AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ÏENNISPANTALONS
DE EEMLANDER
BUITENLAND.
FEUILLETON.
ZELFBEDROG.
Katoenen en Flanellen.
22e Jaargang No. 87
ABONNIMENTSPRUS j~3 7^" r*
tooit f 2.10, Idem traoco
per post f 3.—. per week (met «ratfa verzekering
1 togn» ongelukken) 0J76, afzonderlijke ntxmme»
1 0.05.
99
DIRECTEUR-UITGEVER: X VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL 2A.
POSTREKENING N°. 47910. TEL. INT. 613.
Donderdag II October 1923
PRUS DER ADVERTEHTIEH met Inbegrip van eem
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbie»
dingen en Llefdadigbeids-adveitentiën voor de helft
der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan zeer
voordedige bepalingen voor het adverleeren. Een«
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt oj»
aanvraag toegezonden. j
DUITSCHLAND.
UIT DEN RIJKSDAG.
De 'suppletoire begrooting
aangenomen.
B.rlijn, 10 Oct. (W. B.) Dc rijksdag nam
Kaden in alle drie lezingen de vierde supple
toire bcgrooting voor 1923 aan, dia door een
leening en rijksschotkistbiljetten 578.000 bil-
lioen vlottend wil ronken, waarvan 30.000 bil-
lioen zijn bestemd voor den aankoop van
broodgraan.
De wet op den werktijd.
Berlijn, 10 Oct. (V7. B.) Het senioren
convent bepaalde, dat de Rijksdag na ,4e ver
daging van morgen op Donderdag der a.s.
week weer voor enkele dogen rol bijeenkomen
ter afhandeling van de wet op den werktijd.
DE MACHTIGINGSWET.
D.d. gisteren wordt uit Berlijn aan de Maas
bode geseind
Niettegenstaande de hoopvolle berichten,
volgens welke Amerikaonsche fianciers in de
nieuwe bank denken te participeeren en een
ander land waren-credieten zal geven, zakt de
mark de laatste dogen met een snelheid, die al
het tot nu toe geziene ver overtreft Inder
daad gaf men hedenmiddag meer dan 4 mil
liard mark voor een dollar.
Deze catastrofale inzinking, die nog verer
gerd wordt door een stijging van de prijzen,
welke buiten alle verhouding tot de daling van
de mark staat, vestigt de aandacht op de
noodzakelijkheid van een snel en diep ingrij
pen. Maar de regeering kan niets doen, zoo
lang zij haar extra-volmachten niet gekregen
heeft en daar de eind-stemming daarover he
den in den rijksdag gesaboteerd werd, zal do
beslissing daarover eerst morgen vallen.
Daar voor het verleenen van deze bevoegd
heden de grondwet aangetast wordt, moeten
van de 400 rijksdagleden minstens 310 aan
wezig zijn. Van dezen moeten weer 206 voor
het wetsvoorstel stemmen. Behalve de commu
nisten en de Duitsch-notionalen zullen om
trent 30 socialisten en 15 leden van de volks
partij zich onzijdig houden of tegenstemmen.
Dagen de voorstonders echter in voldoenden
getale op, dan is het pleit gewonnen.
Naar ik uit goede bron verneem, zal de
'regeering zich, als zij verslagen wordt, niet
gerechtigd achten daaruit de gewone parle
mentaire conclusie te trekken, maar zal zij
zich, gezien den zeer precairen toestand, waar
in het land verkeert, verplicht achten tot
buitengewone stappen over te gaan.
Krijgt zij haar wetsvoorstel er dcor, dan
•kan men do eerstvolgende dagen een ware
hagelbui van dictoriale maatregelen ver
wachten, welke de bedoeling hebben allereerst
in den financieelen nood te voorzien.
DE BEZETTING VAN HET ROERGEBIED.
Frankrijk en het Duitsche verzoek
om te onderhandelen.
P a r ij s, 10 Oct. (Havas). De Duitsche zaak
gelastigde gaf hedenmorgen aan Poincaré den
wensch zijner regeering te kennen om deel te
nemen aan de onderhandelingen nopens de her
vatting van het werk en van de kolenleveringen
in het Roergebied door de instelling van een
gemengde commissie, waarin Frankrijk, België
en Duitschland door een gelijk aantal leden zou
den vertegenwoordigd zijn.
Er is alle reden aan te nemen, dat Poincaré
dit verzoek heeft afgewezen. De geallieerde ver
tegenwoordigers behandelen deze kwesties ter
plaatse met de plaatselijke autoriteiten der be
zette gebieden. De besprekingen hebben reeds
positieve resultaten opgeleverd en geleid tot
een voorloopigc overeenkomst met de groep
Otto Wolff. De toelating van afgevaardigden
van Berlijn zou slechts de aanstaande oplos
sing kunnen vertragen.
Het schijnt, dat de Duitsche zaakgelastigde
niet gesproken heeft over een eventueele her
vatting der algemeene onderhandelingen tus-
schen het Duitsche rijk en de geallieerden met
het oog op de regeling der schadevergoedingen.
Wanneer de staking van het lijdelijk verzet ge
heel een feit is geworden, heeft het Duitsche rijk
slechts voorstellen te richten tot de commissie
van herstel of de geallieerde regecringen, die
deze aanhangig zullen maken bij de commissie
van herstel, die met de uitvoering van het ver
drag van Versailles is belast.
De Temps zet het standpunt van de Fransche
regeering ten aanzien van den eisch der Duit
sche regeering uiteen en constateert, dat het
antwoord, dat door Parijs en Brussel is gegeven,
in geen enkel opzicht een hindernis vormt voor
de onderhandelingen, die later zouden kunnen
worden geopend tusschen de gezamenlijke ge
allieerden en Duitschland, als het lijdelijk ver
zet geëindigd zal zijn en de Duitsche regee
ring voorstellen betreffende de betaling zal heb
ben gedaan. Verre van den weg tot een over
eenkomst te versperren, brengt de Fransche
regeering Duitschland juist weer op dien weg
terug, meent het blad.
De Rijksbond der Duitsche
industrie cn de houding der
Roerindustrieelen.
Berlijn, 10 Oct. (W. B.) Vrijdag komt
het bestuur van den rijksbond der Duitsche
industrie bijeen ter bespreking van den poli-
tieken toestand, met name van het optreden
der Roerindustrieelen.
De werkhervatting.
Keulen, 10 Oct. (W. B.). Naar de Rhei-
nische Zeitung van bevoegde zijde verneemt,
hebben Dinsdag onderhandelingen plaats gehad
tusschen gevolmachtigden der mijnwerkersor
ganisaties en het bestuur der door de Franschen
bezette mijn Liblar in het bruinkolengebied
over de hervatting van den arbeid. Volgens
het blad erkenden de Franschen op geformu
leerde vragen der organisaties(1). de tarief-
overeenkomsten, (2). de bedrijfsradenwet onder
voorwaarde, dat bij hervatting van het werk dft
verkiezing van den bcdrijfsread zal plaats heb
ben, (3). toekenning der kolen voor de arbei
ders onder voorwaarde, dat van de hen toeko
mende hoeveelheid van honderd centenaars per
jaar twee-centenaars worden verstrekt, (4). de
sociaal-politieke maatregelen voor de arbeiders
in het algemeen. Op dezen grondslag wordt het
werk in mijn Liblar hervat.
De kwestie van den verlengden
arbeidstijd.
D u s s e 1 d o r p, TO Oct. (B, T. A.) In ver
band met de beroering, in sommige arbeiders
kringen gewekt door de aankondiging van den
verlengden arbeidsduur de beroering uitte
zich zelfs door bedreiging met de algemeene
staking zijn de mijneigenaren op hun beslis
sing teruggekomen. Zij hebben de uitvoering
van hun voornemens tot later uitgesteld.
P a r ij s, 10 O c t. (N. T. A. Draadloos). Naar
het schijnt, zien de industrieelen in het Roer
gebied ef van het denkbeeld van verlenging
van den arbeidsdag. De afgevaardigden en syn
dicaten van de Roer, die te Gelsenkirchen heb
ben vergaderd, hebben zich er mede tevreden
gesteld de onwettigheid te bewijzen van het
besluit der werkgevers tot verlenging van den
arbeidsdag in de mijnen. Evenwel namen ze
kere elementen een agressieve houding aan tc-n
opzichte van de werkgevers. Zoo heeft het
Christelijk mijnwerkers-syndicaat in de Roer
een resolutie ter kennis van de regeering ge
bracht, waarin onmiddellijk arrestatie der mijn
eigenaars wordt geëischt wegens overtreding
der Duitsche arbeidswetgeving, alsmede van de
rondwet van het rijk.
Aon den anderen kant hebben sommige be-
drijfsraden zich verklaard voor een algemeene
neerlegging van het werk in de mijnen.
Met het oog op dezen toestond hebben 'de
mijneigenaars de aanplakbiljetten, waarin aan
kondiging werd gedaan, dat men zou terugkec-
ren tot den arbeidstijd van vóór den oorlog,
doen vervangen door nieuwe kennisgevingen,
waarin wordt aangekondigd, dat voorloopig de
arbeidsduur niet zal worden verlengd, en dat
onverwijld onderhandelingen zullen worden ge
opend te Berlijn tusschen vertegenwoordigers
der werkgevers en werknemers ter oplossing
van de kwestie.
De bezettingsautoriteiten staan natuurlijk ge
heel buiten het conflict.
DE ECONOMISCHE CRISIS.
De duurto der levensmiddelen.
Berlijn, 10 Oct (W. B.) Een brood bui
ten de distributie kost van morgen of 110 mil-
liocn mark. De oorzaak daarvan is, dat de meel-
prijs gisteren met ruim drie milliard mark per
100 K.G. is gestegen.
Keulen, 10 Oct. (W. B.) Morgen kost
een klein broodje hier negen millioen, een
bruinbrood van drie pond 200 millioen mark,
B er 1 ijn, 10 Oct. (W. B.) De avondbladen
berichten, dat de levensmiddelenprijzen in de
markthallen en winkels te Berlijn gisteren op
nieuw heel wat de hoogte zijn ingegaan. Op
de markt voor vetten hadden verhoogingen
plaats van 100 millioen.
Do prijsverhoogingen in Beieren.
Münchon, 10 Oct (W. B.) Naar offi
cieel verluidt, is uit economische besprekingen
bij den olgemecnen staatscommissoris gebleken»
dat de banken door zijn hooge tarieven aan
merkelijk mede schuldig zijn aan de overstel
pende prijsverhoogingen. V/anneei de banken
niet vrijwillig toegeven, zou d9 algemeene
Staatscommissaris ingrijpen.
DE MONETAIRE VERWARRING.
Mcatregelen der regeering.
Uit Berlijn wordt d.d. gisteren aan de Tel.
gemeld:
Naar wij vernemen zal de regeering morgen,
terstond na de aanneming van de machtigings
wet, de navolgende vijf, reeds gereed liggende,
verordeningen uitvaardigen:
1. oprichting van een valuta-bank;
2. stopzetting van de bankbiljetten-pers;
3. beperking van de Rijksuitgaven;
4. beperking van den invoer;
5. intrekking van verschillende demobilisatie-
verordeningen. (Dit laatste bcteekent o.a. de
annuleering van de verplichte tewerkstelling
van oorlogs-invalieden).
Vandaag krijgen wij dan toch inderdaad het
gevoel, dat het einde nabij is. Welk einde?
Dèt weten wij niet. Hoe, waarom, wat, welk
wij weten het allemaal niet. Wij staan alleen
„L5 HIROStëDELLE"
I6|I8 Langestraat, Amsrstoort.
PELTERIJEN
IN RUIME KEUZE;
ALS
SEAL - SKUNG - OPPOSSUM -
B1BEKET - VOS Enz. - - -
maar paf van de officieele beursnoteering, die
den dollar noemt met 't bijna niet meer te
lezen cijfer van 2.967.567.500 mark, het En-
gelsche pond met 13.466250.C00 cn onzer, goe
den Nederlandschen gulden met 1.163.087.560.
En terwijl wij nog in verbijstering naar deze
cijfers staan te kijken, wordt ons yerteld, dat
de nabeursnoteeringen al weer zooveel hooger
zijn, dot de dollar maar steeds doordraaft naar
3, 4, 5, ja zelfs near 7 milliard. En na inzin
king is hij blijven staan op 5 milliard met een
negental cijfers er achter I Wij kunnen het
maar niet begrijpen. Wij weten het hier wel,
dat het met de binnenlandsche cn met de bui-
tenlandsche politiek meer en veel meer dan
erg is. Maar5 milliard voor den dollar I
Is het don zóó verschrikkelijk erg? De avond
bladen, welke npg niet eens de avondnoteerin-
gen kennen, puiten zich olie uit in gissingen,
óarom het toch zoo ontzettend wordt. Het
Berliner Tageblatt gewaagt van de geheimzin
nigheid van de onderhandelingen in het Roer
gebied. De Vorwarts veronderstelt, dat de Duit
sche zaakgelastigde te Parijs bij Poincaré een
échec heeft geleden. En natuurlijk worden ook
de onderhandelingen van de industrieelen met
Frankrijk er bij gehaald, waarvan de een iets
hoopt, de ander iets vreest. Er wordt gesproker!
over het Rijnland, dat vandaag toch zeker weer
voor Yi gedeelte de vraag naar deviezen ver
tegenwoordigde. Men vraagt van alles, men put
zich uit in gissingen en weet toch het rechte
niet, en zonder er iets van to snappen, zoekt
men toch naar de oplossing. Natuurlijk doet
dit in de eerste plaats de Vossischc Zeitung en
haar hoofdredacteur, Gcorg Bernhardt, die als
financicclc specialist tot de menschen behoort.
die Duitschland willen redden door hervorming
van het geldwezen. Alsof het geld iets anders
is of kan wezen dan een representatie van wat
er toch in de eerste plaats aanwezig moet zijn
aan waarde, of althans aan mogelijkheid om
eerlang waarde te produceeren.
Hij verdedigt nog eens zijn denkbeeld om in
den overgangstijd een geldbank te stichten, die
gegrondvest zal zijn op hypotheek, op industrie
en landbouw.
De regeering had dit denkbeeld reeds lang
aanvaard als het middel om het spoedigste aan
geld te komen en Bernhardt wijst ct nu op, dat
er intusschen weken en weken verloopen zijn
zonder dat er iets is gebeurd, ®n dot het ook nu
wel weer weken zal duren, voordat het plan tot
uitvoering kon komen, terwijl Duitschland bij
een dollarstand van drie milliard toch niet meer
wachten kan.
Terloops vertelt hij er dan nog bij, dat de
Directeur van dé Darmstadter Grosznational
Bank, Dr. Hjalmar Schacht, in den tijd van de
kabinetscrisis door den rijkskanselier is verzocht
als minister op te treden, doch dit geweigerd
heeft, omdat hij het niet eens was met het plan
van de geldbank.
Bij al deze geschiedenissen wordt hier steeds
weer de naam van Stinnes genoemd, en men
komt er zelfs toe de verboden taal te spreken
door te zeggen„Les affaires sont les affaires."
Het uit den oorlog bekende goed Duitsche woord
.rücksichtslos" doet weder opgeld.
Intusschen wordt in financieel© kringen de
aandrang steeds grooter naar een voorloopige
oplossing, en de banken, die vroeger voor het
denkbeeld van een geldbank varen, komen nu
met den eisch, dot de goudbiljettcn als betaal
middel zullen gelden.
Dr. Schacht heeft voor de democratische rijks
dagfractie een plan ontwikkeld van een goud-
biljetteribank, die hij „Bank van Duitschland"
zou willen noemen, welke een in goud of devie
zen te storten kapitaal zou hebben van ten
minste 500 millioen, welk bedrag in het buiten
land moet worden gegarandeerd. De biljetten-
uitgifte van deze bank zou aanvankelijk gedekt
moeten worden voor de eene helft door goud
en deviezen, voor de andere helft door handels-
wissels.
Een andere specialiteit, de Hamburgsche ban
kier Marburg, oefent ook al critiek uit op de
nieuwe geldbank en zegt, dat de biljetten van
de nieuwe bank al heel spoedig weer aan infla
tie onderhevig zullen zijn.
Wellicht is dit het eerste verstandige woord,
dat over de „Wahrungs"-plannen wordt ge
sproken.
Duitschland heeft geleefd van den hoogen
boom, de hooge boom is leeg geplukt en de
natuur zal jarenlang haar werk moeten doen,
voor er in Duitschland weer een hooge boom
staat, waarvan te plukken volt.
Voorloopig stijgt de dollar tot 4, 5, 6 milli
ard, morgen tot .10 milliard, en de versmade
halve cent, dien wij niet meer tellen, is vandaag
een ruime 6 millioen Duitsche marken waard I
HET GOUDAGIO DER DOUANERECHTEN.
Voor het tijdsverloop van 13 tot en met 16
October a.s. is het gouagio bij betaling van
douanerechten in Duitschland vastgesteld op
24.290.999.90 procent. Een goudmark wordt
dus voor betaling van douanerechten gelijk ge
steld met 245 millioen papiermark.
EEN HAMBURGSCHE LEENING.
Wolff seint uit Hamburg
De inschrijving op de leening groot 1 mil
lioen ten laste van den staat Homburg, heeft
zoowel in het binnen- al in het buitenland zoo
veel belangstelling ontmoet, dot het eerste ge
deelte ervan, groot 300,000, kort na den in
schrijvingsdag, reeds overteekend was. De re
geering heeft in het succes aanleiding gevon
den de inschrijving op een verder gedeelte der
leening open te stellen!
CUNO'S ONDERHANDELINGEN IN
AMERIKA.
Uit Berlijn wordt d.d. heden gemeld:
De ex-rijkskanselier Cuno heeft in Amerika
onderhandelingen gevoerd, welke op het punt
staan te eindigen. Een overeenkomst zal worden
gesloten, volgens welke Amerikaansch kapitaal
zal deelnemen aan de nieuwe goudmarkenbank,
zooals deze op het oogenblik is ontworpen.
Hitler legt de leiding neer van den KampfbuniL
Daar op de vergadering te Neurenberg de be
langrijkste groep van Hitler's strijdhond zich
beslist achter de politiek van den Beierschen
commissaris-generaal von Kahr gesteld heeft,
legde Hitler de pos aanvaarde leiding van den
strijdhond neder.
DE ROTE FAHNE VERBODEN.
Berlijn, 10 Oct. (W. B.) De rijksweermi-
nister heeft tot nader order de Rote Fahnc
verboden, omdat deze oproept tot voorbereiding
van de algemeene politieke staking en de sol
daten van de rijksweer opwekt tot ongehoor
zaamheid en actieve deelneming aan de politiek.
ARRESTATIE VAN COMMUNISTEN.
Breslau, 1,0 Oct (W. B.). Hier zijn van
daag een groot aantal communisten gearres
teerd, onder wie leden van het districtsbestuur
van Silezië .'.en bufeaupersoneel van de Schle-
sisch Arbeiterzeitung. De aanhoudingen staan in
verband met een communistische propaganda
voor de instelling eener arbeiders- en boeren-
regeering in Duitschland.
EEN ARRESTATIE.
Berlijn, 10 Oct (W. B.) Volgens 4e
avondbladen werd gisteren door het Duitsche
douanegrens-commissariaat te Bodenbach de
directeur van een grooto verzekerings-maat-
schappij te Berlijn, in wiens bezit vreemde va
luta ter Ivaardo van 16, volgens één blad zeJfs
van 40, billioen papiermark werd gevonden,
gearresteerd.
BELGIE.
De gearresteerde Duitsche vliegers
vrijgelaten.
Brussel, 10 Oct. (B. T. A.) De drie Dtót-
sche vliegers, die onlangs te Knocke zijn aam-
gehouden, zijn in vrijheid gesteld. Hun werd
verzocht binnen 24 uur het Belgisch gebied te
verlaten. De instructie der zaak is niet geëin
digd, maar de gevangenhouding der Duitschers
was niet noodig.
FRANKRIJK.
Het Duitsche gezantschap to Parijs.
De Daily News heeft gemeld, dat prins von
Bulow benoemd zal worden tot Duitsch gezant
te Parijs. Te Parijs heeft men hiervan tot dus
ver nog gecnerlei bevestiging ontvangen,
ENGELAND.
DE RIJKSCONFERENTIE.
Londen, 10 Oct (R.) De gisteren ge
houden besprekingen in de rijksconferentie over
de voorkeur heeft een onmiddellijke reactie ge
wekt in Britsche politieke kringen. Alle teeke-
ncn wijzen er op, dat de fiscale kwestie her
leeft en alle partijen beginnen zich te roeren.
In liberale kringen wordt te verstaan gegeven,
dat met het oog op de belofte, door Bonar Law
gegeven, dat er geen wijziging zou worden ge
bracht in het fiscale stelsel, zoolang het tegen
woordige parlement zit, de aanvaarding van
een uitgebreider stelsel von voorkeur in het
aanstaande voorjaar een verkiezing kan veroor
zaken.
Uit Londen, d.d. 10 Oct.: In de zitting van de
economische rijksconferentie is vandaag de
kwestie van voorkeur bij publieke aanbestedin
gen in het geheele rijk ter sprake gebracht. Men
meldt, dat een commissie is gevormd uit ver
tegenwoordigers der dominions, Indië en de ko
loniën om rapport uit te brengen aan de oeco-
nomische conferentie over de uitvoerbaarheid
van sommige methodes, door den Australischen
premier gisteren uiteen gezet in verband met de
bevordering van den afzet van voedingsmidde
len en ruwe landbouwproducten, die binnen het
Britsche rijk zijn voortgebracht. De door hem
aangegeven methodes hebben betrekking op
fiscale subsidies, invoervergunningen en stabi-
lisecring von prijzen.
In de vergadering van de rijksconfereptie zelf,
die morgen onder voorzitterschap van Baldwin
plaats heeft, zal lord Robert Cecil verslag uit
brengen over het werk van den Volkenbond.
Massey en Smuts, de premiers van Nieuw
Zeeland en Zuid-Afriko, zijn vandaag door den
koning op Buckingham paleis in audiëntie ont
vangen.
naar het Noorsch
van
JOHAN BOJER
door
D. Logeman—van der Willigen.
26
Toen Norby en Marit in de schemering
in de ar naar huis reden, verzamelden een
massa menschen' zich om hen heen. Het was
een volmaakte huldiging. Al de getuigen
van Wangen hadden vandaag een dwaas
figuur geslagen, zoo goed had Norby zijn
zaakjes in orde.
Toen Norby de leidsels aantrok om weg
(e rijden kwam toevallig Wangen voorbij.
Hij zag er wanhopend uit Maar toen hij
zijn tegenstander in het oog kreeg, kwam
hij plotseling op hem af en gilde met een
vertrokken gezicht, terwijl hij zijn vuist
balde: „Wacht maar, schurk dat je bent!
Je verbeeldt je wel, dat je vandaag gewon
nen hebt, maar wacht maar! Naar het tucht
huis zal je, jij zoowel als zij, die daar naast
je zit!" Hij maakte zich gereed om op hen
los te vliegen, maar een paar kqrels pakten
hem van achteren bij den kraai? cn trokken
hem mee, niettegenstaande hij hevig tegen
stribbelde.
„O, die brandewijn!" zeido een oude man
èn ke^fc Wangen hoofdschuddend na. „Ik
zag, dat die consul hem in het hotel riep en
hem inschonk."
„Het zou het beste zijn als de politie hem
maar dadelijk oppakte!" zeido een ander,
terwijl hij Norby vol sympathie aankeek.
Norby glimlachte, klapte met de zweep.
en reed weg. terwijl allen de muts voor hem
Afnamen. Hij was moe. Hij had vandaag
zooveel gemoedsbewegingen gehad. Hij las
nog voortdurend zijn verklaring voor en zag
de tronie van Ilerlufsen... Daar zou hij zich
over amuseeren. zoo lang hij leefde.
Toen zij de Norby-hoeve opreden ver
scheen Ingeborg op de trap en riep op een
verschrikten toon: „O, Einarl"
„Einar? Hij is immers naar stad gegaan?"
zeide Marit die het eerst de ar uit was.
„Zij hebben hem hier gebracht!" zeide
Ingeborg. „Ik heb om den dokter getelefo
neerd."
VII.
De heldere maan prijkt tusschen zeilende,
zilveren wolken en straalt in den diepen
nacht .over sneeuwvelden en bosschen. De
gebouwen en de vlaggestok van dc Norby-
hoeve werpen hun schaduwen over de glin
sterende sneeuw. De sleden op de plaats
rusten op den zijkant, opdat het ijzer niet in
de sneeuw zal vast vriezen. Een eenzame
hond loopt huilend cn blaffend om het huis,
omdat niemand hem binnen laat, hoewel
er nog licht door een zoldervenster brandt.
Vroeg in den nacht moest een van de ge-
pensionneerde arbeiders oven zijn bed uit
en liep voorzichtig op zijn pbntoffels naar
het venster. De maan scheen hem recht in
het gezicht, terwijl hij naar het hoofdge
bouw bleef kijken.
De andere man is ook wakker geworden
hij hijgt even vóór hij vraagt: „Er brandt
zeker wel licht bij Einar?"
„Ja." De man bij het raam haalde zijn
schouders op, omdat hij rilde en vervolgde:
Ik ben benieuwd of er eenige verandering
is?"
Nu hoorde men ook de oude vrouw in het
andere kamertje zich in haar bed omkeeren
en mompelen: „De hond heeft zoo akelig
gehuild vannacht, hPP.aald
niflt yeel gords,* - 1 1
Pauze. De oude man blijft door het raam
den zilverlichten nacht instaren naar het
verlichte raam in het hoofdgebouw.
„Ik hoorde een uil krassen gisteren
nacht," zeide dc blinde plotseling in zijn
bed en hijgde. „En ik heb geen uilen hier
on de hoeve gehoord sinds de oude Norby
gestorven is."
„Ach, ja die Einar is altijd een goede
jongen geweest," zeide de oude vrouw. „De
Heer zij zijn ziel genadig!" Toen ontstond
er een nieuwe pauze.
„Het is of er iets heen en weer loopt in de
groote zaal," zegt dc oude man bij het raam.
vanaf f 3.90.
joh. van duk
Langestraat 116 Tel. 70
Maar dadelijk er op haast hij zich naar bed
alsof hij geschrikt was.
Na een oogenblikjo zegt dc blinde: „Liep
dc geest van den ouden Norby gewoonlijk
niet in de grooto zaal op cn neer?"
En uit het andere kamertje klonk er een
stem. „Als er van nacht iemand heen cn
weer loopt dan weten we wel wat cr ge
beurt."
De maan toekende twee ramen dwars op
den grond. De groote klok aan den muur
sloeg twee uur. En de oudjes keerden zich
eens om en trokken de dekens oyer het
hoofd,
De groote zaal van de hoeve ligt tusschen
Einar s kamer en het vertrek waar het
dienstpersoneel slaapt. En daar loopt wer
kelijk een gedaante op onhoorbare, vilten
pantoffels heen en weer. De maan werpt
een lichtvloed over den vloer en de ijsbloe
men op de ruiten gelijken kleine, zilveren
vlammen. Maar de man, die heen on weer
loopt, blijft in de schaduw. Eindelijk blijft
hij bij het venster stil staan en kijkt naar
buiten.
En daar buiten in den nacht is het dood
stil. De sterren schitteren tusschen de blan
ke wolken en ginds bij den bengrand, in het
Noorden liggen roode en zwarte banken als
een Wonderlijk tweekleurig land. De oude
man heeft zijn overjas aan en de handen
diep m zijn zakken.
De deur wordt geopend en Ingeborg komt
met een kaars in de hand binnen.
„Hoe gaat het?" vraagt Norby stil.
„Kom binnen, vader."
„Wil Einar het?"
„Neen, moeder Hij spuwt weer bloed."
Maar de oude man trok de schouders op
en antwoordde: „Dat gebeurt dikwijls bij
longontsteking. Ga maar naar bed en houd
je kalm. Hij is jong en sterk, hij zal er wel
doorkomen."
Ingeborg ging stil heen. Norby begon weer
heen en weer te loopen. Het gaf niets of ze
den dokter nu alweer haalden, de ziekte
moest haar verloop hebben. Maar Norby liep
heen en weer, omdat hij niet slapen kon en
de vrouwen hem in de nabijheid wilden
hebben.
„Hemel," dacht hij, „ik hoop dat het maar
goed afloopt." Maar het vreeselijkste was,
dat hij oogenblikken had waarop hij hoopte,
dat het maar niet goed zou afloopen. Hij
had er zelf het land over als dergelijke ge
dachten in hem opkwamen. Ze zwermden
als wespen, die hem steken wilden, om hem
heen. Hij kon er zoo bang van worden, dat
hij lust kreeg zichzelf te ranselen. Maar de
wespen kwamen altijd weer. Zoo slecht had
den de menschen hem door die vervloekt©
zaak met Wangen gemaakt. Zeker vergaf
hij den jongen. Hij zou nooit die snaar meer
aanroeren als de jongen beter werd. Maar...
maar..., die ziekte was zoo plotseling op dia
woede gevolgd. Er was iets noodig om de
kleinste herinnering er aan te doen verdwij
nen. Hij bleef weer bij het venster stilstaan
en keek in den lichten nacht naar buiten.
De wind kwam nu uit het Oosten, en zond
sneeuwwolken over de bergen heen.
Hè, wat zou het leven heerlijk zijn als dia
nare zaak de wereld uit was en hij de oude
Norby weer wezen kon. Hij wilde alleen
maar vrede op zijn hoeve hebben. En kreeg
hij die? Neen, zij haalden hem met lui als
Wangen in pesterijen, ze wilden dat hij ver
kwistingen als die steenfabriek zou steunen
...en als hij zich dan los wilde nikken,
dreigden zij hem met de gevangenis. Dan
kochten zij getuigen om en zetten den zoon
tegen den vader op.
En hoe kwam het dat Einar ziek was?!
Hadden ze hem niet naar het verhoor ge
lokt, dan zat hij nu in de stad in zijn boe
ken te studeeren, in plaats van op een win
terdag zonder overjas buiten te loopen en'
zich een longontsteking op den hals te
halen. En als hij nu eens stierf? Dan zon
het de schuld zijn van hen, dio Jiem naar
de stad gelokt hadden. Of zij zich ook in
de handen zouden wrijven als Norby dien
zoon ook verliezen moest. Want het was
hun gelukt, hem zijn oudste te ontnemen.
Plotseling begonnen zijn lippen te trillen,
terwijl hij daar in het maanlicht stond.
„Zou het hun lukken? Zouden ze dat genot
hebben?"
En plotaeling ging hij naar de deur. „Dc
zal toch maar om den dokter gaan," dacht
h&
£?oicit vetyslgtj