AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE EEMlander"zaierda^22Sep<-1923
TEUTlLGIfS
DERDE BLAD.
BINNENLAND,
FEUILLETON.
ZELFBEDROG.
1-
Katoenen en Flanellen.
JOH. VAK DIJK
22e Jaargang
No. 71
APRIL 1918
Dag met onthullingen.
De ster-correspondent van de N R Ct
schrijft
„Hei was na het mislukken van de poging,
om bij Amiens door het front der geallieerden
heen te breken. Zooals juist in deze dagen een
zoo gezaghebbend beoordeelaar als generaal
Hoffman (de generaal) van den beweerden
vuistslag in Brest-Litofskl betoogd heeft, was
het oogcnblik gekomen, waarop 't Duitsche le
gerbestuur zijn regeering had moeten adviseg-
ren, vrede te sluiten. De verlegenheid in* het
hoofdkwartier was groot, vooral door het nij
pend geworden gebrek aan transportmiddelen.
Bijzondere moeilijkheid leverde de verdediging
van het fel bestookte, Vloamsche front op.
Ludendorf zocht naar middelen, om den toe
voer naar dot front te verbeteren.
Toen viel zijn oog op den spoorweg Glad-
bach. Roermond, Homont, die, als hij weer in
werking werd gesteld, een nieuwe en uiterst
korte verbinding zou vormen tusschen het
West-Duitsche Nijverheidsgebied en West-
Vlaanderen. Aan het feit, dat wij ons het in be
slag nemen onzer schepen door de geassocieerde
mogendheden hadden moeten laten welgeval
len, meende de kort aangebonden generaal 't
recht te kunnen ontleenen, om van zijn kant
krasse eischcn te stellen. Een in het hoofd
kwartier te Spa opgestelde nota verlangde van
ons concessies voor transporten van militairen
aaTd over Roermond, die ons zonder den ge-
ringsten twijfel onmiddellijk in den oorlog zou
den hebben meegesleept. De Wilhelmstrasse
aïe zich al veel van het hoofdkwartier had
moeten laten welgevallen, vond dit te kras. Zij
meende, dat één Belgische kwestie ten laste
van Duitschland reeds genoeg was en verzette
zich tegen een kleine, maar politiek niet zeer
verschillende herhaling. Ludcndorff kreeg zijn
nota terug. Nu kwam er een tweede, die niet
meer zoo onmiddellijk aan Augustus 1914
herinnerde, en dan ook door het departement
van buitenlandsche zaken naar den Hoog werd
doorgezonden. Zij was toch nog zoo kras, dot
do toenmalige Duitsche gezant weigerde, haar
te overhandigen. Wilde men Nederland den
oorlog verklaren, dan moest men een onder op
zijn post zetten om dat te doen, zoo meende
Dr. Rosen. Zijn tegenstand vertraagde de cri
sis cenige weken, en heeft veel tot de ont*
spanning er van bijgedragen,
Toen een derde redactie onze rcgcering be
reikte, werd de crisis acuut. Want ook deze
overschreed nog, wat men van een neutralen
staat mag verlangen. Het heeft er een week
zeer hevig gespannen, zoozeer zelfs, dat men
ook nu nog mag betwijfelen of ons departe
ment van buitenlandsche zaken niet onverant
woordelijk handelde, door de bekendheid met
alle bijzonderheden van het geval al te zeei
binnen eigen muren te houden.
Het bovenstaande is de lezing van het geval,
die schrijver dezes uit de verhalen der, voorna
melijk Duitsche, betrokkenen heeft kunnen vor
men.
Wat hij echter zelf van meer nabij, zij het
ook van één der twee Duitsche kanten, heeft
kunnen waarnemen was het feit, dat de eigen
lijke bittere strijd niet gevoerd werd tusschen
Berlijn en den Haag, maar tusschen Berlijn en
het hoofdkwartier te Spa. Dagelijks kwam hij
in de kritieke week, tusschen 21 en 28 April
19T8 in de Wilhelmstrasse, waar men wel het
gevuarlijke, maar niet het felle van den strijd
trachtte te verbergen.
Eindelijk. Zaterdagavond 27 ApriJ, kwam de
ontknooping. Dien avond werd schrijver dezes
officieus medegedeeld„Gij kunt aan uw blad
seinen dat alles in orde is." „Goddank",
was mijn antwoord „Zegt u dat wel", zei
mijn zegsman daarop. En aanvullend kwam
over zijn lippen een hartgrondig„O, die ver-
dammten Militërs".
Het telegram stond Zondagochtend in de
krant Het werd den volgenden avond in een
meestal goed ingelicht Haagsch blad gecriti-
seerd. De correspondent van de N. R. Crt.
had zich door de Duitschers wat wijs laten
maken, zoo heette het. Het was nog heelemaal
niet in orde.
De criticus had slechts formeel gelijk. Het
was nog niet in OTde tusschen den Haug en
Berlijn, maar, waar het op aan kwam, tus
schen Berlijn, en Spa. Daarmede was het ge
vaar geweken..Do rest kwam van zelf. Luden-
dorff was eindelijk voor een vreedzame politiek
gevonden, vond nu nües go'ed. De zaak Hop
met een sisser of. Het schijnbaar voorbarige
bericht was een wenk van de Wilhelmstrasse
aan ons departement van binnenlandsche zo-
ken geweest, dat het gevaar voorbij was. Lk heb
reden te geloovcn dat de toenmalige hoofd
persoon in dat departement der. wenk niet ver
keerd heeft begrepen.
Dit is een schets, waaraan wellicht nog te
retouchceren valt, maar die alle kans heeft, in
hoofdlijnen de gebeurtenissen juist weer te ge
ven. Er blijkt uit, waarom dr. Rosen, de toen
malige Duitsche gezant in den Haag, later zijn
trots er in vond, den vrede tusschen beide lan
den te hebben gered.
Wat verder het dreigend opeenhoopen van
tronen aan onze grenzen betreft, een derge
lijke, of daarmede verwante maatregel is her
haaldelijk getroffen als men in het hoofdkwar
tier, ten gevolge van een der talrijke loozc
a 1 armherichten, zenuwachtig werd ten opzichte
van ons land, of ten opzichte van de plannen
van anderen m£t ons land. Soms vereenigde
men het nuttige met het aangename. Een be
paald leger rf legercorps had na een bijzonder
inspannen don veldtocht rust nocdig, en was op
dat oogenblik niet onmisbaar aan het front.
Men liet het dan wat op verhaal komen in
kampementen aan onze (of aan de Deensche)
grens. Daardoor kregen de troepen hun rust, en
werd op den buurman tegelijkertijd een klei
nen druk uitgeoefend.
Zoo is b.v. geschied met een gedeelte der
troepen die Roemenië hadden onderworpen, in
het tijdperk, toen men niet wist, hoe wij den
duikbootoorlog zouden opnemen. Dergelijke
maatregelen mag men echter niet aanvoeren
als berwijs van een werkelijk bestaan hebbend
gevaar. De looze geruchten, die het Duitsche
hoofdkwartier (en waarschijnlijk ook de andere
hoofdkwartieren) noodeloos in beweging heb
ben gebracht zijn zooals gezegd, legio ge
weest.
DE NAT. BOEREN-ONDERLINGE.
Antwoord op vragen van den
heer Hiemstra.
Op de vragen van den heer Hiemstra betref
fende de bepaling in de statuten van de Be-
drijfsvereeniging de „Nat. Bóeren-Onderlinge",
dat het bestuur uit de werkgevers-leden een
voorzitter kiest, antwoordde de minister van
Arbeid, dat naar zijn oordeel een bepaling,
als vervat in art. 10 van de statuten van de
Bedrijfsvereeniging, niet geacht kan worden
een beperking in te houden van de rechten der
werknemers-bestuursleden, waardoor in strijd
zou worden gekomen met de bepaling van art.
14 der Land- en Tuinbouwonge vallen wet 1922.
De voorzitter heeft immers geen beslissende
stem.
HET HANDELSVERDRAG MET
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Een adres van de K. v. K. te
Tilburg.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Tilburg heeft een adres gericht tot den ministei
van Arbeid, Handel en Nijverheid. Daarin zegt
de Kamer o.m. met belangstelling kennis te
hebben genomen van het handelsverdrag voor
Frankrijk met Tsjecho-Slowakije gesloten op
17 Aug. j.l.
In dit verdrag is o. a. bepaald, dat Frank
rijk voor den invoer vnn veischeidene artike
len zeer belangrijke reducties op het alge
meen tarief krijgt, o.a. voor wollen manufac
turen, van 50 respectievelijk 00
Adressanten zouden gaarne vernemen of
ook bij den invoer van Nederlandsche produc
ten dezelfde reducties worden toegestaan.
Bij het adres zijn nog gevoegd afschriften
van een tweetal adressen door de K. v. K. ge
richt tot de Tweede Kamer der Staten-Gcne-
raal betreffende het Handelsverdrag met Tsje
cho-Slowakije.
In bedoelde adressen verzoek de K. v. K.
o; a. aan de Tweede Kamer haar goedkeuring
té onthouden aan bedoeld handelsverdrag, om
daardoor te voorkomen, dat de weg tot het
nemen van handelspolitieke maatregelen ook
tegenover genoemd land zal zijn afgesneden,
als de toestand van onze industrie en van on
zen land- en tuinbouw daartoe te eeniger tijd
mocht dropen.
ALG. NED. VAKVERBOND.
Vergadering te 's-Gravenhagc.
In den Dierentuin te 's-Gravcnhage is gister
morgen te ruim elf uur dtf twee-daagsche jaar-
lijksche nlgemcene vergadering van het Alge
meen Nederlandsch Vakverbond onder voorzit
terschap van den heër J. Dekker aangevan-
gen.
De Voorzitter opent dc vergadering mr-t
een welkomstwoord en ren opwekking om zich
tegen de neerslachtigheid, waarin de kwade
tijden ons brengen, le weren met het wapen
levensmoed. De vakbeweging, die het opneemt
voor de gemeenschap, is .juist daarom het
zwarte schaap in de maatschappij. Tegen het
„ieder voor zichzelf" dient de vakbeweging het
krachtig op te nemen, want zij is ondanks haar
verzwakking neg steeds h c t middel tegen onbe
redeneerd optreden van werkgevers en overheid.
Spr. maokl enkele algemeene opmerkingen,
alloreerst betreffende den algemeenen toestand,
de droevige verkwijning van het zakenleven en
dc enorme boteekenis van het vraagstuk der
werkloosheid. De werkloosheidsverzkering schiet
tekort. Nu wordt overwogen om de verzeker
den, voor «ie de verzekering ontoereikend is,
te brengen onder de armenwet. Daartegenover
dienen de bcstuurdersbonden krachtig stelling
te nemen, nu het Rijk de werkloozenzorg aan de
gemeenten wil overlaten. De Regeering wil vier
wegen om uit dc misère te komen inkrimping
van den staatsdienst, wat vergrooting van de
werkloosheid ten gevolge zal hebben bezuini
ging op dc sociale maatregelen, wat miskenning
van de Staatstaak beleekent; zonder tekoit te
doen aan de verzekerden, kan dit haast niet
salarisverlaging met 20 is de derde maat
regel, en vooral tegen doze derde van de drie
aan te vallen Regeeringsmethodes dient krach
tig verzet te worden gepleegd.
Voorts bespreekt spr. de verzwakte positie der
vakbeweging tegen de gewelddaden der werk
gevers. Het ledental is gedaald en daalt nog
steedshet N. A. S. is gesplitstthans zijn er
zes centrales en een zevende is op komst.
Wat de stormen in het Verbond betreft, spr.
noemt daarvan de houdjpg van Mcrcurius, die
in 1912 het initiatief nam tot stichting van
het verbond. Mercurius verwacht meer van een
hoofdorbeidcrscentrale, een middenstnndsvak-
verbond. Spr. hoopt, dat Mercurius zal zien,
dat het op den verkeerden weg is. Mercurius
is gedesillusioneerd over het aantal handarbei
ders, waarmede het A. N. V. contact heeft.
Dat zou men wel het laatst verwacht hebben
van Mercuriusl Het grootste aantal handarbei
ders in de 7 jaren dat Mercurius dc leiding
hal, bedroeg 1558; sinds de omvorming steeg
het tot 6000 en met hen die in overheids- of
semi-overheidsdienst zijn, 20,000. Niettegen
staande dien groei maakt Mercurius dit feit tot
reden van afscheiding, wat spr. moeilijk noemt.
Hij vreest dat de desillusie straks in de hoofd-
arbcïderscentralc nog grooter zal worden voor
Mercurius. Deze splitsing, in een tijd dot juist
eendracht het redmiddel moet zijn, betreurt
spr. buitengewoon, hij eindigt met epn krach
tige opwekking tot eendrachtig, moedig voor
waarts streven naar het schoone doel der vak
beweging de erkenning der menschenwaorde
van 'c werkers zoowel door overheid ais werk
gever. (Applaus).
De notulen van het buitengewoon congres
van 13 Januari 1923 worden vastgesteld; een
notulencommissie wordt, benoemd.
De voorzitter doet enkele huishoudelijke me-
dedeelingcn. «Het ledental bedroeg in Januari
1923 45,759, op 1 April 45,210, op 1 Juli
44,827; het ledenverlies is vrijwel tot stilstand
gekomen. Op 24 September zal met het N.
V. V. een bespreking plaats hebben over den
achturendag, zulks op uitnoodiging van het N.
V. V.-bestuur.
De voorziftcr deelt verder mede, dot er geen
aanleiding was tot uitnoodiging van buitenlund-
sche afgevaardigden in verband met den aard
van den beschrijvingsbrief. Spr. herdenkt voor
al de Duitsche kameraden, die zulke donkere
dagen doormaken; hij stelt voor, een collecte
te houden tot steun van de Duitsche kameraden.
Aan de orde is de bespreking van punt 5
der agenda Bespreking van het beleid van het
Bestuur aan de hand van het jaarverslag von
den Secretaris en het financieel verslag van den
penningmeester.
Uit de vergadering wordt de mogelijkheid van
voorloopige aansluiting van organisaties bij de
centrale gecritiseerd, in verband met de ver
houding van C. B. P. T. T. Ook wordt gewraakt
do afzijdige houding van Mercurius bij de de
monstratie vnn morgen, waardoor 1/5 van het
ledental builen de actie zal blijven. Het beleid
van het bestuur ten opzichte von dc afscheiding
wordt algemeen goedgekeurd. Alleen, wordt een
uitspraak van het congres noodig geacht be
treffende de schuld van Mercuriusdeze or
ganisatie moet voor het ofgeloopcn vereeni-
gingsjoer nog het ledental van Mercurius maal
0.50 betalen, en dit bedrog moet van haar
worden gcëischt. Voorts achten leden het ge-
wenscht,' dat de enti-vlootwetactic niet in het
teeken der bezuiniging zal staan, evenmin dat
het bestuur met de kosten zal blijven zitten
deze dienen over de aangesloten organisaties
te worden omgeslagen, opdat de octie met volle
kracht kon worden gevoerd.
De bespreking vnn den financieelen toe
stand wordt uitgesteld tot de huishoudelijke
vergadering, waarin eveneens zullen worden
behandeld de voorstellen betreffende contribu
tie-bepaling, de vaststelling van de begrooting
1924, en het verslag van dc kascommissies over
1922 en 1923.
DE NED. STUKADOORSPATROONSBOND.
De jaarvergadering te Alkmaar.
De Nederlandsche Stukadoorspatroonsbond
heeft te Amsterdam zijn 21e jaarlijksche alge-
meene vergadering gehouden, te Alkmaar, on
der presidium van den bondsvoorzitter, den
heer J. Moedt.
Vooraf zijn de deelnemers, circa een 144-tal,
officieel op het stadhuis ontvangen, waar zij
door den burgemeester van Alkmaar, den heer
W. C. Wendelaar werder^ toegesproken.
Op de vergadering in de „Harmonie" werd'
o.m. besloten om het volgend jaar te Nijmegen
de algemeene vergadering te houden.
De periodiek aftredende bestuursleden, de
heeren H. G. Vermeer Jr., Rotterdam, Victor
Otten, Nijmegen en H. Metz, Leeuwarden en
dc redacteur van „Ons Belang", de heer D. N.
Verdoes, werden herkozen.
Op voorstel van het bondsbestuur weid be
sloten voor het voeren van onderhandelingen
en het vaststellen van verschillende bepalin
gen enz. in verband met het afsluiten van een
landelijk collectief contract met de gezellen-
bonden, het hoofdbestuur volledige machtiging
daarvoor te verlecnen.
Aangenomen werd een voorstel van het
bondsbestuur om het te machtigen een con
tract aan te gaan met den Ned. R. K. bond van
Stukadoorspatroons „St. Anthonius" te 's-Gra-
venhage, bij welk contract vastgelegd zal wor
den, dat beide bonden garant blijven voor de
nakoming van de verplichtingen hunner leden
ten opzichte van de centrale vakbelangen.
BENZ1NE-RIJTUIGEN VOOR DE NED.
SPOORWEGEN.
Voor het baanvak Zwolle—
Kampen.
De A.E.G. te Heerlen meldt, dat zij een ben
zinerijtuig heeft geleverd, het eerste van het
drietal dat bestemd is voor de Nederlandsche
Spoorwegen, die deze „zichzelf voortbewegen
de spoorwegrijtuigen" denkt te gebruiken op het
baanvak ZwolleKampen.
Bedoeld rijtuig heeft 64 zit- en 20 staan
plaatsen. Het is ingericht als éénmanswagen".
Het heeft gistermorgen een proeftocht gemaakt
van Heerlen naar Utrecht, afstond0176 K.M.,
en is, volgens de A.E.G., precies op tijd 2 uur
13 te Utrecht aangekomen.
DE CHAOS BIJ DEN POSTCHEQUE- EN
GIRODIENST.
Uitschakeling van den dienste
Het gemeentebestuur van Den Haag ver
zoekt, totdat dc Postcheque- en Girodienst
weer normaal werkt, geen gelden over te ma
ken op de rekeningen van den gemeente-ont
vanger van 's-Gravenhoge bij den Postcheque-
en Girodienst.
De gemeente-ontvanger zal voorloopig geen
betolingen door middel van dezen dienst doen.
Doekjes voor het bloeden.
In verbond met de mcdcdeelingen van het
bestuur van den Postchèque- en Girodienst
over den stand van zaken bij dien dienst en de
daardoor uitgelokte tegenspraken, hebben wij
zoo meldt een correspondent der N. R. Ct.
te den Haag, ons opnieuw op het Centrale Gi
rokontoor te 's-Gravenhage om inlichtingen
vervoegd. Daar werd ons de in het bovenbe
doelde communiqué gedane mededeeling be
vestigd, dot dc afrekeningen van 10, 11 en 12
dezer zijn verzonden en aan de verzending van
dc afrekeningen van 13, 14 cn 15 dezer wordt
gewerkt. Uitzondering hierop maken die afre
keningen, welke blijkens aangifte van de re
keninghouders zeiven of de controle van het
Centraie "Girokontoor foutief zijn (en deze zijn
talloos. Red. U. D.); de afrekeningen hier
over zullen pos worden verzonden nadat dc
fouten zijn opgespoord en verbeterd.
Onze zegsman erkende, dat er een aantal af
rekeningen is verzonden zonder dat deze bij
de daarop voorkomende posten behoorende
bijlogen (girostrookjes enz.) compleet waren-
Bij het sorteeren van deze bijlagen zijn grove
fouten gemaakt, die veel tot de verwarring
hebben bijgedragen, al is het onjuist, dot er
gehcele pakken bijlogen zoek zijn. De ontbre
kende bijlagen zullen nog nogezonden worden
Om den achterstand in do verzending do
afrekeningen in te halen heeft men tot en mei
15 dezer telkens de posten van ecnige dagen
gecombineerd dat is het laatst over 13, 14 er
15 dezer gebeurd; thans is men zoover, dat
de afrekeningen telkens over één dag verzon
den kunnen worden.
Heden, 20 September, zijn de chèquc-advic-
zen, die gisteren, 19 dezer, bij het Centrale
Girokantoor zijn ingekomen, verzonden, zoodat
de bij deze adviezen behoorende cheques mor-
gen, 21 dezer, bc-taalbnar zullen zijn. Ook hici-
op maken de rekeningen, welke niet accoord
zijn, een uitzondering.
Een zeer sterke afdeeling is thans bezig met
het uitzoeken van de gemaakte foutenmet
de behandeling van het groot aantal ingeko
men klachten is men gisteren begonnen.
Onze zegsman erkende ook, dat er nog
steeds nieuwe fouten worden gemaakt, zoo
wel bij de machinale bewerking van het cijfer
materiaal als bij de controle, het aantal daar
van wordt echter merkbaar minder. Als een
bewijs van beterschap vermeldde hij, dat het
giroverkcer zich langzamerhand herstelt.
Woensdag was het weer bijna normaalhet
chèque-verkecr is echter nog belangrijk min
der dan vroeger.
Voorts wees hij er op, dat er ook bij de
vroegere organisatie, die toch tot algemeen^
tevredenheid werkte, een zeer aanmerkelijk
aantal fouten voorkwam, het publiek kon toen
echter meer van den dienst velen en daardooi
werd er over fouten geen ophef gemaakt. Bij
de gedecentraliseerde organisatie was een do-
gelijks aantal van 1000 fouten, waarmee de
centrale controle in Den Haag te doen had, »e-
ker niet abnormaal. Verdeeld over de 360
postkantoren van het gehecle land, die in de
vroegere organisatie betrokken waren, betee-
kende zulks gemiddeld nog geen drie fouten
per kantoor per dag.
In werkelijkheid werden er nog veel meer
fouten gemaakt, die echter rechtstreeksch lus-
schen den rekeninghouder en het kontoor,
waaronder hij ressorteerde, werden afgedaan
en waarmee de centrale controle dus niets te
maken had.
Als een bewijs, dot fouten niet alleen bij
onzen Postchèque- en Girodienst voorkomen,
moge het Check-Amt te Berlijn gelden, waar
bij ongeveer evenveel rekeninghouders, d.w.z.
co. 110.000, zijn aangesloten en dot een af
deeling heeft van 100 ambtenaren, die uitslui
tend is belast met het opsporen van fouten en
het afdoen van klachten.
De werktijd van de ambtenaren is thans
weer tot het normale peil van 8 uur per dag
teruggebrachter wordt geregeld jnet een
nochtploeg gewerkt, doch dit is bij de reorga
nisatie voorzien en houdt geen verband met
den achterstond.
DE KANALISATIE DER MAAS
Aanbesteding van de sluis bij Grave.
Door de directie van den rijkswaterstaat te
Maastricht werd aanbesteed de bouw van een
sluis in de Maas bij Grave met bijkomende
werken, tot kanalisatie der Maas. Raming
2-20,000. Ingekomen 17 inschrijvingen, waar
van 4 voorwaardelijk (2 ongeldig). Hoogste
inschrijver firma Th. en J. Smcets te Luik
(Belgic) voor 253,000. Laagste inschrijf ster
(voorwaardelijk) N. V. Internationale gewapend
betonbouw „Breda" voor ƒ172,000. Laagste
inschjqjfster (niet voorw.) N. V. Aannemings-
Mij. v„den Bosch" voor f 177,946.
UIT DE TEXTIELNIJVERHEID.
Opnieuw bezuiniging op de
werkloozcnuitkeeringen.
Naar de Textielarbeider meldt, is de finan-
cieele toestond van de werkloozcn kas van den
Nederl. Bond van Textielarbeiders De Een
dracht van dien aard, dat, na de reeds op 1
Mei ingevoerde bezuinigingsmaatregelen, Aans
opnieuw op de uitkeeringen zal moeten worden
bezuinigd.
Den laatstcn tijd is n.l. het aantal werkloozcn
steeds gestegen, waardoor de uitkeerinöjbe-
dragen ver boven die der inkomsten blijven^
Het dogelijksch bestuu»- is van meeding, lat
geen andere maatregelen kunnen wor len ge
troffen Jan het aantal dogen van uitkeering be-
Verdenking is een der meest vernietingende
machten in de wereld.
Willem Groenhuizen
Lanseslr. 43. Tel. 853. Poatr. 75821
Goud- Zilver en Uurwerken
Gouden Trouw- en
Verlovingsringen.
Dc Jnlsle meetellen.
naar het Noorsch
van
JOHAN BOJER
door
I) Logeman—van der Willigen.
„Gek dat je bent!" dacht Norby en trok
rnet zijn glaasje likeur en lijntje met hem.
„Alsof lui ais Haarstnd hun naam niet op
twaalf verschillende manieren zetten. Zeker,
je bent eer genlel' Maar hardop zeide hij:
„Heb je met Wangen gesproken?"'
De commissaris lachte; „Zeker. Hij be
weert da) de onderteekening in het Grand
Café heeft plaat' gehad.'
„Dat is eer lcugeDl' dacht Norby „het
was in hel Hots) Cari Johan."
De commissaris dron'r ziit likeur uit en
ging door „Maar hat is vervelend voor hem,
dat de getuige dood is en dat er geen an-
flr-vr. rr|ii"rP'> 'Air <ti' Ie rbrii-
ven. En het maakt ook een slechte indruk
dat allerlei lui nu rekeningen van hem
krijgen die al lang betaald zijn. Een lijn
heer is hij in ieder geval niet."
Toen de laatste paardenbcllen na midder
nacht over het plein klonken, liep Norby
zich in de verlaten kamers in de handen te
wrijven. Want nu wist hij zeker, dat de
menschen hem achten als Knut Norby van
vroeger.
„Maar in het Grand Café? Dat is gewoon
een leugen. In dat café heb ik nooit van mijn
leven een stuk onderteekend. Dat is een
verduivelde leugen!"
En het bewustzijn dat een stukje van de
geheelc zaak in ieder geval leugen was, ver
luchtte hem bizonder.
Niemand ter wereld zou het uit hem krij
gen dat hij in het Grand Café iets onder
teekend had.
„Wees maar zeker, dat je de hcele zaak
wint."
En even later: „Maar zal je winnen
Norby?"
Hij zonk neer bij een tafeltje in het kleine
kamertje naast het groote salon, waarop
een karaf met likeur stond. En toen Marit
kwam om hem naar bed te roepen, was zij
ten hoogste verbaasd hem' dronken te vin-
den. En hij was niet mee te krijgen.
Toen zij een uur later met een kaars in
de hand de donkere kamers doorliep waar
de tabaksrook nog in dichte wolkon hing.
zag zij achter de portières licht en keek zij
voorzichtig naar binnen. Nu was de oude
man achterover op de sofa gezonken en in
geslapen met hot glas in de hand.
VII.
Aan de fjord ligt een klein huisje van één
verdieping, half verscholen door de groote
hoornen van een tuin. Hier woont Mevrouw
Thora Skard, do woduwe van den boscb-
inspecteur. Na den dood van haar mansrok
zij zich terug uit het gezelschapsleven,
Winrann i| '"it J.-f-ffl- b
achter haar bloemen in de kleine, lieve
kamers. Een enkele maal ziet men haar
eens met een boek en een mandje naar den
een of anderen zieke of arme gaan. Hoewel
zij over de veertig is. is zij nog jong van
gemoed cn zij richtte bijvoorbeeld de jonge-
lui-club in de streek op. En de jonge boeren
meisjes, die lust hebben, kunnen bij haar
gratis onderwijs ontvangen in naaien en
weven. Zij heeft een kleinen jongen, Gunnar
genaamd. En daar zij bizonder hield van al
wat nationaal is, liet zij na den dood van
haar man haar huisje verdoopep. en regi-
strceron als „Lidarcnde" en sinds dien tijd
is zij er op gesteld, dat men haar Thora
van Lidarcnde noemt.
vanaf f 3.90.
Langestraat 116 Tel. 70
Toen zij het geval van Wangen hoorde,
dacht zij: „Anne vrouw en arme kinderen!"
Zij kende Mevrouw Wanden goed cn zij
trok zich de zaak zóo aan, 'dat zij aan niets
anders meer denken kon Hoewel zij maar
een klein pensioen hnd en haar best deed
om iet3 voor Gunnar op zij te leggen, zeide
haar goqd* har. toch dadelijk: ,.Je moet
bijspringen en helpen. Drie kinderen, de
ouders op straat en dan nog van een mis-
aaac beschuldigd, j6 het niet laten."
Er werd zeer verschillend over Wangens
- v .1/ r-f,r- -v.
Thora kende dc menschen goed genoeg om
tc weten, dat de moesten Wangen voor
schuldig hielden, omdat hij al aan lager
wal geraakt was. Zij kreeg lust om zonder
zich door iemand te laten influenceeren,
zich een eigen meening over de zaak te
vormen en begon tc denken en te peinzen
in verband met hetgeen zij zelf van Wan
gen, zoowel als van Norby wist. Een van
beiden móest hier dc schuldige zijn. En
heel toevallig ontdekte zij, dat Norby zoo
goed paste bij de goede voornemens, die zij,
met het oog óp heel iets anders, al lang
koesterde. Zij vond in Norby altijd iets bi-
zonders nationaals. Die breede, sterke
hecicnboer, die daar op zi)n groote hoeve
zijn werklieden regeerde, scheen een directe
afstammeling van de oude koningen. Zii
wist, dat er in de voorraadkamer op Norby
een groote menigte oude paard etuigen lag,
biervaten, sleden on gebroken meubelen en
zij hoopte er op aal. al les eens voor een mu
seum te bemachtigen. En zonder dat zij bet
merkte of het kon verhinderen, legde dit
ook gewicht in de schaal voor haar oordeel
over Norby. Maar Wangen Hij was de zoon
van een ontvanger, die bekend geweest was
wegens ziin haat tegenover de boeren en
die zelf niet zoo voornaam was, of er word
een tekort in zijn kas ontdekt. En ieder
maal, dat Thora nu aan den zoon dacht,
scheen de geest van zijn vader hem te om
geven. Norby en Wangen tegenover elkaar.
Kan er twijfel bestaan?
Op die wijze vormde Thora van Lidarcnde
zich een opinie over dc zaak en toen zü
eindelijk zoo ver was, voefde zij zóó zeker
dat dit de ware was, dat zij niet verder
naging hoe zij tot dio opinio gekomen was.
Ondertussclien haatte noch verachtte zij
Wangen om die nusdaad. Integendeel." Nu
vooral had zij medelijden met hem. Juist
nu had hij hulp noodig. lederen dag zeido
haar goede hart: „Je hebt hei rechx niet je
er buiten te houden." Er. zoodoende had zij
en er heen gegaan was om één van de kin
deren bij zich te nemen.
Zij wilde bovendien het dorp een voor
beeld geven. Men mocht hen, die voor de
verleiding bezweken waren, niet al te
streng vcroordeelen. En toen de dag daar
was dat. zij, onder een sneeuwstorm, met
moeite langs de fjord het huis van Wangen
bereikte, was zij. niettegenstaande koude cn
wind welgemoed, omdat zelfs deze droeve
zaak haar aanleiding gaf een goede daad
te verrichten.
Toen zij bij Wangen in huis stond, hoorde
zij van de meid, dat Mevrouw in bed lag.
Maar daar het reeds de vijfde dag was,
kreeg zij toch verlof oven binnen te gaan.
Toen zij dc ongelukkige vrouw zag, die.
zich zoo aan dien man vergooid had, kon
zij nauwelijks haar tranen in houden. Zij
boog over het bed heen, sloeg haar armen
om Mevrouw Wangens hals en beiden barst
ten in een hevig snikken uit.
Zij spraken langen tijd samen, voor Me
vrouw Thora met haar boodschap voor den
dag kwam. Maar hoe voorzichtig zij haar
woorden ook koos. Mevrouw Wangen voelde
zich toch gekrenkt en zeide beslist „neen"
en „wel bedankt." En toen Mevrouw Thora
heenging, had zij het ongelukkig gevoel van
iets glad verkeerds tc hebben gedaan.
Toen zij weg was, kwam Wangen in de
kamer van zijn vrouw en toen hij de bood
schap van de weduwe hoorde, blee.f luj met
een wonderlijke glimlach voor z.ich uit
staren.
(Wordt Vervolgd).
