AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
DERDE BLAD.
UIT DEN OMTREK.
SPORTNIEUWS
H.V. C. I—Wapinp I
JURGENS'
czms
21a Jaargang
No. 114
Aïitvfrcrcsy
II November 1922
Brieven uit Rotterdam.
Het wezen van de groote stad.
Dr. Stciner. Het geestelijk
leven. Wat de burgerij voor de
arbeiders doet Volkswoning
bouw. J .J. Poutsma t?
r tn het hartje van de stad, langs de Hoog-
fetraat en den Coolsingel, te midden van het
'drukke verkeer, vindt men, vooral in de mid
daguren, de kooplieden met speelgoed; en al-
ftijd mogen zij zich in een groote belangstel
ling verheugen. Daar is de man met de „le-
tvende dieren", de muizen en de torren welke
fcich over den grond bewegen alsof ze loo
ien; de jongen met de „pikkencle kippen" en
'de verkoopers van opblazers in diervormen,
meestal kleine varkens waaruit de lucht met
foen klagelijk gehuil ontsnapt en die dan ora-
;vlalen.
Zoo'n varkentje vind ik telkens weer merk
waardig, omdat het mij he wezen van de
groote stad voor oogen stelt Veel geraas eD
rumoer, maar zonder inhoud. Als je uit een
■Stille provinciestad naar zoo'n centrum van
handel en verkeer verhuist, lijkt het bijster
interessant omdat het leven er zoo intens in
klopt; maar wanneer je er middenin staat
blijkt al spoedig dat er wel een felle deining
is, wel veel rumoer en veel lawaai, maar dat
het toch alles aan de oppervlakte blijft; er
is geen diepte in. De menschen gaan er langs
elkaar heen zonder elkaar te kennen, zij le
ven ieder voor zich en trachten hot voor zich
Z'lf zoo goed mogelijk te maken. Nergens is
do gemeenschapsidee zoo weinig ontwikkeld
als in de groote stad, nergens demonstreert
zich het nationalisme zoo brutaal, nergens
wordt het zoo gewaardeerd en gehuldigd als
in de groote stad.
Rudolf Steiner zal hier geen school ma
ken, al heeft hij ook getracht belangstelling
te wekken voor de antroposofie. Er waren
niet veel menschen in de Nutszaal, toen hij
er sprak, en die gekomen waren stonden zeer
sceptisch tegenover den spreker. De Rotter
dammer is voor dit idealisme te nuchter
Trouwens, de wijze waarop hij zijn systeem
verklaarde en reclame voor zijn boeken
maakte was te Duitsch, te luidruchtig. Hij
deed sterk aan zijn landgenoot Otto Otto
denken, en hij had dit tegen dat hij niets kon
laten zien. Otto Otto wel; daarom had de
laatste hier veel meer succes. Bolland heeft
eens gezegd, dat een Rotterdammer alleen
iets voelt voor vet. Het andere laat hcn\
koud. Dit is in zooverre juist, dat onze men
schen, handelaars als ze zijn, gaarne iets
tastbaars ontvangen in ruil voor het geld dat
ze uitgeven. En dat vermocht dr. Steiner
niet.
Toch is er wel een drang naar geestelijk
leven, zei een predikant met wien ik dezer
dagen deze kwestie besprak; en als bewijs
voerde hij aan dat de avonden, welke door
het comité .Algemeen geestelijk leven" in de
Remonstrantsche kerk worden gcorgani
secrd, zoo goed bezocht zijn. Het bewijst m. i
alleen dat de menschen wel komen wanneer
zij goede orgelmuziek en zang kunnen lioo
ren in een goed verlichte en verwarmde
zaal. De lezing of de preek nemen zij dan
op den koop toe, omdat het hun niets kost;
en indien zij gekomen waren uit belangstel
ling voor wat mevr. Ros-Vrijman daar Zon
dag over de bcteekenis van het geestelijk lo
ven van dezen tijd zou vertellen, dan moe
ten velen van licn wel zijn teleurgesteld, om
dat hun ontwikkeling niet voldoende was om
te reiken bij het geestelijk voedsel dat dc
spreekster boven hun hoofden hield.
Niemand zou zou zich meer verheugen dan
Ik, wanneer het anders bleek te zijn. Maar
de verruwing is zoo diep gedrongen in ons
volk, dat het vooralsnog niet zal reageeren
om het geestelijk leven aan te kweeken. Men
stelt hooge eischcn aan liet leven, waar het
zingenot betreft. Een sprekend voorbeeld: er
werd bericht dat de Ilandelskamer had be
sloten om geleidelijk tot opheffing van de af-
decline kleèding over te gaan. Dat is slechts
gedeeltelijk juist*, naar mij bij informatie ge
bleken is. De afdeeling conmrtie verdwijnt,
doch de maatklceding blijft. Waarom? Er is
geen vraag naar gemaakte kleeding, ook
niet van de zijde der arbeiders. Tijdens de
vette jaren welke na den oorlog volgden,
heeft men zich de weelde kunnen veroorlo
ven kleeding naar mant te doen vrvaardi-
gn. Nu komt men daar niet van terug. Eencr-
ziids is de toestand van de arbeiders wel wat
verslechterd, maar aan den anderen kant is
maatkleeding goedkooner geworden. Men
doet het niet gaarne minder als men een
maal aan liet beste gewoon geraakt is.
Tot dezelfde conclusies zijn de eigenaars
van de groote kleedingmagazüneni hier ter
stede gekomen; en iets dergelijks vcrtelde.de
directeur van een groote ronneratie mij, toen
ik hem vroeg waarom het brood zoo duur
bleef. Tk kan, verzekerde hij. brood leveren
voor 16 cent. Daar verdien ik niet minder
op, en dc Voedingswaarde. bl:;ft gelijk. Tiet
is alleen nic-t zoo mooi vam k'eur; en daar
willen de.menschen niet aan. Zii vraeen bet
beste wat er te krijgen is en dat kan ik
niet voor een la geren prijs leveren.
Er wordt veel voor de arbeiders gedaan;
het comité voor dc ontwikkeling en ontspan
ning van werkloozcn organiseert thans el-
ken Woensdagmiddag bijeenkomsten waar
voordrachten met lichtbeelden en films op
het gebied van land en volkeren en techniek
gegeven worden. Dit de burgerij komt meer
medewerking en het wordt ook gewaardeerd
door de wcrkloozen, naar het comité verze
leert Het instituut voor de riiorre jeugd heeft
een clubhuis gesticht aan de Schiekade, waar
*s avonds jongens bezig gehouden worden.
Vijfhonderd gulden is daarvoor per week
noodig. De burgerij zorgt voor het geld. Er is
een leeszaal, een conversatiezaal, een gym
nastieklokaal. Men tracht in de jongens het
gevoel van betamelijkheid, ordelijkheid, ge
hoorzaamheid, plichtsbesef en liefde voor
het vaderland op te wekken en te verster
ken, opdat zij deugdelijke burgers worden.
Em mooie taak.
Van den gemeenteraad is weinig belang
rijks te melden. Het wachten is op de nota
van wethouder De Meester, waarin deze met
gen plan voor volkswoningl>ouw komt. De
soc. democraten wilden een beslissing ne
men omtrent een plan dat den bouw van
27 - gcmcentewoningcn omvat, maar de Raad
was er niet voor. C .crigens woocn de krach-
aiwnaflp.'i voor ds. behandeling van degc-
mcentebegrooting waarmee wij veel te laat
zijn.
De clood van 'den heer J. J. Poutsma, die
meer bekend was als decorateur dan als di
recteur van de Mij. de Groote Schouwburg,
was oorzaak dat de première van de Zilve
ren Bruiloft (les noces d'argent) van Paul
Géraldy werd uitgesteld. Poutsma was een
bekend man, hoewel hij nooit voor het voet
licht trad, en het tooneel verliest in hem een
van zijn beste krachten.
gerust, temeer daar j.l. Zondag tegen O. D. O.
lang niet goed gespeeld is geworden. Wij
voorspellen een gelijk spel of een kleine
overwinning voor Wageningcn.
In de gisteren gehouden raadszitting van
Utrecht werd mededeeling gedaan van de sa
menstelling der commissie, die B. en W. zal
hebben te adviseeren over de wenschelijkheid
en mogelijkheid om aan het gemeentebedrijven-
personeel eenig aandeel in de leiding dier be
drijven te geven en over de regeling volgens
welke dit zou kunnen geschieden.
Hierna werd voortgegaan met de behandeling
van de voordracht tot voorloopige vaststelling
van de rekening van de ontvangsten en uitga
ven der gemeente over T92I, met het antwoord
daarop van B. en W.
Langdurige besprekingen hadden ook thans
weer plaats.
De rekening werd hierop zonder stemming
goedgekeurd.
Vervolgens kwam aan de orde een nadere
voordracht inzake den arbeiderswoningbouw,
waarhij allereerst wordt voorgesteld of te zien
van een beroep op de Kroon omtren* het be
sluit van Gedeputeerde Staten, waarbij goed
keuring is onthouden aan de raadsbesluiten tot
woningbouw van 20 Sept. ï.l.
Voorts wordt door B. en W. voorgesteld over
te gaan tot den bouw van in totaal 532 wonin
gen d. i. 8 meer don in het vorige raadsbesluit.
Het getal 532 wordt verkregen door de wo
ningen van de volgende complexen gemeen
telijke betonbouw 242 woningen gemeentelijke
overgangswoningen en de woningen daarom
heen 1T7. Eigen Haard 32, Ons Belang T8,
Utrecht 58, Woningstichting ITT 35, Chr. Be
sturenbond IH 30. Voor den bouw van deze
woningen zal aan bouwcrediet een kapitaal van
1,706,420 uit de gemeentekas moeten worden
verstrekt.
De premie moet thans achterwege blijven.
De huur van woningen volgens het bezuinigd
type II zal 7 per week bedrogen, de huur
voor de kleinere woningen 5,80 per week.
Het mecrendeel der woningen zal openbaar wor
den aanbesteed. Een getal van 237 woningen
zouden B. en W. echter in eigen beheer willen
doen uitvoeren.
Door het vervallen van de premie van ge
meentewege is een van de hoofdbezwaren van
Gedeputeerde Staten vervallen.
B. en W. konden zich niet vereenigen met het
voorstel van den heer De Weerd (S. D. A. P.)
inzake bouw van TT7 woningen cn 242 beton-
woningen in eigen beheer.
Over deze voorstellen werd breedvoerig ge
discussieerd.
Dc heer Von Schaik (R. K.) diende een amen
dement in, om de olausule omtrent de arbeids
voorwaarden te doen vervallen.
Des avonds werd de vergadering voortgezet.
Alstoen werd de voordracht inzake den arbei
derswoningbouw, behoudens eenige wijzigingen
betreffende de arbeidsvoorwaarden, aangeno
men.
De wedstrijden van morgen.
In verband met den oefenwedstrijd, welke
het Nederlandsch elftal morgen tegen Go
Aheadd in het Stadion te Amsterdam speelt,
zijn in alle le klas afdeelingen verschillen
de ontmoetingen uitgesteld.
In het Westen speelt Sparta thuis tegen
Quick. Het resultaat van den kamp tusschcn
deze herborcrDle klassers valt, nu Dr. Otten
weer hij Quick de backplaats inneemt, moei
lijk te voorspellen. Verwacht mag worden
een zeer lage score. U. V. V. krijgt een mooie
gelegenheid om twee punten rijker te wor
den, nu zij V. O. C. uit Rotterdam op bezoek
krijgt. Haarlem heeft het moeilijker. Hier
komt het sterke Feyenoord spelen, zoodat
de overwinning wel voor de Rotterdammers
zal zijn.
In liet Zuidelijk district krijgt Philips be
zoek van Bredania. Een gelijk spel lijkt hier
waarschijnlijk. Eindhoven zal moeite hebben
om tc Bergen op Zoom van Dosko te win
nen.
In het Noorden hebben reeds return-wed
strijden plaats. Te Leeuwarden wordt met
belangstelling de tweede ontmoeting tus-
schen Frisia en Friesland tegemoet gezien.
Voor dc overige wedstrijden verwijzen wij
naar het programma.
In het Oosten slechts twee wedstrijden, n.l.
Ensch. BoysU. D. en HeraclesBe Quick.
Tn heide ontmoetingen is een overwinning
voor de bezoekende clubs waarschijnlijk.
In II A heeft Tubantia de leiding. Zij kan
die morgen blijven behouden, daar gespeeld
wordt tegen Heracles II. De Zwolsche Boys,
eveneens een sterke ploeg, speelt te Arnhem
tegen Vitesse II cn zal ook wel geen moeite
hebben om te winnen. Hoewel P. E. C. j.l.
Zondag haar aanhangers teleur hoeft gesteld,
mag tegen Enschede II oen overwinning te
gemoet gezien worden.
In de II B afdeeling heerscht veel span
ning door de onderlinge krachtsverhouding
der clubs. Wanneer men het ranglijstje wat
meer aandachtig beschouwt, neemt men het
volgende waar.
Het leidend peloton wordt momentcel ge
vormd door II. V. C... Vitesse en Wagenin
gcn. Don komen er liefst vijf clubs met een
gelijk gemiddelde. Dit vijftal is alle in staat
om zich omhoog te werken en vormen dus
een voortdurende bedreiging voor de eerste
drie. De .staart wordt gevormd door Doetin-
chem, Wag Boys, V. V. O. en Robur et Velo-
citas. Ook dit gedeelte is voor verandering
vatbaar. Gezien het groote aantal te spelen
wedstrijden (2*2) valt er dus positiefs niets te
constatecren. Men m°g hoogstens als Amers-
foorter verheugd zijn met de mooie positie
welke H. V. C. thans inneemt. Iedere Zondag
kan ons verder brengen cn zeker niet in het
minst de dag van morgen, daar Wageningcn,
no. 3 van het ranglijstje hier H. V. C. komt
bestrijden.
De elftalspelers weten zelf het best, welk
een zware taak hun wacht. Gezien het goede
rpcl tegen Vitesse, jvctcn de heeren dus ook.
dat als zij willen, zij ook Wagen^en km1"
neii slaau. DitmaaJ r>ci.\ niet zoo
Morgen fc'/i «ar a.m.
TERREIN H. V. C.
Gewone prijzen.
Vitcsso wacht ook oen zware taak, zij
speelt een plaatselijke ontmoeting tegen het
sterke Eendracht.
A. G. O. V. V. is in herstel: zii trekt naar
Doctincliem om haar doclgemiddclde wat op
te frisschcn.
V. V. O., dat zoo uit haar slof is geschoten,
kan laten zien wat zij vermag tegen Hertog
Hendrik.
Bij Wag. Boys—O. T). O. heeft de bezoeken
de club de beste kansen.
Voor dc 3c klasse speelt II. V. C. II uit te
gen Wageningcn II.
Oostelijko 2e klasse A.
goals
gesp.
gew. gel. verl. pnt. voor teg. gom.
Tubantia 5
4
1
8
15—7
1.60
P. F. C. 6
4
1
1
0
11-7
1.50
Heracles 2 5
3
1
1
7
9—3
1.40
Boto 6
3
2
1
8
9-5
1 33
Zw. Boy*' 3
0
1
4
6—3
1 38
R'gtT^Meck 5
2
2
1
6
7—1
1.20
W. V C. 5
1
o
2
4
6—7
0.80
K. H. C. 3
1
2
o
s-o
0.67
P. W. 5
1
1
3
3
6—10
0 60
Vitesse 2 7
1
2
4
4
512
0.57
Encehedó 2 4
1
3
2
4—10
0 50
U. F. C. 4
1
3
1
1 11
0.25
Stand Oostelijko
2e
klasse B.
goals
g«»p.
gew.
gel. verl. pnt. voor teg.
gera.
H. V. C. 5
4
1
9
10-3
1 80
Vitesse 7
5
2
12
18—5
1 70
Wapeningen 6
3
1
o
7
9-9
1.17
0. D. 0. 3
1
1
1
3
4—2
1.-
J1 ert. Hendrik 5
1
3
1
5
10-7
1.—
N. E. C 6
3
3
6
8—6
1.—
A. 0. 0. V. V 5
1
3
1
5
7—6
1.-
Eendracht 6
2
2
o
6
7—10
1.—
Robur et Vol. 6
1
2
3
4
8—11
0.67
V. V. 0. 5
1
1
3
3
11-11
04-0
Waren. Boys 4
2
2
2
3—6
0.50
Dootinchcm 6
1
5
2
5-24
0.33
-owa 31
IBS
VOEDZAAM
DEELIG
Finanildo! Overzicht.
Opnieuw wordt de aandacht der beurs geheel
in beslag genomen door den gang van zaken op
de wisselmarkt. Thans zijn het echter niet meer
alleen de Marken, waarop de belangstelling
zich concentreert. Hoewel men ook nu nog het
wegsterven der Duitsche valuta met angst en
vreeze gadeslaat, is het tegenwoordig het
koersverloop van den Franschcn franc, dat het
meest de aandacht trekt. Nadat de noteering in
de Jaatste maand reeds langzamerhand was in
gezakt, is in de afgeloopen week een verdere
scherpe reactie ingetreden, die in haar hevig
heid veel gelijkenis vertoont met de catastro-
nhale ontwikkeling van het Duitsche geld. Men
herinnert zich thans, dat het nog niet zoo heel
lang geleden is, n. I. niet veel langer dan drie
iaar, dat de Rijksmarlc zich op hetzelfde peil
bewoog, als thans de Fransche valuta.
Door ondervinding wijs geworden, gaat men
thans meer van redeneering uit, dat het
geld van zulk een machtig Rijk toch onmogelijk
lager dan tot een bepaald niveau zal kunnen,"
dat „wel maatregelen van regeeringswege zul
len worden genomen om een verdere daling
tegen te gaan," etc., een redenecring, die zoo
veel buitenlanders, waaronder helaas percents
gewijze de Nederlanders niet in de minderheid
waren, er toe gebracht heeft, hun goede geld
in Markbiljetten, die hoe langer hoe meer aan
waarde hebben ingeboet, om te zetten.
Met wantrouwen in het Fransche geld is dan
ook nog grooter dan dat, hetwelk men bij het
begin der Markdaling tegenover dc Duitsche
valuta koesterde, en juist dit wantrouwen d cigt
de debacle te verhaasten. Bij vorige gelegen
heden wezen wij reeds op het nauwe verband
tusschcn de Fransche en de Duitsche valuta, het
welk ontstaan is, doordien de Fransche regee
ring voor het dekken van haar oorlogslasten
is blijven rekenen op het binnenkomen der
Duitsche schadevergoeding, en niet, zooals in
Engeland, het geval is geweest, schoon schip
heeft gemaakt door het heffen van zware be
lastingen. Blijkens dezer dagen in den Fran-
schen Senaat door den rapporteur betreffende
den toestand der Staats-financiën gegeven cij
fers bedragen de verplichtingen van den Fran-
schen Staat thans in totaal 475 milliard francs,
samengesteld als volgt: publieke schuld 337
milliard francs, nie^ etaalde rente op buitcn-
landsche schuld 5 milliard; schuld, die
als vordering op Dnitschland en 15 milliard als
vordering op andere landen. Indien Dnitschland
en de andere crediteuren van Frankrijk hun
schuld dus ten volle zouden afdoen, een moge
lijkheid. die zelfs de grootste optimist thans
nauwelijks meer aanneemt, zou er nog een
nationale schuld van Frankrijk overblijven van
336 milliard francs. Nu door de verdere waarde
vermindering van het Duitsche geld de betaling
van zelf maar een gedeelte der oorlogsschat
ting in dc eerstvolgende jaren hoe langer hoe
meer problematiek is geworden, was ook dc
daling van de Fransche valuta niet langer tegen
te houden.
Ook in Fransche regeeringskringen begint
men thans wel in te zien, dat het eerste, wat
thans dient te geschieden, een stabiliseering van
de Mark moet zijn. De moeilijkheid is nu maar.
den juisten weg aan te geven, waarop deze
stabilisatie zal kunnen plaats hebben. Hoe
moeilijk het is, dezen weg te vinden, blijkt wel
eens te meer uit de besprekingen, welke in
de afgeloopen week te Berlijn tusschen ver
schillende buitenlandschc financiüele deskun
digen en de Duitsche regeering hebben plaats
gevonden. Tot een vastomlijnd plan, dat in
hoofdtrekken de mecning van alle geraadpleeg
de deskundigen weergaf, is men niet kunnen ge
raken. De experts hebben dan ook hun opvat
tingen in afzonderlijke rapporten neergelegd.
De Engelsche prof, Keynes en prof Cassel
zijn van meening, dat niets voor dc stabilisatie
van de Mark tc doen is, zoolang de kolen-
leveringen en de andere leveringen in natura
niet zijn verminderd en de kwestie der schade
vergoeding niet opgelost is, in dien zin, dat
aan Duitschland een moratorium gedurende den
tijd van twee jaar wordt toegestaan. Terecht
meent men, dat Duitschland geen buitenlandsche
leening zal kunnen verkrijgen, indien de geld
gevers geen zekerheid hebben, dat het land ge
durende een bepaalden termijn zijn inkomsten
niet geheel vöor de betaling der oorlogsschat
ting zal moeten aanwenden, zoodat voor rente
cn aflossing der leening geen voldoende midde
len zouden overblijven en deze opnieuw door
het drukken van bankbiljetten zouden moeten
worden verkregen, hetgeen nieuwe inflatie
met zich zou brengen. Daar echter de Gealli
eerden geen uitstel van betaling willen verlee-
nen, zoolang zij door dé stabilisatie van het
Duitsche geld geen zekerheid van latere beta
lingen hebben, blijft men op deze wijze in een
kringetje ronddraaien.
Een andere groep der buitenlandsche deskun
digen, waartoe ook de President der Neder-
landsche Bank behoort, heeft een voorstel uit
gewerkt, waarin positieve aanbiedingen voor 't
verstrekken van een leening voorkomen van
buitenlandsche bankiers, die aan de besprekin
gen betreffende de stabiliseering van de Mark
hebben deelgenomen. Doch ook deze aanbiedin
gen zullen slechts practisch doorvoerbaar zijn,
wanneer een moratorium inzake de oorlogs
schatting verstrekt wordt. De* nieuwe voorstellen
der Duitsche regeering, gebaseerd op de rap
porten der deskundigen, waarin dit verzoek om
een moratorium vervat zal zijn, zijn reeds aan
dc Commissie van Herstel aangeboden, nadat
de in den aanvang dezer weck ingediende voor
stellen onvoldoende waren verklaard. Of het
nieuwe schema volgens de meening van de Com-
snissie van Herstel een voldoende basis zal vor
men voor verdere besprekingen, blijft af te
wachten. Het ziet er echter naar uit, alsof men
ook thans weder niet spoedig tot een positief
resultaat zal komen, doch de zaak slepende zal
worden gehouden. Inmiddels blijft de koers van
de Mark zijn noodlottigen loop vervolgen en
wordt de toestand in Duitschland hoe langer
hoe critieker. De ontzaglijke stijging van loonen
en prijzen gaat in een versneld tempo voort.
Het indexcijfer voor de kosten van het levens
onderhoud is in een maand tijds bijna verdub
beld cn het einde dezer beweging is nog steeds
niet in zicht.
Terwijl de verdere teruggang van het Duit
sche geld op de buitenlandsche fondsenmarkten I
een d uk uitoefent, heeft hij op de beurzen in
Duitschland zelf juist een tegenovergestelde uit
werking. De „Katastrophenhausse" heeft er
thans een zoodanigen omvang aangenomen, dat
in één dag fijds verschillende koersen met tien
duizend percent en meer zijn gestegen, terwijl
voor Deutsche Kolonial-aandeelen, een z. g.
valuta-fonds, dc koersstijging in één dag ze'fs
meer dan veertig duizend percenten heeft be
dragen. Voor een goed deel is deze hausse wel
het gevolg van het feit, dat vele personen, nu
dc aankoop van buitenlandsche valuta door de
Duitsche regeering bemoeilijkt wordt, hun Mar
ken, die steeds' in waarde verminderen, omzet
ten in fondsen, aangezien daarbij de kans be
staat. dat de waardedaling van het geld althans
ten deele gecompenseerd wordt door een stij
ging in dem koers der aandeelen.
De ongunstige invloed, die de verdere dépre-
ciatie van Marken en Francs in de eerste helft
der week op de fondsenmarkten heeft uitge
oefend, we-d nog in de hand gewerkt door de
berichten betreffende nieuwe politieke verwik-
kelingcn in het Nabije Oosten. Tot de terughou
dendheid heeft voorts de onzekerheid omtrent
het resultaat van de verkiezingen in de Ver.
Staten meegewerkt. Men kon natuurlijk van te
voren wel reeds concludeeren, dat een plotse
linge omzetting der groote Republikeinsche
r.ieerderhied in de beide huizen van het Congres
geheel onmogelük was, reeds derhalve, wijl
weliswaar het Representantenhuis in zijn ge
heel aftreedt, maar daarentegen van den Senaat
slechts een derde gedeelte. De verkiezingen
voor het Huis van Afgevaardigden hebben n. I.
eens in de vier jaar plaats voor het geheele
aantal leden, dio voor den Senaat daarentegen
elke twee jaar voor een derde deel. Zelfs wan
neer louter demoeraten zouden zijn gekozen,
wat natuurlijk uitgesloten is, was derhalve een
omzetting van den Senaat thans niet mogelijk.
Wat het Huis van Afgevaardigden aangaat,
werd een omzetting hoogst onwaarschijnlijk ge
acht, aangezien hiervoor een verplaatsing van
niet minder dan 83 zetels noodzakelijk was.
De beurs was derhalve vóór de verkiezing
geneigd, het belang der stemming uitsluitend in
de vraag te zoeken, of al dnn niet een ernstige
verzwakking van de Republikeinsche meerder
heid zou p'aats vinden, en of derhalve de tegen
woordige regeering in haar verderen levensduur
zou worden gedwongen, meer rekening te hou
den met de denkbeelden barer tegenstanders.
De werkelijke uitslag blijkt intusschen een veel
grooter opschiiwing te hebben gebracht, dan al
gemeen v/as aangenomen. De Senaat, van welks
thans, in plaats van de vroegere sterke Rept*
blikeinscht meerderheid nog slechts een zee»* ge
ringe meerderheid van Rcpublikeien, ter,vïjl en
kele verkiezingsuitslagen nog onzekeï zijn.
Nu moet weliswaar onder „democratisch"
in dit verband in de Vereeitfgde Staten niet
hetzelfde worden verstaan a's in Europa. De
Amcrikaansche partijverhoudingen zijn geheel
verschillend van die, welke wij aan deze zijde
van den Oceaan kennen. Onder „democraten"
verstaat men in het Amcrikaansche politieke
leven niet een partij, die aandringt op grootere
rechten voor dc lagere volksklassen, maar een
groep, welke het beginsel van zelfregcering der
afzonderlijke staten tegenover die van het
Centraal Gezag. In plaats van „democraten"
dient men dus feitelijk te lezen „federalisten"
en in plaats van Republikeinen „centralisten."
Gedurende de laatste decenniën zijn deze gren
zen weliswaar in de pracfijk verflauwd. In elk
der beide groote partijen heeft zich zoowel een
conservatieve als een democratische vleugel
gevormd, dit laatste woord dan genomen in
den zin, dien wij er in Europa aan plegen te
hechten Meer in het bijzonder zijn het echter
enkele practische vraagstukken, welke de beide
groote partijen verdeeld houden, afgezien van
het boven bespróken algemeene verschil in
oriünteering.
Tot de voornaamste hiervan behoort dc kwes
tie der handelspolitiek. Reide partijen zijn pro
tectionistisch, de Republikeinen echter in veel
grooter mate dan de democraten. De overwin
ning der democratische partij beteekent derhalve
van practisch politiek standpunt, dat het volk
zich niet vereenigd heeft met de sterk protec
tionistische tariefwet, waarmede men het on
langs gelukkig, heeft willen maken. Of deze wet
dientengevolge spoedig in dien zin zal worden
herzien, dat de tarieven weder zullen worden
verlaagd, is natuurlijk nog onzeker, maar in elk
geval mag het na dezen uitslag der verkiezin
gen wel als zeker worden beschouwd, dat de
protectionistische vloedgolf tot staan is gebracht
en dat men op zijn minst bij dc toepassing der
nieuwe tarieven, waarbij aan de regcering groo
te bevoegdheden zijn toegekend, op een meer
gematigd optreden zal mogen rekenen, dan het
geval zou zijn geweest, indien het aantal Repu
blikeinsche mandaten een verdere versterking
had ondergaan.
R|. ml .HiHp is aange
gaan voor den w. leropbouw der ver ocste ge-led/n s'ec' een derde aflraden, is natuurlijk-
bieden 132 milliard en voor de be ng van Republikeinsch bleven, ondanks een aanmer-
specialc rekeningen 1 milliard. Hiertegenover kelijke vernv rdering van de democratische
staan slechts vorderir r. tot een bedrag van zetels. De same,-w iling van het Huis van Af-
I totaal 1~ milliard francs, waarvan 121 milliard gevaard-.gden is echter gewijzigd. Het telt
Op dc Amsterdamschc beurs heeft de geringe
lust, onder de tegenwoordige onzekere verhou
dingen nieuwe zaken te entamceren, aanvanke
lijk tot een afbrokkeling der koersen geleid,
zonder dat dc grondstemming bepaald flauw
was te noemen. In verband met het lichte her
stel, dat tegen lic-t einde der week in de buiten
landsche wisselkoersen is ingetreden, is de stem
ming later aanmerkelijk verbeterd.
Scherp gereageerd zijn aandeelen Tels cn Co'.»
Handel Mij., op de publicatie van het jaarverslag
waaruit blijkt, dat'na de noodige^afsch rij vingen,
met inbegrip van de tot Augustus 11)22 geleden
verliezen, het geheele gewone aandeelenkapitanl
ad 3 en drie kwart millioen verloren is. Het
preferente kapitaal ad 2 en een kwart millioen
is intact gebleven. In verband hiermede stelt
de directie voor, liet gewone kapitaal al te
schrijven cn in plaats van elk gewoon aandeel
een bewijs van deelgercchtigdheid uit te keeren,
dat recht geeft op een aandeel in dc winst cn
in hef»*ialdo van ccn cvcntueclc liquidatie. De
preferente aandeelen zullen dan in gewone aan
deelen worden omgezet. Het gewone kapitaal
wordt hierdoor gebracht op 10 millioen, waar
van geplpatst 2 cn een kwart millioen (dc
vroegere pref. aandeelen). Door deze groote op
offering van de zijde der gewone aandeelhou
ders zal het verlicssaldo dus geheel van de ba
lans verdwijnen. Het zal natuurlijk van den ver
deren gang van zaken afhangen of de gewone
aandeelhouders nog iets van hun in deze, eer
tijds zoo bloeiende onderneming, gestoken geld
terugzien, in den vorm van een toekomstige
uitkeering op de bewijzen van deelgerechtigd-
heid, die eerst na de nieuwe gewone aandeelen
cn de winstbewijzen in dc winst zullen deelen.
Betreffende dc verdere vooruitzichten bevat
het verslag geen nadere mededeelingen. Wel
licht, dat in de a. s. algemeene vergadering de
directie zich hieromtrent verder zal uitlaten.
Van de overige afdeelingen ging in olie-
waarden vrij veel om. Parijs treedt hier op als
verkooper, met het oog op de tengevolge van
de daling van den Franc ontstane valuta
winst. Aanvankelijk werd dit aanbod hier ter
stede goed geabsorbeerd, doch toen New York
voor dit fonds lager kwam, trad eenige reactie
in, mede op nieuwe berichten uit Mexico, waar
door de aanvankelijke mededeclingeii betreffen
de de vermindering der petroleiim-produetie
tengevolge van het verzouten der bronnen be
vestigd worden. Blijkens een verklaring van
een vertegenwoordiger der tot de Standard Oil-
groep behoorende Mexican Petroleum Comp
heeft het zoute water de gemiddelde dagelijkschc
productie in de Toteco-vcklen van -150 000 va
ten per dag in Februari j. 1. teruggebracht tol
65.000 per dag. Door deze daling der prodtic
tic wordt ook de Mexican Eagle, de grootste-
Mexicaansche ondermaatschappij der Konink
lijke, die in Toteco uitgestrekte terreinen ex
ploiteert gevoelig getroffen. Tegen het einde
der week trad voor Koninklijke een vrij krach
tig herstel in, op geruchten betreffende de uit
keering van het gewone interim-dividend in
cash, welke geruchten op zijn minst zeer voor
barig schijnen.
Culturen hielden zich goed, in verband met
nieuwe verkoopen door de V. f. S. P., en de
vaste stemming voor Cuba-suiker te New York.
Rubberwaarden zijn slechts weinig veranderd.
De prijs voor het product te Londen is tot iets
beneden de shilling teruggeloopen, doch ook
het tegenwoordige niveau is nog bevredigend.
Het plan tot beperking der rubberproductie
door middel van uitvoerrechten iis thans behal
ve in dc Maleische Staten thans ook in Ceylon
en de Straits Settlements aangenomen en op
1 November in werking getreden. Verwacln
wordt, dat de Engelsche producenten in Ned
Indie zich vrijwillig bij de Engelsche regeling
zullen aansluiten. De groote Engelsche rubber
fabriek Harrisons en Crossfield, die eigen rub
berplrmtages op Java bezit, heeft reeds tot eei
vrijwillige beperking van 25 besloten. De
meeste Nedériand.rohe ondernemingen wenschen
zich echter niet tot een inkrimping der produc
tie te verplichten. Van de tot stand gekomen
regeling zullen zij dus alleen de voor- en niet
de nadeden, bestaande in duurdere kostprijzen
en kleinere opbrengst, plukken.
De fluctuaties welke in de boven besproken
afdeelingen, evenals in andere hoeken in de
;eloopen week plaats vonden, komen in de
volgende koersiijst tot uiting:
