AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE c£IVILANDER"
BINNENLAND.
TWEEDE BLAD.
23e Jaargang
No. 52
Vrijdag 2& Aug. 1Q24
De Staatscourant van gister 28 Augus
tus bevat o. m. de volgende Kon. besluiten:
bevorderd tot hoofdingenieur H Freydonclc
Oesinger, ingenieur bij het technisch bureau
van het departement van koloniën
erkend cn toegelaten als vice-consul van
Zweden te Vlaardingen H. W. de Monchy.
LIMBURG WAAKT I
De toeneming van den Fransch-
Bclgischcn invloed.
Men schujft ons aan De Tijd:
Naar aanleiding van het jongste geschrijf
over het Belgisch annexionismo kan het goed
rijn, de aandacht te vestigen op eenige feiten,
waarop naar onze meening niet voldoende acht
wordt geslagen, terwijl er toch voor ons Zui
den gevaren uit kunnen voortvloeien.
In het verslag van de N. V. E. Philips Co.'s
Bank te Maastricht lezen wij:
„Er is n.l. een voorloopige overeenkomst ge
troffen, waardoor het mogelijk fcol zijn de ven
nootschap een nieuwen vorm te geven, als ge
volg waarvan de zaken van E. Philips Co.'s
Bank zullen worden vereenigd met die van het
Agentschap te Maastricht van de Banque Cen
trale du Limbourg. Deze overeenkomst zal, bij
handhaving van het Nederlandsch karakter der
vennootschap, deze op een meer internationale
basis brengen."
In aanmerking nemend de grootbanken, die
er achter zitten, krijgen wij hier dus een Ne-
derlandsche Handel Mij.-Soc. Générale, de Bcl-
gique-combinatic De vraag, die in ons Zuiden
gesteld wordt, is deze: Had die reorganisatio
niet uitsluitend met Nederlandsch kapitaal kun
nen bewerkstelligd worden Wel schijnt de
bedoeling te zijn, dat de Nederlandsche Han
del Mij. de meerderheid der oandeelen in be
zit krijgt. En ook zal, zooals in het verslag ver
meld, het Nederlandsche karakter der vennoot-
schap gehandhaafd blijven. Maar niet te weer
spreken is, dat de Belgische invloed hierdoor
in ons Limburg sterk wordt uitgebreid. En
dat met Hollandsche medewerking I
Wij zouden deze reorganisatie met andere
gevoelens aanschouwen, wanneer in België geen
groepen waren, die annexatie-plannen propa-
geeren. Ook zou een Nederlandsch-Belgische
combinatie in een der handelscentra Amster
dam of Rotterdam, ons geen reden geven tot
achterdocht. Maar een dergelijke vestiging te
Maastricht, in ons begeerd Zuid-Limburg, dat
verandert het geval. Door het Agentschap der
Banque Centrale du Limbourg had het Bel
gische bankwezen reeds vasten voet in Maas
tricht gekregen; door bovengenoemde plannen
zal de Belgische bank-invloed over geheel
Zuid-Limburg uitgebreid worden.
En de Belgisch-Fransche invloed is reeds
zoo groot. Wordt er wel voldoende aan ge
dacht, dot de Mij.'tot Exploitatie van Limburg-
sche Steenkolenmijnen Oranje Nassau in
hoofdzaak Fransch kapitaal' is, terwijl het ka
pitaal van de Mij. tot Exploitatie der Steenko
lenmijnen Laura Vereeniging cn van de N.
V. Nederlandsche Steenkolenmijnen Willem
Sophia voornamelijk in Belgische handen be
rust Bovendien zou, zooals wij steeds ver
nomen hebben, de Oranje Nassau mijnen in de
Heerlener Bank, van welke bank de Amster-
damsche Bank de meerderheid der aondeelcn
bezit, sterk geïnteresseerd zijn. (Wij noemen
hier enkel de allergrootste lichamen en laten
dan belangrijke fabrieken te Maastricht en
omgeving buiten bschouwing).
Het moet erkend worden, dot voor voorver
door ons volt na te gaan door genoemde mij
nen bij benoemingen of anderszins geen
Fronsch-Belgische op annexatie gerichte poli
tiek is gevoerd. Niets wat daarop wijst: en on
der de tegenwoordige directies zal daardoor
ook niet gevreesd behoeven te worden. Echter
is het mogelijk, dat, wanneer dit van Fronsch-
Belgische zijde gewild wordt, terstond de voor
noemde machtige lichamen een andere richting
kunnen inslaan.
Tot slot willen wij uitdrukkelijk de aandacht
erop vestigen, dot ons niet bekend is, of wij
van bovengenoemde lichamen of combinaties
cenig gevaar te duchten hebben. Wij wenschen
onkel en allee.n bij alle annexatie-plannen, die
tegen ons beraamd zijn en worden, te wijzen
op het gevaar, dat ook van deze zijde komen
kan, opdat, wanneer dit noodig mocht blijken,
den annexionisten wederom tijdig een „halt"
toegeroepen kon worden.
MARINE-MUTATIES.
Bij beschikking van den minister van Marino
is de officier van den Marine-stoomvaartdienst
der 3e klasse W. A. Wachter den 2en Septem
ber e.s. geplaatst aan boord van Hr. Ms.
Tromp;
is de officier van administratie der le klasse
mr. D. Tollenaar met den Isten September a.s
geplaatst bij het Koninklijk Instituut voor de
Marine t® Willemsoord.
DIRECTEUR GASFABRIEK HOOGEVEEN,
B. en W. van Hoogeveen hebben voor de be
noeming van een directeur der gasfnbriek aan
den gemeenteraad de volgende aanbeveling ge
daan: L J. C. Keiler, civiel-ingenieur. Delft;
2. J. Ketel, hoofdopzichter aan de gem.-gas-
fabriek en hoogdrukwaterleiding, Dordrecht;
3. H. J. Hulleman, hoofdopzichter aan de ge
meentegasfabriek en waterleiding, Enschedé.
DE WIJZIGING VAN DE BOTERWET.
Een adres tegen den gescheiden
verkoop van boter en margarine
Het bureau der Alg. R.K. Werkgeversver-
eeniging, Prinsengracht 721, Amsterdam, ver
zond aan den Minister van Binnenlandsche Za
ken en Landbouw een schrijven, naar aanlei
ding van de aanhangige wijziging in de botcr-
wet, waarin zij haar bezwaren kenbaar maakt,
na een algemeene opmerking vooraf te doen
gaan
De Bot er wet, heeft geenszins de bedoeling in
den concurrentiestrijd, die zich tusschen de
fabrikanten van boter en margarine heeft om
wikkeld, verder in te grijpen, dat het algemeen
belang (dat in casu samenvalt met het ver*
bruikcrs-belaïig) noodzakelijk maakt.
Eflce verdere bevoonieejling van een van
beide concurreercnde groepen was bij
den wetgever uit den oord der zaak vreemd,
ofschoon niet kan worden ontkend, dat de Bo-
terwet zonder cenigen twijfel den bereiders van
boter boven die van margarine een voorsprong
geeft.
Het kon nimmer de bedoeling geweest zijn.
om door de Wet de bereiding en den handel
in margarine te bemoeilijken. De staatsbemoei
ing kan niet verder gaan dan de voorwoorden
vast te stellen, waaraan de bereiding en de
handel in dat artikel moeten voldoen, om het
koopend publiek te vrijwaren tegt>n bedrog.
De staatszorg kon niet verder gaan dan door
de redelijkheid wordt geeischtvergissingen
onmogelijk maken ligt nu eenmaal niet in het
vermogen der Wet van het koopend publiek
mag wor&>n verwacht, dot het ook zelf vol
doende verslond bezit, om met de hulp van
de Boterwet te kunnen weten, wat het koopt.
Elke wetgeving, die van de veronderstelling
uitgaat met onnoozeten te doen te hebben,
moot tot excessen geroken.
Het wil hoor voorkomen, dot de drie advie
zen van den F. N. Z. de Regeering tot zulke
excessen willen aansporen. Hiertegen wenscht
de vereeniging te opponeeren.
Wanneer de botor en margarine niet meer in
dezelfde wankels enz., mogen worden verkocht
of in voorraad ghouden, dan beteekent deze
waarborg tegen oneerlijken hondcl een ingrij
pen ten koste van de koopers, <lie ver beneden
het verstandelijke peil van den gemiddcMen
landgenoot, gerekend moeten worden.
Reeds op dien grond is dit advies in strijd
met elk gezond begrip omtrent de grenzen van
de staatsbemoeiing. Doch bovendien zou een
dergelijke maatregel tot gevolg hebben, dat
tal van winkels waarin thans behalve boter en
margarine nog tol van andere artikelen worden
verhandeld (kaas, eieren, kruidenierswaren,
enz.,) gedwongen zouden worden zich 'n
tweeën te splitsen.
Nu wordt het reeds als een euvel gevoeld,
dat er in vele gemeenten vee! te veel winkels
bestaan, en dat het distributie nparnat oneco
nomisch is ingericht.
Zou het advies van cïen F. N. Z. opgevolgd
worden, dan zou dit euvel nog grooter^ afme
tingen gaan aannemen, tenzij de F. N. Z. ver
onderstelt, dat do handel in margorinc zoo
doende geheel onmogelijk zou worden. In dot
geval ware het eenvoudiger bij de Regeeving
aan te dringen op een verbod van het bereiden
en verhandelen van margarine
Het advies^ om het mengen van boter cn
margarine té verbieden gaat inderdaad recht
op zijn doel af het fabriceeren van in som
mige kringen der bevolking zeer gewilde-me
langes moet volgens de F. N. Z onmogelijk
gemaakt worden. Wanneer men wil bedenken,
dot de Boterwet de „melange" rangschikt on
der het begrip „margarine" en dot dezelfdo
voorschriften daarop van toepassing zijn. dan
wordt hier een voorstel gedaan, dot wellicht in
het belang zal zijn vnn de fabrikanten en han
delaren in boter, doch zeker niet in dat van de
consumenten van melange cn van margarine
in het algemeen.
Er bestaat geen enkele reden, waarom het
erbcden zou zijn melanges te maken, tenzij
men van pordeel is, dat het eigenlijk ook ver
boden moet werden „margarine" le bereiden.
Een koopcr begaafd met gemiddeld verstand
zal zich niet in het wezen ven de me'onge kun
nen vergissen.
Ook tegen het laatste onderdeel van het
advies moet men zich verzetten het is immers
niet te eischen, dat voortaan niet meer ge
sproken mag worden van „boterletters", „bc-
tersprils", „botersaus" c. d.
War.necr de hier genoemde eetwaren niet
uit natuurboter zijn samengesteld. Het publiek
koopt en gebruikt deze artikelen daar. waar de
prijs en smaak tot koopen uitnoodigen, de
naam der artikelen speelt daarbij geen rol.
Dc A. R. K W. V. meent te mogen aanne
men geen tegenspraak te ontmoeten, wanneet
zij ook bij dit punt vaststelt, dot geen belang
van den consument dc opvolging van het ad-
ies vordert.
De A. R. K. W. V. dringt er daarom bij den
Minister op aan, peen gevolg tc geven aan de
adviezen van den F. N. Z.
logie" aan kerkmeesters der St. Wolburgskcrk
cadeau. Muar de schenking werd niet aanvaard
Zooals. we zeiden, vnn de oude klokken w
niet veel over, ol bleef de vraag of cr misschien
nog een enkele bruikbaur was.
Het advies van den Klokken- cn Orgelraad
d.d. 21 Januari 1921 loste de vraag op. Het
gebruik van Oa oude klokken was z. i. niet aan
te bevelen. Het advies raadde aan een geheel
nieuw carillon, maar in den ouden toestand;
er waren 38 klokken noodig. Als speeltafel zou
het oude beproefde stokkenklnvier, als voor
heen verbonden met een voetklavier, gebruikt
moeten worden, maar don met de nieuwe hulp
middelen der techniek. De klokkenraad was cr
niet voor de klokkenmuzick te moderniseeren.
Hiermee was zeker naar het hart der meeste
Zutphenonrs gesproken cn 12 Sept. 1921 be
sloot dc Raad tot herbouw van den Wijnhuis
toren in zijn ouden vorm met een carillon en
uurwerk, waarvan de totale kosten op ƒ150,000
werden geroomd.
Een poor kleine cn grootc klokken, samen
zes, kregen een plaats in het gerestaureerde
museum.
Bij het herstel van den Wijnhuistoren werd
in de vijf vloeren van gewhpend beton in den
toren een opening von 1.60 M. in het vierkant
gelaten om de klokken door tc laten. De wij
zerplaten hebben een middellijn vun 2.90 M.
De commissie voor den herbouw van den
Wijnhuistoren kon 22.500 beschikbaar stel
len voor het nieuwe carillon; 2 Juli 1923 be
sloot de gemeenteroud zonder hoofdelijke stem
ming de nog ontbrekende f 12,500 toe te staan.
Bij de aanbesteding op 13 Oct. 1923 werd
de levering der klokken opgedragen aan dc
firma Taylor en Co., te Loughborough in En
geland, die ook het klokkenspel van het Rot-
terdamsche stadhuis gegoten heeft: 57 klok
ken voor f 31,100; 56 klokken voor 26,600.
Vertegenwoordiger dier firma was de heer Ad-
dicks tc Amsterdam. Addicks zou uurwerk,
slagwerk, speelwerk en klokkenstoel leveren.
De klokken zijn per stoomschip Doventria te
Zutphen aangekomen. De kleinere werden ge
borgen op de binnenplaats naast het museum.
De twee grootste zijn met behulp van de kraan
uit de boot geheschcn en voorloopig met en
kele andere op de Groenmarkt aan dc west
zijde van het museum geplaatst.
EEN BELANGRIJK WORK VOLTOOID.
Een nieuw dok tc Amsterdam.
Het nieuwe 25.000 ton grootc dok, gebouwd
door* de Nederlandsche Scheepsbouw Maat
schappij voor dc Amstcrdamsche Droogdok
Maatschappij, is thuns geheel gereed gekomen.
Hedenmorgen is het gevaarte van zijn ligplaats
voor dc nieuwe werf van eerstgenoemde Maat
schappij, gelegen aan de overzijde van het IJ
bij de terreinen der vuilverbranding, gesleept
naar do plaats, waar het in dienst gesteld zol
worden en welke gelegen is in het IJ bij do
nieuwe terreinen van dc olie-opslngploats der
Kon. Ned. Stoomboot-Mij. in de buurt van de
zwavelzuurfnbriek.
Niet minder dan 5 sleepbooten van de gebr.
Goedkoop waren noodig voor dc verslccping
van het enorme gevaarte.
Alles verliep vlot. Te circa 5 uur in den
ochtend werd met het werk een aanvang ge
maakt en te 8 uur lag het dok op zijn nieuwe
ligploots vastgemeerd aan zware ankerkettingen,
waarvan de ankers reeds gereed lagen in de z.g.
put. Deze put is een uitgegraven gedeelte van
den IJbodem ter diepte van 16 Meter. Is het
dok geheel gezakt, dan rust de onderzijde van
het dokporiton op den grond.
Schepen met een maximum diepgang van 10
Meter kunnen don op gemakkelijke wijze ge
dokt worden.
gehad heeft, heeft zij
TENTOONSTELLING VAN TUINKUNST
Van 15—29 Sept. tc Arnhem.
De Bond van Nederlandsche Tuinkunstenaars
(B N. T.) is voornemens, van 15—29 Sep
tember in dc Korenbeurs te Arnhem in samen
werking met de Vereeniging „Artibus Sacrum"
aldaar, een tentoonstelling van tuinkunst to
houden.
De leden hebben zeer belangrijke inzendin
gen toegezegd, zoodat deze tentoonstelling een
goed overzicht zal geven zoowel van oude tuin
kunst (historische nfdeeling) nis van het werk
van leden en medewerkers, ook in de modern®
tuinarchitectuur.
DE KLOKKEN VAN DEN WIJNHUISTOREN.
Een geheel nieuw carillon.
Teen in den nacht van 26 op 27 Januari
1920 het bovenste paviljoen van den Wijn
huistoren te Zutfen met dc klokken bij den he-
vigen brand stortte, voor een deel op straat,
voor een deel in den toren cn in het Museum
toen zullen zelfs de grootste optimisten niet
gedacht hebben. Oat cr van die klokken nog
veel bruikbaar zou zijn voor een nieuw caril
lon.
En toch, hoe gaarne had men het gehoopt,
ten einde den naam van Hemony aan Zutfen's
klokkenspel verbonden te houden.
Naar men weet, zoo schrijft de Zutph. Crt.,
waren er van de 36 klokken ^0 door de ge
broeders Hemony gegoten en wel 23 in Zutfen
zelf. In 1644 was het werk gereed gekomen en
in i646 goot Francois Hemony er nog 8 L-j.
Alle klokken hadden boven om haar licha
men reliefs, voorstellende engeltjes, druiven
trossen, enz. en de meeste gehengen weren ook
versierd. De grootste klok hod 1.52 M. diame
ter; de kleinste 15 c.M.
Van de overige klokken waren er 4 van on
genoemde Amstcrdamsche klokkengieters, één
was er in 1824 geleverd door Petit en Fritsen
te Aarle-Rixel en één in 1872 door van Bergen
te Heiligerlee.
Het speelwerk was in 1646 door den beken
den muziekmaker Juriean Spraekel geleverd.
Toen dit speelwerk geplaatst werd, gaf de
vroedschap in een royale bui „het olde horo-
EF.N VERDWIJNEND ZIEKENHUIS.
Dot aan den Tepijlweg te
's-Grevennoge.
De Haagsche wethouder Drees heeft aan
Het Volk meegedeeld, dat het ziekenhuis aan
den Tapijtweg waarschijnlijk zal verdwijnen/
Aanvankelijk lag het in de bedoeling, de hou
ten barakken (overgenomen uit het Engclsch
interneeringskamp, dat op dezelfde plaats ge
vestigd was) geleidelijk te vervangen door
steencn paviljoens, teneinde de hulpinrichting
aldus tot definitief ziekenhuis om te vormen.
Maar de grond waarop de gebouwen staan,
behoort aan het rijk, en het rijk wil het ter
rein niet langer dan tot 1 Januari 1927 in
bruikleen afstaan. Dan zou de gemeente het
moeten koopen.
Van gemeentewege bestaat daartegen in
principe geen bezwaar. Doch het rijk ver
langt een prijs, waarin, behalve de bouwgrond-
waarde, ook de veronderstelde woordevermin
dering is verdisconteerd van de omliggende
voor villnbouw bestemde terreinen. Het rijk
meent namelijk, dat door de duurzame aan
wezigheid van een ziekenhuis do omringende
gronden voor villabouw minder zullen op
brengen. En de gemeente zou dus die onder
stelde schade vergoeden moeten. Doordoor
echter wordt dc prijs zóó hoog, dat de ge
meente van den aankoop zol moeien afzien cn
een andere oplossing overweegt.
ONZE HANDELSBETREKKINGEN
SOVJET-RUSLAND.
MET
Een der Rotterdamsche berichtgevers van het
Hhld. meldt
Nadat het Duitsch-Russische conflict uff
de wereld was geholpen, hebben de Russen
hun zaken weer meer geconcentreerd in Ber
lijn. Sinds het conflict werd Duitschland zoo
veel mogelijk gemeden Zelfs de administra
tieve regelingen, di? betrekking hadden op
tiensacties, die buiten f-jitschland tc. stond
gekomen waren, die tot dien tijd te Berlijn
werden afgedaan, werden, voor zoover dot
mogelijk was, naar het buitenland overge
bracht.
Moesten vroeger Nederlandsche zakenmen-
schen altijd naar Berlijn, gedurende het con
flict kwamen Bcrlijnsche firma's soms naar
Nederland.
Dat is nu voorbij! De katoenafdeeling van
de Handelscentrale, die zeer belangrijke zaken
in ons land afgesloten heeft, is naar Berlijn
teruggekeerd.
Het personeel, dat er in ons land een tijd
long in dienst is geweest, is ontslagen, voor
zoover het nut te Berlijn in dienst genomenis.
Kantoorruimte, die deze ofdccling, die
„nebcn bei" ook wel zaken in andere artikelen
behartigd?, in gebruik
weer ontruimd.
Natuurlijk houdt dit nog niet in dat cr geen
katoenzaken met Nederlandsche firma's meer
zullen worden gedaan.
Hoewel de eigenlijke gevolmachtigde verte
genwoordiger vertrokken is, is hier toch
iemand achtergebleven, die op lost van dien
vertegenwoordiger, die thans weer te Berlijn
resideert, kon handelen.
Dc vertegenwoordigers van de Handelscen-
trnle, die alleen af cn toe ons land b?zockcn,
komen ook hu nog. Op 't oogenblik valt cr
met zekerheid nog weinig te zeggen welken
invloed dc beëindiging van het conflict voor
ons land zol hebben.
Uit het feit, dat dc Russen hier nog komen
mag men niet afleiden dat zij op den ouden
voet zullen doorgaan, want er zijn nog ver
schillende dingen tc regelen omtrent transac
ties, die tijdens het conflict zijn afgesloten.
Anderzijds kon men ook weer niet concju-
deeren, dat zij ons in de toekomst geheel zul
len voorbijgaan. Dc tijd moet het nog uitwij
zen.
In Amsterdam laadt dc „Wotzlowarowsky"
een schip van de Russische Stootsreederij,
suiker cn stukgoederen, in Rotterdam de
Boedicnny" eveneens suiker en stukgoe
deren. Het laatste schip neemt een aanzienlijke
loding in
Zooals wij al eens hebben vermeld, heeft
Rusland niet alleen in ons land, maar ook op
Java suiker gekocht. De totale hoeveelheid,
die op Java is aangekocht, bedraagt thons
30.000 ton. Nanr ons is medegedeeld, zol
deze suiker door schepen van de Mnntschoppij
„Nederland" naar Odessa worden vervoerd.
In Londen is een overeenkomst let stond
gekomen omtrent de levering van een belang
rijke hoeveelheid gloeilampen door dc firma
Philips te Eindhoven.
Eén der belongi ijkste artikelen voor den uit
voer uit Rusland blijft nog altijd groan. Thans
vlak vóór dat dc uitvoer van den nieuwen
oogst za^ moeter. beginnen, cn allelic! berich
ten opduiken omtrent misoogst en hongeis-
nood geniet de Russische graanuitvoer een
groote commerciccle cn politieke belangstel
ling.
Hoe zul het dit jaar met den graanuitvoer
worden? Zol de sovjet-regccring veel, weinig
of heel erna al geen groan uitvoeren? De vruag
is gemakkelijker tc stellen dan te beantwoor
den. Zoowel de officieel© berichten der sovjet-
regcering als die vnn de organen van het oude
Russjschc regime, die to Berlijn verschijnen
moeten met eenige reserve worden aanvaard,
omdat zij in den regel niet vrij van een zekere
strekking zijn. De waarheid zweeft nog al eens
tusschen beiden in.
De kwestie :s trouwens, noar iemand ons
vertelde, die vroeger jaren long in Ruslond bij
den graanhandel is betrokken geweest cn dio
het land ook nog na den oorlog bezocht, niet
zoo eenvoudig als zij lijkt.
De leek redeneert allicht, dot. ols er in Rus
land gebrek aan voedsel heerscht, de regeering
geen graan mag uitvoeren.
Do toestand der transportmiddelen is in Rus
land echter van dien aard, dat hot in vele ge
vallen tot de absolute onmogelijkheden be
hoort graan van de uitvoerhavens naar de hon
gerende gebieden te zenden.
De voedselvoorziening van de districten,
waar de honger woedt, is evenzeer een zaak
van verkeerswegen en transportmiddelen als
van ;n het land aanwezige graanvoorraden.
Het wordt dan ook ols het meest voer de
hand liggend beschouwd dat de sovjetregec-
rïng, ondanks den hongersnood jn sommige
gebieden van het land, zal doorgaan met den
graanuitvoer. Wél wordt echter verwacht dat
cr minder zal worcen uitgevoerd dan in het
afgeloopen seizoen.
Men kon gerust aannemen dat de Russische
regcering alles zal deen wat zij kon om een
gioanuitvocr, die een levenskwestie is voor het
land. zooveel mogelijk in stand te houden.
Tot op dit oogenblik gaat het met den ui'-
voer nog zijn ouder, gang, al is het wel is waar
neg steeds graan van den ouden oogst dat
verscheept wordt. Rotterdam speelt nog altijd
een rol als stapelplaats, vanwaar het groon
verder wordt gedistribueerd. Zoo loodt het
stoomschip „Ross Luxemburg" daar deze week
4000 ton rogge, een gedeelte ven de hoeveel
heid Russische logge, die daar nog aanwezig
is Dit .graan wordt raar Noorwegen ver
schept, waarheen het verkocht is.
Het staat wel vast dat Rotterdam ook dit
jaor bij den graon-uitvoer dezelfde positie zjI
innemen, als het afgeloopen oogstjaar, behou
dens dan natuurlijk dc mogelijkheid, dat 'iet
mot den heelen graon-uitvoer spaak zou loopen.
Het bijleggen van het Duitsch-Russische con
flict kanchierop geen invloed oefenen.
Ten vorigen jare hebben dc Russeri uit eigen
beweging d^ Rotterdamsrhc haven uitgezocht
voor hun graan-uitvoer. Het is misschien niet
overbodig cit nog even in herinnering to bren
gen. Wij willen ons niet begeven in ccn bcoor-
deeling van dc indertijd in ccn bericht van
„Het Volk" zoo zeer gewraakte geste van
eenige hoofdambtenaren van het Departement
van Arbeid, die eerst in den loop van dit
jaar aan de Russische delegatie die te Lon
den vertoefde, een aanbeveling zouden hebben
verstrekt betreffende de hoven van Rotterdam
cn derzelver outillage.
Wij willen er alleen op wijzen, dat die aan
beveling eerst is verstrekt geruimen tijd nadat
de Russen zelf do haven van Rotterdam had
den opgezocht. Het lijkt ons dan ook een lou
ter formeele aangelegenheid, die van te minder
belang is omdat de Russische graanuitvoer veel
Do Middachtcrlnon tusschen De Steeg cn
Ellccom behoort wat den straatweg betreft uon
het Rijk, terwijl het geboomte staat op grond
van den heer \V. F, C. H. ginof Bcntinck.
Er is van deze mooie beukenlaan zeer wei
nig bekend vermoedelijk heeft de eerste graaf
vnn Athlone, die in 1697 het kasteel liet res-
taurecren, de bottonen langs den straatweg lo
ten pluntcn. Uit het aantal jaarringen kon men
opmaken, dat de boomen thans ongeveer 180
jaar oud zijn. De grond, waarin zij staan, is
z.g. boekegrond, n.l, leemhoudend zund.
De laan is ongeveer 1500 M. long cn be
staat aan weerszijden van don straatweg uit
2 rijen boomen. Terwijl gezorgd is dat deze
goed in de rij stonden, is de onderlinge afstand
afwisselend, ofschoon toch meestal 3.80 M. De
afstond der rijen loopt uiteen von 3.60—3.80
Meter.
De beplanting van de oprijloon voor het
kasteel is ongeveer 230 jaor, die van het noor
delijk verlengde veel jonger, naar schatting
ongeveer 140 jaar.
Uit' den aard der zaak is er in het olgemeen
nog ol ecnig verschil in stomdikte tusschen
de binnen- en buitenrijen von de Innen. Terwijl
dc laatste en vooral die aan do zuidzijdo vrij
wel over de geheele stnmlengte een krachtige
takontwikkcling vortoonen, zijn dc kronen der
binnenrijen veel ondieper.
In dc oudste loan staan dc dikste boomen
van ruim 1 M. middellijn. Enkele exemplaren
doen veronderstellen, dat de boomen van deze
laan niet alle even oud zijn. Do boomhoogtc
loopt, afgezien van het jongste lnangedcclte
(naor den spoorweg) weinig uiteen, n.l. van
40—42 M. Het jongere gedeelte is circca 36.5
M. hoog.
Opmerkelijk is het geringe aantal 'boomen,
dot weggevallen is. Alleen in de oprijloon zijn
hiaten cn in do Midduchterloon vallen de laat
ste jaren geregeld beuken weg van do binncn-
rij non dc Z.-zijdc van don straatweg, hetgeen
klaarblijkelijk het gevolg is van het leggen van
den telefoonkabel op 1.50 M. van do stammen.
In hoeverre de stommen inwendig nog goof
zijn, is moeilijk te zeggen, omdat zo niet ge
rooid worden, voordat ze dood zijn. Van dc 2
exemplaren, die levend moesten worden ge
rooid, was de cenc gaaf, dc andere verrot.
De gemiddelde houtmassa der boomen van
de Middachterlaon bedraagt ongeveer 7 M3. en
loopt uiteen van 3—15 M3. De zwaarste stom
van dc oprijlaan zol ccn inhoud hebben van
ongeveer 20 Ma.
Door min of meer eenzijdige takontwikke-
ling is cr voor deze laonboomen uanlciding
tot ontwikkeling von een ellipsvormige door
snede met een gemiddeld diometervcrschil van
49 cM., bijv. in dc oprijlaan cn het noorde
lijk verlengde ervan, waar dc Z.W.—N.O. dia
meter sterk overweegt. In de Middnchtcrlaaft
zelf is do N.W.—Z.O. diameter slechts gemid
deld 0,41,5 cm. grootcr don dc diameter
van de hoofdwindrichting. Dit kan alleen wor
den toegeschreven aan het feit dat do invloed
van den wind voor de boomen in do Mid-
dochicrlonn in tegcnstclde, voor die in dc op
rijlaan cn haar verlengde in dezelfde richting
werkzaam was.
ARTISNIEUWS.
Oen mooi geschenk van
„Anisfonds".
het
Men schrijft ons
Het typisch kamcelcnhuis van „Artis", dat
tijdens cn na do oollogsjoren zijn mooie, moor
al hoog bejaarde KemeN, ccn geschenk von
de Vereeniging ,Artisfonds" verloren had,
wordt weer door een stel waardige vertegen
woordigd s van Kameel en Dromedaris be
woond.
Ditmaal schonk het „Artisfonds" het Ge
nootschap ccn statigen Siberischen Kameel-
hengst cn een zeer mooi paar Nebari's, fijn-
gebouwde Rendromcdnrisscn van Egypte, dieren
van uitnemend ros, die noest of met den zwoar-
gebcuwden Kameel treffend dc beide uitersten
van klim dófs en fokvariatie te zien geven, dio
er tegenwoordig bestaan.
Do twccbultigo Kameel toch, „het Schip der
Woestijn" op de aloude karavaanwegen dwars
door de onherbergzame sneeuw cn ijzelwoes
tenijen van Ccntroal-Azië, ccn wonderboro
„aan passings vorm", die in letterlijken zin do
bestaansmogelijkheid voor de Mongoolscho
Nomadenvolken gedurende ccn meer dan vijf
tig ecuwen huisdierschap op zijn twcebultigen
ïug getorst heeft, moet als de oudste, oorspron
kelijkste vorm worden beschouwd, dio in don
westelijken Gobi, bij het Loo Nor nog in het
wild voorkomt. Van hem móet dc ccnbultigo
Dromedaris afstammen, want in het wild is
deze levend noch fossiel bekend, ol zijn cr z.g.:
subfossicle overblijfselen von zeer waarschijn
lijk tamme Dromedarissen in Egypte gevonden.
Dat de twcebultigo toestand inderdaad dc oor
spronkelijke is, blijkt o.m. uit het feit, dat ook
bij den Dromedaris ccn twce-bultigcn toestand
wordt aangelegd, die don kort voor de ge
boorte tot een bult gewijzigd wordt. Waar
schijnlijk mede door toedoen van de kunst-»
matige teeltkeus van den mcnsch, zol de Dro
medaris als ccnbultig fokros, als „mutatie" of
sprong-variotie uit den Kameel zijn ontslaan en
dan wel in het West-Aziatisch gebied, waar
heen de Kofneel ols huisdier overgebracht
werd cn onder andere klimaotsgesteklheid kwant
te staan.
De Dromedaris (van het Griekschc dromos-
renncr) is don de karakteristieke oonpossings-
vorm in de schrociendheetc zandwoestijnen van
Arabië cn Noord-Afrika geworden. Door voort
gezet fokken zijn zoowel zwaargebouwde last*
als uitermate fijngebouwde ren-dromedorissen
minder met de outillage von onze havens cn verkregen, zooals dc windhondochtigc slanke
aanbevelingen doeromtrenf heeft uit tc staan,
don menigeen schijnt te denken.
Het is meer eer. quaes!ie var bctalingscon
dities dan van groan-elevators.
Dit doet niets af aan het feit, dat dc Rus
sen die haven e's a(invoerhaven en stapelplaats
hebben gekozen, van waar zij denken het ge-
mokkcliikst hun graan verder te kunnen distri-
buecren.
DE MIDDACHTERLAAN.
Historische cn technische bizon-
derheden.
In het Landbouw kundig Tijdschrift" doet de
lieer E. Hesselink eenige mededeelingen over
de Middachterlaan, waaraan het volgende is
ontleend
Nehori's in Artis bewijzen, dieren die onge
looflijke ontberingen kunnen verdragen. ïeerend
op het vet hunner rugbuiten, dat in den bloed
baan opgenomen en non de „hongerende" weef
sels verstrekt wordt, kunnen ze ruim een week
vosten. Tegen 2 ft 3 dagen dorst lijden zijn
ze bestond, dank zij de vochtbewarci-.de holten
hunner maagwand.
Behalve dit representatief geschenk verrijk
te het „Artisfonds" de levende have van het
Genootschap nog met een jongen Mandril of
Boschduivel van de Goudkust en een pracht-
tigen Roodbuik glossprceuw* von Abcssinie.
