I
Hockey Sticks
„DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
FRUS DEB ADVERTEHIIEH
FEUILLETON.
In den ^aalstroorra
TEüioï"'oeTlt7"!
GE
JOH. DIJK,
Zls Jaargang No. 88
pmispM ;l5 "-t; ;z "tz
feci po»t r 3.—, per week tmct gratia verickermg
(«gen ongelukken) f 0.17». alnanderlijl* nummer»
f 0,05.
HMERSFOORTSCH DAGBLAD
Dondordag 12 October 1928
DIRECTEUR-UITGEVERi J. VALKHOFF, ARNHEMSCH^POORTWAL 2 A. POSTREKENING N°. 47910. TEL INT. 613.
van 1 1 rcgel J f 1.0.
ract Inbegrip van eeffl
bewijsnummer, clke rcgel meer t 0.25, dienstaanbie#j
dingen en Llcfdadighcidsadvcitenticn voor do helft»
der prijs. Voor handel cn bedrijf bestaan xeet*
voordccligc bepalingen voor het advcriecrcn. h'encr
circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
"»1
aanvraag toegezonden.
6r
y A
b
Politiek Overzicht.
De besprekingen te Moedania tusschen Turkije
©ener-, Italië, Frankrijk en Engeland anderzijds,
Jtiebben, na enkele aanvankelijke strubbelingen
[Van niet al te ernstigen aard, er dan
itoe geleid, dat de partijen het eens zijn
'geworden. Het zal voor de hand liggen,
dat de overeenkomsten, wat de strekking
betreft, denzelfden geest ademen ais het
accoord, dat Zaterdag tusschen Calli,
Curzon en Poincoré te Parijs is gesloten, Trou
wens: deze vermoedens worden bevestigd blij
kens een telegram van de Associated Press. Het
jchijnt, dat de overeenkomst van Moedania uit
Veertien punten bestaat. De Grieksche troepen
zouden binnen veertien dagen Thracië moeten
hebben ontruimd. Wanneer deze evacuatie haar
bsclag heeft gekregen, wordt een civiel bestuur
ingesteld, dat na dertig dagen zal .worden over
gedragen aan de Kemalislische overheden. Voor
het hondhaven der orde kunnen deze worden
geassisteerd door de vereischte politiemacht.
Leiding bij al deze operaties hebben de geal
lieerde missies, wien geallieerde troepencontin-
gentcn ter zijde staan, die ervoor hebben te wa
ken, dal geen buitensporigheden plaats hebben.
Zoodra het bestuur aan de Turken is overgedra
gen, trekken de geallieerde missies en troepen
zich terug. De Turksche troepen ontruimen alle
onzijdige strooken grondgebieds langs de zce-
èngten^Gezamenlijk zullen geallieerde en Turk
sche officieren, die zoodoende een gemengde
commissie vormen, nieuwe neutrale zones vast
stellen. De regeering der Kemalisten neemt op
zich, dat deze zones worden geëerbiedigd, dat
geen troepen naar Thracië worden gezonden en
dot daar geen leger wordt gévormd, voordat de
vrede-is gesloten. De overeenkomst wordt drie
dagen na het onderteekenen, hetgeen, zooals
wij zagen, gisteren geschiedde, van kracht en
bevat de handteekeningen der vertegenwoordi
gers van de gToote mogendheden Frankrijk,
Engeland en Italië, alsmede van de het nauwst
bij de zaak betrokken beüigercnten Griekenland
©n Turkije.
Ondertusschen zal het in de berichten, die wij
omtrent de Oostersche kwestie geregeld opne
men, zijn opgevallen, dat Conslantinopel, de
residentie van den sultan, voortdurend als een
quontité négligeable wordt beschouwd, terwijl
als de werkelijke representanten van Turkije
Voortdurend door het buitenland de Kemalisten
worden beschouwd. Zij zijn dan ook inderdaad
'de machthebbers, degenen, die Tuikije's sterk
gedaald prestige wederom in aanzien geducht
hebben doen winnen. De Turksch-nalionalisti-
sche beweging, in wezen 'n rebellie tegen 't gezag
Van den sultan, is in den loop der laatste jaren
dermate versterkt en verstevigd en de actie
heeft zoo'n algemeencn aanhang gevondpn, dat
de Kemalisten, de nationalisten, het moderne,
herleefde Turkije representeeren. De Kemalisten
zijn niet tegen het sultanaat als zoodanig, omdat
zij gelijk wij Noeri bey gister in ons
overzicht lieten zeggen het kalifaat beschou
wen als een onaantastbare traditie, o. h. w. de
rocher de bronze ^an de Turksche religieuse
overtuiging. De sympathieën der nationalisti
sche Turken gaan echter allerminst uit naar den
persoon van den tegenwoordigen sultan,
,\vden zij verwijten, dat hij den zin van de natio
nalistische Turksche beweging niet begrijpt. De
nationalisten, aldus Noeri bey, eischen daarom
een opvolger, die begrip heeft voor de groole
beweging, welke door Joessoef Kemal pasja
heeft gezegevierd.
Inderdaad bereikt ons thans dan ook het be
richt de Morning Post had de primeur dat
'de sultan zijn definitief aftreden heeft aangebo
den en dat de groote Nationale Vergadering
van Angora de abdicatie van den sultan heeft
©ar.vaard. Dit feit illustreert ten nilcrduidelijk
ste, dat niet a-Heen door het buitenland Angora
©Is het politieke centrum van Turkije wordt er
kend, maar cat ook de thans aftredende sultan
'Angora erkent als het Turksche staalkundige
middenpunt. Djt is een nieuwe moreele over
winning der nationalisten, na de materieele
zege, op de Grieken behaald en waardoor hun
aanzien in de wereld in buitengewone mate is
toegenomen. Van een afschaffing van het sul
tanaat, zooals uit het vorenstaande blijkt, zal
natuurlijk geen sprake zijn, omdat ook de na
tionalisten het symbool van Titrkije's religie,
Toont wio je zijt,
Wanneer je lijdt.
CATS.
Roman van
OLGA WOHLBRüCK.
Geautoriseerde vertaling van Mevrouw
Wesselink—van Rossum.
31
Zij vervolgde, zoo zacht, dat hij hef ternau
wernood hoorde„Destijds wilde u, dat het
jzou gelukken..... daarom gelukte het. Heden
heeft u dien wil nietwaarom niet
Het was bijna een aanklacht. Hij richtte zich
Strak en trotsch op.
„Mevrouw, ik verzoek u zeer
Zij liet zijn hand los en wendde zich half af.
„Vergeef mij dokterik weet niet wat
ffk zeg
Nu was hij het, die haar hand in de zijne
,ram„Maar weet u ook, wat te wachten
Staat, als het gelukt? Een mooi woord „geluk
ken" voor het moeilijke bijlappen van een le
vend doode I"
„Hij is bangals een arm klein kind I Een
fcxur lang heeft hij mij onafgebroken irl de
(Dogen gekeken en mij steeds weer gevraagd
*Wil je dat ik le<*f,.of wil je, dat ik sterf?" En
ïiu nog, even voor ik naar beneden kwam, heeft
hij gezegd „Een andere man zou vrijwillig een
hinde aan zijn leven hebben gemaakt. Het is
jjjw van mij, dat ik je toekomst bemoeilijkt.
"Moor ik wil niet sterven, ik kan niet.... Hoe
dat zij in Constantinopel, in het Kalifaat, zien,
niet wil'len vernietigen. Alleen wenschen zij als
opvolger een andere persoonlijkheid, die vooral
niet pro-Engelsch als de voorganger mag zijn
en evenzeei moet toonen de nationalistische as
piratie* te kunnen apprecieeren. Deze persoon
lijkheid zullen de Tinken stellig vinden in prins
Medjid, die waarschijnlijk Mehmed VI zal op
volgen, al melden de telegrammen diens naam
nog niet. Dat Angora volkomen heeft gebroken
met den sultan, wiens abdicatie thans een feit
weid, blijft ten overvloede uit de bmstandig-
heid, dat het Kemalislisch commissariaat van
financiën er de aandacht op vestigt, dat olie
conventies, verdragen en overeenkomsten, die
zijn aangegaan en allo decreten, die zijn afge
kondigd door den sultan sinds 16 Maart 1920,
als van nul en geener waarde worden be
schouwd.
De sultan, de zieke man, is nu, als symbool
der Turksche politieke macht, dood, doch de
Kemalisten leven. De krachtige nationalistische
gedachte heeft Turkije gered en tot een nieuwe
macht gemaakt, die eerbied afdwingt. Deze we
deropstanding zul stellig medt^ voor een goed
deel zijn te danken aan het nimmer geratifi
ceerde, voor Turkije vernederende, verdrag van
Sèvres, dal in Muzclmansche kringen zoo'n felle
reactie in 't leven heeft geroepen.
DUITSCHLAND.
DE DALING VAN DE MARK.
Berlijn, II Oct (N. T. A. Draadloos). Vol
gens de Matin moet de Engelsche gedelegeer
de in de commissie van herstel Bradbury het
voor noodzakelijk houden, dat er dadelijk maat
regelen worden genomen voor een verdere da
ling der Duitsche mark. Hij zou willen voorstel
len, dat aan de garantiecommissie het recht van
veto werd verleend in de controle der uitgaven
van Duitschland en der uitgifte van papiergeld,
onder voorwaarde, dat Duitschland tot het ein
de van 1923 vrijgesteld zal zijn van alle beta
lingen in goud.
B er 1 ijn, 11 Oct. (W. B.) De regeering be
sprak heden de te nemen maatregelen ter voor
koming van een verdere daling van de Mark.
Bovenal werd het noodzakelijk geacht zoo spoe
dig mogelijk voorschriften uit te vaardigen, ten
doel hebbende de beperking der speculatie in
buitenlandsche valuta. Eenparig werd besloten
den rijkspresident te verzoeken een noodveror
dening op grond van art. 48 der grondwet uit
te vaardigen. In verband hiermede werd de
vraag tot uitgifte van gewaarborgde schatkist
wissels en andere steunmaatregelen voor de
Rijksmark overwogen. De beraadslaging hier
over zal de eerstkomende dagen worden voort
gezet.
HET MOORDPROCES-RATHENAU.
Togen Ernst Tcchow de dood
straf gcëischt.
D.d. gisteren woidt uit Berlijn aan 't Hbld.
gemeld
Heden had de met spanning verwachte con
fronts tie plaats van den politiespion Brüdigam
met den door hem bezwaarden beklaagde Til»
lesen. Scherp bestreden zij eikaars beweringen.
Tillesen, die Jjich zeer goed verdedigde, speurde
naar elke zwakte bij zijn tegenstander en tracht
te aan te toonen, dat hij zich zelf tegensprak.
Brüdigam verweerde zich krachtig en op grove
wijze en de voorzitter moest hem voortdurend
aansporen om alleen de vragen te beantwoor
den, die de verdediging hem stelde. Ophelde
ring bracht de confrontatie niet. Beiden bleven
op hun standpunt staan. De geheimen der or
ganisatie C. werden niet verder openbaar ge
maakt. Iets nieuws was alleen, dat Tillesen to
Frankfort een bureau tegen Fransche spionage
heeft gehad.
Het begin van het verhoor bestond uit een
nauwkeurig onderzoek nopens Brüdigams per
soonlijkheid.
De verdediging deed constateeren, dat Brü
digam op 13-jarigen leeftijd in een opvoerings
gesticht moest worden gebracht cn zich daar
op ongewone wijze gedroeg, dat hij na afloop
der „opvoeding" in een krankzinnigengesticht
werd opgesloten. Na zijn ontslag begon hij een
handwejk te loeren, waarin hij echter niets pres
teerde. Tevens wijdde hij zich meer en meer
nan het beroep van misdadiger. Hij werd her
haaldelijk en tot steeds zwaarder straffen ver
oordeeld wegens diefstal en bedrog, moest voor
de tweede maal naar een krankzinnigengesticht
worden overgebracht en toen hij later onder de
wwpenen kwam, spoedig in een lazaret voor ze
nuwzieken worden geplaatst.
Ook zijn latere levensloop was ongeregeld.
Van soc.-dem. zijde werd beweerd, dat hij te
Hochst aan do Main als spion in Franschcn
dienst had gestaan.
De bijzitter Hartmann wcnschte nog ophelde
ring omtrent een brief, dien Tillesen op 13
Aug. 1921, den dag na den moord op Erzbcr-
ger, tot zijn broeder Heinrich had gericht en
waarin hij Heinrich Tillesen en Schulz de
beide moordenaars van Erzberger "hartelijk
groet en laatstgenoemde een „urbereito Axt"
noemt. Tillesen ontkent elk verband met den
moord op Erzberger. De aangehaalde uitdruk
king gebruikte hij veel.
Nog een paar getuigen h décharge troden
op. Democraten en soc.-democraten uit Bilster
in Sleeswijk (het*'geboorteland van Schütt) be
vestigen, dat Schütt's vader do democratische
beginselen is toegedaan en dat zijn zoon deze
gezindheid deelt, terwijl beiden niet afkomstig
zijn uit de sfeer, waarin het complot is ge
smeed. Niemand geloofde er-aan dc schuld van
Schütt.
Brüdigam werd niet beëedigd, daar hij van
medeplichtigheid wordt verdacht.
Hiermede is het getuigenverhoor afgeloopen.
„Obcrreichsanwalt" dr. Ebermeyer begon he
den zijn requisitoir.
De oude heer is de meest levendige in de
zaal. Zijn stem heeft iets rnmmelends. Daarbij
is hij de zakelijkheid in eigen persoon. Hij laat
zich niet van zijn zakelijk standpunt afbrengen
en is voorzichtig genoeg te verklaren „Nog is
niet bewezen, dat er een geheime organisatie
voor alle moorden bestaat, zij het dan ook, dat
bij de aanslagen op Erzberger, Scheidemann en
Rnthenau steeds weer dezc'fde lieden, om Tille
sen geschaard, opduiken."
16-18 Sjangestriiat
es»
Ametslowf. I
voor
geheel wol
in mode ui
breisol
(smalle en
breodo
streepen)
2.75 2-50 |Ccu!antB piijzen
Dr. Ebermeyer gaf een uit duizenden bizon-
derheden samengestelde geschiedenis van den
moord op Rathenau. In de zaal heerschle diepe
stilte. Ernst Werner Tcchow, dien de „Reichs-
anwalt" van medeplichtigheid aan den moord
beschuldigt, zat met diepgebogen hoofd ter
neer.
Na een rede van 2 ka uur maakt dr. Eber
meyer den cisch bekend tegen Ernst Werner
Techow wegens medeplichtigheid de doodstraf
cn blijvend eerverlies; tegen Hans Techow, re
kening houdende met diens jeugd, wegens het
verleenen van medewerking en begunstiging 4,'{-
jaar gevangenisstraf; tegen Günther wegens
medewerking en begunstiging zes jaar en drie
maanden en. ontzegging van het burgerrecht
voor den duur van 10 jaar; Salomon wegens
medewerking vijf jaar tuchthuisstraf; Warneckc
vier jaar en Niedrig vijf jaar tuchthuis, alle drie
met vijf jaar eerverlies; Ilsemann wegens me
dewerking en begunstiging vier jaar en negen
maanden tvchthuistraf en negen jaar eerverlies;
Schütt en Diestel wegens medewerking en be
gunstiging tot zes maanden gevangenisstraf;
Steinbeck wegens begunstiging cn medewerking
tot drie jaar tuchthuis en vijf jaar eerverlies;
Tillesen en Plaas iOt drie jaar gevahgenisslraf.
Voss werd vrijgesproken.
De „Oberreichsanwalt" verklaarde,, dat men
hier niet met een zuiver politieke misdaad te
doen had, maar m 't een moord, zij het ook, dat
daarbij politieke motieven een roofdrol speel
den.
De inbeslagneming der auto stelde hij nog
niet voor, daar de medewerking van den fabri
kant Küchenmeister, die den wegen ter beschik
king stelde, nog niet vaststaat.
Bij het motivceren van den eisch zeide de
„Oberreichsanwalt" o.a. het volgende
Ik acht het mijn plicht, er op te wijzen, dat
zich bij het proces zekere omstandigheden heb
ben voorgedaan, welke het denkbeeld kunnen
wekken, dat politieke organisaties achter de
daders staan. Eén dezer wil ik vermelden, n.l.,
dat den löatslcn tijd bij Nelle aanslagen steeds
v/eer dezelfde kringen optreden cn grootendecls
zelfs dezelfde personen. Dit staat echter vast,
dat door de voortgezette anti-semitiescho op
ruiing een atmosfeer is ontstaan, welke mede
schuld draagt aan dezen moord.
Ik koester niet den gcringstcn twijfel of Kern
en Fischer hebben bij den aanvang Salomon
onmiddellijk in hun plannen ingewijd, toeri zij
dozen naar Hamburg cn Kiel zonden om voor
een auto cn een chauffeur te zorgen.
Ik ben vast overtuigd, dat Techow van den
beginne of ann ingewijd was, cn dut hij wist,
waarvoor de -auto zou worden gebruikt.
Ook Ht.ns Tcchow is blijkens do resultaten
van het verhoor reeds spoedig op het denkbeeld
gekomen, dot men een moord in den zin had.
Ik acht hem schuldig aan het verleenen van
hulp.
Ik kom nu tot Günther. Een weinig stichtelijke
figuur. Een ijdele knaap, dio zich overal in
dringt. Hij heeft zich schuldig gemaakt aon hot
verleenen van hulp en het begunstigen der dnod.
Èij Warneckc, die ongeduldig wordt als cr te
Berlijn niet spoedig wat gebeurt cn die te Hom
burg zelf aanslagen tracht te doen, is het de
vraag, of hij al of niet mot het pion op de
hoogte is geweest, doch* men mag aannemen,
dot dit wol het geval was.
Ook Ilsemann heeft het plegen der dood
begunstigd, daar in elk geval zijn medewerking
bij de uitdenwegruiming van den koffen vast
staat.
Do medewerking van Schütt en Diestel is uit
het proces niet gebleken, maar Steinbeck heeft
ongetwijfeld van het plan geweten en wel reeds
hierom, dat Brand op de 'hoogte was cn hem
stellig eveneens heeft ingelicht.
Wat Tillesen en Plaas betreft, is helaas slechts
een zekere medewerking of begunstiging geble
ken, ofschoon het reeds waarschijnlijk is, dal
Tillesen een der hoofdorganisotors was. Ik ge
loof, dot Tillesen naar een vast plan handelde.
Vervolgens maakte spr. den cisch bekend.-
Maatregelen tegen buitenlanders.
De regeering van Thüringen heeft besloten
een aanzienlijke verbliiTsbelasting voor buiten
landers in te voeren. De universiteit van Jena
maakt bekend, dat buitenlanders slechts zullen
worden toegelaten, wanneer aan Duitschers in
de landen, vanwaar de buitenlanders afkomstig
zijn, wederkeerighfcid gewaarborgd wordt.
FRANKRIJK.
Opbrengst vnn belastingen cn monopoliën.
P a r ij s, II Oct. (Havas). De opbrengst der
indirecte belastingen en staatsmonopoliën
bedroeg over September fr. 1.153.754.460 of
fr. 143.110.400 meer don in de overeenkomstige
periode van 1921. Over de negen eerste
maanden van 1922 beliep die opbrengst
fr. 1.416.898.500 meer dan in dc overeenkom
stige periode van 1921.
De stakingen in dc hoven van Marseille.
Marseille, 11 Oct. (B. T. A.) Do haven
arbeiders cn de kolenwerkers hebben opnieuw de
algemeene staking geproclameerd.
Geen staking van Fransche mijnwerkers.
Berlijn, II Oct. (V. D.) De gevreesde
stoking der Fransche mijnwerkers, die op 15
Oct. zou uitbreken, is vermeden, doordat de
werkgevers zich bereid verklaard hebben, de
loonsverlagingen achterwege te laten. Het pa
rool tot staking, hetwelk in de departementen
du Nord en Pas de Colais was uitgegeven, is
ingetrokken.
ENGELAND.
De positie van Lloyd George.
Londen, 11 Oct. (N. T. A. Draadloos).
Verwacht wordt, dot Lloyd George Zaterdag te
Manchester een belangrijke rede zal houden.
Men neemt aan, dat een volledig overzicht van
den toestend in den Levant zal worden gege
ven en de premier zal waarschijnlijk de inter
na Lionale vooruitzichten bespreken. Het groot
ste belang van de rede zal echter zijn het ge
deelte betreffende het binnenland. Gemeld wordt,
dat de eerste minister een krachtig antwoord zal
geven aan zijn critici. Zijn verklaring zal van
belang zijn voor de toekomstige ontwikkbljjY^
van het coalitie-ministerie.
Gedurende dc laatste twaalf maanden Ho*
pen er voortdurend geruchten over do wcnsche^
tijkheid van ulgemecne verkiezingen cn dez^
worden thans weer levendiger. Do Daily Chroj"
nicle, een der grootsto aanhangers van Lloy<
George, meldt, dat het beroep op do kiozeri
zeker voor Kerstmis zal worden gedaan.
Austen Chamberlain, de leider van den con<
sorvoticvcn vleugel der coalitie, zal Vrijdag to(
steun van den eersten minister te Birmingham
een rede houden.
Wells candidant voor 't Logcrhius.
B o r 1 ij n, 11 Oct. (N. T. A. Draadloos). De
bekende romanschrijver Wells is door de Brit*
scho arbeiderspartij condidaat gesteld voor hot
Lagerhuis. Wells heeft de condidaat aanvaard.
Dc oorlogsschuldcn aan de Ver. St.
London, 11 Oct. (R.) Het is onjuist, dat
de Ver. St. hebben voorgesteld om to Londen
een conferentie tc houden over de ooilogsschul-
den. Ook heeft Sir Robert Home zijn bezoek
aan de Ver. St. om besprekingen te houden over
de fundcering der Britsche schuld nan de Ver.
St. niet opgegeven, mnnr alleen uitgesteld.
Londen, 11 Oct. (R.) De Britsche regee-
ring heeft maatregelen genomen voor do betai
ling vnn 50.000.000 op 16 Oct. ann de fede
rale reservebank op rekening van den dit-jari
gen interest op de Britsche schuld aan de Ver
Staten.
Een verdrag met Irak.
Reutcr's bizondcre dienst meldt:
Dinsdag is te Bagdad, tusschen den ïirilschen
hoogen commissaris cn den premier van Irak
een verbonds-vordrng geteekend. Met verdrag
omschrijft de verhouding tusschen Britnnnië nis
mondaatmogendheid cn Iruk en wordt bc*
schouwd als de eerste belangrijke stap om aan
Irak op den duur zclfrcgeering tc verzekeren.
Britannic neemt op zich om de toelating vun
Irak tot den Volkenbond te verzekeren, als
wanneer het Britsche mandaat automatisch op*
houdt.
Beperking der rubberproductic.
Londen, 11 Oct. (R.) Dc commissie, sa*
mcngcstcld door het ministerie von koloniën om
een onderzoek in te stellen naar de depressie der
rubberindustrie, heeft haar rapport uitgebracht,
dat is goedgekeurd door minister Churchill. In
dat rapport wordt aanbevolen om in Ceylon,
Molakka cn de Straits Settlements de productie
volgens een glijdende schaal te beperken, ge*
calculecrd in kwortoalperioden cn totdat do
rubberprijs een gemiddelde vun 15 d. per pond
heeft bereikt. Verscheidene Britsche onderne
mingen in Ned.-lndic hebben somenwerking vooi
eene vrijwillige beperking dor productie oongc^
boden.
IERLAND.
DE BURGERSTRIJD.
Do waarschuwende brief der
geestelijkheid.
Londen, 11 Oct. (N. T. A.). De Iorscho
katholieke bisschoppen hebben, zooals is ge
meld, een ernstige waarschuwing gericht lot do
rebellen. Do bisschoppen gaan in een herder-
lijken brief tot de uiterste grens van hun macht
door de rebellen me do te deelcn, dat zij geen
absolutie kunnen verkrijgen cn door to verkla
ren, dat do priesters, die den opstand goedkeu
ren, niet langer hun functie mogen uitoefenen.
Bij de motiveering van deze maatregelen zegt
de Ierscho geestelijkheid
Blijkbaar vergteendc, dal een doode natie niet
vrij kon zijn, hebben dc rebellen geheel Ierland
ontredderd cn nationalen eigendom van ontzag
lijke waarde verbrand en vernield. Zij hebben
Ierland in drie maanden meer schade berokkend
dan in dertig jaar ten laste kon worden gelegd
aan het Britsche bewind. Niemand is gerecht
vaardigd wanneer hij tegen de wettige regeering
in opstand komt. Geen republikein kan hieraan
ontkomen, door to beweren, dot noch do Dail
noch de voorloopigo regeêring de wettige auto
riteit in Ierland is. Er is geen andere. De gue
rillas (rijd, die thans gevoerd wordt door de on
geregelde troepen, is zonder ecnigo moreelef
sanctiezij, die meedoen aan deze misdaden,
maken zich schuldig oen een ernstige zonde.
De brief besluit met een .beroep op de rebel
len om gebruik te maken van de amnestie, waar
van de periode Zondag verstreken is.
jammerlijk ook leven maar tcch leven I"
Tranen biggelden langs Kaar wangen, zij viel
op een stoel neer. Zeer hard, zonder haar aan
te zien, zcide hij „Als hij blijft leven
zoudt u hem onder curateelë moeten stellen.
Dat bent u aon u zelf en aan uw kind ver
plicht I"
„Mijn kind en'ik zullen leven van datgene, wat
hij voor mij heeft vastgesteld. En dot is als het
moet ook nog voldoende voor hem I Ik ben jong
en sterk. Hij zal meester blijven over zijn ver
mogen 1"
Het klonk zoo afwerend, dat hij er niets meer
tegen in kon brengen. Zij wilde den levend
doode naast zich voortslepen Goed, Iaat
haar T
De groote zaal, waarin gisteren de kroon
luchter brandde, was tot operatiezaal ingericht.
Twee zusters stonden aan de tafels, waarover
witte servetten waren gespreidde zon weer
spiegelde zich in de blanke instrumenten, fon
kelde in de geslepen kristallen van de 'kroon,
in de geslepen-rand van den spiegel, die gevat
was in een bronzen lijst. Voor de romen stond
een lange tafel, waaiop een wit zeil lag; het
rook naar lysol en wijngeest. Graebner's neus
vleugels trilden licht. Hij haalde diep adem.
Deze lucht van een operatiezaal wond hem op,
maakte hem vroolïjk. Hij nam het masker en
het chloroformfleschjehetzelfde oogenblik
ging de deur van de kamer er naast open en
Ertzky verscheen op den drempel.
„Als u het goedvindt, collega.... De pa
tiënt is gereed."
„Deze operatie was een meesterstuk," zei
Ertzky later eens in Berlijn tot een jongen col
lega. „De man (hij bedoelde Gracbner) werkte
met de nauwkeurigheid en de snelheid van een
machine I Plotseling, op liet beslissende oogen
blik, hield hij op. Hij was, als iemand, die mid
den_jn een zin blijft steken, Wo moesten juist
op dat oogenblik met een kwartseconde reke
ning houden, het was afschuwelijk I De man
zag er groen uit en het zweef liep hem met
groote druppels van de slapen in den hals. Ik
gaf geen duit meer voor het leven van den pa
tiënt, en toen, juist toen was alles mef drie,
vier, nauwelijks merkbare bewegingen ged«tn.
De man heeft zijn oogen in zijn vingertoppen.
Drommels, die kan wat I"
Hij kon nog meer dan dokter Ertzky ver
moedde. Hij had geen operatie gedaan, hij had
Scheurleer Batten
VostbaSSen Schoenen
Larcgestrsat ï!S - Te!. 70.
iemand het leven teruggegeven, dien hij het
had willen ontnemen. Daarvan wist niemand iets
in Glidiën. Ook de bleelce, donkere vrouw
niet, die hem beide handen toestak, en een
nauwelijks verstaanbaren dank stamelde.
„Waar dankt u mij voor? Wacht het toch
af." En zij wist niet, of zij dagen, weken of ja
ren moest wachten. Dezen keer wilde hij dade
lijk vertrekken. Niets kon hem tot b'ijven be
wegen. Heel bedeesd schoof zij hem een kleine,
juchtleeren portefeuille toe, 'waarop zij in de
binnenzijde, zijn monogram had geborduurd.
„Zoudt u mij die ook gegeven hebben, als hot
verkeerd was gegaan?"
Zij knikte heel emstig.
„Don ook."
Er sprak een eerbiedige, onbegrensde bewon
dering uit haar blik.
Hij nam de bankbiljetten uit de portefeuille
•sen schoof die naar haar 1oe.
„De portefeuille houd ik. Geeft u het hono
rarium aon mijn collego, dokter Ertsky. Hij zal
er zich over* verheugen en hij verdient het."
Hij kon van de vrouw geen geld aannemen
voor hetgeen hij gedaan had. Dat liet zich niet
betalen, evenmin als men het onder woorden
kon brengen.
Had zij hem toch begrepen Zij beproefde
hem mef geen enkel woord to bewegen het geld
aan te nemen. Maar het bloed steeg haar tot
aan de slopen cn haar blanke, smalle handen
gleden van dc tafel, waarop zij steunde, alsof
zij wilde losgemaakt worden van olie storingen
tegenstandhaar hoofd met het donkere, gol
vende haar zonk zwaar op haar borst, alsof zij
nu reeds het moeilijke van den last voelde, dien
zij zou moeten dragen.
En zoo nam hij de herinnering aan haar mee,
en dit beeld richtte een hoogen muur op tus
schen hem en zijn vrouw, die hij niets meer had
aan te bieden, dan den klank van zijn naam en
de achtenswaardigheid van zijn uiterlijken wan
del.
Maar daar het zoo weinig was, ontnam hij
haar hun jongen niet. Het moederschap was im
mers het grootste in de vrouw. Dat hielp haar
over alles heen en was hef edelste in haar. Ook
bij een scheiding zou hij haar het kind niet heb
ben ontnomen. Het kind behoorde aon de moe
der.
En het kind zou ook Korola von Glidiën hel
pen het leven te verdragen. Zoo wilde de na-
tu.ur het.
De uren, waarop de post kwam, hadden voor
mevrouw Elise altijd een stille, prikkelende be^'
koring. Aan haar lange, fijne horlogeketting
droeg zij het sleuteltje von de groote brieven
bus, die in de voorkamer was aangebracht. Als
een geoefende brievenbesteller ving zij den
geheelen inhoud in écn zwarte tasch opnan
haar cylinderschrijftnfel sorteerde zij dan met
een verbazingwekkende snelheid en zekerheid
brieven en couranten. Op haar bellen verscheen
een knecht, in donkergroen livrei, roet een hou
ten doos, die in smalle vakjes was verdeeld,
om de post of te leveren.
Op deze manier verschafte mevrouw Elise
zich een zekere controle, die voor haar nogal
van beteekemis was. Briefkaarten placht zij
vluchtig door te lezen, niet uit louter nieuws*
gierigheid, maar omdat zij uit den inhoud dik*
wijls iets over de plannen vnn den patiënt
hoorde. Maar toen zij den knecht eens in da
gang betrapte, toen hij een mooie prentbrief
kaart uit Haiti bekeek, die hij moest afgeven,
gaf zij hem een klinkenden oorveeg en het was
haar niet onaangenaam, dat toen juist twee pa
tiënten de trap afkwamen.
„Ik duld noch nieuwsgierigheid, noch onbe*
scheidenheid," zei zij tot verklaring.
Men was werkelijk in alle opzichten goed
geborgen in het Groebncr-sanatorium.
De in den laatstcn tijd merkbaar toenemende
correspondentie van dokter Ba urn ann veront
rustte haar wat. En ofschoon zij tc verstandig,
v/as, haar onrust te laten merken, beproefde zij
door dubbele vriendelijkheid zijn vertrouwen to
winnen. Zijn vlakke, kleurlooze onbeduidendheid
was haar bijna onontbeerlijk geworden. Zij was
sinds jaren gewoon hem als het blinde werk
tuig van hoor wil tc beschouwen cn schreef aan
zijn toegenegenheid' toe, wat eigenlijk niet an*
ders- was dan opportunisme.
(Wordt vervolgd.)}
