„DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
£0e Jaargang No. 169
ÜÜiniMS
per 3 maandea voor Amers
foort f 2.10, Idem franco
per post 1 J.—, pet week (met gratis «rrekermg
legen ongelukken) f <X17S, aixonderlijke nummers
f CjOJ.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DIRECTEUR-UITGEVER» J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAl
T^l INT 613.
Maandag 1G Januari 1922
PRIIS DER ADVERTEHYIEH met inbegrip van ccn
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbie»
dingen en Llcidadigheids-adveitcnticn voor dc helft
der pri]» Voor handel cn bedrijf bestaan rcer
Toordeclige hcpalingen woor het advcrlccrcn. licno
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
- aanvraag toegezonden-
t
Politiek Overzicht.
<•-- -Behalve de feiten, dat Poincaré kabinetsformu-
leur is geworden en Duitschland voorloopig
yoor de vervaldagen van 15 Jan. en 15 Febr.
yïtstei van betaling is verleend, verdient nadere
Ëcht he* memorandum over het Engelsch-
che garantieverdrag. De belangrijkheid
iet Engelsche memorandum komt voor-
ijk neer op die pasage, waar Frankrijk's
toeiligheid ter sprake komt. Deze beschouwt
pngeland als een zaak, die zijn eigen belangen
teken en daarom is het bereid de verplichting
bp zich te nemen met zijn strijdmacht Frankrijk
lei zijde te staan, wanneer een niet-uitgelokte
jDuitsche aanval op Frankrijk's grondgebied
plaats vindt. Van Engelsche zijde is men van
pordeel, dat een dergelijke garantie een dubbele
fcvnarde zou bezitten: het gevolg ervan zou niet
lölleen zijn, dat Frankrijk werd beschermd in
toeval van een Duitschen aanval, maar bovendien
£ou zij een dergelijken aanval ook uiterst on-
toaarechijniijk maken. In 1914 aldus wordt
In 't memorandum betoogd zou Duitschland
Vermoedelijk niet tot den aanval zijn overge
gaan, wanneer het had geweten, in welken om
vang het Britsche rijk in den oorlog strijdkrach
ten op de been kon brengen; in 1914 zou
Dukschlend hebben aangenomen, dat Goot-Brit-
fonnië over riet meer dan zes divisies beschik
te; niets of maar weinig wist het van den bizon-
fleren aard en de hulpbronnen van- de landen
Van 't Britsche volk. Thans was 't voorzichtiger
geworden, omdat het Britsche rijk niet slechts
bes divisies, maar sinds het einde van het eerste
Oorlogsjaar 400.000 man op de Fransche slag-
Velden op de been heeft gehouden. Dit aantal
nam vervolgens snel toe en in den loop der twee
laatste oorlogsjaren heeft het Britsche rijk in
Frankrijk en Vlaanderen ondanks de aanzienlijke
Verzwakking, die door de voortdurende verlie
zen werden veroorzaakt, een strijdmacht van
twee millioen manschappen op de been gehou-
flen. Groot-Brittennië had in totaal 6,211,427
man voor den dienst te lande, ter zee en in
fle lucht opgeroepen; de autonome domi
nions, Indië en de koloniën leverden als hun
Bandeel 3.284.943 man. Heel de strijdmacht,
die het Britsche rijk in den oorlog heeft gewor
pen, bedroog dus omende-bij 10 millioen men-
schen. De verliezen aan dooden, gewonden en
vermisten hebben 3,266,723 man bedragen, van
vie 947.564 hun leven hebben geofferd.
Van belang is voor Frankrijk de toezegging,
flat, „wat het Britsche rijk eenmaal voor de be
schaving heeft gedaan" het opnieuw zou doen,
ols 't noodig was. De groote reserves aan op
geleide officieren en manschappen zou Engeland
even lang kunnen benutten als dit van Duitsche
zijde het geval is. Het belarwgrijke voor den
Oorlog vervaardigde materiaal in G root-B rit tan-
fxië zou met name ter beschikk'ng staan van de
toekomstige generales, terwijl het Duitsche ma
teriaal door de geallieerden den Duitschers vol
komen was ontnomen. Dientengevolge zou
Duitschland, wonneer het zeker is, dat het Brit
sche rijk in een toekomstigen oorlog aan Fran
sche zijde staat, niet probeeren revanchegodach-
ten te koesteren. De Britsche regccring voelt
don ooi: veel voor een overeenkomst, volgens
welke Frankrijk en Engeland gemeenschappe
lijk het hoofd zullen bieden aan een niet-gepro-
voceerden aanval van Duitschland op Frans:h
gebied.
In het memorandum wordt de opmerking ge
maakt, dat de wederzijdsche verplichtingen
tweeërlei zouden kunnen zijn: in de eerste plaats
kon worden gedacht aan een offensief en defen
sief bondgenootschap, dat Frankriik misschien
v> enscheli'k zou vinden; maar Engeland is te de
zen aanzien van oordeel, dat in werkelijkheid
de Fransche belangen er slecht door. zouden
worden gediend, omdat dergelïike bondgenoot
schappen '"ndruischen tegen de Engelsche tradi
ties. Het Britsche volk begreep wel, dat Frank
rijk het recht opcischt tegen een invasie in zijn
gebied garanties te bezitten, maar het zou niet
Vrijwillig verplichtingen van militairen aard op
zich willen nemen, wanneer de vrede van een an
der verstoord zou worden. Het Britsche volk
was er tegen om deel te nemen aan militaire on
dernemingen in Centraal- of Oost-Europa. Een
Ixmdgencotsohap, dat een dergelijke verant
woordelijkheid meebracht, zou niet kunnen re
kenen op den hartelijken steun van 't Britsche
volk; integendeel het zou stuiten op het verzet
van belangrijke groepen in dc verschillende doe
len van do gemeenschap ven het Britsche volk.
Bijgevolg zou een zoodanig bondgenootschap
voor Frankrijk niet dezelfde waarde hebben, nis
een in anderen vorm aangegane verplichting.
Maar aan den anderen kant kon worden ge
dacht aan een garanticverdrag, volgens hetwelk
het Engelsche rijk en Frankrijk zijde aan zijde
het hoofd zouden bieden aan een niet-uitgelok-
ten aanval van Duitschland op Fransch gebied,
Deze mogelijkheid is op de Britsche rijksconfe-
rentie verleden zomer besproken en in 't memo
randum wordt het waarschijnlijk geacht, dat de
openbare meening van het rijk Groot-Brittannië
zou steunen, wanneer Frankrijk een dergelijken
waarborg kreeg. Zijn belangrijkheid zou des te
grooter zijn, daar hij, volgens de opvatting der
Britsche regeering, de hartelijke instemming
heeft niet slechts van Groot-Brittannië alleen,
maar tevens van de dominions. In dit verband
wordt opgemerkt in 't memorandum: „Het wer
kelijk gevaar, waaraan Frankrijk is blootgesteld,
is oen Duitsche aanval. Frankrijk verkeert niet
in gevaar, dat iets dergelijks van de zijde van
een andere natie geschiedt. Een garantie tegen
een Duitsche invasie waarborgt ontegenzegge
lijk zijn veiligheid." Bijgevolg zou de Engelsche
regeering er de voorkeur aan te geven een ver
drag te sluiten tusschcn Engeland cn Frankriik,
waarbij de gemeenschappelijke belangen der
beide mogendheden in West-Europa beschermd
zouden zijn. Maar opdat dit verdrag resultaten
zou opleveren, diende het vergezeld te gaan
van een algeheele overeenstemming tusschcn de
landen. Dat zou de basis zijn van de overeen
komst van 1905, die Frankrijk den steun van
Engeland in den oorlog heeft gegeven. De En
gelsche regeering is dan ook van gevoelen, dat
dc eerste voorwaarde van een werkelijke over
eenstemming is de rivaliteit tusschcn de beide
landen ter zee te voorkomen. Wat de duikboo'
ten betreft, begrijpt de Britsche regeering vol
komen, dat de tegenstellingen tusschcn het
Fransche en Britsche standpunt te dezer zake
teruggebracht kunnen woTdcn tot de uiteenloo-
pende opvattingen, die men omtrent de ge
bruiksmogelijkheden van de duikbooten kan
hebben
De Engelsche opvatting, die gebaseerd is op
vier jaren ervaring tijdens den oorlog, is, dat
do duikbooten slechts tegen koopvaardijsche
pen een doeltreffend wapen vormen en voor an
dere doeleinden zij het van offensieven dan
wel van defensieven aard ongeschikt zijn. De
Britsche openbare meening aldus geeft het
memorandum duidelijk te verstaan zou on
vermijdelijk op een groot bouwprogramma van
sohepen ter vernietiging van duikbooten staan,
wanneer het Fransche programma betreffende
de onderzeeërs mocht worden uitgevoerd. Dit
zou dus uitloopen op een bewapeningswedstrijd
tusschen beide landen. Het memorandum merkt
dan ook op
„Dc Britsche regeering kan niet verkelen, dat
een dergeijke moge'ijkheid een zeer ernstige te
rugwerking op de Engelsche gevoelens ten op
zichte van Frankrijk en omgekeerd zou hebben.
Engeland's verbindingswegen ter zee zijn voor
Engeland wat de Oostelijke grens voor Frank
rijk is. Een wedstrijd ter -zee in den eenen of an
deren vorm tusschen Groot-Brittannië en Frank
rijk zou den goeden wil ondermijnen. De regee
ring van Zijne Majesteit stelt derhalve als be
ding voor 't verdrag voor, dat de admiraliteiten
van beide landen met elkaar in overleg treden
over een nieuw programma, opdat elke concur
rentie bij den nieuwen aanbouw van schepen
tusschen hen kan worden vermeden."
Op enkele andere passages van 't memoran
dum denken wij eveneens terug te komen.
I Berichten.
DE FRANSCHE KABINETSCRISIS.
De ministerlijst.
P a r ij s, T 5 Jan. (Havas). Het Fransche
kabinet is thans definitief als volgt samenge
steld
Poincaré minister-president en minister van
bivtenlandsche zaken.
Barthou vice-minister-president en minister
van justitie.
Manourybinnenlandsche zaken.
De Lasteyriefinanciën.
Maginotoorlog en pensioenen.
Léon Bérard onderwijs.
Sarrautkoloniën.
Le Troquer openbare werken,
Albert Peyronnetarbeid.
Raibertimarine.
Paul Straussopenbare gezondheid.
Chéronlandbouw.
Reibelbevrijde gebieden.
Dior handel.
Tot onderstaatssecretarissen zijn benoemd
Colratdepartement van den premier.
Rio marine en handel.
Paul Leffontposterijen cn telegrafie.
Laurent Eynacluchtvaart.
Gaston Vidalonderwijs.
De hoogc commissariaten zijn afgeschaft.
De ministers zijn Zondagmorgen 9 uur bij
ccngekomen.
Poincaré's en Lloyd George's standpunt.
B e r 1 ij n, 14 Jan. (N. T. A. Draadloos). De
Vorwarts plaatst de programma's van Lloyd
George en Poincaré tegenover elkaar. Lloyd
George wil het vraagstuk der schadeloosstel
ling laten herzien door den Oppersten Raad.
oen economische conferentie van Europa met
Duitschland cn Rusland als gelijkgerechtigde
deelnemers en de vervanging der cenzijgide
verdragen door een verdrag tusschen de naties,
dat ruimer zal zijn dan den Volkenbond. Daar
tegenover zou Poincaré den Oppersten Rauc!
zooveel mogelijk willen uitschakelen, uit hij
bezworen tegen de bijeenkomst te Genua en
wenscht hij van het w aarborgverdrag tusschen
Engeland cn Frankrijk een bondgenootschap
op leven en dood te maken. De richting van
Lloyd George staat dus voorloopig nog diame
traal tegenover die van Poincaré. De Vorwarts
wacht met spanning af, of de beide staatslieden
een vereenigingsformule zullen vinden en vindt
het opmerkelijk, dat Poincaré, naar hij zelf zei-
de, na zijn onderhoud met Lloyd George de
officieele lijst van het ministerie zal indienen.
DE CONFERENTIE TE WASHINGTON.
Kiautsjau.
Londen, 14 Ja. (R.) Uit Washington wordt
gemeld, dat Japan er in heeft toegestemd aan
China het bestuur terug te geven over het pacht-
gebied Kiautsjau.
Washington, 14 Jan. (R. De overeen
komst zal van kracht worden, wanneer volkomen
overeenstemming in het Sjantoeng-geschil is b<
reikt, dot thans bij de Japansch-CKineesche de
legaties in behandeling is. De Japanners stem
den cr eveneens in toe de Chineesche regcering
alle doucumenten te overhandigen, noodig voor
het beheer van het pachtgebied.
DE CONFERENTIE TE GENUA.
B e r 1 ij n, T 4 Jan. (N. T. A. Draadloos.).
Volgens een bericht uit Parijs heeft Lloyd
George aan Harvey, den Amerikaonschen ge-
zont, meegedeeld, dat hij president Harding had
meegedeeld, dat de bijeenkomst te Genua zeker
door zal gaan en dat de Ver. St. vijf afge
vaardigden zullen kunnen zenden. Do conferen
tie zal 3 Maart worden geopend. De Italiaan-
sche regeering heeft de uitnoodigingen voor de
conferentie al verzonden.
Een Fngelsch-Bclgisch
verdrag.
Par ij s, T 4 Jan. (B. T. A.) De Belgische mi
nister van buitenlandsche zaken Jospar heeft in
den trein, waarmede de buitenlandsche dele
gaties uit Cannes terugkeerden, aan de hem ver
gezellende journalisten verklaard, dat hij met
lord Curzon de bepalingen van een Engelsch-
Belgisch verdrag heeft vastgesteld. De tekst van
dit verdrag zal slechts ter goedkeuring worden
voorgelegd aan de kabinetten van Engeland en
België. Dit verdrag, aldus Jospar, zal ons de
hulp van Engeland verzekeren in geval op België
een aanval zou worden gedaan of indien het
Belgische grondgebied door een buitenlandsche
mogendheid zou .worden geschonden.
Warschau, T4 Jan. (B. T. A.) Naar aan
leiding van de publicatie van het Engelsche plan
inzake het economisch herstel van Europa, hoeft
de Poolsche regeering zich in verbinding gesteld
met de Russische Soviet-regeering en de ge
allieerden van deze onderhandelingen in kennis
gesteld
De Grieksche premier naar Londen.
P a r ij s, 15 Jan. (B. T. A.) Goenaris, de
Grieksche premier, is van Parijs naar Londen
vertrokken.
HET VRAAGSTUK DER
„OORLOGSMISDADIGERS".
Hun uitlevering gevraagd.
Parijs, 14 Jan. (B.T.A.). De commissie, die
bij besluit van den Oppersten Raad op 13 Aug.
is ingesteld om de procedure cn- de vonnissen
vnn het hof tc Leipzig te onderzoeken, is alge
meen van oordeel, dat cr geen nuttig resultant
valt tc bereiken door deze gevallen opnienw
aan dit hof te onderwerpen. De commissie is
daarom eenstemmig van meening, dat van de
Duitsche regeering de uitlevering der beklaag
den aan de geallieerden moet worden verkregen,
1 opdat dezen voor den rechter kunnen verschij-
Ludcndorff cn dc Kapp-putsch.
Berlijn, 14 Jan. (W. B.) Dc rijksminister
van justitie heeft op een interpellatie van Lede»
bour en dr. Rosenfeld in zake Ludendorff s be
trekkingen tot den Kapp-Putsch geantwoord,
dat hij den indruk had gekregen, dat generaal
Ludendorff dezen Putsch met blijkbare belang
stelling heeft gevolgd. Anderzijds schijnt het
van den beginne af aan de bedoeling van dc
leiders te zijn geweest te voorkomen, dat gene
raal Ludendorff een werkelijk aandeel in den
Putsch zou nemen. Dit voornemen was gelukt.
De procureur-generaal had de vraag, of vol
doende motieven aanwezig waren om tegen Lu
dendorff een vervolging in te stellen ter zake
van strafbare medeplichtigheid aan den Kapp-
Putsch, ontkennend beantwoord cn de minister
had zich met deze opvatting vereenigd.
Dc broodprijs in Duitschland.
Bcrlijn,T4 Jon. (W. B.) Ten gevolge van
het voortdurende aandringen der Entente op een
spoedig intrekken van de rijksbijslagen op den
prijs van zekere levensmiddelen en ten gevolge
van den buitengewonen achteruitgang van de va
luta wordt de broodprijs Maandag met 75 pet
verhoogd.
Stoking voorkomen.
Parijs, 14 Jan. (B. T. A.) Tengevolge van
de interventie van don minister van arbeid heb
ben de mijneigenaren en mijnwerkers in Noorde
lijk Pas do Calais een compromis aanvaard. De
bedreiging met een staking is dus afgewend.
DE IERSCHE KWESTIE.
Dublin, 14 Jan. (R.) Er is een voorloo-
pfgc regeering ingesteld onder Collins om het
verdrag met Engeland uit te voeren. Griffith is
in de combinatie niet opgenomen. Hij blijft blijk
baar voorzitter van de Dail Eireann, die tegelijk
met de voorloopige regeering in functie blijft, tot
de algemeene verkiezingen zijn gehouden.
Dublin, 14 Jon. (R.) Het parlement van
Zuid-Ierland heeft met algemeene stemmen de
Engelsch-Iersche overeenkomst goedgekeurd.
Dc Valera en dions aanhangers waren niet op de
zitting tegenwoordig.
DE IERSCHE SPOORWEGSTAKING
UITGESTELD.
Dublin, T 4 Jan. (R.) De spoorwegsta
king, die tegen hedenavond was geproclameerd,
is uitgesteld. De „wapenstilstand" tusschen de
arbeiders en dc maatschappijen is nogmaals met
een maand verlengd. Dc voorloopige regeering
von Zuid-Ierland zal in dien tusschentijd het ge
schil onderzoeken.
De Decnscho posterijen.
Kopenhagen, 14 Jan. (N. T. A. Draad
loos). De laatste negen maanden van 1921 heeft
de Deensche postdienst het exploitatietekort,
dat in 1920 over hetzelfde tijdvak 9,155,092
kronen bedroeg, tot de helft van dit bedrag, n.l.
4,324,281 kronen teruggebracht. De uitgaven
bleven ongeveer gelijk, zoodat de vermindering
van het tekort moet worden toegeschreven aan
de verhoogde inkomsten.
De Spaansche kabinetscrisis.
Madrid, 14 Jan. (B. T. A.) De koning
heeft een onderhoud gehad met de aftredende
ministers van oorlog en financiën, die bij het
verlaten van het paleis verklaarden, dat zij hun
in hun ontslagbrief uiteengezet standpunt hand
hoven. De koning heeft zijn verdere raadpleging
lol Maandag opgeschort.
DE MILITAIRE JUNTA'S IN SPANJE.
Madrid, 1 5 J a n. (B. T. A.). De leden van
de junta der artillerie hebben om ontbinding
hunner organisaties verzocht.
DE VOLKSSTEMMING TE WILNA.
Warschau, 1 4 Jan. (W. B.) Het Poolsch"^
T. A. meldt uit Wilna: Volgens dc tot hedonf
bekende resultaten der volksstemming zal da»
Landdag van Wilna, die 20 Jan. voor do eerste»
maal zal bijeenkomen, 50 afgevaardigden vnrf
dc rechterzijde, 52 vnn het centrum en 34 afgo»
vaordigden von de linkerzijde tellen.
UIT SOVJET-RUSLAND.
Wetenschappelijke sovjetexpedities*
Moskou, 14 Jan. (N. T. A. Draadloos),
In den loop van 1921 heeft do sovjet-rcgecrina
70 wetenschappelijke expedities uitgezonden. Do
belangrijkste wos dc exploratie von de Karischai
Zee. Een andere heeft topografische opnemingen»
gedaan in den Kaukasus cn magnetische ofwij*
kingen bestudeerd. Er zijn twee expedities naar,
dc Mocrmankust gezonden om de zonsverduis*
tering waar te nemen.
Moskou, 14 Jon. (W. B.) Met 1 Januari'
1922 is in het gouvernement Moskou voor alle»
woonhuizen de gedwongen verzekering tegenf
bi nd ingevoerd. Krachtige wetten zijn afgekon-'
digd tegen de vernieling van bosschen. Diefstal
vnn hout wordt voor den eersten keer met zes
maanden, den tweeden keer bovendien met conn,
l'iscatie van het vermogen gestraft.
DE TOESTAND IN EGyPTE.
Sorwat Pasja premier?
Londen, 14 Jnn. (N. T. A. Draadloos uit
Poldhu). De Times-correspondent te Cairo vers
neemt, dat waarschijnlijk binnenkort een nieuw,
Egyptische nunisiterie znl worden gevormd mcf
Saiwat Pasja als premier.
De opiumhandel. 5
P c k i n g, 1 3 J o n. (R.) De Internationale Ver*
eeniging tot bestrijding van het opiumgebruik?
heeft een rapport gepubliceerd, waarin zij con*
stateert, dat in tol van declcn van China, vooral
in Mondsjoerije, een toeneming von hot gebruik?
van verdoovende middelen is waar te nemen,,
zoodat het totaal verbruik aldaar nog grooter it
dan in den eersten tijd, toen het gebruik nog oiw
gehinderd plaats vond. Ook de morphine, did
te Moekden (Zuid-Mandsjoerije) voornamelijk in
handen van Japanners is, vindt steeds meer of-
trek, terwijl ook in Sjantoeng de toestand met
betrekking tot opium- cn morphinegebruik slcch*
ter is geworden don ooit. De Chineesoho nuto*
riteiten klagen over de onvoldoendheid, waar
mee het kwaad in Sjantoeng bestreden wordt,
doordat de hondel geheel in handen van Japan
ners is. Het rapport vestigt er verder de aandacht!
op, dat vier-vijfden van de morphine haar weg
neemt door Sjantoeng en vandaar verspreid
wordt over heel Ohina. De labels die aan do pak
ken hangen bewijzen, dat het goedje tc Osaka
(Japan) wordt vervaardigd.
Voordecligc dronk verkoop.
Quebec, (Canada), 14 Jan. (N. T. A*
Draadloos). De regeering heetf een winst van
vier millioen dollars gemaakt met den verkoop
van alcoholische dranken gedurende hot afges
loopen jaar.
Felle kou in Mexico.
San Antonio, 14 Jan. (N. T. A. Draad*
loos uit Annapolis). Alhier ontvangen berichten
melden, dat in de Mexicoonsche laagvlakte op
't oogenblik een koude heerscht als in jaren niet
is voorgekomen. In de stralen van Mexico City
zijn twee vrouwen van koude gestorven.
DE STAKING IN ZUID-AFRIKA.
Johannesburg, 14 Jan. (R.) Dc man*
nen, die de belangrijkste werkzaamheden ver
vulden, hebben vanmorgen het werk neergelegd;
hun took is overgenomen door het directie-por*
soneel, dat beschermd wordt door de overheid*
Vernomen wordt dat de Komer van Mijnbouw
bereid zal zijn tot onderhandelen. Het onderhoud
zou waarschijnlijk heden plaats vinden. Men is
optimistisch gestemd.
Johannesburg, 13Jan. (R.) De indus-
trieele federatie heeft zich onvoorwaardelijk ver
eenigd met het aanbod der regeering om over*
leg te plegen met de Komer van mijnbouw.
Johannesburg, 15 Jan. (R.) Ondanks
de pogingen der extremisten besloot de verce-
niging van ondergrondschc werklieden de nood
zakelijke diensten te handhaven.
- De liefde wondt niet, of zij lijdt zelve mede.
F'EÜÏLLËTONr
PEETJE G3RRF!
door
TIRGINIE LOVEL1NG.
Op een morgen kwam hij aldus op zijn drem
pel. Er wes een jaargetijde in de kerk, „met
brood nan de armen," had de pastoor des Zon
dags uitgeroepenmaar Peetje had den dag
ien het uur vergeten.
Anders ontweek hij het verkeer met zijn vroe
gere rampgenooten, het ging hem te zeer aan
bet hart uit hun omgang gesloten te zijn, niet
tneer hup leven mede te kunnen leven.
Hij zag ze ginder verder, den hoek om en
fle Muile met haar jongen, den Lammen Arm, de
twee laatsten van de lompengroep, vertrekken.
Zij hield een tarwebrood onder eiken arm. Zij
bleef staan, keerde zich om, terwijl haar jongen,
bleeker, afgemergelder dan ooit, traag, onver-
Bchillig zijn weg vervolgde.
Peetje voelde een beangstheid zonder grond.
Voor wat Hij wist het niet. Hij voelde 't ko
men eer hij 't kreeg. Ontvluchten kon hij niet.
Met haar leelijk, schaamteloos gelaat, keek
toe hem aan
Zij-je rijke, zij gemcene," snauwde ze hem
|oe.
Het waren slechts enkele woorden, maar zij
Wrongen Peetje kwetsend, diep in het hart,
tomarll ijker dan het hevigste verwijt.
Zij behelsden een oordeel, een ongunstig oor-
Peel over hem en heel ziin handelwijze.
Zij sprak in hare driestheid hej oordeel van
Den Hoel over hem uit I
Hij werd er voor hoovaardig uitgescholden
Dicnzelfden dag nog haalde Peetje geld van
de posthij ging er mede naar de Zijstraat.
Aan den hoek van Den Hoel stond de Lam-
-<e Arm. Hij stond er altijd zijn leed sprakeloos
verduren, 's morgens in de zon, 's namiddags
in de schaduw.
Hij keek niet eenmaol op, toen Peetje hem
naderde, Peetje schuw omkijkend te allen kant
met zijn musschebewegingen.
„Neem," zei Peetje eensklaps en duwde hem
een vijffrankstuk in de vuist, „eens weelde is
niet altijd armoe," en hij vluchtte weg als een
misdadiger.
Op de dorpsplaats speelden schooljongens
luidruchtig, uit hun leerboeien ontslagen.
Peetje was schuchter tegenover dat janhagel,
door vroeger vervolging onderwezen. Voordat
ze den tijd hadden hem te bemerken, bleef hij
•op een afstand slaan, deed een greep in zijn
vestzak, keek niet eenmaal naar den inhoud, en
gooiden dien in het zand te grabbel.
„Wie wil er-geld?" schreeuwde hij.
Heel de schaar schoot toe, elkander achteruit
stampend, worstelend, slagen uitdoelend met
wild geroep.
Het waren nikkel- en zilverstukjes, in een oog
wenk uit het stof opgedolven.
Peetje had zich met een blijden grijnslach uit
de voeten gemaakt, voordat het zoeken opge
houden had.
„Ge moogt alzoo uw geld niet wegsmijten,
Bruno," verweet van de zaak onderricht
hem met vaderlijk vermaan weldra de vlas-
koopman. „Ge zult het later genoeg noodig
hebben, doe dat niet meer."
„Die wat krijgt moet wat geven," antwoordde
Peetje, als een hondgeblaf.
Aldus was het winter geworden.
De eenzaamheid drukte Peetje meer dan ooit.
De verveling hield hem in hare macht gekneld.
Hoe die te ontgaan
Zijn Hoel, zijn krochtje I Alles trok hem er
heenhij ontbeerde het zich der lage dakjes,
den huisdrup, die hem zoo vaak in den nek
gehinderd had, als hij in zijn deurtje ging, dat
geene goot beschermdehet geharrewar dei
kijvende buurvrouwen, het spel, den twist dei
kinderen, tot de messingen toe, recht over zijn
woninkje I
Hij kon er niet terugkeeren, nu niet.
Op een avond ging hij naar de bakkerij. Het
licht was reeds aangestoken, het rook er naar
versch brood en gebraden appelen, het was er
warm, toen de keukendeur openging.
Een ander verlangen, nu hij niet krijgen kon,
wat zijn hart begeerde ontstond in hem, dat
naar gezelligheid en menschenverkeer.
Een gemurmel van kinderstemmetjes drong
door- tot waar hij stond.
,,'t Is koud," zei Peetje.
„Ja," antwoordde de vrouw, en zij legde
een brood op de toonbank.
Peetje begon centen te lellen, toen de baas
binnentrad.
,,'t Is koud," herhaalde Peetje.
-Zijn vingers waren stijf, hij had inderdaad
moeite met zijn betaling.
Kozijn, ge moogt wel eens binnenkomen,
warm u een beetje," zei Herzeele, en hij ont
sloot de glazen deur met de kleine luitjes, die
naar de keuken leidde.
God in den Hemel
Het was de eerste maal in Peetje's leven, dat
hij ergens in een burgershuis toegang had f
Peetje zat in familie, de Koe had hem een stoel
gegeven, dicht bij de karh'p]^ '-ann/fln de Dot
gloeide, donkerrood.
O ja, het was er goed, beter nog dan in zijn
eigen huisje op Den Hoel.
Peetje genoot een ongekende weelde.
Hij kreeg een boterham, niet verachtend toe
gestoken als aan een schooier, maar een vriend
aangeboden.
De kat wreef zich tegen zijn beenen met een
welkomstgeronk, en het kleinste kind strompel
de naar hem toe en legde zijn mollige handjes
op Peetje's knieën.
Een bloem van liefde voor die menschen ont
look in zijn hart. Kozijn ge moogt altijd bin
nenkomen, indien ge iets noodig hebt uit den
winkel," zei Herzeele.
„Ha ja," volledigde de Koe zijn uitnoodiging.
Peetje, overgelukkig, liet het zich geen twee
maal zeggen hij werd efen trouwe bezoeker van
dot huis en om vier uur, het koffie-uur ter
streke, een dagelüksche disgenoot.
En voordat Nieuwjaar kwam, had Herzeele
al Peetje's geld in handen.
Een groote verlichting voor den armen sul.
„Kozijn, jonge,n, ge cii' dwaas, ge hebt altijd
achtemageloop en old tc geraken. Op de
post brengt het r 'rie ïcn honderd op, een
spotprijs* Geef Iv :i handen, ik zal u vijf
fen honderd gever. kvdïen ge wat noodig
hebt, hewel, ge korrt <j mijnent om cn krijgt
de som, die ge beg::;'.."
„Drie ten honderd f vijf ten honderd I" Peetje
begreep doar niet veel van, enkel had hij de
verbetering von ec-n toestand voor het oo'g.
Nu haalde hij winkelwaar zonder betalen,
zonder berekenen, en had reeds meermalen een
klein bedrag in speciën ontvangen.
Zoodra hij met een eisch aankwam, opende
de Koe de schuiflade in de winkeltoonbank en
legde de muntstukken dp ar op zonder een woord
te spreker-
Dut duurde eeiygen tijd.
Enkel was hem weldra gevraagd geworden
niet meer langs de voordeur, maar door het
poortje, dat in de Zijstraat opende, binnen tö
komen niet meer in den winkel te blijven slaan;
de klanten begeerden dat niet. Zij zou zijn be
stelling in de keuken brengen cn hem daar ook'
het geld afgeven.
Peetje voldeed gereedclijk aan dot verzoek*
Eens in het begin van Maart, zag hij met
verwondering op een morgen een stelling aan
het huis staan, zag werklui daarop, hoorde
kloppen en kleunen, terwijl bokstecncn neer*
stortten en gruis afvloog.
Een nieuw, groot winkel raam. moest, aan el-
ken kant der deur, dc kleine vensters vervan
gen I
Peetje had nog den avor.d te voren in dc keu
ken gezeten. Herzeele had geen woord gerept
over die verandering.
Peetje voelde, dat zoo iets zonderling waa,
hoewel te stompzinnig om gedachten desaan»
gaande le vormen.
Ook binnenshuis werd er gewerkt, de winkel
zelf zou worden vergroot door het inslaan var
een gangmuur.
Balen en kisten, zakken en tonnen namen hee'
de ruimte der keuken in beslag.
Men was voor korten tijd verwezen lol het
bewonen van het achterhuis.
Peetje werd geen stoel meer aangeboden er
was inderdaad geen plaats om daar behoorlijk
neer te zitten, en de Koe had geen tijd om he™
aan le spreken.
Herzeele had Het druk in de bakkerij,
„Mijd u," zei de meid tegen hem, met eert
emmer kolen aankomend.
Peetje, heel beteuterd, sloop weg,
(Slot VOlgt.J