziekf Eenvoudig, sentimenteel en popu
lair. Hoe gecombineerd er harmonie, sa
mengestelde rythmen, themaverwerkingen,
enz.) de kerkelijke muziek werd, cjes te inge
wikkelder en te vrijer werd de wereldsche.
Door meesters der Toonkunst als Scarlatti,
Gretry Lully, Rameau, Couperin, Haendel,
Bach, Haydn, Mozart en Beethoven komt
de toonkunst tot een stadium, waarin zij
geheel vrij is te noemen, waarin zij uitslui-
bij:
tend klinkende lucht is, zonder meer, doch
op exacte wijze-gecombineerd, gescheiden,
getimbreerd of geïntoneerd. Het is niet de
plaats een korte ontwikkelingsgang thans
aan te geven; wel is het noodig te weten, dat
een 18e en zelfs een 19e eeuwsche muziek
beoefening uitsluitend of bijna uitsluitend
een zaak en een privaat-bezit was van adel
en rijkdom. Denkt U maar eens aan een
woeste en ongetemde natuur van een Beet
hoven, diie ter wille eener keurvorstelijke
•gril te Bonn zich liet kleeden in roodeP. rok,
rijk met goud versierd cn dan nog wel tafel-
imuziek maakte!
De tijden zijn veranderd; er is gelukkig
kentering te bespeuren, dank zij de goede
genius der muziek: Franz Liszt en zijn staf
leerlingen; dank zij de verbreiding van het
instrument voor het gezin: de piano.
Als wij even gedenken, dot Erard pas in
1777 het repetitie mechaniek uitvond en in
1795 de eers-te Erard pianofabriek oprichtte
een goede honderd jaar geleden dus; dat in
1830 de piano verder volmaakt werd door
de uitvinding der „opstooters" en dat wij
feitelijk pas vanaf 1835 kunnen spreken van
de moderne piano en vleugel van 'n toon
sterkte en een uithoudingsvermogen, die
nog niet eens zoo formidabel was; dat wij
ders de instrumenten buitengewoon duur
waren, zoodat mede door de economische
en geestelijke positie van „burgerij" en „pio
letariaat" van een algemeene verbreiding
geen sprake kon zijn, dan is het consta
teeren van meergenoemde kentering een
aangename taak. De piano (en het orgel) is
een huismeubel geworden en myzikale op
voeding behoort al reeds tot de geestelijke
wapenen, waarmede elk kind uitgerust
wordt.
Franz Liszt, de grootste pianist, die ooit
geleefd heeft, kon een andere naam dragen,
wanneer hij in een andere periode geboren
was. Uit den aard der zaak was het ontstaan
van een piano-genie een lo-gisch gevolg van
de volmaakte pianotechniek, die dat instru
ment tot een solo-spel geschikt heeft doen
worden. Dat deze(hij is nog niet eens veer
tig jaar dood) aan de muziekoefen-ing van
onzen tijd een fJinken stoot voorwaarts
heeft gegeven, bewijzen het aantal zijner
leerlingen, van wier spel wij thans nog ge
nieten kunnen en van wie wij leerlingen
kunnen zijn. Laat ons eens zienHans voni
Bülow (f1896) de pianist en muziekdirec
teur te Weimar, „die het eerst uit het hoofd
dirigeerde", bekend om zijn voortreffelijk©
uitgaven van klassieke meesters; Carl Fau-
sig (revisies der klassieken) Sophie Meuter,
(die onlangs op hoogen ouderdom nog het
Ex-konzert van Liszt speelde te Weenen)
Klindworth (z.g. Meistersohule le Berlijn)
Eugen d'Albert („de grootste pianist der
wereld") Reisenauer, Siloti (treedt nog ie
Amsterdam op), Emil Sauer (belangrijk pae-
dagoog te Parijs) Rosenthal en niet te ver
geten Frédéric Lamond met zijn staf leer-
lingenl
Al dezen laten niet na de figuur van Liszt
voort te doen leven onder alle uitstekende
en middelmatige o>f zelfs slechte muziek
leeraren.
De muziek is dus (ondanks Uw eventueele
aversie of apathie) bezig zich populair te
maken in den goeden zin des woords. En dat
ik in deze kroniek 't afgeloopen concertsei-,
zoen aan een revue onderwerp zou ik mede
kunnen motiveeren door het gezegde van
Plato. „Niets zet zich zoo vast in de ziel als
rythmus en harmonie; daarom maakt goe
de muziek den hoorder edel, slechte bederft
hem". En zelfs Descartes had „toujours un
extréme dé sir, d'apprendre a discerner 1©
vrai d'avec le faux" (15961650), zoodat
alleen reeds met deze twee motieven een
en.stige kritiek in dagblad of periodiek een
reden van bestaan had, ware hel niet, dat
de taak van den kritikus nog een weinig;
dieper gaat in maatschappelijk opzicht. Da
kritiek is in staat een soort brug te slaan
