Meijburg (hij restaureert op het oogenblik ker
ken in Goes, Alkmaar, Poortugaal, cn twee te
Delft), is begonnen met het wegbreken van de
foei-leelijke bekapping-schijngewelf in het koor
en met het afpellen van de muren die het koor
begrenzen, in welke muren ettelijke ramen bij de
bepleisteringswoede waren verdonkeremaand,
dichtgemetseld. Toen het schijngewelf werd
weggenomen, bleek het, dot het oorspronkelijke
gewelf indertijd bij den bouw van de kerk, niet
was voltooid, er was alleen een geraamte dat ge
vormd werd door gordelbogen. Bij de restau-
rntio door v. d. Kloot Meijburg uitgevoerd, is
nu in da eerste plaats het oorspronkelijke kooi-
gewelf beschoten met oud-eikenhout, waar men
zoo gelukkig was de hand op te kunnen leggen;
want het moest hout zijn van bepaalde kleur
en op bepaalde dikte to zagen. Het eiken-be
schot is met koperen spijkers bevestigd en
daamo met de hand beschilderd, nadat de ar
tiest, met dit ondereel belast, in krijt zijn lijnen
voor deze décoratie had uitgestippeld. De man
die dit schilderwerk heeft uitgevoerd, is Jacob
Por, die vier jaar geleden als Hollender uit
Duitschland kwamhij heeft toen medege
werkt aan de Kerk-restauratie te Rijswijk (even
eens gewelf-beschildering), welk werk aanlei
ding werd hem óók de beschildering in de Delf t-
sche kerk op te dragen. Do methode die Por
hier heeft toegepast geeft zoogenaamd ruig
schilderwerk te aanschouwen, het zelfde karak
ter van ruigheid, dat men ontwaart in de mid-
deleeuwsche kunst, toen ook alles zuiver
handwerk was. Men heeft er ook bij deze ge
welf-beschildering (in kleuren rood, groen,
bruin en wit) naar gestreefd, om volkomen het
karakter der middeleeuwen te behouden, door
alles handwerk tc doen zijn en niets machi
naal te laten bearbeiden. Hetzelfde stre%'en
(alles handwerk) heeft ook vóórgezeten bij het
steenwerk dezer restauratie, wel opvallend
verschillend met het hedendaagsche systeem,
om schier alle uitvoering machinaal te be
werkstelligen. Bij het afpellen der muren ont
dekte men ernstige beschadigingen in het
voegwerkop tal van plaatsen was de steen
emield en stond men voor de noodzekelijk-
heid om vele vierkante meters geheel nieuw
op te trekken; dit nu kon natuurlijk niet ge
schieden met nieuwen steen, het materiaal dat
verwerkt behoorde te worden, moest oud
zijn, opdat de kleur zou harmonïeeren met de
entourage. Daartoe zijn steenen gebruikt die
vrij kwamen bij doorbraken in den Haag voor
den aanleg van nieuwe verkeerswegen, óók wel
steenen die disponibel kwamen door den kerk
brand te Berg Ambachtallemaal steenen die
hier juist speciaal werden gezocht, zoogenaam
de Rijswijksche steen, deels rood, deels geel
van kleur. De steensoort van elders aangevoerd,
bleek zóó goed bij te passen, dat men de nieuw
ingevoegde muurvakken absoluut niet onder
kennen kan van de oude muren. De pilaren in het
koor waren al even ernstig beschadigd als de
murenin het bijzonder bleken de steunpunten
stuk gestooten, en om die' gehavende plekken
aan het oog te onttrekken, heeft men in vroe
gere eeuwen die beschadigde pilaren dood
kalm met ijzeren ankers omketend en er maar
weer kalk over heen gestreken, wit pleister
werk, zoo als men immers de gonsche. kerk in
wit gepleisterd had I De basementen moesten
voor het meerendeel geheel vernieuwd worden
bij deze restauratiedrie vierde van allen na
tuursteen in het Koor der kerk toch was be
schadigd II Met de Kapiteelen was het al niet
beter gesteld, het voornaamste moest ver
nieuwd worden. Het viel dikwerf moeilijk
nauwkeurig te constatceren welke stijl bij het
ornamenteeringswerk in het koor destijds ge
volgd was in al die gevallen waarin twijfel
bleef bestaan, heeft men bij de restauratie
eigen vormen toegepast, en zich onthouden
van 't phantaseeren op oude stijlen. Het toe
passen van éigen vormen in geval van onze
kerheid aangaande het oorspronkelijke, ligt
trouwens in de lijn van de moderne wijze van
restaureeren. Boven do graftombe, in het tri-
forium, ziet men vier beeldjes aangebracht,
moderne beelden, werk van Van Lunteren,
voorstellendede geboorte, de levenskracht
(jonge man met hamer), de ouderdom (met
zandlooper) en de dood.
Het is de bedoeling van Van der Kloot Me;j-
burg in het triforium van het koor, de hoogc
gang in den ronden muur van het koor, een
décoratieve bekroning aan te brengendit
voornemen is reeds over enkele meters uitge
voerd, maar nog niet verder voortgezet, om
dat de ledder van de restauratie eerst nog eens
vil zien welk effect do door hem ontwerpen
triforium-bekroning maakt op den duur, alvo
rens een definitieve keuze te doen. In de mu
ren, die het koor omsluiten terzijde en achter
de graftombe, is in de hoogte glas in lood (ten
deele gekleurd en ten deele gebrand glos) aan
gebracht, in de ateliers van Schouten te Delft
vervaardigd haar teekening van Por. Men koes
tert de hoop, weldra èlle ramen in het koor
van gekleurd glas te kunnen voorzien voors
hands lieten de geldmiddelen voor de restau
ratie ingekomen, dit niet toe, maar men leeft
in de stille verwachting, dat de restauratie toch
in die richting zal kunnen worden uitgebreid.
Want gekleurde kerkramen in het gehecle rond
van het koor, zijn onmisbaarvoorloopig be
helpt men zich met ramen waarin noodglas is
gezet, maar bijzonder fraai is dat geenszins te
noemen. Integendeelhet lichteffect wordt er
hinderlijk door gestoord. Het is nog wel als
een interessante bijzonderheid te vermelden,
dat bij den aanvang der restauratie verschillen
de gewelfribben bleken doorgezakt te zijn; men
heeft die doorgebogen ribben èpgevijzeld, wat
eerst als een volstrekt onmogelijke manoeuvre
was aangezien en waor om gelachen werd als
er over gesproken werd, maar later toch heel
goed uitvoerbaar bleek. Intusschen heeft deze
koor-restauratie ook 'tot gevolg gehad, dot de
Koninklijke grafkelder in do kerk een andere
ingang zal krijgen, een monumentale trap die
naar een ondergrondsche vestibule leidt, van
waaruit men toegang heeft tot den kelder. De
tegenwoordige ingang komt daardoor geheel
tc vervallen.
Wie thans de Nieuwe Kerk van Delft be
zoekt en het gerestaureerde koor aanschouwt
in zijn oorspronkelijken baksteen en fraaie pi
laren in lichten tint (beige zandsteen), betreurt
het in hooge mate dat het transept (dwars-
schip) der kerk zoo leelijk bij het gerestau-
i eerde deel afsteekt. En niet enkel dat transept,
maar óók en niet minder, zelfs nog véél scher
per, het ruim der kerk, vóór en terzijde van den
predikstoel. In het kerk-ruim is alles grijs-wit
gepleisterd, het schijn-plafond een houten be
timmering in blauwige kleur. Het vloekt in
vorm cn kleur gansch en al met het koor dat
thans gerestaureerd is. Het verluidt, dat Hol
landcis in Amerika geld willen bijeenzamelen,
om de restauratie van het dwarsschip der kerk
mogelijk te maken het is hartelijk te hopen
dat het lukken zal. Komt er inmiddels niet een
voorstel, om nu maar in-eêns de geheele Nieu
we Kerk van Delft op to knappen Of moet er
een schreeuwend controst blijven bestaan tus-
schen kerk en koor I
Er is door Van der Kloot Meijburg en zijn
honderd man personeel in vijf maanden tijds
verwerkt, waar men in normale gevallen vier
b vijf jaren over doet. Er is gerestaureerd in
een wonderlijk snel tempo. Klaar is men nog
niet. Inwendig is men wel zoo ongeveer ge
reed, het koor moet nu nog aan de buiten
zijde der kerk worden bijgewerkt Mocht het
transept nog aan de beurt komen, dan zal de
restaurotie tot 1925 moeten worden voortge
zet. Maar daar staat nog niets van vast En de
restauratie der geheele kerk dat zal
voorloopig wel een vrome wensch b 1 ij v e n.
De kerk bood een schitterenden aanblik; zij
was geheel bezet met hoogwaardigheidsbeklee-
ders van hooge staatscolleges, allen gekleed in
ambtsgewaad. De hoogleeraren, die aanwezig
waren, droegen hun toga. Kamerleden en burge
meesters het uniform hunner betrekking, de
burgemeesters getooid met hun ambtsketen. On
der deze laatsten merkten wij ook op den bur
gemeester van Utrecht, dr. Fockema Andreae.
Van het Utrcchtsche comité waren verder aan
wezig de heeren Royaards, oud-lid van Ged.
Staten; Nahuisen, voorzitter van den Chr. Nat.
Werkmonsbond, en Van Vliet, voorzitter van
Patrimonium, benevens jhr. Rademecher Scho-
rer, secretaris van het Utrechtsche comité. De
Dclftsche politie had met haar bereden ogen-
ten en motorbrigade het ruime plein tusschen
kerk en stadhuis geheel afgezet, zoodat de ge-
noodigden, die uit de stad kwamen, alle ge
legenheid hadden om het kerkgebouw te berei
ken. In de kerk zelve deden als orde-commis
sarissen dienst officieren, waartoe van ieder
dienstvak een officier was aangewezen, zoodat
allo wapens der landmacht vertegenwoordigd
waren. Het spreekt vanzelf, dat alle officieren
gekleed waren in groot tenue. Dr. Wagenaar
begon te kwart voor twee het orgel te bespe
len met een fantasie over de Nederlandsche
volksliederen. Toen de Koninklijke familie bin
nentrad, rezen alle aanwezigen op. Er bevon
den zich in de kerk een groot aontal fotografen,
die gedurende de plechtigheid voortdurend op
namen maakten, terwijl Willy Mullens ervoor
zorgde, dat de samenkomst op de film ver
eeuwigd werd. De heer v. dL Voort van Zijp
sprak vanaf een kleine katheder, welke noost
het praalgraf stond opgesteld. Er hing in het
eerste Kolf uur in de kerk een triestige stem
ming, doordat zware regenwolken over Delft
dreven, docK het was wel zeer toevallig, dot cp
het oogenblik, waarop de Koningin haar rede
aanving, plotseling het zonnelicht in overvloe
dige volheid door de gekleurde boogramen
binnenviel en aan het somenzijn een ongemeen
feestelijk cachet gaf. Men hoorde de toespraak
van de Koningin staande aan, en nauwelijks
had zij uitgesproken of men gaf in do voorsto
rijen het sein tot den aanhef van „Leve de Ko
ningin", welke jubeluitroep tot drie mooi toe
door de stampvolle kerk herhaald werd.
Onmiddellijk hierop viel men onverwacht in
met de zegenbede uit den 154ston Psalm: „Dat
's Heeren Zegen op U daal'De organist, die
op den inzet van dit koraal niet gerekend had,
moest de menigte eenige tellen zonder orgel
begeleiding laten zingen, doch bij den aanhef
van den tweeden regel viel dr. Wagenaar met
volle begeleiding in. Dit oogenblik verwekte in
de kerk algemeene ontroering. Toen het koraa!
was uitgezongen, onthulde de Koningin den ge
denksteen in een der zijmuren; gedurende de
uitvoering van deze eenvoudige handeling
speelde Ket orgel een koraalfantasie ven Joh.
Wagenaar op: „Komt, dankt nu allen God",
welke fantasie gespeeld.werd door orgel, 2
trompetten en 3 bazuinen, musici die alle. leer
ling zijn van dr. Wogenaar in den Hnog.
No de onthulling maakte dé Koningin met de
leden van haar Huis en gevolg een omwande
ling door het gerestaureerde koorgcdeelte, waar
bij de heer v. d. Voort van Zijp en de rchitect
v. <L Kloot Meyburg de leden von het vorsten
huis de noodige inlichtingen verstrekte. Daarna
zette men zich in het koor weder neer en zong
de Madriganlvcreeniging uit Valerius' Gedenck-
klank „Gelukkig Vaderland" cn O Heer die
daar des hemels tenten spreidt".
Ten slotte liet de heer Wagenaar van het
orgel het Halleluja van Handel, hooren, welke
compositie wederom met koper begeleid werd.
De plechtigheid in de kerk was hieimcde ten
einde.
Terwijl Wagenaar het Halleluja ten gehoore
bracht, in de langwerpige Delftsche
kerk maakt dit een ongewoon plechti-
gen indruk verliet de Koninklijke stoet het
bedehuis, iritgeleido gedoon door dezelfde
autoriteiten, die bij de ontvongst waren tegen
woordig geweest.
Buiten op het marktplein stonden in gTOOt
carré nagenoeg alle Dclftsche verecnigingcn
opgesteld met hun banieren, organisaties op
allerlei gebied, waaromtrent speciaal vermeld
moeten worden de 7 sportvereenigingen van
jongens en meisjes, gekleed in hun fleurige
tumcostuums. Tot deze vereenigingen, die met
hun vaandels het Koninklijk Huis hun hulde
brachten, behoorden ook de onderscheidene
Delftsche studenten-corporaties met het Dclft
sche studentencorps voorop, waarnaast ook dc
meisjesstudenten-vereenigingen een plaats had
den gevonden. Vele vereenigingen hadden hun
vrouwelijke leden getooid met oranjeslingers
afgezet met sparregroen, wat een feestelijk ca
chet opleverde. Er stond een ccrewacht ge
reed ven een 40-tal studenten en burger-inge
zetenen als escorte voor den Koninklijken
Stoet, die door de gemeente Delft in open
calèches reed. Do trein bewoog zich langzaam
door een hoie van kleurige banierenhet rij
tuig van H. M. de Koningin moest binnen
Delft 24 maal stilhouden voor de ontvangst
van bloemen, die schier in elke straat werden
oangeboden. H. M.'s rijtuig log ten slotte hoog
opgestapeld met bloemstukken, witte en paarse
en gele en bruine chrysanten, dahlia's en ro
zen. Het Delftscho stadhuis, gelegen tegen
over de Nieuwe Kerk was gedrapeerd met
oranje doek, dat uit de vensters afhing, terwijl
de ramen en hun omlijstingen electrisch waren
verlicht met donkerroode ballonnetjes, wat op
dezen donkeren middag de zon was weder
om schuil gegaan, en er dreigde voortdurend
regen een ongemeen effect sorteerde. Tot
aan de Delftsche grens reeds de Kon. Fomilio
in rijtuigen, op do grensscheiding van Delft cn
Rijswijk werd overgestapt in automobielen, dio
via den Haag napr den Ruigenhoek terugkeer*
den. Men was in Delft buitengewoon enthou-
siast cn de Koningin moet wel zeer getroffen
zijn geweest door de warme ontvangst, Haai
bereid. In het kleine stadje trokken de bewo
ners uit de verschillende provincies in hun ori-
gineele kleederdracht, die de plechtigheid in de
kerk hadden bijgewoond als vertegenwoordi
gers van de provinciale commissies van het
Nationaal Huldigingscomité zeer de aandacht.
Het gevolg dat de Koninklijke personen naar
Delft vergezelde, bestond uit de volgende dames
en heerenMevrouw van Tets van Goudriaan,
geb. Barones Schim mei penninck van der Oye,
Dame du PalaisBarones Sloet van Morxveld,
le Hofdame, belast met de opvoding van Prinses
Julianade Hofdames Baronesse van Heeckeren
van Keil en Jonkvrouwe van Swinde renMejuf
frouw Oosterlee, Gouvernente der Prinsesden
Chef von Hr. Ms. Militaire Huis, Vice-Admiraal
Bauduinden Grootmeester van, hel Huis der
Koningin, Graal du Monceauden Opper
kamerheer, Graaf van Lynden van Sandenburg;
den Kamerheer-ceremoniemeester Baron van
Hardenbroek van LockhorstBaron van Geen,
Kamerheer en Particulier Secretarisden Isten
Stalmeester Baron Bentinckden Adjudant ke-
piteinGey van Pittiusden Adjudant van den
Prins, kapitein tIz. Von Mühlenden Ordon-
nance-offirier le luitenant Jhr. de Sovornin
Lohman.
Het gevolg van H. M. de Koningin-Moeder
bestond uitMevrouw de douairière de Beau
fort, geboren Barones van Dedem, Grootmees
teres de Hofdames Barones van Ittersum en
Jonkvrouwo van de PollJhr. A. G. Schimmc-l-
penninek, Groot-officicr der Kroon, ter beschik
king van de Koningin-MoederJhr. Mr. Köell,
Hofmaarschalk, en den Kamerheer Mr. Sj. B. W.
Graaf van Limburg Stirum.
De Staatscourant von 21 Septem
ber bevat o.m. de volgende Kon. beslui
ten
benoemd tot officier in de Oranje-Nassou
orde M. P S. Popta, controleur bij de waar
borg en de belasting op gouden en zilveren
werken te Rotterdam.
HJVÏ. DE KONINGIN-MOEDER NAAR
VALKENBURG.
H.M. de Koningin-Moeder, die zich 25 dezer
met Haar gevolg naor Volkenburg zal begeven,
zal aldaar haar intrek nemen in het totel „Oran
je Nassau" van den heer J. M. E. Ubaghs, aan
den Houthermerweg, hetwelk in zijn geheel ter
Harer beschikking wordt gesteld. Het verblijf
van H. M. te Valkenburg zal waarschijnlijk 8
dogen duren.
Her ADRES VAN ANTWOORD
OP DE TROONREDE
De aanbieding aan H. M. de
Koningin.
Do commissie uit de Eerste Kamer der Sta-
tcn-Gencraol, belast met het aanbieden aan
H M. de Koningin van het Adres van Ant
woord dier Kamer op de Troonrede, heeft zich
gister en 12 K ure ten Koninklijken Polcize van
die taak gekweten.
De commissie betond uit den voorzitter,
generaal Baron van Voorst tot Voorst, die dc
uniform droeg en uit de leden, de heeren Van
der Hoeven, Idenburg, Slingcnberg, Wittert van
Hoogland cn Dobbelmann, die öf het ambts-
costuum droegen von Eerste Kamer-lid öf het
costuum verbonden aan een vroegere of een
andere functie door hen uitgeoefend.
In dc vestibule van het 'Paleis werden de
militaiie eerbewijzen gegeven door een deta
chement huzaren, onder commando van den
le luitenant jhr. von Heijden. De hoornbla
zer van het detachement blies zoowel bij aan
komst als bij vertrek der commissie den eere-
marsch.
INGEDIENDE WETSONTWERPEN.
Kwijtschelding van een vordering.
Ingediend is een wetsontwerp tot kwijtschel
ding aan J. A. Kattenbusch van een aan den
Lande aankomende vordering van 11,435,
zijnde het restant van een vergoeding van
17.000 aan Kattanbusch. Dit bedrag van
17.000 maakte het tekort uit in het door
hem gedurende het 4e kwartaal 1918 als hoofd
der 2e sectie Telokbetong, zijnde ven den aan
leg van spoorwegen in Zuid-Sumatra gevoerde
beheer over de hem ten laste der Indische be
grooting van dat jaar te goeder rekening ver
strekte gelden.
Het tekort is ontstaan doordat door het sec
tiehoofd 2 ordonnantiën ter gezamenlijke waar
de van 20.000 aan een klerk zijn ter hand
gesteld, om deze te gelde te maken. Deze klerk
maakte zich met het geld uit de voeten, doch
werd achterhaald. Von het bedrag werd./ 3000
gered, terwijl door den ingenieur Kattenbusch
in totaal 5565 is terugbetaald.
HERZIENING DER UKWET.
De el-kwestie.
De Minister von Arbeid, Handel en Nijver
heid heeft ter inwinning van advies aan de
Kamers van Koophandel toegezonden do tekst
van een concept voor een ontwerp van wet be
treffende de herziening van de IJkwet. In de
toelichting tot dit concept wordt opgemerkt,
dot, hoecl ook door dc bestaande Wet betref
fende de maten, gewichten en weegwerktuigen,
het decimaal stelsel voor Nederland van over
heidswege tot grondslag voor maten en gewich
ten werd genomen, tot op den huidigen dag
nog steeds het gebruik van oude benamingen
voor maten en gewichten ols b.v. el, pond, enz.
in niet onbelangrijke mate wordt gehar.dhaofd.
Ten deele is dit gebruik van oude benomingen
naast die van het decimaal systeem aan sleur
to wijten. Daarbij komt echter, en dat is in
deze het belangrijkste, dat daarin een middel
zit tot oneerlijke concurrentie. Voornamelijk is
dit het geval bij het gebruik van het woord
„el", doordat manufacturen b.v. jn élalages
ven een prijs worden voorzien, die bij het
publiek den indruk wekt ols te zijn bedoeld per
meter, doch die tenslotte blijkt inderdaad slechts
bedoeld te zijn voor een lengtemaat vnn circa
69 c.M„ die winkelier een ol noemt.
Naar hot den Minister voorkomt, kan hot
genoemde euvel bestreden worden, door in de
bestaande Uk wet do oude bonemingen voortaan
niet meer te noemen en hierdoor zal het ge
bruik van deze maten of gewichten of hunne
benomingen bij handelstransacties zonder meer
strafbaar worden,
UITVOERING LANDARBEIDERSWET.
Een circulaire van den
minister von Financiën.
De Minister van Financiën heeft in een uit
voerige circulaire o.m. het volgende onder de
aandacht der gemeentebesturen gobracht
Herhaaldelijk is gebleken, dat bij de toeken
ning, van voorscho'tten ingevolge de Landar-
beiderswet voor de verkrijging van plaatsjes
het standpunt wordt ingenomen, dot de be
trokken landarbeider niet meer dan T/TO van
den kostprijs von het door hem bestemde
plaatsje uit eigen middelen behoeft bij te dra
gen.
Deze opvotting is naar de meening van den
minister in strijd met de aitt. 13 en 14 der
wet Deze stellen z. i boven allen twijfel, dat
een landarbeider een zoo groot mogelijk be
drag in rijn plaatsje behoort te steken.
Het volgen van een tegenovergestelde ge
dragslijn brengt trouwens ongewenschte ge
volgen mede. Het spreekt wel vanzelf, dat de
landarbeider zal trachten, zoo weinig mogelijk
in do koopsom van zijn plaatsje bij te dragen
en zooveel mogelijk voorschot te krijgen, daar
de rente slechts 4 pCt bedraagt. Al kan iedere
landarbeider in zekeren zin aan do wet een
recht op steun bij het verkrijgen van een
plaatsje ontleenen, hieruit volgt nog niet, dnt
hij in alle gevallen een recht kan doen gelden
op het toekennen von het maximum-bedrag van
9/10 van den prijs.
Hierbij komt, dat gebleken is, dat de ge
meentebesturen goed zullen doen, bij de toe
kenning von voorschotten nauwkeurig toe te
zien, of do aan te koopen plaatsjes wel een
behoorlijk onderpand vormen. Worden de
plaatsjes tegen te hoogen prijs gekocht, dan
is de mogelijkheid niet uitgesloten, dat ten ge
volge van do waardedaling bij eventucelen
verkoop een groot verlies zal worden geleden.
Ook met het oog hierop is een grootero bij-
diage van T/TO zeer gewcnscht.
Uit het bovenstaande volgt natuurlijk niet
dat de landarbeider zijn geheele bezit zou moe
ten aanwenden bij den aankoop von een
plaatsje. Het is duidelijk dat hij een gedeelte
mag reserveeren voor de inrichting zijner wo
ning en van zijn bedrijfje en voor het aan
brengen zoo noodig, van eenige verbeteringen.
Het gaat echter niet aan, de bepaling van het
bedrag, dot voor de betaling van een gedeelte
van de koopsom zal worden besteed, geheel
aan het believen van den landarbeider over te
laten. In elk bepaald geval zal bij onderling
overleg moeten worden vastgesteld, welk ge
deelte van den koopprijs door den landarbei
der zo! worden gedragen cn welk gedeelte zal
worden gedekt door een voorschot van het rijk.
Slechts indien met bovenstaande wordt reke
ning gehouden, zullen in den vervolge aanvra
gen om voorschotten in overweging worden
genomen.
KRANKZINNIGENVERPLEGING.
De directeur van Veldwijk.
Dr. vén Dale, Geneesheer Directeur van de
Stichting Veldwijk der Christelijke Verecnï-
giug voor Krankzinnigenverpleging te ErmeJo,
een bekende figuur op het gebied d«t krank
zinnigenverpleging en de vader der tg „Ge
zinsverpleging" in Nederland zal binnenkort om
gezondheidsredenen zijn ambt neerleggen en
zich als rustest geneesheer te Zeist vestigen.
DE AMBTENAARSSALARISSEN.
Jhr. Mr. A. F. dc Sovornin Lohman
verzoekt pensioenkorting.
Naar wij vernemen heeft de minister van
Stoat jhr. mr, A. F. de Savornin Lohman zich
per brief tot den minister von Financiën ge
wend met het verzoek op zijn pensioen een ge
lijke korting toe tc passen, als zal worden toe
gepast op dc wedden der landsdienaren in aciie-
ven dienst.
De actie der Federatie.
Woensdag 19 September kwam het bestuur
van den Ned. Fed. Bond van Personeel in
Openb. Dienst in vergadering bijeen, ter be
spreking in de actie tegen do plannen der
regeering tot verlaging van de loonen cn sala
rissen van het rijkspersoneel en het stopzetten
van de periodieke verhoogingen.
Betreurd werd, dat het niet tot een samen
werking tusschen de verschillende Bonden van
Overheidspersoneel gekomen is, waardoor de
actie niet kan worden gevoerd, zooals dit vol
gens de meening van het bestuur noodzakelijk
is om loonsverlaging te voorkomen.
Scherp protest werd uitgesproken tegen de
moderne leiders, die de oorzook zijn, dat niet
gezamenlijk gedemonstreerd wordt, waardoor
de agitatie, welke aan den noodzakelijk ge-
achten strijd vooraf moet gaan, wordt bemoei
lijkt
Besloten werd evenwel voort te gaan met
eigen actie, waartoe een manifest in duizenden
exemplaren onder het rijkspersoneel verspreid
zal worden, terwijl in Amsterdam, Rotterdam,
Den Haag en Utrecht openbare vergaderingen
gehouden zullen worden.
Besloten werd verdei, alsnog een schrijven
te richten aan het z ff- comité van gezamenlijke
adresseerendo vereenigingen, tot uitbreiding
van zijn program van actie en toelating van de
Federatie, om daardoor te bevorderen, daj de
grootst mogelijke somenwerking von het gan-
sche personeel wordt verkregen, daar een ge
separeerde actie geen resultaat oplevert.
DE FORENSENBELASTING.
Vragen van den heer Vnn Lanschot.
De heer Van Lanschot heeft aan de ministers
van binnenlandsche zaken en van financiën de
volgende vragen gericht
Is het aan de r'ege^ring bekend, dat velerlei
bezworen uit de huidige regeling der forensen
belasting voortvloeien?
Is het juist, dat een wetsontwerp tot wijzi
ging dier regeling in voorbereiding is?
Is jecr spoedige indiening van dit wetsont
werp *te verwachten, opdat nog bij aanvang von
het nieuwe bel ast In gjo ar (I Mei 1924) een nieu
we. betere regeling in werking kan treden?
Luchtvaart.
DE VLIEGTOCHT NEDERLAND—IND1E.
Bijzonderheden over toestel en
uitrusting.
Wij hebben onlangs melding gemaakt van
de ontworpen plannen voor een vliegtocht van
Nederland naar Indië, of meer in het bijzonder
van Amsterdam naar Batavia.
Het comité dat zich tot dit doel vormde en
waarvan wij de samenstelling hebben gemeld,
heeft te den Haag de vertegenwoordigers der
Nederlandsche pers uitgenoodigd kennis to
komen nemen van de voorbereiding tot den
tocht en den stand van zaken op hot oogen
blik. Deze bijeenkomst werd gepresideerd door
den oud-opperbevelhebber genoroal b. d. C. J.
Snijders, die in een inleiding de pionnen nog
eens reveloerde en wees op het belang voor
ons land van dc tot standkonting van dezer,
tocht, waarvan hij tevens een groeten invloed
verwachtte op de ontwikkeling van het lucht
verkeer in Neder).-Indië, dat op het oogenblik
nog zoo goed als nihil is. De belangstelling in
Indië zelf is voor den tocht zoo, dot zich ook
door een comité heeft gevormd om dc plannen
tc steunen.
Van de Nederlandsche Regeering heeft het
comité een zeer warme betuiging van sym
pathie ontvangen, maar een positieve toezeg
ging voor financieclcn steun tot heden nog
niet Wil men in April a.s. den tocht onde:-
nemen, dan is het noodig, dat men binnen een
maand weet' op welke fondsen men kan rekenen.
Ook voor de politieke voorbereiding - d.1. de
aanvragen voor medewerking der landen wae;
men doortrekt is veel tijd noodig en spoedige
hulp is dus gewenscht.
Het lid van het comité, de heer A. P 1 o s m a n,
administrateur der K. L. M., heeft hierna me;
enkele cijfers nog aangetoond de snelle en
krachtige ontwikkeling van het luchtverkee
en do positie van Nederland, die hij in dit
verband een zeer goede noemde. Do tocht naai
Indië zal z.i. een buitengewonen invloed op de
verdere ontwikkeling uitoefenen. Het zal een
soort betroirwbaarheidsrit worden, zooals de
auto- en rijwielbonden die kennen en de heer
Plesman had er groote verwachtingen van. De
totale kosten zullen niet gering zijn en worden
na nauwkeurige berekening geschat op
150.000, als volgt te verdoelen
Aanschaffing toestel enz47.000
Voorbereiding, proefvlucht enz. 45.000
Kosten gedurende de vlucht 15.000
Kosten na de vlucht voor terug
reis enz. t 37,000
Onvoorziene uitgaven 47.000
Do Kon. Nedcrl. Vereeniging voor Lucht
vaart had in 1913 een bedrag bijeen von
11.000 voor den driestroomen tocht, dit geld
is er nog cn is ter beschikking gesteld van
dezen tocht Drie scheepvaartmaatschappijen
hebben belangrijke bedragen geschonken, als-
medo andere groote handelsondernemingen hier
en in Indië, benevens tol van particulieren. In
toteaJ is nu bijeen 70.000. De Regeering
heeft men gevraagd 1/3 der kosten te willen bij
dragen. Het is een nationaal belang en dus
js het de plicht van ons landsbestuur doze on
derneming to steunen.
Ten slotte heeft de heer A. N. Thomassen
b Thuessink van der Hoop, vlie
ger bij de K L. M., die als leider van dezen
tocht zal optreden, nog eenige gegevens ver
strekt Allcrec-rst gaf hij en overzicht van do
groote rondvluchten en tochten door bekende
buitenlendsche vliegers ondernomen en do door
hen bereikte resultaten.
Met ddto resultaten en ondervindingen doet
men bij dezen tocht natuurlijk zijn voordeel.
Het toestel is, zooals van zelf spreekt, één der
voomaamsto factoren tot het welslagen. Er zal
voor dezen tocht een geheel nieuw Fokker
vliegtuig worden gebouwd, een ééndekker van
het F^5 type, dat zal worden de F 7 en ver
schillende verbeteringen van voorgaande typen
zal bevatten. Zoo zullen er twee piloten naast
elkaar kunnen zitten. Een deur zal verbinding
geven tusschen hun zitplaatsen en de groote
cabine, zoodat zoo noodig één piloot ook eens
kan gaan uitrustenè
Het draagvermogen' zeJ zeer worden opge
voerd. Het grootste deel der leding zal uit
benzine moeten bestaan, n-L 1000 Liter, we
gende 700 K.G. Dan aan reservodeelen 250
KG., met een bemanning van 3 personen,
wordt in totaal de belasting ongeveer 1300
K.G. De vleugdbreedte bedraagt 21 Meter,
de lengte 17 M. de étappes worden zoo gToot
mogelijk genomen cn men rekent op gemiddeld
dagelijks 8 b 10 uur in de lucht te blijven. De
bemanning zal bestaan uit 2 piloten en 1 me
canicien, die met de verzorging van den motor
zal worden belast. Er is geen sprake van dat er
passagiers mede zouden kunnen. Want de be
lasting moet zoo laag mogelijk gehouden wor
den, o.ö. met het oog op de verminderde draag-
capacrteit der machine in de tropen, door de
Ijlere lucht
Zal het toestel en de bemanning Hollandsch-
zijn, de motor moet een Rolls Royce zijn. Dot
is nu eenmaal het beste merk voor vliegma
chine-motoren en een 300 P.K. Eagle Nine zal
de drijfkracht zijn. Op de andore groote vluch
ten bediende men zich steeds van deze motoren.
Een kwestie van beraadslaging vormdo nog
de keus van het vliegtuig. Moest het een water-
of een landvliegtuig zijn, of een amphibie-toc-
stel. Met watervliegtuigen kan men niet zooveel
meenemen, bovendien is het neerstrijken bij
nood-„landingen" op onbekende zeeën zeer ge
vaarlijk. Met c-en land-vliegtuig kan men beter do
Route kiezen, terwijl een amphibie-toestel voor
land als water zijn bezwaren heeft De keus viel
dus op* een landvliegtuig. Is het traject later ge
prepareerd dan zou men natuurlijk afwisselend
land- en watervliegtuigen kunnen gebruiken.
Wat de route betreft vertelde de leider dat
van Amsterdam tot Constantinopel zooveel mo
gelijk de bergen vermeden zijn. Het gedeelte
Aleppo-Basra, langs de Euphraat is bij noodlan
ding niet zonder gevaren, omdat de bevolking
een hartgrondigen afkeer van vliegmachines
hec/t, ontstaan, doordot de Engelschen daar eens
belastingen inden onder bedreiging van bommen
te werpen uit vliegtuigen. Ook door Perriè
vanaf Basra tot Beuden-Abbas is de bevolking
niet te vertrouwen. De omweg door Voor-Indic-
maakt men via Ambula om de woestijn tusschen
Karachi en Calcutta te vermijden. Interessant
is het gedeelte door Siam waar te Bangkok nu
reeds vliegterreinen in do maak zijn. Een is danr
reeds
De Sinmeczcn zijn op vlieggebied bij. In het
traject Bangkok—Batavia is nog een wijziging
gekomen. Dit zou eerst over Medon en Podang
gaan. Nu gaat de tocht over Seinkora cn Mun-
tok wnt beter is. In totaal worden 16 etap
pen afgelegd ieder van eon dag. De langste is
1300 K.M., de kortste 600 K*L In 16 dagen
denkt do leider den tocht te volbrengen.
Naar do verschillende landingsterreinen woe
den de eigen bedrijfsstoffen vooruitgezonden,
zoodat het vliegtuig bij aankomst steeds voor
zien zal zijn van de benoodigdheden. April is
meteorologisch het beste tijdstip voor een vlieg
tocht. Dan heeft men in Indië nog geen last
van de natte Moesson.
Zestien dagen voor dozen tocht, waar een boot
3 weken van Amsterdam naar Batavia noodig
heeft is nog vrij lang. Maar het geldt tliohs
in de eerste plaats een proefvlucht, die betrouw
baar moet zijn. Later Is de duur tot 10 dagen
terug te brengen en ols er 's nachts gevlogen
kon worden tot 6 dagen. Don zal het von groote
bete kenis worden. Wil het ooit zoover komen,
don moe: deze tocht het begin zijn en goed sla
gen. Daarvoor is noodig de steun van regecring
en particulieren.
