ZATERDAG a. s.
miiniBTifiiis^Tïrz
DE EEMLANDER"
HiuTTENLAND.
INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN
STEMO 5SGROOTE" [duur c.a. 2V2 a 3 miandon)
TYPEN tCS8* lduur 2
BOEKHOUDEN HANOELSREKENEN
DANBEIS iNSTITÜIT JAK HAARLEM"
binnenland."
FEUILLETON.
Belgische Impressies.
PRDS DER ADVERïENVIEH met inbegrip van een
De Kamerverkiezingen in 1922.
Langestraat 83° Amersfoort.
20e Jaargang No. 59
•per post f 3.—. pet week (met gratis Tetreket.Dt
tegen ongelukken) f 007». «Izonrifrlijkr nummers
f CjQJ.
AMEBSFOORTSGH DAGBLAD
OIRECTEUIMJITGEVERi J- VALKHOFF, ARNHEMIcH^PÓORTW*!..
m.. INT 513.
Donderdag 8 September 1921
J'
bewijsnummer, elke regel meer t 0.25, dieostaanbie»
dingen en Lieidadighcids-advcitcnticn voor dc helft
der prijs Voor handel cn bedrijf bestaan zcec
woordceJige bepalingen *»oor het aavcrtccren. bene
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
De vacantïe ligt weldra achter ons en.
3aarmede neemt het werk voor de verkie
zingen van het volgende jaar een aanvang.
De staatkundige partijen zullen in den ko
menden winter actie voeren om 'hun candi
daten: verkozen te krijgen en hier en daar
Is ihet werk reeds begonnen. De Vrijzinnig-
Democratische Bond houdt op 8 en 9 Oc
tober zijn algemeene vergadering te Am
sterdam voor het venvijzen van de candida-
ten die op den voorlaatsten Dinsdag van
de maand Mei gesteld moeten worden (art.
124 kieswet) en zoowel in de APdeelirvgen
els in de kieskringfederatie gaan vergade
ringen daaraan vooraf voor de bespreking
van de candidaten. De algemeene vergade
ring voor de afdeeling Amersfoort wordt ge
houden op 12 September (zie de adverten
tie in dit nummer).
Slechts een klein deel van hen die V.-D.
Stemmen is als lid bij den Bond aangeslo
ten. De velschillende afdeelingen in de pro
vincie Utrecht' tellen samen ongeveer 500
leden en bij de verkiezingen voor de Twee
de Kamer in 1918 verkregen wij 3434 stem
men dat door niet-leden op onze candidaten
werd uitgebracht en zij die zich in 1918
ten gunste van deze candidaten hebben ver
klaard zul'en gezien het werk dat door de
Vrijz.-Dem. Kamerfractie in deze vierjarige
periode verricht werd daarvan zeker
geen spijt hebben gehad. Tusschen de revo
lutie eenerzijds eh de reactie anderzijds ligt
een breede s rook terrein die bestreken
wordt door de voorstanders van een demo
cratisch regeeringsbeleid. Revolutie lokt re
actie uit en omgekeerd; door deze waar-
\eid, is het zelfstandig partij bes aan van
den V.-D. B. met enkele woorden ver
klaard en gerechtvaardigd. En ofschoon on
ze provincie in haai- verhouding tot andere
deelen van ons land als een „behoudende"
staat aangeteekend, twijfelen wij er niet aan,
of de kiezers, die belang stellen in ;het staat
kundig leven, zullen in de thans loopende
wetgevende periode oog en oor hebben
open gehad. Het Hoofdbes uur van den V.~
D. B. kan dunkt ons gerust zijn op de stem
busuitkomst en die ons het volgend jaar in
dm kieskring Utrecht te wachen staan.
Nog een enkel woord over het groot aan
tal Vrijzinnig-Democraten die zich niet bij
par ij hebben aangesloten. Bij de verkie-
"■•ngen vóór 1918 bracht iedere kiezer zijn
Stem uit ten gunste van den persoon die hij
het liefst in de KameT zou zientegenwoor
dig is v-an een zoodanig direct optreden van
den kiezer geen sprake meer. Voor de ver
kiezingen worden Candida-enlijsten opge
maakt die van grooten invloed zijn op den
uitslag van de verkiezing in de eerste p^ats
voor de partij waarop men stemt en slechts
voor een klein gedeelte len gunste van den
persoon aan wien men zijn stem geeft. Het
opmaken van de candidatenlijsten is dus
van het grootste belang en practisch kan
men zeggen dat' de lijsten worden samen
gesteld door de kiesveieenigingen. Iedere
kiezer die zijn s'em wil laten hooren bij t op
maken van de lijsten is wel verplicht zich als
lid bij de kiesvereenigingen aan te sluiten.
In het geval van den kieskring Utrecht van
den V.-D. B. kan men zeggen dat voor 1918
de lijsten waarop 3434 stemmen werden uit
gebracht, opgemaakt weiden door den in
vloed van niet meer dan 500 personen. Een
democratische vertegenwoordiging eischt
dat de volksvertegenwoordigers gekozen
worden door de onderlinge samenwerking
van het geheele volk en wij herhalen dat het
daarvoor noodig is dat zooveel mogelijk ie
der kiezer zich bij de kïesvereenigi-ng aan
sluit, een waarschuwing d-e wij niet achter
wege meenden te mogen laten nu de werk
zaamheden voor de verkiezingen van '922
binnen enkele dagen een aanvang nemen.
Voor de vrouwen is deze waarschuwing van
even groote beteekenis als voor de mannen.
Ook zij zullen het volgend jaar en don
voor de eerste maal hun stembiljet moe
ten invullen.
Berichten.
Genève, 7 Sept. (B. T. A.) In den
boezem van den raad van den volkenbond
verwacht men, dat de beslissing omtrent het
Opper-Silecische vraagstuk korten tijd na
het uiteengaan van de bijeenkomst van den
volkenbond zal plaats vinden.
B e r 1 ij n, 7 S e p t. (N. T. A. Draadloos).
De regeeringscommissie voor het Soarge-
bied heeft den burgemeester van Saarbrüc-
ken medegedeeld, dat van 1 April 1922 af
ook het salaris der gemeente-beambten in
francs moet worden betaald.
B e r 1 ij n, 7 Sept. (W. B.) De voorzit
ter der Duitsche „Kriegslastenkommission",
staatssecretaris Bergmann, is op zijn ver
zoek uit den rijksdienst ontslagen.
Londen, 7 S e p t. (R.). Een commissie,
bestaande uit alle in Schotland vertoevende
leden van het kabinet, is ingesteld ter behan
deling van den Ierschen toestand, met vol
ledige bevoegdheid om te handelen, zoodra
de Valera's eerstvolgend antwoord wordt
ontvangen. Het is mogelijk, dat een tweede
kabi: c-tszitting te Inverness zal plaats heb
ben. Ook is een kabinetscommissie benoemd
ter behandeling van het vraagstuk der werk
loosheid.
Londen, 7 Sept. (N. T. A. Draadloos
uit Horsea). De bladen zijn zeer gereser
veerd in hun commentaren op de jongs'e
verklaring van De Valera, met name op het
groote stuk ervan, dat bestaat uit holle
frozen en goed-koope gTappen en vestigen
meest1 de aandacht op het slot„Ierland en
Brittamnië zijn buren". De puinhoop moet
opgeruimd worden om te komen bij de fun
deering voor natuurlijke vereeniging tus
schen Ierland en Brittannië. Wij worstelen
om bij die fundeering te komen". Er is
evenwel een treffende tegenstelling tus
schen deze passages en d« rest van het in
terview.
Terwijl de Manchester Guardian, die den
kleinzie'igen en wrokkenden geest heeft be
treurd, waarin de Ieren geantwoord hebben
op het treffende ini'-iatief van de Engelsche
regeering, die laatste uitlating als een vre-
desteeken beschouwt, laat de Times uitko
men, da: de concessies tot dusver alleen
van één kant zijn gekomen en dat Sinn
Fein niets heeft gedaan om de stemming
in Ulster gerust te stellen of te bevredigen.
De Daily Telegraph vindt het zeer merk
waardig, dat uit particuliere mededeelingen
uit Dublin, waarvan enkele den eerste-n\i-
nistor bereikt hebben, zonder dubbelzinnig
heid op 'e maken is, dat het Sinn Fein-ka-
binet niet bedoelt wat De Valera schrijft. Er
is geen gedachte aan het afbreken van de
onderhandelingen en wanneer De Valera
spreekt van een onherroepelijke verwer
ping van de voorwaarden van de regeering,
wil hij daarmede heel iets anders zeggen
dan men gewoonlijk daaronder verstaat.
Het ziet er, meent het blad, stellig naar uit
a'sof Sinn Fein manoeuvreert om het odium
voor het afbreken van de onderhandelingen
op de regeering te laden. Vele menschen
gelooven, dat De Valera, die ondanks .den
stroeven en stuurschen toon van zijn no
ta's nog altijd dezelfde gematigde meenm-
gen toegedaan zou zijn, die hij in Downing-
street geuit1 heeft, heelemaal niet rouwig
zou zijn als de Bri'.sohe ministers hem een
den gefaeelen d»cr, van 91/, nnr v/m tot en met Ouur n/iu.
voor de por 15 SsptSIDber 0- k. nanvangendo nieuwo leasen in
(duur S mud. voor „Itfcrcurius" e. d.)
HANDELS
CORRESPON
DENTIE
i\RI>EItl.ANDSCJf
FR*1VS(!1I
miITSCIT
ENGELSCII
(ituur c.a. 7 ii s mud. voor „Mrrourlni'1 e. d.)
Do Directeur de lieer G. VAN HAARLEM (Examinator van verschillende Prnctijk-
Examens) is persoonlijk te sproken. Vraagt roeds nu gr. prospectus.
ultimatum stelden. Dst zou, zoo beweert
men, zijn handen versterken tegenover de
extremisten en hem den officieuzen, maar
aanmerkelijken steun van de gematigden in
Ierland verschaffen.-
Londen, 7 Sept. (R.). Aan de com
missie uit het kabinet, belast met de ler-
sche zaken, is ook opgedragen de overwe
ging van het vraagstuk der werkloosheid.
Boedapest, 7 Sept. (B. T. A.) De
'bladen bevatten een telegram, volgens het
welk de Oostenrijkscbe maréchaussée zou
zijn teruggedreven door de bevolking van
het laatste dorp van het comitaat Vas, dat
zij nog bezet hield.
Boedapest, 7 Sept. (W. B.). Het
Hongaarsch correspondentiebureau meldt
De vertegenwoordigers van de Ententemo-
gendheden hebben in opdracht van den ge-
zantenraad to Parijs aan den minister van
buitenlandsohe zaken een no'.a ter hand ge
steld, waarin de raad vaststelt, dat de tegen
woordige houding van de Hongaarsche re
geering in het West-Hongaarsche vraagstuk
helaas geen twijfel over haar bedoelingen
openlaat om zich te ontrekken aan de over
dracht van West-Hongarije. In weerwil van
de waarschuwingen der Entente heeft de
Hongaarsche overheid geduld, dat de heer
Friedrich, alsmede de leiders van verschei
dene irredentische vereenigingen en tal van
officieren en burgers, die allen vreemde
lingen zijn in het gebied, dat moet worden
afgestaan en omtrent wier opstandige plan
nen geen twijfel mogelijk is, naar deze pro
vinciën zijn gegaan. Op gTond van dit feit'
zullen de ver'.egenwoordigers de verbonden
groote mogendheden de Hongaarsche re
geering terecht verantwoordelijk stellen
voor alle onlusten, die voor of na de over
dracht van Wèst-jHcngarije moch'.en uitbre
ken. De verbonden mogendheden geven ui
ting aan de hoop, dat de Hongaarsche re-
geefing in staat zal zijn met de noodige
energie elkeen te dwingen tot n nauwletten
de uitvoering van 't vredesverdrag, daar zij
overtuigd zijn, dat de eenige daadwerkelijke
verzekering van het bestaan van het Hon
gaarsche volk gelegen is in het streng na
komen zijner internationale verplichtingen.
Boedapest, 7 Sept. (B. T. A.). De
vertegenwoordigers der geallieerde Iregee-
ringen hebben aan de Hongaarsche regee
ring een nota overhandigd van den gezan
tenaad, waarbij deze aandringt op de ont
ruiming van de komita en en de uitvoering
van het verdrag van Trianon.
Berlijn, 7 Sept. (N. T. A.) Door alle
drie partijen van den Oostenrijkschen bonds
raad is een motie ingediend om terzake van
het oorlogszuchtig optreden van Hongarije
een beroep te doen op den Volkenbond.
De Poolsdhe begrooting voor 1921 raamt
de inkomsten op 125.2 milliard, de uitgaven
op 209 milliard Poolsche mark.
Volgens een Parijsch bericht aan de N. R.
Ct. heeft de Finsche gezant te Moskou, die
te Helsingsfors is teruggekeerd, gezegd, dat
cie ontbinding van het al-Russische comité
en de nieuwe koers van de sovjetrepubliek
voortkomen uit de overtuiging, dat de regee
ring te Moskou thans met eigen middelen
den hongersnood meent te kunnen bestrij
den. Volgens hot sovjetblad Nowy Poet
heeft de commissie van Hoover tot dusver
22 wagons voedsel van Riga naar Moskou
gezonden. In de haven van Riga worden 2
schepen gelost, die 1200 ton voedsel heb
ben aangebracht. Het comité heeft te Mos
kou ook bureaux en opslagplaatsen geopend.
Fridjof Nonsen, voorzitter van het inter
nationale Roode Kruis-comité voor hulpver
leening aan Rusland, die te Genève is aan
gekomen, heeft eenige vertegenwoordigers
van de pers ingelicht over den toestand in
Rusland' en de overeenkomst, die hij met de
sovjet-regeering heeft gesloten intzake de
hulpactie. Nqnsen deelde mede, dat de op
perste leiding van de hulpactie berusten zal
in handen van twee personen, die te Mos
kou gevestigd zullen zijn. Eén hunner zal
worden aangewezen door het internationale
Roode Kruis, de andere zal tot de sovjet-
regeering behooren. Aan de leiders worden
vérstrekkende volmachten gegeven en zij
kunnen, mocht de sovjet-regeering op onge
oorloofde wijze in de hulpactie ingrijpen,
deze onmiddellijk stopzetten. Met het Ame-
rikaansche hulpcomité, dat zich uitsluitend
met de voeding van kinderen bezighoudt, is
een overeenkomst nopens samenwerking en
wederzijdschen steun getroffen. Er moeten
in Rusland tien millioen kinderen en in het
hongersnoodgebied ongeveer 25 35 mil
lioen volwassenen gevoed worden, die an
ders van honger zouden ste/rven. Voor de
leniging van den nijpenden nood worden
circa vier millioen ton levensmiddelen ver-
eischt, waarvan de sovjet-regeering zelf on
geveer de helft bijeen zou moeten brengen.
De hulpactie zou dus voor twee millioen ton
levensmiddelen ter waarde van ongeveer
30 millioen moeten zorgen. De sovjet-
regeering verzoekt in verband 'hiermede
toereikende credietverleening, waarvoor zij
een recht op controle zou willen toestaan.
Om toezioht op de geheele actie uit te oefe
nen stelt Nansen voor een contróle-com-
missie van drie leden van buitenlandsche
regeeringen te vormen, die zou kunnen sa
menwerken met de reeds bestaande com»,
missie van twee leden. Wanneer de hulp»
actie nog voor het invallen van den winter
kan worden begonnen, gelooft Nnnsen, da®
het werk met de bestaade vervoermiddelen
kan worden volbracht. De overeenkomst met
de sovjet-regeering zou eergisteren gepubli
ceerd worden.
Een bericht uit Rusland meldt, dat gravin
Alexandra Tolstoï, die dochter van Leo Tol-
stoï, die lid was van het al-Russisch steun
comité, door de bolsjewisten is gevangen
genomen.
Genève, 7 S e p t. (B. T. A.). De Alba-
neesche afvaardiging ontkent, dat botsin
gen zouden hebben plaats gehad tusschen;
regeeringslroepen en z.g. opstandige Mirdie-
ten. Aan de grenzen van Albanië heersent
elgeheele rust.
Konstantinopel, 7 Sept. (B. T.
A.). De laatste bijzonderheden van het fron®
bevestigen, dat, na een strijd van een week,
de Grieken ongeveer 7 K.M. hebben kunnen'
oprukken aan het front van de Sakuria. Hunt
verliezen worden geraamd op ongeveer
20,000 man.
Konstantinopel, 7 Sept. (B. T.
A.). Volgens hier ontvangen berichten bie
den de Kemalisten in het dal van de Sakaria
hevigen weerstand. Het tegenwoordige
Grieksche geveöhtsfront begint bij Gerdium
en gaat over Sjoldagh naar de streek van'
Goezald'ikja/k. Het gevecht wordt voortgezet,
maar niet meer zoo hevig a!s eerst; deze
langzame periode zal waarschijnlijk nog wel
eenigen tijd duren.
P a r ij s7 S e p t. (B. T. A.). Het Turksche
informatie-bureau te Parijs maakt een nota
openbaar als antwoord op de mededeeling
der Grieken, dat zij Angora hebben bezet.
In werkelijkheid bevestigen alle berichten uit
Konstantinopel en Klein-Azië, dat de Turk
sche troepen zegevierend de Helleensche
aanvallen hebben afgeslagen.
Londen, 7 Oct. (N. T. A. Draadloos).
Het schijnt, dat het bericht omtrent de in
neming van Angora voorbarig is geweest;
men verwacht haar evenwel elk oogenblik.
Zoowel Turken als Grieken lijden zware ver
liezen.
Konstantinopel, 6 S e p t. (B. T. A.)
De minister van onderwijs van Perzië is te
Angora aangekomen met volmacht tot het
sluiten van een verdrag van bondgenoot'
schap met de regeering der Kemalisten, die
als afgevaardigden Yoessoef Kemal bey,
commissaris van buitenlandsche zaken en
Riza bey, afgevaardigde van Sinope, heeft
aangewezen.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
De Voorzitter herdacht ini de zit
ting van Woensdag het overleden lid Hel
dingen, die als plichtsgetrouw en nauwgezet
man algemeene achting genoot.
De Minister van Binnen]. Zaken
sloot zich namens de regeering bij de woor
den van clen voorzitter aan.
De heer Merchant vraagt verlof tot
een interpellatie over de reconstructie van
het kabinet.
De heer De Jonge wil interpeleeren
over de staking aan de domaniale miijnen.
Op beide verzoeken zal morgen worden be
slist.
De Voorzitter stelt voor, in verband
met de wijziging der ontwerpen door de
regeering, de militaire pensioenwetten van
de agenda af te voeren.
De heeren Van Stapel e, Duymoer
van Twist en Rink dringen op spoed
aan.
De toekomst blijft ons altijd gegeven:
Ons schoonste geschenk van het leven.
3
Nïeuwkerke ging von hand tot hand en bleef
in den nacht van den 14en op den 15en aan de
Duitschers. Dan bezweek Wulvergem. Na de
worsteling op den Ravelsberg nam de vijand
Belle.
De 133e Fransche divisie Valentin en
de 28e Madelin rukten de Britten ter hulp.
Welk een slachting nu om den Kemmelberg
zelf. Den 25e vooral stroomde het bloed. Kern-
mei bezweek. Duitsche Alpenjagers bestorm
den den heuvel. De divisie Madelin slonk tot
twee bataljons. Het 30e regiment vocht wan
hopig op den top en de laatslen werden om
singeld. Dranoutre was intusschen ook geval
len. Om vijf uur werden daarboven de sektie-
oversten bij den kolonel ontboden. Ze deelden
dan aan hun manschappen mee, dat de positie
Verloren was. De Duitschers daagden van alle
zijden op. De Franschen verweerden zich nog.
'Machinegeweren zaaiden kogels. De kruin van
den Kemmelberg lag vol gewonden en dooden.
En toen de avond gedaald was en de hemel
rood zag met den gloed van branden, klonk van
Kemmel's hoogte, boven 't gekreun der gewon
den, het Duitsch zegegeroep.
De burgers van Meieren, Fleteren, Steenvoor
de, Proven, Watou, Poperinge, vluchtten diep
Frankrijk in. De toestand scheen hopeloos. Poch
4r©f kalm ziin maatneffelen- De Kemmal ward »ic
een eindpaal voor de Duitsche suksessen en
men weet hoe het daar voor hen 't begin van 't
einde werd.
Dat alles heeft men herdacht.
Herdenken I Men wil Vlaanderen's dood her
denken. Tot in die plechtigheden schuilt bij
sommige Belgen de bijgedachte van een betoo
ging tegen het Vlaamsche volksrecht.
Herdenken maar nog heeft Vlaanderen
geen enkele vrucht mogen plukken van zijn
offers.
Herdenken en van Vlaamsche oud-strij
ders werd de vlag aangeslagen en als in 't ge
niep na lange maanden terug gegevende re
geering verbrak de beslissing van Sutendaals
gemeenteraad, om een toelage te schenken voor
een gedenkteeken aan Vlaamsche gesneuvelden,
omdat dit gedenkteeken in zijn opschriften aan
de franskiljons niet beviel.
Herdenken Nog altijd is de Vlaming een
vreemdeling in zijn eigen leger. Nog steeds ont
vangen Vlaamsche ouders Fransche berichten
over gesneuvelden, en Vlaamsche oud-strijders
Fransche formulieren.
Herdenken en de Senaat verknoeit de wet,
die de eerste belooning moest brengen een
recht toch voor de offers van hen, die 80
van het strijdend leger vormden. Men saboteert
den eisch om hooger onderwijs.
Herdenken Voortdurend schrikken ons be
richten op van verminkte oud-strijders, die in
armoede weg kwijnen. En de Kemmelstreek
zelf getuigt het in zijn schamelheid, hoe Vlaan
deren in alles moet onderdoen en, ofschoon het
't meeste leed, het laatst geholpen wordt.
Kenunel nu
Kemmel zelf telde voor den oorlog 1700 zie
len. Het dorp ligt aan den voet van den berg
Behalve den berg was zijn trots het kasteel der
fnmiIia Br".n^ol eb* Mar» tnt-Rior. Rpn dier Bril-
neels was als Nimrod een geweldig jager voor
het aangezicht des Heeren en men vertelde u
nog gaarne hoe hij beren jaagde en die onder
het belvedere op den berg opsloot. De beren-
koei hebben we dikwijls gezien, maar ledig. In
de gelagkamer der „Kat" toonde men tv/ee rin
gen van een zwaren balk en beweerde men, dat
vroeger daaraan de misdadigers opgehangen
werden. Het kerkje was van 1500, doch dikwijls
verbouwd en bezat een doek Vvan Jordaens. Van
het bedehuis bleef slechts een ruine over.
Het kasteel is ook verdwenen.
Er wonen nu te Kemmel bijna evenveel men
schen als vóór den oorlog, in barakjes, of in
eigen huisjes opgebouwd op de oude fundamen
ten, zelfs met behoud der ontdolven oude vloe
ringen.
Een verbazend groote pastorij staat reeds
twee verdiepingen hoog nieuw gemetst. De
gronden zijn voor de helft al weer vruchtbaar
gemaakt.
Trouwens volgend jaar zal men in de front
streek druk moeten zoeken om nog één onbe
bouwd plekje te vinden. De oude bawoners zijn
terug gekeerd. Zij teekenen hun landerijen af,
herkenbaar in den warboel, aan de grachten, de
in de grond gebleven boomstammen, de huis
fundamenten. Men zaait er het eerste jaar poar-
deboonen, en het tweede als nu, heeft de oogst
nooit mooier gestüan.
De tram voert ons verder langs boomstron
ken, hoopen prikkeldraad en verroest ijzerwerk.
Hoogheeen halte en een paar noodwonin
gen. Maar het dorp? Verdwenen, niets meer.
Hier heeft een groote aanval mot tanks plaats
gehad en men noemt deze streek dan ook het
L-orlfhai dor tanks. Een 10»of 12 tal dezer ziet
men nog in de velden verspreid. Ontredderd,
met gapende openingen.
Van Gheluvelt tot Gheluwehier heeft de
oorlogsvlam niet alles verschroeid, het dorp is
nog te herkennen, wel nog veel verwoestingen
moor vele huizen zijn geheel of gedeeltc'lijk ge
spaard gebleven en ook de boomen beginnen te
herleven.
Meenen de stad telde voor den oorlog 18000
19000 inwoners thans 15 a 16COO. De meeste
inwoners zijn gedurende den gehee'.en oorlog
daar gebleven ofschoon het leven nu niet zoo
bijster prettig was onder het bestuur der Duit
schers. Het minste vergrijp werd gestraft. Op
de binnenplaats van het hotel ,.A la ville de
Gand," waar men, terloops opgemerkt, uitste
kend dineert en voor matigen prijs een helder
bed met ontbijt vindt, hadden de Duitschers een
gevangenis gebouwdvolgens alle regelen der
kunst. De granaten hebben ook hier duchtig
huis gehouden en overal vindt men de sporen
daarvan nog terug. Stel u voor dat onze stad
dagelijks het doelwit is voor artillerie-duels I En
toch bij al de misère ging de humor nimmer
verloren, dit vernam ik uit de gesprekken welke
nog altijd over den oorlog gevoerd worden. Een
reeds bejearde vroolijke Vlaming wist mij daar
van te vertellen. Op een kwade dag werd hem
gelast, met anderen, aan het front lijken te ver
zamelen. Terwijl hij een oogenblik rust nam
werd hem toegeroepen of hij niets uitvoerde.
Het antwoord luidde „Awel, ik heb cr al drei
en vievtig, allemaal Duitschers." En dit laatste j
kwam er zoo welgemeend uit, dat het argwaan
wekte waarom hii zoo'n vroolijk antwoord gaf.
Gelukkig had men hem niet verstaan, anders
was hij ongetwijfeld naar de prison gemar
cheerd. De Leiie. ook zoo welbekend stroomt
hier door de stad, nieuwe bruggen worden ge
bouwd en bij het algemeen herstel heeft men
tevens den stroom verlegd en verbeterd ten be
hoeve der verbinding tusschen Frankrijk en
Kortrijk Meenen is als het waren oaneenge-
'oouwd met het Fransche stadje Halluin cn dnnr
het passenstelse! tusschen België cn Frankrijk'
is opgeheven, wandelt men ongestoord dit laat»
ste land in.
Alleen aan de wcdcrzijdsche douaneposten
bemerkt men dot dc grenslijn daar loopt. Een
glaasje triple sec op Franschen bodem cn toen
even het stadje bezichtigd. Grillig doorren staan
er kleine en grootcre huizen. Van de eerste zou
den er hier spoedig met het opschrift „onbe
woonbaar verklaarde woning" prijken.
Don terug naar Meenen, alwaar de avond on
der gezellige Vlaamsche kout cn een partijtje
billard werd doorgebracht cn verfoeid van al
dat zwerven al spoedig de slaapkamer vun het
hotel opgezocht.
Den volgenden morgen bijtijds terug naar
Brussel, rechts en links nog een blik uit den
trein op de verwoestingen, het ontredderde oo>-
logstuig enz., hetwelk thans in omgekeerd»
volgorde gaandeweg verminderde, 's Middags
een tocht per elecïrische tram naar het hee.ig-
ke park van Tervueren, het koloniaal museurn
rnet zijn ofloopen.de terrassen en waterpartijen,
zoo rustig en zoo mooi dat alleen dit een reis
nsar Brussel waard is. Mijn gastvrouw had voor
oen loatsten avond plaatsen gereserveerd in het
theatre de la Monnaie, zoo voornaam cn toe t
zoo intiem met zijn rij1/, vergulde balluslrndcs
cn terra-colta stoffeering. Een model opvoe
ring van dc „Manon" mocht ik daar bijwonen.
Solisten, koren orkest, decor, alles wus in da
puntjes. Het gaf een bijzonder cachet, dat deze
voorstelling tegen verhoogde prijzen werd ge*
geven ten bote van Fransche oorlogswczena
