iUOKKEMUISrilUS
„DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
FEUILLETON.
De roman van een studente.
prijs der mimmtt met inbegrip van een
Hotel IVSO^OPOLE
VILTS Q HO E ft E
T
20© Jaargang No. 119
yer post f 3.per week (me* gratis verzekering
•legen ongelukken) f 0.17* afzónderlijke nummert
AMERSFOOBTSOH DAGBLAD
OIRECTEUR-UITQEVERt J- VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEWSCHE POORTWA»
TEt «NT 613.
Donderdag 17 Novemoer 1921
bewijsnummer, elke regel meer 0.25. dienstaanbie*
dingen en Liefdadigheids-ad vei tentiën voor de helft
der prils Voor handel en bedrijl bestaan zeer
toordeelige Hcpalinceo voor het «dverlccrcn. Ecnn
cncuiaire. bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden-
Politiek Overzicht.
tfo Duitschland is 'n uitvoerig boekwerk versche
ren. „Tweede omgewerkte druk, twintigste dui
zendtal", staat op de eerste bladzijde te lezen
en de titel van de publicatie luidtWat w ij
verloren hebben. Op den omslag van het
boek komt een groote plaat voor, die de kathe
draal van Straatsburg voorstelthet geschrift
houdt zich echter niet alleen met Elzas-Lotha-
ringen bezig. Nadat een goede twintig pagina's
aan Elzas-Lotharingen zijn gewijd, komen Eupen
en Malmédy aan de beurt, vragen negen blad
zijden illustraties aandacht voor de vroegere
Poolsche provincies van Pruisen, drie pagina's
afbeeldingen voor Memel, vijf voor Sleeswijk.
Evenmin worden de vroegere Duitsche koloniën
Vergeten. Daarna komen Mcran, Bozen en vier
andere Zuid-Tiroolsche landstreken, die thans
aan Italië behoorenhet boek houdt zich ten
overvloede bezig met Marburg, aan de Zuid-
Slaviërs afgestaan. Het boekwerk eindigt mer
een aantal pagina's, die betrekking hebben op
Bohemcn, op één waarvan de kathedraal van
Praag is voorgesteld. Tusschcn de afbeeldingen
heeft men gedichten ingelascht en beschrijvin
gen. De bedoeling ervan is duidelijk en, wan
neer men zich plaatst op Duitsch standpunt, be
grijpelijk den wensch levendig te houden de
verloren gegane gebieden terug te krijgen. Deze
wensch is des te meer te billijken, omdat het in
allen gevalle twijfelachtig is of al deze gebie
den op rechtvaardige wijze van 't Duitsche rijk
zijn gescheidende partieele verwerkelijking
ervan kan slechts bezwaar ontmoeten bij de
felle anti-Duitschers. Maar het is de vraag, of
de toon, die de muziek maakt, in dit geval de
juiste isaan het hoofd vnn het album toch
Icomt een fac-simile voor van een autogrnfic
van veldmaarschalk H'ndcnburg, die o.a. deze
twee zinnen schrijftWat eens Duitsch is ge
weest, moet opnieuw Duitsch worden dit die
nen wij u, Duitsche jeugd, in herinnering te
brengen I"
Waarlijk dit is een provocatie, die Duitsch
land niet dan sch& kan doen, omdat het niet
minder dan een oorlogsverklaring inhoudt en
slechts de rcvonchegedachte versterkt. En kon
b.v. een ongelukkiger weg worden betreden dan
Hindenburg nnn 't woord te laten, dezelfden
Hindenburg, die voor .duizenden in de Entente-
landen gelijk staat met een haarlaken duivel
Ontact'scher geste is bezwaarlijk denkbaar:
Hindenburg is de representant van het Duit
sche militarisrrie in zijn volmaakten vorm, een
militarisme, waartegen de Entente ten strijde
zei tc tijgen, een militarisme, mede terpcht ha
telijk in de oogen van eiken beschaafden neu
trale.
Het is dan ook geen wonder, dat de Temps
gretig is aangevallen op het document, waar
mee het blad het makkelijk heeft aan te too-
nen, dat niets in Duitschland nog is veranderd,
dat er nog steeds een propaganda wordt ge
voerd, die tegen Frankrijk is gericht. De Temps
schrijft, dat te Washington een plechtige con
ferentie zich bezig houdt met de ontwapening,
terwijl te Berlijn de commissie van herstel ge
wetensvol de middelen nagaat om Duitschland
solvabel te maken. Maar, vraagt het Parijsche
blad, wat zijn de ontwapeningsprogrnmma's, de
finnncieele schikkingen, wat zijn zelfs de bedoe
lingen, waaraan Rethenau te Bremen (op den
democratischen partijdag) uiting gaf en waar
van Wirth te Berlijn waarschijnlijk ingaande
tegen den wil der grootindustriëlen blijk zal
geven, ja, wat zal dit M waard zjjn, wanneer een
voortdurende, methodische, met veel geld ge
steunde propaganda heel de generatie, die mor
den leiding zal geven aan Duitschland, in de
fichtnïg van <jen oor)0£r stuurt
Men zal zeggen merkt de Temps op
,Wat zou 't: Du'tschland is ontwapend." Of wel
wanneer de Temps daarop antwoordde, dat
Duitschland nog kanonnen kan fabricceren, zou
■nen ten bescheid geven „Wel nuverwijder
3e machinerieën en daarmee is alles gezegd."
T?ker, repliceert het Parijsche blad, als gij kunt
maar meen niet, dat daarmee alles is gezegd,
De Temps toch rrment, dat er een kant aan de
ontwapening is, dien alleen nog maar enkele
deskundigen zienen daarop moest de aan
dacht van 't publiek worden gevestigd. Wij zul-
niet in gebreke blijven, besluit de Temps:
hèt antwoord, dot uitgelokt moest worden door
de provocatie, die uit elk woord klinkt van Hin
denburg, de persoonwording van 't nlleronbe-
minnelijkste Duitsche militarismede lompe
tactiek der Duitschers houdt óók den terug
keer van den vrede tegen omdot zij irriteert,
wantrouwen wekt en de idee moet vestigen,
dat bij onze Oosterburen de verwerpelijke sol-
datengeest, ondanks al het geleden leed, al de
geslagen wonden en ondanks een revolutie, toch
nog leeft, dreigt te domineeren zelfs.
f.loroen Schelvisnh, botersaus.
Berichten.
DE CONFERENTIE TE WASHINGTON.
Washington, 16 Nov. (R.)
Heden is
door de conferentie vergaderd met gesloten
deuren, als commissie voor de vraagstukken
van den Stillen Oceaan en het Verre Oosten.
De Chineesche gezant drong aan op het behoud
van de territoriale onschendbaarheid en de po
litieke en administratieve onafhankelijkheid van
China en bepleitte, dat alle beperkingen van zijn
vrijheid van handelen op het gebied van de
politiek, de rechtspraak en de administratie
zullen worden uit den weg geruimd. China stemt
er op zijn beurt in toe niets van zijn grondge
bied aan een vreemde mogendheid af te staan.
Uit gezaghebbende bron verluidt, dat deze
voorstellen de moreele steun van de Ameri-
kaansche afvaardiging hebben.
Een tegenvoorstel van Jnnnn,
Londen, 14 Nov. (R.) Volgens de Thi-
mes-correspondent te Tokio heeft het Ja-
pansche departement van marine heden een
tegenvoorstel aan de Japansche delegatie te
Washington geseind. Na te hebben verklaard,
dat Japan door Hughes' voorstellen in ongun
stige positie raakte ten gevolge van- zijn ge
ringe scheepsbouwcnpnciteit, spreekt het tele
gram de hoop uit, dat de mogendheden in over
weging zullen nemen het aantal groote slag
schepen te verhoogen van tien tot twaalf en dat
het slagschip „Moetsoe", dat op de lijst der
te schrappen schepen is geplaatst, van deze
lijst zal worden afgevoerd. Indien Amerika be
reid is zijn bewapeningen uit den Stillen Oce'
aan terug te nemen, of het driejanrsprogram
van 19T6 prijs te geven, is Japan bereid zijn
8—8-program te verminderen tot een 8—4-pro-
gram. Het telegram verklaart ten slotte, dat
Japan steeds zijn best doet ten behoeve van
den wereld vrede en, aldus het telegram, „zelfs
wanneer ons voorstel wordt verworpen, zullen
wij ons niet teleurgesteld gevoelen." In het al
gemeen gesproken is Japon overtuigd van de
oprechtheid van de bedoelingen der Vereenig-
de Staten, die hun groote slagschepen, welke
in aanbouw zijn, terug durven nemen.
Burggraaf Taknhasji, de premier, heeft aan
de buitenlandscbe correspondenten meege
deeld, dat de gedragslijn, die reeds was vast
gesteld voor de Janansche delegatie te Was
hington, in geen enkel opzicht zol worden ge
wijzigd als gevolg van de wisseling van pre
mier. Hij was bereid zijn uiterste best te doen
om het succes der conferentie te verzekeren.
Balfour's duikboo*envoorstel.
Londen, 16 Nov. (N. T. A. Draadloos uit
Leafield). Balfour heeft bij de toelichting van
zijn voorstel nopens de duikbooten gezegd, dat
het onderwerp door de technische deskundigen
zou moeten worden overwogen, maar op het
eerste gezicht waren de Britsche deskundigen
geneigd te meenen, dat een te groote tonnen-
maat aan duikbooten werd gelaten. Duikbooten
worden gemakkelijk misbruikt, zooals zij inder
daad in den oorlog zijn misbruikt. Zij zijn even
wel een verdedigingsmiddel der zwakken en ik
weet niet, zeide Balfour, of het wel gewenscht
ze geheel af te schaffen, indien dit uitvoerbaar
zou zijn, maar de tonnenmaat, aan de duikboot
door de Amerikaansche voorstellen toegestaan,
is veel grooter dan die, welke in eenig land ge
bruikelijk is en het is wel de moeite woord
overwegen of het, buiten en behalve de beper
king van de tonnenmaat, niet wenschelijk zou
zijn den bouw te verbieden van de snelvarende
duikbooten, die niet voor verdedigingsdoelein*
den worden gebouwd, maar welker doel is aan
te vollen en wel op een wijze, die de beschaafde
wereld met afgrijzen beschouwt.
De correspondent van de Dailv Telegraph
Washington meldt, dat in Britsche marinekrin
gen krachtig uiting wordt gegeven aan de mee
ning en dat ook in andere kringen wordt ge
meend, dot de duikboot een zeer ongewenschte
vorm van oorlogvoering ter zc*c is cn in strijd
met de beginselen eener humonitoire wijze van
oorlogvoeren en dat, zoo zij blijft voortbestaan,
zij door de mogendheden aan regels dient te
worden gebonden.
De paus over dc ontwapening.
Rome, 15 Nov. (B. T. A.) De Corriere
d'Italia publiceert een artikel over de opvattin
gen van den paus omtrent de ontwapening. De
Heilige Stoel is van gevoelen, dot de ontwape
ning een der gunstigste voorwaarden is voor een
vreedzaam samenleven der naties. Aan de ont
wapening is onvermijdelijk verplichte arbitrage
verbonden. Ingeval een natie geen scheidsrech
terlijke uitspraak zou aanvaarden, meent de
paus, dat de oplossing is gelegen in een boycot,
waardoor de weerstrevende natie in een onhoud-
baren toestand zou geroken. Aldus was de op
vatting vnn den Heiligen Stoel in 1917; zoo is
zij thans gebleven. Het initiatief van Harding
en de instemming der mogendheden zijn prij
zenswaardig. Het is zeker, dot, zoo de confe
rentie prijs stelt op een gunstigen uitslag, zij
den weg moet volgen, dien de Heilige Stoel
heeft aangegeven.
De crcdict-actie der Duitsche industrie.
B e r 1 ij n, 16 Nov. (W. B.) De Vorwörts
verneemt omtrent de eischen der Duitsche ar
beiders, door dezen gesteld in verbond met de
voorwaarden óer industrieeion voor een crediet-
octie De eischen der vakvereenigingen zijn mi-
nimum-eischen, waaraan de socialistische por-
tijen zich gebonden achten.
De Rote Fahne zegt onder den titel Aaneen
gesloten gevechtsfront van het proletariaat: „De
communistische partij is bereid van al haar
nacht gebruik te maken tot krachtige doorvoe-
ing van deze eischen.
Prof. Eug. Bracht, f
Darmstadt, 16 Nov. (W. B.) De kunst
schilder prof. Eug. Bracht is gisteren te Darm
stadt op 80-jarigen leeftijd gestorven.
Duitsche arbeiderscischcn.
B e r 1 ij n, 16 Nov. (W. B.). Het bestuur von
den Algemeenen Duitscben bond van vakver
eenigingen en de A. F. A. (Arbeitersgemein-
schaft Freier Angestellten) hebben van de rijks-
regeering en den rijksdag geëischt, dot de ver
bintenissen tot herstel van de oorlogsschade zul
len worden nagekomen en voorts, dat spoed zal
worden gemaakt met verscheidene maatregelen
op wetgevend gebied, o.a. socialisatie van den
mijnbouw, overdracht aan het rijk van 25 pet.
van het kapitaal der nanralooze vennootschap
pen, een nieuwe inrichting van de verkeers-on-
dernemingen, beperking van den invoer tot hel
alleroodzokelijkste, uitbreiding vrn het toezicht
op den handel met het buitenland, bespoediging
der intrekking van het „Reichsnotopfer", intrek
king van de tegenwoordige belastingen, met na
me de inkomstenbelasting en zoo zwaar moge
lijk belasting van de exportwissels van de
door wissel- en effectenhandel behaalde win
sten, contróle van de fabrieken met economische
monopolies.
Oekrainische weczen.
Bremen, löDec. (W. B.). Te Bremerhafen
is gisteren het stoomschip Mqwe aangekomen
met 52 Oekrainische weezen, die over Denemar
ken naar New-York worden gezonden. Hun
ouders zijn het slachtoffer geworden van de re
volutie of den opstand tegen de sovjet-regee-
ring.
FRANKRIJK EN DE ERKENNING DER
RUSSISCHE SCHULDEN.
P a r ij s, 16 Nov. (H. R.) Havas maakt den
tekst openbaar van de nota, door het ministerie
van buitenlandsche zaken aan het Engelsche
gezantschap op 8 November overhandigd en
waarin het standpunt van de Fransche regee
ring wordt uiteengezet met betrekking tot de
nota van Tsjitsjerin nopens de erkenning van de
Russische schulden vóór 1914, die afhankelijk
zou worden gesteld van de erkenning van de
sovjets. De nota verklaart, dat de verklaringen
an 'Isjilsjcrin het gelukkige gevolg zijn van I
de vastheid en flinkheid, die de Fransche poli
tiek jegens dc sovjets heeft gekenmerkt.
Daarna somt de nota dc cssentieele voorwaar
den op, die de sovjets moofen nakomen, opdat
Frankrijk de mogelijkheid kan overwegen om
met hen in besprekingen te treden. O.a. is het
noodzakelijk, dat de regeering te Moskou zon
der stilzwijgen of voorbehoud haar wil zal te
kennen geven om zich in den vervolge te hou
den aan het beginsel, dat zij tot nog toe heeft
geloochend n.l. de erkenning van de Russische
schulden, hetgeen door Moskou als een conces
sie wordt voorgesteld. Dit is echter alleen de
toepassing van het algemeen geldende recht, dat
nooit door ecnige regcering is betwist.
ENGELAND» ANTWOORD OP
LITWINOF's NOTA.
Londen, 16 Nov. (N. T. A. Draadloos).
Het Britscbe antwoord op Litwinof's nota, d.d.
27 Sept., is heden te Moskou overhandigd. In
dit antwoord wordt betoogd, dat Litwinof's nota
geen bewijzen bevat, die voor de Britsche re
gcering aanleiding zouden kunnen zijn hnar
oorspronkelijke beschuldigingen terug te ne
men. In de nota is verder een bevestiging ver
vat van de beschuldiging, dat de Sovjet-autori
teiten ant'-Engelsche propaganda hebben ge
voerd in Indië, Perzië, Aghnnistnn en elders,
s in strijd met het Britsch-Russischc han
delsverdrag.
Hoewel Litwinof heeft ontkend, dat de Sovjet-
regeering in eenige directe of indirecte betrok
king staat tot de Indische rcvolutionnniren, wijst
het antwoord nadrukkeliik op de aanwezigheid
van negentien bekende Indische rovolutionnni-
ren tc Moskou, d*'e door de Sovjet-regeering
waren uitgenoodigd en als gasten van deze van
Mei tot September hebben deelgenomen aan
verschillende conferentcs, die ten doel hadden
maatregelen te bestudeeren om de revolutie in
Indië in de hord te werken.
Wat betreft Litwinof's poging om de Russi
sche rendering voor te stellen als los van de
derde Internotionnle, zegt het Britsche ant
woord. ..dot de derde Internationale, die werd
opgericht te Aioskou order de bescherming der
Sovjet-regeering, voortdurend steun en midde
len ontvonkt van de Soviet-re^eering en dat
twee vooraanstaande leden dier regeering,
Lenm en Trotski, zitting hebben in de uitvoe
rende commissie der derde Internationale, zoo
dat tiTssrhen be'de lichamen zulk een nauw ver
bond bestaat, dat de verontwoordelPklveid van
den een óók n°e,rkemt oo d«n-ander."
HFT IPRSCHE VRAAGSTUK.
Londen, 16 Nov. (R.) Aan den vooravond
van de conferentie te Liverpool is te Belfast de
aangekondigde betooging gehouden tegen de
Iersche politiek der regeering. Craig had een
telegram gezonden, waarin hij verzocht alle
stnpoen te steunen, die hij en zijn collega's nood'
znkeliik zouden achten voor het hondhaven van
de vrijheid van Ulster tegenover de overheer-
schlng von Sinn Fein. „Aangezien ik nog steeds
tracht een eerzomen vrede te bereiken, zou een
betuiging van vertrouwen mijn standpunt ten
zeerste versterken."
De ministers van Ulster namen niet aan de
betoogir.g deel, maar hadden een brief gezon
den, waarin zij verklaren onwrikbaar besloten te
zifn de bevoegdheden van het parlement van
Ulster intact te handhaven cn elk Iersche parle
ment te weigeren, waarin de vijanden des rijks
de overhand zouden hebben.
De burgemeester van Belfast verklaarde, dat
geen staatsman het Techt had Ulster als slaaf
te verkoopen: Ulster was niet te koop.
Naar verluidt is de attorney-general voor
Ierland afgetreden wegens de houding van de
regertring ten aanzien van Ulster.
DE ENGELSCH-EGYPTTSCHE ONDER
HANDELINGEN.
Londen, 16 Nov. (R.) Er zijn gegronde
redenen om aan te nemen, dat de onderhonde-
ino-en met de Egyptische afvaardiging te Lon-
lcv een punt bereikt hebben, waarop de beslis
sing spoedig verwacht kan worden. Adly pasja
zal Londen niet direct verlaten. Hij heeft tegen
19 November belet bij Curzon gevraagd.
De nieuwe luchthaven te Londen.
Londen, 16 Nov. (N. T. A. Draadloos). In
het volgend voorjaar zal, naar de Daily Chro
nicle meldt, Londen een nieuwe luchthaven in
het centrum der stad krijgen. Besprekingen hier
omtrent, gevoerd tusschen het luchtvaartmirus-
tcric, den commissaris van politic en verschil*
lende rivierautoritcitcn hebben tot resultaat ge«^
had, dat .een overeenkomst is tot stond geko*
men voor het inrichten vun ccn luchthaven op!
de Theems. De inrichting van deze haven op do]
rivier zal dc reis naar Parijs, Brussel cn ander»
stations uit het hart van Londen met ccn uur]
verminderen. De tocht naar het vliegveld t<r
Croydon, die thans noodig is, zol don vervallenj
Er is niet alleen sprake van een nieuwen vlieg*!
dienst tusschen de Theems cn de Seine, moaij
er is ook een dienst voor de z.g. omphibievlieg*
tuigen ontworpen van Londen langs de rivier en
verder naar Ostende, of naar noordelijk gele
gen Europeesche havens. Kapt. Guest, secreta*
is van dc Britsche luchtvaart-commissie, is pel
vliegtuig naur Parijs vertrokken om aan het daan
lo houden internationale luchtvnnrtcongres dec?
te nemen.
Dc industriccle depressie in Denemarken.
Kopenhagen; 16 Nov. (N. T. A. Draad<
loos). De Deensche minister vnn handel, BotheJ
Megde gisteren in het Folketing een verklaring)
af omtrent de houding van de Deensche regeer}
ring ten aanzien vnn de bestaande industrieel^
depressie. Hij zeide o.a.:
Noch het in Denemnrken ingestelde onder*
zoek, noch de meening in het buitenland betref*
fende protectionistische maatregelen in den'
vorm van een invoerverbod of verhooging von)
de douone-torievcn heeft de meening der Dccn-J
sche regeering aan het wankelen gebracht, dot
maatregelen die niet op de een of andere wijzo
bijdragen tot vermindering vnn dc kosten vort
binnenlandsche productie verworpen moeten
worden als ondoeltreffend, wat de verzachting,
of opheffing van de tegenwoordige crisis aoi>^
gaat.
De Int. Arbeidsconfercntie.
G e n b v e, 1 5 Nov. (B. T. A.) De confcrentia
heeft besloten, dat de uitzondering, dopr de
arbeidsconfercntie te Washington van 1919 ten
gunste van de verwoeste gebieden toegelaten
op de regeling van den nachtarbeid van kinde-"
ren van 14 cn 15 jaar, op 31 Dec. 1923 zal
eindigen.
Heden is de conferentie begonnen met de be
handeling van het hoogst "belangrijke vraagstuk
der verdeeling vnn grondstoffen over de wereld.
Zij heeft verder verscheidene aanbevelingen op
gesteld omtrent den landbouw, n.l.: (Ie) over
nachtarbeid van vrouwen, (2e) over nachtarbeid
von kinderen, (3e) over bescherming van vrou
wen voor en na bevalling, (4e) nópens de be*
huizing van landarbeiders.
Hot ALBANEESCHE VRAAGSTUK.
Graz, 16 Nov. (W. B.) Naar de Grnzei*
Togepost uit Belgrado verneemt, is Popcwitsj,
staatssecretaris van het ministerie van buiten*
londscho zaken, gisteren naar Genëve vertrok-t
ken ter bespreking van het Albaneesche vraag-*1
stuk.
Stamboclinski onn 't woord.
Graz, 15 Nov. (W. B.) Dc Togespost meldt
uit Sofia, dot de premier Stamboclinski gisteren
in de Sobronjc een lange verklaring heeft afge
legd, waarin hij de noodzakelijkheid bepleitte
van de militaire hervormingen cn verzekerde*
dat Bulgarije een vredelievende buitenlandsche
politiek zal voeren.
DE OPSTAND IN DE OEKRAÏNE.
Boekarest, 16 Nov. (B. T. A.). Berich*j
ten uit Bessorabië houden in, dot de sovjet*!
troepen zijn teruggetrokken op de Dnjestr, daar
de opstond von de Oekrainische bevolking in,
hevigheid voortdurend toeneemt.
Warschau, 12 Nov. (O. P. B.). Te Kiel.
is de staat van beleg door de bolsjewisten af
gekondigd. Onder den druk von talrijke roodaJ
troepen zijn de opstandelingen opgehouden met)
het gevecht bij de rivier de Zbroctsj en hebben I
zij hun voornaamste verzet overgebracht naar.
andere punten van de Oekraïne. Thans wordt/
een verwoede strijd gevoerd tusschen Malin enj
Radomysl, tusschen Korostone en Alakarof bijf
Kief, in de buurten van Smyla en Tsjerkossy.
Een afdeeling van ataman Maroesia Sokolof is'
de Dnjepr overgestoken en heeft de steden;
Krasno en Zolochnoch in de provincje Poltawa'
bezet. Tegelijkertijd is er een opstond uitge-j
bröken in de provincie Tsjemichof, waar de^
opstandelingen Batocrin hebben genomen en»
den spoorweg tusschen Kief en Bochmats bezettf
Men doet niemand kwaad, zonder zich zelf
kwaad te doen.
door
RUDOLPH STRATZ
uit het Duitsch door
Mevicuw A. E. NUIJS—POSTHUMUS.
„Och, arme, oude manl Grijsaard van vijf-en-
dertig jaar! Kom John Henry... laat ons
toch vrienden zijn, in plaats van jezelf en mij
te plagen, met nog altijd op mij te willen wach
ten. Kijk eens, wat je in mij ziet, en van mij
verwacht dat kan ik niet voor ie wezen
een "korrekte, koele dame, die volgens de En
gelsche mode de honneurs in je huis waar
neemt, of zoo'n vleiend poesje in het sche
meruur, als je vermoeid van het kantoor komt
een groot kind, dat men gelukkig maakt met
nieuwe hoeden en badreizen. Neen, John Hen
ryneenl neenl Je hebt een indruk op mij
gemaakt, zooals geen man ooit deed. Ik ben
openhartig tegen je, zooals ik nooit was te
gen een man. Maar mijn ultima ratio blijft
Neen! Ik moet studeeren I"
Hij bleef staan, met onderdrukten toom in
zijn onrustig flikkerende oogen.
„Studeeren I Ik zou wel eens willen weten,
wie jullie vrouwen die dolheden in het hoofd
gepraat heeft. Vanzelf kun je niet daarop ge
komen zijnl Afranselen moest men die kerels.
pr zou zoo'n strijder toot *»oawenrechten hltr
wel eens om middernacht, als je ongestoord
praten kan, willen ontmoeten en hem vragen,
hoe hij het eigenlijk kan verantwoorden, een
man als ik van zijn bruid te berooven, en een
onnutte blauwkous van haar te maken. En al?
de vent dan geen verstandig antwoord wist te
geven
„Je zult geen gelegenheid - hebben zulk een
misdadiger dood te slaan", viel Erna kalm in,
„want hij bestaat niet. Dat komt uit ons zelf
voortl Het is eenvoudig de loop van den tijd.
Evenals duizenden jaren geleden de oude Ger
manen plotseling opstonden van him beren
huid, zich de oogen uitwreven en den weg naar
Italië insloegen, zoo is nu de volksverhuizing
onder ons vrouwen begonnen, en wij trekken
uw rijk binnen I Ik ga mede I Dc voel de roe
ping mij, om aanvoerster te zijn voor
vechtster een der eersten op de bres, omdat
ik boven de meeste anderen het voorrecht heb,
rijk en daarom onafhankelijk te zijn".
Haar metgezel nam langzaam een kort En-
gelsch pijpje uit den zak," stopte het en stak
het aan alles, zooals zij zeer goed wist, om
tijd te winnen voor een, besluit, dat in hem op
rees.
„Dushet Is je laatste woord: je blijft
Kier en gaat studeeren vroeg hij binnens
monds.
„Mijn laatste woord! Dat zweer ik jel Zoo ze
ker als hier de Neckar stroomt en daarboven
de maan staat en wij naast elkander loopen
ik studeer hier mijn zes semesters en word
doctor in de philosophie. En God helpe me
daarbij! Amenl"
Nu had hij, naar het scheen, zijn besluit ge
nomen. Het was, alsof een last van hem was af
gewenteld, alsof een innerlijke verzoeking over
wonnen was. Hij fches een dikke rookwolk uit
«n kook die na. 'v i
„Laten we er dan niet verder over praten"
zeide hij. „Kom! En morgen vertrek ik. Voor-
looüig zien wij dus elkander niet."
Erna zuchtte even en keek voor zich. Haar
geweten tegenover hem was niet geheel zui
ver, hoe dwaas dit haar ook toescheen. Of
neen zij had medelijden met hem. Zij had
hem werkelijk lief. Anders had zijn koele ironi
tegen al wat het beste en het hoogste in haar
was, haar niet voortdurend zoo'n pijn kunnen
doen. En danondanks alles kwam de oude
Êva toch altijd weer boven de innerlijke
VOORHANDEN
VOOR HISOEREX
VANAF f Z
j. GROOiEssnc r
MKGESTUUT 80
zelfvoldoening over de zegepraal op den man,
die haar, het zoogenaamd zwakke en onbedui
dende meisje, niet tot zijn zienswijze kon over
halen, en nu zwijgend en somber naast haar
voortwandelde.
Zij had werkelijk innig medelijden met hem,
en dit uitte zich in eigenzinnigheid en plaag
zucht.
„En buitendien/' begon zij, „zal ik nog, zoo
als ik je schreef, in de chemie studeeren, om
da fabriek. Ik wil zelf toezicht kunnen hou
den".
Hij gaf geen antwoord.
„En dan," ging zij voort, „zal Jullie trust,
Julli* vereeniginxr van moorAinaao ia b*t
groot, mij niet zoo licht de baas worden als
die drie arme fabrikanten, bij wie je morgen
met je zijden koort verschijnt. Ik zal mij ver-
dedigenl Pas maar op!"
„Erna riep John Henry opeens,
„praat over al wat je wilt maar niet over je
fabriek!
„Waarom niet? Ik ben meerderjarig!"
„Dat is juist het onzinnige, dat men kleine
meisjes meerderjarig laat wörden."
De uitdrukking „kleine meisjes" maakte haar
woedend.
„Als je zóó bent," zeide zij scherp, „goed
dan praten wij over dat punt zakelijk met
elkander. Be moet het doen, eer je vertrekt. Ik
moet je verzoeken, mij eindelijk eens uitsluitsel
te geven, hoe groot eigenlijk mijn geheele ver
mogen bij elkander is, opdat ik weet, waarover
ik te beschikken heb."
„Waarom? Zeg maar -hoeveel je hebben wilt,
dan zend ik het je, evenals tot dusverrel"
„Maar dat is mij niet genoeg. Ik wil niet al
leen met den kassier te doen hebben, maar het
geld zelfj Ik wil het gebnrikenl"
„Het is immers in de fabriek vastgezet!"
zeide hij ongeduldig, met een gebaar, alsof hij
het gesprek wilde afbreken.
Döch Erna hield vol:
„Er moet toch nog een overschot zijn. Ik
ben immers heel rijkl Dat overschot wil ik er
je trust niet bij in den muil werpenï"
„Och daar heb je immers geen begrip
van, Erna! Dc verzoek je nu zoo ernstig, als
een man maar doen kan, laat dat onderwerp
rusten."
„Ik denk er niet aan. In je verwaandheid heb
mij een klein meisje genoemd goed nu
vat ik de zaak op als een meisje en zeg tot mij
zelf Als eenvoudige studente te Heidelberg
W> ik heel weinig treld noodig. Al die onzin-!
nige utgaven voor opschik, toiletten, badrel*)
zen, bedjenden vervollen bij een ernstige, nicu-\
we vrouw als ik. Het overschot ben ik aart)
mijn zusters schuldig de andere arbeidende#!
vrouwen. Ik verdeel het in twee helften. Da
eene helft krijgen de arbeidsters der lagere#
standen, die haar lichomelijken honger moetent
stillen. Daarmee wil ik het lot van de vroti*
wen en meisjes in mijn fabriek verbeteren i
een kas oprichten voor een uitzet bij huwe-
lijken, of om haar, die ziekelijk zijn, eens een
paar weken frisschc lucht te bezorgen. Over
die kas wil ik zelf toezicht houden. Het is im*
mers sdhandc: vandaag heb ik weer den »ge*
heelen dag in God's vrije natuur doorgebracht,,
en ginds, aan den Rijn, in de berookte fabriek,
zitten lange, lange rijen bleeke gezichten over,
een tafel gebogen en werken voor mijEr*
de andere helft behoort aan de vrouwen, dit?
de geestelijke honger kwelt aan de studee-
rende meisjes. Ilc wil eerlijk deelen met mijiW^
kameraden met zoovelen, dat ik nog maar,
juist genoeg voor mijzelf overhoud met Me-'
ta Wiggers en de kleine tandarts en zooveel
anderen. Dc twee arme schepsels hebben nau
welijks droog brood en zij zijn zoo eerlijk ent
dapper. Zij behoeven niet eens te weten, van-'
waar het komt. Het wordt haur over de po9É
gestuurd en daarmee uit. Dan zijn zij t^vrede^
en ik nog meer."
Zij had zich warm gepraat. Haar oogei
glinsterden. Een fijne roze gloed bedekte haal^
wangen. Van Lennep keek baar van terzijde,
aan. Hij had haar nog nooit zoo mooi gezien)
als op dit oogenblik met dien strijdlust en
dien mannelijken ernst op het fijn besneden ge
laat.
(Wordt vervolgd.}
