Piano's - Vleugels - Pianola's
Garage
Molenaar
V
Bliithner
Perzina
Bechstein
Steinway
Klein
Adam
LKLEIN
f 1485.--
WILLEM GROENHUIZEN
DE EEMLANDER
BUITENLAND.
ABOKNEMEHTSPHUS 3 T' Amm
EERSTE BLAD.
Het VERTROUWEN dat we sedert jaren
genieten voor VAKKUNDIGE behandeling
en AFDOENDE GARANTIE is onze
BESTE RECLAME
PIANOHANDEL - UTRECHTSCHESTR.
NESTLE KINDERMEEL.
KUFEKES KINDERMEEL MELKSUIKER
A. VAN DE WEG - LANGESTRAAT 23
1
vanaf
HOEVELAKEN—AMERSFOORT
NV. MIDBEHSTANDS GREOIETBANK
Lansegracht No. 4 Telefoon 304
RENTEVERGOEDING VOOR DEP0SI10S
van 3'L5 °|0
Lsngestiaat 43 - Telefoon 852
Onbreekbare
Horloge glazen.
BERG- HOTEL yy
PARUIEN, RECEPTIES en DINERS
JffiS 1 '."P«KE"
23e Jaargang No. 64
toort f 2.10, idem lianco
per post f 3.— per weck (met gratis rerrekcr.ng
legen ongelukken) f 0.175, afzonderlijke nummers
1 C .05.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ft
tt
OIRECTEUR-UITGEVER: J. VALKHOFF. ARNHEMSCHE POORTWAL 2A. POSTBEKENING M». 47910. TEL.IHT.8t3.
Zaterdag 13 September 1924
PRIJS DER ADVERTEHIIEN met inbegrip van een
bewijsnummer, elke regel meet 7 0.25, dienstaanb e-
dingen en Licldadighcids-adve.tenti?n voor de hcllt
der prijs. Voor handel cn bcdrijt bestaan zeer
vooidcclige bepalingen voor het advcrtcercn Kcne
circulaire, bevattende de vooiwaaiden, wordt op
aanvraag toegezonden.
VOLKENBOND.
DE VOLKENBÖNDSVERGADERING.
Dc Poolsch-Litauschc grenskwestie.
Gcncvc, 12 Sept. (B. T. A.) De politieke
commissie uit de Volkcnbondsvergadering be
spreekt op het oogenblik de Poolsch-Litauschc
grenskwestie, die door Óen gezahtenrnad is op
gelost, maar welke oplossing niet door Litouen
is erkend. Zij heeft vanochtend besloten, tegen
het verzoek von Litouen in, dat er alleen dan
vertegenwoordigers van dc beide betrokken
panden zouden worden tocgelulcn tot de be-
sprekingen, als de commissie het noodig zou
achten.
De veiligheidskwestie.
Geneve, T 2 Sept. (B. T. A.) Guani (Uru-
guay) gaf uiting aan de bezorgdheid van zijn
regcering met betrekking'tot het woarborgver-
drag, maor voegde eraan toe, dat zijn land be
reid was aan het herziene ontwerp met al zijn
morcelc. economische cn financicele krachten
mee te werken.
Duca (Roemenië), verklaarde, dat Roemenië
het principe van arbitrage aanvaardt cn een
nauw verband legt tusschen arbitrage en vei
ligheid, want arbitrage zonder sancties is bc-
drog. Spr. meent, dat zoolang er nog geen
werkelijke waarborgen gegeven zijn, cr plaat
selijke overeenkomsten moeten bestaan.
Munch (Denemarken) erkent dc noodzake
lijkheid van waarborgen cn veiligheid, maar
verzekert dat het eerste punt van de. veiligheid
de ontwapening is.
Groom (Australië) is van dezelfde meening.
Brantir.g (Zweden) zegt, dot Zweden zich niet
bij voorbaat kan verbinden militaire hulp te
verleenen. Hij heeft zc.fs een oogenblik getwij
feld, of hij dc verplichtingen van het verdrag
nopens de economische sancties mocht aan
vaarden, maar dat gewetensbezwaar is verdwe
nen. Branting gaf duidelijk te verstoan, dot
Zweden bereid is in geval van schending van
het verdrag ecönomischen steun te verleenen.
Clark (Brazilië) sprak do instemming van zijn
regeering met de Fransche stelling uit. Daar
na nam Jouhaux het woord.
Genève, 12 Sept. (Havas). In de com
missie voor dc ontwapening heeft Jouhaux
(Frankrijk) aangetoond, dat het wonrborgver-
drag geenszins strekt tot vermeerdering van
de militaire lasten, niaar de veiligheid in Euro
pa waarborgt zonder de bepalingen van het
Volkcnbondsverdrag te overschrijden. Arbitra
ge, zrclde hij, sluit Sancties niet uit. Dc volken
moeten blijven onderwoipcn aan legislatieve,
economische, financicele en eventueel militaire
sancties, binnen het kader van het verdrag.
Jouhaux stelde voor, dat dc handels- en poli
tieke verdragen zullen worden ingeschreven
bij en gecontroleerd door den Volkenbohd, in
afwachting van de stichting van een internatio
nalen economischen raad. Hij eindigde met te
zeggen dat, als de kwestie van dc veiligheid is
opgelost, men de andere economische kwesties
tuoet regelen, die noodig zijn vöor het verzeke
ren van den vrede.
HET PACT VAN LONDEN.
DE TOEPASSING VAN DE
OVEREENKOMST VAN LONDEN.
Onderhandelingen begonnen te
Dusscldorp.
Coblenz, 11 Sept. (\V. B.) Ter afdoening
van op zich zelf staande maatregelen en ter
toepassing van de artikelen 1b, 2 en 4a van
de overeenkomst van Londen, zijn te Dussel-
dorp onderhandelingen geopend tusschen dc
geallieerden cn Duitschland.
OPHEFFING VAN VERBANNINGEN.
Coblenz, 12 Sept. (\V. B.) De onderhan
delingen tc Coblenz zijn vandaag in verschil
lende commissies voortgezet. Volgens- een be
sluit van de Rijnlandcommissic van gisteren is
de uitzetting van ongeveer 1300 particulieren
en ambtenaren ingetrokken.
DE ONTRUIMING VAN HET BEZETTE
GEBIED.
Karlsruhe, 12 Sept. (W. B.) Dc Fran
sche posten aan dc Rijnhaven zijn vanmiddag
ingetrokken, zoodat dc toegang tot de haven
vrij is. De troepen hebben evenwel hun kwar
tieren nog niet ontruimd
B e r 1 ij n12 Sept. (N. T. A. Draadloos).
Van het Duitsche gebied, dat na TI Jan. 1923
werd bezet, weid sinds de Londensche cpnfe-
renlia ongeveer 48 procent ontruimd. Baden
en Hessen zijn nu geheel van de Fransche troe
pen bevrijd.
LEVERVE COMMISSARIS VOOR DE
RIJKSSPOORWEGEN.
Berlijn, 12 Sept. (N. T. A. Draadloos).
Tot commissaris voor de Duitsche rijksspoor
weg ên ingevolge het Londcnschc verdrag is be
noemd de Franschman Leverve.
KRITIEK VAN PROF. CASSEL OP HET
RAPPORT-DA WES.
Hij vindt de verplichtingen voor
Duitschland tc zwaar.
Prof. Gustav Casscl, de bekende Zweedsche
staathuishoudkundige, heeft Woensdag te Lü-
beck in een door de Nordische Gcscllschaft ge
organiseerde bijeenkomst het woord gevoerd
over het vraagstuk van het herstel? Dr. Cuno,
de gewezen rijkskanselier cn von Holtzendorf,
directeur-generaal van de HamburgAmcrika-
lijn, woonden de bijeenkomst bij. Spreker meen
de dat de door de Commissie van Herstel be
noemde deskundigen veel te weinig rekening
hadden gehouden met de zware economische
verliezen, die Duitschland in de laatste jaren
had geleden. Voorts heeft men het gebied,
waarop dc deskundigen zich konden bewegen,
van het begin af aan te nauw begrensd. Prof.
Cnssel betwijfelt sterk, of Duitschland in staat
zal zijn aan de uit het rapport-Dawes voort
vloeiende verplichtingen te voldoen. Spreker
oefende uitvoerig critiek uit op de voorstellen
der deskundigen inzake het oprichten van een
nieuwe Duitsche emissiebank. Tenslotte hekelde
prof. Cassel het feit, dat het Roergebied nog
steeds bezet wordt gehouden. Het rapport der
deskundigen, besloot spreker, heeft geen vrede
gebracht. De overeenkomst van Londen is
evenals dc vroegere overeenkomsten, aan
Duitschland opgedrongen. Men zal dus nog een
langen weg moeten afleggen, alvorens te ko
men tot dc oplossing van het vraagstuk van
het herstel op den grondslag van ds economi
sche werkelijkheid.
DUITSCHLAND.
DE MILITAIRE CONTROLE DER
GEALLIEERDEN.
B e r 1 ij n, 12 Sept. (W. B.) Naar het Ber
liner Tageblatt verneemt, zijn ook in deze week
de bezoeken aan verschillende fabrieken en bij
de politie, die leden van de geallieerde militaire
controle-commissie hebben gebracht, zondei
wrijving verloopcn.
ART. 260 VAN HET VERDRAG VAN
VERSAILLES.
B c r 1 ij n, 12 Sept. (W. B.) In zake de
met dc Commissie van Herstel overeengekomen
arbitrage over de uitlegging van art. 260 van
het verdrag van Versailles heeft dc scheids
rechter Rcichmunn, president van het gerechts
hof tc Dronthcim cn plaatsvervangend rechter
in het internationale gerechtshof in den Haag,
zijn uitspraak toegezonden. Het stuk is 177
pagina's groot cn bevat tal van belangrijke
uitspraken op juridisch cn economisch gebied
Voorshands kan reeds worden medegedeeld, dot
hij meent, dat art. 260 niet van toepassing is
op het door Duitschlaijd aan Polen afgestane
gebied van Oppcr-Silczic.
STRESEMANN VAN VACANT1E TERUG.
B e r 1 ij n, 12 Sept. (N. T. A. Draadloos).
Stresemann, de rijksminister van buitcrtlandsche
zaken, is heden tc Berlijn van zijn vacantic
teruggekeerd cn heeft 's avonds deelgenomen
aan een afscheidsdiner ter eerc van den Ar-
gcntijnschcn gezant Molina.
ECONOMISCHE MAATREGELEN.
Wolff seint uit Berlijn
Om de lasten, die uit de Londensche over
eenkomst voor het Duitsche volk voortsprui
ten, dragelijk te maken, treft de rijksregeering
onmiddellijk verschillendo economische maat
regelen, -die cr toe moeten strekken om de uit
den inflatietijd afkomstige beperkingen van het
economische leven zooveel mogelijk op te hef
fen, met name om het nog steeds gedeeltelijk
boven den v redesstand liggend prijsniveau te
doen dalen.
Van 18 Sept. af worden dc kolenvrachten op
dc rijksspoorwegen met 10 verlaagd, maar
niet beneden dc vrachten van vóór den oorlog.
Ier vergemakkelijking van geldverzendingcn
zal dc minister voor de rijkspost nog aan de
in den loop van deze maund bijeenkomenden
raad van bestuur dor rijkspost een voorstel tot
verlaging van dc tarieven voor postaanwijzin-
gen en postcheques voorleggen. Dc kolenpi ij
zen in de Silezische stecnkolendistricten wor
den met 10 verlaagd.
Voor het Roergebied zal, zoodra de kwestie
der vernieuwing van het syndicaat in het mid
den dezer maand opgelost is, over een in tc
voeren prijsverlaging een besluit worden ge
nomen, die waarschijnlijk ten minste 10 pet. zal
bedragen.
Dc Rijksbank trof eveneens maatregelen. Het
sedert 7 April bestaande maximum discontce-
ringscontingent wordt ten dienste van ccn ver
hooging der productie aanvankelijk met 10
verhoogd. Voor goederenwissels wordt weer
een looptijd van drie maanden toegestaan.
Bij dc bonkvereenigingen zal cr op aange
drongen worden, dat de abnormale provisie
cn rente voor crcdieten verlaagd wordt, even
als bij de staats- cn gemeente-instellingen be
treffende de voor ingelegde gelden te vergoe
den rente. Ook zullen tal van deviezenvoor-
schriften binnenkort vervallen.
Verder wordt de omzetbelasting bij besluit
van den rijkspresident met ingang van 1 Oct.
a.s. van 2%. tot 2 verlaagd.
FRANKRIJK.
UiT DEN FRANSCHEN
MINISTERRAAD.
P a r ij s, 1 2 S e p t. (Havas). In den minister
raad, die vanochtend te Rambouillet is ge
houden, heeft Herriot een uiteenzetting gegeven
van den buitcnlandschen toestand en met name'
von de werkzaamheden van den Volkenbond.
De minister van financiën zette uiteen hoe het
staat met de voorbereidingen van dc begroo
ting en welke maatregelen hij neemt om deze
binnenkort inderdaad in evenwicht in te die
nen. Er zijn inkrimpingen aangebracht in de
uitgaven van alle ministeries, teneinde deze tc
houden binnen het cijfer van 1923'24 on
danks dc verhoogde crcdieten, die voortvloeien
uit dc wetten, welke dc vorige jaren aange
nomen zijn.
De minister van marine liet een besluit goed
keuren tot reorganisatie van het opperbevel
over de zcestrijdkrachten en de minister van
openbare werken deelde mee, dat het herstel
in functie van het wegens slaking ontslagen
spoorwegpersoneel op het staatsnet vrijwel aT-
gcloopen was.
DE FRANSCHE GEZANT TE ROME.
B e r 1 ij n, 12 Sept. (N. T. A. Draadloos).
De Fransche gezant te Rome, Barrère, heelt
verzocht van zijn functie, die hij sinds 1897
waarneemt, ontheven te worden.
CITROEN
Tel. 805
Voor Amersfoort cn Omstreken.
AMERSFOORT.
CREDIETEN
INCASSO'S
DEPOSITO'S
LIPS SAFE-LOKETTEN
4 RUIME ZALEN (-
4 geschikt voor
REEDS ONTVINGEN WIJ
HAIAARS- i hoeoen
ZIE DE ETALAGES.
Let op de ZEER BILLIJKE PRIJZEN
-en
stroopen met machinegeweren.
Dc slroopers in dc Oostelijke Pyreneeën
hebben een nieuw middel gevonden om het
wild af te maken. Zij maken jacht op gemzen
met machinegeweren. De jagersvereeniging
van de streek heeft de zaak reeds bij de over
heid aanhangig gemaakt. Zij wijst er op, dot
niet alleen het wild wordt uitgemoord, maar
dat ook het vee op de weiden gevaar loopt.
De koeherders moesten bij een dier stroop
partijen dekking zoeken om aan den kogelre
gen te ontkomen. De politie heeft reeds een
onderzoek ingesteld. Hoe komen echter, zoo
vraagt dc Figaro zich af, die stroopers aan
machinegeweren. Koopt men die tegenwoordig
soms net als een revolver bij een wapenhan
delaar
ZWITSERLAND.
PROF. MORIAUD. f
Te Genève is prof. Paul Moriaud overleden,
hoogleeraar aldaar aan de juridische faculteit.
Prof. Moriaud, die den leeftijd van 59 jaien
bereikte, heeft zitting gehad in verschillende
international scheidsgerechten.
ENCELAND.
het britsch-russische verdrag.
Lef en kritiek.
Londen, 12 Sept. (N. T. A. Draadloos)
Er hebben vele voorloopigc beraadslagingen
plaats met betrekking tot de houding van het
Lagerhuis ten opzichte van het ttactaat mei dc
sowjets, wanneer dit in het begin van de nieu
we zitting aan dc orde komt. De kritiek van
Lloyd George op het tractaat cn zijn verklaring
dat „de liberale partij den hondschoen met op
nemen, die dc arbeiderspartij heeft toegewor
pen", wordt in sommige kringen beschouwd
als beteekenend, dat de. liberale partif teg^n
de regeering zal stemmen. Dc liberale partij
zit op de wip in het Lagerhuis.
Intusschcn hebben eenige leden van dc libe
rale partij, als ook het liberale orgaan de Man
chester Guardian, verklaard er afkecrig van te
zijn een beroep op.de kiezers tc doen in ver
band met het verdrag. Gisteren heeft Sir Alfred
Mond, de ex-liberale minister, ook kritiek .op
de overeenkomst, geoefend. Daartegenover
staat, dat Shin well, lid von de tegenwoordige
regeering, als zijn mceniag heeft te kennen ge
geven, dut er geen strijd zou komen over het
verdrag, dat, naar hij beweerde, vnn groot be
lang zou zijn voor dc bevordering van den
handel tusschen Engeland cn Rusland.
Er werdt aan herinnerd, dat de premier voor
de verdaging van het parlement voor het reces
nadrukkelijk heeft doen uitkomen, dat de tee-
kening van het verdrag het Lagerhuis niet
bindt, dot het „kan onderzoeken, amondeercn
en het kan aannemen of verwerpen na alles
wat gedaan is." Hij voegde er later nog aan
toe in dezelfde redevoering „indien het verdrag
werd geteekend, is het Lagerhuis niet gebon
den. Het Lagerhuis zul volstrekt vrij zijn met
betrekking tot deze verdrogen, waartegen,
naar ik verneèmf bezwaar bestaat. Het huis >s
absoluut vrij in zijn oordeel en beslissing met
betrekking tot dit verdrag."
Het verdrag- treedt pos in werking na de ra
tificatie, een punt, dat natuurlijk door beide
partijen, die het onderteekend hebben, is goed
gevonden. In zijn rede voor zijn kiezers heeft
Shinwell gisteravond er op gewezen, dot hij
geen spoedige nlgemeene verkiezing verwacht.
„Wij zullen aftreden wanneer het volgens on
ze mecning noodzakelijk is de kiezers te raad
plegen over de fundnmcnteele vraagstukken
van het hoogste belang voor het volk".
de verhouding tot egypte.
Zoglocl pysju zal Macdonnld op
25 Sept. ontmoeten.
Londen, 12 Sept. (R.) Reuter verneemt,
dat Zoglocl pasja 23 Sept. to Londen komt.
waar hij de gost zal zijn van de regeering; hij
zal op 25 Sept. Macdonnld bezoeken. De alge-
meeno indruk is, dat zij bij hun besprekingen
zullen trachten de atmosfeer op te helderen. Het
voornaamste doel zul zijn na te gaan of meer
bepaalde Engclsch-Egyptische onderhandelin
gen tot welslagen zouden kunnen leiden.
de nobelprijs voor den vrede.
Aandrang om den prijs nan
Morel toe te kennen.
Londen, 12 Sept. (V. D.) Een aantal
Britsche, Amcrikaansche en Fransche jout na-
listen heeft een brief gezonden nan het Noor-
schc Nobelcomitó waarin namens vele andere
naties aangedrongen wórdt den Nobelprijs voof
den.vrede voor het jaar 1924 toe tc kennen aan
den bekenden Engclschen sociolistischcn paci
fist E. D. Morel. Onder de ondertcckcnaors vindt
men o.n. de nomen von den bekenden journa
listen H, N. Brnilsford, Jerome K. Jerome cn
Upton Sinclair.
asquith 72 jaar.
De leider der liberalen, Asquith, vierde giste
ren zijn 72stcn verjaardag. Hij ontving tal van
felicitaties.
Naar de Westminster Gazette verneemt is
deze veteraan thans geheel hersteld van dc
ziekte, die indertijd eenige reden tot ongerust
heid gaf en verheugt hij zich thans in een uit
nemende gezondheid. Hij maakt het thans zoo
goed, dat hij eergisteren zelfs in stool was aan
hel golfspcl deel te nemen.
kolenvelden ontdekt.
Londen, 12 Sept. (N. T. A. Draadloos
In het Zuidoostelijk deel van Yorkshire heeft
men in den laatstcn tijd op uitgebreide schaal
onderzoekingen gedaan noaj- zoogenaamde
„verborgen kolenvelden" en hel resultaat
veelbelovend. In de nabijheid van Goolc heeft
men cïe Bornsley-Ioog, die de rijkste in Enge
land is, nnngetroffen op een punt acht mijl ten
Oosten van de tot dusver aangenomen grens.
De Daily Mail zegt, dut men gelooft, dat doze
loog zich Oostelijk van Goolo nog acht mijlen
uitstrekt, waar zij onder de Humber doorloopt
cn vijfenzestig mijlen in de Noordzee. De Daily
Mail voegt cr aan toe, dat deze ontdekking
kracht bijzet aan de schatting von de konink
lijke commissie, dat deze uilloopcr, die zich
onder zee voortzet, genoeg steenkool bevat
voor vierhonderd joor bij de tegenwoordige
wijze van ontginning.
MISS BONDFIELD NAAR CANADA.
Miss Margaret Bondfield, dc eerste Engel-
sche vrouw, die een ministerportefeuille bezit
(zij is parlementaire secretaresse van arbeid),
zal heden Southampton verlaten voor .een reis
van zeven weken naar Canada, aan het hoold
van de delegatie von het Oversea Settlement
Committee, welke een onderzoek zal instellen
naar de kindcr-cmigralic. Miss Bondfield heeft
tal vnn uitnoodigingen ontvangen om het woord
tc voeren en znl in vijf steden spreken
de biscuit a andeelen van»
macdonAld.
De houding Van den Britschon
premier correct.
De Evening Standard meldt, dat op 21 Maart
j.l. aan „James Ramsay Macdonuld, lid, van
Zijner Majesteits Geheimen Raad" (anders ge
zegd den tegen woordigen cerste-ministcr) der
tigduizend uondeelen elk van een pond In de
bekende biscuitfirma Mac Vitie and Price zijn
overgedragen. De onderneming werkt met een
nominaal kapitaal van I millioen pond en aan
het hoofd ervan staat de baronet Sir Alexander
Grant, die sedert beiden Schotschc jongens wa
ren, bevriend is geweest met Macdonold.
Grant was de zoon van een metselaar. I lij
ging bij een bakker in dc leer cn kwam ten
slotte bij de biscuitfabriek te Edinburg, waar
hij gaandeweg op is geklommen tot president
van de vennootschap. Toen Macdonold onlangs
Edinburg bezocht, was Grant zijn gastheer,
want het verschil in de politiek heeft niet dc
minste afbreuk gedaan aan de oude vriend
schap.
Grant heeft vele vorstelijke schenkingen ge
daan, o.a. 100,000 voor een Schotsche natio
nale bibliotheek. Veertien dagen geleden werd
een pork cn een speelveld tc Forres, zijn ge
boorteplaats, geopend, dat eveneens ccn ge
schenk van hem is. Door Macdonald's toedoen
heeft Grant in Juni j.l. den titel von baronet
gekregen.
In een rede te Forres bij dc opening van het
park heeft Macdonold, toen aan Grant hel cere-
burgerschap von zijn geboortepluats werd ver
leend, gesproken over de vriendschap, die bei
den sedert hun jeugd verbonden had.
Niet lang geleden, .zeide hij, werd hot mijn
plicht rond te kijken om, Volgens het besluit
dal ik genomen had, een zeer kleine cn zeer
uitgelezen groep van mannen te vinden, die tot
eer waren gekomen, vóór de natie dit feil er
kende. Ik had in het geheel geen moeite om
Alexander Grant te kiezen. HU is een van die