Drijfschalen
DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
HOTS» Zl tZ
PR!IS HER ADmiM met Inbegrip van cei^
16—18 Langestraat. Amersfoort.
Najaars-ManieSs
ZIE DE ETALAGES
in gekleurd en irisé.
DE BAZEL DE LORM
Langestraat 39 Tel. 462
BINNENLAND.
FEUILLETON.
Constantinopel.
zfe Jaargang No. aal
post f i-, per week rmet gratis venekering
ongelukken) f CU76, aizonderlljke nummers
f'Q.05.
AMERSFOOBTSC!
directhur-uitgeveri j. valkhoff. arnhemsche poortwal 2a. postrekening n', 47910. tel int 813.
Maandag 4 Septemner 192&
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbiey
dingen en Licldadlghcids-advcitentiën voor de helft
der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan teer
voordcclige benallngcn voor het «dvcrtccrcn. licno
circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
VOLKENBOND.
Heden de vergadering' begonnen.
<S« n v e, 3 Sept. (W. B.) Maandagochtend
teil uur begint de derde zitting van den Volken-
bond. Tot nu toe hebben 39 staten toezegging
bedaan, dat zij zouden verschijnen en men rekent
prop, dat 42 h 43 der 51 bij den Volkenbond
(aangesloten staten vertegenwoordigd zullen zijn.
'Argentinië en ecnige andere Amerikaansche
jptaten zullen geen vertegenwoordigers zonden.
DU!T.crwF-.A^,rfc
DE SCHADELOOSSTELLING.
De Duitsch-Belgisc..e
onderhandelingen,
./ér 1 ijn, 2 Sept. (N. T. A. Draadloos),
volgens berichten uit Parijs zullen als vertegen
woordigers der Belgische r°geering Delacroix en
Bemelmans Maandag voor de Duitsch-Belgische
besprekingen naar Be-'.jn gaan. Tot zoolang
neemt de rijksregeering nog een afwachtende
houding aan. Er zullen pas nadere besluiten
worden genomen, wanneer de waarborg-eisohen
van België bekend zijn. Dan zullen ook de be
raadslagingen met de partijleiders over de kwes-
van de schadeloosstelling en den buiten-
'andschen politieken toestand worden voortge
zet. In Brussel moet de stemming zeer optimis
tisch zijn. Staatssecretaris Schroder is den afge»
loopen nacht uit Parijs teruggekeerd.
Ilct Duitsch-Bclgisch incident te
Obercassel.
D,e r 1 ij nr 2 Sept. (W. B.) Naar aan de Voss.
Ztg. over het incident te Obercassel wordt ge
meld, werd de moord op de beide Belgische sol
daten voorafgegaan door een twist in een café,
welke twist wellicht met de misdaad in vefband
staat. Te 3 uui "s nachts zag een politie-beamb-
te van Dusseldorp nog licht in een café te Ober
cassel. Hij vond hier een aantal burgers en
twee Belgische militairen. Toen hij de aanwezi
gen aan.naande le veriiekken, ontstond een
woordenwisseling, waa-op een Belgische ser
geant handtastelijk werd tegenover de bulfetjuf-
juffrouw en den kastelein. De inmiddels gealar
meerde Belgische wacht arresteerde enkele per
sonen. Toen de bewuste Duitsche poiiue-ngont
een uur later in een andere wijk patrouilleerde,
werd hij door een Belgische patrouille ingere
kend, aangezien de sergeant, met wien hij de
woordenwisseling had gehad en een Belgische
post, die hem te hvip was gekomen, dood waren
gevonden.
Brussel, 2 Sept. (B. T. A.) De Duitsche
zaakgelastigde hp eft ofiicieel uit naam der Duit
sche regeering zijn leedwezen betuigd me' den
moord op de beide Belgische militairen te Ober
cassel. Hij verklunide, dat zijn regeering ten
Verste verontwaa digd was over den dubbelen
/noord, die een laffe daad was. De zaakgelastig
de verzocht verder aan minister Jaspar om de
condoleantie-betuiging der rijksregeering aan
ide familieleden der beide slachtoffers te willen
overbrengen. Dc Duitsche regeering zou alles in
het werk stellen om het opsporen der daders te
vergemakkelijken, terwijl zij op den Belgischen
eisch inzake schadevergoeding zou antwoorden,
zoodra zij van het resultaat van het gerechtelijk
onderzoek in kennis zou zijn gesteld.
\iBerlijn, 2 Sept. (N. T. A. Draadloos).
,Jtn dc Duitsche pers wordt de moord te Ober
cassel scherp veroordeeld en op onmiddellijke
opheldering aangedrongen, niet enkel in het
belang van België, maar ook van Duitschland.
„Deutschlnnd, Deutschland über alles."
De rijkspredident heeft, naar Wolff meldt,
m oen verordening vastgesteld, dat in overeen
stemming met zijn manifest van IT Aug. 1922
Ket lied „Deutschland, Deutschland über alles"
«Is nationale hymne voor de rirksv/eer geldt.
Bestrijding van den economischen nood.
Berlijn, 2 Sept. (W. B.) Volgens berich
ten aan de bladen heeft de stedendag, die te
Halle vergadert, een motie aangenomen, waarin
de wenschelijkheid wordt uitgesproken de uit
den oorlog bekende spijskokerijen in het groot
^Onmiddellijk weer in te voeren.
1 Controle op de prijzen der dogelijkschc
levensbehoeften.
Naar de officieele Pruisische persdienst mee
deelt, vaardigt het ministerie van buitenlandsche
zaken een verordening uit, waarbij een voort
durende en nauwkeurige controle wordt bevolen^
vooral op de prijzen der noodzakelijkste voor
waarden van dagelijksche behoefte: levensmid
delen, kleeding enz.
Opper-Silezië.
O p p e 1 n, 4 Sept. (W. B.) Volgens de tot nu
toe bekend geworden cijfers omtrent de volks
stemming in Opper-Silizë hebben 513.760 per
sonen gestemd voor aansluiting bij Pruisen en
5028 voor zelfbestuur.
FRANKRIJK.
DE INTERGEALLIEERDE SCHULDEN.
Een brief van Poincaré.
P a r ij s, 1 Sept. (Havas). Poincaré heeft
een brief geschreven als antwoord op de nota
van Balfour over de geallieerde schulden. Hij
verklaart daarin, dat hij de Engelsche meening
deelt, dat een definitieve oplossing van het
vraagstuk der schadelosstelling nauw samen
hangt met dc kwestie der intergcallicerde schul
den. De bespreking van dit laatste vraagstuk,
zooals die in de conferentie heeft plaats gehad,
heeft alle geallieerden absoluut eensgezind be
vonden. Een onderzoek van het vraagstuk zou
reeds hebben kunnen gebeuren op de laatste
conferentie van Londen, als daarvoor de nota
van Balfour de positie van Engeland had om
schreven. Poincaré wijst er op, dot de interge-
allieerde oorlogsschulden en de schulden van
het herstel een vergelijking mogelijk maken. De
eerste zijn alle aangegaan in het belang van de
algemeene zaak. Voor de eerste maal in de ge
schiedenis ziet dc overwinnaar er van af zijn
oorlogskosten te eischen van den overwonnene.
De eisch van de betaling van de oorlogsschulden
is gedeeltelijk gevallen op die geallieerde on-
den, die op militair gebied het meest gepraes-
teerd hebben en de grootste lasten op zich heb
ben genomen.
Aldus zou de bijzondere aard van de inter-
geallieerde schulden een schrapping rechtvaar
digen, terwijl de schulden van het herstel om
vatten de moedwillige vernielingen, die mee-
rendeels onnoodig zijn geweest, en de pensioe
nen. Deze noodzakelijke schadevergoeding moet
elke andere regeling' primeeren. De voorschot
ten, die Frankrijk heeft moeten geven, bij het
ontbreken van de Duitsche betalingen voor het
herstel, hebben zijn begrootingen in de war ge
stuurd. Zoolang Duitschland die uitgaven niet
zal hebben gedekt, hetzij direct, hetzij doormid
del van een combinatie, kan er geen sprake zijn
van een regeling van de Fransche oorlogsschul
den, maar als Duitschland aan die verplichting
heeft voldaan, zal Frankrijk zich niet verzetten
tegen een algemeene regeling van de interna
tionale schulden.
Poincaré maakt onderscheid tussohen de En
gelsche en Amerikaansche schuldvorderingen.
Een deel van de schuld aan de Vereenigde Sta
ten spruit voort uit het koopen van voorraden,
die verkocht rijn ton bni^ van Ha Fransche
schatkist Anderzijds stelt Frankrijk er prijs op
zich te herinneren, dat de Vereenigde Staten
deel hebben genomen aan den oorlog zonder dat
hun beslaan direct werd bedreigd, maar alleen,
om de grondslagen der beschaving te verdedi
gen, terwijl Frankrijk en Engeland streden voor
het waarborgen van hun onafhankelijkheid en
het bestaan van hun onderdanen.
De vordering van Engeland vereischt billijker
wijs een herziening. In het bijzonder voor de
levering van voedselvoorraden en materieel aan
de geallieerden rekende de Engelsche intendance
een zeer hoogen prijs, om rekening te houden
met de algemeene kosten en de uitvoerrechten,
terwijl de Fransche intendance de leveringen
van het leger berekende volgens binnenlandsch
tarief, waarbij de leveringen voor het Fransche
leger waren vrijgesteld van kosten en rechten.
Bij een regeling, die olgemeen moet zijn,
vraagt Frankrijk, behandeld te worden, zooals
het zijn bondgenooten heeft behandeld. Frank
rijk is van meening. dat het opeischen van de
bedragen die de geallieerden he* thans verschul
digd zijn, niet geoorloofd is. Het denkt er nie+
aan.
Poincaré eindigt: elk voorbehoud voor een
algemeene regeling van de schulden, mits die
verkregen is bij wederzijdsche opofferingen, zou
voordeelig voor de nrmschbrid rijm
Geheimzinnige diefstal.
Parijs, 3 Sept. (B. T. A.). Er is een ge
heimzinnige diefstal gepleegd in de Russische
kerk in de .Rue Daru. Er wordt een strenge ge
heimhouding bewaard over do zaak, die waar
schijnlijk in verband staat met de jon ste in-
biaken bij den vroegeren Russischen gezant.
ENGELAND.
Dc hoofdredacteur van den Reuterdienst
overleden.
Londene 2 Sept. (R.) Frederic W. Dickin
son, die 25 jaar long hoofdredacteur was van
den Reuter-dienst, is hedenmiddag plotseling
overleden.
IERLAND.
Dc BURGERSTRIJD.
Londen, 4 Sept. (R Het hoofdkwartier der
Vrijstaters in de streek ten zuiden van Cork
meldt in een officieel bericht, dot 300 ongcre-
gelden met 2 machinegeweren en 2 pantser
wagens Zaterdagochtend 5 uur een aanval deden
op Maclow. Zij werden in wanorde afgeslagen.
Later werd op eenigen afstond een aanval ge
daan, die 8J4 uur duurde. Wij hadden 2 dooden
en 2 gewonden. De vijand leed zware verliezen.
Gezien werd, dot zij hun dooden te paard ver
voerden. Het is thans rustig in deze stelling.
Londen, 2 Sept. (R.) Omtrent het gevecht
van Zaterdagochtend bij Cork wordt gemeld, dat
plotseling geweer- en mitrnilleurvuur werd geo
pend op ongewapende nationale troepen, die
zich voor het gebouw van de Cityclub bevon
den om hun soldij in ontvangst te nemen; 2 per
sonen der nationale troepen werden gedood en
18 gewond. Er werd gebruik gemaakt van ont
plofbare kogels, zoodat de slachtoffers vreesclijk
verminkt werden.
Een stoomschip uit Homburg met wapens cn
munitie, naai ondersteld wordt bestemd voor dc
ongeregclden, is nabij Cork door een Britsch
torpedojager aangehouden.
Een zeer groote sorteering
vindt U in ons magazijn.
Het lerscue parlement.
B e r 1 ij n 2 Sept. (N. T. A. Draadloos).
Cosgrave heeft het Iersche parlement tegen 9
Sept. bijeengeroepen.
PORflJGAU
De Porlr 'csche pr«\ lent bezoekt
Brazilië.
Lissabon, 2 Sept. (li. T. A.) Het stoom
schip Porto met president Almeida aan boord,
is van de Canarische eilanden met be?lemming
naar Brazilië vertrokken.
Wijzigingen in het kabinet.
Lissabon, 2 Sept. (B. T. A.) Lima Bas
tos blijft minister van financiën, terwijl Vicio-
rino Guimaraes met de portefeuille van handel
zal worden belast
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Koning Alexander bij president Masaryk.
T s j e c h o-S 1 o w a k ij e, 1 Sept. f B.l
Koning Alexander van Zuid-Slnvië bn""vt lm den
B. mEWEG
'aan den president der Tsjccho-Slov
publiek Masaryk op diens zomerverblijf te Lano
een particulier bezoek.
TURKIJE.
DE STRIJD IN T NAB1JBE OOSTEN.
A d a n a, I Sept. (B. T. A.). Uit Angora
wordt gemeldDe Turksche troepen in den
sector Afiocn Knrahissar hebben een belang
rijke overwinning bchaold. De slag duurde drie
dagen. De Grieken, die strategische posities be
zetten, trachtten krachtigen tegenstand te bie
den en de operatie der Turken te stuiten, maar
nadat de Turken de spoorlijn Oesjak—Afiocn
Karahissar hadden bereikt in de nabijheid van
Toeloebpenor, bleek, dat de tcrugtochtsweg
voor de Grieken was afgesneden, terwijl Griek
sche divisies, die zich in de streek, van Afiocn
Karahissar bevonden, een zeer ernstige nedei
laag leden. De Grieken moesten na de Turk
sche overwinning terugtrekken tot Oesjak. De
strijd duurt voort op ongeveer 2 K.M. ten Oos
ten van Oesjak.
A d a n a, 2 Sept. (B. T. A.). Uit Angora
wordt gemeld De Grieken zijn zeer ver terug
getrokken. Men is von gevoelen, dot no het
verlies der strategische posities in de streek
van Afiocn Karahissar het voor het Grieksche
leger zeer moeilijk zal zijn in de ondere sec
toren van het front stond te houden. De verlie
zen, die de Grieken bij de jongste operatie le
den, moéten zeer groot zijn geweest. De Tur
ken maakten tijdens de gevechten gebruik van
vliegtuigen, waarmede zij den vluchtenden vij
and bestookten.
A t h e n e n, 3 Sept. (B. T. A.) Volgens een
medcdeeh'ng von het ministerie von marine
heeft dc vloot order gekregen naar Smyrna op
to stoomen. In een officieuze nota spreekt de
Grieksche regeering tegen, dot zij stappen bij de
geallieerden zou hebben gedonn en hun onmid
dellijke interventie in het conflict zou hebben
verzocht.
Gocnoris cn Strotos ontkennen verder for
meel, dal de regeering voornemens zou zijn of
le treden.
Ten slotte wordt in een legercommuniqué
medegedeeld, dnt de Zuidelijke legergroep voort
gaat met zich terug te trekken, zonder dat daar
bij ecnige noemenswaardige druk van den vijond
wordt gevoeld.
Te Smyrna is het Engelsche slagschip Iron
Duke aangekomen. Bericht wordt, dat nog meer
Engelsche oorlogsschepen zullen aankomen.
VEREENIGDE STATEN.
DE ARBEIDSCONFLICTEN.
Reuter meldt d.d. 3 Sept. uit Philadelphia
De werkgevers bij de anthracietmijncn heb
ben heden de voorstellen van de senatoren
Pepper en Reed oongenomen om dc kolenpro-
duclie te hervatten. Zij stemden er in toe het
TOOO A..tr IQP/S »r>
verlengen. De arbeiders hadden voorheen reeds
deze voorstellen in principe aangenomen.
Ernstige brand te Pittsburg.
Londen, 3 Sept. (B.) Uit New-York wordt
gemeld, dot zeven personen zijn gedood en elf
gewond bij den brand van een logement voor
spoorwcgpeisoneel te Pittsburg (Pennsylvania).
Men vreest, dat het aantal slachtoffers nog
grooter zal blijken, daar het vuur bijzonder
snel om zich heen greep.
DE BUITENLANDSCHE REIS VAN H.M. DE
KONINGIN.
De Minister vort Buitenlandsche Zaken, de
lieer van Karnebeck, die naar men weet
H. M. de Koningin op haar reis naar Denemar
ken zal vergezellen, zal zich daartoe Maandag
ochtend a.s. naar Het Loo begeven Do Konink
lijke trein vertrekt Maandagmiddag te half 5
uur naar Denemarken.
In verband met het a.s. bezoek van de Nc-
derlondsche Koninklijke Familie bevat de „Ber-
lingske Tidende" van Zaterdagavond twee pa
gina's „groeten aan Holland" en bovendien bij
dragen o.a. von den Nederlondschen gezant le
Kopenhagen, ridder van Roppard. Bovendien
schrijven o.m.' in hel blad. Opperman, directeur
van de Glyptothek, Karl Madsscn, directeur
van hot Decnsche nationulc Museum, generaal
P. N. Nieuwenhuis, Jcs Persen, de uitgever. De
Ncderlandsche gezant legt er den nadruk op^
dat Denemarken en Nedcrlond aan elkaar ver*
want zijn. Hij beschouwt het als zijn hoogster»
en aongcnanmstcn plicht de vriendschappelijke
relaties tusschen de twee volken te versterken.
Mndsen en Oppermonn schrijven over Nctlcrs
landschc kunst, terwijl Nieuwenhuis reizen in
Nederland tot onderwerp gekozen heeft.
DE HERTOGIN VAN ALBANY f
De Koningin-Moeder heeft do tijding ontvan
gen van het overlijden van haar zuster, dc her
togin van Albany, in Tyrol, alwaar de hertogir
tijdelijk vertoefde.
Helena, prinses van Waldeck en Pyrmont, der
T7cn Februari 186T geboren, was den 27ster
April 1882 te Windsor gehuwd met prins Leo»
pold. hertog van Albnnv, een zoon van konin
gin Victoria van Engeland. Dc hertog van Al
bany overleed den 28sten Maart 188-.. Uit het
huwelijk waren twee kinderen geboren, prinses
Alice, gehuwd met prins Alexander van Teek,
graaf van A till one, cn ptins Charles Edward
hertog van Saksen-Coburg-Gotha, te wiens huv>
ze in Innsbruck de hertogin nan de gevolgd
eenci hartoandoening is overleden.
DE KABINETSCRISIS.
Wij vernemen, dot de audiëntie, door dc Ko
ningin Zaterdag aan minister Ruys dc Bccren-
brouck verleend, geen verband hield met do Ka
binetscrisis. Het bezoek van den tijdelijkcn
voorzitter van den ministerraad aan het hoofd
van den Staat gold het vaststellen von regelin
gen, die uiteraard bij de sluiting van hot parle-
mentairo jaar cn de daarop volgende opening
van do Staten-Gcncrnnl moeten worden getrof
fen als de Koningin, zooals thans, verhinderd is
persoonlijk daarbij aanwezig te zijn.
Omtrent de Kabinetscrisis vernemen wij uit
goede bron, dot op de hoofdzaken overeenstem
ming tusschen de drie rcchtsche partijen is be-
eikt en minister Ruys dc Bcerenbrouck do hem
verstrekte opdracht tot vorming van een Kabi
net zal kunnen vervullen. Hij zal echter hoogst
waarschijnlijk eerst enkel© dogen vooV het slui
ten van het parlementaire jaur daarmee gereed
zijn,
(Hbld.)
Audiëntie...
De gewone audiënties von den minister von 9
Arbeid zal Donderdag 7 September niet pluots
hebben.
Dc ophooging van den Rijn bij Lobith.
Op 28 Aug. heeft te Berlijn dc uitlevering
plaats gehad van de acte van bekrachtiging van
het op 29 Aug. 1918 tusschen Nederland en
Duitschlond gesloten verdrag betreffende de
•r1—«!-n war» /Inn Ourlnn 1?iirmmnrl tft Lobith
cn van het protocol tot nrtnvulling van genoemd
verdrag van 5 Juli 1921.
IJzcrcrlsvcldcn in Indië,
Het Kamerlid Alborda stelde dc volgende
vragen aon den Minister van Koloniën
1. Kon de minister medcdcelcn, of voor do
ontginning von ijzererlsvelden in Ncd.-Indië, in
het bijzonder voor die van de rijke ijzererts-
beddingen van Midden-Celebes, reeds conces
sies zijn gevraagd
2. Is de minister niet van oordeel, dot ge
zien het buitengewoon groote belang dot, ook
uit een oogpunt van financiën, bij de exploitatie
van de bedoelde ij/erveldon voor Ncd.-Indië be
trokken is tot het vérleenen von concessies
niet dient te worden overgegaan, alvorens de
Volksraad en de Stalen-Gcner M over d^r.e aan
gelegenheid hun mecning hebben kunnen uitn
spreken
Keuring rijksambtenaren
De heer Vliegen beeft den minister van Fi
nanciën dc volgende vragen gesteld
lo. Is het juist, dat de ombtenaren, die op
den datum van inwerkingtreding der nieuwe
pensioenwetten reeds gekeurd waren en op
grond van die keuring ontslag aangevraagd en
verkregen hadden, verder pensioen aange
vraagd, doch nog niet bekomen hadden, vol
gens ministcrieele opvatting verplicht zijn zich'
opnieuw te loten keuren en de heeïe proce-
Steeds verder wijken de oevers van den Gou
den Hoorn uitéén het schip, dat reeds vaart,
^verminderde, verandert merkbaar van koers en
jeindelijk ligt het vóór cr.s, het doel van onze
ïeisConstantinopel.
Aanvankelijk nog een weinig landerig van
^bedwarmte, ik heb me dezen morgen van aan
komst vroeg laten wekken, vergeet ik plotseling
ialle loomheid en mijn oog verkwikt zich aan het
immense panorama, dat als een blanke godin uit
|fde azuren zee opstijgt. Badend in het rose mor
genlicht rijzen tallooze koepels en minarets op
/uit een dichtopeengestapelde huizenzee, die
amphitheatersge-wijze tegen de heuvelen is op
gebouwd. Doch geen spoor van symmetrie of
'gelijkvormigheid. Overal verscheidenheid cn
afwisseling. Hier en daar groote brokken steen
jvan naar Amerikaanschen stijl opgetrokken
(kantoorgebouwen. Daarlusschen grillige stukken
barok en wulpsche Moorsche architectuur.
(Steeds meer naderen we de ankerplaats en alles
lieemt meer positieven vorm aan. Verscheidene
(stoomschepen liggen aan de kades of voor anker
.op de réede. Daarlusschen enkele Turksche
zeilscheepjes, de roode vlaggen vroolijk wappe
rend in den morgenwind. Reeds verandert het
jheldero wit der moskees en gebouwen meer en
meer in een dofgrijs van twijfelachtige helder
heid aan beide zijden zijn we nu door de stad
els 't ware ingesloten. A.an stuurboord het
«eigenlijke Constantinopel, aan bakboord Stam
boul met de reusachtige koepel der her>emde
Sofiamoskee. We gaan ten anker en zijn Weldra
omringd door tal van bootjes met schreeuwende
en twistende koopluiik word afgeleid door het
lawaai aan boord van een naast ons liggend
Grieksch vrachtschipwaar scheldende boot
werkers onder kettinggerammel en ander geraas
reeds met lossen in langszij liggende lichters
aanvangen.
's Middags rijden we door de stad, slechts mcï
z'n beiden mijn vriend, die de geheele wereld
heeft rondgereisd en ook Constantinopel eenige
malen bezocht, zal mij tot gids zijn en gaarne
vertrouw ik mij aan zijn beproefde leiding toe.
Eerst zullen we Stamboul eens van nabij bezien.
Snel trekken de magere paardjes ons rijtuigje
voort door het nauwe berneachtigo Gala to. Dan
gaan we stapvoets de brug over, alvorens onze
20 piaster den brugwachter geofferd te hebben,
zooals men dat in Holland den tolbaas doet.
Op de brug een voortdurend va-et-vient van
trams, wagens en voetgangers van alle nationa
liteiten. Li de kronkelige, slecht geplaveide stra
ten van Stamboul, waar het schokken hinderlijk
wordt, zenden we ons karretje heen en gaan te
voet verder. We slenteren op goed geluk af
voort, in de meest zeer nauwe en kronkelige
straten. Veel moskees, grijs van ouderdom,
waar op de kleine binnenplaatsjes het gras tus
schen de keien groeit. Op de treden, die naar
den ingang voeren, brengen schofel gekleede
jongens hun tijd in zalig nietsdoen door. Voorts
treft men hier steeds meerdere bedelaars aan,
speculeerend op de vroomheid der moskeegan-
gers, daar de Koran immers het geven van al-
moezen als één der vele goede werken aan
prijst. De toch al niet breede trottoirs worden
op verscheidene plaatsen geheel versperd door
kooplui, die er hun stalletjes hebben opgeslagen
en luid schreeuwend hun koopwaar den voorbij
gangers aanprijzen. Zwermen vliegen doen er
zich aan de goedkoope en onsmakelijk uitziende
eetwaren, meest vleesch cn zoetigheden, te goed.
Het bij uitnemendheid Mohammedaansche hoofd
deksel, de fez (roode muts met zwarte afhan
gende kwast) ziet men in deze volkswijk alge
meen dragen. Mijn vriend vertelt me echter,
dat ook vele Grieken dit hoofddeksel uit prak
tisch oogpunt boven een hoed van grooten om
vang prefereeren. Het dragen van de fez door
de Ottomaansche bevolking vindt zijn oorzaak
hierin, dot het den geloovigen Mohammedaan
steeds in de gelegenheid stelt met het voorhoofd
don gTond aon te kunnen raken, wonneer hij
voor Allah het hoofd ter aarde buigt. Bovendien
zal een Muzelman het hoofd zelden ontblooten;
zeker niet op de plaatsen, waar hij zijn gods
dienst uitoefent, in de moskee toch zou het els
oneerbiedigheid tegen het Opperwezen be
schouwd wordendaar houdt men het hoofd
bedekt, doch komt slechts met ontblcote voeten
binnen. Daar dit laatste echter bij een Euro-
peesch levend volk niet praktisch is door te
voeren, verwisselt men bij het binnentreden von
een moskee te Constantinopel de schoenen voor
een paar sandalen, welke de deurwachter u tegen
een lagen prijs gaarne voor een oogenblik af
staat.
Daar het ons weldra te warm wordt in het
nauwe, stoffige Stamboul, nemen we de tram,
die ons naar de Péra, het meer moderne en hoo-
ger gelegen stadskwartier aan gene zijde van
den Bosporus zal brengen. Hier en daar bij het
naar boven rijden, krijgt men tusschen de huizen
dóór een prachtig vergezicht op stad en haven.
We passeeren eenige pompeuze gebouwen met
rijkgegalonneerde portiers aan den ingang. De
Banco di Roma, de Keizerlijk Ottomaansche
Bank en andere. Mijn metgezel wijst ze mij in
't voorbijrijden can.
Aan 't begin van de Péra stappen-wc uit.
Wat de Cannebière voor Marseille is. is de
Péra voor Constantinopel. In deze hoofdstraat,
waar van 's morgens vroeg tot 's avonds laat de
menigte onafgebroken af- cn aanstroomt, krijgt
men eerst een waren indruk van het sterk cos-
mopolitische karakter der bevolking van deze
stad. De straat zelve mist heions elk nationaal
karakter. Moskee's, waarvan het in de andere
wijken krioelt en welker slanke minarets het pa-
noroma der stad zoo schilderachtig maken, zal
men hier tevergeefs zoeken. We passeeren het
Nedorlandsch gezantschapsgebouw, een klein
Roomsen kerkje en een slijllooze Grieksch-
kotholiekc kathedraal. De hitte, die ons het pi-
toreske Stamboul deed ontvluchten, is hier al
niet veel minder als elders. Tusschen de hooge
hólels en winkelgebouwen, waar in deze warme
Junidagen de naiv.iddogwarmte cn het stof zich
letterlijk samenpakken tot een benauwde atmos
feer, gaat op de smalle trottoirs een menigte
menschen, afkomstig uit alle declen der we
reld, onophoudelijk af cn nan. Kier ziet men
elegant gekleede flaneurs met en zónder fez,
en mondaine vrouwen 'n v. ste creations
de Paris. Daortusschen -— luierde Turk
sche schooncn, langhaard tg en in zwarte
soutanes of bruine pijen gehulde Roomsch-
katholieke geestelijken. VerEn rische, Fran
sche, I taliaonsche en Tu-k.sc' e officieren en sol
daten. Alle- loopt op de smalle trottoirs door
elkanderop de hoeken der zijstraten, waar
Grieksche visschers hun tenten hebben opge
slagen, ontstaat dikwijls een weinig gedrang.
Van reentshoudén of een andere politieverorde
ning ter regeling van het voetgangersverkeer
schijnt hier geen sprake te zijn. Dit is op den
rijweg echter beter. Daar regelen keurig ge-
uniformeerde politiemannen met witte staven in
de hand het drukke verkeer van rijtuigen en
c.uto's. Veel heeren loopen met een ketting van
kralen in de hand die ze onophoudelijk tusschen
dc vingers dóór loten glijden. Ik denk a-n een
lozenkrans of iet- 1 ';kr. doch mijn gids ver
telt mij. dat dit gebruik niets met eer'" religie
heeft uit te staan, doch deze voorwerp n d or
vele Turken en Grieken slechts air tiidverdrijf
worden gebezigd. Alleen dus om-maar r.v'. met
Jeege honden te loopen. Een wandelstok lijkt mij
echter wel zoo aangenaam.
Wat later genieten we van een zeer goed
Frunsch dineetje, besproeid rr. >t een fl-sch
Chiontiwijn. On hel kleine, op de tvcede ver
dieping van ccn vc:;laiv.nt on: .r«-'ite tcrr.v je
is het wat fris schor als beneden cn we rv ~n
er heerlijk, uit von het vermoeiend ge: 1 Be
neden ons tinkelen bp de bels <lci trams,
claxons van auto's verscheuren ruw hc' mono
tonie geroezemoes, da! ops ";i u'; d <L zcr.d-
vouciige mc-r.'g.e, di: beneden or- a - cn om
vloeit. 't Is op ons terrasje eig s 'l; w zijn de
eenige bezoekers, daar men hier in Z.r l-Oo.t-
Europa tewoor'ijk veel lc'.er d n r. Vijl ge
bruikt. Maar d o rust om ons heen doet m3
wonderbaar goed des te meer gen'et ik bij h~t
dessert van de mokka mot Oos'er :V c' :orct-
ten. Ook de be Vcr.lng is zeer goed. C'n:e gar-
con is slechts zichtbaar als we hem ncodig heb
ben en bij het opsteken van een nieuwe cigaret
steeds klaar met een vlommetje. Met de rook
v:.n mijn cigaret stijgen mijn droomen op naar
de van blauw tot mauve vergrijzenden hemel
van den langzaam stervenden zomerdog. Soms
gaat mijn blik over het frivole, mondaine ge-
flaneer beneden mij, zonder dat het oog op iets
bepaalds blijft rusten. Een vaag besef dringt
door tot mijn geest van een M- en aandei*
nende menschcnzee, samengesteld uit de meest
verschillende typen en toch allen zoo menschei
lijk aon 'kondei gelijk en daarlusschen als vroo-
lijk.e lichtplekken de olegn^io toiletten van
véél véél vrouwen.
