AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander" 3mnm
BINNENLAND.
TWEEDE BLAD.
No. 258
22e Jaargang
PLANTCERTIFICATEN.
Een circulaire van den Minister
aan de gemeentebesturen.
De minister van binnenlandsche zaken en
landbouw heeft aan dé burgemeesters meege
deeld, dat het herhaaldelijk voorkomt, dat door
burgemeesters verklaringen worden afgegeven,
dat bepaalde gewassen veelal betreft het
aardappelen in hunne gemeente vrij zijn van
al dan niet nader aangeduide ziekten. Nu
zijn, aldus de minister, in 'Augustus 1923 bur
gemeesters, wier gemeenten op meer dan 20
K.M. van een besmette plaats verwijderd zijn,
bevoegd verklaard voor zendingen naar België
van aardappelen, tomaten cn aubergines cer
tificaten af te geven. Deze regeling is echter
in het laatst van September met ingang van
1 October 1923 ingetrokken en vervangen
door een, volgens welke aan de secretarieën,
die certificaten, afgegeven door den planten
ziektenkundigen dienst, worden verkrijgbaar
gesteld, en wel, omdat de regeling van Augus
tus voor de exporteurs moeilijkheden veroor
zaakte, daar België bepaaldelijk eischt, dat 'het
certificaat van den plantenziektenkundigen
diénst is. Al mogen sommige Belgische dou
anen daar niet streng op letten, zoodat het
voorkomt, dat zendingen met certificaat van een
burgemeester worden doorgelaten, het komt ook
voor, dat aan de exporteurs door zulke certi
ficaten veel moeite cn kosten worden bezorgd,
doordat de zendingen, als niet hebbende een
certificaat van dc verlangde autoriteit, worden
aangehouden. Door de afgifte van zulke ver
klaringen bewijzen de burgemeesters afge
zien van het feit, dat zij door intrekking van de
regeling van Augustus 1923 er niet meer toe
aangewezen zijn —7 hun gemeentenaren dus
geenszins een dienst, maar doen hun de kans
loopen op onaangenaamheden. Ook ten aan
zien van andere gewassen of andere ziekten of
van zendingen naar andere landen geven som
mige burgemeesters gezondheidsverklaringen
af.
De minister vestigt er de aandacht op, dat
alleen van die ziekten, waarvan de bestrijding
hier te lande wettelijk geregeld is, aangifte aan
den burgemeester is voorgeschreven, moor dat
het zeer wel mogelijk is, dat in eén
gemeente een ziekte aanwezig is, zonder dat de
burgemeester of zelfs de belanghebbende dit
weet, waarop in het land, waar de zending heen
gaat, scherp toezicht wordt gehouden. Het is
alleen de plantenziektenkundigen dienst, die be
kend is met de eischen, welke de verschillende
buitenlandsche rijken stellen en daardoor met
de gevaren, die het toezicht bij den invoer in
die rijken voor onze exporteurs medebrengt.
Ook is het alleen genoemde dienst, die een
overzicht heeft van het voorkomen van planten
ziekten in het geheele land en dus bcoordeelen
kan of er voor een bepaalde gemeente gevaar
voor een ziekte bestaat, omdat deze misschien
niet ver van daar is waargenomen. Alleen de
plantenziektenlomdige dienst beschikt dus over
al <5e gegevens, welke noodig zijn om te kun
nen beoordcelen of voor een bepaalde zending
een certificaat kan worden afgegeven, dan of
het wenschelijk is die zending eerst te onder
zoeken, ten einde teleurstellingen voor den ex
porteur te voorkomen. Uit het voorgaande, al
dus de minister, moge blijken, dat het afgeven
van. gezondheidscertificaten van gewassen door
burgemeesters een gewaagde handeling is. Het
ken haast niet anders of vroeg of Iaat moet
het daardoor voorkomen, dat een in 'hunne ge
meente pas opgetreden, nog schuilende ziek
te door zulk een ambtelijk certificaat wordt ge
dekt. Behalve voor den betrokkene, zou zulk
een ambtelijk certificaat groote afbreuk doen
aan het vertrouwen in onzen inspectiedienst,
daar zeker niet zou worden nagelaten te po
gen onzen uitvoer te benodeelen door zulk een
geval te generaliseeren. Zoowel in het belang
van den afzonderlijken verzender als van den
goeden naam van onzen uitvoer in het buiten
land dringt de minister met klem bij den bur
gemeester erop aan, in het geheel geen certi
ficaten betreffende den gezondheidstoestand
van gewassen in bepaalde zendingen ol in hun
ne gemeente af te geven, dan die hun door den
plantenziektenkundigen dienst zijn verstrekt.
RIJKSCOMMISSIE VOOR DE
WERKVERRUIMING.
Vergadering te 's-Gravcnhagc.
De commissie vergadering te 's-Gravenhngc
ónder vooirziWerschap van prof. dr W. H.
Nolens.
Vastgesteld werd het advies betreffende een
adres van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken te 's-Gravenhage, waarin deze verzoekt
zoodanige maatregelen te beramen, dat geen
der van den Staat, de povindes, de gemeenten
enz. afhankelijke lichamen, instellingen of or
ganen orders bij de buitenlandsche industrie
plaatsen of doen plaatsen of goederen, in het
buitenland vervaardigd, koopen of deen koo-
pen voor zoover omtrent zoodanige bestelHn-
gen of aankoopen niet vooraf de Rijks-com
missie-werkverruiming is gehoord en deze zal
hebben te kennen gegeven, dat de order niet
op de vereischte wijze en met inachtnemini
van den tougestanen levertijd tegen concurree
renden prijs in het binnenland kon worden ge
plaatst.
Het is der commissie gebleken, dat onlangs
ten gevolge van te late bestelling enkele be
langrijke regeeringorders aan de buitenland
sche nijverheid zijn ten deel gevallen, omdat dc
Nederlandsche fabrieken den gestelden zeer
korten levertijd niet konden garandecron
Besloten werd om de grootere gemeenten te
verzoeken, om evenals zuTks voor den Rijks
gebouwendienst geschiedt, in de bestekken
voor van harentwege uit te voeren bouwwer
ken een bepaling op to nemen, waardoor de
directie zoodanigen invloed zal kunnen uitoe
fenen op den aannemer, dat deze aan de Ne
derlandsche nijverheid voldoende recht Iaat
wedervaren.
Met genoegen werd vastgesteld, dat meer
dere gemeenten uit eigen beweging met de
commissie overleg pleegden, wanneer zij meen
den een order- in het buitenband tc moeten
plaatsen en dat dit overleg meermalen tot ge
volg had, dat de order voor de Nederiandsche
nijverheid kon worden behouden.
Overleg oveT het verleenen van een export-
crediet had tot gevolg, dat een belangrijk ex
port-order werd verkregen zonder dat Rijks
garantie behoefde te worden verleend
18 MEI-HERDENKING.
Samenstelling van het uitvoe
rend comité.
Het uitvoerend comité, ter voorbereiding van
de I8e Mei-herdenking (bijeenkomen van do
Eerste Vredesconferentie in 1899) hetwelk in de
constitueerende vergadering van het Algemeen
Comité op 12 April jL werd gekozen, is defini
tief samengesteld als volgt: president mr. J. Lim
burg, voorzitter van dc vereeniging voor Vol
kenbond en Vrede en voorzitter van do Com
missie van Advies voor volkenrechtelijke aan
gelegenheden onder-voorzitter W. Westerman,
president der Rotterdamsche Bankverccniging
ledende heeren S. van den Bergh, hd van do
Eerste Kamer; mr. A. J. E A. Bik, voorzitter
van de Vereeniging ter bevordering van Vreem
delingenverkeer to 's Gravenhage; mr. H. C.
Dresselhuys, lid van de Tweede Kamer cn pre
sident van de Centrale Organisatie voor een
duurzamen vredoprof. mr. J. P. A. Francois,
referendaris, chef van de afdeeling Volkenbond-
zaken aan het ministerie van buitenlandsche za
ken cn secretaris-penningmeester van de Comc-
gie-stichtingmevrouw drc. P. gravin van
Hcerdt tot EuenbergQuarles van Ufford, lid
van het hoofdbestuur van V. E. V.; L. Hocjen-
bos, directeur van den gemeentelijken dienst
voor maatschappelijk hulpbetoon te 's Graven
hage mej. mr. C F. Calz, lid Tweede Kamer
en lid van het hoofdbestuur van V. E V.; mevr.
C. A. Kluyver, lid hoofdbestuur van V. E. V.;
jhr. H. Loudon, onder-voorzitter van het Ned.
Roodo Kruis; mr. dr. G. A. W. ter Pelkwijk,
secretaris van dc gemeente 's Gravenhage; mr.
A. B. M- van Ryckevorsel, lid Tweede Kamer;
mr. V. H Rutgers, lid Tweede Kamer cn lid van
het hoofdbestuur N. E V.; P. J. Serrarens, se
cretaris Confédération Intern, des Syndicats
chréciens; Willy Sluiter, vorzitter Schilderkundig
Genootschap Pulchri Studio; prof. mr. M. W. F.
Treub, voorzitter van de Union des Associa
tions pour la Société des Nations en lid van
het hoofdbestuur van V. E. V.; secretaris H. Ch.
G. J. van der Manderc. secretaris van de Ver
eeniging voor Volkenbond en Vrede; adj.-secrc-
toris mr. J. J. Schokking, advocaat te Leiden.
UIT DE COMMUNISTISCHE PARTIJ.
Een verklaring van Bouwman en
Sneevliet.
Wij hebben reeds bericht, dot de heeren E
Bouwman en H. Sneevliet hun verkiezing in
het partijbestuur der C P. niet wcnschten te
aanvaarden. Ook van hun motieven maakten wc
melding. In „De Tribune" publiceèren genoem
de heeren thans de volgende verklaring:
Ondergeteekenden verklaren, dat hun in
verschillende conferenties en vergaderin
gen van N. A. S.-leden gebleken is, dat de
tegenzin tegen zoo nauwe relatie van hetN.
A. S. met de C. P., dat vooraanstaande be
stuurders van het N. A. S. functies in hot
P. B. van de C. P. H. zouden bckleeden,
zoo groot is, dat het hun raadzaam voor
komt, deze functies niet te aanvaarden. Van
dit besluit werd door ons kennis gegeven
op 24 April j.l. aan het Partijbestuur.
Alleen loyaal en beleidvol handelenvan
partij-organen en partijgenootcn op de ba
sis van dc thans geldende vakvercenigings-
resolutie en vóór alles het daarin voorge
schreven krachtig steunen van het N.A.S.,
zal in de huidige mentaliteit van het over-
groote deel der N.A.S.-leden ten opzichte
van onze Partij verbetering kunnen bren
gen.
CHR. WERKGEVERSVEREENIGING.
Dc Arbeidswet.
In de te Scheveningcn gehouden vergadering
vart bovengenoemde vereeniging is de volgende
resolutie aangenomen:
De vergadering enz.,
gezien den algemeenen bedrijfstoestand in
Nederland,
erkennende, dot zij als patroons geroepen zijn
om niet alleen het risico in eigen onderneming
te drogen, maar ook in het algemeen leiding
te geven aan het bedrijfsleven,
erkennende de zedelijke waarde van den men-
schelijken arbeid,
erkennende den plicht der Overheid om mis
standen te keeren, om dreigend misbruik te
voorkomen, om wat in het volksleven is ge
groeid, in bepaalde gevallen vast te leggen in
de wet.
overwegende, dat verlaging van productie
kosten, zoowel voor handel en industrie, als
voor het volksleven in het algemeen, dringend
geboden is,
spreekt tnt, dat o.a. geboden is:
wijziging der Arbeidswet in verband met den
huidigen bedrijfstoestand, waartoe o.a. het vol
gende noodzakelijk is:
de eerste jaren geen uitvoering tc geven aan
de motie-Schaper inzake de verdere inwerking
treding van dc Arbeidswet;
in at. 26 den termijn van vier jaren tot acht
jaren uit te breiden;
art. 28 lid 3b te doen vervallen;
uitbreiding van art. 28 lid 7, waardoor deze
vergunning ook kan worden verleend, indien
een of meer werkgevers in overleg met de bij
hen in dienst zijnde arbeiders, het verzoek hier
toe bij den Minister doen
in art. 28 lid 7b het aantal uren van 2500 op
2860 te stellen;
in art. 29 Ie lid de woorden: „en waarvan
binnen dien termijn slechts mag worden ge
bruik gemaakt op zestig da^en of zooveel min
der als de machtiging bepaalt", tc doen ver
vallen,
en overigens die wijzigingen in de wet aan
te brengen, welke door de boven aangeduide
wijzigingen noodzakelijk worden.
RIJNVAART.
Een verbodsbepaling.
De minister van Waterstaat brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat het, blijkens aankon
diging van den opperpresident der Rijnprovin
cie d.d. 24 April 1924 welke bekendmaking
10 dagen na hare openbaarmaking in werking
treedt op bevel der Intergeallieerde Binnen-
scheepvaartcommissie is verboden:
To. aan elk schap om des nachts op den
Rijn het anker uit te werpen binnen den afstand
van minder dan 100 M. stroomop- zoowel als
stroomafwaarts van de navolgende bruggen: te
Wesel (brug voor gewoon verkeer), te Wesel
(spooorwegbrug), tc Bacrl, K.M. 283.0, te Duris-
burg-Hochfeld» K.M. 272.35, te Dusseldorf-
Oberkassel, K.M. 242.84, en te Hamm (dubbele
spoorwegbrug).
Van dit verbod is uitgezonderd het los- cn
laadbedrijf op de stroomopwaarts van de brug
voor gewoon verkeer tc Oberkasscl liggende
loadkadc en op de stedelijke laadkade stroom
afwaarts van die brug;
2o. aan elk schip om des nachts op den
Rijn binnen den afstand van minder dan 60 M.
stroomop- zoowel als stroomafwaarts van de
brug tc Homberg, K.M. 278.7, stil te liggen.
DE ELECTRIFICATIE VAN ZEELAND.
Een commissie benoemd.
Woensdagmiddag werd in dc Statenzaal te
Midelburg, onder voorzitterschap van den
Commissaris der Koningin in Zeeland, jhr. mr.
J. W. Quarles van Ufford, een vergadering ge
houden van burgemeestccs van gemeenten op
Noord- cn Zuid-Bevcinnd en Walcheren, en af
gevaardigden van polder- cn waterschnpsbcstu-,
ren op die eilanden, waarbij, aldus de Tel., ook
de leden van Ged. Stoten tegenwoordig waren.
De ve.-gadering had tot doel de bespreking van
de middengroep der provincie, omvattende do
genoemde eilanden. No ecnige besprekingen
weed een motie aangenomen, waarin dc wensche
lijkheid wordt uitgesproken, dat een commissie
in het leven wordt geroepen, die inzake de
electirificotie van dc middengroep het coIleg<
van Ged. Stoten van advies zal dienen en waar
bij de voorzitter wordt uitgenoodigd de leden
te benoemen.
Door den voorzitter werden dnorop in de
commissie benoemd de heeren L. J. van Voort-
huijzen, burgemeester van Domburg Jac. Vel-
leman, burgemeester van KrobbendijkeJ. L.
Richel, burgemeester van BorsselcnM. J.
Vechorst, burgemeester van WissekcrkcC. D.
Verceke, voorzitter van het bestuur van het
waterschap „De breedc wateringsgewesten
ïerzeke", terwijl ook gewaagd zal worden de
heer J. H. Elenbacs, burgemeester van Krui-
ningen cn nog benoemd!zullen worden ccn lid
van den road van Goes cn een lid van de Ka
mcr van Koophandel en Fabrieken voor do
Zeeuwsche eilanden.
DE HAAGSCHE POLITIE.
Een belangrijke verbetering.
De Haagsche Hoofdcommissaris heeft een
hervorming bedacht, die ons een groote ver
betering lijkt, zegt het Vad. Zij zal zoo goed
als geheel aan het zoo hinderlijk en voor de
jeugd schadelijk vervoeren van bcschonkcnen
en arrestanten door soms een gnoot deel der stad
oen einde maken. Om de hervorming ten volle
te wanrdocrcn, moet men even de kaart der stad
en de afstanden der politieposten raadplegen.
Het kwam voor, dat men tien minuten en meer
met een beschonkcne moest zeulen.
De hoofdcommissaris wil dit euvel verhelpen
door het bouwen van een aantal arrestanten
kamers in verschillende deelcn der stad. Deze
kamers bestaan uit een aantal kleine cellen,
waarin de arrestant kan zitten, maar meer ook
niet. De agent sluit daarin even zijn arrestant
op, belt om den arrestanten wogen cn loat den
arrestant daarin naar het hoofdbureau brengen.
Danr heeft dan ook pas fouilleering enz. plaats.
De voorloopige celletjes zijn zoo gemankt, dat
de agent steeds zïjïl arrestant in het oog kon
houden. 1 evens worden twintig nieuwe cellen
voor langer verblijf gebouwd. Het worden kleine
kamertjes met tafel, stoel, woschinrichting en
olectrische verlichtihg. De beruchte vuilnis
emmer wordt opgeruimd en door een W.C. met
waterspoeling buiten dc cel vervangen.
DE HANDEL AAN DE GRENZEN.
Dc rollen omgekeerd.
In korter tijd dan kon worden vermoed, zijn
inzake den handel aan de grenzen de rollen
omgekeerd. Werd er tot voor eenige weken ii
Luik, Tongeren en Hosselt nog ach en wee ge
roepen over „nos bons hollandais qui dévoli-
sent nos morchés", zooals we dat in dc Waal-
scho pers* konden lezen, thans staan de zaken
anders.
Door de snelle stijging van den koers der
frenken zijn tal van artikelen in België duurder
geworden dan hier. De prijsstijging hield daar
gelijken tred met de baisse, doch de prijsdaling
volgt weinig of niet de hausse. Het druk inkoo-
pen \an Nederlandsche zijde te Luik, Tongeren,
Hasselt of Maaseyck heeft vrijwel opgehouden,
doch omgekeerd komen de Beigen nu hier koo
pen. Eveneens voor den oorlog functioneert de
Meastiichtsche markt weer als voorraadschuur
voor de hoofdstad van Wallonië en de indus-
tricelc omgeving daarvan.
Per as cn per boot worden groote hoeveel
heden groenten, boter erv eieren weer uitge
voerd. Zelfs gebeurde net onlangs, dot dc Bel
gische opkoopers op de wegen naar de Maas-
trichtsche Vrijdagsmarkt, stonden, om terstond
legen goeden prijs de artikelen weg tc kapen.
Men merkt trouwens ook veel drukker vertier
van België hier op in café's en winkels. Want
ook dc middenstand ziet zijn voor-oorlogsche
clientèle geleidelijk weer verschijnen. Schoenen
en stoffen vinden hier al geregeld koopers. Dat
men van Belgische zijde hier in de toekomst
nog wel zaken doen verwacht, blijkt wel uit
het feit, dat hier weer een nieuw Belgisch bank
filiaal zal worden gevestigd, nml. van de groote
„Banque de Bruxelles", wier kantoor in het zich
vormende bankccntrum Helmstraat zal worden
gevestigd.
Ook de Maastrichtsche grootindustrie begint,
donk zij de koerservbeweging, no haar vele ma
gere jaren, weer op te leven. De verlamming
der Gallische industrie, deed haar tal van orders
noteeren. Msb.
BOYCOT.
Van een warenhuis door ccn
kantoorbcdicndenorganisatie.
Voor het Haagsche gerechtshof is gisteren be
handeld het beroep van den Nederlandschen
Bond van handels- en kantoorbedienden tegen
een vonnis van den president van de Haagsche
rechtbank, in kort geding gewezen, waarbij dien
bond werd verboden, voort te gaan met het ver
spreiden van circulaires, waarin het publiek werd
opgewekt, niet in het Warenhuis te koopen.
De advocaat van den bond, mr. Oppenheimer,
merkte op, dat er in het algemeen een vrij
slechte verhouding bestaat tusschen het perso
neel en de tegenwoordige directie van het
Warenhuis. Daarvoor waren verschillende oor
zaken, o.a. saIarisvermindering en het op vrij
groote schaal ontslaan van personeel, om daar
voor in de plaats te nemen jongere krachten
tegen minder salaris- Dit alles geschiedde ge
heel zonder overleg met het personeel, dat daar
door onaangenaam werd gestemd. Op verzoo-
ken van dc zijde van den bond, om tot overleg
tc geraken, werd nooit ecnig antwoord ontvan
gen.
Toen kwam het ontslag van een bediende, op
grond dat hij een klant onheusch zou hebben
behandeld. Bedoelde klont vernam dit ontslag
en schreef daarover een brief, waarin hij te ken
nen gaf, dat naar zijn oordeel het ontslag on
juist was en waarin hij zijn klacht terugnam. Op
dezen brief ontving de klant nimmer ecnig or.t-
woord, evenmin ols dc bond, die naar aanleiding
van het ongegronde van de klacht, verzocht had,
het ontslag in te trekken. Het ontslag werd ech
ter niet teruggenomen, waai door het personeel
ontstemd werd. Het besloot dan ook, „de direc
tie op duidelijke wijze non het verstand te bren
gen, dat zij van dergelijke averechtsche opvat
tingen moest terugkomen" en doorom kwam men
tot dc bewuste circulaire, waarop met vette let
ters was gedrukt„Koopt niet in hot Waren
huis", gevolgd door„alvorens inlichtingen te
hebben ingewonnen bij den Bond vnn hondels-
en kontoorbedienden", terwijl aan de achterzijde
de redenen waren opgegeven. Deze circulaires
werden uitgereikt non menschcn. van wie men
dacht dat zij hot Warenhuis zouden ingnnn.
Het standpunt van de tegenpartij, dat de pre
sident in kort geding de rechten van de partijen
niet heeft te beoordcelen, achtte pleiter onjuist.
De president moet zich vormen, hetzij ccn aan
vankelijk, hetzii een summier oordeel, en daar
om heeft de Haagsche president de opvatting
van de tegenpartij don ook terecht niet gehul
digd.
Voorts is, naar plotter's oordeel, in het onder
havige geval een bepaald recht niet geschonden.
Het doel van don bond 15 niet geweest om
wraak te nemen, noch om het Warenhuis gelde
lijk te benndcolen. doch uitsluitend om pressie
te oefenen, teneinde dc positie van het personeel
verbeterd te krijgen. Een dergeliike actie kan
men toch niet immoreel of ongeoorloofd vinden.
De grenzen vnn het ongeoorloofde zijn volstrekt
niet te buiten gegaan. Wanneer wel immoreele
middelen waren gebezigd, om het doel te berei
ken, eerst dan zou men in botsing zijn met art.
40T B. W. Bovendien zijn de in de circulaire
gestelde feiten juist, hetgeen pleiter volkomen
bereid is te verantwoorden. De tegenpartij zegt,
dat de aanleiding niets ter zake doet, doch plei
ter acht deze juist van het grootste belang, om
te kunnen beoordcelen, of eerlijke middelen zijn
gebruikt.
Ook achtte pleiter het niet ongeoorloofd, dat
de verspreiders hadden plaats genomen in de
buurt van het Warenhuis, mits daarbij geen in
breuk wordt gemaakt op eigendomsrechten, hei-
geen in dit geval niet is geschied.
Ten slotte merkte pleiter op, dat de president
heeft opgemerkt, dat de actie als zoodanig niet
noodzakelijk was, doch noar pleiler's meening
stoot dit niet aan den president, noch aon het
hof te beoordcelen.
De raadsman van het Warenhuis, mr. Weijl,
achtte het betoog von mr. Oppenheimer, die 0.0.
uitweidde over het recht van posten, en owr
dat recht in andore landen, niet ter zake. Hier
wordt niet behandeld do vraag, of het Waren
huis recht heeft op schadevergoeding, noch die
of de bond tot schadevergoeding gehouden is,
doch het betreft alleen de vraag, of do president
juist heeft beslist, dat het ter voorkoming van
verdere schade noodzakelijk was, dat dc han
delingen onverwijld werden gestookt.
Over de hoofdzaak, n.l. of de handeling al dan
niet rechtmatig was, kan eerst later xvorden be
slist, cn deze kwestie is thans bij de rechtbank
aanhangig. Wat dc zaak zelf betreft, merkte
pleiter nog op, dot reeds ecnigc honderden gul
dens schade waren geleden, hetgeen de tegen
partij don ook niet heeft ontkend, doch zij heeft
uitdrukkelijk toegegeven, dat zij de schodo liefst
zoo groot mogelijk zovt zien.
Woar bovendien de verspreiders hebben plaats
genomen vlak voor dc deuren van het Woren-
huis, moet men hier toch wel spreken van han
delingen, die maatschappelijk ongeoorloofd zijn.
Hoewel „eigen richting" niet geoorloofd is,
deed de bond dit toch toen hij met het voor
opgezette doel, om het Warenhuis zooveel mo
gelijk te fnuiken, de gewaakte handelingen
pleegde.
Naar pleiter's meening heeft de president den
bond dan ook terecht veroordeeld.
In zijn repliek merkte rnr. Oppenheimer nog
op, dot hier van eigen richting geen sprake is,
omdat er geen geschil tusschen beide partijen
bestond. Dot geschil is eerst onlst3an, toen het
Warenhuis den bond in kort geding voor den
president riep.
Na dupliek van mr. Wcyl werd de uitsptaak
bepaald op 5 Juni o.s.
DE CHR. AMSTERDAMMER.
Voortzetting van het getuigenverhoor.
Gistermorgen werd het getuigenverhoor in
de zaak tegen den voormaligen directeur van
de N.V. tot Expl. van „De Amsterdammer",
Christelijk Volksdagblad, den 55-jarigen C. I
voortgezet.
Ecnige getuigen werden nog gehoord ter
zake van dc verduisteringszaken, Dc accoun
tant H. Munnick verklaarde nooit geweten te
hebben van het bestaan van een geheime kas.
Wel van een geheime rekening met betrekking
tot het salaris van den directeur en de hoofd
redactie. Wat <?en „geldpot" betreft, waarin
belangrijke bedragen van obligaties ontvangen,
gestOTt werden, hiervan zuide getuige niets te
weten voor 1919/20. Toen het hem echter be
kend werd, heeft gel. den bekl. herhaaldelijk
gewaarschuwd, dot hij orde op zijn administra
tie moest stellen en de gelden, die van dc ge
plaatste obligaties binnen kwamen, moest ver
antwoorden. Telkens beloofde bekl. beter
schap, maar de toestand verergerde steeds in
plaats van te verbeteren.
Dc boekhouder K. van Leeuwen, opnieuw
voorgeroepen, verklaarde, dat de commissaris
sen bij de vennootschap eigenlijk een noodza
kelijk kwaad waren.
Mr. Dc HartoghKwamen dc commissaris
sen wel eens op kantoor
Get.Zelden, en als ze kwamen, waren er
steeds strubbelingen. Als ze weg waren, kwam
de directeur steeds opgewonden beneden. Het
scheen, dat de Amsterdammer door de com
missarissen gemeden werd. Ik kreeg steeds
meer de overtuiging, dat de commissarissen
niet tegen den directeur op konden cn dar de
directeur meende dc zaak met hart cn ziel te
dienen.
Pres.Had bekl. een groot overwicht op de
lezers van de Amsterdammer
Verstond Klj goed de kunst guld van hen los
te krijgen
Get.Het vertrouwen, dot dc lezers in den
directeur hodden was ecnerzijds ontzettend,
anderzijds aandoenlijk.
Get. vcrkloorde vervolgens, dat dc commis
sarissen ol long vnn te voren van dc positie
van de vennootschap op dc hoogte waren.
Moor dc directeur werd absoluut vrij galaten
in zijtj doen en laten.
Pres.De commissarissen hadden eerder met
hun groote macht mootcn redden, dan zou dc
directeur hier nu niet zoo staan.
Get. verklaarde tenslotte, dot hij bij ge
ruchte wist, dot dc commissaris Wijnbeek on
derhonds nog ccn oblignticlccning van
100.000 afgesloten had ten behoeve van de
drukkerij. De obligatiehouders wilden echter
onbekend blijven.
Vervolgens werd cén zestal getuigen ge
hoord, wie bekl. tegen afgifte von geld of van
kleine obligaties, volsch opgemaakte obliga
ties had gegeven. Bekl. erkende, dot hij die
obligotics eigenlijk niet mocht uitgeven, daev
zij getcekcnd waren door den boekhouder voor
commissarissen, zonder dot de president-com
missars of ccn der andere commissarissen cr
iets van wist.
Mr. dc Hartogh maakte bezwaar tegen Het
hooron van een der getuigen, omdat deze gis
teren bij de behandeling van de zaak op de
publieke tribune gezeten hnd. Dc rechtbank
besloot den getuige echter toch tc hooren.
De meesterknecht van dc zetterij van de
Amsterdammer verklaarde op een vraag van
bekl. dat dc drukkerij zich voortdurend uit
breidde.
Dc algom*ccne meesterknecht legde eenzelfde
verklaring of. Dc directeur had met getuige
overlegd over de oprichting van du eigen druk-
lerij.
Get. was ook van meening geweest, dat Kct
bedrijf zich zoodanig uitbreidde, dut een eigen
drukkerij noodig was.
Een reiziger, die voor de drukkerij reisde,
verklaarde, dat beklaagde, toen getuige nog
zelf ccn drukko.ij hod, in zijn dienst is geweest
cn toen ontslagen is moeten worden wegens
oneerlijkheid. Deze getuige ontkende, dat het
drukwerk beneden de morkt werd geleverd.
Nadat de verduisteringen wcwen bchondcld.
ging de Rechtbank ovct tot dc behandeling
van het ten laste gelegde gebruik maken der
valschc obligaties.
De beklaagde ontkende, dot hij den boekhou
der Van Leeuwen niet hnd mogen vragen, zijn
handtcekening op de obligotics tc plontscn. Dit
is een fout vnn hem geweest.
Een vrouwelijke getuige kwam nu $an dc
beurt om gehoord tc wo;dcn, doch de verdedi
ger verstigde er de aandacht der Rechtbank op,
dat zij gisteren de zitting op de publieke tri
bune had bijgewoond.
Na raadkamer besliste de Rechtbank, dat de
getuigd gehoord kon worden, omdat het punt
wnnrover zij moest verklaren, niet in openbaar
geding ter sprake is gekomen.
No dc pauze werden gehoord do kassier en
de hulpkassier.
Uit dit verhoor bleek dat er in 1922 door
de Amsterdammer 3300 was bijeengebracht
voor het Nansen-comité. Dat was in den tijd
dat cr zeer nijpend geldgebrek wasde ge
meente dreigde zelfs herhaaldelijk met afsnij
ding van gas cn electricitcit. Het geld voor
het Nansen-comité is in du kas gestort, met
dien verstande dot cr soms geld in de kas werd
gestort, soms een bon. De afrekening had plaats
met den directeur, non wien het meeste geld is
afgedragen.
Een der redacteurs van dc krant verklaarde
dot dc ingekomen gelden voor het Nansen-co
mité in du krant werden verantwoord. Get.
kreeg daarvoor dc lijsten van den hulp-kas
sier, die door beklaagde geparafeerd waren.
Het kwam wel eens voor dat de loonen niet
konden worden uitbetaald. Getuige ging veel
om met beklaagde, en deze had zich meerma
len uitgelaten dat hij dc krant wilde opvoeren
tot een invloedrijk blad, en dot zijn ideaal was
dat zé don zijn eigendom zou zijn. In dit ver
band heeft beklaagde wel eens gezegdhel
doel heiiigt dc middolcn, ols ik eenmaal de
krant heb zal ik het "kromme wel recht ma
ken. Beklaagde heeft voor getuige diens ver
pleging in een sanatorium betaald, en ook een
kunstgebit dat hij noodig hnd. Als de commis
sarissen er wat vnn zeggen, zoo had beklaagde
tot getuige gezegd, dan doe je maar met hen
zooals David met de Philistijnen, die hij ver
sloeg met een ezels kinnebak. Getuigu had den
indruk dat beklaagde niet vrij was van zekeren
grootheidswaan. Zeker is, dat hij altijd van
's morgens vroeg tot 's avond laat voor du
krant sjouwde.
Op vragen van den verdediger antwoordde
deze getuige o.m., steeds den indruk te heb
ben gehad, dat bekl in algemeenen zin goed-
geloovig, een oprecht Christen was. Zijn ge
loof was geen gehuicheld geloof. Hij was wel
een goed organisator volgens getuige's mee
ning, moer ccn slecht bedrijfsleider.
Beklaagde zegt erover verbaasd tc staan, dat
deze getuige, met wien hij steeds als een broe
der is omgegaan, hem nooit eens persoonlijk
heeft guzegd wat hij hier op hem aanmerkt
Verschillende getuigen verklaren daarna, op
een advertentie in de Chr. Amsterdammer een
inzameling van gelden te hebben gehouden
voor het Nanvsen-comité, en de ingezamelde
gelden aon het bureau van de krant te hebben
afgedragen.
Een volgende getuige, van beroep adverten-
tiebezorgcr, zegt dot hij zijn kontoor in Felix
Meritis had toen danr dc Chr. Amsterdommer
werd gedrukt. Met beklaagde heeft hij plan
nen gvmaakt tot oprichting van een drukkerij.
Deze zijn niet doorgegaan wel heeft getuige
op aandringen van beklaagde een huis aan de
Beuxsstroat gekocht, met min of meer specu
latieve doeleinden Mocht er winst in zitten,
don zou ^beklaagde erin deelen. Daarvoor be
taalde hiP 2090 in -de koopsom Het huis is
verbouwddu oorspronkelijke afspraak was
dot getuige do verbouwing zou betalen, maar
beklaagde, die het huis gehuurd heeft, heoft
haar betaald. De huur werd verrekend met een
bedrag, hetwelk getuige nog schuldig was aan
de Chr. Amsterdammer.
Beklaagde verklaarde, dat hij altijd alles
stortte in de algemeenc kas, cn er ook altijd
alles uitnam wat hij noodig had. Da opbrengst
van zijn spreekbeurten stortte hij erin, de op
brengst van dc onder-verhuur van het huis,
zijn eigen salaris. Waar commissarissen het
hem steeds overlieten om te zorgen, dat er
geld was in de algemeene kas, meende hij ook.
