von den Volkenbond, die ols „fideï-commis-
saire" beschouwd zol worden, afstand doet van
het bestuur von het Saargebied
dot in artikel 50 uitdrukkelijk wordt vastge
steld, dot de maatregelen, in de bijlage tot dot
artikel opgenomen betreffende het beheer van
genoemd gebied, hebben te verzekeren „le res
pect des droits et le bien-ctrc des populations";
geenszins gerechtvaardigd kan geacht worden
door don rpeervoudsvorm, voorkomende in dc
uitdrukking, welke de taak der Regecringscotn-
missie omschrijft„d'ossurer le respect des
droits et le bicn-ctre des populations
b. het afsluiten van intemutionale overeen
komsten, zooals die ter aansluiting van het
Saorgebied bij de wereldpost- en telegraafcon-
:dJ" ,V,"rC,r *T S 2,3, dfr b'ilace tot artikel 50 wntia. in gevallen, waarin door Duitscho wet-
uitdrukkelijk de geldigheid der Duitsche wet- ten reeds lang was voorzien
ten, welke op den Hen November 1918 van
kiucht waren, wordt verzekerd, behoudens be
paalde gevallen, wonivooi de redenen in de
zelfde zijn vastgesteld
dat desniettegenstaande de Regeeringscom- geen grond vinden in dc bepalingen van 23
missie, ingesteld overeenkomstig Hoofdstuk II der bijlage tot artikel 50 van het Verdrag van
van bedoelde bijlage en in nnom van den Vol- Versailles, ja zelfs in strijd zijn met die bepa-
kenbond het bestuur over het Saafgebied voe- iingen, aangezienhieromtrent niet tevoren het
rende, tol van maatregelen verordend heeft, gevoelen der
die in flngranten strijd verkeeren met „le res
pect des droits ct lc bien-étre des populations"
en mot de op 11 November 1918
Duitsche vellen, als danr zijn
Io. De benoeming van louter buitenlanders
tot hoofden der departementen van algemeen op wettige
bestuur en vsr het vcrkcers- en woningwezen.
Zwaar delict.
Men meldt ons uit Den Haag aan de N. R.
Ct.:
De doyert d'age, de heer Van der Does de
Willebois, waarnemend voorzitter vah onzen
Senaat, speurde onraad. De griffier, mr. Zilles-
sen rook onraad. En zag, hoe nu en dan van
een der banken rookwolkjes opstegen. Inder
daad zat de katholieke afgevaardigde Arntz
van zijn sigaar te genieten somwijlen nam hij
een trekje en dnn scheen hij het corpus
delicti weer een tijdlang te verbergen. Onop
zettelijk wellicht, doch het had den schijn
van een vreeselijk delict. Zonder antecedent.
Zoodat de vraag, hoe in te grijpen de heeren
van het bureau in hevige opwinding zou heb
ben gebracht, als niet de goedlachsheid het
had gewonnen.
Gelukkig kwam er dan juist bijtijds een op
lossing. Daar aller blikken zich op den delin
quent richtten sommige glunder, andere
vermanend, weer andere streng veroordeelend
j -. I kwam deze plotseling tot de ontdekking,
l-ln J;:.-m5./°n^r-CA5t8g5"Z',tingen' 4>t hij onbewust iets afschuwelijks moest heb-
c. het aanbrengen van tollooze wijzigingen
in de Duitsche belastingwetten, alsook in het
Duitsche burgerlijke wetboek, de strafwetge
ving en de onderwijswetten, wijzigingen,
vcitegenwoordigers van de Saar-
bevolking is ingewonnen
d. het ontslag aan hoofdambtenaren zon-
geldende 1 der nadere aangifte van redenen verleend tot
na den daarvoor vastgestelden termijn
wijze waren bijeengeroepen;
dat alle deze verschijnselen weinig verwon-
hetzij dan dal dw buitenlanders als adviseurs dering kunnen boren, gezien de samenstelling
der leden var» de Regeering iOrnmissiehetzij i der Regeeringscommissie, waarin geen enkel
zij ils ch»fs de» Saarlandsche ombtenoren aan-
gistcu' zijn en dienst doen
2o. De benoeming van nagenoeg uitsluitend
buitenlanders tot leden van het „Cour civile et
criminelleingesteld overeenkomstig 25 van
bedoelde bijlage, welke buitenlanders echter
volgens 23 zullen hebben recht te spreken
volgens het Duitsche recht. Een dergelijke
hoogste rechtspleging in een gebied door
vreemdelingen is bijzonder moeilijk verecnig-
baar met „le respect des droits et le bien-être
des populations"
do. De vaststelling van een statuut voor de
ambtenaren, dat een aanzienlijke besnoeiing
beteekent der rechten, welke deze volgens de
wetten, die den Tien November 1918 van
kracht waren, konden doen gelden, en waarvan
eenige bepalingen zelfs in strijd verkeeren met
de reglementen, vastgesteld door het Interna
tionale Bureau voor den arbeid, dat bij het
Veiarog van Versailles is ingesteld;
4o. Dc handhaving bij voortduring, en zulks
in strijd met dc letter en den geest van 30
der zooevcn genoemde biilage tot artikel 50,
eener Fransche krijgsmacht in het Saargebied
onder het bevel staande van Fransche officie
ren, waarvan tot voor korten tijd bijna de helft
uit Marokkanen was samengesteld, terwijl de
kosten dier krijgsmacht worden gedragen door
dc Fransche Regeering, welke derhalve ook
feitelijk daaraan de leiding geeft
5o. dat die aanwezigheid van Fransche troe
pen ook daarom niet kan toegelaten worden,
wijl in het Saorgebied een volksstemming in
uitzicht is gesteld ten einde over het definitieve
lot daarvan te beslissen, terwij) juist Frankrijk
een der beide belanghebbende partijen bij den
uitslag dier stemming is
6o. Dc verordening, volgens welke zelfs op
dit oogenblik nog bewoners van het Saorgebied
voor bepaalde vergrijpen gebracht kunnen wor
den voor Fransche krijgsgerechten, die in het
Fronsch recht spreken in naam der Fransche
Republiek, zulks in strijd met het bepaalde
25 der bijlage tot artikel 50 van het Vredes
verdrag, laatste lid
7o. De volkomen ongeoorloofde invloed door
de Regeeringscommissie voor het Saargebied
aan de Fransche militaire autoriteiten toegekend
bij de behandeling van burgerlijke bestuurs
aangelegenheden
8o. Het stelselmatig brengen van het Saar
gebied, niet slechts onder de militaire, doch
evenzeer onder de economische mocht van
Frankrijkhet laatste in het bijzonder tenge
volge van de door de Regeeringscommissie
gevoerde muntpolitiek, welke aan de franc een
bevoorrechte plaats in den muntomloop van
het Sourgebied verzekert. Een politiek, die niet
alleen reeds aanzienlijke schade aan dc Saar-
landschc industrie en handel heeft berokkend
een schade, zoo groot dat er van een ernstige
economische crisis valt te spreken maar die
volgens het eenparige gevoelen van industriee-
len en handcldrijvenden op dc vernietiging van
het geheele economische leven moet uitloopen
9o. De taalpolitiek der Regeeringscommissie,
die er op geiicht is:
a. het zuiver Duitsche Saargebied zooveel
mogelijk te verfranschen, o. a. door het instel
len van Fransche cursussen von Regccrings-
wege en door te bevorderen, dat op de volks
scholen het Fronsch als leervak wordt inge
voerd, en zulks zonder dat van eenig overleg
met de onderwijzers of gemeentebesturen of
andere vertegenwoordigende lichamen sprake is
geweest
b. door middel van wijzigingen in het leer
plan en in de inspectie van het onderwijs daar
aan zijn Duitschen stempel te ontnemen
een en ander terwijl 28 van de-bijlage tot
artikel 50 van het Vordrag van Versailles uit
drukkelijk vaststelt, dat de Saarbewoners naast
hunne plaatselijke vertegenwoordigende licha
men, ook hunne godsdienstige vrijheden, hunne
scholen en hun taal zullen behouden
dat deze eenzijdig gerichte politiek der Re
geeringscommissie in strijd is niet alleen met
het belong der bevolking, doch ook met de be
doeling van hc» Verdrag van Versailles, zoo
als deze uit de histonsche wording van den
aan het Sdargebied toegekenden toestond blijkt,
en in verband waarmede dit gebied opzettelijk
niet onder Fransch beheer, doch onder een ge
heel oizonderlijk bestuur als mandataris van
den Volkenbond is gesteld;
dot deze geringschatting der Regeeringscom
missie van het Saai gebied voor de bedoelingen
van het Verdrag van Versailles o. a. ook blijkt
uit het feu, dat niettegenstaande de uildiukke-
lijke bepaling van 23 der bijlage tot artikel
50 ven genoemd Verdrag, volgens welke geen
wet of reglement, op den Hen November T918
van kracht ziinde, kan worden gewijzigd dan na
ingewonnen ad-ies de» »e:tegenwoordigers van
de bevolking, alle vóór den len September
1920 aangebrachte wijzigingen, waaronder
hoogst belangrijke, alsmede een aantal veran
deringen, welke na dien tijd zijn tot stand ge
bracht, zonder inwinning van zoodanig advies
zijn geschied
dat de Regeeringscommissie niet minder
groote geringschatting heeft getoond voor de
hepolingcn der in het Saargebied geldig ver-
klaaide Duitsche wetten zelve, o.a. blijkende
uit
o. dc onmiddellijk verordende gelijkstelling
van viccrndelingen, woarondei zelfs vele, die in
dienst «ener "reeuidé regeering staan, met de
Duitsche bevolking ten aanzien van hunne
ctiaisbuigerlijke rechten; een gelijkstelling, die
geen
vertegenwoordiger der Soarlandsche bevolking
is opgenomen
dat toch het eenige lid dier commissie, die
als zoodanig kon gelden, de heer von Boch,
den Gen Augustus 1920 zijn ontslag nam we
gens ernstige meeningsverschillen met zijne
mode-commissieleden
dot de Raad van den Volkenbond den 20en
September 1920 als plaatsvervanger van den
heer von Boch benoemde dr. Hector, bekend
wegens zijn propaganda in het voorjaar 1919
voor de aansluiting van het Saargebied bij
Frankrijk; terwijl diezelfde Raad tevens het
denkbeeld var. den heer von Boch, een onder
zoek ter plaatse naar de handelingen der re
geeringscommissie te doen instellen, van de
hand wees;
dat echter in een bijlage tot dit verzoekschrift
zijn opgenomen onwederlegbare bewijzen, uit
sluitend uit officicele bronnen geput, dat de be
palingen van het statuut van den Volkenbond
ten aanzien van het beheer van het Saargebied,
noch letterlijk, noch naar den geest zijn, noch
worden nageleefd;
dat ter Volkcnbondsvcrgodering van Septem
ber 1922 door de bevolking van het Saarge
bied ernstige bezwaren zijn ingebracht, niet
slechts schriftelijk, doch ook door het zenden
eener afvaardiging, meer in het bijzonder belast
met het aonteekenen van protest tegen een
eventueele herbenoeming van dr. Hector;
dat desniettegenstaande den 3en September
1922 vóór den aanvang der zittingen van den
Volkenbond, door den Volkenbondsraad dr.
Hector in zijn ambt is bestendigd;
dot in de zitting von den 8en September T922
de Engelsche afgevaardigde Lord Balfour de
Saarbevolking nnor den Volkenbond verwees,
als het lichaam bestemd tot het inbrengen en
onderzoeken von hore grieven;
dat genoemde afgevaardigde echter eveneens
goedvond tegelijkertijd, zonder dat eenig onder
zoek was ingesteld, ja zelfs zonder dat de bo
vengenoemde afvaardiging der bevolking was
gehoord, de grieven der Saarbevolking voor te
stellen als eenvoudig oen pioduct van Duitsche
propaganda fn verband met dc te houden volks
stemming, terwijl dezelfde afgevaardigde de be
schuldigingen tegen bepaalde personen inge
bracht op grond van een zeer onvoldoend on
derzoek ols onwoar betitelde
dat het derhalve niet te veel gezegd is, dot
in het Saargebied een volk verdrukt wordt door
een vreemde regeering, die hare macht uitoefent
namens den Volkenbond;
dat waar de Nederlandsche Staat ols lid tot
den Volkenbond is toegetreden, ook op de Ne
derlandsche regeering de verplichting rust in
he1 beschouwde geval aan de naleving dier be
palingen bij voortduring hore aandacht te blij
ven schenken;
dut deze plicht des te zwaarder weegt, waar
de geschiedkundige ontwikkeling van den Ne-
dcr'.andschen Staat en de rol, door het Neder
landsche volk in de geschiedenis gespeeld, zich
steeds heeft bewogen in de lijn der verdediging
van eigen en ar.derer vrijheden;
dat de schending der rechten en het veron
achtzamen van hét welzijn der bevolking
waarvoor de nieuwe internationale status toch
reeds moeilijk te dragen valt een verschijnsel
vormen „de nature affecter les relations in-
ternationales et qui menace par suite de troit-
blcr lo paix ou la bonne entente entre notions,
dont la paix dépend" (art. II van het Volken
bondsstatuut).
dat ook afgezien van alle verdere overwegin
gen de politiek der Regeeringscommissie voor
het Saargebied een ernstig gevaar oplevert voor
de toekomstige rust en vrede in Europa
dat er voor de Nederlandsche regeering der
halve alle aanleiding bestaat gebruik te maken
van artikel 11, tweede lid, van het stotuut van
den Volkenbond;
Redenen, waarom de Bond voor Internationale
Humaniteit en Gerechtigheid tot Uwe Hooge
Vergadering het eerbiedige, doch dringende
verzoek meent te mogen richten, aan dc in dit
verzoekschrift ter sprake gebrachte feiten ern
stig hare aandacht te willen schenken en al
die maatregelen in overweging te nemen, welke
de stipte naleving der bepalingen van het sta
tuut van den Volkenbond kunnen verzekeren.
Een brief voor ex-keizer Wilhelm.
Dinsdag vervoegde zich aan het bureau Pie-
tcr Aertsstraat te Amsterdam een dame, die
mededeeling deed van het volgende:
Eenige dagen geleden bevond zij zich te Ber
lijn op het Postdamer Bohnhof, toen plotseling
een net uitziend persoon op haaj toestapte en
haar aansprak. Hij verzocht haar, in Holland te
ruggekeerd zijnde, een brief te willen posten.
Deze brief vermeldde het adres van den cx-
keizer Wilhelm te Doorn en was van een zwaar
zegej voorzien. Hij was bang, dat, wanneer de
brief uit Duitschlond per post gezonden werd,
men hem aan de grens zou openen. De heer gaf
de dame 2000 mark om in Holland een post
zegel te koopen.
Dc reizigster beloofde den brief te zullen pos
ten. In Amsterdam teruggekeerd begon zij het
zaakje niet te vertrouwen en vertelde het ge
beurde op het politiebureau. Hier werd de brief
aangenomen en opgezonden naar den procureur-
generaol von het gerechtshof, baron Von der
Feltz. Deze deed het schrijven aan mr. J. B. Kan,
secretaris-generaal in Algemcenen Dienst, toe
komen.
De brief is nog niet geopend. Tel.
ben gedaan. Eenige vertwijfelende passen en
hij was de zaal ontvloden waarin hij aanstonds
sigaorloos terugkeerde. Toen was de rust ir
ons meestal zoo kalme Bovenhuis hersteld,
Maar de heer Arntz zou door zijn rook-avon-
tuur dc peroratie van minister De Geer bijkans
hebben doen mislukken
Ons ingewikkeld kiesstelsel.
Aan enkele bloden wordt het volgende ge
schreven:
De volmaaktheid schijnt ten opzichte van het
kiesstelsel volgens de evenredige vertegenwoor
diging moeilijk te bereiken te zijn. Na de invoe
ring in Ï9I9 hebben we ta] van wijzigingen ge
had in dit stelsel en thans is weer een wijziging
aanhangig, welke regelen geeft voor de ver
deeling van nog overblijvende zetels, nadat de
eerste toewijzing heeft plaats gehad aan lijs
ten (met meer stemmen dan 75 pCt. van den
kicsdeeler) met de grootste overschotten'. Het
wijzigingsontwerp stelt voor, nadat aan die
grootste overschotten één zetel is toegewezen,
deze methode niet verder voort te zetten tot zoo
danige tweede of verdere toewijzing, tenrinde
alle overgebleven zetels onder te brengen, maar
na die eerste nubedecling te gaan werken mot
gemiddelden, d. w. z. no die eerste nabeaceling
wordt het eerst weder een zetel toegekend aan
die lijst, welke na toekenning van dien eericn
zetel het grootste gemiddelde aantal stemmen
per toegekende plaats aanwijst. Hier hebben
dus de lijsten met het grootste overschot den
j voorrang, maar bij deze toewijzing mag can
dezelfde lijst niet meer dón één zetel toegekend
worden. Zijn er daarna nog zetels te verdoelen,
dan worden die eindelijk toegewezen aan lijsten
met minder stemmen dan 75 pCt. van den kies-
deeler.
Wonneer straks deze nieuwe bepalingen in
do practijk werken, zullen vermoedelijk wo! weer
gebreken onn den dag komen. Krijgen we dop
weer een aanvullende verbetering en later nog
eens tot eindelijk de volmaaktheid is bereikt?
We weten het niet. Wel weten we, dot, wan
neer men tegenwoordig dc verantwoordelijkheid
heeft voor den goeden gong van zaken bij een
verkiezing, men weken van te voien moet goon
studeeren om eenigszir.s thuis te roken in de
voorschriften, waarvan de redactie bijna niet
te genieten is. We zijn geneigd te meenen, dat
een verder voottschrijdcn op dezen veg gevoe
gelijk achterwege kan blijven. Temeer waar de
belangstelling van een kiezer onder liet even
redig kiesstelsel niet evenredig is nan de inge
wikkeldheid der voorschriften.
Naar we vernemen zit men op dit moment met
dc honden in het haar om een behoorlijk stel
sel voor de evenredige verkiezing van de
Ecistc Kamer op popier tc zetten.
Toen ten vorigen jare de Kamers van Koop
handel voor de eerste maal volgens liet even
redig kiesstelsel gekozen moesten worden, was
het schier een onmogelijkheid om 'en uitslag
aan de hand der voorschriften behoorlijk vast
te stellen. .Het stelsel, dat men hiervoor hod
vastgesteld, was N. B. een stelsel, dat men in
een der Zuid-Amerikaansche Staten had ont
dekt!
De Hollancl-Zuid-Afrikolijn.
Op vragen van den heer Brautigam, lid van
de Tweede Kamer, betreffende de overneming'
van de N.V. Nederlandsche Zuid-Afrikaansche
Stoomvaartmaatschappij Holland—Zuid-Afriko-
lijn door de Verenigde Nederlandsche Stoom
vaart Maatschappij en de aan eerstgenoemde
maatschappij ingevolge dc wet uitbetaalde
voorschotten, heeft de minister van arbeid,
handel en nijverheid geantwoord
Het is mij bekend, dat onderhandelingen zijn
gevoerd betreffende een overneming van de
N.V. Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Stoom
vaartmaatschappij Holland—Zuid-Afrika-lijn
door de Verccnigde N< derlandsche Stoomvaart
Maatschappij. Deze onderhandelingen hebben
geleid tot een voorloopige overeenkomst tus-
schcn de beide belanghebbenden, doch deze is i
nog niet definitief tot stond gekomen.
Aan voorschot, ingevolge de wet van 30 Juli
1921 (Stsbl. no. 1018), is tot op heden aan de
N.V. Nederlandsche Zuid-Afrikaansche stoom
vaartmaatschappij Holland—Zuid-Afriko-lijn uit
betaald 1921 1.000.000, 1922 1.000.000
1923 250.000.
Rentebetalingen of terugbetalingen van dit
voorschot hebben niet plaats gevonden.
Belanghebbenden hebben zich tot mij ge
wend om mijn medewerking te vragen bij de
totstandkoming van bovenbedoelde overeen
komst. Of ik die medewerking al dan niet zal
kunnen verleenen, zal e„rs1 kunnen worden
brslist, nadat over de onlwoipen overeenkomst
nader oveiieg zal hebben plaats gevonden.
Financiëel Overzicht.
Op een voorbijgaande inzinking na de Paasch-
vocantie heeft de fondsenmarkt in de achter
ons liggende veertien dogen een vast verloop
gehad, zoowel te Amsterdam als in de ver
schillende buitcnlandsche centra. Zooals meest
al het geval is, weerspiegelt zich in de gunstige
houding der beurs niet zoo zeer de toestand
van het oogenblik, als wel de verwachting ten
aanzien van de ontwikkeling der verhoudingen
'n de naaste toekomst. Rekening houdende met
den huidigen toestand op politiek gebied, schijnt
de optimistische stemming, waarvan de beurs
den laatsten tijd blijk geeft, weinig gewettigd.
De verhouding tusschen Frankrijk en Duitsch
lond is tengevolge van dc treurige gebeurtenis
sen bij de Krupp-fnbrieken nog meer verscherpt,
en handel en nijverheid in het Roergebied wor
den door dc verschillende repiesaille-mootrc'
gelen, die van weerszijden worden genomen, hoe
langer hoe meer belemmerd.
Juist dc t 'genwoordigc gesponnen toestand
wekt echter de hoop op, dat deze niet van lon
gen duur kon zijn en dot van beide kanten reik
halzend naar een vergelijk wordt uitgezien, ook
al wórdt dit verlangen nog niet in ofïic:eclc
uitingen uitgesproken. Dot intusschen wel dege
lijk naar een oplossing gestreefd wordt, kan uit
verschillende berichten worden afgeleid. Door
is in de eerste plaats de reis von den vroegeren
Franschen minister voor den wederopbouw Lou-
cheur naar Engeland, waarvan een hervatting
der besprekingen inzake dc schadevergoeding
tusschen Enge'ond en Frankrijk het gevolg zol
zijn, waarbij Frankrijk zich, naar verluidt, op de
basis der destijds door Groot-Brittonnië te Pa
rijs gedane voorstellen zou plaatsen, die toen
maals door dc Fransche regecring verworpen
zijn.
Ind'en dit bericht juist zou blijken te zijn zou
het feitelijk beteekenen, dat het Roerav'ontuur,
dot immers juist begonnen was omdut Frankrijk
de door zijn vroegeren bondgenoot gestelde
cischen inzake de oorlogsschatting te gering
achtte, als een mislukking erkend wordt. Blijk
baar vreezende, dat het dien weg gemakkelijk
zal kunnen opgaan, dringen de extremisten
Frankrijk thans openlijk aan op een directe af
scheiding van het Rijnland van Duitschland,
door middol van de vorming van een onafhan
kclijkcn Rijnlandschcn Staat. Met zekerheid
mag evenwel nongenomen, dat men in Groot
Brittannic wel bitter weinig zal voelen voor een
dergelijk plan, dat het belangrijke Duitsche in
dustriegebied onder directen invloed van Frank
rijk zou brengen, en dc machtspositie van dat
land zoo krachtig' zou versterken.
Wat de houding van Duitschland betreft, staat
het wel vast, dat dit zijn standpunt „geen on
derhandelingen zoolang zich nog één man der
Fransche bezetting in het Roergebied bevindt"
moeilijk zal kunnen hondhaven. Door het lijde
lijk verzet en de geweldmaatregelen maakt ir.en
het weliswaar den Franschen onmogelijk, eeni-
germatc belangrijke voordeden uit de bezetting
te trekken, doch aan den onderen kant bren;
de ontwrichting van het economisch leven voor
Duitschland zelfs zulke groote nadeden met
zich, en worden tengevolge der bezetting zulke
eischen aan de Duitsche schatkist gesteld, dot
ook hier wel concessies zullen worden gedaan,
wanneer het vooruitzicht op een regeling von
het conflict wordt geopend.
Hoeveel de bezetting van het Roergebied de
Duitsche schatkist wel kost. blijkt wel duidelijk
uit de ontzaglijke vermeerdering der Duitsche
vlottende schuld, welke op haor beurt geleid
heeft tot de angstwekkende uitzetting der bnnk-
biljettencirculatie van de Rijksbank. Deze neemt
in de laatste weken geregeld met niet minder
don een half billicen Mark toe, een, zeifs
„edel-valuta" omgerekend, respectabel bedrag,
in guldens b.v. tot den tegen woo rdigen wissel
koers ca. 60 miHioen. De bankbiljettencircu-
latie in Duitschland was einde Maart opgeloo-
pen tot 5517 milliard Mark. Een maand gele
den bedroeg zij nog „slechts" 5512 milliard er
einde Februari was zij nog beneden de 2000
milliard Mark.
Tot nu toe is het de Duitsche regeering ge
lukt, den invloed van dit aanzwellen der geld
circulatie op den wisselkoers te weren door
middel van verkoopen von buitcnlandsche wis
sels door de Rijksbank, telkens wanneer de
giootc vraag r.aor buitenlandsche valuta door
de industrie den Morkenkoers dreigt te ont
wrichten. Naar men weet, geschiedt deze steun-
octie met behulp van dc door de Rijksbank
gehouden buitcnlandsche wisselreserve, die aan
vankelijk bestemd was voor de betaling der
oorlogsschatting. Men had gehoopt, deze reser
ve weder té kunnen aanvullen door middel van
de uitgifte van een goudleening, voor welker
betaling de door het Duitsche publiek gehouden
buiten landsche wissels zouden worden ingele
verd. Ondanks het feit, dut deze lecning door dc
rijksbank gegarandeerd v.ordt, cn dot verschil
lende faciliteiten ten aanzien der beleenbaarhcid
van de stukken in uitzicht zijn gesteld, blijkt in
Duitschland dc geneigdheid, om zijn buitenland-
sche wissels te jen goud-obligatiën in te ruilen,
slechts zeer gering te zijn geweest. Op het aan
geboden bedrog van 50 millioen dollars is
slechts voor 12 h 13 miiliocn ingeteckcnd, cn
de banken, die 25 millioen vost hadden overge
nomen, blijven dus met de helft van dit bedrog
voor eigen rekening zitten.
Onder deze omstandigheden is het twijfelach
tig, of de steunactie door de Rijksbank nog lon
gen tijd kon worden volgehouden. Een nieuwe
daling van ''en Markcnkoers zou natuurlijk we
der een verscherping der Duitsche concurren
tie met rich brengen, al zol deze zich niet ge
makkelijk weder ir haar vroegeren omvang kun
nen doen gevoelen, nu het bedrijf van verschil
lende Duitsche fabrieken tengevolge van de
Roerbezetting sterk bemoeilijkt wordt. Hoe zeer
de,Duitsche concurrentie in verschillende tak
ken van industrie op het oogenblik verminderd
is, is nog 'ezer dagen gebleken bij een aan
besteding vnn eenige Amsterdumsche gemeen
tewerken. De inschrijvingen, die van Duitsche
firma's voor het uitvoeren van den bovenbouw
vnn een brug over het Noordzcekanaa! waren
ingekomen, waren aanmerkelijk hooger dan die
von Nederlandsche firma's. De laagste inschrij- I
v r, de constructiewei kplaatsen Ducroo en
Brauns, non wien het werk werd opgedragen,
was met 72,000 cn. f 40,000 benéden den
hoogsten en co. f 30,000 beneden den laogsten
D itschen inschrijver.
Op de Amsterdamsche beurs heeft de hoop
op betere bedrijfsresultaten voor de Nederland
sche ondernemingen, wanneer de valuta-con-
currentie de prijzen niet meer als tot dusverre
zol drukken, tot een gunstige stemming voor
industrieele woorden oanleiding gegeven. Gaat
het hierbij hoofdzakelijk nog om toekomstver-
wachl'ngen, op een hechtere bosis stoot de vos
te tendenz, die te New-York volt waar te ne
men. Ven een economische depressie is in de
Ver. Stoten geen sprake meer. Integendeel heeft
het herstel aldaar zulke vorderingen gemaakt,
dat de1 industrieele bedrijvigheid die van de
„bcom"-periode in het begin van 1920 evenaart.
Men vraagt zich thans in de Vereenigde Sta
ten af, of het tempo van het herstel niet te
snel geweest is en of dit zich wel gedurende
lengen tijd zal kunnen handhaven. Het jongste
maandoverzicht van de Guaranty Trust Com
pany of New-York, deze kwestie besprekende,
wijst er op, dot de levendigheid voor een groot
deel is toe tc schrijven aan de bedrijvigheid in
de bouwvakken, waar men- doende is, het groote
gebrek °.c.r. v>n>7en, 'lat tijdens den oor'or;
orfstoan, aan te vullen en voorts aan dc om
vangrijke orders voor spoorweglocomotioven,
-wagens en ander materiaal.
Mag men niet aannemen, dat de bestellingen
uit dien hoofde tot in het oneindige zullen voort
duren, anders is het gesteld ten oonzien van an
dere tokken van industrie, zooals b.v. de auto-
mobielnijverhei'k Waar de vraag nog steeds ver
der toeneemt. De General Motor Company b.v
heeft in Februari 55,000 wagens verkocht, zijr-
de het dubbele van een jaar geleden. Ook de
verkoopen van de Ford-auto s bereiken telken
nieuwe records. Hoe zeer het verbruik van auto
mobielen cn vrachtwagens in de Unie toeneemt
ken w -1 hieruit blijken, dot m het begin van he:
jaar 12'/3 millioen motorwagens geregistrcer
waren, tegen 334 millioen in 1916. In vergelij
ki g met het vorige jaar bedroeg de vooruitgqr
bijno 2 millioen wagens.
Tusschen den tejenwoordigen toestond in de-
Vereen. Staten en d'e van dc „boom"-perio .c
T9T0 '20 bestaat een opmerkc'ijk verschil, ter.
gur.stc von de huidige verhoudingen. Terw:
de no-oorlogshousse tot een ongezonde uitzet
ting der credieten hod geleid, is de groote u
brei ring van zaken in de jongste maanden tot
nu t®e gefinancierd met een naar verhoudir»
kleine vermeerdering der bankcrcd-.eten en
rentetarieven in dc linie zijn nog steeds betrc -
kei ijk laag. Van einde Juli T922 tot e:ndc Mor
il. bedroeg de netto-vermeerdcr.ng der dis
centeeringen door de Federale Reservebank-
250 millioen dollar. De disconteeringen bedrr
"en echter nog geen vierde vnn het maximum
bedrog, 'at in November T920 bereikt werd «r
Éim slechts 2.3 hoocrer don eer jaor geledej
Dit wijst er wel op, dat in de Unie de door C
jongste crisis geleerde lessen ter horte zijn ge-
nomen, en dat men er zich ^ns hoe^ voor de
overdrijving, waaraan men zich tijdens de von
hausse had schuldig gemaakt en die zulke ruï
neuze gevolgen heeft gehad.
Na deze afdwaling terugkomend op de Am
sterdamschc beurs, vermelden wil m de eer'
plaats de krachtje verdere verbetering d.
voor suiker- ei\ rubberwaarden is ingetrede
dank zit de nieuwe prijsstijging voor deze pro
ducten. Wat eerstgenoemde soorten aangaoj
beeft de aankondiging van meevallende dis
denden van enkele kleinere maatschappijen, o.
mede de reeds tot stond gekomen
von suiker uit oogst 192-1, stimuleererd
werkt, evenals een nieuwe verlaging der romtn
voor den Cubn-suikeroogst. De koersen van
rubberwaarden daarentegen zijn slechts weimc
in overeenstemming met de tot nu toe gepu
bliceerde dividenden over 1922. De Ambaloetoe
bv die een dividend van 3id keelt ui ge
hield, noteert than, 108 de Amsterdam-
Rubber, die een dividend von 8 zal betalen,
staat thans op co. 170 etc.
Het zijn dan ook niet de verwacht.ngen be-
trcffende dc dividenden over ket ofgeloopen
jaar die zich in de koersen der rubberwaarden
weerspiegelen, doch die betreffende de resu-
laten van het loopende, en tevens van de vol
gende boekjaren, svanneer de rubberpnjs zich
op het tegenwoordige peil handhaoft. Reeds zg
van de volgende oogstjaren door verschillende
maatschappijen belangrijke koevcelheden op e
vering ve, kocht, en van de verdere ontwikkeling
der rubbermnrkt zal bet afhangen, of ook he
resteerende tot goede prijzen van de hand za
hunnen worden gedaan. Terwijl de meeste _Ned.
Indische rubberondememingen hun Kostprijs,
dank zij verschillende bezuinigingen, welke m
den tijd der lage prijzen zijn doorgevoerd ot
co 40 cent per half Kg. hebben kunnen terug-
hengen. hebben ui. oogst 1924 reeds afdoenin
gen plaats gevonden boven I per ha f Kg,
welke prijs dus een zeer belangrijke winstmarge
laat. cn waardoor zelfs die maatschappijen, die
in de depressie-periode aanzienlijke verliezen
hebben geleden, weder op de been zullen kun
nen komen. Tegen het midden der afge^Pcn
week heelt een lichte teruggong in den rubb r
prijs te Londen tot winstnemingen op de Am
sterdomsche beurs aanleiding gegeven.
Vrij scherp gefluctueerd 1hebben se'k«P»"r^
waarden. Nadat bet bericht, dot de Holland
Anrei ikn-Iijn over het afgeloopen jaar geen.divi
dend zal uitkeeren tot een scherpe icactie had
„e'eid, is eenig herstel ingetreden op de pu
blicatie van de jaarcijfers van eenige andere
scheepvoartondememingen, die in verhou g
tol de depressie in de scheepvaart m het afge
loopen iaar nog meevielen. Zoo sluit de
Nederl. Stoomboot-Mij. het jaar nog met een
klein winstsaldo van f 1408 af. Wei konden dit
maal de noodzakelijke afschrijvingen niet uit de
winst bestreden worden, zoodot hiervoor de re
serve voor afschrijvingen op stoomschepen ad
5 millioen is aangewend, beneden 2 mi
lioeu uit de reserve voor diverse belangen.
Laatstgenoemde reserve bedraagt na deze ader-
leting -och nog f 15 millioen. Ook de
West-Indische Maildienst kan uit de kleine
winst geen afschrijvingen bewerkstellen bn ge-
biuikt voor een cd hietvon 1 JvO.UUU uit oe
voor dit doel gecreëerde reserve.
Minder gunstig is het resultaat der Holland
sche Stoomboot-Maatschappij, die het jaar_195T-
ofsluit met een nadeclig saldo ven f «5,028.
u nardoor het totale verlies stijgt tot 387,730
Deze maatschappij zal voorstellen, om het ver
te dekken uit de reserve, welke nog
408,144 bedraagt. Voorts is nog het verslag
gepubliceerd van de Stoomvaart-Mij. ..Oostzee
die i 276,194 aan de reserve voor diverse be
langen beeft ontnomen tot dekking yan betge
rapporteerde verlies, en van de „HiMegersberg
die het jaar afsluit met een netto verlies van
2° 186 De goede stemming voor scheep-
voortwnarden is niet van langen duur geweest.
Niet te controleeren geruchten, volgens welke
d- Holland—Amerika-lijn in 1922 een eonzicn-
lijk verlies op de exploitatie geleden zou heb
ben, (men spreekt van t 6 millioen), hebben een
nieuwe inzinking teweeggebracht. Al een Indi
sche üinen konden zich goed handhaven.
Olie-oandeelen hebben zich geheel bi, het
koersverloop voor Koninklijke in New-York
aangesloten. Ne een flauwe opening trad een
vaste stemming in. doch het slot weder
laeer. Tabakken konden een aanmerkelijk avans
hoeken. 7ccr va't we, de stemm-ng voor beleg-
ging,fond,en. Ned. Staat,leenin"en werden gun
stg beïnvloed door de vlotte plaat-mg van het
aangeboden bedrag van 10 millioen 4H
vierjarige schatkistbiljetten. De belangstelling
-Ervoor Mc•4' zoo trroot, dat op dc mschrijvin-
cn slechts 6 kon worden toegewezen.
