AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
i JURO
BEliUlü G GG83 HU,
OEÜDE BLAD.
PLANTENBOTER
BINNENLAND.
VOEDZAAM
2ie Jaargang
No. 926
Zaterdag
25 November 1922
De „Pallas Athene'^gedachte.
Wu de Nederlandsche regeering door het
verleenen van de vergunning om af te wij
ken van. bij de wet erkende, leerplannen
aan „Kallas Athene" gelegenheid laat hare
plannet: practi ch uit te voeren, heeft het
Nederl. Genootschap voor Opvoeding en
Onderwijs „Pallas Athene" gemeend aan
veler wensch te moeten voldoen door hare
leidende gedachte nader te omschrijven, de
gedachte, die ten grondslag zal liggen aan
het Opvoedings-instituut, waarvoor de plan
nen bij de Nederlandsche Afdeeling dei-
Internationale Stichting P. A. in werking
zijn. Sinds de oprichting dezer stichting
zijn alle „Pallas Athene"-werkers elkaar
zóóveel nader gekomen dat er nu door in-
nerlljken groei en onderlinge samenwerking
een eenheid van denken en streven is ont
staan, die men terecht de „Pallas Athene"-
gedachte kan noemen, de gedachte n.l. dat
het menschdom moet komen tot voller men-
schelijkheid, dat de nieuwe inensch zich
geestelijk bewust moet worden.
Dit is wat anders dan de „bewustwording
der individualiteit", die de Renaissance in
luidde. In de Middeleeuwen was de mensch,
zeer in 't algemeen gesproken, een groepe-
üng; hij ging op in de massa; het enkele
menschenleven had geen waarde. Toen
kwam de Renaissance, die den mensch zich
opnieuw van zijn eigenwaarde bewust deed
worden, van zijn individualiteit. Nu echter
Is het tijd voor den volgenden stap, nu
moet de mensch zich geestelijk bewust wor
den, bewust van zijn samenhang met het
v.ereldgelicel, niet om er zich in te ver
liezen, zooals de Middeleeuwer in de mas
sa, maar om er zich in te weten opge
nomen, bewust van zijn innerlijke waarde,
sindsdien evenwel beter begrepen. Door de
persoonlijkheid, die hij zich door al die
eeuwen heen moet hebben verworven, kan
hij nu de stem van zijn hooger, zijn ware
zelf doen klinken, een stem, die hij reeds in
de stilte van zijn gemoed heeft gehoord.
Hiermee nu is niet gezegd, dat er
vroeger geen „persoonlijkheden" in dezen
zin waren. Voorbeelden uit oude, verre be
schavingen te noemen zou overbodig zijn.
Genoeg zij het te herinneren aan de groote
figuren uit het oude Hellas, waarheen de
naam „Pallas Athene" ons terugvoert. In
het Athene der 4e eeuw v. Chr. was op
voeding: opvoeding van 4en mensch, van
's menschen inborst, van den staatsburger;
aankwecken van eigenschappen reeds met
-den volksaanleg gegeven.
Deze voorden nu onderschrijft de boven
genoemde stichting „Pallas Athene" ook,
en, om een levende bron voor de geheelc
onderwijswereld te worden, stelt zij als
middel om haar leidende gedachte te verwe
zenlijken: zelfwerkzaamheid in ware Broe
derschap, d.i. de weg der zei (-verwerkelij
king. Op werk moet hier de klemtoon val
len; en daarom zal in de P. A.-scholen het
zwaartepunt de arbeid zijn, in welken vorm
ook, waaraan de mensch zich met geheel
zijn wezen moet geven. In een specialen
vorm gedacht, kan die activiteit ook in
waarts gekeerd zijn; in den zin bijv. van
Maeterlinck's bekend gezegde: Agir, c'est
aussi écouter, se recueillir, se taire. Maar
in welken zin dan ook, altijd als dienst, als
toewijding. De nieuwe mensch werkt be
wust, uit vrijen wil (als gevolg van inzicht),
mee aan het Ware door „maat in alles"
te houden, aan het Schoone door zijn ar
beid aan de gemeenschap te geven, en aan
het Goede door zichzelf en anderen te lee-
ren begrijpen. Daartoe zal hij komen door
zelf-opvoeding. Jonge menschen moeten
niet „worden" opgevoed, ze moeten leeren
zichzelf op te voeden. En daarvoor geeft de
opvoeder het voorbeeld. Want nooit is de
mensch „klaar"; elke dag, elk uur dat hij
leeft, kan hem, jong of oud, meer geestelijk
bewustzijn brengen, d.i. hem inniger doen
gevoelen, helderder doen beseffen, intenser
doen weten, dat alles met alles verband
houdt, dat de groote samenhang in het we
reldgeheel is de cosmische Liefde, Liefde,
want: aantrekkingskracht, van het stand
punt van den mensch uil bezien; doch in
hoogste instantie: scheppingskracht, want:
vereeniging in den geest.
Haar heilige vonk ligt in alles en allen;
net komt er maar op aan die te ontdekken
Aardsche, natuurlijke liefde is er een, nog
oiet tot ons geestelijk bewustzijn geraakte,
afspiegeling van. Door zelfkennis echter
,<an men deze louteren tot geestelijke liefde,
die den mensch weer helpt boven zijn na
tuurlijke impulsen eji aandriften uit te ko
nen, hem innerlijk evAiwicht geeft en hem
ten slotte zal leeren te leven van uit zijn
diepste zelf, in blijde overgave aan het
Wereld-Zelf. Zoo komt hij dan tot innerlijk
weten; maar niet dan na offering van den
geheelen mensch aan het beginsel der
Liefde.
Zichzelf verliezen is zichzelf vinden, leert
ook „Pallas Athene". En alle onderwijs
moet dientbaar gemaakt worden aan het
begrijpen van dit beginsel. Of het onderwijs
nu aan kleine of aan groote kinderen wordt
gegeven, of het geschiedenis, teekenen, let
terkunde of wat ook zij, nooit-mag het
om het vak zelf worden onderwezen, maar
altijd met het onuitgesproken doel als ach
tergrond: opvoedende factor te zijn in het
leven van den jongen mensch, wiens leven
niet door den opvoeder, maar slechts door
Evenals het „ken u zelf", een zin
spreuk van den tempel te Delphi. Zoo heeft
ook John Galsworthy zoo juist opgemerkt:
the more perfect the proportion, the greater
the truth.
hem zelf alleen aan banden kan (en moetj
worden gelegd, banden, die hij in ge
hoorzaamheid moet leeren te aanvaarden,
eerst als gehoorzaamheid aan anderen, la
ter aan zichzelf, banden, die zijn steeds
groeiend inzicht hem zal doen beseffen
noodig te zijn tot het bewaren van de rich
ting in zijn levensproces, hoe uiteenloopenid
die richting bij ieder afzonderlijk ook zij.
Hiermee is verklaard het standpunt van
geestelijke vrijheid, waarop „Pallas Athe
ne" staat en wat haar tot zinspreuk deed
kiezen het Apollinisch devies „Ken U Zelf",
dat de godheid den menschen als 't ware
bij de geboorte meegaf, door hen allen ver
schillend te „scheppen" naar aanleg, aard
en vermogens, doch gelijk, door Zelf de
grond van hun grond te zijn. Zoo slaat het
„Ken U Zelf' evenzeer op den opvoedeling
als op den opvoeder. Niet één bepaalde
richting komt in „Pallas Athene" tot uiting,
doch alle elementen in het levensproces
komen er tot hun recht. En, evenals deze
elementen in het menschenleven één orga
nisch geheel vormen, zoo staat „Pallas
Athene" ook ale riclflingen voor, niet los
van elkaar, doch in organisch verband.
En dan worden onder „alle richtingen"
niet slechts de moderne verstaan, al werd
er boven gesproken van den „nieuwen"
mensch, maar wordt evengoed aandacht ge
schonken, aan vroegere pogingen op huma-
nitairen grondslag, waardoor de mensch
trachtte zijn leven te leven van uit liet
eeuwigheidsbeginsel. „Dans la philosophic
de l'éducation, comme en toute chose, nc
séparons pas l'esprit de tradition et l'esprit
de progrès", merkt Compayré terecht op.
Zoo vindt men dan ook in „Pallas Athene"
de verschillende stroomingen van alle tijden
weerspiegeld: de geestelijke vrijheid van een
Montessori zoowel als van een Francis Ba
con; de zelfwerkzaamheid van een Fröbel
eerst, een Dewey later; de zedeLijke richting
en naastenliefde op internationalen grond
slag van de „Moral Education League"
zoowel de toewijding cn ernst voorgestaan
door een Gunning in onze dagen of een Co-
menius voqrhcen; de „joy of education", de
geestelijke vreugde van Ligthart of van de
New Teaching nu, zoowel als van Pesta-
lozzi toen; de kinderkennis van een Francke
zoowel als de paedologie der nieuwere ziel
kunde. Kortom, „Pallas Athene" wil, op op
voedkundig gebied, streven naar wat Chris
tus bedoelde, toen hij de woorden sprak:
„Ik ben niet gekomen om de vyct te ont
binden, maar te vervullen."
En, zooals bijv. Montessori haar ge
dachte-gebouw optrok van de steenen, door
hare voorgangers aangedragen, en deze zoo
tot een nieuw geheel vcreenigde; of zooals
Pestalozzi in zijn tijd de synthese was van
al degenen, die ook hadden ingezien, dat
opvoeding een zaak is van sociaal belang,
zoo is „Pallas Athene" weer een diepere
samenvatting van deze allen, een Synthese
in den waren zin van het woord, gebouwd
op een inzicht in de geheele samenstelling
van den mensch, zoodat diens physieke,
emotioneele, intellectueele, moreele én gees
telijke kant tot ontwikkeling kan worden
gebracht.
De „Pallas Afhene"-gedachte is dus al
lerminst een stelsel, inaar een levens-'
gedachte, die ons uiterlijk bestaan zoodanig
moet beheerschen, dat wij in daden, gevoe
lens en gedachten toonen te kunnen leven
direct van uit onzen diepsten grond, cfle
ook de Wereld-Grond is, het einddoel en de
reden van ons bestaan. Dat pad van zelf
verwerkelijking, waarlangs „Pallas Athene"
den mensch bewust wil leiden, loopt van
lichamelijke beheersching, over die van ge
voel en verstand, en over begrip en aan
schouwing van den Wereld-Geest naar de
godsverwezenlijking, die, zij het niet bereik
baar, zich toch al van den beginne af op
het pad doet gelden als offering, d. i. on
zelfzuchtige liefde in eiken vorm.
G. TE WINKEL.
H. ELZE^AAR
Langestr. 84 Tel. 328 Amersfoort
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Advertentie-Bureau
Brlevsn alt da Hetstad.
In de laatste jaren, mede onder den druk der
crisitjjden heeft men zich wel genoodzaakt-ge
zien nieuwe belastingen uit te vinden. Inder
daad, het woord uitvinden is hier niet verkeerd
gebruikt, 'want men kan met eenige bewonde
ring opzien tegen hetgeen op fiscaal gebied is
bedacht. Waarlijk zijn het uitvindingen, mis
schien wel het resultaat van langdurig zoeken
en probeeren. We noemen bijvoorbeeld de in
stelling van het handelsregister dat dienst moet
doen als bron van inkomsten voor de Kamer
van Koophandel. Heeft iemand ooit om dat re
gister gevraagd? O, natuurlijk zoo gek is iets
niet of er is wel iemand te vinden die er voor
deel bij heeft of er een groot belang in ziet.
Maar dat zegt niets. Veel gewichtiger is het
dat een verpliohting wordt opgelegd met de
fededeeling dat die in het eigenbelang van den
man is en dat die ;;ian zelf het tegendeel meent.
We vernamen dat sommige handelslieden uit
drukkelijk verzochten niet te worden ingeschre
ven in het handelsregister, hoewel ze verplicht
blijven te betalen.
Een tweede fiscaal monstrum is de zakelijke
bedrijfsbelasting. In welk geniaal brein deze
belasting is uitgevonden, zullen we maar niet
nagaan. Zulke genieën verdienen een monument.
Hebt ge negen arbeiders in dienst, dan be
taalt ge niets, hebt ge er tien dan moet ge een
bepaald bedrag per arbeider in de gemeente
lijke schatkist storten. Waarom? Geen enkele
plausibele reden is ooit voor zoo iets opgegeven.
Bestaat er een rechtstreeksch verband tussehen
de opbrengst van een bedrijf en het aantal ar
beiders? Heelemaal niet. Is er ergens een mar
kant verschil tussehen een bedrijf van negen en
één van tien arbeiders? Ook al niet. hoeveel man van de politic kon zwemmen. Het
Wil men de ware grondgedaohtë van een be-bleek te zijn 5 pet. Juist voor den Haag met zijn
lasting als deze weten dan wijzen we op het grachten en zijn zee is het noodig dat de politie
telkens voorkomende verschijnsel dat men tracht goed kan zwemmen. Bovendien is zwemmen de
op groote uitgaven een kleine belasting te leggen eenigste sport die nuttig en goed is. We verheu-
zoodat deze in vergelijking met dat bedrag niets gen ons daarom zeer over dit nieuwe initiatief
te beduiden heeft. Het hoogste bedrag dat aan waardoor alle inspecteurs en agenten op den
zakelijke bedrijfsbelasting voor één arbeiders be-duur zwemmers zullen- worden. In de laatste
taald moet worden is 12 gld. per jaar. Op een jaren is de beoefening van het zwemmen in den
loon van 1500 gld. maakt dit niet veel uit, maar Haag enorm toegenomen o. a. ten gevolge van
voor den patroon is een vijf en twintig maal dat de opening van een eersterangs zwem- en bad-
bedrag wel een bedragje geworden. Maar zelfs inrichting en tengevolge van de opleving van het
al is dit niet zoo, dan nog: waarom verhoogt
men zijn belasting niet in plaats van een nieuwe
belasting te koppelen aan een bepaald deel van
zijn bedrijf.
Het dwaze systeem dat altijd weer de klein
tjes ontzien moeten worden, heeft geleid tot het
bepalen van den aanvang der belasting bij tien
arbeiders. Maar ook ditmaal is dit een fout.
Een zaak met negen arbeiders kan schatten op
leveren, een onderneming met negentig liggen
zieltogen. Neem de Nederlandsche Spoorwegen,
wier uitgaven voor 90 pet. Joonsuitgaven zijn.
Het aantal in dienst zjjjide arbeiders loopt in
de duizenden. En de winst? We weten het allen
hoe veel er te kort is. Zal toch op dit bedrijf
de zakelijke bedrijfsbelasting gaan drukken.
Aan het bezwaar dat bij den lOen arbeider
plotseling voor 10 betaald moet worden, terwijl
de eerste negen vrij uitgaan, tracht men in den
Haag te gemoet te komen. Tien arbeiders zullen
nu tien maal wtee gulden, elf, elf maal drie gul
den enz. kosten totdat bij twintig het maximum
is bereikt van twintig maal twaalf gulden. De
twintigste arbeiders kost dus 31 gulden aan be
lasting. Het systeem is verre van fraai en eenige
redelijke gr idslag is daarvoor niet aan te wij
zen. Het is het dood-eenvoudige pluk-maar-
raak-systeem.
De derde belasting die altijd weer groote on-
eenigheid geeft, is die op de openbare verma
kelijkheden. Op den duur zal men het monster
van een belasting ook moeten opgeven, want
ook hier is het niets dan willekeur wat het mo
tief is. De bruto-inkomsten zijn nimmer een
maatstaf voor een bedrijf en zelden is dit min
der het geval dan bij een schouwburg-exploita
tie waar de uitgaven niet aan een grondstof of
aan werkkrachten zijn verbonden. Heel andere
factoren beheerschen dit „bedrijf" en het is dus
de grootst mogelijke fout om een belasting daar
op te leggen op de bruto-inkomsten, die niéts
zeggen voor de beteekenis van de onderneming.
Zelfs de belasting op de bioscopen is gansch
willekeurig en gaat ook uit van de gedachte, dat
er geld wordt uitgegeven en men dus wel iets
meer lean vragen van degenen die tóch bezig zijn
geld uit te geven voor hun plezier. Op dezen
weg voortgaande kan men nog heel wat belas
ting invoeren. Waarom heft men 's Zondags
geen belasting op het wandelen of op het tram
verkeer, dat immers uitsluitend voor genoegen
dient Als het er maar om gaat zal het altijd
gemakkelijk 2ijn allerlei bronnen aan te boren
voor belastingen, wanneer men niet meer let op
de rechtvaardigheid en de billijkheid.
In de begrooting voor onderwijs vonden we
ditmaal voor het eerst een wensch uitgesproken,
dien we gaarne ondersteunen. Doze betrpft de
toelating van kinderen tot de Gevangenpoort.
Het denkbeeld wordt aan de hand gedaan om
een entrée te heffen zoodat kinderen niet in
massa's meer in deze griezelige inrichting zul
len komen. Wij zouden nog wel verder willen
gaan en willen voorstellen dat de toegang voor
kinderen beneden zestien jaar werd verboden,
leder jahr komen lange stoeten kinderen in den
Haag en een stereotiep bezoek is altijd voor
deze inrichting. Waarom men dit doet en welk
paedagogisch heil men daarin ziet, is ons niet
duidelijk. Zijn wij wel ingelicht dan .gaan de
Haagsche scholen nimmer naar deze afgrijse
lijke instelling toe. De minister moge dus eens
overwegen of het niet gewensoht is een verbod
voor toegang van kinderen uit te vaardigen.
Als biznderheid vermelden wij ditmaal dat
thans met groot elan gestreefd wordt naar het
bevorderen der zwemkunst onder de politie. Dit
lijkt een niet zoo heel erg wereldschokkend feit.
j Het is toch van veel gewicht. Een paar jaar ge-
leden werd een enguete gehouden om te weten
vrije strandleven.
Gelukkig stellen de Haagsche autoriteiten
uitermate veel belang in de bevordering der
zwem-kunst en zij helpen daaraan gaarne mede.
Uit de Pers.
DE ZEDELIJKE KRACHT VAN LEGER EN
VLOOT.
Wat de (c. h.) Nederlander in verschil
lende beschouwingen ovór het legei-vraagstuk
treft, is dat h. i. te geringe plaats wordt inge
ruimd aan het geen he{ blad toeschijnt een der
hoofdvragen te zijn bij elke defensie-beschou
wing n.l. deze vraaghoe versterken wij de
zedelijke kracht van leger en vloot
Er schijnt niets zoo moeilijk te zijn, als in
defensiezaken het juiste woord te spreken.
Te verwonderen is dit niet. Elke Minister
van Oorlog of Marine elke chef van den
Generalcn Staf of den Marinestaf weet
slechts één ding zeker: dat hij met be
perkte middelen zal moeten werken
voorts is alles onzeker. In het bizonder
is onzeker, en dat is wel de meest ernstige
moeilijkheden, da laak, waavoor Leger en
.Vloot gesteld zullen worden.
Degeen, die leiding geven moet, onder
stelt zeker samenstel van gebeurtenissen,
waartegen hij afwerende maatregelen moet
nemen. Een aanvoerder, die aanvallend wil
optreden, gelijk steeds de lactiek wus van
den Diritschen Generolen Staf, kon zijne le-
gerinrichting geheel doen beantwoorden aan
zijn aanvalsplan. Slaügt hij er in aanvaller
te blijven, zoo is zijn kans om te
winnen groot. Wordt hij echter gedwongen
tot verdedigend opereeren, dan wordt zijn
positie dadelijk moeilijk. Het lot van het
Duitsche leger in den laatsten grooten oor
log demonstreerde deze moeilijkheid wel
zeer sprekend.
Een Rijk als Nederland, dat elke gedachte
van aanval principieel verwerpt, maar zijn
beste krachten wil geven tot taaie verdedi
ging van den nationalen bodem, verkeert
omtrent zijne defensie steeds in.deze moei
lijkheid omdat nooit iemand vooraf met
zekerheid kan zeggen waor het gevaar het
meest zal dreigen en van welken omvang
dat gevaar zijn zal.
Ieder b.v., die de jongste gebeurtenissen
volgt in Engeland, Frankrijk, België en de
Rijnprovincie^ gevoelt dot er ook voor Ne
derland gevaar dreigt. Maor van die allen
is er niet één, die nauwkeurig aard en be
teekenis van het dreigend gevaar kan om
schrijven.
Het is mede deze onzekerheid, die de on
derscheiden deskundigen onderling zóó af
wijkenden blik doet'werpen op hetgeen noo
dig is voor de defensie.
Muor écn ding staat voor allen vast
en rrtisschien juist, omdat het zoo vast staat,
wordt er te weinig aandacht aan gewijd
écn der hoofzaken voor de defensie is,
dat Leger en Vloot dat zijn de men
schen, die het leger vormen en de vloot be
mannen zelf geloof hebben in hunno
roeping.
De zedelijke kracht van het leger en vloot,
het moreel van den troep, de
eigenlijke waarde van de gansche defen
sie, hangt daarvan af, of de menschen, die
het verdedigend werk zullen doen, geloo-
ven in de schoonheid d.i. in de noodza
kelijkheid en dc mogelijkheid van hunne
taak.
Die gelooft verzet bergen. Een leger, dot
gelooft, redt het vaderland. Een vloot,
die g e lo of t doet wonderen.
Daarom is het zoo gevaarlijk in het open
baar over allerlei onderdeden der defensie
te kibbelen. De één twijfelt aan de juistheid
van dit onderdeel, de tweede aon de doel
matigheid van het andere deel, een derde
werpt weder andere onzekerheden' op.
Nog noodlottiger is het wanneer tegen
strijdig© bevelen van verantwoordelijke
personen* onzekerheid en wantrouwen wek
ken.
Het oude spreekwoord„ordre con-
tro-ovdre désordro" beval' zoo veel
2cggcnde waarheid.
Als de verantwoordelijke mannen had
den kunnen peilen het kwaad, aon h e t
moreel onzor Maïine gedaan
door het onverwacht bevel tot t h u i s b 1 ij-
ven van het moederschip P e l i ka a n, ter
wijl dit schip tot uitvaren gereed
lag zij hadden zich nog wel tien molen
bedacht eer zij dit bevel lieten uitgaan. Een
zoodnnig-misplaatsto zuinigheid kost'
schatten.
Daarom is het bedenkelijk als bekwame
mannen zoo lichtelijk in den mond nemen
de woorden „dit kan niet cn dat goat
niet."
Een waarachtig gelooviiro bewaort zijn
zielestrijd voor de binnenkamer. Aan dc
wereld toont hij alleen zijn overwinning.
Elk ernstig man, door ecnig ambt mede'
verantwoordelijk voor onze nationale ver-j
dediging in Moederland cn Koloniën, br—
woro zijn onderzoek cn overweging voor het
studeervertrek. Aan de wereld toone hij al
leen zijn overwinning I Dit i-s do onafwijs
bare voorwaarde voor de bewaring der
zedelijke kracht van Leger en Vloot.
MR] S. VAN HOUTEN OVER DE A.S.
ST ATEN -VERKIEZIN GEN.
De jongste Staatkundige Brief van mr. S.
van Houten is gewijd nnn de o.s. verkiezingen
voor de Provinciale Stalen.
Tot dusver is er geen blijk, schrijf mr. Vnn
Houten, dot de Vrijheidsbond duidelijk cn
krachtig voor een liberaal program gaat Strij
den cn schijnt dus candidaatstelling van libera
len naast die van den Vrijheidsbond geboden.
Na »*ogeguan te hebben, hoe zijn pogingen
bij de .Kamerverkiezingen om alle liberalen op
een lijst te vcreenigen, zijn uitgeloopeh op het
verkrijgen van één Kamerzetel/ maont schr. de
libpralen aon om bij de verkiezingen voor de
Provinciale Stoten eendrachtig op te treden.
En 't is dunkt mij duidelijk, aldus mr. Van
Houten, dat zij de oorzaak der tweedracht moet
vermijden, die gelegen is in de wet zelve door
de toekenning der mandaten zoo goed als ge
heel van do ploatsi g op de lijst afhankelijk
to maken.
Dit kon geschieden door aanneming van het
door het comité-Van Houten gevolgde stelsel
Van toekenning der mandaten, mits er iemand
aan het hoofd der lijst wordt geplaatst, die in
geen geval een mandaat aanvaardt. Immers zou
anders bij olphubetische plaatsing op de lijst
het voordeel, dientengevolge aon het hoofd der
lijst te komen, te groot zijn, daar vele kiezers,
die geen persoonlijke voorkeur hebben, gewoon
zijn den eersten candidaat te stemmen. Ov< r
die eerste plaats doet men althans beter in een
bijeenkomst der candidaten bij stemming te be
slissen en over de andere plaatsen bij loting.
met verrassende resultaten voor alle onder
staande ziekton, nieuwe cn oude, zelfs onge
neeslijk verklaarde. Voor elke ziekte vor-
schillend middel.
Suikerziekte. - Onmacht, - Bloedarmoede,
Eiwitziekte, - Nierontstcking, - Asthma, -
Hoost, - Bronchitis. - Huidziekten (huiduit
slag. huidvin, eczeem, jeuk, puistjes, enz.
onverschillig waar: baard, hoofdhaar, anus,
enz.) - Rheipnatiek. - Jicht, - Zenuwpijn, -
Verkalking der bloedvaten, - Aambeien.
Constipatie - Alle ziekten der urinewegen,
blaas en speciale organen der vrouw, (ont
steking, pijnen, verschillende vloeiingen, ge
heime ziekten, vernauwing, ontsteking van
den voorstandsklier, badwateren op ellcen
leeftijd, aandrang tot dikwijls urineeren.
Zelfs indien gij alle vertrouwen in cïc ge
neesmiddelen verloren licht, aarzelt dan toch
niet om bij M. SNABILLE, Groote Markt 7.
Rotterdam, aan te vragen een der gratis
brochures No. 12 omtrent de producten van
Dr. DAMMAN, specialist voor kruiden be
handeling, benevens de bewijzen van gene
zing. Verzoeke duidelijk op tc geven voor
welke ziekte. 31
Tot dQ Statenverkiezingen komende bepleit
mr. Van Houten een proefneming op kleinere
school met het stelsel, dat hij voor de verkie
zingen voor de Tweede Kamer heeft ontwor
pen en hij schetst daarvan de werking aan de
hond van een voorbeeld.
Ook de toekenning der plaatsen enkel naar
het persoonlijk verkregen aantal stemmen, zoo
als door het comité-Van Houten dezen zomer
werd aangenomen, werkt, schrijft de heer Van
Houten, echter onbillijk, waar het een groote
lijst geldt, van welke verwacht wordt dat een
aantal plaatsen zal worden toegewezen.
Voor de beoogde proefneming bestaat, be
sluit schr., bij het lijnenstelsel een groot be
zwaar, det weggenomen is wanneer men weder
met door een bepaald getal kiezers gestelde in-
dividueele candidaten te doen heeft, n.l. de ge
woonte van velen om tc stemmen op het hoofd
der lijst.
Bij aanneming van het hierboven aangewezen
middel, n.l. plaatsing aon het hoofd dor lijst
van iemand die, bedankt, kar» het bezwaar wor
den opgeheven door diens stemmen gelijkelijk
te verdeel en over de ovorige candidaten.
Berichten,
DE RIJKSMIDDELEN.
Blijkens het overzicht van de opbiengs' der
middelen in hoofdsom en opcenten over de nf-
geloopen maand wijst dit een belangrijke ver
meerdering van het totaal-generaal aan, or wel
van 36,836,811 gld. in het v. j. tot 47,806,721
gld. in October 1922. Deze toename beloopt dev-
halve rond II millioen gld., welk ongetwijfeld
verheugend accres nochtans niet aan een ver
betering van den economischen toestand te dan
ken is, ook al mag in de afgeloopen maand op
enkele gebieden van nijverheid en handel cervige
