AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
oeüde blad.
bïn n e n land?"
21e Jaargang
No. 154
Zaterdag
30 December 1922
NecroBogie 1922.
In het jaar 1922 overleden cle volgende vor
stelijke personen en staatshoofden r
Raden Adipati Sasraningrat, regent van Mad-
jalengka.
Paus Benedictus XV.
Prins Yómagata, Japansch maarschalk.
Groothertogin Anastasia van Mecklenburg-
Schwerin.
Ex-keizer Karl van Habsburg.
Groothertogin Marie van Mecklenburg-
Sch v/erin.
Prins Leopold van Battenberg (lord Mount-
batten).
Albert Honorc Charles, Vorst van Monaco.
Sidi Mohammed En Nasser, Bey van Tunis.
Arthur Griffith, Piesident van den Zuid-Icr-
schen Vrijstaat.
Michael Coelius, waarnemend Piesident Z.-I.
Vrijstaat.
Pierre Graaf D'Eu, pretendent van den Fran-
schen Troon.
Prinses Helena Frederika Augustina van Wal
deck Pyrmbnt, Hertogin van Albany.
Maharadjah Pcrtab Singh, regent van Jodphur.
Prof. Gabriel Naroctowitsj, President der Pool-
sche republiek.
In het Buitéhland overleden
Sir Thomas Sutherland, stichter der P. O.
Shipping Co.
Wilhelm Voigt, ,,de kapitein von Köpéniclc"
Prof. Berihold Seebrück, Sanskritoloog te
Jena.
Prins Sjinogobu Okuma, lid van de Japan-
sche Genro, meermalen minister, stichter van de
progressieve partij.
Baron Tukayasu Mitsui, Japansch groothan
delaar.
T. Mattisson, poolvorscher.
Professor Arthur Nikisch, componist.
Sir W. Miam Christie, astronoom.
Ernest Shackleton, Poolreiziger.
Christiaon de Wet, Boerengeneraal.
Frederik Bajer, Dcensch schrijver en pacifict.
Sir Francis Henry Barker, directeur Vickers
Ltd.
Sir Alfred Bird, lid Engelsch Lagerhuis.
Kardinaal Marini.
Conrad Housmann, Duitsch Rijksdaglid.
Achpned Bey, Minister van Binnenlandsehe
Zaken Albanië.
Ritavuori, Minister van Binnenlandsehe Za
ken Finland.
Thoivald Lammers, Noorsch zanger.
Pierre Gauthier, uitvinder van het rijwiel.
Paul Mounet, Frensch acteur.
Dr. Fischer, Deensch Röntgenspecialiteit.
Alex. Duval, bekend Parijsch restauranthouder.
Samuel Murray, directeur London Joint Bank.
R. Mo.nnesmann, Duitsch Groot-industrieel.
Leon Lc-vasseur, promotor van het vliegwezen
in Frankrijk.
Prof. H. Hilaire, zoöloog Dorpat (hongerdood).
M. P. A. Denys Cochin, Fransch staatsman.
Prof. Alfred Blaschko, dermatoloog Berlijn.
Charles Woeste, Belgisch Minister van Staat.
Frederic de Filliers, tekend Engelsch oorlogs
correspondent.
Generaal Erich von Falkenhayn, oud-chef
Gen. Staf van het Duitsche leger.
Sir Ross Smith, vlieger van Engeland naar
Australië.
Lady Georgina Bruhanan, „moeder der Rus
sische vluchtelingen,"
Paul Deschanel, oud-president der Fransche
Republiek.
Prof. Sigismund Nagy, Hongaarsch vertaler
van Beets, Vondel, e. a.
Alfred Age, oud-Deensch Minister van Land
bouw.
Frederick van Rcnselaer (alias Nick Carter).
John H. Patterson, directeur National Cash
Register Cy.
Ernest Solvay, soda-fabrikant.
De Belgische Carnegie.
Dr. Wigdor Kapp, leider der Kapp Putsch.
Take Jonescu, Rumeensch premier.
Sir Henry Wilson, maarschalk van het Brit-
sche Rijk.
Graaf Georg v. Hülsen Haseler, generaal-
intendont Hoftheater te Berlijn.
Dr. Walter Rathenau, Duitsch Minister van
Buitenlandsche Zaken.
Lullier, prefect van politie te Parijs.
H. S. J. Maas, consul-generaal van Nederland
te Londen.
Prof. Edmund Weil, bacteriolcog-seroloog te
Praag.
Dzjemal Pasja, oud-Turksch legeraanvoerder.
Alexander Graham Bell, uitvinder telefoon.
Mina Cauer, leidster Duitsche vroiiwefibewc-
Hadjanestis, Grieksch Generaal.
Goudas, Grieksch admiraal.
John Nanamaker, „vader der warenhuizen."
gnng.
Lord Northcliffe (Alfred Charles William
Harmsworth), Engelsch courantenmagnaat.
Prof. Ernest Lavisse, Fransch geschiedschrij
ver.
Dr. Ernst Dryander, opper-hofprediker te
Berlijn.
Dr. Wilhelm Bode, Duitsch kunstkenner.
Hugo Verliest, Belgisch letterkundige.
Bernard Vaughan, bekend Roomsch-Katho-
liek geestelijke in Engeland.
Alfred Capus, hoofdredacteur van de Figaro.
Thomas Nelson Page, oud-Amerikaansch ge
zant in Italië, bekend schrijver.
Sidorey Baron Sonnino, Italiaansch oud-pre
mier.
Goenaris, Theotokis, Baltharis, Protopapada-
kis, Stratos, Grieksche oud-ministers.
In het Binnenland overleden
Mr. H. Binnerts, lid der Eerste Kamer.
Prof. A. D. F. W. Lichtenbclt, hooglecraar to
Delft.
Di. H. Bax, predikant te Hypolilushocf.
G. H. Lcffers, inspecteur scheepvaart.
J. G. G. Oudegeest, adj.-commies Dept. var»
Oorlog.
J. N. C. Wolterbcek, gep. majoor der grena
diers.
J.- C. Vorster, oud-dir. van Posterijen.
J. Bodaan, oud-hoofdinspecteur Gem. Bouw
en Woningtoezicht.
Rector j. J. Hageraats, oud-professor Semi
narie Hagevcld.
C. J. Schouten, gep. dir. off. v. gez. Te kl.
A. Baron v. Haersolte van den Doorn, oud
hoofdredacteur Van het vroeger Dagblad van
Z.Holland.
Dr. J. J. Ott de Vries, landbonwkundigc.
E .D. H. Mac Leod, gep. gen. maj.
F„ A. v. Braam Houckgeest, gep. gen. maj.
Ds. J. J. v. Noort, predikant te Amsterdam.
Ds. A. Voorhoeve, predikant te Amsterdam.
J. Stegeman (Slaphorster Boertje).
A. v. d. Schuyt, industrieel.
G. P. Bouten, gep. maj. art.
L. G. de Val Sr., gep. hoofd-ing. bij B. O. W
in Indie.
Mr. J. Reyncn, pres. der rechtbank te Maas
tricht.
W. A. M. Piepers, oud-hoofdingenieur van hot
Stoomwezen.
Dr. H. J. M. Schoo, bekend malarioloog.
A. G. Boissevein, dircctcur-hocfredacteur
Alg. Handelsblad.
Mr. B. H. Pekelharing, cud-hoogl. Techn.
Hoogeschool.
A. H. J. H. Michiels van Kessenich, lid dcr
Eerste Kamer.
W. P. Stutterhcim, gep. gen. moj.
Dr. L. H. Dominicus van den Busschc, gep.
dir. off. v. gez. Te kl.
Prof. dr. J. Cardinaal hoogl. te Delft.
A. v. Hóboken van Cortgene, oud-bankier te
Rotterdam.
Bas Veth, oud-Indisch handelaar, letterkun-
dige.
J. B. Springer („Co. Springer"), architect.
B. Simons, industrieel.
J. Ortt, gep. kop. art.
M. C. J. Julsing, gewestelijk secretaris
Ned.-Indië.
H. J. T. Hoesen Komdörffer, hoofdcommies
Dept. v. Justitie.
J. C. Brons, administrateur aan het Dept. van
Onderwijs.
Prof. dr. K. Kuyper, hoogl. te Amsterdam.
Mr. J. P. Castendijk, oud-procureur bij het
Hof te Arnhem.
Dr. A. Huysman, neus-, keel- en oorarts te
Utrecht.
Mr. P. L. M. v. Oglrop, industrieel te Am
sterdam.
G. J. P. J. Bolland, 'hoogl. te Leiden.
A. Fcikema, oud-off. v. gez. N-I. L.
C. A. Penning-, oud-inspecteur Burg. Gen.
Dienst N.-I.
Mr. dr. Clara Meyer—Wichmann, bekende
figuur Intern. Vrouwenbeweging.
Ch. F. "Rochemont, gep. maj. N.-I. L.
Mr. B. J. A. Sterck, oud-president van het
gerechtshof.
W. C. Rip, kunstschilder.
Prof. dr. J. V. de Groot, hoogl. vanwege het
R.-K. Episcopaat aan de Universiteit t« Am
sterdam.
H. J. N. Becht, uitgever.
J. C. Ubberis, oud-kol. intendant.
N. H. J. Richelle, oud-luit. kol. N.-I. L.
Jhr. J. G. O. S. von Schmidt nuf Altenstadt,
oud-resident van Batavia.
Di-. A. J. C. Snijders, oud-leeraar Natuiulijke
Historie, populair schrijver.
Jhr. M. W. C. van den Brandeler, gep. gen.
maj. N.-I. L., rfidder M. W. O.
Dr. C. L. v. d. Broek, predikant tc Dordrecht.
Jhr. mr. E. A. O. de Casembroot, oud-lid van
Ged. Staten van Zeeland.
Mr. P. Lugt, oud-vice-presidcnt Hooggerechts
hof te Batavia.
Mr. Th. Borret, notaris, oud-piivaat-docent te
Amsterdam.
J. M. Voorhoeve, oud-pres. directeur der N.-
Br.-Duitsche Sp. Mij.
N. J. C. van Polancn Pelel, gep. kapt. O.-I. L.,
ridder M. W. O.
H. C. Hoedt, gep. kapt. N.-I. L.
J. H. Warneke, oud-lid v. d. Raad te den
Haag.
Marie Berdcnis van Berlekom, muziekleerares.
J. G. van Lunteren, gep. insp. der S. S.
W. J A. Royen, gep. luit.-kol. Inf. N.-I. L
F. N. Herfkens, oud-predikant.
C. F. Lebret, oud-ontvanger der registratie en
domeinen.
Mr. J. Knottenbelt, oud-advocaat.
Prof. A. J. Snijders, oud-hoogl. tc Delft.
C. W. Bruinvis, oud-archivaris van Alkmaar.
G. J. v. Stipriaan Luiscius, oud-directeur, der
Haagsche Tram.
C. P. Anwerdö, luit. t. zee, vliegenier.
Dr. H. C. Lohr, em. predikant.
J. S. H. Kever, kunstschilder.
P. ten Bosch, gep. vice-adm., oud-staatsraad.
Ary Pruis, letterkundige.
Mr. S. v. Gijn, kunstverzamelaar.
Jan Rinke, ^teekenaar.
LANGE GRACHT 4,
N.V. MIDDENSTANDS CREBÏETBANK VOOR
AMERSFOORT EN OMSTREKEN,
AMERSFOORT
TELEFOON 304.
MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL 300.CG0.
Gommiss a lissen
A. R. Veei Gemeente-Secretaris Amersfoort.
J. II. van ttcr Meiden Koopman Amersfoort.
E. van Vollenlioven Koopman Amcrsieoik
H. Noorman Particulier Amersfoort.
J. Bolk Notaris Amcrsioorh
Rekening Courant met Rentevergoeding
Deposito's (rentevergoeding ZlA-5
Spaardeposito's 4
Handelscredieten
ïneasseeringen
BLANCO credictcn
worden niet verleend
De Directie: A. II. MARTENS.
SPECULEER EN in
effecten is verboden
Jhr. mr. R. Sandberg, oud-advocaat-generaal
bij het Hof te Arnhem.
G. v. Aken, bestuurslid van „Nederland en
Oranje" te Berlijn.
A. F. v. Walsem, notaris te Rotterdam.
W. de Vogel, oud-res.'v. Soerakorta.
M. Thalens Hzn., industrieel.
D. N. v. d. Voort Maarschalk, gep. luit.-gen.
G. Zijlma, oud-lid v. d. Eerste cn Tweede
Kamer.
Prof. dr. J. C. Kapteyn, oud-hoogl. te Gro
ningen.
J. Ch. Portheine, oud-kol. dcr art.
Jhr. J. Bowier, gep. maj. art.
C. Roeters van Lennep, gep. luit.-kol. genie.
S. v. Hamel, oud-ass.-residcnt.
T. J. Eyscnburger, inspecteur van het L. O.
in N.-I.
Mr. A. J. B. Rijke, notaris.
Dr. G. J. Teljer, voorzitter Haagsche Afd.
Roode Kruis.
Mr. C. P. D. Pape, president-commicraris van
de Avondpost.
N. Gross, secretaris van het Joodsch Nationaal
Fonds.
I.. v. Kesteren, ass.-residont.
J. J. F. de Bois, oud-directeur Rijkspostspaar
bank te den Haag.
J. Heshusius, oud-secr. gen. Dept. v. Finan
ciën.
Jhr. G. H. E. v. Suchtelen, arts.
F. Fokkens, oud-resident van Madoera.
Th. Jonker, directeur v. h. Tehuis v. Onbe-
huisden te Amsterdam.
D. Orobio de Castro (Daviddofsky), tooncel-
schrijver.
C. W. A. Baron van Haersolte van den Doorn,
comm. der Rijdende Artillerie.
Wilhelmina Kruseman, pionierster vrouwenbe
weging in Nederland.
H. Boet, maj. der >nf.
D. G. Krol van der Hoek, oud-hoofdinspec
teur der administratie K. N. Marine.
H. W. van Pcsch, oud-directeur P. en T.
Mr. O. v. Bockel, hoofdcommies Dept. van
Waterstaat.
S. J. J. v. Uye Pietersc, oud-consul-generaal.
L. E. J. T. Mollerus, raad-adviseur Dept. van
Landbouw.
A. Rodrigues Pereiro, opperrabbijn Port. Isr.
gemeente.
J. F. L. Goedhart, luit. t. z. Tc kl. (vliegenier).
Prof. P. J. Muller, oud-hoogl. te Amsterdam.
G. v. Hoven, sport-journalist.
Ds. J. Bakker, oud-predikant.
A. F. G. Croese, gep. off.-mach. Kon. Ned.
Marine.
Mr. F. C v. 'Beusekom, griffier Hoog Militair
Gerechtshof.
L. Haremaker, gep. kap. t. zee.
Mr. C. M. s'Jacob, off. v. Just, te Leeuwarden.
Dr. S. C. M. Soer, oud-badarts te Ginneken.
Prof. dr. A. E. J. Holwerda, oud-hoogl. te
Leiden.
J. G. Schoch, gep. luit.-gen.
Mr. W. Tonkens J.Lzn., oud-gouverneur von
Suriname.
Prof. dr. C. A. Pekelharing.
Jhr. mr. P. v. Foreest, oud-Kamerlid.
Mr. L. Offerhaus Jzn., president van de zesde
kamer der Rechtbank te Amsterdam.
Dr. J. P. Kuenen, hoogl. te Leiden.
Mr. J. Z. Mazel, adv.-gch. gerechtshof te den
Haag.
F. H. van Boesschate, dir. Geld. Ov. Stoom
tram-Mij.
Dr. F. Buitenrust Hettema, privaat-docent te
Utrecht.
Mr. T. C. v. Beusekom, griffier Hoog Militair
Gerechtshof.
Suze BisschopRobertson, schilderes.
H. E. Pruis, oud-resident.
N. J. A. Voorhoeve, arts.
Mj\ J. J. Carsten, oud-off. v. Justitie.
J. J. Sluiter, oud-luit.-kol. inf.
P. H. Frölich, oud-res. v. Rembang.
H. A. A. Cloppenburg, industrieel.
Dr. P. Fockens, oud-inspecteur M. O.
Dr. J. van Leeuwen, oud-wethouder van
Utrecht, oud-Kamerlid.
P. L. A. Collard, gep. kol. der inf., Ridder
M. W. O.
J. C. Spakler, oud-secretaris-gencraal Rijks-
suikerdistributickantoor.
H. J. L. Kroon, luit.-kol. Inf., Ridder M. W. O.
C. B. Posthumus Meyes, architect te Amster
dam.
C. F. A. Zcrnicke, hoofd cener school te Am
sterdam.
H. Oolgaardt, gep. luit.-gen.
S. Bakker, oud-insp. Marine Stoomvaart
dienst.
J. H. Mokkink, gep. gen. maj.
Mr. J. v. Praag, secr. v. d. Raad v. Toezicht
en Discipline der Orde v. Advocaten.
Mr. L. Eikendal, notaris.
J. B. Coomans de Ruiter, oud-dir. off. v. gez.
Te kl., Ridder M. W. O.
Mr. T. E. baron Mackay, oud-president der
Rekenkamer.
E. S. Orobio de Castro, nestor der Amster-
damschc assuradeurs.
F. J. C. M. v. Gardinge, industrieel.
Prof. Is. van Dijk, oud-hoogleeraar theologie
te Groningen.
Prof. S. Koenen, hoogleeraar landbouwhooge-
school.
K. ten Bruggencate, oud-inspecteur M. O.
In ïndië overleden
C. Lulofs, resident v. N.-Guinea.
P. A. Ouwens, gep. moj.
C. Tirion, gep. off. v. gez.
R. R. F. Verbeek, leeraar M. O.
A. J. Goossen, gep. kol. N.-I. L., Ridder M.
W. O.
A. L. R Verbeek, leeraar H B.^5. te Bandoeng.
H. P. Raar, controleur te Bandoeng.
C. A. Gerritsen, journalist.
K. Borst, jounalist.
D. Brakel, oud-kol. inf.
L. E. Jacobs, hoofdvertegenw. der Passoeroean
en Probolinggo Stoomtram-Mij.
Dr. Th. Wurth, directeur v. h. Proefstation
te Weltevreden.
DE S. D. A. P. EN HET A. S. REGEERINGS-
JUBILEU*'
„Het Volk" schrijft
„De viering van het 25-jarig regeeringsjubilee
der Koningin in 1923 wordt overal voorbereid.
het koningschap wordt gemaakt, om er de
S. D, A. P. en hare aanhangers mede tc bestrij
den.
„Tegen mede-herdenking van het zoo belang
rijke historische tijdperk, dat achter ons ligt,
met andere volksgenooten, zou te minder be
zwaar bestaan, waar dat tijdperk in zoo sterke
mate door onze partij cn de moderne arbeiders
beweging is beinvioed. Reeds hebben wij, in ver
band daarmede, ons eigen herdenkingsfeest ge
vierd. Moor, de zeer onbeteekendc rol, die in
ons staatsrecht de Koningin vervult cn het feit,
dat zij tot in den jongsten tijd gebruikt wordt,
niet slechts als strijdleuze, maar ook als strijd-
figuur, tegen de socialistische bewegingen in
ons land, maken het de S. D. A. P. onmogelijk,
aen een feest, aan de herdenking harcr regee
ring vastgekoppeld, actief deel te nemen.
„Ons standpunt in dezen kan slechts dot van
onthouding zijn: onthouding van medewerking
en onthouding ven tegenwerking.
„Het was in dezen gedachtengong, dot ons
partijbestuur, geroepen om zijn oordcel uit te
spreken over de vraag, of door partijgenooten
aon het „gedenkboek" von het londshuldigings-
comité kon worden medegewerkt, ontkennend
heeft geantwoord. Voor zooveel wij weten, heb
ben, in overeenstemming met dat besluit, twee
onzer vooraanstaande partijgenooten de hun
gevraagde medewerking aan de samenstelling
van het gedenkboek geweigerd. Aon een hun
ner was verzocht, in het gedenkboek de ge
schiedenis en het werken dcr S. D. A. P. te be
spreken, in de overweging, dot in een werk als
dit die partij niet kan ontbreken. Deze overwe
ging is juist; maar het lag in de lijn der voor
afgaande' beschouwingen, dat noch de leideri
eener moderne vakbeweging noch de politieke
leider onzer Kamerfractie op het gedane ver
zoek kon ingaan. Uit den inhoud en de lijst der
medewerkers aan het gedenkboek blijkt trou.
wens, dat de politieke partijen en hun optreden
in het parlement niet door hunne leiders, maar
door andere zullen worden behandeld, n.l. door
prof. Slotemaker de Bruine, die „de sociale cn
politieke ontwikkeling" zal behandelen en door
den voorzitter van den journalistenkring, dert
heer D. Hans, die een artikel zal wijden non
„Parlementaire momenten en figuren".
„Is hiermede het negatieve standpunt dcr
Partij aangegeven, het komt ons naar aanlei
ding van een berichtje in de „Voorwaarts"
gewenscht voor te waarschuwen tegen een over
drijving van dat standpunt, die er toe zou kun
nen leiden, dat daarvan een karikatuur ge
mankt en een in politieken zin alleszins begrij
pelijk optreden den schijn van bekrompenheid
op zich zou laden.
In bedoeld bericht, voor welks juistheid wij
niet kunnen instaan, wordt medegedeeld, dat
het Ned. Fotografenbureau aan de gemeente,
besturen een circulaire heeft gericht, om in het
Gedenkboek een foto van de raadsvergadering
te doen opnemen. De vraag, in hoeverre be
doeld wordt de vroede vaderen onzer 1100 Nc-
derlandsche gemeenten aldus te vereeuwigen en
in hoeverre de betrekkelijke foto's van al die
achtbaarheden de aesthetische waarde van het
boek. Maar höt,in dat bericht vermelde, besluit
der „Gewestelijke vergadering van soc.-dem.
Raadsleden in Noord-Holland-Noord" zou, in
dien het juist mocht blijken, o.i. de grens over
schrijden, door het reeds ingenomen stand
punt gesteld. Waarom soc.-dem. raadsleden ver
plicht zouden zijn hel nemen der foto's onmoge
lijk te maken, is ons niet duidelijk en wij zou
den een dergelijke overdrijving afkeuren, om
dat het slechts het standpunt, dat wij nu een
maal hebben moeten innemen, zou compromit-
tecren."
J. TISVI2V3ERÏÜ3AW,
aanhemsche straat 31 - tel. 639
gasarstenëen
huish. ahatkeüen
Vrouwen in Prov. Staten en Gemeenteraden.
Door -het hoofdbestuur der Nederlandsche
Unie voor Vrouwenbelangen is in November
j.l. een schrijven gericht aan de hoofdbesturen
der verschillende kiesverecnigingen, waarin, na
de verkiezingen voor do Provinciale Staten en
de gemeenteraden voor de deur staan, onder
hunne aandacht wordt gebracht het bij uitstek
groote landsbelang, dat gelegen is in de deel
neming der Nederlandsche vrouw aan de actie
ve politiek voor zooverre deze tot uiting komt
in onze vertegenwoordigende lichamen.
De onlangs gehouden verkiezingen voor de
Tweede Kamer hebben aldus het schrijven
in dit opzicht groote teleurstellingen opgele
verd; slechts zeven vrouwen zijn tot leden van
ons lagerhuis gekozen.
Om wat het Nederlandsche volk denkt aan
gaande de groote problemen en de meer een
voudige vraagstukken van dezen tijd zoo goed
mogelijk tot zijn recht te doen komen, moet de
behartiging daarvan berusten niet alleen bij de
vertegenwoordigers van verschillende politieke
richtingen, maar ook bij vertegenwoordigers von
verschillende denkbeelden en.inzichten omtrent
die problemen en vraagstukken, welke in ons
volk aan den dag treden buiten die der politiek.
Geschiedt dit eerste, zij het gebrekkig, thans
beter don voorheen door het stelsel van Even
redige vertegenwoordiging; het andere kon al
leen, maar moet dan ook bereikt Worden door
de politieke partijen zelf. En wel door «moge
lijk te maken, dat vertegenwoordigers van die
verschillend© denkbeelden en inzichten zullen
worden gekozen in de verschillende lichamen.
Dit kon geschieden door ze op dt» verschilloudo
candidatenlijsten een vooraanstaande plaats te
geven.
Dit nu geldt niet het minst voor de vrouwen.
Onder hoor zijn dikwijls draagsters van andere
denkbeelden en inzichten don mannen. Zij den
ken in v°le opzichten anders, zij voelen anders.
En daarom kunnen zij hoe langer hoe minder
gemist worden in onze vertegenwoordigende
lichamen, nu daar hoe langer hoe meer de
pioblemen en vraagstukken worden behandeld,
welke geheel het sociale en economische leven
van ons volk.
Met grooten aandrang aldus eindigt dit
schrijven verzoekt u daarom ons hoofdbe
stuur om aan de bij u aangesloten kiesvereeni-
gingeiv het advies te geven, bij de a.s. verkie
zingen de candidatenlijsten zóó in te richten,
dat een grooter aantal vrouwen zitting zal re-
men in de Prov. Stoten en gemeenteraden don
tot nog toe het geval is.
HET NEDERLANDSCHE WEGENCONGRES.
Donderdag is in Restaurant Riche te Den
Haag de jaarlijksche vergadering van de Ver-
eeniging Het Nederlandsche Wegencongres
geopend.
In deze vergadering werd behandeld de
„Dat de S.D.A.P. aon dat feest geen deel zal vraag„Op welke wijze kan het beheer over
nemen, volgt niet slechts uit haar republikein- onze wegen worden herzien en verbeterd
sche opvattingen, maar vooral ook uit het ge- I Ter inleiding van deze vraag waren eenhet is bovendien geen luxe meer, maar een be-
biuik, dat van burgelijke zijde nog steeds van [zestal prae^adviezen uitgebracht door de heeren j hoefte-artikcl. De spreker wenschte dus sen be-
mr. dr. R. H. de Vos van Stcen'wijk, dr. ir. L. R.
Wentholt, ir. D. A. van Heyst, mr. M. W. Schel-
tema, ir. J. W. Thierry cn door de wegcncom-
missie van den A. N. W. B.
Prof. Ev e r s opende de samenkomst met een
kort woord, waarna door secretaris en penning-»
meester aanvullende mededeclingen werden ge
daan op de in druk verschenen verslagen.
Uit de mededeelingen van den penningmees
ter bleek, dat het ledental van 222 tot 270
steeg.
Aan de orde was de verkiezing van ccn vicr-
tol leden van het bestuur in de plaats van do
aftredende leden, dc heeren Edo Ber ;smn, jhr.
C. J. A. Reigersman, ir. R. A. van Sandick en
dr. ir. L. R, Wentholt, die riict herkiesbaar wa
ren. Dc voorzitter noemde namens het bestuur
voor deze vrije verkiezing als candidalen do
heeren J. Koopcr, Ten Hope, D. A. van Heyst cn
C. Bakker.
Aan de orde werd daarna gestold de bespre
king van het bovengenoemde vraagpunt, waar
over dc prae-adviczcn zijn uitgebracht, die wij
dezer dagen vermeldden.
De heer Kloppenburg sloot zich aan bij
het prac-advies van den heer Thierry, wiens
plannen hot mogelijk maken, zonder nieuwe
ombtenaren aan te stellen, het toezicht uit to
oefenen. Spr. achtte dit ccn goede kans, de
ombenoren voor hetzelfde geld meer werk tt
laten verrichten.
De heer De Bruyn wees op de punten vare
overeenkomst in de prac-üdviczcn.
Behalve de heer Thierry zijn olie prac-ndvi-
reurs het eens over het beheer van het secun
daire wegenwet, dat in honden Van de provin
cies moot zijn. In de ideeën van den heer Thierry
te dezen aanzien trad spr. dieper, waarbij hij
critiseerdc het z.i. veel tc groote aantal weg
schappen in hét plan-Thierry.
Vooi het toezicht op de wegen achtten allo
prae-adviseurs, behalve de heer Dc Vos van
Stecnwijk, een Wegenraad noodig. In dit ver
band wees spr. op den slechten locstand von
den rijksweg den Haag—Dordrecht, die gedeel
telijk in gemeentebeheer is.
Dc heer Wentholt, prac-adviscur, betoog
de, dat Staatssubsidie en Staaatstoczicht nood
zakelijk zijn, zooals in Engeland het geval is.
Die beide zijn natuurlijk niet te scheiden. Ziet
men het enorme belang van dc wegenbouw-
kunde hier te lande niet te veel over het hoofd
Er dienen hier evenals in Engeland county-
engineers te komen, met een centraal bureau
onder één-hoofdige leiding, een rijkswegennet,
die zich uitsluitend met het wegenvruagstuk
bezig houdt.
Tegen weggeld heeft spr., bezwaren en hij
sprak dan ook voor het Engelsche systeem, op
de banden een belasting te leggen, die voor
volle banden hoog en voor luchtbanden laag zal
zijn, zijn voorkeur uit.
De heer Dc Vos van Steen w ij k, den
heer Thierry bestrijdende, wees op de conse
quenties van het systeem van deze prae-advi-
seur, die het publick gezag naar nieuwe licha
men, i. c. den Wegenraad, wil overbrengen.
Voor een wegenraad als advisecrend collega
voelde spieker meer.
Alle prae-adviseurs waren het er over eens,
dat de provincie het belangrijkste lichaam met
betrekking tot onderhoud en toezicht van de we
gen zal worden. Haar taak zal zijn, het overne
men van vele wegen, het toezicht houden op
het bnderhoud door gemeenten, het subsidieeren
voor wegenonderhoud door arme gemeenten,
enz. Daurvoor is de provincie het aangewezen
lichaam.
De heer Dri essen oefende scherpe critiek
op de polderbesturen, die op wanhopige ma
nier kunnen tegenwerken bij wegenverbetering.
Hetzelfde vreesde spr. van de in te stellen weg
schappen.
De heer Thierry wees er op, dat het ver
schil tusschen zijn rapport en die der andere
prae-adviseurs bestaat in de kwestie over het
provinciaul beheer. Argumenten voor dit beheer
zijn er weinig aangevoerd, noch in het rapport
van den A. N. W. B., noch in die dcr andere
prae-adviseurs.
Concludeerende, merkte spreker op, dat men
tot daden moet komen. Het beheer moet worden
geregeld, voor men verder kon gaan. Terwijl er
over wordt gepraat, worden de wegen slechter
en slechter. Spr. zal geen andere uitweg dan de
zaak. in handen te geven van een staatscom
missie. Er zijn wel eens staatscommissies ge
weest, die binnen weinige maanden gereed
waren, en dit moet ook hier het geval zijn. Door
sprekers voorstel zal men sneller tot zijn doel
komen dan door een van de andere. Snel in
grijpen zal bovendien veel besparen. We moe
ten er niet tegen opzien, om instellingen te In-
stalleeren, die indruischcn tegen onze tradities.
De heer Van Hardenberg merkte op, dat
het materiaal voor wegendek uitstekend is, maar
dat de onderbouw van onze wegen niet deugt.
Het is foutief, dat men de schuld geeft aan de
automobielen, en daarop de lasten wil laten
drukken. Alleen een zware onderbouw kon vol
doen.
Spreker concludeerde geen redenaties, geen
commissies, maar een centraal bureau, dat ge
outilleerd is voor de wegentechniek, dat de be
sturen kan dwingen om technisch-juist oan te
leggen, enz. Er moet een dictaoor, komen, die
het geld kan besteden op een practische wijze.
Maar laat ons bewaard blijven voor nog meer
commissicsl
De heer van Leeuwen deelde enkele feilen
mede, die toonden, dat sommige provincies
meer vei trouwen verdienen dan de heer Thierry
in hen stelde.
De hoer W e n t h o 11 bepleitte de vorming
van een wegenfonds, zooals in zijn prae-advles
is uiteengezet. Centralisatie van 't wegenbeheer
achtte sp:. noodzakelijk voor een ineer econo
mische besteding van de gelden.
De heer van Hardenbrock ondersch cef
de opmerking van den heer van Heyst, dat niet
de breedte, maar dc kwaliteit van Je wegen
hoofdzaak ;s. Auto's, banden enz. worden bij in
voer en deer opcenten ruim voldoende belast;
