PHILIPS. LAMPEN
DE EEMLANDER
KIEV/EG en t. HARTEN
Tel. 317 en 502.
B. NIEWEG
s, V a S cl e 1 i s"
&BPPEWHOUDERS,
P. HIEROP, Lsnsesiraat SO.
Electro-Teclmisch Bnrean
22e Jaargang No. (03
QMMÏSP8US s ""7""
loort 1 2.10, Idem lianco
per ©cei 1 l-> per «reek (met eratt» «erreke/me
'iTTtt OBcataJürca) f 0.17*. aterodrrlhke mmmen
1 C .05.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
i
OIRECTGUR-tTITGEVtrR: J. VALKHOFF, ARN„EMSC8HUER^0RmAL 2 A.
POSTREKENINO M* «7»10. TEL IKT BIS.
BUITENLAND, t
DUITSCHLAND.
DE OPHEFFING VAN DEN STAAT VAN
BELEG.
D.d. gisteren wordt uit Berlijn aan de N.R.C.
gemeld
Het einde vèn den stoat van beleg nadert.
Dit verwekt groate vreugde in de republikein-
eche en democratische kringen, die vrijwel olie
van meening zijn, dot in December do staat
van beleg noodzokelijk was geweest vanwege
den zeer dreinenden binnenlandschen politie
ker. toestand. Verstandig was het ook in den
nacht van 8 op 9 November, toen generaal
Ludendorff van plan was om aan het hoofd
van een „nationaal leger" naar Berlijn op te
Tukkea, d? uitvoerende mocht aan generaal
Von Seeckt toe te vertrouwen. Maar thans is
het overal weer rustig al blijft het communis
tische en het dcutsch-völkische gevaar be
staan. De toekomst zal moeten bewiizen of
men dit omvaar zonder den stoot van beleg zal
kunnen bezweren. Is dit niet h^t geval, dan zal
niemand het den staat kwalijk kunnen nemen,
dot hij zich met geweld tegen geweld verzet
Men hoopt, dat don echter de vrijheid van
drukners onaangetast zal blijven en de staat
van beleg uitsluitend tot herstel van de open-
bore orc'*3 en veiligheid zal dienen.
De nationalistische organen ziin minder te
vreden rret de briefwisseling, die tusschcn
Tijksprcs'dent Ebert en generaal Von Seeckt is
gevoerd en waarin de Oüheffing van den staat
van beleg wordt aangekondigd. In de kringen
der rechterzijde had men ten hoogste een
'aantal bepalingen von de verordeningen be
treffende den stoat van beleg willen wijzigen.
Ook hoopte men, dat het geschil tusschen het
riik en Beieren zou worden bijgelegd, vóór dat
het einde von den staat von beleg officieel zou
worden aangekondigd. Dit einde beteekent
thans slechts een concessie aan de sociaal-de
mocratie, die aangekondigd heeft, dnt zij wei
geren zal voor de verlenging van de machti
gingswet te stammen, indien de staat van beleg
trehandhaafd blijft
DE SCHADELOOSSTELLING.
De commissies van deskundigen.
B e r 1 ij n, 14 F e b r. (\V. B.) Het memoran
dum, opgesteld voor da te Berlijn vertoevende
leden der commissies van deskundigen en dat
een omvangrijk studiemateriaal omtrent de
Duitsche economische aangelegenheden bevat
te, rol nog deze week te Berlijn door een uit
geversfirma gepubliceerd worden.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Draadloos wordt d.d. gisteren gemeld uit Ber
lijn, dat volgens berichten uit Dusseldorp men
van Duitsche zijde heeft geweigerd de zooge
naamde Micum-contracten na 15 April tc laten
voortduren.
Het spoorwegverkeer in de
Engclschc zone.
Mainz, 14 Fcbr. (B. T. A.) De eerste con
ferentie van Fransche, Engelsche, Be'gische en
Duitsche vertegenwoordigers over de spoorweg
verbindingen in de Keulsche zone heeft te Mainz
plaats gehad. De kwesties nopens de organisatie
van de treinen is geregeld. De Duitsche afge
vaardigden verklaarden ds besluiten, op 8 Fe
bruari door de hoofdcommissie genomen, te
aanvaarden. De internationale treinen zullen
onmiddellijk weer loopen
DE SEPARATISTISCHE BEWEGING.
Kct onderzoek naar de jongste
incidenten door de hoogc
commissie.
Londen, 14 F e b r. (N. T. A. Draadloos.)
Dè geallieerde hooge commissie zendt een spe
ciale missie van 3 leden naar den Beierschen
Palts. Deze missie zal een beroep doen op
den Kreistng om dezen te bewegen onmiddel
lijk slaopen te deen tot hervatting der open
bare diensten gedurende het overgangstiid-
perk, dat aan de hervatting der normale be-
stuur^werkzaamhe-'d vooraf goot. De missie zal
den Krei~tag op allerlei wijzen behulpzaam ziin
en men hoopt, dat deze zending een ko'mee-
renden invloed op de gemoederen zal hebben
Nieuwe incidenten.
C o b I e n z, 14 F e b r. (B. T. A.) Er wordt
gemeld, dot er botsingen hebben plaats gehad
te Birkheim, waarbij verschillende separatisten
zouden zijn gewond.
Arrestaties.
Mainz, 14 Fcbr, (B. T. A.) Tol van per
sonen worden te Pirmasens gearresteerd in
verbond met de gebeurtenissen, dio daar heb
ben plools gehad.
Y<ry v Het zuiveren der steden von
separatisten.
Uit Berlijn d.d. 14 Febr.: De zuivering van de
steden van do Palts van separatisten door de
bevolking gaat nog steeds voort. Zoo werden
Woensdagavond j.l. de separatisten met geweld
verdreven uit de regeeringsgebouwen in Dürr-
heim, terwijl zij de stad Landau vrijwillig heb
ben verloten.
Vrijwel overal hcerscht rust.
Mainz, 14 Fcbr. (B. T. A.) In do geheele
Palts zijn de nacht en de ochtend kalm voor
bijgegaan. Dc separatisten bezetten nog steeds
een aantal gouvernementsgebouwen, o.a. te
Frankenthal en te Ludwigshofcn, waar allo
maatregelen zijn genomen om de minste orde
verstoring onmiddellijk tc onderdrukken.
Botsingen tusschen inwoners van
Koisersloutern en de Fransche be
zettingstroepen.
B e r 1 ij n, 14 Febr. (V. D.) Als gevolg van
het optreden der bezettingstroepen kwam het te
Kniserslnutern tot botsingen tusschen inwoners
van deze plaats cn de Franschen.
COMMUNISTISCHE RELLETJES.
Woensdagavond is het in de nabijheid der
Vulkanwerf te Stettin tot een botsing gekomen
tusschen dc politie cn communistische werk-
loozen, dio een betooging op touw poogden te
zetten. Uit dc menigte werd cp de politie ge
schoten, waarop ook deze van de vuurwapens
gebruik maakte cn de orde wist te ljerstcllcn.
Er is een doode gevallen cn een aantel perso
nen zijn gewond.
DE DUITSCHE BELASTINGEN.
B e r 1 ij n, 14 Fcbr. (V. D.) Dc derde nood
verordening inzake do belastingen werd heden
middag openbaar gemaakt.
De omslag op de hypotheken werd van tien op
vijftien percent gebracht
De groothondelsprijzcn.
Wolff seint ons uit Berlijn:
Het door het rijksbureau voor de statistiek
per 12 Februari berekende indexcijfer betref
fende de groothandclsprijzen in Duitschland
toont tegenover den staat van een week geleden
een stijging van 1.3 pet. tot 115.4.
GEHEIMRAT ZEISS, f
Te Dresden is overleden geheimrat ZePs, al
gemeen in:endnnt van den Beierschen Staats-
schouwburg. Hij was gedurende lange jaren een
leidende persoonlijkheid in de Duitsche tco-
Vrijdag 15 Februari IS24
püïsia AOÏfSUKIlEA m intx*rlp VM> Ma
bewiltnunmer, elk. re*el net. 0.25. d'e*rt*>nh-.
dincen eo Ucld.di.heid»«d»c teotiè» root de helt»
der prij*. Voor bjuidel en bedrijf beitaan xcer
VooidceJiffe beojlliKcr» voor het »d verier ren tien*
cii co aire; bevattende de voorwaardra. wordt op
aanvraag toegezonden.
neel wereld.
ELECTRICITEITSFABRIEKEN VERNIELD.
M n c h e n, 14 Febr. (V. D.) Gemeld
wordt dat onbekenden de sluizen van de pas
gebouwde electricitcitsfabrieken te Rosenheim
hebben opengezet, zoodat het water de geheele
fabriek meesleepte. Alleen de machines konden
behouden worden.
BELGIE.
EEN NEDERLAAG DER REGEER ING.
Naar uit Brussel wordt gemeld, heeft de re
geering een nederlaag in de Kamer geleden,
De Kamersecties hebben n.l. de twee wetsont
werpen tot wijziging van dc 8-uren-wet ver
worpen het ontwerp-De.vèze met 136 tegen
20 en 13 blanco en het rcgeeringsorüwerp van
Moyerscen met 9766 en 6 blanco.
UITVOER VAN BELGISCH HOUT.
Brussel, 14 Febr, (B. T. A.) De uitvoer
van hout kan alleen geschieden met ministe-
rleele machtiging.
Hoeden- en Mantelmarjazijn
„L'HIRONDELLE"
16/18 LANGESTRAAT, AMERSFOORT
Ocbtind-
japopr en
Dlrectolrs
Krnscn
Zekdoekei
Hand-
rcltoenen
Ontvangen
een grootc
sorteering
voorjaars
bocben
9.75 7-25
(og eckeli
WINTER
MANTELS
tot zeer
lage
prljzan.
22.5015.01
Langestraat 39 Tel. 462
zuivere Ffl'J DE COLOGNE
Ziet enze etalage.
voor GAAS cn ander IJZERWERK is maar
één adres
DE SMOKKELHANDEL.
Brussel, 14 Febr. (B. T. A.) Er wordt
medegedeeld, dnt er lost zal worden gegeven
om alle personen te arresteeren, die zich schul
dig maken aan uitvoer van levensmiddelen,
waarvan de uitvoer verboden is.
ENGELAND.
MACDGNALD ONGESTELD.
Naar de Daily Mail meldt; lijdt de premier
Macdonald aan influenza.
UIT HET LAGER HUIS.
De discussies over dc regcerjngs.
verklaring.
Londen, 14 Febr. (N. T. A. Draadloos.)
Het dnbat over de regeringsverklaring werd
voortgezet dco: Austin Chamberlain. De/.e
drong crop ncn dat de eerste minister uangezien
deze prijs blijkt te stellen op hel vertrouwen
ven het geheele land, zich duidelijk zal uitspre
ken over de heffing ineens, terwijl hij verde
wenschte te weten, hoe de .egeering stond ter.
opzichte von de wet tot beveiliging der Engel
sche industrie. Hij bepleitte verder het belang
der rijksvoorkcurtorieven en wees erop, dat er
slechts één groep van ma-kten bestaat, waar En-
galand kon hepen niet alleen zijn ou^cn hancel
te herwinnen, moar tevens zijn handel kon uit-
bieidcn en wel binnen zoo korten tijd, dat daar
door de tegenwoordige nooden van Engeland
zouden kunnen worden verlicht. Deze morkten
zijn die in de domhv'ons en koloniën.
Nadat neg verschillende andere leden hadden
gesoroken, behandelde de premier de verschil
lende opgeworpen kwesties. Ten opzichte van de
landsverdediging zeide hi?, dot dc regiering zich
met dit vraagstuk bezig hield en het in zijn ge
heel bestudeerde op veel breeder basis don tot
dusver was gedaan. Geen enkel land v/enscht
opnieuw een grooten oorlog. Er bestond een
sterke zedelijke en menschclijke overtuiging
tegen elke militaire onderneming, die op eeni-
gerlei wijze tot oorlog zou kunnen voeren. Bij
de meerderheid van alle volkeren bestaat een
wensch voor ovcrccnkc-mstcn, waardoor de be
wapening zooul niet geheel overbodig dun toch
tot de juiste verhoudingen teruggebracht zou
worden. Dc regcering beschouwde dit vraagstuk
derhalve niet von militair standpunt, maur in
verband met de burgerlijke, buitenlondsche cn
nationale politiek, die zij tot een geheel trachtte
te vercenigen. Als minister van buiten'nndsche
zaken zou spreker bij zijn onderhandelingen
met buitcnlondsche mogendheden niet den na
druk leggen op militairo krachtsontwikkeling,
maar veeleer cp een redelijke politiek. De re
gcering wcnscht het volkomen duidelijk te ma
ken, dot zij het probleem der landsverdediging
niet zal veronachtzamen, moor dat zij zal ann-
tooncn, dat de landsverdediging niet een zuiver
militaire aangelegenheid is. Mij zeide verder,
dat het in de bedoeling van de regcering log te
bezuinigen cn kondigde aan. dat nllc begroo
tinken zoo nauwkeurig mogelijk zouden worden
onderzocht. Bit beantwoording van de vron«,
welk votum hij zou beschouwen als een reden
tot aftreden, zeide hij, dat de verweming van
een bcginselkwestie door hem als een motie van
wantrouwen zou worden beschouwd. B; kan het
Huis de verzekering gevn, aldus M"cdonnld.
dat de regcering g^cn vijf minuten zal aanblij
ven na een votum, dot haar wnord'gheid aantast
Over d-* hetfinT in«ens deelde dc memier mede.
dat dit voorst"! bij het fe^env^ord'^e nn*-'ement
n'et zou worden ingediend. Eon vmjging van
dien nnrd kan niet werd-n gemankt, tenzij de
meerderheid des volks zich ervoor heeft uitga
sproken.
In antwoord op verschil'onde v-ngen zeid*
Snowden, de kanselier von de «-cWkP*. dot er
stnpocn worden gedonn voo- de onmiddellijke
benoeming ven een van deskundigen
om na te gaan. wat de beste methode is voor
aflossing van de nnf'onele schuld, zooals de
premier ro^s had T"~)r> r-~«missie zn'
vermoedelijk bestaan int 9 of T0 personen,
wne-vap er geen rnke1" h««*ft in het pn:-
'ement. Hij moe"-5-» crl-ü te kunnen voegen, dn',
als de somcnrtcllinrr des r«*~~»Psic bekend is,
men algemeen tevreden zal zijn.
Londen, 14 F b r. (^.1 S^r^-mde over he*
verdrag tusschen RiHond cn Italië ze:de Mor
Ronald, dat hij erop had on^Tcd'-angen, dot d"
Engelsche regcering hetrij dez^f'1"
i^'Wfinrdige voorwendden nt^ dP,
we'ke aan iedere ande-o mogendheid, die d"
sovjet-reoeering erkende, werden verleend.
(Toejuichingen bij de regearingsgezinden.)
Londen, 14 Fcbr. fR.l Hef d^bat in het
Lagerhuis over do rcgeeringsoolitiek is geëin
digd. zonderdnt over dc verklaring van Macdo
nald is gestemd.
Spoorweg-veerdienst tmschen Harwich cn
Zcebritggc.
Uit Londen wordt dd"14 Fcbr gemeld:
In den loop vnn Mnart zal waarschijnlijk do
nieuwe snoorwogvoerd:enct tusschen Harwich
en Zeebrugge herinnen, rTfe door een mnaf-
r>-happj'i. "ocficht door de Londen North-
Eostern Railway en de Belgische staatsspoor
wegen, zal worden geëxploiteerd Zoowel in
Harwich als in Zeebrugg" zün soer'a'*» knd°n
aangelegd voor het landen der treinen. De
dienst zn! worden verricht door twee booten,
wnnrvon één in reserve bl;;ft Dc booten zul
len don afstond van 84 mül met een snelheid
vnn 10 knoonen aflegden Hof grootste voor
deel der nieuwe insfe'Kng is, dnt het tweemnnl
verladen wordt vcrmed°n. m«t d- vertraging.
Von« op beschadiging en diefstal daaraan ver-
tobden.
Dc Britschc regecrïng en dc Anglo Persian
Oil Company.
Reu'er seint uit Londen
De Britsche minister van financiën deelde in
net Lagerhuis in antwoord cp een hem gestelde
vraag betreffende c)en ürijs per aandeel, welke
door dc Burma Oil Company voor de aan
deden Anglo Persran Oil Company, die zich in
het bezii van dc Britsche regeering bevinden
werd geboden, mede, dat deze prijs zich tus
schen 75 en 80 shilling bewoog, dus een winst
van circa 60 shilling per aandeel, berekend
op den origincelen prijs, vertegenwoordigende
en van circa 20 shilling op den thans geldenden
prijs. De Bri.sche regeerirg was, na een inge
steld onderzoek tot de overtuiging gekomen,
dat de verkoop aan de combinatie niet in het
oelang van het lond zou zijn cn cv algemeen*
belangen ernstig zou schaden. Dc regeering had
geen plan haar besluit te herzien.
DE DREIGENDE STAKING DER
HAVENARBEIDERS.
Londen, 14 Febr. (R.) De conferentie cmi
vertegenwoordigers der bootwerkers *n him
patroons is verdaagd.
DOODELIJKE VAL.
Londen, 15 Febr. (N. T. A. DrnndlooVJ
Overste Travers, een vnn de meest bekende
Engelsekc pioniers op vlirggebmd, is op hot
vliegveld van Croydon doodgevallen.
EEN TOEVLUCHTSOORD VOOR VOGELS.
Dc Fnrne-eilonden bij de kust van Northum
berland zijn donk zij vrijwillige bijdragen aan
gekocht om in stand gehouden te worden als
vrijplaats voor vogels. Do rotsachtige eilanden
vormen een broednlnnts voor allerlei zeldzaam
geworden vogels, dio or een laatste wiikolantJ
hadden gevonden.
ITALIË.
DE OORLOGSBEGROOTING.
Drundloos wordt gemeld, dat d? Itoliaanschö
regeering de oorlogsbegrooting rr.o*
milliocn lire heeft verhoogd
OOSTENRIJK.
VERKLARINGEN VAN MINISTERS.
Wennen, 14 Fcbr. (W. B.) Do minister
vnn oorlog heeft verklaard, dat een uitbrei
ding van d-e weermacht om finonciccle rede
nen niet mogelijk is De minicter van handel
hoeft verklaard, dnt de Oosfcnrijksche handels
balans niet ongunstig is. Dc pasvoorschriftcn
zullen gemakkelijker gemaakt worden.
RUSLANH.
DE ERKENNING DOOR NOORWEGEN.
De mcdedeeling inzokv de de j u r e-erken-
ning der sovjetunie door Noorwegen is te Mos
kou ontvangen.
Geen onderhandelingen meer inzake de
erkenning.
Noor aanleiding van de erkenning door
Noorwegen verklaarde Litwinof, aldus meldt
de Russische telegrafische dienst uit Moskou,
dat de rodenregeering voortaan zal weigeren in
voorafgaande onderhandelingen te treden om
trent de fur e-erkenning, daar de betrekkin
gen met Duitschland. Engeland, Italië en de
Oostzeestotfen thens een voldoenden grondslag
vormen.
DE VERHOUDING TOT JAPAN.
In een noota van de sovjetregcerirr aan den
Jopanschcn consul te Wladiwostok wordt blij
kens een Moskousch telegram verklaard, dnt in
verband met het gemis aan succes van de h"p«
haoldelijk door de sovjctregecring non de Jopnn-
schc regecring gedane voorstellen, ertoe strek
kende de geschilpunten, die het weder oanknoo*
pen vnn normale betrekkingen tusschcn bcida
landen in don weg staan, door gemeenschappe
lijk overleg uit den weg te nemen, d- sovjet-
regeering de noodzakelijkheid van offiriecle
Jnpnncrhe functionarissen in het geb'ed der
sovjetregcerlng niet kan inzien, te minder nog,
door deze niet op wedcrkecrighcid berust cn in
strijd is met den tegenwoordi-ren verdro-rioozen
toestond tusschen Japon en de Unie van Sovjet
republieken.
DE BESTRIJDING VAN DEN
GODSDIENST.
Londen, 15 Fcbr. (N. T. A. Draadloos).
Verontrust door het veld winnen van het Katho
licisme in het roode leger, heeft de militaire
sovjet van Charkof den bevelhebbers last gege
ven muatregelen tegen dit gevaar te nemen.
ARRESTATIES TE TIFLIS.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat een aantal per
sonen, betrokken bij do mangaonertsmijnindus-
trie te Til"lis, onder wie vertegenwoordigers'van
Britsche cn Duitsche firma's, gearresteerd zijn,
toen zij zich verzetten tegen de naasting vnn
hun eigendommen door de sovjet-autoriteiten.
DE BEVOLKING VAN MOSKOU.
Naar de Russische bloden melden neemt do
bevolking van Moskou, die ten tijde van de
„hongerjaren" sterk achteruit is gegaan, weer
toe. In de stad wonen thans 80 von het
aantal inwoners van 1915.
De trage, die zijn doel steeds voor oogen
houdt, gaat tcch sneller dan ccn ,die zender
doel ronddoolt.
LESSING.
FEUILLETON.
Teritg er» het leven.
Naai het Engelsch van WILLIAM J LOCKE.
Voor Nederland bewerkt door
W. J. A. KOLDANUS Jr.
21
Baltazar keek naar het op-geblazen manne
tje met zijn kleine oogen. Hij doorzag hem
geheel cn voelde een grooten afkeer voor
hem. Zelfs met zijn beperkte kennis van
oorlogstoestanden was het. hem duidelijk
dat dit mannetie die tot zijn eigen voordeel
uitgebuit had. Maar wanneer ie geen hemd
van jezelf aan je lichaam hebt en de pyja
ma's van een ander draagt, in zijn bed ligt
en zijn eten eet. dan moet je dc weltgevoeg-
lijkheid in acht nemen.
„Er zijn zeker grootc fortuinen gemaakt
met den oorlog?"
„Dat kan ie denken. En die op fatsoen
lijke wijze gemaakt zijn, nou, do kerels rnet
hersenen verdienen die. Maar er zijn ccn boel
van die andere O.W.'ers." Pillivarit schud
de zijn gepommadeord hoofd „en dat is
een groot schandaal."
„O.W.'ers dat is een nieuw woord,"
„Je zult een hoop nieuwe woorden en
nieuwe dingen vinden, nu je wakker bent."
„Daar twijfel ik peen oogenblik aan." zei
de Baltazar. „En als u nu een half uurtje
over hebt. zal u er wel geen bezwaar tegen
hebben mij een cn ander over den oorlog te
vertellen."
Dien dag cn den volgenden luisterde Bal
tazar naar wat Pilïïvant, de verpleeg.-tcr en
de dokter hem over het wer 'dconflict ver
telden en las hij alles wat zij hem over dat
onderwerp konden geven. Dr. Rewsby, die
Pillivant's minachting voor boeken niet
deelde, zocht het geheele stadje af naar oor
logslitteratuur Wat hij hoorde en wat hij
las was hetgeen ieder intelligent kind wist,
maar voor dezen man met zijn grootc intcl
lectueelc ontwikkeling was het verbijsterend
nieuw. In die twee dagen had hij geen besef
van tijd, kwam geen oogenblik dc wensch
in hem op iets anders te doen dan te luiste
ren cn te lezen. Het martelaarschap van
Belgic, het bombardement van de kathedraal
van Reims, het in den grond boren van de
Lusitiana, het gehru'k ven vergiftigde gas
sen, het hommen gooien op open steden, dat
alles verdoofde en bedwelmde hem bijna, zoo
dat hij nu en dan zijn hand aan zijn hoofd
bracht cn uitriep: „Het is onmogelijk! Ik
kan het. niet gelooven." En wie ook bij hem
mocht zijn, ieder antwoordde steeds weer:
„Het is waar. Wat u leest is slechts de bui
tenkant van de duivel chc slechtheid, die de
beschaafde wereld bezig is te bestrijden."
En zijn geest van geleerde kwam dan in
opstand. Hoe hield het intellcctuecle
Duitschland zich? De wiskundigen en Oriën
talisten, wier namen hem zoo vertrouwd in
de ooren klonken, om niet eens te spreken
van hen, die uitmuntten in wetenschappen,
welke huiten de spheciJ van zijn eigen studie
lagen? Zij waren, zoo zeide de dokter nog
erger dan de ruwste hoer of arbeider. Een
monsterachtig intellectualisme, dat zich zóó
ontwikkeld had, dat het met minaching op
iedere zedelijke sanctie neerzag. De dokter
liet hem de bekende plaat van Norman
Lindsay zien: een typisch Duitsche profes
sor, die zichzelf in den spiegel bekeek en als
zijn beeld een gorilla zag in een van bloed
druipende Pruisische uniform en met een
Pruisischen helm. En toen Baltazar de waar
heid van die teekening besefte, stolde zijn
bloed in zijn aderen. Ilct gehcclc machtige
intellectualisme van Duitschland was niets
anders dan een werktuig van zijn gorilla
animalisme. Het was een overweldigende
onthulling. En thans begreep hij ook duide
lijk dc psvchologische beteekenis der krach
ten, waartegen dc beschaafde wereld streed.
Maar hoe stond het met Engeland? Engc-
iand's vloot o, ia! Ilij was -geboren cn op
gevoed in het geloof van haar onoverwin
lijkheid. Doch het leger? Een roemrijk leger
natuurrijk; een zeker en betrouwbaar schild
in de ver afgelegen posten van het Rijk,
maar als vanzelf sprekend niets vergeleken
bij dc uitgebreide militaire stelsels van
Europa's vasteland! En nu hoorde hij tot
zijn groote verbazing, dat het Britschc Rijk,
al zijn zonen terugroepend van af diezelfde
ver afgelegen posten, zich binnen ccn tijds
verloop van twee- jaar had opgewerkt tot een
der drie grootste militaire mogendheden van
de wereld. En dat alles was het werk ge
weest van Kitchener, nu cenigo maanden
geleden zoo jammerlijk verdronken met de
Hampshire
En dan weer prikkelde de revolutie in het
maatschappelijk leven het papieren gel.!,
dc 's avonds donker blijvende straten, de
drankwetten zijn felle weetgierigheid. Hij
herinnerde zich nu bijna met een gevoel van
wrok dc enkele teekenen en bewijzen van
oorlog, die tot hem doorgedrongen, maar on
gemerkt langs hem heen gegaan waren: de
nationale inschrijving, dio hij voor een bu
reaucratische onbeschaamdheid uitgemaakt
had; do idiote inkomstenbelasting, welke hii
als een bewijs van Engcland's verval had
beschouwd.
„Is er van af het begin der wereld ooit
zoo'n dwaas geweest als ik?"
De gevatte dokter, tot wien deze rheto
risehe vraag gericht was, antwoordde:
„Ik kan me geen voorbeeld herinneren."
Maar toen hij nog eens goed zijn eigen
afzondering overwoog, bedacht hij, dat cl
inch al dien tijd een levende schakel tus
schen hom en die in beroering gebrachte
wereld kostann had. Iedere week. met mooi
of Ieelijk weer, door sneeuw of stof was
Quong Ho naar het kleine dorpje gereden.
„Wanneer is het nieuws van den oorlog
algemeen bekend geworden in Water-End?"
vroeg hij. Hij moest zijn vraag driemaal in
verschillenden vorm herhalen, om dc ande
ren oan hun verstand te brengen wat hij be
doelde, want zij konden niet begrijpen, dat
oen intcll'igont man zoo iets vroeg. Doch hij
kon nog niot beseffen, hoe ccn electrische
schok dadelijk na de oorlogsverklaring het
land van het eene einde naar het andere
har! doen trillen. Hij kon nog niet de onmid
dellijke ontwrichting van het maatschaopc-
lijk leven door het hcele land heen peilen.
Het oproepen dor reservisten, het mobilise
ren der territoriale troepen alleen reeds had
iedere gemeente, hoe ver verwijderd ook van
de industriecentra, in rep cn roer gebracht.
De typische moeilijkheden, waarin iedere
gemeente door het sluiten der banken ge
durende die noodlottige Augustusweck ge
bracht wn«, hadden eveneens ieder individu
de werkelijkheid van den oorlog doen besef
fen.
„Maar als alles, wat u daar zegt, waar is,"
zeide Baltazar, „hoe is het dan mogelijk, dat
Quong Ho, die hier toch iedere week kwam,
niets van dat alles begrepen heeft? Niet al-
heen, dat hij zijn Engelsch volkomen mees
ter is, maar hij is bovendien buitengewoon
scherpzinnig."
„Dat zult u «aan Quong Ho moeten vra
gen." antwoordde de dokter, „wanneer hij
weer helder denken kan."
„Maar dc kerel moet het al lang geweten
hebben," hield Ballazar vol. „Dat gelooft u
toch ook zeker wel?"
..Ik zou denken, dat een neger uit Mid-
den-Afrika, die alleen Midden-Afrikaansch
spreekt, het geraden zou hebben."
„Maar waarom voor den duivel heeft hij
het mo dan niet gezegd?"
„Ik kan niets anders doen dan mijn ant
woord van daareven herhalen.!'
„Ik ga inzien, dat ik een grooter dwaas
hen dan ooit," zeide Baltazar.
Een glimlachje speelde op liet scherpzin
nige gezicht van den grijzen dokter. Hij
sprak do bewering niet tegen.
„En ik besef thans ook," ging Baltazar
voort, „dat ik alles wat ik geleerd heb, zal
moeten uitschrappen en ik heb een hecle
boel geleerd ik ben een uitstekend wis
kundige cn weet, geloof ik, meer van de
Chineesche taal en letterkunde dan wie ook.
Ik weet precies wat mijn kundigheden zijn.
Maar zooals ik zeg, ik heb een heelc boel
geleerd en dat alles zal ik moeten uilschrap-
isen, om als een schooljongen de elemen
taire dingen van het leven weer van het
begin af tc gaan loeren."
„Prachtig! Prachtig!" riep Pillivant, dio
hij het begin van Baltazar's bekentenis door
de openstaande deur binnengekomen was.
„Dat is tenminste nog eens verstandige taal.
Ik hen blij te lioorcn dat ie beseft hoe schan
delijk je je kostbaren tijd verknoeid hebt
Chineesch' Wat heb je nou aan Chinecsch?
Zij hebben onze taal te lecrcn, niet wij de
hunne. Dat weet ik. ïk hen als jonge kerel
viif maanden in Hongkong geweest. Iedereen
zonder uitzondering spreekt daar pidgin-
Engclsch. Daar heb je meer dan genoeg
aan. Je wilt toch niet zeggen, dat je je tijd
verknoeid hebt met Chineesch lecren? Van
alle idiote dingen
„Ik merk, Mr. Pillivant," zeide Baltazar
met een grijns, die als een glimlach bedoeld
was, „dat ik in uw oogen een vrij minder
waardig iemand ben."
Een verbasterd Engelsch, dat in Chi-
no<»schc havenplaatsen gesproken wordt.
(Wordt vervolgd.)