!MMnsp!us-'r«rtr
NI Middenstands Oredietbank
UPS' SAFE-INRICHTING
DE EEMLANDER
BINNEN LAND71
PRIJS DER ADVERTENTIE» met inbegrip van ecu.
VLEES6HH0UWER EN LAMME
EERSTE BLAD.
Een Klein Li°d van Dood eo Leren
BUITENLAND,
sr
9.
MSIIICUT Ha. 4. mmw Ho.'30
Deposito-Rent®;
6en jaar rast s»0
zes maanden opzegqiug 4»/3®/0
jeen dag 3i'o0/0
Berichte»».
20© Jaargang No. 168
Ler post f 3.—. per week (met gratis verzekerio*
&tgcn ongelukken) f 0J7*, afzonderlijke nummer»
1 Qj05,
AMERSFOORTSGH DAGBLAD
riRECmnf-OTTOEVeR» A **LKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWM
TE1 INT 613.
Zaterdag 14 Jauuari 1922
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbiea
dingen en Detdadighcids-adveitentien voor de belft
der prijv Voor handd en bedrijf bestaan zeer
wooidcelige bepalingen *oor het adverlcercn. iicna
circulaire, bevattende de voorwaarden, woedt op
aanvraag toegezonden.
91ECBILEEBI3GE3.
WinkelHOF 10 TEL. 618
Monsterkamers: PAPEI HOFSTEDE
door Mevr. E. H. du Quesne van Gogh,
Voetje voor voetjo
is hij gekomen,
En heeft het leven meègenomen;
Hij heeft gestild
het felle lee<L
Hij heeft gesust
de stem die kreet;
Gebroken 't oog
dat altoos zocht.
Of er nog beterschap
komen mocht;
Hij heeft gestrekt
de gepijnigde leden;
Toen is de Dood
weer uitgetreden:
Hij heeft zijn arbeid afgedaan:
Want de ziel
die is naar God gegaan.
Uit den bundel: Kerstrozen.
Politiek Overzicht
De gewezen generaal v. Schoenaich is zoo
geprikkeld door de bewering van zijn oudcolle-
fca's met Ludendorff aan het hoofd dot
het „overwinnende Duitsche leger" in den rug
gestoken zou zijn met een dolk en waaraan de
nederlaag geweten moet worden, dat hij blij-
kens 't Hbl. in het „Berl. Tagebl." een artikel
publiceert „Der Dolchstoss, Legende, nicht Ge-
schichte", om te bewijzen, dat deze bewering
Volkomen in strijd is met de waarheid. Nu is
dit voor iederen onbevooroordeelde wel duide
lijk, maar generaal v. Schoenaich zegt zulke
opmerkelijke dingen, dat het toch wenschelijk
is van zijn betoog kennis te nemen.
Amersfoort
ütrechtFcheweg
Dadelijk ingaande
rente voor elk bedrag
3.60
Zoo noodig spoedige
terugbetaling.
^nste inleg 0 ?5.
Spaarboekjes kostetcos.
Geopend eiken werk
dag: 10—1; 34'^: 7-6.
Zaterdagavond C1' n1%
Zaterdagmiddag ge
sloten.
Den len April, zegt hij, toen met zekerheid
gesproken kon worden van het mislukken van
het groote voorjaaroffensief, kon de oorlog
Voor Duilschland als definitief verloren be
schouwd worden. Het legerbestuur was no dien
tijd alleen maar in staat een poging te doen
om te redden, wat nog gered kon worden. Dit
mag het niet als een verwijt aangerekend wor
den. Het nieuwe oorlogsplan ontstond om door
nieuwe offensieven den vijand murw tc maken.
Deze offensieven zijn volkomen mislukt. Het
legenbestuur heeft het beste gewild, doch de
eigen kracht overschat, die van den vijand on
derschat.
Aan het front en in het vaderland kwam, na
het mislukte voorjaarsoffensief, snel het doffe
gevoel op, dat er een wanverhouding was tus-
'schen de kunstmatig gevoede overwinningsver
wachting en de werkelijke successen. Pessi
mistische agitatoren vonden overal een open
oor. Dat onder hen vele sociaaldemocraten wa
ren, die systematisch te werk gingen, zal nie
mand kunnen tegenspreken. Hoe vroeg de agi
tatie tegen den oorlog aan het front en in het
vaderland is begonnen, kon moediik vastge
steld worden. In den winter van 1916/17 wer
den de bewijzen van een systemetisch werken
talrijker en duidelijker. Bij de marine-reserve,
aan het front en op de schepen, werden steeds
meer niet opvallende roode lintjes gedragen.
Aan het front werden ophitsende liederen ge
zongen, en overal kon men plakaten zien met
•roest gescheld.
Toen echter in den winter van 1917/18 den
troepen de nieuwe taktiek van aanval werd
geleerd, gelukte het nog eens, hun te doen ge-
ïooven, dat door een offensief in het westen
de oorlog gewonnen zou kunnen worden. Het
'agitatorische werk had geen afbreuk gedaan
aan de gevechtswaarde der troepen. Zelfs bij
het Mei-Juni offensief aan do Chemin des Da
mes werd geen enkele klacht geuit over slech
ten geest bij de troepen.
De dolkstoot-geschiedenis heeft alleen betee-
kenis, indien zonder de socialistische agitatie
de afloop van den oorlog anders zou geweest
zijn. En hiervan is geen sprake. Het offensief
van Maart 1918 is mislukt zonder dat de socia
listische agitatie hieraan schuldig was. In den
loop van den zomer 1918 hebben meer dan
150.000 deserteurs het front verlaten, die in
het vaderland en in de étappen rondliepen.
Doch ook met deze 15 divisies zouden de latere
offensieven niet gelukt zijn. Omdat de voor
naamste oorzaak gezocht moet worden in ge
brek ean materiaal bij ons en nieuwe Amerl-
kaansche reserves bij den vijand.
Het overloopen van gcheele divisies, insubor
dinatie, de bekende uitroepen „Onderkruipers",
„Slaat hem dood". „Trek het mes", dit alles da
teert eerst van 1918, dus toen de nederlaag
den blindsten man duidelijk moest zijn.
De socialistische agitatie in het leger is niet
de oorzaak, doch het gevolg geweest van de
nederlaag.
DE FRANSCHE KABINETSCRISIS.
Poincaré kabinetsformateur.
P a r ij s, 13 Jan. (Hayas). Poincaré aanvaard
de de opdracht tot het vormen van een kabinet.
DE CONFERENTIE TE WASHINGTON.
Londen, 13 Jan. (R.) Reuter verneemt,
dat Balfour en lord Lee him aanwezigheid te
Washington nog noodzakelijk achten en him
vertrek daarom hebben uitgesteld.
Washington, 13 Jan. (R.) Bij de be
sprekingen over de Sjantoeng-kwestie zijn de
Chincesche en Japansche delegaties overeen ge
komen Tsjingtao en het geheele gebied van
Kiautsjau op geliike voorwaarden open te stel
len voor den-handel ven alle volken.
DE CONFERENTIE TE CANNES.
Het Engelsch-Fransche garan
tieverdrag.
De tekst van het ontwerp-tractaat, dat Lloyd
George aan Briand heeft overhandigd luidt
Overwegende dat Duitschland bij heugenis van
het levende geslacht tweemaal een inval heeft
gedaan in het gebied van Frankrijken dat dit
nog ten zeerste lijdt onder de verwoesting
overwegende dat de Fransche cn Engelsche
bevolkingen een zware schatting aan menschen-
levens en rijkdommen hebben betaald bij het af
slaan van den Duitschên inval
overwegende dat de welvaart der Európeesche
volken en de economische organisatie der we
reld ernstig verstoord zijn door de beproeving
van den longdurigen oorlog, dien zij pas doov-
'eefd hebben
overwegende dat de waaiborgen tot beveili
ging van Frankri'k legen een toekomstigen Duit-
schen inval onmisbaar zijn voor het herstel van
een stabielrn .toestand in Europa, gelijk die
neergelegd is in bet tracjent van Versailles (de
avtt. 42, 43 44 van het tractaat van Ver
sailles betreffende de demilitorisatie van den
linker Rijnoever haalt het ontwerp aan) en die
artikelen geen voldoende verdediging van de
gemeenschappe 1 i j ks en es^entieele belangen van
I de hooge contrr.r.'ee'ende partijen alsmede van
de handhaving van den vrede van West-Euro
pa kunnen verschaffen
zijn Zijne B-'tscbe Majesteit en de president
van de Frne.'-che republiek het volgende over
eengekomen
Art. T. In geval van een rechtstveckschen niet
uitgr'oVten_anrvai tegen het gebied van Frank
rijk "oor D-'hschland zal Engeland zich onmid
dellijk aar» de zijde van Frankrijk scharen met
zijn ze»-, land- en luchtmacht.
Ai t. 2. De hooge contracteerende partijen be
vestigen opnieuw het gemeenschappelijk belang,
dot voor honr in de arlt. 42, 43 cn 44 van het
tractaat von Versailles is gelegen en zullen ge
meenschappelijk hendelen, indien de bedreiging
zich mocht voordoen van eenige schending van
de genoemde artikelen of indien gevaar mocht
rij/cn ten aanzien van hun uitlegging.
Art. 3. De hooge contracteerende partijen
verbinden zich bovendien gemeenschappelijk te
1 handelen in geval Duitschlnd eenige militaire,
maritieme of luchtmochtmaatregelen mocht ne
men, die onvereenigboar zijn met het tractaat
van Versailles.
Art. 4. Het tegenwoordige tractaat zal geen
verplichting opleggen aan eenig dominion van
het Britsche rijk, tenzij en totdat zij door het
betrokken dominion is goedgekeurd.
Art. 5. Het tegenwoordige tractaat zal voor
een tijdvak van tien jaar van kracht blijven en
bij gemeen „overleg aan het einde van dat tijd
vak vernieuwd kunnen worden.
Het voorloopig uitstel aan
Duitschland.
Cannes, 13 Jan. (Havas). Het volgende be
sluit van de commisïe van herstel is hedenoch-
tend ter kennis der Duitsche delegatie gebracht:
De commissie van herstel besluit de Duitsche
regeering een voorloopig uitstel te verleenen
voor de vervaldagen van T5 Jan. en T5 Febr.
1922, voor zoover deze vervaldagen nog niet
zijn gedekt door betalingen in contanten, die
reeds zijn gedaan of nog te doen zijn, of door
leveringen, in natura, die reeds zijn ontvangen
of nog te ontvangen zijn op de hieronder vast
gestelde data en volgens de hieronder volgende
voorwaarden
A. Gedurende d° periode van het voorloo-
pige uitstel zal de Duitsche regeering elke tien
dagen in buitenlandsche wissels een bedrag van
31 millioén goudmark moeten storten. De eer
ste storting moet 15 Jan. plaats hebben.
B. De Duitsche regeering moet over veertien
dagen de commissie een geschikt plan voorleg
gen inzake de hervorming van Kaar budget en
haar crediet-circulatie, alsmede een compleet
program der betalingen in contanten en de leve
ringen in natura voor het jaar T922.
C. De periode van het voorloopige uitstel zal
eindigen, zoodra de commissie of de geallieerde
regeeringen een besluit zullen hebben genomen
Detrefcnde het plan en het program in par. B.
aangeduid, behalve wat buiten dit besluit zal
kunnen worden bepaald. Het verschil tusschen
het bedrag tijdens de periode van het voorloo
pig uitstel betaald en het bedrag gedurende de
zelfde periode verschuldigd krachtens den staat
der betalingen, zal invorderbaar en betaalbaar
zijn binnen do vijftien dagen vanaf het besluit
der commissie van herstel of de regeeringen der
geallieerden. Wanneer het plan en het program,
waarvan hierbovensprake is, door de commissie
van herstel zullen zijn ontvangen, zullen zij ter
stond door de commissie aan de geallieerde
ïegeeringcn worden ter hand gesteld, die aldus
in staat zullen zijn om hetzij zelf de kwestie te
behandelen of haar naar de commissie van her
stel terug te zenden om door deze te worden
opgelost.
Het vertrek der delegaties.
Cannes, T3 Jan. (B. T. A.) De Italiaan-
sche afgevaardigden ziin te 5.55 vertrokken,
Lloyd George gaat om 7 uur.
Londen, 13 Jan. (R.) Reuter verneemt,
dat welingelichte kringen te Londen van mee
ning zijn, dat de uitkomsten, tot dusver tc Can
nes bereikt, ten gevolge van het aftreden van
Briand zullen vervallen. Het is onwaarschijn
lijk, dat de conferentie van de ministers van
buitenlandsche zaken over het nabije Oosten,
d're te Parijs zou bijeenkomen na afloop van de
conferentie te Cannes, vooreerst niet gehouden
zal worden.
Cannes, 13 Jan. (B. T. A.) De afvaardi
ging van Engeland, Belgic, Japan en Duitsch
land zijn te 7 uur vertrokken.
Verhooging der Duitsche spoorwegtarieven.
De rijksminister van verkeer heeft den rijks
raad medegedeeld, dat hij in overleg met den
minister van financiën de spoorwegtarieven
met 50% verhoogd heeft, welk besluit op 1
Febr. in werking zal treden.
DE VERKIEZINGEN IN ENGELAND.
Londen, 13 Jan. (N. T. A. Draadloos).
Lloyd George heeft uit Cannes een schrijven
gericht, waarin hij verklaart, dot hij geen beslis
sing ten aanzien van de Engelscho algemeene
verkiezingen zal nemen, alvorens hij bij zijn
terugkeer te Londen zijn ambtgenootcn zal heb
ben geraadpleegd. De Unionisten dringen aan
op het houden ven pari ij ver ga deringen om de
kwestie te behandelen of het niet gewenscht is
deze verkiezingen eerder tc doen plaats hebben.
DE IERSCHE KWESTIE.
Londen, 1 3 Jan. (N. T. A. Draadloos). En
kele uren na de gisteren gedane officieele mede-
deeling omtrent de omnestie, door den koning
verleend oan de Iersche politieke gevangenen,
was de vrijlating van dezen in vollengang. Heden
zijn allen zoo goed als vrijgelaten. Men is ook
ernstig be rig met de maatregelen voor de terug
trekking der Britsche troepen uit Ierland. Waar
schijnlijk zal echter de ontruiming zeer ver
traagd worden door de staking, waarmede de
spoorwegmannen, d.eigen tegen morgen-mid
dernacht.
Een bijzondere commissie onder voorzitter
schap van Churchill treft alle schikkingen om
de uitvoerende macht in handen te leggen van
de voorloopjge r^gcering van den nieuwen Ier-
schen vrijstaat. Verwacht wordt, dat deze over
dracht formeel zal geschieden aan een afgezant
der voorloopige regeering op a.s. Maandag te
Londen. Griffith en zijn regeering zullen daarna
verkiezingen uitschrijven en het gekozen parle
ment zal wettig worden ingesteld als het parle
ment van Zuid-Ierland.
Een interview met De Valero.
In een onderhoud met Britsche jnunnlisten
heeft De Valera blijkens het Hbl. verklaard,
dat hij Zaterdag niet naar de vergadering van
de Zuidelijke afgevaardigden zou gaan, omdat
hij en zijn vrienden een dergelijk Dsrlement niet
erkennen. In antwoord op de vraag of hij, bij
aldien de algemeene verkiezingen zich zouden
uitsprel'.en voor den Vrijstaat, zijn oppositie
zou laten voren, antwoordde hij, dat geen enkele
verkiezing op dit oogeiiblik de vrije keuze van
het Iersche volk zou beteekeneu, omdat het een
verkiezing zou zijn, die beïnvloed is door be
dreiging en het volle zich dus n.et vrij zou dur
ven uitspreken hij zou dus bij zijn oppositie
volharden.
„Bedoelt ge constitutionccle oppositie
werd hem gevraagd.
„Oppositie door alle middelen, die ik be
schikbaar heb", antwoordde De VoVsa nadruk
kelijk, „ik zal in mijn tegenstand volharden
tegen elke autoriteit, die ons van buiten wordt
opgedrongen".
Hij zeide verder, dat hij nooit zitting zou
kunnen nemen in een vrijstaat-parleinent en
nooit d.e eed zou kunnen afleggen op een ver
drag als datgene, hetwelk nu gesloten was. Het
verdrag was opgedrongen onder Engelsche be
dreigingen en als Lloyd George dat dreige
ment tot hem gebezigd had, zou hij gezegd heb
ben ,Best, mijnheer, dan ga ik naar huis I"
„Ik zal", besloot De Valei a, „alle middelen
blijven aanwenden om de onafhankelijkheid van
Ierland erkend te krijgen".
Dontzig.
D a n t z i g, 1 3 J a n. (B. T. A.) Op T500 in
woners na, die vóór Duitschland stemden, heeft
heel het gebied zich voor Dantzig verklaard.
Danzig, 12 Jan. (P. T. A.). In den nacht
van 10 op 11 Jan. zijn de Danzigsche douane
tarieven door de Poolsche vervangenterzelf-
dertijd werd de Poolsch-Danlzigsche tolgrens
opgeheven.
WILNA.
Genève, 13 Jan. (B. T. A.) De Volken-
bondsraad heeft met algemeene stemmen beslo
ten binnen een maand de militaire controlecom
missie aan de Pcolsch-Litausche grens terug te
trekken en nota te nemen van de belofte van
heide regeeringen om zich te onthouden van elke
daad van vijandschap en den vredestoestand te
handhaven, alsmede om na het vertrek van de
commissie de neutrale zone te vervangen door
een voorloopige demarcatielijn, waarbij in het
oog moet worden gehouden, dat het vraagstuk
der toewijzing aan een van beide staten wordt
voorbehouden. De Volkenbondsraad nam kennis
van het protest der regeering van Kofno tegen
het gebeurde te Wilna. De raad verklaart dien
aangaande, dat de oplossing van een geschil,
dat door een lid voor den Volkenbond is ge
bracht en welke oplossing wordt uitgevoerd bui
ten den Raad om en zonder toestemming van de
betrokken partijen, niet kan worden erkend. De
vertegenwoordigers van Litauen nam onverwijld
met voldoening kennis van deze verklaring van
den Raad. Hij verklaarde, dat de regeering van
Liteuen er gaarne genoegen mee zou nemen,
dat de definitieve beslissing over het lot van
Wilna zou worden verwezen naar het Internatio
nale Gerechtshof of naar een tribunaal voor
arbitrage. De Poolsche vertegenwoordiger ant
woordde alleen, dol hij het besluit van den Vol
kenbondsraad aan zijn regeering zou overbren
gen.
Wilna, 1 2 J a n u a r i. (P. T. A.). Volgens
de laatste gegevens zal de Landdag van Wilna
bestaan uit 50 christelijk-n^tionole democraten,
die de rechterzijde vormen, 32 leden van de
volkspartij, die het centrum uitmaken en 15 le
den van de linksche volkspartij, 5 democraten,
10 leden van de renaissancepartij, 2 socialisten,
2 Wit-Roethenen of tezamen 34 leden der lin-
kerziide. De Landdag komt waarschijnlijk 20
Jon. bijeen.
DE SPANJAARDEN IN M*nOKKO.
P a i ij s, 13 Jan. (B. T. A.) De Intransi-
geent verneemt uit Lalla Maghrma, dat volgens
berichten uit het Rif de Spoanscho troepen, die
Kert wilden passeren om Derucich tc bezetten,
een bloedige nederlaag hebben «■"•lHen. De
Spanjaarden verloren veel buit en tal van ge
vangenen.
UIT BRITSCH-INDIE.
Wanordelijkheden tc Madras.
Madras, 13 Jan. (R.). Meer lastige dan
gevaarlijke opstootjes van den kant van wan
ordelijke benden gaven op den morgen, dat de
prins van Wales hier aankwam, aanleiding tot
een conflict met de politie in gepantserde auto's.
Er zijn verscheidene gewonden. De overheden
nemen strenge maatregelen.
De Staotscourant van gister bevat do navol
gende Kon. Besluiten
benoeml in de rechtbank te Zwolle
tot rechter mr. M. de Muinck thans substi
tuut-griffier bij do rechtbank te Heerenveen
tot griffier jhr. mr. J. M van Asch van Wijck,
thans griffier bij het kantongerecht te Alk
maar
toegekend de bronzen ecre-medaille Oranje-
Nassau-orde nan J. J. de Haan, arbeidtr in
dienst bij de firma J. Buh:mann pakkistenmo-
keiij en houthandel te Amsterdam
op verzoek envoi ontslagen met dank mr.
dr, A. Spanjer als lid van dc Bezuinigingscom
missie
benoemd bij he-. r--eive-personccl der land
macht
I. bij het Wapen der Infanterie
n. tot reserve-e -re-luitenant, de reserv-
tweede-luitenant H. Singels, van het wapen,
gedetacheerd bijhet Leger in Ned.-Indictot
reserve-ee:ste-luiienant bij hun tegenwoordig
korps, de reserve-twee de-lui tenant H. S. J. Hu-
genhollz, van het 3de regiment, J. Jansen, van
het 16de regiment, H. J Schulte, van het 4de
regimentA. Klapwijk van het 21ste regiment
H. W. Motthieu, vnn het 18de regimentG.
Mnthijssen, van het lOrle regimentH. M. F.
Wijs, van het 21ste rr r]mentJ. Lezer, van het
18de regimenten E. L. van Swieten, van het
regiment jagers
b. bij den Staf van het Wapen, tot reserve-
eerste-luitenant voor speciale diensten, de re-
serve-lweede-luitenant voor sp°cïale diensten
jhr. A. E. F. Graswinkel van d;en Staf
II. hij de Infanterie der Landweer, met ingang
van 8 Februari 1922, tot reserve-eerste-luite
nant bij zijn tegcnv.oordig korps, de reserve-
tweedc-luitenant T. Broere, van het 5de batal
jon
j in hunnen rang overgeplaatst
o. bij het regiment Grenadiers, de eerste-lui-
tenant G. H. van Steyn, adspirant bij het 15de
regiment infanterie
1 b. bij het regiment Jagers, de eerste-luitcnant
J J. Tuinsten, van het 4de regiment infanterie.
H. M. de Koningin heeft aan den heer H.
C. bp.r-n Bentinck, voorzitter van het bestuur
van het Kinderziekenhuis een aanzienlijke gift
ten bate van die inrichting doen toekomen.
Uit Venezuela.
De Venezuelaansche legatie deelt ons mede,
dat generaal J. V. Gomez, president der Ver.
Staten van Venezuela, wiens gezondheid in den
laatsten tijd te wenschen liet, thans geheel ge
nezen is. Voorts, dat ter gelegenheid van de
laatste Nieuwjaarsviering de regeering aan alle
politieke gevangenen amnestie heeft verleend en
hen alle in vrijheid heeft doen stellen. In het
geheele land heerscht groote vreugde over deze
beide gebeurtenissen.
De Kamerverkiezingen.
Op de voorloopige groslijst voor den kies
kring Overijssel der R. K. Staatspartij komen de
volgende namen voorMr. Aalbcrse, Mr. A. C.
B. Arts. P. D. Beersma, G. H. Bloemen, J. Bol-
scher (Enterbroek), H J. Berghols (Den Haag),
mevr. Eronsveld-Vitringa, mevr. Brouns-Besouw,
A. H. Engels, L. J. M. Pelser, (Den Haag), G. H.
Harhuis (Reutum), C. M. Jansen (Amsterdam),
mevr. JanzenHemmulder (Arnhem), S. J. J.
Luyckx (Guloen), B. M. Minke, B. Prinsen (Hen
gelo), prof. Veraart, mr. A. E. baron van Voorst
tot Voorst (Nijmegen), L. baron van Voorst tot
Voorst (Twello), Th. de Wolf.
Op Zaterdag 14 Januari zal te Almelo een
bespreking worden gehouden tot samenstelling
der definitieve groslijst.
A. B. J. Prakken, f
Gisteren is in den Haag, 69 jaar oud, overle
den de heer A. B. J. Prakken, gep. luit.-kol.
Indische leger.
EEN NIEUWE STAATKUNDIGE
ORGANISATIE.
„De wijze waarop in de Volksvertegenwoordi
ging in den iongstcn tiid de oersoonlijke en
geestelijke vrijheid, de onpartijdigheid in do bW
hnrtiging van de verschillende belangen in stand
en mautschappij, grondslagen van ons stoots*
beleid sinds tientallen van jaren en geworteld
in het diepste innerlijk van ons volk, in het ge*
drang zijn gerookt, de wijze waarop de beharti*
ging van olgcmeenc en groote stnatsbelnngeni
somwijlen worden ten offer gebracht aan por*
tijbclangen. hrt*ft in brccdcn kring ontstem*
ming gewekt.
Wij mecncn een dergelijk beleid niet ini
overeenstemming s met do zeer bijzondere*
eischen die de tijd aan ons stelt".
Aldus de aanhef van een circulaire, die in!
beperkten kring onder min of meer op deni,
voorgrond tredendo personen verspreid, nun*
leiding werd tot een vergadering Wocnsdaga*|
vond in den Hang gehouden, die leidde tot detj
stichting van een staatkundige organisatie lofl
van elk partijverbond.
De grondslag, waarop do vergadering zich int
beginsel stelde is dc volgende i
„Het eerste doel van elko politieke partij)
moet zijn de bevordering cn versterking van de!
nationale eenheid.
Een grondwettig koningschap gebaseerd op|
de eeuwenoude banen tusschen Nederland enl
het Huis van Oranjo is voor deze eenheid
hoofdfactor.
Daarnaast behoeft ons volk
a. een regeering, die beschikt over de middel
len om hoar gezag cn de rechtsorde krachtig
to handhaven, cn die bereid is deze middelcni
desnoods ten volle gebruiken
b. een wetgevende macht, welker samenstelt
ling waarborgt, dot olie rechtmatige belangen!
vun het volle zich kunnen doen gelden, cn irt
evenwicht worden gehouden
c. een in vrijheid rechtsprekende magistra*
tuur, zóó toegerust, dat de wettelijke rochtcn!
der burgers verzekerd zijn, ook tegenover pu*
bliokrechtelijke organen
d. een diplomntie, welker doel moet zijnl
handhaving der souvereiniteit van ons volk ini
overeenstemming met den groei der internatio*
nale rechtsgedochtc cn een buitenlandsche pot
litiek, welker zelfstandigheid cn vrijheid vart
beweging niet don onder goedkeuring van do
volksvertegenwoordig door overeenkomsten met
andere mogendheden mogen worden beperkt*
e. een weermacht, die, zich oanpassend aan
de ontwikkeling van waarborgen door groeien*
de rechtszekerheid op internationaal terrein,
geschikt en in staat is de rechten en belun*
gen van het Nederlondsche volk cn zijn ge*
bied in Europa en in Oost en West met kans
op welslagen te verdedigen tegen daarop be*
raamde aanslagen.
In de proctische staatkunde moeten de idect
van den rechtstaot, niet die van den politie*
stoat, en de ontwikkeling van zelfstandige indi*
vidueele kracht cn verantwoordelijkheid richt*
snoeren zijn.
Ingrijpen van den wetgever op sociaal of
economisch gebied mag slechts ten doel heb*
ben opwekking von niet bestaande, of verster
king van te zwak levende vrijheid. Overigens
trede de staat slechts steunend en helpend op,
waar en voor zoover het particulier initiatief
alleen niet in stoot blijkt het vooropgezette doel
te bereiken.
Do wetgever kon door het wegnemen van
belemmeringen het gemeen overleg in arbeids
zaken bevorderen en aanmoedigen, moet zich1
echter overigens beperken tot maatregelen, diir
misbruik maken van de vrijheid door de eend
partij tot zedelijk of lichamelijk nadeel der an*
dere voorkomen.
Do welvaart worde bevorderd
o. door handhaving van ons handelsstelsel
en bevordering van het vrije ruilverkeer,
b. door ruime oorlichting van landbouw, nij*
verheid, handel cn scheepvaart cn degelijk
vakonderwijs.
c. voorts door alles na te laten, wat noode*
loos de vrijheid van beweging der onderne*
mers zou belemmeren.
d. door een belaslingpolitiek, die kapitaal*
vorming, als zijnde economisch noodzakelijk»
zoo weinig mogelijk belemmert, cn
e. door verkeevsverbetering, vooral ook ten
platte lande, zoodat elk aldaar uitgeoefend be*
drijf gelegenheid vinde de beste markten te
zoeken voor zijn producten.
Aan den onmiddellijken productieven arbeid
moet een zoo gering mogelijk percentage van
ons volk worden onttrokkennoodig is zoo*
danige reorganisatie van het bestuur in staat^
provincie, gemeente dat een zoo groot moge'
lijk nuttig effect worde verkregen.
De overheid stelle in al deze organen een
voorbeeld van spaarzaamheid en eenvoud, me*
de door economische organisatie in openbare!
diensten en in alle, van harentwege uitgeoefen*
de bedrijven zóó, dat van de personen toewij*
ding, van het dcode materiaal het hoogste ren*
dement worde verkregen.
Voor herziening van verschillende wetboeken
in verband met de duidelijk aan den dag getrc*
den veranderingen in 't rechtsbewustzijn van 'ti
volk en de verhoudingen in de maatschappij zal
kiachtig moeten worden geijverd.
De belastingwetgeving zij er op gericht zoo*
velen mogelijk van de burgers een deel der las*
ten te doen dragen, zoowel in de belastingen!
naar het inkomen als in de verteringsbelasting,
zulks met inachtneming zooveel mogelijk vart
offer-evenredigheid, uitgedrukt, waar mogelijk^
in progressie.
Het onderwijs streve niet alleen naar intellect
tueele ontwikkeling, doch tevens naar karakter*
vorming met eerbiediging van elke religieust
gevoelens; ook dc versterking der nationale ge*
dnchte zal richtsnoer moeten zijn.
Het zedelijk en maatschappelijk peil van hoft
onderwijzend personeel zij in overeenstemming]
met de uiterst gewichtige taak van opvoeding)
der jeugd tot toekomstige staatsburgers.
Aan grondige lichamelijke opvoeding van;
jongelieden van beiderlei kunne worde eert
ruime plaats verzekerd.
Met betrekking tot de koloniën gelde het vol*
gende
a, erkenning van de eigen waarde der een*
trnle plaats van Nederland in deze gebiedsdee*
len en behoud dezer plaats
b. autonomie en zelfbestuur, zoo uitgebreid
mogelijk, in de kringen, welke zich in de samen*
leving aldaar als natuurlijke, geschikte OTganen
hiervoor openharen, met hieffOD gohouwd mede*
