CBMÏCF^ïz^
V
FEUILLETON.
h roman m een studente.
^Oe Jaargang No. 08
PRIJS DER ADVERÏENÏlEü
DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
per port f J-—P«r week (me* K™t'1 *erzckcr n*
Itgca ongelukken) f 0.17*. aliondcilijke nnmnirte
10AS.
AMERSFO
Maandag 24 October 1921
DIRECTEUR-UITGEVERt J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAl
TEl INT 613.
van 1 - 4 regels f 1.05
met inbegrip van ccn
bcwijsnunftner. elke rc«;cl meer 0 25, dlensta.inb'e»
dingen eo Lictdadigheids-advcitentiën voor de helft
der prijs Voor handel en bedrijf bestaan teer
voordceJige Kcpalincen voor hel advertccren. Een#
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden-
Politiek Overzicht
fom den eersten avonturenroman, waarin Karl
yon Habsburg een rol speelde, is een sensatio-
fteel vervolg verschenenex-keizer Karl, het
ésylrecht genietend in Zwitserland, heeft zich
per vliegtuig begeven naar de in 't Burgenland
(West-Hongarije) gelegen plaats Oedenburg.
(Omtrent den tocht uit Dubendorff (kanton Zü-
rich) verneemt het Zw. Tel. Ag. enkele bioscoop-
bizonderhecen Woensdag vervoegden zich ten
kantore von de luchtvaartmaatschappij aldaar
imkele personen, die retourtjes naar Genève had
den genomen. Donderdagmiddag vertrok her
vliegtuig met vijf reizigers. Hun gezichten wa
ren echter niet te herkennen, omdat ze gesluierd
waren. Het toestel vertrok, maar de maatschappij
hoorde er verc] r niets meer van, weshalve zij
het luchtvaartueparteincnt van den bondsraad
met het geval op de hoogte stelde. Inderdaad
sloeg het vliegtuig de richting Genève in, maar
het landde daar niet. In steè daarvan verscheen
Zaterdagmiddag een vertegenwoordiger van ex-
koning Karl bij den Zwitserschen bondspresi
dent en deelde zeer laconiek mee, dat de gewe
zen koning en diens gemalin waren vertrokken.
Ten overvloede ontving men in de Zwitsersche
hoofdstad 'n officieel telegram uit Boedapest, dat
Karl Vrijdag in Oedenburg is gearriveerd. Zelfs
liepen er Zaterdog te Boedapest reeds geruch
ten, dat de gewezen koning Oedenburg zou heb
ben verlaten, mar nog niet de in 't trartaat van
Trianon vastgestelde grens hebben overschre
den.
Volgens een Londensch bericht, moet het feit,
dat de Zwitsersche regeering heeft toegelaten,
dot de gewezen soeverein haar land verliet, in
officieele kringen groote verbazing hebben ge
wekt. Ondertusschen piobeert de federale raad
in een officieel communiqué zich te verschoonen
deor de feiien uiteen te zetten, zooals hij ze
ziet. Uit deze mededeeling van den bondsraad
70u dan blijken, dat Karl den federalen raad had
laten weten, dat zijn Hongaarsche volgelingen,
terwijl dezen de meest ernstige motieven aan
voerden en een beroep deden op de trouw, di»
hij had gezworen, hem er toe hadden gedron
gen op steenden voet zich met de gewezen kei
zerin naar Hongarije te begeven. Ér schijnt uit
de telegrammen op gemaakt te kunnen won*
den. dat deze mededeeling van den vroegcren
monarch den bondsraad op 22 Oct. bereikte,
terwijl Karl reeds Donderdag den wijk had ge
nomen. In allen gevalle en de bondsraad ver
wijst te zijner verdediging hiernaar accep
teerde de koning op 18 Mei te Hertcnstein for-
mecle voorwaarden, waarbij hij zich verplichtte
af te zien van elke politieke actie en het poli
tieke departement althans drie dagen van te
voren tc veiwittigen, wanneer hij van zins was
te vertrekken. In verband met stappen, bij den
koning gedaan, liet deze op 5 Oct. nogmaals
door een specie lén afgezant bevestigen, dat hij
nog steeds onvoorwaardelijk zich gebonden
achtte aan de voorwaarden, die men hem op 18
Mei te Hertenstein had meegedeeld en welke
door den koning waren geaccepteerd.
„De bondsraad", aldus het slot van 't Zwitser**
iche communiqué, „is zeer tot zijn spijt genoopt
le eonstateeren, dat de koning door zijn handel
wijze het door Zwitserland verleende asylrecht
heeit misbruikt en tevens zijn gegeven woord ge
broken."
Onk het Engelsche departement van zaken
kreeg Zaterdag een telegram van den Britschen
gezant te Weenen, waarin Karl's aankomst te
Oedenburg wordt bevestigd en meegedeeld, dat
de militairen aldaar zich niet slechts te zijner
beschikking stelden, maar, consequent, hem tot
-coning van Hongarije uitriepen. Zoo zou het
bataljon van kolonel Osztenburg opdracht heb
ben ontvangen den koning per trein te begelei
den naar Boedapest. Generaal Hegedues zou 't
bataljon vergezellen en moet de geallieerde
commissie hebben verzocht te Oedenburg te b'ij-
ven ter verzekering van de veiligheid der stad.
Een bataljon van t Hongaarsche leger is blij
kens Reuter van de grens teruggeroepen om het
bataljon van Osztenburg te vervangen, terwijl
verder verluidt, dat omtrent de kwestie van de
overdracht van 't Burgenland aan Oostenrijk zal
worden beslist door de nieuwe Hongaarsche re
geering, die onder Rakovsky moet zijn gevormd;
hieruit zou dus volgen, dat het kabinet-Bethlcn
\?n val is gebracht en het aanzijn gegeven aan
een Karlistischo regeering. Althans een Ber-
lijnsch bericht houdt eveneens in, dat een regee
ring is gevormd met Rokowsky en Julius An-
drassy aan 't hoofd.
Of Karl inmiddels in Boedapest is aangeko
men, valt voorloopig nog niet te zeg
gen er verluidt althans, dat tusschen Raab en
Boedopest de rails zijn opgebroken, zoodat de
uit Raab vertrokken trein van koning Karl moest
stoppen. Hoewel nog niet over definitieve berich
ten valt te beschikken, schijnt toch wel zeker
te zijn, dat tusschen Oostenrijk en Hongarije
de gemeenschap door middel van telegraaf, te
lefoon en treinen is verbroken.
Of het bericht juist is, dot de Hongaarsche
regeering door den terugkeer van Korl volko
men verrast is, kon moeilijk worden gecontro-
leed. De staten, die de kleine Entente vormen,
houden echter rekening met het voldongen feit
en hun gezanten hebben Zaterdag dan ook bij
den minister van buitenlandsche zaken en den
regent verklaringen overhandigd, welker strek
king is, dot de terugkeer van Karl een gevaar
beteekent voor den vede in Centoal-Europa en
dat, wonneer de Hongaarsche regeering niet bij
machte mocht zijn met eigen middelen de Kar-
listische beweging de boos te worden, de kleine
Entente zich genoodzaakt zal zien in te grij
pen. Ook de vertegenwoordigers der groote En
tente hebben zich, elk ofzonderlijk, tot de Hon
gaarsche regeering gewend en geprotesteerd te
gen den terugkeer von den gewezen koning. In
den loop von Zaterdog zouden zij gemeenschap
pelijk dit protest nog herhalen.
Moor ook door de Duitsche socialistische pers
wordt Karl's coup d'état als een geducht gevaar
voor heel Midden-Europa beschouwd en met
name voor Duitschland. De Duitsche arbeiders
worden dan ook opgewekt zoo waakzaam moge
lijk te zijn en Weenen steun te verleenen. Ter
wijl ook een blad els de Freiheit, schrijvende
over Karl's tweeden monarchistischcn staats-
greep, gewaagt van een buitengewoon contra-re
volutionair gevaar voor Centroal-Europa, is bo
venal van betcekenis, wat een blad als de Vor-
warts over des ex-konings nieuw avontuur
schrijft
„Ten tweeden male heeft een troep geweten-
loozen avonturiers en onbezonncnen zich van
een onnadenkenden jongen man bediend voor
een nieuwen strijd, die gevaarlijk dreigt te wor
den voor den vrede in Midden-Europa. Dat ook
het tweede bezoek van den jongen avonturier
even bloedeloos en belachelijk zal afloopen,
moet helaas worden betwijfeld. Wat de eerste
maal als een klucht is afgeloopen, dreigt nu een
tragedie te worden. De monarch van het oude
Oostenrijk, die zich na zijn eerste poging met
spot overdekt moest terugtrekken, maakt zich
thans gereed tot een loatsten wanhopigen strijd.
Zelfs een voorbijgaand succes der Habsburg-
sche monarchisten zou een sterken terugslag
uitoefenen op Duitschland. Van daar uit dreigt
de aanmoediging van het contra-revolutionnaire
putschisme in Beieren en elders. Voor de Duit
sche arbeiders is er dan ook alleszins reden de
ontwikkeling, die de dingen nemen op het ge
bied der vroegere dubbelmonarchie, met een
Waakzaam oog te volgen en staat zij niet slechts
met haar sympathie bij de arbeiders van het
diepgeschokte Weenen, die besloten zijn zich tot
het uiterste te verdedigen, maar zijn de Duitsche
aibeiders ook tot het laatst met hen solidair en
moeten zij bereid zijn elke soort hulp te verlee
nen, die mogelijk en noodzakelijk is."
Overigens doen natuurlijk allerlei nog niet
bevestigde gehuchten de ronde. Wij doelen de
meest markante mee. Behalve Andrassy en Ra-
kowsky zouden ook Apponyi en de minister van
buitenlandsche zaken, dr. Gratz, lid zijn der
nieuwe regeering. Vooral de laatstgenoemde
wordt de „Urheber" van de monarchistische
actie genoemd, die het conflict tusschen Italië
cn Zuid-Slavië inzake West-Hongarije zou heb
ben benut om koning Karei terug te laten komen.
Een ander bericht verdient mede vermelding:
de coupt d'état van Karei zou de bron is
Oostenrijksch door Frankrijk zijn gesteund
op voorwaarde, dat Hongarije een anti-Duitsche
politiek zou voeren, toetreden tot de Kleine En
tente cn zijn leger stellen onder 't commando
van Fransche instructie-officieren. Op 8 Oct. zou
Karl deze voorwaarden hebben aanvaard. Wat
van deze o n-d i t s waar is, zal misschien de
naaste toekomst leeren of als een geheim be
waren.
Het nieuwe groote feit van beteekenis is, dat
het kabinct-Wirth op voorstel van den rijks
kanselier zelf in de kabinctszitting van Zater
dag den rijkspresident heeft verzocht zijn ont
slag te willen aanvaarden. Tot een nieuw mi
nisterie zal zijn samengesteld, blijft h«>t tegen
woordige kabinet ter afhandeling der regee-
ringszaken echter nog aan. Von belang is de
btief, waarin het kabinet-Wirth de redenen
uiteen heeft gezet, die er toe leidden om de op-
diacht tot regeeren weer in handen van rijks-
president Ebert te stellen. In bedoeld schrijven
wordt er aan herinnerd, dat het kabinct-Wirth
op een ernstig moment had besloten de verant
woordelijkheid op zich te nemen om het ultima-
turn uit te voeren. Vijf msimden Ion? was een dcI) „„soeverein niet' kan voorkomen,
politiek gevoerd, waaruit bleek, dot de wensch
Boedapest, 23 Oct. (H. K. B.). Dc re
geering heeft te Boedopest en omgeving don
staat van beleg afgekondigd. Naar verluidt, zal
zij morgen een proclamatie aan do bevolking
uitvaardigen en de regent een legerbevel afkon
digen.
Volgens de loopende geruchten heeft Karl den
hem vcrgezcllcnden oud-voorzitter van dc Nat.
Verg. Rakovsky tot minister-president cn den
afgevaardigde Beniczky tot minister van binnen-
landschc zaken benoemd.
Boedapest, 23 Oct. (B. T. A.). De ver
tegenwoordigers van de Kleine Entente protes
teerden bij de regeering cn dreigden te interve-
j nicercn, wanneer Hongarije dc onderneming van
voorzat en de wil voorhanden was om serieus
de uit het vredcstrnctoot voortvloeiende ver
plichtingen na te komen tot de grens von 't
kunnen cn om mee te werken Europa cr weer
boven op te brengen. Aon dc uiterst zware ver
plichtingen, die het Duitsche volk waren opge
legd en bovenal de betaling van het ontzaglijke
bedrog van één milliard gouden marken voor
31 Aug. had het de hond gehouden. Ook door
de geallieerden was erkend, dat de verplichtin
gen waren nagekomen: met name de uitvoering
van de ontwapening, die onder groote moeilijk
heden haar beslag kreeg. Van Duitsche zijde was
don ook verwocht, gezien Duitschland's ijver cn
ernstig streven om dc tractnatsverplichtingen te
vervullen, dot aan de bezetting der Roerhnvcns
een einde zou komen en dat ook met betrekking
tot Opper-Silezië een oplossing zou worden ge
vonden, die beantwoordde aan 't rechtsgevoel
der Duitschers in Opper-Silezië en de aanstaan
de vredelievende relaties tusschen de volkeren
van' Europa. Maar in plaats daarvan kreo;
Duitschland een bevelschrift, volgens hetwelk
Duitschland niet alleen een groot deel van O. S.
moest afstaan, doch ook beroofd v/erd van
bloeiende Duitsche steden: het verreweg over
wegende deel der bodemrijkdommen. Een groot
deel der bevolking, die Poolsch zou worden, was
van Duitschen stam en sprak Duitsch. In stiijd
nu met het recht om vrijelijk over zichzelf te
beschikken en indruischcnd tegen de plebisciet-
uitslag zou die bevolking nu onder Poolsche
heerschappij komen.
.Nimmer", aldus de brief, „zal het Duitsche
volk dc smart van dit verlies, dat het weerloos
moet ondergaan, vergeten. Hoewel het kabinet
er steeds van overtuigd blijft, dat alleen het op
rechte pogen om zijn verdragsverplichten in elk
opzicht na te komen, een herstel van den poli-
tieken en economischen toestand van Europa
mogelijk kon maken, is het er toch volkomen
over eens, dat de grenzen van Du'tschland's
draogkracht door het bevelschrift inzake Opucr-
Silezië aanzienlijk zijn ingekrompen en dot dien
tengevolge voor de politiek des rijks een nieuwe
toestnnd is geschapen."
Om de vorenvermeldc redenen, diende Wirth
dan ook zijn ontslag ih. Door welke personen
de regeering-Wirth, gie de Entente zooveel
vertrouwen inboezemde; zal worden opgevolgd,
volt voorshands niet te voorspellen; de kabinets
wisseling zal echter ton voordeele van de En
tente bezwaarlijk kunnen uitvallen.
Berichten.
Boedapest, 22 Oct. (B. T A Dc re
geering is op haar hoede voor mogelijke ge
beurtenissen. Volgens art. 1 van de wet van
1920 mag de ex-koning de souvereiniteit in
Hongarije niet uitoefenen en moet hij het Hon
gaarsche gebied verlaten. De noodzakelijke
maatregelen dienaangaande zijn reeds door de
regeering genomen.
\V e e n e n2 2 Oct. (B. T. A.). Het bericht
van ex-keizer Korcl's terugkeer in Hongarije
werd te Weenen bekend door een specialen koe
rier uit West-Hongarije. Friedrich bevindt zich
te Boedapest.
P a r ij s 2 3 O c t. (B. T. A.). De Petit Paririen
verneemt uit Berlijn, dat volgens particuliere be
richten admiraal Horthy in verbond met de aan
komst van ex-koning Karl te Oedenburg ge
vlucht zou zijn. Volgens de Matin zou Horthy
naar Praag zijn gegaan.
De president van de Zwitsersche conferentie
verlclarde aan den correspondent van de Matin:
„Nooit zullen wij weer toegang tot Zwitsersch
grondgebied verleenen aan een man, die op deze
wijze zijn aan ons gegeven woord heeft gebro- Berlijn, 2 2 Oct. (N. T. A. Draadloos). De
ken." intergeallieerde commissie in O. S. verbood alle
Boedapest, 23 Oct. (H. K. B.) De
vertegenwoordigers van de voornaamste genll.
mogendheden overhandigden {de Hongaarsche
regeering een nota, waarin onder verwijzing
naar de démarche van 3 April '21 het besluit
von den rand van gezanten van 4 Febr. '20 in
herinnering wordt gebracht, volgens hetwelk de
restauratie van een Habsburgcr den vrede be
dreigt. De Hongaarsche regeering wordt door-
om opnieuw aangespoord overwijld maatrege
len ter verwijdering van den koning te nemen.
De minister van buitenl. zaken Banffy. deelde
de vertegenwoordigers der gcall. mogendheden
mede, dat de Hongaarsche regeering in een
heden gehouden ministerraad opnieuw het stand
punt inneemt, volgens hetwelk koning Korl over
eenkomstig het wetsartikel van 1920, I, zijn
heerschersrcchten in Hongarije niet kon uit
oefenen en daarom het grondgebied onverwijld
moet verlaten. De Hong-. regeering heeft te dien
einde alle maatregelen genomen.
Tegenover vertegenwoordigers van Roemenië,
Zuid-Slavië en Tsjccho-Slowakijc herhaalde
Banffy de verklaringen.
Boedapest, 22 Oct. (H. K. B.l. Te Boe
dapest is het ordelijk. De regeering is en toe
stand meester cn vastbesloten dc aangelegen
heid spoedig te regelen De soc.-dem. arbeiders
zijn rustig. Hot telefonisch verkeer met West-
Hongarije is weer normaal.
P a r ij s 2 3 O c t. (B. T. A.). Naar de Ncw-
JTork Herold uit Weenen verneemt, liet de Oos-
tcnrijksche regeering door troepen de voor
naamste punten der stad bezetten uit vrees voor
monarchistische betoogingen. De beurs is ge
sloten.
Het vliegtuig, waarin Karl zat, wierp, toen
het over Oostenrijksch gebied trok, proclamaties
naar beneden.
De arbeiders van Weenen en de provincie
nomen op een vergadering resoluties aan ten
gunste van de olgemeene staking ingeval van
een monarchistischen staatsgreep.
Boedopest,23 0ct. V. D.) De minister
raad hield zich den gchcelen nacht bezig met
het orgnniseeren van maatregelen, waardoor een
Karlistische omwenteling kon worden verhinderd.
In de hoofdstad is de met volmacht bekleede
infanterie-generool Paul Nogy aangekomen. De
beschikkingen voor de regeeringstroepen, die
tegen de Knrlisten moeien opereeren, worden
door den rijksbestuurder Horthy zelf uitgegeven.
De troepen van Karl kwamen heden ochtend
vroeg met 5 treinen tot Dudader, waar zij door
het geschutvuur der regeeringstroepen werden
tegengehouden.
In den voormiddag was het kanongebulder
ook in Budapest te hooren. Het gevecht had
met eenige tusschcnpoozen plaats en verliep in
het voordeel der regeeringstroepen, daar deze
ven geschut voorzien waren, terwijl de troepen
van Karl slechts over machinegeweren beschik
ten. Het eerste geschut-salvo trof den locomo
tief von den eersten Korlistischen militairen trein.
De trein met den koning en de koningin bevindt
zich te Bieske, waar ook groof Andrassy, Gustav
Graz, Stefan Rakowsky en Edmund Benicsky
vertoeven.
Om 10 uur v.m. verscheen Hegedüs, die met
majoor Osztenburg de troepen von Karl com
mandeert, als gezant van Karl, te Budapest en
onderhandelde met den ministerraad, die echter
niet toegaf cn bleef aandringen op den terug
keer van Karl. Hegedüs is onverrichter zake
teruggereisd.
Naar men verneemt, moeten de Roemeniërs
de grenzen heden hebben overschreden.
staatsbeambten hun post te verloten. Zij worden
met hechtenis cn met het in beslognemen vod
hun vermogen bedreigd.
Washington, 22 Oct. (R.) Hot geleide
lijk terugroepen von de Ameriknonsche troe*
pen in het Rijnland zal een vermindering mee
brengen tM op de helft van de tegenwoordigs
sterkte, rlic 13500 man bedruagt. Do vornvii-
dering zal in het midden vun Maart 1922 vol
trokken zijn.
Berlijn, 23 Oct. (W. B.) De rijkspi sident
hield besprekingen met Locbe, Spahn, Müller,
Stresemnnn, Petersen cn Wnldschreit. De be
sprekingen, die nog niet tot een besluit leidden,
worden morgen voortgezet.
Berlijn, 2 2 Oct. (W. B.) De Berlijns'tie
bindtP verschijnen heden weer; door het in
grijpen van den rijksminister van arbeid en dc
organisaties is het gelukt het conflict bij te
leggen.
Charleroi, 2 2 Oct. (B. T. A.) In een
mijn to Lodelinsnrt heeft ccn mijninstorting
plaats gehad. Zes mijnwerkers werden bcdol'.
ven. Tot heden is één doode naar boven ge»,
bracht.
Londen, 22 Oct. (N. T. A. Draadloos)#
Het officicelo communiqué van de gisteren ge
houden zitting der lerschc conferentie bevat do
schema's, ingediend door de aanwezige gede
legeerden en vermeldt, dut de enferentie tot
Maandagavond is verdaagd.
Het telegram van de Valera aan den paus,
waarin ontkend wordt, dat het volk von Ierland
gehoorzaamheid verschuldigd is non d< n koning
van Engeland, heeft ongetwijfeld een storenden
invloed uitgeoefend op de onderhandelingen.
Dit is niet te verwonderen, want, indien Do
Valera op zijn standpunt was blijv n staan ii
zijn voorafgegane correspondentie met Lloya
George, zou dc tegenwoordige conferentie nie'
mogelijk zijn geweest. Men zal zich herinneren
dat de Dail Eirennn zijn afgevaardigden heeft
gezonden om na te gaan op welke wijze ccn
associatie von Ierland met de gemeenschap van
naties bekend als het Brilsche riik het best zoo
kunnen samengaan met de lerschc nationale os*
piroties. Zooals voldoende is geblcl.on uit het
schrijven, dat de uitnoodiging tot de conferentie
begeleidde en uit dc gevoerde correspondentie is
het standpunt dat door de Engelsche regeering
is ingenomen ten opzichte van de Iersche on
afhankelijkheid, fundamenteel voor hot b- -taan
van het Britsche rijk cn dc Engelscheregee
ring kon haar standpunt niet wijzigen. Op dit
punt was dnnook geen misverstond mogelijk.
Dc bloden von elke richting erkennen, dot De
Valera's telegram de taak van de conferentie
in gevaar heeft gcbrocht en do diplomatieke
medewerker von de Doily Chronicle meldt, dat
de kwestie in haar geheel gisteren een punt von
ernstige bespreking heeft uitgemaakt in den
ministerraad. Volgens den correspondent is de
premier zelf von meening, dot indien De Va
lera's standpunt, dot in zijn telegram tot uiting
kwam, de opvatting der Icrsehe gedelegeerden
over het algemeen is, de Iersche conferenlio
onmogelijk wordt.
De Daily News zegt, dot Do Valera's teleginm
aan den paus een karakteristiek voorbeeld is
van zijn actie. De uitwerking er van kon zeer
ernstig zijn voor het verloop der onderhande
lingen. Door een vork loring als deze worden
in elk geval do extremisten, zoowel in Enge
land als Icrlond, die tegen den vrede ogeeren,
gesteund.
De Manchester Guardian zegtDe Valera is
een impusief man en op het oogenblik mlsi
hij zijn nicest bewnarde cn verstandige raad*
gevers. Hij schijnt geheel behcrscht te worden
door een uitdagende geest. De waarheid is,
dat op het oogenblik niets Ierland bote zou
possen in zijn leiders don Iersche hoffelijkheid
en waardigheid. Het blad voegt hieraan toe; dat
het telegram zoowel door de Teren als de Engel-
schen te Londen ten zeerste betreurd wordt en
wijst op hot sterke contrast, dat bestant tusschen
kordinool Loguc's jongste schrijven cn De Va
lera's telegram.
De parlementaire medewerker van de Times
zegt, dat er alle reden bestaat om tc gcloovcn,
dat de Iersche delegatie nicl vooraf od de
hoogte was van den inhoud von het telegram.
Genève, 22 Oct. (B. T. A.) Dc rand von
beheer van het internationaal arbeidsbureau
heeft een motie aengenomen, waarbij de direc
teur van het bureau uitgenoodigd wordt zich in
„Het Noodlot", dat is tekortkomingen
€n nalatigheden.
door
RUDOLPH STRATZ
uit het Duitsch door
M-viruw A. E. NUIJS-POSTHUMUS.
18
Maar het moest gebeuren! Het was nu al
testien uren geleden, dat zij snel en heime
lijk, als een vluchteling zijn kerker, het een
zaam, ouderlijk huis verlaten had. Nog een
blik" naar de zoo bekende woning, naar de
hoog daarboven uitstekende schoorsteenen
en de sombere ramen der fabriek het
rijtuig sloeg den hoek om, en al wat tot
dusverre bestaan had, lag achter haar!
Voor altijd! Waarom nog een blik terug
werpen! Vóór haar lag het leven met al zijn
genot. De jonge studente lag treurig in haar
schommelstoel.
„O koele blondine!" sprak zij. „Het is
werkelijk waar: de mensclien zijn zonder
linge lui! En wij vrouwen vooral! Waarom
moeien wij voortdurend zooveel van onze
hartspieren vergen? Zelfs jij? En je was zoo
Jtuostrijk en zoo natuurlijk in je hoedanig-
jieid van ijskegel, terwijl ik... ocji lieve he
ikel. ja..."
Zij zweeg, en Meta gaf geen antwoord,
doch verdiepte zich zwijgend weer in haar
studie.
VIERDE HOOFDSTUK.
Intusschen wandelde de majoor langzaam
de eenzame straten door. De ontmoeting
met de beide meisjes had hem aangenaam
aangedaan, als iets verfrisschends en ver
kwikkends na het rumoer en den tabaksrook
op de kroeg.
Opeens bleef hij verbaasd stilstaan. Hij
zag professor Von Arras vóór zich. En dat
's avonds om tien uur, op den hoek van een
straat, slechts karig verlicht door een gas
lantaarn...
„Wat is er nu aan de hand? Professor,
jij?... Waar wil je in 's hemelsnaam naar
toe? Naar de kroeg?"
.,Ja tot mijn spijt is het wat iaat ge
worden!" zeidc de professor. „Maar ik heb
het mijn zoon nu eenmaal beloofd!"
„Je zoon? Maak je maar geen illusies! Je
zoon zal je dubbel zien, of in het geheel niet.
Hij heeft met den eeuwigen kandidaat zoo
veel gedronken, dat hij meer dan genoeg
heeft. De geheele tafel is onbeschrijflijk be
schonken. Daar is vandaag niets mee te be
ginnen."
Besluiteloos bleef de ander staan. Hij was
nog geheel vervuld door de betoovering
eener lange, eenzame wandeling in den ma
neschijn 'angs de met bloesems bedekte hel
ling van den Heiligen berg ,over de Neckar-
brug en door de straten van Oud-Heidel-
berg, en hoe meer hij het Cheruskia-gebouw
naderde des te meer zag hij als zenuw-
mensch op tegen het groote, onbekende ge
zelschap, tegen het rumoer, het licht en de
bedorven lucht. Het bericht van den majoor
gaf den doorslag.
„Goed dat ik je ontmoettel" zeide hij
tevreden. „Dat geeft mij zedelijk het recht,
terug te kceren, wat ik tot dusverre niet goed
durfde. Doch nu is mijn geweten gerust ge
steld!"
Langzaam liepen zij samen door dc
straten,
„Een zonderlinge avond!" begon de ma
joor. „Eerst heb ik bier zitten drinken met
de jonge studenten, en toen heb ik gepraat
met de sfudeerenöe meisjes aan de over
zijde. En het laatste was veel aardiger.
Alles zoo vriendelijk en gezellig en gemoe
delijk... zoo echt vrouwelijk, weet ie... II:
ben altijd blij, al heb ik ook maar voor een
paar minuten jeugd en vroolijkheid en knap
pe gezichtjes vóór mij gezien! En mooi ir
dat kleine studentje, die Bauernfeind mot
haar schijnheilig gezichtje dat is niet te
ontkennen..."
„Wat bedoel je dan met schijnheilig?"
vroeg de professor. „Wat noemen wij mooi
bij de meeste vrouwen en meisjes? Gewoon
lijk alleen de ecuwig glimlachende gedach
teloosheid het kinderlijke het vreed
zame dat door niets in het leven gestoord
is? De blauwkous daarentegen stellen wij
ons altijd voor met spitse neus, bril en siga
ret. Nu moesten wij toch eigenlijk blij zijn,
wanneer zich hier een nieuw type voordoet,
een meisje, wier op zichzelf reeds lief ge
zichtje ook van geestelijk leven spreekt
van intelligentie, energie, en ook reeds van
een flinke hoeveelheid kennis getuigt en
die daarbij toch volkomen meisje is geble
ven bescheiden, bijna schuchter in haar
geheele optreden. Kortom, je doet haar on
recht, als je alleen haar uiterlijke verschij
ning prijst. Zij schijnt werkelijk een buiten-
gewonen aanleg te hebben. Ik wenschte, dat
mijn dochters zoo waren! Mijn vrouw heeft
haar uitgenoodigd, morgen aan onze bui
tenpartij deel te nemen!"
„En dan krijgt zij haar eerste p r i v a-
11 s s i m u m te hooren?"
„Ik zal haar toch het geheim der weten
schap niet verraden!" zcidc de professor
lachend. „Dat zou zoo'n arm meisje af
schrikken. Dat is hoogstens voor «ude hce-
ren als jij, die het toch niet begrijpen!"
„Nu en wat is dat geheim der weten
schap dan?"
„Dat cr geen wetenschap bestaat!"
Hij keek op zijn horloge.
„Wij zullen een beetje aanstappen," ging
hij voort, „dat wij thuis komen, ik ben ver
moeid, altijd nog na mijn ziekte. En juist
in die ziekte, toen ik mij cr op voorbereid
de, in het Niet over te gaan, kwam ik tot
de overtuiging, dat wij eigenlijk reeds mid
den in het Niet zijn en volstrekt niets
weten.. Het groote raadsel, dat al hec an
dere omvat, zullen wij nooit oplossen!
Waarschijnlijk is dit raadsel om ons heen,
en zweeft tusschen ons, zooals wij hier loo-
pen, het is overal doch wij kunnen het
evenmin ontdekken, als een blinde, die langs
de huizen tastend zijn weg vindt, het slot
daar op den berg in den maneschijn zou
kunnen zien. En toch staat het er."
„Maar wat moet men dan doen?"
„Word vroom, beste majoorl Maar dait
ook door en door! Ga naar Rome! Bij de
Jezuïeten twijfelt men nergens aan! Die vre
ten alles precies."
„Ik zou je danken!"
„Waarom? Of wij, natuurvorschers, de
beenderen van een mensch uit de voor
wereld in een glazen kastje zetten of de
Jezuïeten de beenderen van een heilige
't komt alles op hetzelfde neder! Heilige
en holenmensch zijn ontstaan door dezelfde
kracht, die onze kracht te boven gaat."
„Als ik dat alles maar begreep!"
Ais om iets bezwarends van zich te schui
ven, streek de majoor met de hand over de
oogen.
„Het werd ook volstrekt niet gezegd voor
jou, maar voor de huizen hier, en de scha
duw hier in den hoek en de echo van onze
voetstappen. Maak maar dat je liet morgen
vroeg vergeten bent. Het zijn zulke vreemde
dingen. Ais men ze bewaart, worden zij
groot en krabben en bijten hun bezitter!"
Vóór zijn woning bleef de majoor staan.
„Zie je ik ben toch blij, dat ik een ge
woon mensch ben!" zeide hij eerlijk. „Ik
zou duizelig worden bij de gedachte, zoo
hee! alleen in de hoogte te zweven als een
luchtballon! Hoe kom je nu daarop, juist nu
wij zoo gemoedelijk gesproken hebben over
studeerende meisjes?"
(Wordt vervolgd).
