AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
Derd* Blad
BINNEN LAN D7
2<a Jaargang
No. 183
Z i iidcr
3 Fe brua ri If
Uil de Per».
ONZE „STEVIGE REALISTEN'.
Het Volk verdedigde in een hoofdartikel het
beleid van het I. V. V. in zake de Fransche
bezetting van het Ruhrgebied.
Belangrijker dan dit pleidooi aldus de hoef-
ijzerredacteur van het Handelsblad is
één enkele mededeelingr daarin, welke een ge
heel nieuw en verrassend licht werpt op de gees
teshouding van onze sociaal-democraten en die
we ons dan ook haasten ruimer bekend te ma
ken.
Te midden van de argumenten waarom het I.
V. V. juist zóó moest en niet anders kon han
delen dan het gedaan heeft, staat daar, onge
merkt voor den niet zeer aandachtigen lezer,
de volgende kenschetsing der sociaal-democra
ten: „Wij zijn geen verdwaasde romantici, maar
stevige realisten".
Kijk I bij het lezen van deze mededeeling
zal het menigeen gaan, zooals het ons daar
bij ging: ze geeft een heerlijk gevoel van
opluchting uit beklemmende zorgen en van
gerustheid voor de toekomst.
Want erger nog dan de ellende en ver
warring zoowel in de nationale als in de
internationale verhoudingen, is het gemis
aan werkelijkheidsbesef, waarmede men
pionnen beraamt en stelsels construeert,
om de menschheid uit deze ellende op te
bouwen. Het is alsof bij den voortdurend
gTOOteren afstand tusschen ideaal en wer
kelijkheid niet omdat het eerste hooger
stijgt, doch omdat de tweede steeds verder
wegzinkt menigeen de realiteit te weer
zinwekkend acht om haar te willen zien en
het dan wel zoo aangenaam en gemakke
lijk vindt, om in zijn toekomstprojecten den
levenden, in zijn natuurlijke driften erbar-
melijken mensch te vervangen door een
kunstig samengestelden, ethischen en socia
len homunculus.
Zoo zijn er goedgeloovige en hoogst res
pectabele lieden, die der menschheid een
herhaling van de afgrijselijke oorlogsellende
meenen te kunnen besparen, door nationaal
voor ons klein volkje die algeheele en on
middellijke ontwapening te prediken te
goeder trouw overtuigd als zij zijn, dat alle
andere volkeren, de groote mogendheden
incluis, zich don zullen haasten, om, be
schaamd over hun eigen gebrek aan initia
tief en zede lijken moed, ons verheven voor
beeld aanstonds te volgen.
Anderen is het verschil in materieele wel
vaart tusschen de menschen onderling een
doorn in het oog. Zij hebben tot bestrijding
ven dit maatschappelijk verschijnselin
hun oogen een der ergste maatschappelijke
euvelen om een vernuftig systeem, so
cialisatie genaamd, gereed, waardoor alle
productie ten bate der geheele gemeen
schap komt en ergerlijke individueele win
sten, door uitbuiting van medemenschen
verkregen, voor goed onmogelijk worden.
Dat zij bij hun systeem uitgaan van men
schen, niet zooals die zijn, maar zooals zij
zich hen gaarne wenschen en denken, en
voor wie, als ze wer* 'ijk reeds zoo waren,
elk systeem overbodig zou zijn, schijnt hun
daarbij te ontgaan.
Zoo worden er op allerlei gebied steeds
meer en steeds nieuwe vernuftige wettelijke
steisels bedacht, om de menschheid beter te
maken, welke stelsels alle maar één fout
hebbc-n, n.l. dat ze uitgaan van menschen,
die niet nog genezen moeten worden, doch
reeds genezen zijn.
Doet het nu niet weldadig aan, geeft
het niet een gevoel van groote rust en
zekerheid, als een groote en machtige poli-
,tieke partij als <üe der sociaal-democraten
ons kon t verzekeren, dat zij aan dit stel
sel n'ct wil meedoen en het uitdenken van
jdf like sociale constructies en het ex-
p .nteeren met zulke economische sys-
temen aan „verdwaasde romantici" als libe
ralen, anti-revolutionairen en andere uto-
pisten overlaat, en zelve als de partij der
„stevige realisten", op gevaar af van te
worden gesmaad als hartglooze cynici, de
werkelijkheid onder de oogen durft zien?
Zij zijn dan toch maar de eeniger», die
het durven om er openlijk voor uit te ko
men, dat men ook bij de wetgeving op
sociaal en economisch gebied van de werke
lijkheid moet uitgaan en tot de werkelijk
heid moet wederkeeren, dat droomen
droomen zijn..
Daarom laat uw geest niet uit het even-
wicht brengen door de schoon schijnende
theorieën van „verdwaasde romantici" als
Dresselhuys, Co lijn e.a., maar luister naar
Troelstra, die altijd en onder alle omstan-
I dagheden niet hot minst in de bange
Novemberdagen van T918 zich de nuch
tere realist heeft getoond I
Laten we hen toch in eere houden: onze
„stevige realisten
Berichte».
DE TABAKSBELASTING.
De banderollc-wct in de praktijk.
Wij lezen in het H b 1 d.:
De wet op de tabaksbelasting is dan eindelijk
in vollen omvang in werking getreden. Er mo
gen geen tabaksartikelen meer worden verkocht,
waarvoor de belasting niiet is betaald.
Op het laatste oogenbük heeft de minister
var Financiën, zoo'éls uit het bericht van onzen
correspondent blijkt, nog een concessie gedaan,
welke evenwel uitsluitend van practischen aard
is. Winkeliers en marktventers zullen ongeze
gelde sigaren los mógen verkoopen uit gezegelde
kistjes. Deze kistjes zullen echter niet mogen
aangevuld. De concessie duurt slechts tot 1
Maart. Van dien datum af zullen alle sigaren,
welke los worden verkocht, van de bekende
bandjes moeten zijn voorzien. In de circulaire,
waarin minister De Geer van deze concessie
melding maakt, zegt hij er uitdrukkelijk bij, dat
het nu uit is met de uitzonderingsbepalingen.
Na I Maart Zal dus geen enikele concessie meer
■worden verleend.
TenzijEnfin de Regeering schijnt optimis
tisch genoeg te zijn, om te meenen, dat bij het
einde dezer maand alles, wat betreft de bande-
iolle-geschiedenis de lijdens-geschiedends mo
gen wij wel zeggen in orde zal zijn.
De bedoelde concessie is, zooals wij zeiden,
uitsluitend van practischen aard. De bepaling,
dat van I Februari af, alleen sigaren mogen
worden verkocht, waarvoor de accijns is betaald,
blijft ten volle van kracht. Alleen mogen dus
sigaren worden ten verkoop aangeboden, welke
nè I Juni 1922 door de fabrieken zijn afgele
verd.
"fot nu mochten, zooals men weet, ook sigaren
worden verkocht, die voor 1 Juni j.l. waren afge
zonden. Deze sigaren hadden vóór 1 Februari
aan de fabrieken moeten zijn teruggestuurd
om te worden gezegeld.
„Moeten!" Of het inderdaad gebeurd is, is
een andere quaestie. Er zijn, naar wij vernamen,
nog gTOOte hoeveelheden sigaren bij de winke
liers in voorraad, waar het recht niet voor is be
taald. Heden waren in Amsterdam niet minder
dan veertig belastingambtenaren op pad om bij
de winkeliers de voorraden te inspecteeren en
bij de verpakking en verzending naar de fabrie
ken te assisteeren.
De winkeliers en marktventers die niet
zorgen, dat de oude, ongezegelde voorraden zoo
spoedig mogelijk naar-de fabrieken worden te
ruggezonden, spelen een gevaarlijk spel. Niet
alleen verliezen z\j het recht op 50 pet. reductie
van de belasting op deze voorraden, maar
bovendien loopen zij de kans, dat de voorraden
in beslag worden genomen.
Men mag over het banderolle-systeem denken
joo men wil, een feit blijft het, dat de belasting
ambtenaren tot taak hebben voor de naleving
der fiscale wetten zorg te dragen. Ontduiking
mogen zij ten eenenmale niet dulden. Vandaar
dan ook, dat het voor de winkeliers van het
grootste belang is, te zorgen, dat zoo spoedig
mogelijk aan alle formaliteiten is voldaan. De
formaliteiten zijn wat erg lastig, maar inbeslag
neming is nog veel minder prettig.
Om alle misverstand uit te sluiten herhalen
wij nog eens uitdrukkelijk: De concessie van 1
Februari is slechts van practischen aard. Zij
beteekent in geen geval, zooals sommigen schij
nen te meenen, dat de oude toestand met een
maand wordt verlengd.
Van nu af zullen uitsluitend sigaren mogen
worden verkocht, waarvoor de accijns is betaald.
Alleen mogen nog, gedurende één maand losse,
ongeringde sigaren worden verkocht, mits uit
gezegelde kistjes. En het is verboden die open
kistjes uit voorraad aan te vullen. Wie dat ver
bod overtreedt, staat aan inbeslagneming bloot
In hun eigen belang hebben alle winkeliers er
zorg voor te dragen, dat vóór Maart de siga
ren, welke zij los willen verkoopen, van het
zegel zijn voorzien.
Het mag worden verwacht, dat van nu af,
ook aan andere bepalingen van de tabaksbelas
tingwet strenger de hand zal pworden gehouden.
Er zijn nog verschillende voorschriften, welke
niet of niet behoorlijk worden nage'eefd.
Er zijn in Amsterdam ongeveer 5000 tabaks-
vergunningen, maar nog lang niet alle winke
liers en andere verkoopers hebben het bordje
„Tebaksvergunning" voor hun zaak aangebracht
Zoo'n bordje is verplicht.
Een andere informaliteit is het verkoopen van
losse cigaretjeq. Deze mogen alleen verpakt
worden verkocht. Verscheidene winkeliers echter
verbreken het zegel en zetten de doosjes open
in de winkels. Dit is in strijd met de wet. En
bovenclien is het irv het nadeel van den fiscus,
van de fabrikanten en van de koopers. De
mogelijkheid is niet uitgesloten dit geldt na
tuurlijk niet voor solide zaken dat de winke
liers de doosjes aanvullen met cigaretten van
mindere qualiteit, waarvoor geen belasting is
betaald. De fiscus krijgt dus geen belasting, het
publiek krijgt mindere waar, dan waarvoor het
betaald heeft en de fabrikant ziet, door het in
ferieure goed, den naam van zijn qualiteit in
gevaar gebracht. Ook tegen dezen verkoop van
losse cigaretten zal worden opgetreden.
Ten slotte zij opgemerkt, dat in tal van win
kels nog ontbreekt de voorhanden merken met
de kl einhandel prijzen, zoodat aan de naleving
van de wet nog wel een en ander ontbreekt.
Zal het nu op 1 Maart in orde zijn?
Dc zomertijd.
In verband xn6t dc beweringen von den heer
Braat, dat d° spoorwegmaatschappijen ook wel
veel yoor de afschaffing van den zomertijd voe
len, is het niet oninteressant zegt de N. R.
Ct. ook eens te vernemen, hoe de Fransche
spoorwegmaatschappijen over den zomertijd
denken. De Matin meldt daaromtrent het vol
gende
„De commissie van directie der groote spoor
wegnetten in Frankrijk heeft in haar laatste ver
gadering zich uitgesproken vóór weder-invoe-
ring van den zomertijd. Zij heeft bovendien de
wenschelijkheid uitgesproken, cat de Fransche
regeering stappen zal doen bij de landen, d:e
zich tot dusver niet vóór dien i itregel hebben
uitgesproken, om hen er toe te ^rengen dot ook
zij hem aanvaarden en dat in de landen, waar
de zomertijd bestaat, de wijziging in den tijd te
gelijkertijd en in gemeenschappelijk overleg
wordt aangebracht."
Een redacteur van de Matin is daarop aan een
hooggeplaatst ambtenaar van de commissie
van directie gaan vragen welke voordeelen de
zomertijd voor de groote spoorwegnetten ople
verde.
Die voordeelen, luidde het antwoord, zijn vele
en zekere.
„In de eerste plaats stelt de zomertijd de net
ten in staat tot aanmerkelijke bezuinigingen
en betere opbrengst. Daar de handel in het
laatste uur vóór d-* sluiting van het station zijn
goederen aflevert, kan hqt schiften en inladen
der colli, wat in hoofdzaak tusschen zes en ne
gen uur 's avonds geschiedt, bij daglicht ge
schieden. Daaruit volgt besparing van verlich-
ting, grootere snelheid en regelmatigheid in de
verrichtingen, minder kans op vergissingen.
Voor de vele stations, waar na negen uur des
avonds geen treinen meer doorkomen, wordt
het ontsteken der dikwijls veraf gelegen licht
signalen overbodig, wat tijdbesparing voor het
personeel beteekent.
De zomertijd heeft een gunstige uitwerking
op de materieele levensvoorwaarden van het
personeel hij vergroot den nuttigen tijd, dien
het personeel aan zijn welzijn kan wijden veld
arbeid en lichamelijke ontwikkeling enz.
De zomertijd begunstigt het organiseeren van
bijzondere diensten voor het toerisme; daar
door is hij een bron van inkomsten voor de
spoorwegen en daarmede samenhangende dien
sten en een gemak voor het publiek.
Het is niet ondienstig hieraan toe te voegen,
dat de Engelsche spoorwegen den zomertijd
voor goqd hebben aangenomen, wegens de voor-
-deelen, die aj daarin zien,"
Boeren vóór den zomertijd.
De gemeenteraad van Beerta, die bijna ge
heel lit landbouwers en landarbeiders is samen
gesteld, heeft zich bij meerderheid van stemmen
voor de handhaving van den zomertijd uitge
sproken,
Verkoop van oude militaire loodsen.
Op de vragen van den heer Ter Hall betref
fende den verkoopsprijs van drie barakken op
de Paardenmarkt te Delft, antwoordde Sc minis
ter van oorlog
Het is juist, dat men bezig is met het sloopen
van twee (niet drie) barakken.
Aangezien die barakken niet meer noodig wa
ren voor den dienst van het departement van
oorlog, werden zij overgegeven aan het depart,
van financiën en daarna met een belendend
afsluithek en eenige houjen kribben door de
zorg van den ontvanger der registratie en do
meinen te Delft openbaar verkocht voor een
bedrag van f 2255.50.
De bedoelde barakken, welke, gelet op de
constructie (o. m„zijn zij niet van dubbele wan
den voorzien en is daarin geen vloer aanwezig),
juister met den naam „loodsen" zouden worden
aangeduid, zijn in 1916 door den motordienst
met militaire werkkrachten gebouwd.
Volgens den toenmoligen stand der orbeids-
loonen zou de bouw met burgcrwerklieden
6000 aan loon hebben gevorderd.
De kosten van-de aan beide loodsen te zamen
verwerkte materialen hebben, naar de prijzen in
het jaar T9I6, rond f 15,000 bedragen, zoodat
de kostprijs van die beide getimmerten verre is
gebleven beneden het genoemde cijfer van
80,000 a f90,000.
Aangezien die loodsen in minder goeden
staat verkeerden, zou het geen aanbeveling heb
ben verdiend, ze door de genie te doen afbreken
en elders weder te doen opbouwen.
Het is niet gebleken, dat de loodsen meer
waard zouden zijn dan 2200 plus afbraakkos-
ten. Bij de openbare verkooping is n.l. geen
hcoger bod verkregen kunnen worden, terwijl
het niet juist is, dat de loodsen in eenige weken
tijds reeds driemaal var. eigenaar zoudeji zijn
verwisseld en telkens met goede winst zouden
zijn verkocht. De loodsen hebben toch sinds het
tijdstip van meerbedoelde verkooping in onaf
gebroken eigendom aan den kooper behoord en
worden thans door diens zorg gesloopt.
De Haagsche stadhuisplannen.
Men meldt ons uit Den Haag
Zooals men weet verluidde aanvankelijk, dat
de stadhuisplannen in de zitting van den ge
meenteraad van 5 dezer aan de orde zouden
komen. Middelerwijl is de agenda dier verga
dering verschenen, doch de voorstellen inzake
den stadhuisbouw komen er niet op voor. Naar
wij vernemen ligt het tijdstip, waarop bedoelde
voorstellen aan de orde zullen komen, don ook
nog in hot onzekere en zal het stellig wel Maart
worden voor en aleer men met de voorbereiding
zoover gevorderd is, dat de zaak door den Ge
meenteraad in openbare behandeling kon wor
den genomen.
Een incident in den Raad va^- Muassluis.
In den raad van Maassluis heeft1 de heer UU-
denbogaardt de houding van den burgemeester
in do zitting van een buitengewone raadscom
missie, welke de kwestie van het ontslag van
den inspecteur van politie behandelde, doch
n.b. door den burgemeester zelf is geprc ideerd,
scherp gecritiseerd onder bijval der andere le
den. Hij diende een motie in, welke afkeuring
uitsprak over de houding van den burgemeester
in deze zaak en donk bracht aan den inspecteur
voor de gewichtige diensten door dezen verricht
vóór en tijdens de commissaris-vacature.
De burgemeester weigerde deze motie in be
spreking ie biengen, waarop de heeren Uilden-
bogaardt, van Maris, van den Bos, Stolk en
Markwet, als protest de vergadering verlièten.
En de heerer van Luipen en Gribling legden
verklaring of dat zij, hoewel bij niet heengingen,
toch sthric de weigering van d^n voorzitter om
de zaak voider te bespreken, afkeurden.
Kamer van Koophandel van Gcoiland.
In de laatst gehouden vergadering van de Ka
mer van Koophandel van Gooiland werd tot
voorzitter der Kamer gekozen de heer G. van
Mesdag te Hilversum, en tot ondervoorzitter de
heeren J. P. Dudok van Heel le Noarden en
Jac. Bonz Kzn. te Huizen. De voorzitter gaf een
korte beschouwing over den toestand van hali-
del en industrie in het Gooi en betreurde het del
door nieuwe politieke verwikkelingen, de hoop
op herstel van de geschokte normale economi
sche toestanden, voorloopig weder te niet
wordt gedaan.
Op het werk door de Kamer van Gooiland
in 1922 verricht, kan, al is 't het begin geweest,
met voldoening worden teruggezien en spreker
was overtuigd, dat de nieuwe Kamer inderdaad
tot groot nut kan zijn voor dCn handel.
Fmantiëel Qv®i*zicht.'
Opnieuw hebben in. de afgeloopen week de
politieke gebeurtenissen hun stempel op den
handel ter beurze gedrukt. Eenerzijds worden de
berichten uit het Roergebied steeds dreigender,
en blijkt hoe langer hoe meer, dat de Franschen
zich alleen door een verdere ontplooiing van
militaire machtsmiddelen zullen kunnen staan
de houden. Het lijdelijk verzet der arbeiders, dat
tot nu toe de pogingen der bezettingstroepen
om levering van kolen af te dwingen, heeft we
ten te verijdelen, zal stellig heel wat moeilijker
gebroken kunnen worden, dan men van Fran
sche zijde geneigd is geweest om aan te nemen.
Die misrekening van Fransche zijde heeft tot
gevolg, dat in plaats van een vermeerdering
der leveringen in natura en een toestrooming
van milliarden aan geld, de leveringen met in
begrip van die van steenkolen geheel tot stil
stand zijn gebracht en dat Frankrijk vooralsnog
voorloopig gedwongen is, om aan de bezetting
van het Roergebied aanzienlijke bedragen ten
koste te leggen, in plaats van geld in de be
rooide Fransche schatkist te doen vloeien.
Intusschen zal ook voor Duitschland zelf de
feitelijke afscheiding van liet industriegebied on
afzienbare gevolgen moeten hebben. Wel ^-ordt
thans nog zooveel mogelijk getracht, en gelukt
het ook in vele gevallen, om kolentreinen onder
de oogen der Franschen in het onbezette gebied
to smokkelen. Wanneer echter eenmaal het dou-
ape-cordon, waarvoor thans de noodige voorbe
reidingen worden getroffen, strakker zal zijn ge
trokken, zal het niet langer mogelijk zijn, kolen-
tieinen etc. naar het onbezette gebied te diri-
geeren.
Af te wachten blijft of het do Duitschers dan
zal gelukken, een zoodanige chaos in het spoor
wegvervoer naar het westen te handhaven, dat
ook de Franschen van deze leveringen gespeend
moeten blijven. Dc waarschijnlijkheid pleit er
voor, dot het de Fransche bezetingst roepen na
korter of langer tijd wel zal gelukken, in dit
opzicht den toestand meester te worden, te
meer, omdat zij op de bevolking van het bezette
ebied de leus zullen kunnen toepossen„Wie
niet werkt, zal niet eten." Indien het op deze
wijze loopt, don zullen dc Franschen op den
duur hun kolon etc. wel binnen krijgen, al is het
dan misschien met zóó hoogc bczettingskosten,
dat het financieel voordeeligcr ware geweest,
het Roer-avontuur niet te beginnen, en al zal
zeker de verbittering, die thans zoowel in dit
deel van Duitschland als in het onbezette ge
bied wordt gezaaid a"erminst ten goede komen
aan de nationale veiligheid, die de Franschen
vóór alles trachten te verkrijgen.
Geheel afgezien echter van de vraog, of op
den duur de Franschen al of niet op hun reke
ning zullen komen, kon wel met groote stellig
heid worden voorspeld, dot voor Duitschland
voortdurende bezetting van het Roergebied een
voudig catastrophoal moet worden. Enkele so
bere, maar sprekende cijfers bewijzen dit vol
doende. Van de Duitsche steenkolenproduciic
komt 92 uit het Roergebied, vnn.de Duit
sche cokesproductie 80 van die van ijzer
erts 41 van gietijzer 74 Ij van zinkerts
44.4 en van lood 40.2
Het is natuurlijk volstrekt onmogelijk, dot
deze percentages aangevuld zouden kunnen
worden door aanvoer van andere zijde. Wel kan
men het tekort verminderen door beperking
van den treinendienst, vermindering von de ver
lichting in de ste-'en, zuinigheid bij het gebruik
van brandstoffen enz. Hoeveel hiermede te be
reiken is, zij het ook ten koste van groote ont
beringen der bevolking, heeft ons eigen land
tijdens den oorlog bewezen, toen de steenkolen-
productie "kon worden teruggebracht tot dc helft
van den vóóroorlogstijd. Weliswaar kon dit
resultaat voor een deel slechts worden bereikt,
doordien vele fabrieken etc. wegens gc-brek aun
grondstoffen, wier invoer door de geallieerden
niet wer<l toegelaten, moesten sti'staun. Ditzelf
de geval zal zich echter stellig ook in het on
bezette gedeelte van Duitschland gaan voor
doen, nu de Mark zoodanig is gedaald, dat in
voer uit het buitenland in vele gevallen even
onmogelijk wordt, als wanneer het land dooi
een militaire blokkade zou zijn afgesloten.
Zelfs echter als wij aannemen, dut Duitsch
land, evenals destijds ons eigen land, de helft
op zijn steenkoiengebruik weet te bezuinigen,
dun nog blijft er een tekort van 55 bestaan,
dat in geen velden of wegen door invoer van
buiten gedekt zal kunnen worden, al geeft de
Duitsche nijverheid op het oopenblik belang
rijke bestellingen aan de Engelsche kolenmarkt.
Tegenover de behoeften, ook als zij op de bo
venbedoelde wijze mochten worden geredu
ceerd, zinken die orders eenvoudig in het niet.
En evenmin zal men het tekort aan ertsen
kannen dekken, omdat de Duitsche staalfabrie
ken geheel zijn ingericht op het gebruik van ert
sen uit Lotharingen en ui» het thons bezette
gebied, zoodat elke omschakeling een werk vAn
zeer longdurigen adem zou zijn. Indien de Roer-
bezet ling voortduurt, en 'hiervoor moet in
derdaad worden gevreesd, dan be aat der
halve het gevear, dat binr.cn enkele maarden
het economisch leven in Duitschland vrijwel
volkomen ten gronde zal werden gericht. Van
een oorlogsschatting zal dar. in het geheel niets
meer '*unr.cn komen, maar de Franschen zu'-
!en dan ten koste van een or.'reddering, die in
hun eigen staatsfinanciën r- moeten gaan in
treden, hebben bereikt, dal thans hun groote
tegenstander geheel buiten gevecht zal zijn ge
steld.
V/elke perspectieven dit opent voor den loop
der wisselkoersen, behoeft nauwelijks te wor
den in het licht gesteld. Dat ce beurs zich vol
komen rekenschap geeft van de gevaren, die
thans het economisch leven erger den ooit te
voren zijn gaan bedreigen, blijkt we! uit de ver
dere sensationecle verlaging die zoowel in de
noteering van de Duitsche mark als in die van
den franc is ingetreden. De markenprijs hier te
lande- kan nog slechts in cijfers worden uitge
drukt, die veel op een algebraïsche formule be
ginnen te gelijken. Misschien komt dc daling
van ccn markenprijs en de hiermede natuurlijk
parallel loopende rijzing van de wisselkoersen
op het buitenland in Duitschland beter tot uiting,
wanneer wij de zaal*, omkeeren en deze stijging
der noleeringer. in Eerlijn vermelden.
Een week of vier geleden was men 'n Duitsch
land stom van ontzetting, omdat de dollarkoers
tot 60Ó0 mark p°r dollar was gestegen. In den
loop van deze week heeft de dollar echter voor
bijgaand een star.J van meer dan 50,000 be
reikt, en onze Hollandsche gulden bijgevolg een
noteering van meer don 20,000 Mark. Wel te
verstaan voor een enkelen gulden, waarvoor
men vóór den oorlog slechts circa anderhalve
mark kon krijgen. In enkele weken tijds is der
halve de mark gedaald tot ongeveer een tiende
vnn wat hij nog aan waarde over had. Het
niveau is thans bijna gelijk aan dat van den
Oostenrijkschen kroon. De Poolse he mark, d:c
naast den Russischen roebel wel een klassiek
voorbeeld scheen voor algeheele waardeloos
heid, heeft thans het niveau van de Duitsche
mark overschreden. Van een stabiliseering van
<le mark en het aangaan van een buitenlandsche
leening voor dit doel zal onder deze omstan
digheden in afzienbaren tijd geen sprake meer
kunnen zijn.
Hoe ernstig deze gebeurtenissen ook mogen
wezen voor het economisch leven, toch was dit
nog door andere gevaren bedreigd, welke, in
dien zij niet op het laatste oogenbük haddeiv
kunnen worden afgewend, nog ernstiger hadden
kunnen worden dan de reeds zoo weinig bemoe
digende gang van zaken in Duitschland. Wij be
doelen de Mosoel-kwestie, waarover het tus
schen de Engelschen en de Turken in Lausanne
hoe langer hoe meer was gaan spannen. In den
aanvang der week zag het er uit, alsof zoowel
de Turken als de Engelschen van plan waren,
het op ejn breuk te laten aankomen. Zulk een
breuk zou de waarschijnlijkheid hebben betee-
kend van een nieuwen oorlog in het oosten,
met alle verwikkelingen, die daaruit hadden
kunnen voortvloeien. Het is te begrijpen, dat
onder die omstandigheden de fondsenmarkt aan
vankelijk een uiterst lusteloos verloop heeft ge
had. Toen echter bleek, dat de Turken tenslotte
wel bereid zullen zijn, groote concessies te
brengen, teneinde een nieuwen oorlog te ver
mijden, al zal een definitieve beslissing hierom
trent eerst over een week genomen worden, is
ook in de stemming ter beurze een aanmerken
lijke verbetering ingetreden.
Evenmin als de Europecscho beurzen heeft
de effectcnmorkt te New-york 2Ïch aan d n
invloed der politieke gebeuiu nissen uim d'e
overzijde van den Oceaan kunnen onttrekken,
al wordt hier nog steeds de geringere afzet
naar overzee gecompenseerd door ccn levendie.e
vraag van binnenlondsche zijde. Vooral wat do
ijzer- en staalindustrie betreft, is dit het geval,
eenerzijds tengevolge von de groote bestellingen
van wagons en materiaal door de spoorwegen,
en voorts door de vermeerdering van het ge
bruik van ijzer en staal door dc verder verwerf
kende industrieën, waaronder in de eerste plaats
wel dc auiomobielnijverhcid genoemd mag wor
den. Reeds het vorige jaar had dc automobielen-
fabricage in de Ver. Stalen een ongekenden om
vang bereikt. Er werden n.l. 2,227,999 auto's
vervaardigd, waarmede het record van 1920
met 322,000 wagens werd overtroffen. In
Amerika zijn thons 11,500,000 automobielen in
gebruik, en nog steeds wordt de productie ver
der opgevoerd, in de verwachting van een nog
levendiger omzet.
Wat de ijzer- en staalindustrie betreft, zoo is,
blijkens een mededceling vnn den president der
groote Bethlehem Steel Corporation de-binncn-
londschc vraag thans zoo enorm, dat de staal
industrie op het oogenbük geen grooteren ex
port noodig heeft. De productie der staalindus
trie wordt thans zoo hoog opgedreven, als by
het tegenwoordige gebrek non arbeiders slechts'
mogelijk is. Dit gebrek aan arbeiders, dat is toe
te schrijven non dc in het vorige jaar ingevoer
de verscherping der immigratiebcpalingen, doet
zich in alle bedrijfstakken in dc Unie gevoelen,
en heeft reeds geleid tot een olgemcenc stijging
der loonen. Aan deze stijging van het loon
niveau is het tc wijten, dat dc bedrijfsuitkomstcn
van verschillende ondernemingen, die in het
afgeloopen jaar weder goed von werk voorzien,
zijn geweest, tenslotte nog teleurstelling gei
wekt hebben.
Zoo heeft de U. S. Steel Corporation, on
danks een aanzienlijke vermeerdering van den
afzet, in het laatste kwartaal von 1922 haar
d'vidend nog niet kunnen verdienen, en moest
wederom bijna VA millicen dollar aan het uit
de vroeger behaalde wir.sterr gecreëerde surplus
onttrokken worden. Do netto-ontvangsten in do
laotste drie maanden van 1922 toonden welis
waar een belangrijke verbetering aan in verge
lijking met het laagste punt der depressie-perio
de (zij bedroegen n.l. 15.37 millioen doll., te
gen 10.74 millioen dollar in het dorde kwar
taal van 1921, toen de ontvangsten het laagst
waren), maar blijven nog zeer aanzienlijk tem
achteren bij de cijfers van de beide voorafgaan
de jaren, toen de kwartaal-ontvangsten ge
middeld nog ca. 30 millioen doll, bedroegen,
terwijl van een vergelijking met dc tijdens de
„boom"~periode van 1917 behaalde resultoten,
die netto-ontvangsten van Om cn bij de 1Ö0
millioen te zien gaven, in hat geheel nog geen,
spiake kan zijn. Voor het geheelc juar 1922 be
droegen de netto-ontvangsten der Steel corpo
ration 58.73 millioen dollor, eon verbetering
in vergelijking met 192T, toen slechts $55.94
mrliioen ontvangen werd,'doch nog niet de helft
van dc netto inkomsten in elk der beide vooraf
gaande jaren. Dit teleurstellende resultaat, dut
voorbijgaand ccn ongunstigen invloed op de
New-yorkschc beurs heelt uitgeoefend, is voor
name. ijk te wijten aan dc loonsverhooging van
20 die in den loop van 1922 moest worden
toegestaan, en voorts aan de hoogere prijzen
yoor steenkool cn cokes. Von een verlaging dór
bran ds tof fenprijzen zal voorloopig wel geen,
sprake kunnen zijn; inte cndecl wordt in ver*
band met de grootere vraag tengevolge van het
uitvallen van een aanzienlijk deel der productie
van het Roergebiec nog een belangrijke verdere
«tijging der steenkolenprijzcn verwacht.
Cp dc Amsterdomsche beurs heeft gedurende
het grootste deel der week een fluuwe stemming,
ds overhand ••ehod. Slechts in een enkele af-iee-
ling, n.l. c:e voer rubberwaarden, viel zoo nu
en dan eenige opleving te bespeuren, doch deze
kon ccn langzaam afbrokkelen der koersen niet
verhinderen, niettegenstaande een aanhoudend
vaste stemming voor het product te Londen em
het é"unv e verloop van de hier gehouden rub-
berveiliiyg. Het blijkt, dot men in Engeland,
ondanks de pressie van Amcrikaansche zijde,
heel weinig voelt voor een wijziging van het
thans toegepaste restrictie-systeem. Van hol:
dreigement der Amerikanen, om een eigen rub
berindustrie op de Philippijnen te vestigen, ten
einde zich onefhankelijk te maken van do
Britsch-Indische rubberindustrie/ trekt men zich
ir. de Engelsche rubberkrir.: cn slechts weinig
aan. Indien al tot zulk een maatregel mocht
werden overgegaan, waartoo op zich ze'f, gczfèm
de hcoge ermede verbonden kosten en de groote
risico s nog wel niet zoo gemakkelijk zol wor
den besloten, dan zouden toch jaren moetcni
verloopen, alvorens eenige productie zou kun
nen worden verkregen. Tegen het einde der
week is dc stemming voor rubberwonrden weden
vast geworden, terwijl ook in de andere hoeken
een herstel is ingetreden.
Voor een afzonderlijke bespreking der overige
afdeeiingen is geen aanleiding. Van fn-
üustrieele waarden waren Jurgens opnieuw la
ger, op het bericht, dat de directie besloten.'
hcoft, geen interim-dividend op de verschillen
de* soorten pref. aandeelen uit te. keeren. We
heeft de directie aan de desbetreffende mede
dceling toegevoegd, dat de door de dochter
ondernemingen behaalde winst een uilkecring
ven 6 preferent dividend zou wettigen, doch
dat zij er de voorkeur aan geeft, onder de'te
genwoordige onzekere economische en poli
tieke verhoudingen de dividendpolitiek voor
1922 eerst vast te leggen bij gelegenheid der
aanstaande jaarlijksche algemeene vergadering
von aandeelhouders. Ter beurze meent men
dat deze „onzekerheid" hoofdzakelijk betrek
king heeft op hetgeen zich thans in Duitsch
land afspeelt, en bij de groote belangen, die
het Jurgens-concern in Duitschland heeft, vreest
men, dat het bedrijf ook in de naaste toekomst
een ongunstigen invloed van de ontwrichting
van het economisch leven in Duitschland zal
moeten ondervinden. Dat dc toestand der mar
garine-industrie op zich zelf niet slecht is, blijkt
intusschen uit het feit, dat de Van den Bergh-
fobrieken een interim-dividend van TV- 'op
de gewone aandeelen A. hebben aangekondigd,
op rekening van boekjaar 1922,
