AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
tweede blad.
koloniën.
23e Jaargang
No. 58
Zaterdag 6 Sept. 1924
Oost-Indië.
IN MEMORIAM VAN HF.UTZ. 7
Bij een portret van wijlen generaal Van
Heutsz op de voorpagina van De Locomotief
dicht Ant. L(ievegoed)
Zoo brak dit arendsoog.... In rouw gaat 't vaan
del neer
En groet den Generaal. Dan davert 't leven
weer
In dreun van allen dag, als stierf daar één
uit veel.
Van Heutsz, wel zijt uit velen Gij deéne man
wiens deel
In groott' en zwaart' het won van veler andren
last.
Maar dan ook zij verstaan dat hooger huid' hier
past
Doordien Gij d' éénling waart, die eenheid
andren bracht.
Door velen niet gesteund, maar sterk uit eigen
kracht.
Van Heutsz een naam, een vlag, en die zoo
menigmaal 4
In heet' en bnngen strijd als met magnetisch
staal
Victorie tot zich trok en in het ruige veld
Aan menigen soldaat den adel bracht van held.
Van Heutsz 't bezweringswoord, dat Atjeh
schonk de rust
Na cndeloozen strijd, ter Sumatraansche kust
Den klewang ommesmeedd' in potjol en
houweel,
Dat heel dit rijk van Indië deel voor deel
Met kracht van stuggen wil als tot de orde riep
En vestigde gezags- en rechtsbesef tot diep
In 't ontoeganklijkst land met luttel machtsver
toon,
Zoodat het staatsbegrip vond overal zijn woon
Gelijk voor dien dag nog nooit.
Dit machtig werk deed hij.
Die steeg van laagsten rang tot hoogste heer
schappij
En bleef zoo als hij was: een man in eenvoud
groot,
In moed, beleid en trouw soldaat tot in den
dood.
Die nimmer dispereerd' en in benarden tijd
Het wonder heeft bestaan: een land tot staat
bereid.
DE MOORD TIJDENS DE SPOORSTAKING.
De Loc. meldt
Men zal zich herinneren, dat tijdens de
spoorwegstaking verleden jaar in de buurt van
Poerwokerto, res. Banjoemas, een politieagent
is vermoord, die hielp aan de spoorbaanbewa
king. Van dien moord zijn toen stokers verdacht
en een aantal arrestaties is gevolgd. Thans zijn
tien verdachten door den Landraad vrijgespro
ken. De zaak, die tot geen veroordceling leidde
omdat bewijzen ontbraken, is al dien tijo in be
handeling geweest. De werkelijke daders zijn
evenmin gevonden.
EEN OUDE MOORDZAAK.
Het begint erop te lijken, aldus schrijft da
correspondent van de Loc te Djokja, dat de
veldpolitie, na voor de oogenblikkelijke veiligr
heid van persoon en goed te hebben gezorgd,
zich tot taak heeft gesteld om langzamerhand
allerlei zaken van tempo doeloe tot klaarheid
te brengen. Wist de detachementscommandant
van Steman, zooals wij reeds meldden, onlangs
kort achter elkaar tien verschillende zaakjes
tot klaarheid te brengen, waarbij de een den
ander verried, thans is het weer de veldpolitie
van Klassan, die een moord ontdekte, welke on
geveer tien jaar geleden is gebeurd. De bevol
king kwam tot spreken, doordat vrees voor den
dader, die momenteel in het Djembersche ver
toeft cn die daar wordt opgespoord, niet meer
bestond. Tevens mag hier een bewijs van groo-
ter vertrouwen der bevolking in de politie in
worden gezien, tot welk groeiend vertrouwen
niet weinig heeft medegewerkt de ontdekking
door de politie van verschillende knevelende
ambtenaren, die thans in de gevangenis voor
hun wangedrag boeten.
DOORSNIJDING EN DIEFSTAL VAN EEN
HOOGSPANNINGSKABEL.
Ten bate van wat luttel gewin en dan op
oneerlijk-a wijze hebben eenige dieven groo
te schade aangericht door den hoogspannings
kabel op het haventerrein te Soerabaja door te
snijden, waardoor het geheele electrische be
drijf aan de haven Donderdag 51 Juli j.l. stil
lag. Ook de Droogdok Mij. zat als gevolg
daarvan zonder stroom. Gelukkig kon zij zich
met haar eigen motoren behelpen, om het be
drijf gaande te houden, daar zij anders ook
belangrijke schade door deze misdaad had ge
leden. Intusschen kon geen enkele kraan bij
de haven in bedrijf gesteld worden, zoodat de
schade en het ongerief vooral in een druk
ken afvoertijd als thans, toch aanzienlijk zul
len zijn geweest.
Het merkwaardige van dit geval is, volgens
het Soer. Hbl., dat deze vernielde kabel een
spanning had van 6000 volt dat het werk
tuig, waarmed-a getracht werd den kabel door
te zagen, verbrandde en dat de daders onge
deerd zijn gebleven. Hier moeten dus perso
nen aan den gang zijn geweest, die volkomen
met het gevaarlijke werk vertrouwd zijn en
zich hebben weten te beschermen.
-Een ander even merkwaardig, maar voor de
politie weinig gunstig ding is, dat het misdrijf
onder het oog der politie kon geschieden.
Want de plaats, waar de kabel, welke nota
bene nog eerst opgegraven moest worden, ligt
dichtbij het politiebureau op Perak terwijl de
politie toch ook geregeld nachtelijke ronden
laat verrichten.
De diefstal werd Donderdagmorgen door
het personeel der haven ontdekt, doordat alle
zekeringen waren doorgebrand en geen met
electriciteit gedreven werktuig op gang was te
krijgen. Dit was natuurlijk het gevolg van de
kortsluiting, welke ontstaan is, toen de dieven
met hun zaag de kern van den kabel raakten.
De schok, welke op het contact gevolgd is,
heeft de dieven van verdere pogingen doen af
zien. Toen dat niet ging, hebben zij zich blijk
baar tevreden gesteld met een stuk nieuwe
kabel van 50 M.. welke ook op deze plaats
lag en dienen moest voor een nieuwe ver
binding. Zij namen echtér niet het geheele
stuk kabel mede, doch alleen die deelen er
van, zooals het koper, welke voor verkoop
waarde hebben. Ook die vernieling was zeer
deskundig geschied. Dat zij goed op de hoog
te zijn geweest, kan nog hieruit blijken, dat
de dieven precies wisten, waar de kabel lag en
welke het merkteeken boven den grond was.
Was deze poging tot diefstal over een maand
geschied, dan was de thans veroorzaakte over
last niet ontstaan, daar dan de ringkabel ge
reed is, welke als reserve kan dienen.
Doch nu moest de kabel eerst worden her
steld.
VORSTELIJK BEZOEK.
Gistermorgen kwam de zuster van dc groot
hertogin van Mecklenburg tc Apeldoorn aan.
Zij werd door H. M. de Koningin per auto van
den trein gehaald.
Z. K. H. Prins Hendrik vertoeft sinds gisteren
in Den Haag.
RIJNVAART-ACTE.
Ingediend is een wetsontwerp tot goedkeuring
van het verdrag van 14 December 1922 met
daarbij behoorend aanvullend Protocol van 22
December 1923, gesloten tusschen Nederland
en de andere in de Centrale Commissie voor
de Rijnvaart vertegenwoordigde Staten, ter ver
vanging van dc art. 15 t/m 21 der Rijnvaartac-
te van 17 October 1868 en van het verdrag van
4 Juni 1898.
In de Memorie van Toelichting wordt uit
voerig mededeeüng gedaan van het verhandel
de in de verschilende zittingen van de Centrale
Commisie. s
Voorts wordt gezegddat dc aan het slot
der Decembcrzitting 1922 ecnigszins overhaast
aangenomen vorm van het bedrag onberispe
lijk is, kan zeker niet worden beweerdde
Nederlandsche delegatie heeft hierop de aan
dacht gevestigd in de voorjaarszitting van 1923
maar de minister heeft, in overeenstemming
met de zienswijze der delegatie, gemeend over
deze vormkwestie te kunnen heenstappen. Het
verdrag, dat de dagteekening draagt van 14
December 1922 cn toen ook reeds geteckend
is vanwege eenige staten, is door dc Nederland
sche delegatie geteekend op 22 December
1923, tegelijk met het toen opgestelde aanvul
lend protocol.
De Duitsche delegatie heeft beide stukken
eerst in de Maart-April-zitting 1924 ondertee
kend, waardoor alle in de Centrale Commissie
vertegenwoordigde Staten bedoelde stukken
hebben doen onderteekenen.
DE HUURWETTEN.
De regeering oveTweegt dc
opheffing.
Naar Het Volk verneemt, heeft de regee
ring zich dezer dagen met een brief gericht
o a. tot den gezondheidsraad, met het verzoek
te adviseeren inzake het denkbeeld, eerlang
over te gaan tot opheffing van de verschillen
de huurwetten, die in den crisistijd zijn tot
stand gekomen. Deze brief is nu in handen ge
steld van de uit den raad semcngesteldu com
missie voor de volkshuisvesting
DEBATAVOND GENERAAL SNIJDERS EN
PROF. VAN F.MBDEN.
Pro en contra nationale ont
wapening.
De operbsre vergadering, wanrin de heeren
prof. dr. D van Embden1 en generaal C. J
Snijders het pro en contra zullen behandelen
van d-e nationale ontwapening, zal, naar de
Vrijz. Democraat meldt, Dinsdagavond 30
September in dc groote zaal van den Dieren
tuin te dor. Haag gehouden worden.
PROF. MR. C. VAN VOLLENHOVEN.
Zijn aanwezigheid in Amerika.
Volgers de Tel. bevindt prof. mr. C. van
Vollenhovcn zich inderdaad sedert cenigen tijd
te Washington in verband met een arbitrage
zaak tusschen de Vereenigde Staten cn Mexi
co. Zijn verblijf aldaar staat echter in gccner-
lei verband met een Nederlandsche regec-
ringsopdracht.
GRENSPASSEERING DOOR
LANDBOUWERS.
Vragen van het Kamerlid V6n
Roppard.
Het Tweece Kamerlid mr. Van Rnppcrd
heeft de volgende vragen gericht tot den mi
nister van fcuitenlondsche zaken
Is het den minister bekend, dat Nederland
sche landbouwers, die gronden in Duitschland
bezitten
a. voor twee paarden, waarmede zij hun
land gaan bewerken, om de drie maanden 9
aan den veearts moeten betalen
b. om de drie maanden hun paspoort en
dat vun hun personeel moeten doen ver
lengen
c. wanneer zij de door hen verschuldigde
Grondbelasting willen voldoen, eerst 0.60
moeten betalen
Is de minister bereid, zijn invloed aan re
wenden, opdat bedoelde Nederlandsche land
bouwers, bij het passeeren van de grens, in
den vervolge geen moeilijkheden meer onder
vinden
BEZOEK UIT DUITSCHLAND
Aan de Rotterdamse he
havenwerken.
De staatspresident en de minister van bin-
nenlandsche zaken van Baden, de heeren'dr.
Kohier en Remmele, hebben in gezelschap van
de heeren Betz, directeur van de Badensche
Bank te Karlsruhe, cn Jager, directeur-generaal
van het Baóensche concern dat de Rheinschif-
fahrt A.G. v/h. Fendü, de Badische A.G. für
Rheinschiffnhrt und Seetransport, de Rhenus
Transportgesellschaft en de Bayrische Trans-
portgesellschaft te Ludwigshafen omvat, een
reis ondernomen om zich op de hoogte te
stellen van schcepvaartinstnllaties en haven
werken aan Rijn en Roer. De heeren hebben
hun tocht uitgestrekt tot Rotterdam met de
bedoeling, kennis te maken met de havenwer
ken.
Woensdagavond zijn zij aangekomen. De
heer J. J. C. Schmetz, directeur van de Stan
daard Transportmaatschappij, die hier ge
noemd concern vertegenwoordigt, heeft het ge
zelschap aan het station verwelkomd. Gisteren
zijn de heeren door den burgemeester ten stad-
huize ontvangen. In diens gezelschap hebben
zij dien dag een boottocht door dc havens ge
maakt. Van gemeentewege is hun voorts een
noenmaal aangeboden in het gebouw van de
roei- en zcilverceniging „De Maas".
A. N. V. en N. V. V.
Nieuwe pogingen tot fusie.
Door het bestuur van den Centralen Bond
van Nederlandsch Post- Telegraaf- en Telefoon
personeel, (C. B. P. T. T.) is aan het Bestuuc
van het A. N. V. een verzoek gericht om aan
de Agenda voor het congres van het Algemeen
Nederlandsch Vakverbond, dat gehouden zal
worden op 26 cn 27 September 1924, alsnog
toe te voegen Her opening van de Fusiebe
sprekingen tusschen A. N. V. en N. V. V.
TENTOONSTELLING VAN REDDINGS
WEZEN.
Ter gelegenheid van het 100-
jorig bestaan der N.- cn Z.-
Holl. Redding-Mij.
Men meldt ons uit den Haag:
In het Kurhaus te Schevcningen is een ten
toonstelling georganiseerd op het gebied van
het reddingswezen cn dc kustvcrlichting, welke
georganiseerd is door het plaatselijk comité te
's Gravenhagc, gevormd tot het aanbieden van
een huldeblijk aan de Noord- en Zuid-Holland-
schc Redding-Maatschappij cn oan dc Zuid-
Hollandsche Maatschappij tot redding van
schipbreukelingen, ter gelegenheid van het
honderdjarig bestaan der beide maatschappijen.
De tentoonstelling, die gisternamiddag officieel
geopend is, geeft een volledig beeld van de
reddingsorganisatie en dc veiligheidsmiddelen
langs onze kusten. Behalve inzendingen van dc
Reddingsmaatscha^pijcn, is het grootste ge
deelte der verzameling kustverlichting beschik
baar gesteld door 's Rijks Proefstation voor de
kustverlichting te Schevcningcn cn de verza
meling Reddingwezen door het Scheepvaart
kundig Instituut cn Museum te Rotterdam.
Vóór den ingang tot de tentoonstellingszaal
zijn eenige groote stukken opgesteld, die in de
zaal geen plaats konden vinden. n.I: een
strandreddingsboot met tractor van het station
Schevcningen, een reddingsvlot en het bekende
toestel, dat aan het Stille Strand te Scheve-
ningen gebruikt wordt om afgedreven baders tc
hulp te komen. In de zaal, die daghelder ver
licht wordt door een Philips Brnndarislamp van
door het lcnzcnstcl, dat op den vuurtoren
Brandaris te Terschelling gebruikt wordt, zijn
een groot aantal voorwerpen opgesteld onder
leiding van den directeur van het bovenge
noemde Rotlcrdamschc museum, den heer Van
Haersolte
In het midden der zaal vindt men eenige red-
dingtoestcllen, n.I. een mortier, waaruit een
kogel met rcddingslijn tot 400 M. ver gescho
ten kan worden, een kanon, waarmee een pro
jectiel even ver geschoten wordt, een wipper-
toestel, bestaande uit een re.ddiogsgoidel, waar
in een broek bevestigd is, teneinde de schip
breukelingen langs een naar het schip gescho
ten lijn aan land te trekken, een ouderwetsche
vuurpijl, waarmee slechts over een afstand van
5CO M. verbinding verkregen kon. worden.
Deze toesteller» worden van de kust af ge
bruikt. Vanuit de reddingboot bezigt men ge
weren cn pistolen van verschillend mode:, die
eveneens tentoongesteld zijn.
Voorts kan men een aantal mod; Hen van
reddingsbooten bezichtigen, zoowel strandboo-
ten als schccpsbooten, waaronder z.g. zclfrich-
tende booten, dat zijn booten, die, wanneer ze
door een golf worden omver geworpen, onmid
dellijk weer hun vorigen stand hernemen. Het
zelfde systeem is ook toegepast bij motorboo-
tcn, welke evenals de stoomreddingsboo-
ten gebruikt worden op plaatsen waar men
\an een haven uit in zee kan komen. F.en
model daarvan, de Insulinde, drijft in een bak
water. Gedemonstreerd wordt hoe, bij het om
slaan, aan stuurboordzijde een tank vol water
loopt, zcodat dc boot weer terug kantelt, waar
na het water wegvloeit. Deze boot is in aan
bouw en bestemd voor Schiermonnikoog, zij is
een geschenk van ren Indisch comité Het
systeem is een uitvinding van den heer Niestern
te Delfzijl. Een ander model is de reddings
boot, die zich voortbeweegt door het inzuigen
van water aan de voorzijde en het uitstooten
daarvan aan de achterzijde.
Aan boord van schepen worden bij wijze van
brandkast, eenvoudige vaatjes gebruikt om dé
scheepspapieren in te bergen, maar ook wel
metalen drijvers, voorzien van een zeiltje. Beide
zijn op de tentoonstelling aanwezig.
Natuurlijk ontbreken reddingsboeien cn an
dere middelen niet.
Een moeilijk vraagstuk bij het redden per
boot is de bedreiging met vernieling van de
boot door het slaan en stootén tegen het wrak.
Men heeft dit probleem trachten op te lossen,
o.a. door het vlechten van mandwerk om de
geheele boot. Het nieuwste systeem is bet bou
wen van een naadlooze stalen boot.
Het reddingstoestel van dr. Varekamp tc
Zandvoort ontbreekt ook niet. De redder zwemt
in een gordel en is door een lijn verbonden
een kijkje kwam nemen, wist hij alle bizonder-
heden nog op te noemen en aan te wijzen.
De tentoonstelling was gisteravond toeganke
lijk voor de bezoekers der Kurhausconcertcn
en vnn 6 tot 15 dezer voor het publiek ge
opend.
Dc officiccle opening.
Gisternamiddag om 4 uur hnd de officieele
opening plaats. Onder de vele belangstellen
den, die daarbij tegenwoordig waren, merkten
wij o.m. op de leden van het plaatselijk comité te
's-Gravenhagé tot het aanbieden van een hul
deblijk aan dc Noord- en Zuid-Hollandsche
Reddingmaatschappij cn aan de Zuid-Holland
sche maatschappij tot redding van drenke
lingen, waarvan de kolonel jhr. G. J. Schorer
voorzitter isook de om familieomstandig
heden afgetreden voorzitter kolonel Boele was
aanwezig. Voorts dc oud-minister de heer J. J.
Rambonnet, de secretaris-generaal van marine
de heer C. C. Zegers Rijscr, de hoofdinspec
teur van de Scheepvaart de heer A. D. Muller,
de chef van het hydrografisch bureau kolonel
Luymes en kolonel Hooykaas, eveneens vnn
genoemd bureau, een deputatie van vier leden
van het Ncd. Zeewezen, dc directies van het
Scheepvaartmuseum tc Rotterdom cn van het
historisch Scheepvaartmuseum te Amsterdam,
de voorzitter van de Kon. Zeil- en Roeivcr-
ccniging, de heer Lucassen. dc directeur van
het Zeebad Schevcningen, dc heer Van Ghcel
Gildemeester en dc gedelegeerd comm. de hen
mr. Polis.
De burgemeester van Den Hang sprak een
openingswoord. Hij betoogde in de eerste
plaats zijn leedwezen over hot feit, dat niet
de heer Boclc op zijn plaats stond. Hij. die,
toen een beroep gedaan werd op Den Haag,
om een plaatselijk comité tc vormen, met
enthousiasme zich beschikbaar stelde, heeft
zich door treurige familieomstandigheden ge
noopt gezien zich terug tc trekken. Men is
erin geslaagd een opvolger te vinden, doch
niettemin betreurde spr. het aftreden van kol
Boelc in hooge mate.
Spr. memoreerde daarna, dat do tentoonstel
ling georganiseerd is ter herdenking van het
eeuwfeest der beide reeds eerder genoemde
maatschappijen. Honderd jaren zijn wel lang,
aldus spr., doch eigenlijk is het tc verwonde
ren. dat het pas 100 jaren geleden is, eer men
behoefte voelde aon een georganiseerd Tcd-
dingsvvezen. Voorheen scheen het wel of mcr,
zich meer interesseerde voor dc strandvonderij
dan voor de redding van schipbreukelingen.
Na een ramp bij Helder is men echter over
gegaan tot de stichting von beide maatschap
pijen, die tijdens haar bestaan reeds 7000
5000 k'am'son,'versterkt tot 5.000.000 i!anrscrt4^C^c.h'''nlevCns m<3ch,on rl?<!l)en- SPr- ,wccs
erop hoe d-: reddingsmiddelen verbeterd cn
uitgebreid zijn, waardoor tevens dé kosten
sterk stegen, zocdót er veel geld noodig is.
De maatschappij in financieel opzicht te
steunen is dnn cok het doel d"r tentoonstel
ling. Vervolgens bracht spr. hulde aan onze
kustbevolking, woarond^r men zooveel heidén
vindt, bezield met dezelfde eigenschappen,
woardoor onze voorouders zich steeds onder
scheiden hebben. Met den wenech. dat de ten
toonstelling mag slagen, verklaarde spr. haar
voor geopend.
De aanwezigen bezichtigden hierop de ten
toongestelde voorwerpen, waarna thee werd
aangeboden.
EEN NIEUWE TAK VAN GEMEENTE
DIENST.
Sociale vereenvoudiging in
Leiden.
Naar gemeld wordt zullen B. cn \Y/. van
Leiden binnenkort bij den Gemeenteraad ko
men met een voorstel, dat tot een belangrijke
vereenvoudiging zal leiden. Het voorstel zal in
houden het scheppen van een nieuwen tak van
gemeentedienst, waarin zullen worden onder
gebracht de bestaande wcrkloozenverzckcring,
de stcunverleening en den Arbeidsbeurs het
nieuw in te stellen bureau voor beroepskeuze
cn het bureau voor emigratie. Deze tak van
dienst. die onder een efzonderlijk hoofd zal ko
men' te staan, zal worden gevestigd in het ge
bouw van dc gemeentelijke arbeidsbeurs.
BOTER EN „BLUE BAND".
Een adres ven Van de Bcrgh's
fabrieken.
De N.V. Van der Bergh's febrieken tg Rot
terdam heeft 7-i^h met een schrijven tot den
minister van Waterstaat, gewend, naar aanlei
ding van het adres, waarmede het bestuur van
den Alg. Ned Zuivelfcond zich drzer dagen
tot den minister had gewend, naar aanleiding
van de rec'ame. welke op poststempels wordt
gemaakt met het opschrift „Koopt hedsn
Blue Band. versch gekarnd".
Het genoemd bestuur, aldus Van der Bergh's
fobrieken, kant zich in d:t adres meer in he*
bijzonder tegen de toevoeging „versch ge
karnd", die zij kwalificeert a's misleidend, om-
dot het publiek hierdocr in den waan zou wor
den gebracht, dat Blue Band boter zou zijn.
Als fabrikanten van de margarine, welke onder
het me.k Blue Bard '.vordt verhandeld, zien
adressanten zich verplicht bij den minister met
klem te protcsteeren tegen deze puolificutie
vnn de toevoeging //versch! gekarnd". Zoolang
de margarine-industrie bestaat, is margarine
geproduceerd naar een procédé van bewerking
met de kust. Door een electrische schel heeft lk me' ard"e R'heel overeon-
hij geregeld contact met den wol. «t «'<5 *e1ke c? melk bii de bereiding-
Op het gebied von verlichting treft men op ,vsn bo"r cn die den ook in de vok-
de tentoonstelling tal van modellen aan. Een
klein model van den oudsten vuurtoren, den
Terschellingor Brandaris, die in de I4e eeuw
gebouwd is en waarop in de middeleeuwen, op
gemeenschappelijke kosten van Amsterdam en
Kampen een kolenvuur werd gebiand, trekt de
aandacht. De verschillende wijzen van verlich
ting, langs onze kusten toegepast, worden ge
demonstreerd, o.a. het automatische licht van
Stavoren, dat zichzelf in- cn uitschakelt. Bij een
defect aan de electrische leiding wordt, even
eens automatisch, een gaslicht ontstoken. De
controle wordt daardoor zeer vergemakkelijkt.
Ten slotte noemen we een „Aga" brander
met zonneventiel, welke bij het opgaan der zon
dooft en bij het vallen der duisternis automa
tisch ontstoken wordt.
Vermelding verdient nog een schilderij van
een der bekendste rampen aan onze kust, het
vergaan van de „Renown" in 1887 bij den
Helder. Bij deze redding is de bekende Dorus
Rijkers betrokken geweest. Toen hij dezer da
gen bij de voorbereiding der tentoonstelling
litteratuur cn in het spaargebruik, voor mar
garine, zoowel als voor boter met „koenen"
wordt aangeduid Ten bewijze hiervan wijzen
adressanten den minister naar het semi-offi-
cieele werk „beschrijving van handel en nij
verheid in Nederland", semengesteld onder
leiding van mr. J. C. A. Everwijn. chef der
afd. Handel vpn het ministerie van Landbouw,
Handel en Nijverheid, alwaar een beschrijving
wordt gegeven van het procédé der margarine-
bereiding en verklaard wordt, daf ce grondstof
„met meHc of room wordt gekarnd on dan op
geheel dezelfde wijze als boter verder bewerkt"
Indien wij clan ook", zeggen adressanten,
„in onze reclame de aandacht vestigen cp
„versch gekamd", dan geschiedt dit niet om
den nadruk te leggen op het bekende feit, dat
margarine wordt „gekarnd", maar om het pu
bliek er op te wiizen, dot Blue Band versch
(en verkoop wordt angeboden. Wij achten ons
derhalve op technische gronden volkomen ge
rechtigd van „karnen" te gewagen. De aan
wijzing dat het publiek hierdoor zou worden
misleid en aan boter zou denken, behoeft reeds
daarom geen weerlegging, omdat t?n eencn-
mole ontkend moet worden, dot he; publiek bij
het lezen van „gekarnd" uitsluitend aan boter
zou denken. Bovendien is Blue Bond in ecu
reclame-campagne, die gestadig en op uitge
breide schaal gedurende meer don een jaar is
gevoerd, in dia mate a's „margarino" onder
de aandacht van het publick gebracht, dot er
wel niemand in Nederland zal worden gevon
den, ook niet onder de „huismoeders", dio niet
zou weten, dat dit artikel margarine en geen
boter is. Indien dan ook genoemd bestuur de
leus „versch gekarn" misleiding van het pu
blick zegt te vreezon, dan wagen wij de ver
onderstel ing, dat daarbij minder overwegin
gen, ontleend aan het openbaar belang, voor
zitten, dan wel dc wcnsch om stemming te ma
ken tegen een artikel, dat met boter in con
currentie komt,
DE VISCHRIJKDOM DER NOORDZEE.
Een onrustborrndr.e achteruit-
gong nis gevolg van het sy
steem der treilvisscherij.
Men schrijft aan de N. R Ct.
In de kringen der zeevisscherij, niet allen
hier te lende, maar ook in Engeland cn Diritsch-
lnnd. houdt men zich bezig met een ernstig ver
schijnsel, namelijk den onrustbnrenden achter
uitgang van dc visschcrij in de Noordzee, cn
reeds hebben verschillende schrijvers de vraag
opgeworpen of de zeevisscherij binnen afzicn-
baren tijd tot den ondergang zal zijn gedoemd.
In het jaarverslag over 1923 van de afda
ling Visscherijen van het departement van bin-
ncnlandsche zaken cn landbouw wordt even
eens dc aandacht op dc voortdurende vermin
de ring van de vangsten gevestigd. Deze ach
teruitgang is onmiddellijk na cicn oorlog begon
nen cn heeft zich sindsdien voortgezet, zoodat
de vangsten in T923 zelfs beduidend klcineT
zijn geweest dan voor écn oorlog.
Dc gemiddelde vangst per reisdag voor onze
stcomtreilers bedrieg in T018 nog 2508 K.G,
in I0IO 2216 K.Ó.'. in 1920 185-1 ICC... in
1021 1258 K.G, i.i 1022 969 KG. cn in 1923
763 K.G
Dc oorzaak van d t zorgv. i kkcndc verschijn
sel wordt gezocht in de verschillende methoden
van treilvisscherij, welke tegenwoordig in de
Noordzc.e worden beoefend. Deze treilvisscherij
heeft eerst in de laatst" 30 a 40 jaren een
groote uitbrcidinrr verkregen, door de in-bc-
drijf-stclling van den atoomtreiler, cn dit schip
is telkens grooter en zwaarder geworden cn
ierkcr uitgerust. Men kan aannemen, dat van
dc verschillende rondom do Noordzee gelegen
landen thans omstreeks 2000 stoomtrcilers va
ren, die als 't ware geen plekj: der zee met
rust laten
Dc treilvisscherij nu is een zeer ruw bedrijf, dat
niet slechts groote vangsten weet te bemach
tigen, maar waarbij het gebruikte vischtuig er
onvermijdelijk toe leidt, dat evengoed onrijpe
als rijpe visch cn zelfr. vischbroed wordt opge
haald, terwijl bovendien veel vischbroed ver
nield, beschadigd en losgewoeld wordt cn paai
en broedplaotsen van visch verstoord worden
De trc.'ler ploegt met den'borden den grond
om. Vooral bij het visschen cp steenachtlgcn
bodem wordt bovendien het net nog beschermd
door een r.g. klosscnpccs von 40 a 50 voet
lengtebij sterke stoomtrcilers hebben enkele
vnn deze klossen een diameter van 60 c.M. cn
zijn ze zoo zwaar, dot één klos door een man
nauwelijks opgetild kan worden.
Alles, wat voor de opening von het net kemt,
wordt gevangen én wat zich cp den zeebodem
bevindt, word», door de borden cn klosscnpccs
vernietigd en verstoord.
Zoo wordt dhg onnd ng en jaar in jaar uit
door de heelc Noordzee heen huisgehouden, en
het ligt toch waarlijk wel voor de hond, dot in
dezen roofbouw de achteruitgang van dc vis-
scherjj wordt gezocht.
De laatste jaren wordt nu bovendien nog,
vooral uit Engeland en Duitschlönd, de horin-
treilvisschcrij uitgeoefend. Vroeger geschiedde
dc bavingvisscherij uitsluitend met drijfnetten,
cn dit is in ons land nog altijd zoo. Hiermee
kan slechts volwassen haring worden gevangen
en bovendien mogen deze netten nimmer den
bodem roken, zocdat er nocit vischbroed door
vernield of verstoord kan worden.
Het is te begrijpen, dat er in de kringen der
drijfnctvisschers wel bezwaar is gemaakt tegen
het haringtrêflèn, omdat zij cr bcnadecling van
den haringstand van vreesden.
Inderdaad blijkt d"zc treilvisscherij neg veel
moordendcr te zijn. Het tijdschrift De Vissc.herij
geeft een staat, waarin wordt oongetoond, dat
de door Nederlandsche stoomtrcilers gevangen
ondermoctsche schol gemiddeld 80 pCt. van de
vangst bedraagt, tong 18 pCtschelvisch 46
pCt. en kabeljouv/ 49 pCt. Bij de Duitsche
stoomtrcilers bedrogen de percentages onder-
maatsche visch bij de gcroenjdo soorten resp.
76, 24, 30 en 59bij dc Engclsche stoom
trcilers resp. 36, 21, 54 cn 57.
In het Visschcrijblud dealde onlangs een
schipper van een stoomtrcilcr mee, dat het
voorkomt, dat in 24 uur visschen omstreeks
80 manden schol worden opgehaald, waarvan
echter slechts 5 manden geschikt zijn om aan
gebracht te worden de rest wordt weer, dood,
in zee geworpen.
Veel wordt er over geschreven en gepraat
en nagedacht, moor ongestoord gaat het' pro
ces voort, en zelfs is men den laatsten tijd
ijverig in de weer een nog moorddadiger treil-
net. het Vigneron-Dahlsysteem, in te voeren.
Stuiting van het kwaad.is dan ook moeilijk,
want slechts langs den weg van internationaal
overleg en internationale somenwerkinr i", de
uitroeiing van den. vischvangst in de Noordzee
t: voorkomen.
Het zou wel zeer gewenscht zijn, dot onze
Regeering het initiatief wilde nemen tot zulk een
internationaal overleg, want vooral voor ons
land zijn toch altijd nog zeer gewichtige belan
gen betrokken bij een bloeiend zeevisscherij-
b cd rijf.
DE LIITINE.
Het nieuwe systeem van berging.
Men schrijft van Terschelling
De heeren Van Hecking Colenbrander en
Van der Wallen hebben met Lloyds te Lon
den een contract aangegaan tot het bergen van
de schatten, welke zich nog in het wrak van
Lutine moeten bevinden. Bij deze berging zal
een geheel systeem van werken worden ge
volgd.
De zandlaag van 50 voet dikte, die de wrak-
deelen bedekt, achten de bergers niet het ge-
