KIEST
Kok s Braodstoffenkaiidel
yoor Uw Winterprovisie de Anthraclet van
BEZUINIGING.
I LION
bij 1.1. SCROTERMAN 8 hütr.str. IT. Tel. M
SPORTNIEUWS
STADSNIEUWS.
U hebt dan
aanstaanden winter een goed verwarmd huis en versohaft Uzelve
thans de grootste
origineele
zeer aan te bevelen
Bordeaux, gewas 1917
Per flesch f 1.60, per anker f 65-.
drukkerij KVBELCHIOR
breèstraat 22 TEL. 62
feittor van de Ned. Zuid-Afrikaansche Ver. te
Bussum de godsdienstige zijde van het leven
.van president Steijn teekcncn.
i In de Buiten-Societeit zal de afd. Deventer
'der Zuid-Afrikaansche Vereeniging een thee
aanbieden. (Hbld.)
HULP AAN RUSLAND.
Het Nansen-Comité en het hoofdbestuur-van
liet Nederl. Roode Kruis hebben uit Petrograd
bericht ontvangen, dat de lading van het s.s.
^Spaarnestroom" in twee treinen, resp. van 30
en 33 wagons van Petrograd naar Samara ver
zonden is.
Beide treinen worden door de Zweedsche
tr-msportorganisatie begeleid tot de plaats van
bestemming.
Ned. Roode Kruis.
In de week van 25 Juni tot 7 Juli is bij het
hoofdbestuur van het Nederlandsche Roode
Knris aan giften ingekomen voor
Rusland 1920.09 V>, Oostenrijksche Vrou
wen Organisatie ITO, Helden 75, Nederlan-
ders in den vreemde 5000.
Benevens Oostenrijksche en Hongaarsche
'ondsen en coupons.
Dc typografen cn de verkiezingen.
'Je minister van Arbeid heeft bepaald dot,
gelet op artikel 26, vijfde lid, der Arbeidswet
1919, non hoofden of bestuurders van drukke
rijen van dag- en weekbladen in alle gemeenten
des Rijks vergunning te verleenen, dot op 6 cn
7 Juli 1922 mannen, die op die dagen deelne
men aan het zetten en drukken van verkiezings-
nieuws, 11 uren per dag arbeid verrichten tus
schen 7 uur voormiddag en 12 uur midder
nacht, onder voorwaarde, dat door de betrok
ken arbeiders in dc week van 2 tot 8 Juli 1922
niet langer don 53 uren wordt gewerkt.
Door den electrischen stroom gedood.
Vrijdagmiddag is te Borne een electricien,
die bezig was met de leiding van het clcctri-
sche net aan den Bornerbroekschenweg, in aon-
Taking gekomen met de draden, waarop een
stroom stond van 500 volt. De man was dade
lijk dood,
Voetbal.
GroningenBe QuickBL Wit 12.
Go Ahead, Deventer, is door het betere docl-
gemiddelde kampioen van Nederland.
Zwemmen.
2 KAL-wedstrijd te Zaandam.
Ter Haar slaat Kohier.
Cnder begunstiging van tamelijk goed weer
hadden Zaterdagmiddag in do Voorzoon te
Zaandam de jaarlijksche 'wedstrijden plaats over
een afstand van 2 K.M.
Ingeschreven waren 35 zwemmers waarvan
er drie niet aan de start verschenen. Onder
de deelnemers waren TO dames, waarvan zes
leden van de Zaandamsche club „De Water
lelie".
Van de gelegenheid om deze wedstrijden van
'den wal af te volgen, die aan de Voorzaan zoo
bijzonder gunstig is, werd door zeer velen ge
bruik gemaakt, zoodat deze dog weer in be
langrijke male heeft bijgedragen om de aandacht
op de zwemsport te vestigen.
^/erschoidonen beleende zwemmers namen aan
ijgn deel. Cor Zegger had zich niet
,j ttcn .scï rijven.
De Pi.:-on werden als volgt behaald: 7. J.
I®1" x- r (Z. B. en Z. L) in 31 min. 34 sec.,
voor dit jaar houder is van den
N -Mr-njs^beker2. Jac. Kohier (Het IJ) in
31. 1.5: 3. G. Delcker (Neplunus Z.) in 45.4;
'4. H. van Hssselen (A. Z. P. C.) in 36.28.4.
Eerst aankomende dames 1. mcj. J. Vierdag
(A. Z. en P. C.. ir. 39.52.1mc j. A. de Haan (A.
Z. en P. C. ir. 45.25.13. mej. E. Brinkhuis
<A. D. Z.) in 45.45.3.
Polowedstrijden.
Het is gisteren weer een goede dag geweest
voor dc A. Z. en P. C. Niet minder dan 3
wedstrijden gewonnen, waarvan in totaal 16
punten werden gemaakt, zonder dan ook maar
een tcgenpunt werd verkregen. Voorwaar een
prachtig resultaat, waarmee onze zwemmers
tevreden kunnen zijn.
Vooraf werd weer de hulde-wimpel ge-
hcschen voor de buitengewone prestaties van
de dames M. Vierdag en A. de Haan, die in
den 2 K.M. wedstrijd te Zaandam resp. als
no. 1 en no. 2 aankwamen.
A. Z. en P. C. IIM a a s II 9—0.
Beide partijen spelen met 5 man, aangezien
OV-'.as slechts m:t 5 spelers uitkwam, waarop
A Z. en P. C. er twee lieten uitvaller.
A. Z. en P. C. is het eerst bij den bal, deze
gaat terug maar na een goed overgeven strandt
de aanval daar de bal onder water wordt ge
duwd. Al spoedig weet Kleber echter het leer
weer to bemachtigen, hij geeft bijtijds over aan
v. cL Weg en zwemt tc-vens flink uit. Als hij
den bal don ook weer toegespeeld krijgt ligt hij
rvrij bij doel en opent hij dc score. Bij den uit
gooi is Maas bij den bal, maar v. d. Weg zwemt
het leer nog juist weg en profiteert dadelijk van
de kans als ze hem vrij laten cn maakt een heel
rr ^oie doelpunt. 20.
Even later krijgt v. d. Weg weer kans zier.
los te v/erken; nog juist bijtijds merkt hij dat
de bal achter hem komt en draalt daarna met
met het derde punt te maken. Kleber schijnt hem
dat na te willen doen, maar hij gooit tegen de
bovenlat. De bal stuit terug cn v. d. \j$feg is er
vlug bij en maakt no. 4.
Nu is het de beurt eon Kleber, Als hij den bal
van v. d. Weg krijgt zwemt hij vrij en maakt
no. 5. De Rotterdammers presteeren niets meer
Van Ommeren blijft dan ook verlaten in zijn
trioel liggen. Als Kleber weer den bai krijgt,
Cv/emt hij stevig op tot flink voor doel. Hij laat
Sich niet intimideeren door den keeper van
Jdaas, maar deponeert no. 6 in het net.
Dan ïs bet rusten.
Daarna prtAoert Maas het mot een onderen
^jflpr.irr.oix. M^ar ook dot blijkt voor A. Z. en P.C.
geen bezwaar. Als Kleber opzwemt en den bal
aan v. d. Weg overgeeft, ligt deze met den rug
naar doel, maar met een achterwaartsch schot
verschalkt hij den keeper, e
Dan heel even een aanval op Amersfoort's
doel, maar het leer gaat dadelijk retour. Kleber
zorgt voor no. 8 en als een Maasspeler het wa
ter wordt uitgezonden maakt de Neut no. 9. Na
nog eenig heen en weer gegooi komt het einde
met een 90 overwininng voor A. Z. cnP C. II.
A. Z. en P. C. IT r i t n. 3—0.
Daar Kooiman invalide is valt Klasser in.
Triton, waarvan de verwachtingen hier niet hoog
gespannen zijn, pakt stevig aan en al aanstonds
lost een der Weespernaren een schot op doel,
dat eohter niets uithaalt. Al spoedig moet de
keeper van Triton optreden, en hij doet dat uit
stekend. Schot na schot houdt hij er uit. Een
goed schot van Haas retourneert hij cn als oven
later Boode uitzwemt en goed overzet naar
Haas is het weer de keeper die keert. Dan wordt
een corner geforceerd, welke echter niets ople
vert. Het leer gaat vlug van man tot man en
weer krijgt de keeper een schot, nu van Boode,
maar weer werkt hij corner. Ook deze levert
niets op. Dan moet Houtje handelend optreden,
die eveneens het schot lot corner venverkt.
A. Z. en P. C. neemt echter den bal mee,
Boode komt vrij en geeft over aan Haas, wiens
aohterwaartsch schot juist naast gaat. Dadelijk
daarop is de bal weer aan den overkant; wij
meenen dat het sohot overgaat, maar de scheids
rechter geeft corner. Weer haalt Amersfoort het
leer op. Piet Wagenaar plaatst goed bij Haas,
die overgeeft aan Wegener, maar weer is het
corner. Als daarop Haas een prachtkans krijgt
wordt er juist voor rust gefloten.
Met blanken stand wordt gewisseld, maar
toch is te merken dat A. Z. en P. C. zal winnen.
De annvallen toch op het Tritondoel zijn niet
van de lucht en tot driemaal toe wordt een
corner geforceerd, zonder resultaat evenwel.
Dan komt Wegener even vrij, hij geeft over aan
Haas die op Piet Wagenaar speelt en als de
keeper even aarzelt, maakt deze onder veel ge
juich het eerste doelpunt.
Maas probeert nu eens van verre te schieten,
maar zonder succes. Dadelijk daarop schiet
Maas naast en als even daarna de scheidsrech
ter ingooit vermeestert Boode den bal, hij geeft
over aan P. Wagenaar die den slcod op 2—0
brengt. Dan is het weer Boode, die zich vrij
maakt en goed overgeeft aan E. Wagenaar, die
het goede voorbeeld van zijn broer volgt en
no. 3 maakt. Nog krijgt Triton eenige schoten
te verwerken, maar de keeper houdt zich uit
stekend, zoodat A. Z. en P. C. met een 3 0
overwinning tevreden moet zijn.
Triton viel vast niet tegen, vooral de keeper
was goed.
A. Z. en P. C. werkte hard en vlug hoewel
niet altijd even taktisch. Overigens alle hulde
voor onze zwemmers.
A. Z. en P. C. HI—Neptunes I. 4—(X
Al heel spoedig nemen de A. Z. en P. C. ers
de leiding. Na eenig heen en weer gegooi wordt
van Goor losgelaten, die stevig uitzwemt en
no. 1 maakt. Dadelijk daarop krijgt Sam een
kansje, maar hij neemt het te lauw op, zoo dat
de keeper er geen moeite mee heeft. Een schot
van Bartelsman belandt dan juist in de handen
van den keeper. Met rust is de stand nog 1—0.
Na de rust is het Kees de Jong, die voor no. 2
zorgt. Als hij zich vrij werkt zwemt hij goed op
en vergroot de leiding. Dadelijk daarop zwemt
Bartelsman snel uit, als hij den bal van v. Goor
krijgt, hij zet goed over en een A. Z. en P. C.er
is op zijn post om no. 3 te maken. Kort daarop
is het weer van Goor, die uitzwemt,, hij geeft
over op Bartelsman, die met een goed schot
no. 4 maakt. Sam valt dan uit maar met 6 man
kunnen de A. Z. en P. C.'ers het nog best hou
den, hoewel er niet gedoelpunt meer wordt.
Het einde komt alzoo met 4—0 voor A. Z. en
p. c. m.
Daarna kregen we een prachtige demonstratie
van den kampioenspringer Mette. Zijn keurige
sprongen wekten terecht ieders bewondering en
werden den ook luid toegejuicht.
Tot slot zouden we nog een wedstrijd krijgen
van Neptunes II tegen Maarssen, moar onze
stadgenooten bleken niet over een voldoend
aantal spelers te beschikken, zoodat zij met
5—0 aan Maarssen moesten gewonnen geven.
Eenige spelers trachten nog wel een polowed-
stiijd te geven, maar het was een goede finale
öm niet naar te kijken, maar huis toe te gaan.
STAND KEGELCONCOURS.
Heden 12 uur vso.)
Clubkampioenschop. Einduitslag.
1. Op de Plank I, Amsterdam, 331.
2. De natte spons, Apeldoorn, 302.
3. Houdt Plank I, 's-Hage, 300. (47 tr.)
4. Touwtje I, Utrecht, 300, (46 tr.)
Korpswedstrijden. Einduitslag.
1. Op de Plank I, Amsterdam, 252.
2. B. Z. G. I, Utrecht, 248. 40.
3. Houdt Plank I, 's-Hage, 248.
4. Geen Poedels I, Wageningen, 243.
5. Gooi geen poedels I, Arnhem, 233.
6. 2 meel 12 J, 's-Hage, 235.
7. De natte spons I, Apeldoorn, 235.
8. II. V. O. I, Rotterdam, 234.
9. Dc Harmonie I, Utrecht, 233.
10. Limburgia II, den Haag, 252.
50. (laatste prijs). K. A- N. G., Beverwijk 222.
Korps wedstrijden 2 vijftallen. Einduitslag.
1. Limburgia, den Haag, 461.
2. K. K. IC., Bearn, 459.
5. De Natie Spons, Apeldoorn 454.
Korpswedstrijden, 3 vijftallen. Einduitslag.
T. Houdt Plank, den Haag, 617.
2. 't Zei wel gaan, Amsterdam, 573.
3. Touwtje, Utrecht,. 334.
Korpswedstrijden. Dames. Einduitslag".
1. U. D. I. 1, Utrecht, 185.
2. Ons genoegen, Rotterdam, 181.
3. Femina, Amsterdam, 161.-
Vrije baan Seniores.
1. „Moes", Breda, 3 manl 45.
2. Clifford, Amsterdam, 2 maal 45.
3. Kleinsmit, Zwolle, 45. 5 maal 45.
4. Nieman, Amsterdam, 4443.
5. Berrier, Amsterdam, 49.
6. J. Jacobs. Gilze. 44.
7. E. Frïma, Rotterdam, 2 maal 43.
8. Wijngaard, Utrecht, 4342.
9. Frankenhuis, Enschede, 4541.
10. Rike, Bussum, 4538.
11. Hutterd, Enschedé, 43.
12. Wirtjes, Zaandam, 43. 7 maal 41.
75. Koeslag, Arnhem, 4241.
14. Leeksma, den Haag, 42—40.
15. Beshus, Dordrecht, 42, 3 maal 38.
16. Th. de Jamer, Amersfoort, 4238.
17. Ben< us, Amsterdam, 4237<
18. Ter Haar, Arnhem, 42.
19. Kok, den Haag, 42. 2 maal 40.
20. Meijer, Arnhem, 41—40.
Vrije baan Juniores.
1. Wijngaard, Ulrech', 45.
2. Burk, Utrecht, 44.
3. Griffioen, Baarn 43.
4. Kraal, Amersfoort, 424740.
5. A. v. d. Weg, Amersfoort 42—4138*
6. Zorn, Utrecht ,4241.
7. Balkun, Utreoht, 4240.
8. y. O. de Jong-, Amersfoort, 42—38.
9. G. F. Eijkelboom, Apeldoorn, 42—36.
10. Houtzaager, Amersfoort, 4137—34.
11. L. Nieweg, Appingcdam, 4235.
72. J. de Koning-, Amersfoort, 4740.
73. Verboven, Zwolle, 4139.
14. W. J. te Hasseloo, Loohem, 41—38.
75. F. P. Hekker, Amsterdam, 47— "6.
76. Ereedevoori, Barncvcld, 4134.
17. Eekhorst, Delft, 41-37.
78. Werson, Utrecht, 47.
79. Hoek, Apeldoorn, 47.
20. Bhlers, Amersfoort, 47.
Vrije baan Dames
7. Mevr. v. Doorneveld, Amsterdam, 42.
2. Mevr. Y. O. de Jong, Amersfoort, 47, 2 X
39.
3. Mevr. Zwiebel, Amsterdam, 40.
4. Mevr. Logger, LItrecht, 3937.
5. Mej. v. Deijen, Baarn, 3837.
6. Mevr. Oclchuijzen, Baarn, 38.
7. Mevr. Zorn, Utrecht, 5835.
8. Mevr. v. Kalken, Utrecht, 3736.
9. Mevr. v. Ginkel, LItrecht, 3732.
70. Mevr. Verkode, Utrecht, 37, 2X 37.
71. Mevr. de Vries, Rotterdam, 37.
72. Mej. de Mare, Utrecht, 36, 2 X 35.
73. Mevr. v. Deijen, Baarn, 2 X 35.
74. Mevr. J. Reenen, Utrecht, 36.
75. Mevr. F. v. Reenen, Utrecht, 36, 2 X 33.
Persoonlijk Kampioenschap. Einduitslag.
7. Jac. Jacobs, Gilse, 82.
2. H. de Wit, Hilversum, 78.
3. H. de Kieft, Hilversum, 75.
4. W. Vermeulen, Utrecht, 74.
5. Brouwer, Ginneken, 74.
Personeel. Einduitslag.
7. Hutterd, Enschedé, 44.
2. A. J. de Geest, Amsterdam 43.
3. G. F. Eylcelboom, Apeldoorn, 42.
4. W. Uit den Bogaart, Apeldroon, 40, 8-9-9.
5. Joh. Portel, Lochem, 40, 7-9-9.
6. J. Stok, Enschede, 40.
7. Fronkenhuis, Enschedé, 40.
8. E. F. KKuik, Bameveld, 40, 7—9.
9. Dr. van Ernst, Amersfoort, 40.
10. Hekenkamp, Amersfoort, 40, 8-7.
Serie personeel.
1. Dr. v. Ernst, Amersfoort, 107.
2. Koenders, Utrecht, 106.
3. J. A. Straatman. Apeldoorn, 103.
Homburger Telling. Einduitslug.
1. Clifford, Amsterdam, 110.
2. Balhum, Utrecht, 108.
3. G. Niemen, Amsterdam, 106—100.
4. Comips, Heerlen, 106.
5. Houtzaager, Amersfoort, 104.
6. H. Gerritsen, Amersfoort, 101—82.
7. Van Doelen, Zaandam, 101, 75.
8. Kleinsmit, Zwolle, TOO.
9. Teunis, Apeldoorn, 9688.
70. (Dekhuizen, Baarn, 96.
10 Hogsle werpers korpswedstrijd.
Einduitslag.
7. Van de Heuvel, Utrecht, 65.
2. J. v. d. Veer, Amsterdam, 63.
3. Telkamp, Tiel, 60.
4. G. Wolbers, Amersfoort, 59, 89.
5. J. J. Beumer, Utrecht, 59s6.
6. Graaf, den Haag, 597.
7. A. Nouwens, Rotterdam, 59*.
8. Bassant, Rotterdam, 59°.
9. H. Nefkens, Amersfoort, 58°.
10. H. Beuken, Baar, 587.
Hoogste werpster korps wedstrijd dames
Mevr. v. d. Velde, Amsterdam, 53.
Clubkampioenschap. Einduitslag.
Hoogste werper
Van de Heuvel, Utrecht, 83.
Het Kegelconcours
Heden, de laatste dag van het groote con
cours, heerscht er een zenuwachtige spanning
vcr.d de bonen. Alle grootheden zijn verschenen
om in de laatste uren die nog resten, hun positie
to versterken.
De stonden die wij dan ook heden publiceeren
zijn alweer aardig door elkaar gerammeld.
Tot twaalf vannacht zijn de banen geopend,
dan is het onherroepelijk finil
T
I de Harskamp in het Garnizoen te Amersfoort.
De nieuw benoemde commandant van het 21e
j Rcgt. Infanterie te Amersfoort, de Luitenant-Ko
lonel F. J. Backer, zal op 77 Juli e.k. het bevel
over het korps aanvaarden.
Eindexamen Gymnasium.
Gfslaagd voor gedeelte A
A D. Algera, D. Birnie, N. M. H. van der
Burg, Maria J. ter Cock, Bertha E. vnn Essen
Tine G. Kelder, Louise M. E. Lrmour, J. B.
Vogelaar en M. A. Zwarts.
Voor gedeelte B.
A. O. Kaub, J. E. Schollens en Ph. W.
Wöhrmcnn.
14
heeft speciaaS machines voor
NUEVIföEREN, PERFOREEREN
ENZ,
Huldiging directeur R ij school.
Ier gelegenheid van den 50sten jaardag van
den directeur van de rijschool hebben de in
structeurs en leerlingen hun chef gehuldigd.
Hedenmiddag -had een Iomch bij maison Vonk
plaats.
Jubileum „Amersfoorts Mannen
koor"
j Woensdag 5 Juli a.s. viert Amersfoorts Man
nenkoor haar 15 jarig bestaan. Ofsohoon deze
vereeniging- dank zij haar werk, groote popula
riteit geniet, lijkt het ons niet overbodig hieron
der een en ander omtrent haar mede te deelen.
Het koor bestaat thans uit ruim 80 werkende
leden.
Velen dezer leden zijn reeds vanaf de op
richting lid. De heer R. Koerselman, bij de op
richting tot voorzitter gekozen bekleedt nog
steeds deze functie. Zijn mede-bestuurd eren zijn
G. H. J. Benders, Secretaris, G. Zwart, Penning*
meester, P. Jansen, Muziekcommissaris, P. Nie-
rop, Assisteerend bestuurslid.
Sinds den dood van den heer Nic. Hozen-donk,
die de eerste Directeur der vereeniging en bij
het koor zeer bemind was, treedt de heer P.
Tiggers als dirigent op.
Het aantal donateurs en kunstlievende leden
Ier vereeniging bedraagt ver over de honderd.
De vereeniging is reeds jaren aangesloten bij
het Nederlandsche Zangersverbond cn behoort
tot de toonaangevende vereenigingen van dat
verbond.
Naar wij vernemen, viert de vereeniging hare
vijftienjarig bestaan niet in het openbaar. Corpo
raties en personen, die de vereeniging echter
willen ge'ukwenschen, vinden daartoe allicht ge
legenheid op den receptie-avond van 7 Juli a.s.
(Café ,,'t Boompje", 810 uur).
G a rnizoen.
Het 5e, 16e en 18e Regiment Infanterie, zoo-
mede het Muziekkorps der Infanterie, kceren op
iDinsdasr 4 Juli a.s. terug uit de legerplaats bij
Lezing Ketelaar,
j Morgenavond zal de heer Th. M. Ketelaar
voor <üe Vrijz.-dem. kiesvereeniging els spreker
I optreden in de Luthersche Kerk. Wij hopen, dat
j ook ditmaai het kerkgebouw weer te klein zal
i zijn om alle belangstellende te bevatten. De heer
Ketelaar is een uitstekend spreker en beseft een
staat van dienst achter den rug, welke boekdee-
len spreekt. Reeds 25 jaar heeft hij zitting in de
Tweede Kamer waar hij steeds een kloek en op
recht strijder was voor de vrijz. democratische
beginselen. Speciaal het onderwijs had zijn Kef-
de en bij de gTOOte onderwijsdebatten in de Ka-
I mer had Ketelaar dan ook meest do leiding. En
een tweede zaak, waarvoor zij steeds heeft ge
streden, is die der gepensi omleerden. Voor hem
stond 'hij steeds op de bres en menig oudge
diende heeft aan zijn onvermoed werken te dan
ken, dat zijn pensioentje verbeterd is. Niet ten
onrechte wordt Ketelaar dan ook wel „de vader
der gepensioneerden" genoemd.
Tn verband met zijn 25 jarig jubileum zal ook
hier een beschc-idfen huldiging plaats vinden.
TIJDREDE VAN PROF. DR. G. J. HEERING.
Zondagmiddag uitgespro
ken op het landgoed Nim-
rnerdor bij Amersfoort.
Gisteren (Zondagmiddag), was op het land
goed Nimmerdor aan den Arnhemschen weg te
Amersfoort een openlucht-samenkomst belegd
door de afdeeling Amersfoort van den Nederl.
Protestantenbond, in welke samenkomst prof.
dr. G. J. Heering, hoogleeraar aan de Rijks
universiteit te Leiden, een in vrijzinnige krin
gen in geheel het land een zéér bekende per
soonlijkheid, een tijdrede hield in verband met
de aanstaande verkiezingen. Deze tijdrede droeg
•ten titel „Godsdienst en Politiek". De
samenkomst, door goed weder begunstigd,
werd bijgewoond door pl.m. 120 personen. Ds.
R. Miedema opende de bijeenkomst met een in
leidend woord. Na het zingen van het 124e lied
(Evang. gezag 99). verleende inleider het woord
aan prof/ dr. G. J. Heering.
Rede van prof. dr.
G. J. Heering.
Vele vrijzinnigen zullen zich wel afvragen
Wat heeft nu politiek met godsdienst te maken?
Politiek is toch eve». zoo uiterlijk als godsdienst
innerlijk is. En toch, deze twee hebben zeer veel
met elkaur te maken, want godsdienst heeft
twee zijden. Ten eene is hij voorzeker de zaak
van de binnenkamer, maar ten andere moet van
dienst, neen, wij spreken hier over het christen*
dom. Hier zijn twee belangrijke punten.
I. Waar komt de mensch in de samenleving?
tot zijn recht?
II. Broederschap der menschen in God.
Nu rijzen de vragen: Gaat er dus irrvloeA
van den godsdienst uit? Komt de mensch in do»
samenleving in do maatschappij tot zijn recht?
Zulke vragen geven werkelijk reden tot onge*
rvstheid. Handelden de menschen als ware chrisjt
tenen, dan beschouwden zij elkaar ook als broe*
ders en dan zou de politiek er heel anders uit
zien dan nu het geval is. Want, wat is politiek^)
Naar haar wezen niet9 anders dan het volksge-,
drag naar binnen en naar buiten. Wat kan ei<
aan van de politiek verwacht worden als ii^
een volk het zedelijke element ontbreekt? Ja?
er is reden tot groote ongerustheid. Indien ons
onzo godsdienst lief is, hebben wij een dubbel©
taak. Wij moeten streven naar een zuiveren in£
wendigen godsdienst, die van de •binnenkomer'
en een zuiveren uitwendigen vorm, de politickv
Deze uitwendige godsdienst heeft ook twee zij-ï
den, de binnenlandsche en de 'buitenlandsche po-*",
litiek. De buitenlandsche politiek wordt in,'i
hoofdzaak bestuurd door de groote mogendhe-'
den. Deze zijn dus hoofdzakelijk schuld aan alle
mistoestanden, maar toch, ook de kleine staten
zijn medeschuldig. Zij waren die de groote^'
waar\dezo in een verkeerde richting gingen,
ondersteunden in plaats van een heftig protest
te doen hooren. Maar toen kwam die vreeselijke
oorlog en die heeft den menschen althans dof'
hopen we de oogen geopend. We leven nu in
een bij uitstek gunstigen, in een democratischeri
tijd. De democratische is de beste regeerings*.
vorm waaronder zich het christendom kan orvtV
wikkelen. Ik zeg „kan". De democratie biedt dé
beste kansen, want de menschen moeten zicK.
daarin vrij kunnen ontwikkelen. Democratie wif
zeggen het volk geregeerd door het volk. Maar
hoe was het tot op heden daarmee gesteld? De
groote politiek werd door enkelen achter de
schermen gevoerd. In kleine aangelegenheden
mocht het volk wel eens meepraten, maar niet
zoodra g"«ng het om groote, ernstige vragen-;
of het volk werd uitgeschakeld. De enkelen i
de grooten die de macht in handen hadden^
zij voerden de geheime, politiek, beslisten oveï
leven en dood. Deze buitenlandsche politiek is
het die op den oorlog aangestuurd heeft. En
allen die daar niet tegen protesteerden, hebbenJ
daartoe mee bijgedragen. Nu spreekt men wet
van „'t noodlot", maar een christen gelooft! niet
aan een „noodlot", kent geen noodlot. Wij zieft
er de politici op aan, die dragen de schuld. Wiji
nemen gaarne aan, dat die mannen veel knaps:
per zijn dan wij, dat zij het veel beter weterij
maar dat neemt niet weg, dat wij deze politici
er van beschuldigen op een oorlog te hebbert
aangestuurd. Waarom zij dat gedaan hebben?
Omdat deze politici de bewapening bepleitterw
er de mogendheden toe aanzetten de bewapening
op te voeren, steeds maar op te voeren. Die
wapenen moesten nu ook hun nut bewijzen. En.
waarom deze bewapening? Omdat overal wan*
trouwen en wangunst heerschten. Ieder zochi
zijn eigen voordeel ten koste van dat der arw
derem Gebiedsuitbreiding, invloedssferen! Hier
uit blijkt toch duidelijk, dat de politici in vredes
tijd reeds oorlog voerden.
We behoeven slechts de vredesvoorwaarde!*
van Versailles te bestudeeren, om to wetenf
waarom men oorlog voerde I En zoolang de
politici blijft, zooals ze nu is, zoolang hebben
we niets te hopen of te verwachten. Neen
want de volken komen nog niet samen met de
heilige bezieling, met den hoogs ten wensen;
het algemeen wel te dienen, daartoe is men
nog veel te egoïstisch Ieder zoekt eigenbelang
in stede van „het" belang, eigen recht in stede
van „het" recht. Heeft men niet gevraagd:1
zocht men te Genua oorlog of petroleum Dat
is diep treurig. Maar toch in al die duister,
nis zien we één lichtpuntje. Het is de Volken*
bond, ontstaan in 't hoofd van een nobel den-ï
kend mensch. Nog is er dus hoop, als wé
slechts recht op dat lichtpunt aansturen. Maait
daarvoor voelen dé groote staten, met nam©
Duitschland en Rusland, niet veel. Zij willen
liefst zelf de baas spelen, zelf de lakens uitge^
ven en dit niet aan den Volkenbond overlatend
Hier treedt het egoïsme weer naar voren, eigen
belang boven algemeen belang. Willen wij geer»
struisvogel-politiek voeren, zoo mogen wij,
niet uit het oog* verliezen, dat de biritenlandsche''
politiek gevoed wordt door de binnenlandsche,
er een uitvloeisel van is. Men heeft mij
eens gezegd, dat de oorlog een gevolg was van
vreemde mededinging en men roémde dén
goeden ouden tijd. Toen heb ik gezegd: neen,
wij moeten niet terug naar daen „goeden" ouden
tijd, want die heeft ons den oorlog gebrachd
Die belangenstrijd tusschen de naties is een
weerspiegeling van den belangenstrijd in de -
binnenlandsche politiek, van het egoïsme der
menschem Waar vindt men den vrede van
Christus Waar ziet men een erfenis verdeed
len zonder strijd? De samenleving, de broe^
der schap roept, doch men zoekt eigenbelang*
egoïsme. Dat is ten slotte de oorzaak. Overal
strijd om stoffelijke belangen van menschen en
groepen. De helft -F 1 dwingt de .-andere helft
1. Dat is een verwording van de democrat
tie I De politiek toont slechts een strijd1 om stof-'
felijke belangen. In „Onze Eeuw" schrijft dr,
Schouten onder „Inzinking", dat de wijze
waarop onze politiek gevoerd werd, afgedaan
heeft. De antithese bestaat toch niet meer em
heeft den inhoud verloren. Er heerscht thons
ook malaise cp politiek gebied. Bezuinigen is
nu de algemeene leuze. Men wil bezuinigen op'
loonen, uren enz. enz., alles stoffelijke beland
gen, doch om de geestelijke belangen bekom
mert zich niemand. Ieder is er slechts op be
dacht de stoffelijke belangen van zijn groep ii*
zekerheid te brengen en als wij al die programs
nazien, bemerken wij dat het zedelijke momenl
overal ontbreekt. De geheele maatschappij
wordt Verkankerd door den strijd tusschen
werkgever en werknemer. De werkgever tracht^
naar loonsverlaging om der concurrentie het
hoofd te kunnen bieden. De werknemer verdek
digt zijn in den loop der jaren moeizaam ven*
overde rechten. Zulk een strijd hoont de»;
grondslag onzer samenleving. Men wil elkaiyt
hem de kracht uitgaan die de wereld moet her- w
vormen. NVij spreken Mcr^nio^vsag over^goeke^ der^niet verstaan^— wel verskyy ZulkeeKj^
