„L'HIRONDELLE"
fiken HANGKLOKKEN
DE EEMLANDER
paus m ADVERlflTlEll met Inbegrip van een
BUITENLAND.
WILLEM GROENHUIZEN.
FEU1LLETON,
in cüers taalstroom
L
BQNNEMEHTSPRIJS tZ
1613 LAHGESTRAflT AMERSFOORT
OE HÖG BESTEESEÜBE WIHTESilflEDEH
MAHTELS MM VAN BE HAND TEGEti!
hüü ZEER LAGE P1I1ZF.H
J.
Arnhsmsche straat 31 Tel. &5G
QROOJE
Balansopruimüttg
ZATERDAGAVOÏ5&
begiet üe GR03TS OPRÖIMIXG b j
'i
LANGESTRAAT 43 -
met VOL Wes'Aiosier slagwerk f 50.-
21e Jaargang No. 156
post f 3.*-, per week tmet gratis verzekering
(gen ongelukken) f 0.17& afzonderlijke nummers
P 0,05.
AMERSFOORTSCH DAGBLA!
Woensdag 3 Janunrl 1923
DIRECTEUR-UITGEVER) J. VALKHOFF, ARRHEMSCHE POORTWAL 2A. POSTREKENING N®. 479)0. TEL INT 819.
bewijsnummer, elke regel meer 0 25, dicnstaanbi»
dingen en Liefdadigheids advc. tentien voor dhelft
der prijs. Voor handel cn bedrijf bestaan zeer
voordcclige bepalingen voor het «dvcrlcercn. Kent
circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
DUITSCHLAND.
DE SCHADELOOSSTELLING.
Het Engelsche plan ter confe
rentie van Porijs.
bondon, 2 Jan. (N. T. A.) Hier volgt het
r&tgelsche plan voor de volledige en afdoende
'«egeling van het herstel en de onderlinge schul
den van de geallieerden, dat de Engelsche pre
mier vanavond heeft voorgelegd aan de confe
rentie der geallieeiden te Parijs. Het plan stelt
{do Duitsche verplichtingen vast op nihil voor
.vier. jaar, afgezien van zekere leveranties in
natura, waarvoor crediet verleend zal worden
tegen de latere betalingen, op 2 milliard mark
goud 's ja ars voor de volgende vier jaar, 2l/3
•milliard 's joors voor de daaropvolgende twee
jaar, doom o 3V* milliard of een lager bedrag,
doch voor ten minste 2y. milliard, dat een
onpartijdig gerechtshof zal vaststellen.
Voor het toezicht op de Duitsche financien
fteit het plan voor een buitenlandschen raad
jan financiën te vestigen te Berlijn, bestaande
uit lieden, benoemd door Engeland, Frankrijk,
België en Italië en twee leden, van Amerikaun-
sche en onzijdige nationaliteit, met den Duit-
schen minister van financiën als voorzitter ex-
officio. Deze zal alleen stemrecht hebben inge
val van staking der stemmen. Indien dit loe
iend lichaam met a'gemeene stemmen beslist,
iat de toestand vun de Duitsche financiën voor
net' einde van de eerste vierjarige periode van
dien aard is, dat het mogelijk is betalingen in
'.linkende munt te doen ten behoeve van het
eerstel, zal het de bevoegdheid hebben het be
gin van de periode van joarlijksche betalingen
an 2 milliard te vervroegen, muor niet meer
'an twee jaar en wijziging te brengen in de
Mere betalingen, opdat het totale bedrag niet
verhoogd worde.
De obligaties zullen den vorm aannemen van
5 percents-obligaties, aflosbaar bij vertoon
door do Duitsche regeering aanvankelijk op
emakkelijkc voorwaarden, geleidelijk stijgende
ot pari aan het eind van 32 jaar. Deze obliga
ties zijn verdeeld in twee series de een be
antwoordende aan de vastgestelde betalingen,
die stijging tot 2y3 milliard per jaar, de andere
beantwoordende aan de betab'ngen daarboven,
ja het elfde jaar en zoo vervolgens. Er be
aat geen amortisatiefonds, maar aflossing, met
-:ae in vroegere jaren, is toegestaan op zulke
jordeelige voorwaarden, dat de besparing aan
jarlijksche rente op de afgeloste obligaties, als
M Duitsche crcdiet hersteld is, voldoende zal
n om zoowel de interest als de amortisatie te
Aken van de Duitsche leeningen, op de vrije
opgenomen voor aflossingsdoeleinden,
©s regeling geeft Duitschland een krachtige
nsporing om zoo spoedig mogelijk dergelijke
'^hingen te sluiten, daar het zoodoende een
ctdurendc in een ofloopende verplichting om-
r^., zonder zijn jaarlijksche lasten te verhoogen
en zoodoende een normale buitenlandsche
schuld aan particuliere ofcligatiehouders in de
:>laats stelt van haar tegenwoordige verplichtin
gen aan buitenlandsche regeeringen. De obliga
ties, waarvan in het schema sprake is, zijn noch
bedoeld om aan het publiek te worden uitge
geven, noch om op de markt gebracht te wor
den; zij moeten louter dienen ais controlerege
ling. De Mobilisatie van de Duitsche vergoe-
dingsschuld moet geschieden door leeningen,
coor Duitschland in het openbaar uitgeschre
ven, waarvan de opbrengsten moeten dienen
voor de aflossing van d"e oorspronkelijke obli
gaties.
^-■neinde Duitschland werkelijk in de gelegen
heid te stellen het evenwicht in zijn begrooting
te herstellen en de mark te stabiliseeren, is het
alsdan noodzakelijk, dat het volkomen vrijgesteld
wordt van betalingen in vreemde munt geduren
de de eerste vierjarige periode cn dat de leve
ringen in natura, behoudens voor zoover de ont
vangende landen bereid mochten zijn deze met
klinkende munt te betalen, verminderd zullen
worden tot het geringst mogelijke. Het zal echter
noodzake'ijk zijn, dat de leveringen op de reke
ning van het herstel van cokes aan Frankrijk,
steenkool aan Italië en mogelijk van kleurstoffen,
zij het ook op beperkte schaal, door zullen gaan
ook zelfs in deze eerste periode. De bepaalde
hoeveelheden kunnen alleen bij onderhandeling
vastgesteld worden. Ingeval het plan echter
mocht slagen, is het hoogst waarschijnlijk, dat
Duitschland zelf zal trachten haar leveringen in
natura in de eerste jaren tot het maximum op te
voeren, gezien de voordceligc voorwaarden,
waarop hun waarde wordt toegepast tot aflossing
ven zijn schuld. Het plan zou aan Duitschland
worden aangeboden, mits het op zich neemt
(I) de mark to stabiliseeren overeenkomstig de
aanbevelingen, vervat in het verslag van de
meerderheid van de buitenlandsche deskundigen^
die de Duitsche regeering in Nov. heeft geraad
pleegd en het evenwicht van de begrooting te
herstellen binnen een zekeren tijdgrens van b.v.
zes maanden voor de stabilisatie en 2 jaar voor
de herziening van de begrooting, die nader zal
dienen te worden voorgeschreven(2) te aan
vaarden het financieel toezicht voor de punctu-
ecle uitvoering van deze hervorming(3) zich.
Ingeval het het toeziend lichaam niet kan over
tuigen, dof het zijn best doet het evenwicht in
zijn financiën te herstellen of zijn herziene ver
plichtingen na te komen; te onderwerpen aan ei
ken maatregel, die de geallieerde mogncdheden
met elgemeenp stemmen noodzakelijk mochten
verklaren, met inbegrip van een gedwongen be
slaglegging op de Duitsche inkomsten cn activa
cn een militaire bezetting van Duitsch gebied
builen de bestaande bezettingszone.
Ten aanzien van de onderlinge schulden be
vat het plan, aangenomen, dof de bovenstaande
voorstellen voor het herstel worden aanvaard cn
alle voorstellen voor het nemen van panden en
het toepossen van sancties anders dan voor
zien in het Engelsche plan worden opgegeven,
de volgende voorstellen: (I) de gouddeposito's,
die thans Engeland houdt als waarborg voor de
geallieerde schulden, zullen worden toegepast
voor reductie dezer schulden. Deze deposito's be-
loopen slechts een fractie van het bedrog der
schulden(2) de Duitsche obiigoties van de eer
ste serie, die aan Frankrijk toekomen voor de
Belgische oorlogsschuld en milliard van de
obligaties van dc eerste serie, die Italië zou ont
vangen wegens zijn aandeel in de vergoedingen,
zouden aan Engeland worden overgedragen(3)
de balans van de zuivere schulden tusschen de
Europeesche geallieerden onderling, ten gevolge
ran de voorschotten voor het voortzetten van
den oorlog, zal geheel worden ofgeschreven, en
atle tegenaonspraken worden prijsgegeven, mits
de schuldenaren hun aandeel in de tweede serie
obligaties storten in een fonds, ter verdeeling on
der de mogendheden, die schulden hebben aan
de Ver. St., in verhouding van die schulden. De
principes van de regeering bij het plan zijn:
(1) de minimum-verplichting van Duitschland
vast te stellen binnen de ramingen, onlangs door
de financieele deskundigen gedaan, van de Duit
sche mogelijkheid van prestatie, plus een supple
mentaire verplichting, die op 't eerste gezicht
nief ongepast zwaar lijkt, maar die kan worden
verminderd of geschrapt door een onpartijdig
hof, als zij ten slotte te groot mocht blijken
(2). de geldende gefixeerde verplichtingen van
de Europeesche bondgenooten aan Engeland te
vervangen door schikkingen, volgens welke olies,
behalve een klein percentage, dat zou kunnen
worden aanvaard in den vorm van een overdracht
van Duitsche obligaties, zou worden kwijtge
scholden, maar volgens welke cventueele Duit
sche betalingen boven het vastgestelde minimum
beschikbaar worden gesteld voor de afdoening
v&n de Europeesche schulden aan Amerika in het
olgemeen
(5) aanlokkelijke voorwaarden aan Duitschland
te geven voor een spoedige kwijting van de jaar
lijksche betalingen bij anticipatie.
De primaire verplichting van Duitschland is
gegoten in den vorm van 50 milliard gouamark
in obligaties van 32 jaar, die de eerste vier
jaar geen, de volgende vier jaar 4 en daarna
5 pet. interest zuilen dragen. Er is geen bepaling
gemaakt omtrent amortisatie, maar de obliga
ties kunnen worden afgelost op voorwaarden,
die, als het Duitsche crediet zich herstelt, het
mogelijk zullen maken, de interest en de amor
tisatie voor de leeningen, die vereischt zijn voor
de aflossing, te bestrijden uit de daaruitvolgen-
de besparing op de interest van de obligaties.
Duitschland krijgt a'.dus een dubbele aanbie
ding om van het publiek te leenen om de oor
spronkelijke obligaties af te lossen: het bevrijdt
zichzelf van ziji\ directe verplichtingen aan do
geallieerde regeeringen en het vervangt, zon
der bijkomende kosten, zijn duurzame verplich
ting door een afloopende.
De verdiensten, die men het plnn toekent, zijn.
dat de aanvaarding ervan het herstel van het
Duitsche crediet mogelijk zal maken cn leiden
tot het verkrijgen van zeer belangrijke bedin
gen voor het herstel, terwijl het blijven bij dc
politiek von te trachten onmogelijke cischen
door te zetten, zal eindigen met het vernieti
gen van de vordering in haar geheel. Mocht
aanvaarding van het plan leiden tot een spoe
dige herleving von het Duitsche crediet cn zou
Duitschland in stoot zijn door het uitgeven ven
leeningen de gehcele gefixeerde annuïteit in ce
eerstkomende jaren af te betalen, dan zou de
huidige waarde van de obligaties misschien niet
meer en mogelijk nooit minder zijn don 30 mil
liard. Maar als dit 'gebeurde, zouden de gealli
eerden werkelijk deze 50 milliard hebben ge
kregen en Duitschlrnd zou ongetwijfeld in stoot
zijn te betalen voor den dienst van de tweede
serie der obligaties, a's deze na tien jaar werden
uitgegeven en die serie ook zeer snel of te 'os
sen. In dat gevcrl zou deze serie waard zijn
ten minste haar tegenwoordige waarde tegen
een ïentevoet van pet. 7,4 milliard
zoodat in deze veronderstelling de geheele in
demniteit zou zijn verkregen in 12 of 15 jaar
voornamelijk in de eerste 10 cn de huidige
waarde van meer dan 37 milliard zijn verwezen
lijkt.
In het ergste gevaldat er geen Duitsche lee
ningen mogelijk blijken, noch nu, noch in dc
toekomst en dat Duitschland slechts de rente
betaalt over de eerste serie, als een voortdu
rende onnuiteit, over vier jaar te beginnen, cn
vit*- jaar later te stijgen tot 2% milliard, is
de tegenwoordige waarde volgens een rentevoet
van 5 pet. 59'j milliard.
De last op Duitschland die zal worden
verminderd als het aflossingsleeningen uitgeeft
op gunstige voorwaarden omvat alle finan
cieele verplichtingen volgens het controct.
Het Fronsche programma.
Parijs2 Jan. (B. T. A.). De ministerraad
heeft met algemeehe stemmen het programma
goedgekeurd, dat medegedeeld zal worden aan
de conferentie en met behulp van de betrokken
ministers is opgesteld.
Parijs, 2 Jan. (Havas). Hf' Fransje pro
gramma, dat aan dc conferentie is aangeboden,
toont den yurigen wensch van Frankrijk aan om
in frauwé overeenstemming met do gealb'cerden
mee te werken van de bevestiging van den
vrede door het uitvoeren van de verdragen,
overwegende, dat onverkort herstel van de
schade een werk is ven elementaire rechtvaar
digheid. Het programma omvat (I) het zoeken
naar een oplossing van het vraagstuk van dc
vergoeding en de onderlinge schulden van de
geallieerden (2) de aanvaarding van een wel
omschreven politiek ter stabilisatie van dc mark
en de reorganisatie van dc Duitsche financiën,
en (3) directe besluiten ten aanzien von een
moratorium en het nemen van panden, wat
Frankrijk onmisbaar acht.
Ten aanzien van het eerste punt acht Frank
rijk de Duitsche eischen ongepast. De ontel
bare tekortkomingen van het Duitsche rijk zijn
veelzeggend. Frankrijk zal geenerlei verminde
ring van zijn deel van de vergoeding aanvaar»
den, daar deze reeds onvoldoende is om de las
ten van de pensioenen en het herstel van de ver
woeste streken te verzekeren. Frankrijk zal
geen vermindering onder de oogen zien, tenzij
de geallieerden de mogelijkheid zouden toe
geven van een andere regeling van hun vorde-
ring op Duitschland. Het programma omschrijft
nader de zienswijze ten gunste van de onder
linge schulden der gealiiccrden, nu Engeland
zich bereid heeft verklaard zijn eisthen ten aan*
zien van Duitschland op te geven of te ver
minderen. Frankrijk is niet in staat de aflossing
of de rente van zijn schulden te betalen, zoolang
het rijk niet de bedragen gestort heeft, van dc
kosten voor het herstel van de verwoeste stre
ken, die nauw verband houden met het Fran
sche aandeel in dc obligaties-A en -B.
Frankrijk meent te mrfeten kunnen rekenen
op billijke belastingen, vervroegde betalingen
van Duitschland, het steunen van buitenlandsche
leeningen voor Duitschland en een reorganisatie
van de Duitsche financiën. Frankrijk meent, dat
het programma voor deze reorganisatie zou
moeten omvatten(I) dc uitwerking van eer
plan tot stabilisatie van de Duitsche munt(2)
het herstel van het evenwicht in de begrooting
(3) het eindigen van liet uitgeven von goud-
obligatiën door de Rijksbank; (1) het afdwin
gen van maatregelen tot het beletten van dc
kapitoals-exodus. Deze maatregelen zouden
moeten worden gecontroleerd door een waar-
borgcommissie, die dc uitvoering zou hebben
na te gaan van het volledige plan van wei-
gevende en bestuurlijke maatregelen, die
Duitschland zou moeten invoeren. Als Duitsch
land treuzelde met dc voorziene maatregelen
of deze niet nakwam, zou dit verzuim een moed
willig in gebreke blijven (manquement volon
taire) vormen en de sancties onmiddellijk nuto-
motisch in werking stellen. De waarborgcom-
missie zou verplaatst worden nnar Berlijn.
Frankrijk meent, dot het Rijk in 1925 in slaat
is voldoende pogingen oen te wenden in samen
werking met zijn fabrikunten om den staat von
betolingen na te komen cn acht een moratorium
alleen aannemelijk op voorwaarde, dot het geen
invloed uitoefent op het totnol der betalingen
cn dat er het nemen van panden tegenover stu.
Het moratorium zou niet langer dan twee jaar
moeten duren cn de betaling van de kosten von
het bezettingsleger, die van de controle-com
missie, de betalingen in specie en de prestaties
in natura zouden moeten worden gehandhaafd.
Frankrijk acht het nemen van ponden onmis
baar, gezien den kwaden wil van Duitschland.
Het meent, dot dc maatregelen onmiddellijk de
productiviteit der ponden moeten verzekeren.
Het programma is zoodanig opgesteld, dat het
iedere nieuwe militaire bezetting ontwijkt, be
halve ingeval Duitschland zich niet volgens alle
verplichtingen van het programma zou gedra
gen.
De panden, die bestemd zijn (om de levering
von de prestaties in natura te verzekeren, strek
ken tot het instellen te Essen van een geallieer
de controle-commissie voor de mijnen en het
boschbehcer, ondergeschikt oon de hooge geal
lieerde commissie in het Rijnland. In geval van
nict-nokoming zouden er opvorderingen plants
hebben in het bezette gebied of in het Roerbek»
ken.
De panden, die bestemd 2ijn om tegelijkertijd
de betalingen in specie en de leveringen in natu
ra te verzekeren, omvatten: (1) een heffing van
buitenlandsche deviezen op den uitvoer uit het
Bezette gebied cn het Roerbekken, wat dc gele
genheid zou scheppen tot het innen vnn aan-
zienlijke bedragen in specie en tot het uitoefenen
ven toezicht op het verstrekken van uitvoer
vergunningen. Het programma ziet verschillende
straffen onder het oog voor het geval von be
drog cn schat de opbrengst 's jaars op 400 mil-
lioen goudmark; (2) het beslag leggen op de
douane-opbrengsten uit het bezette gebied en
van de voornaamste douane-kantoren in het
Roerbekken. Het stuk zet het stelsel van toe
zicht van de hooge commissie in het Rijnland
uiteen en eischt niet bepaald de instelling van
een douane-gordel. De jaarlijksche opbrengst
hiervan wordt op 200 millioen goudmark ge
schat; (3) het beslag leggen op de „Kohlen-
stcuer" in het bezette gebied en het Roerbek
ken, waarvan de opbrengst op 400 millioen
goudmark wordt geschat; (4)khet gebruik maken
van de papiermarken, opgeleverd door de doua
ne-heffingen en de „Kohlcnstcuer". De total®
opbrengst van dc voorgenomen productiev®
panden zou een milliard murk goud bedrogen.
Dergelijke panden zouden het uitoefenen van een
krachtigen diuk op de gioote nijverheid moge
lijk maken.
Ingeval het Duitsche Rijk het programma niet
zou uitvoeren, zouden de volgende sancties on
middellijk automatisch in werking treden: (1) Do
militaire bezetting van de districten Essen,
Bochum cn een deel van het Roerbekken, door
Foch vast te stellen; (2) de instelling ven een
douonegordel ten Oosten vnn het gehcele be
zette gebied, zonder dot daardoor iets zou wor
den beslist ten eanzicn van uitstel von de ter
mijnen voor de ontruiming von het bezette ge
bied.
Par ij s, 2 J a n. (B. T. A.) Na afloop van
de officieele bijeenkomst van de conferentie
heeft Poincuió een onderhoud gehad met de
Lasleyrie en de Fronsche deskundigen, dat tot
5 uur duurde Vervolgens begaf de eerste mi
nister zich naar het Elystfe om aan den presi
dent van de republiek de Engelsche cn Ital eoli
sche voorstellen mede te doelen, die vanmiddag
door de geallieerde delegaties ter conference
zijn gepubliceerd.
iiL2! I
LAMGESTRAAT 39
i
Parijs, 2 Jon. (Havas). In hot bijvx
lot het Fronsche plan worden de verschillende
zaken opgesomd, v: ï.irin Duitschland in gebreke
is gebleven. Er wordt verklaard, dat het blijk-
baar Duitschland's eenigo streven is, hoe h
systematisch te onttrekken ann alle soorten van
genoegdoening.
Parijs, 2 Jan. (Havas.). De diplomatiek»
medewerker van Havas meent te weten, dat het j
Engelsche plnn behelst de toekenning van i an
moiatorium van vier ja rep. Na vier jaren zou
Duitschland stortingen van 2 a 3 milliard mark
per jaur moeten doen. Het plan overweegt een
delinlticve vaststelling van de DuHsehc
schuld op 50 milliard goudmark. Het stelt 'V
vrij volledig systeem op voor de regeling van
den intergenllicerde sri ulden door een cciry.' -
sotie met obligaties. De commissie van her: t .T j
zou dan «litslciicnd ren rechtsprekend orgaan
worden. In diplomatieke kringen is de indruk
dus zoo ongunstig mogelijk.
Het Itoliaunsche voorstel daarentegen schijnt
vrijwel overeenkomstig het Frunsche program-
ma. Zoodra zij van de Quui d'Orsoy terug wn-
ren gekomen, hebban de delegaties een begin i
gemaakt met de bestudeering van den teksten
der voorstellen, die hun vanmiddag waren over-
handigd.
D.- Duitsche voorslei! i.
Wolff meldt, dat in de door staatssecretaris j
Bergmann naar Parijs meegebrachte voorstellen
bepaalde scmrr.cn worden genoemd.
De Fransch-Engclsche tegen
stelling. j
Londen, 3 Jon. (R.). De Daily Mail ver-
neemt d.d 3 Jan. uit Parijs, out de Britsche de-
legatie morgen officieel in kennen zal worden
gesteld van de bezwaren der Franschc regeering
tegen hef Brifvche plan von herstel.
Gisteravond werd de Britsche delegatie er
reeds, on-officieel van in kennis gesteld, dut
Poincoré het Britsche plan niet als basis voor
beraadslagingen kun aanvaarden. De toestand is
ernstig en verontrustend. De Britsche delegatie
bleef tot middernacht bijeen om te overwegen,
hoe het Fransche plan zou kunnen worden ge-
amendeerd om het voor de Britscho rcgeeiing J
aannemelijk te maken.
Dc staking non dc c. v.lrolc hullen te Berlijn.
B e r I ij n, 2 Jan. (W. B.). De bladen melde*
omtrent de uitgebroken staking vnn de koop
lieden, die een stand bezitten in de Berlijnsche
centrale hallen, dot voorloopig geen scliuarsch-
te nan levensmiddelen te Berlijn is te vreezen.
In olie declcn der stad zullen groote opslagplaat- j
scji worden ingericht, waar goederen ter voor
ziening der bevolking worden verstrekt.
Hoogmoed vindt menigmaal zijn oorsprong
daarin, dat het brein ziekelijk is.
kotnan van
OLGA WOHLBRüCK.
Geautoriseerde vertaling vnn Mevrouw
3
Wesseünkvon Rossum.
97
T „Hel zakelijke, Eüse dat is jouw zaak."
Ertzky liet zich bidden, stelde eischen. Hel
sanatorium had geen goed karakter, was een
be'ter soort pension onder medisch toezicht,
daarin had collega Gracbner groot gelijk. Voor
«en herstellingsoord was de Bismarckstrasse
niet de juive plaats, en ook zijn persoonlijkheid
Ttiet de Daarom moest het ook heel an
ders aar^t i^'.t worden.
Zij knii**^,amelijk onbegrijpend, tot nog toe
was het altijd gegaan. Zij was altijd te
vreden gef?* st, alleen dio verbouwingen
Hij schudde zijn hoofd. Neen, dat k*egreep zij
viet als vrouw. Daar man had don o®rd f»
geleerde, had er niet genoeg belang in gesteld,
en Baumann was een dilettant, die van zijn dok-
terstitel gebruik maakte. Er was iemand noodig
die prnctisch «n doelbewust was, een dokter, die
wetenschappelijk kon bestaan en relaties had.
Zij boog onwillekeurig voor zijn vosten, be
slisten aard. Zij had ook tijd noodig voor de
regeling van haar financieele aangelegenheden.
Geld, dot was het eerste 1 Hoe hij het verkreeg,
met zijn wetenschappelijk of met hef salonta-
lént van Baumann, dat was zijn zaak. Zij was
zelfs meer te vinden voor de wetenschappelijke
overheersching, tot een zekere hoogte natuur
lijk, die zich langs soliede banen bewoog. Wat
haar op 't moment ontbrak, was bedrijfskapi
taal. Ook dat wilde Ertzky geven. Maar niet tot
dekking van oude verplichtingen I Dat moest
ze alleen klaar zien te spelen. Dat was ook heel
billijk. Dat zou iedereen wel geëischt hebben.
Haur menschcn overhalen, een gemakkelijke mo
nier van betalen met hen overeenkomen dat kon
zij. Nieuwe gelden waren vooreerst van hen niet
te verwachten. En vreemd geld van niet belang
hebbende personen opnemen, dat kwam haar
voor als onnoodig schulden maken. Met Ertzky
kon ze nog het beste opschieten. En misschien
stelde haar man het wel op prijs, dat zij juist
Ertzky koos, dien hij als collego hoog schatte.
Zoo nom dokter Ertzky zijn intrek in het
Graebner-sanatorium en Elise troonde, zonder
dat het tot hoor bewustzijn kwam, slechts als
eerlijke, beproefde boekhoudster voor haar cy-
linderbureau en bewaarde zooals altijd nog
steeds den sleutel van do brandkast in haar
blonde chignon.
Maar rust had zij nog steeds niet, niet alleen
geen uiterlijke, maar ook geen innerlijke rust.
Zij kon niet meer zoo lang onbewegelijk op een
plek blijven zitten, steeds moest zij naar het
r**rr\ steeds moest ZÜ naar den overkant kijken,
naar de matglazen ruiten, steeds naar den in
gang van de kliniek loeren.
Zij vroeg- het meisje„Wonneer is mijn man
naar ctéji overkant gegaan
Ze stuurde den „boy" naar de kliiddkof
de dokter vandaag aan tafel kwam
Zij ging naar de garagewaar de dokter van
daag heen moest Sinds hij uit Glidiën terug
was, leek hij stiller cn meer in zich zelf ge
keerd dan vroeger, werkte langer cn onvermoei
der don ooit. Door Ertzky wist zij, dat hij aan
een serum wrrkte dat zijn proeven met die
ren een schitterend resultaat opgeleverd had
den.
Zij vroeg met Ingehouden atjem„Maar hij
zal toch soms niet met menschcn, met zieken
hij zal toch niet weer
Ertzky zweeg. Hij wilde die vrouw niet on
noodig angst aanjagen. „Proefkonijn blijft ieder
een, bij wen cen.middel voor den eersten keer
toegepast wordt. Dat moet iedere dokter met
zijn geweten overeenbiengendaaromtrent mag
men hem geen voorschriften geven f Iedere uit
vinding eischt haar offers. Dat is een onverbid
delijke wet."
Voor 't overige moest zij geduld hebben. De
naam van haar man brak zich baan. Er was
zelfs sprake van, dat hij tot direkteur van een
groot gemeentelijk ziekenhuis benoemd zou wor
den. Men wachtte slechts tot hij een titel hnd.
Dat was dus maar een kwestie van maanden, of
weken. Daar kon haar man heel anders wen
ken. En dan liet Gracbner de kliniek misschien
aan hem over
Elise slikte opeens met moeite. Ja hoezoo dan,
sanatorium-kliniek Het was haar alsof zij plot
seling in een leegte zat.
Zij ging naar haar boeken. Werkte een poos
je, stoi\d op, ging naar den overkant; naar
w'- 'itëZ-::-1 j /''f
tv» V, u U 'lU V V 1l't't I'm" I 'rf v
Zijn kamer was leeg, zooals meestal tegen
woordig. Hij had vacantie. Zij kon het hem niet
kwalijk nemen. Maar het was toch merkwuordig
dat ze niet eens wist, wat hij eigenlijk uitvoerde
en waar hij wos. Gisteren, toen zij boodschap
pen deed in de Tauenzienstrasse, meende ze hem
te hebben gezien, naast een jonge dame. Maar
toen waren zij beiden den kont opgegaan van
den dierentuin. Zij hnd hen toch niet na kunnen
loopen om 2ich ervan te overtuigen dat het
misschien toch haar jongen niet was I
Langzaam ging ze weer naar haar werkkomer
„Neem me niet kwalijk, mevrouw ik ben
het maar
Het was vrouw Seiler. Zij kwam elke veertien
dagen haar „rente" halen. Ertzky'9 woorden
scholen haar te binnen. Wat wilde dot mcnsch
don Het was toch een „onverbiddelijke wet
dat moest iedere dokter met zijn geweten over
eenbrengen iedere uitvinding eischte haar
offers" Zij had een afkeer van dat genie
pige, afschuwelijke wijf, met haar sluwe stroop-
likkerij. Steeds moest zij aan die scène met Bau
mann denken, wanneer zij haar zog.
Maar toch ontbrak haor de moed, hoor weg
te sturen. Misschien kon het haar mon toch
schade berokkenen, wonneer die vrouw een aan
klacht deed zij had zoo iets kwaads en tevens
zoo iets slechts over zich
„Hoor eens, voor dot geld kimt u ook wer
ken. Voor niets en nog eens niets betaal ik
niet."
„Nee, nee, mevrouw, voor niks wil ik het ook
niet hebben."
Zoo praatte zij altijd men kon hoor woor
den uitleggen, zooals men wilde.
„Ja, dus goed en wel u moet daarvoor
werk verrichten. Ik heb een vrouw noodig, die
de trappen schoonmaakt, de kleeden klopt"
„Nou goed, dat kan ik wel doen."
„Don komt u dus morgen vroeg, en wanneer
u klaar bent met 't werk dan krijgt u uw loon."
De vrouw bewoog zich niet.
„Wat wilt u dan nog
„Vandaag moet ik de huur betalen, ik kan
niet wachlen."
Die tegenstand prikkelde haor. „Het zal wel
gaan tot morgen. Zoools ik gezegd heb blijft
hety
Of het wanr was of niet von die huur, geen j
cent gaf ze hoor nu.
„Gaat u, gaat u," herhaalde ze cn drong do
vrouw met hoor hand naar buiten.
„Raak me niet oon, mevrouw, ik go wel van-
zelf." I
Elise moest weer tot kalmte komen, dat r
mcnsch maakte haor zoo zenuwachtig. Zij ging j
naar het raero, dot was toch 't toppunt van bru-1
taliteitdat mensch ging naar de kliniek ann I
den overkant, draaide den deurknop om Zij
moest met haar mnn spreken, zij moesten zich
niet zoo op hun kop laten zitten. Dot gbiff j
langer Maar nu lachte ze toch hord, toen j'
zij zag dat ook de portier van de kliniek d®
vrouw naar builen drong en de deur voor haar Lj
neus dicht deed. Nu, dan hoefde ze hoar mon f"
niets meer te zeggendon wist hij er olies van.
Don hoefden zij ook niets te vreezen, kon weer i
vrij adem halen I Het viel haar als een steeflfj
van 't hort. Ze ging oon 't werk, reTcend^t
schreef kwitanties, beantwoordde do
verdeelde de correspondentie
fef*;"*"
y-, (Wordt vervolgd
-• -:r -r
'SLi
