irma irandseo
J. BEZAAN
NUTSSPAARBANK
SPECIAAL IN POLKA-KNIPPEN
PER XA POND
Laagestr. 14
langestraat 7! (ingang door bloemenwinkel)
Langestraat 8 Teief- 129 Amersfoort
Prijs ff 16.-
H. W. STOL,
ÖOCENT
Mzandelpsche Staat per uit. September 1924
Volgestort knpitaal f 11.000.000.
Statutair reservefonds f 5.060.000.
Deposito's f 7.771.979.86
Crediteuren f 16 825.681.80
Debiteuren f 41.598.395.31
Kas, Munten, Coupons enz. f 3 339 684.91
Herdisconto's f 2.187.000.
gehoord. Dc zaak-v. D. zal niet aan de orde
kunnen komen. De president betuigt daarvoor
tegenover de getuigen zijn spijt. De zaak-v. D.
begint hedenmorgen te 10 uur, 's middags zoo
mogelijk de zaak-de Gr. en de zaak-V. Zater
dag om 10 uur.
Eerste getuigd V. (gedetineerd) oud-rijks
bouwmeester, herinnert zich het contract voor
de heipalen. Hij wees den heer Mayer naar v.
D Later kwamen de heeren bij get. terug en
zeiden, dat de zaak in orde was gekomen Het
coniruct heeft hij niet gezien, v T. moest als
tusschenpersoon fungeeren. Voor het tusschcn-
persoonschap werd een belooning uitgekeerd.
Get. vindt de belooning van 16.000 niet
veel, al weet hij het bedrag van het contract
niet precies. Als get. het contract gezien had,
zou hij het zeker niet goedgekeurd hebben.
Get. weet niet, dot het bedrijf 184.000 op
bracht en dat een winst van 48.000 gemaakt
is. Dit kon alleen door te hooge declaratie.
Get. wist wel, dat het op die manier ging'
In het contract staat de paal op 1.20,
maar v. T. declareerde 1.60. Zooveel maan
den loler herinnert get. zich dit verschil niet
meer. Get. verhoogde dergelijke declaraties
om geld los te krifgen voor het betalen van
andere schulden. Hoewel hij wist, dat de de
claraties te hoog waren, teekende get. toch
maar. Get. kreeg de declaraties van Schild
wacht, die bedrevenheid had gekregen, merk
te de pres. op, in het maken van dergelijko
declaraties. Get teekende meestal in goed'
vertrouwen op den heer Schildwacht ongezien
ce declaraties.
Get heeft vermoedelijk 10.000 ontvan
gen van v. D. voor zijn bemoeiingen in deze
zaak. Hij weet niet precies wat hij met de
10.000 gedaan heeft, vermoedelijk besteed
voor afbetalingen ten behoeve van het Rijk.
G'et. v. D (gedetineerd) verklaart, dat hij den
heer V. den eenheidsprijs der palen heeft ge
noemd 1.20).
Get. Schildwacht die het volsche contract
opmaakte weet niet van wie hij het ontwerp
kreeg. Hij maakte het in opdracht van v. D.
Get. Schildwacht zegt dat v. D hem gewoon
lijk div? opdrachten opdroeg.
Rechter mr. Calkoen vraagt, of v. T. heele-
maal fugirant was, waarop get. V verklaart
dat v. T. wel degelijk belang bij de transactie
had.
Op vragen van den verdediger deelt getuige
V. nog mee, dat de gewoonte bestond ten be
hoeve van den Rijksgebouwendienst soms gel
den te lecncn van aannemers, tegen een rente
van 10
Het O. M merkt op, dat bekl., hoewel hij
zegt niet zeker te weten of hij de 10.000
heeft ontvangen, toch een verklaring geeft wat
hij met dat bedrag gedaan heeft.
De president ondervraagt bekl. vervolgens
over het tweede feit. Bekl. geeft toe, dot hij
5000 aan dc G. heeft gegeven voor betalin
gen. Dit geld zou verrekend 'worden met de
materialen, de winst zou er dan bijkomen. Deze
bedroeg 10
De president: Met andere woorden, er moes
ten gefingeerde posten op de declaratie- voor
komen om het geld terug te krijgen.
Ook omtrent dit feit legt de accountant van
Riemsdijk verklaringen af Getuige geeft toe.
dot de mogelijkheid bestaat, dat er met geld,
dat door gefingeerde posten was verkregen,
andere vorderingen ten laste van het Rijk zijn
voldaan. Dit gebeurde, omdat de bêgroótingen
van sommige werken ver waren overschreden
en men dit wilde bemantelen.
Getuige Evertse, bouwkundige, heeft op last
\an de G. de 5000 omgezet in materialen
en dc posten daarvoor over cenige weken ver
deeld. De G. had er bij opgegeven, dat het be
drag met 10 moet worden verhoog'd. Dat
was trouwens ^'usance als een aannemer geld
had voorgeschoten.
Getuige a décharge de Blij, accountant bij
de belastingen te Rotterdam, heeft bij firma's
te Dordrecht en te Rotterdam een onderzoek
in de boeken ingesteld en daaruit is hem ge
bleken, dat deze firma's gelden hebben voor
geschoten cn later met 10 rente hebben
terug ontvangen.
Op een vraag van hel O. M. zegt de getuige,
dat hij iets dergelijks in zijn praktijk nooit is
tegengekomen.
Een hoofdcommies van het Departement van
Onderwijs, eveneens getuige a décharge, acht
het niets bijzonders, dat er ingeval van levering
door een buitenlandsche firma een Hollander
als tusschenpersoon optreedt. Dat brengt vele
gemakken mee.
Het O. M. meent, dat zulks hier niet ter
zake doet. De Duilsche firma had immers een
vertegenwoordiger te Rotterdam,
Een andere getuige heeft ook geld geleend
ten behoeve van den Rijksgebouwendienst en
daarvan 10 rente ontvangen.
Het requisitoir.
Mr. Bauduin, requisitoir nemende, zegt, om
verwarring te voorkomen, thans niet over de
toestanden aan het Rijksbouwbuieau te zullen
spreken. Dit kan beter geschieden bij de be
handeling van de zaak tegen V. Wel wil spc.
constateeren dat er zeer nauwe relaties tus-
tusschen het bureau en c3en bekl. bestond. Won
neer er iets gebeuren moest, waar men zelf
mot voor uit wilde komen, dan werd deze bekl.
in den arm genomen en die was wel zoo goed
valsche declaraties op te maken. Hij was de
stroopop daarbij. Sdt. wijst of de familie
betrekkingen, die tusschen eenigc der bekl.
bestonden cn de gemeenschappelijke zaken-be-
Jangen, die de bekl hadden. Uit alles blijkt,
dot deze betrekkingen zeer hartelijk waren,
zoo hartelijk zelfs, dat zij op de ambtelijke
be'angen overgingen. Aldus was de toestand.
Spr. komt dan tot het eerste feit. Er wor
den palen gekocht voor 138.000; bekl. wordt
in de armen genomen en verkoopt ze aan den
Staat voor f 184.000. Zoodoende bleef er
46.000 over. Het bedrag van 138.000 werd
gedeponeerd op de Bonk dat geld kon men
eerst terugkrijgen als uitvoering was gegeven
aan het uitvoerings-contract. Het middel om
nu toch aan geld te komen, zonder dot_mcn
denken kon dat bekl. te vroeg declareerde,
was eenvoudigmen antidateerde het. Dooi
gebruik maken van dit vervalschte geschrift
heeft bekl. tenslotte de uitbetaling weten te
verkrijgen. De bewijs-bestemming van het ge
schrift acht spr. in verband met de in de dag
vaarding vermelde instructies enz. volkomen
vaststaande Alle elementen voor het ten lasto
gelegde feit zijn aanwezigde bekl. zal dan
ook niet aan een vercordeeling kunnen ont
komen. Het feit is zeer ernstig aan een Staat
werd oniechlmotig 46.000 onttrokken. Hier
bij komt nog dc lichtzinnige wijze, woarop is
gehandeld. Toen de Duilsche koopman het con
tract verbrak, heeft geen der bekl. den Staat
gewaarschuwd voor de 80.000 in marken,
die op de Bank waren blijven staan en die
iederen dag minder waard werden. Do totale
schade voor het Rijk is derhalve 120.000
Voor hot tweede feit, refereert spr. zich aan
hetgeen hij met betrekking tot het eerste
heeft opgemerkt.
Tenslotte merkt hij op, dat hij zich in de
dagvaarding tot het uiterste heeft beperkt.
H.:d hij alle valschheden aangebracht, dan zou
de rechtbank alleen voor deze zaak 14 -dgen
noodig hebben. Met de strafmaat kan er echter
rekening mede worden gehouden Deze bekl.
is echter niet zoo schuldig als de andere bekl.,
die hun ambtsplichten hebben geschonden.
Maar aan den andsren kant moet er rekening
mede worden gehouden, dat de Staat ernstig
is benadeeld
De verdediging.
Mr. Nljsingh merkt op, dat pers en publiek
alleen spreekt van de malversaties bij het
Lcidsche Ziekenhuis. Dat is volkomen onjuist
Men heeft hier te doen met een wanbeheer
voor den Rijksgebouwendienst van het depar
tement van onderwijs. De zaken tegen dezen
bekl. zijn voortgekomen uit die wijze van be
heer. Bekl. stoat buiten dat bureau, al zijn er
relaties. Ambtenaar is hij echter niet. Wan
neer er geldon zijn verduisterd, dan is er een
actie geweest van de ambtenaren, een actie
waar deze bekl. buiten staat. Alles wat er
gebeurd is, geschiedde op aanstichting van
het Rijksbouwbui eaudat is het kardinale
punt in deze zaak. Dit punt heeft het O. M.
evenwel' buiten beschouwing galaten.
Dat van aannemers gelden werden geleend
ton behoeve van den Rijksgebouwendienst cn
dat hierop 10 rente werd gegeven, is door
de getuigenverklaringen1 vast komen te staan
Iedere firma, die met den Rijksgebouwen
dienst in aanraking kwam en geld voorschoot,
heeft die 10 genoten. Dat blijkt duidelijk
uit de accountantsrapporten. De firma's dienden
declaraties in, zooals de diensl dat wilde en
wat men niet moest hebben, gaf men terug
Do dodor is hier de Rijksgebouwendienst, die
de declaraties op laat maken. Bekl. en anderen
hebben, wanneer de rechtbank er een misdrijf
in wil zien, alleen middelen verstrekt voor
het feit. Noch juridisch, noch feitelijk is bekl.
echter de doder. Met welk doel de dienst zoo
handelde, kan in de zaak tegen V. behandeld
worden. Wonneer echter die dienst gefraudeerd
heeft, dan stoot de aannemer daarbuiten. Men
moet de zaak niet gaan omdraaien en zeg
gen, dat de aannemer de oplichter is. Hoog
stens is hij medeplichtige.
Wat het eerste feit betreft, merkt pl. op, dal
de onderhandelingen en het opmaken van het
contract voor de levering van de heipalen ge-
hoe] buiten bekl. zijn omgegaan. Bekl. heeft
alleen geld gestort op de Bank en later de
claraties toegezonden gekregen, welke decla
raties op gegevens van v. D. zijn opgemaakt.
Bekl. heeft de stukken geteekend en het geld
ontvangen. Hij heeft toen gevraagd, wat hij
er mee '.moest doen en toen is tegen hem ge
zegd van dc 30.000, die de anderen moes
ten hebben. Maar toen was het gebruik ma
ken van het valsche stuk of de oplichting reeds
lang achter den rug. Nu kan men wel denken,
dat alles tevoren is afgesproken, maar dat is
git niets, gebleken.
Het tweede feit is'veel eenvoudiger. De G.
heeft 3000 geleend van bekl., die dit bedrag
verhoogd met 10 zou terug ontvangen met
behulp van gefingeerde posten. Het opmaken
hiervan is door anderen, weer heelemaal bui
ten bekl. om, geschied.
De figurant of de stroopop kan nooit de da
der zijn
Pl bekijkt dan de juridische constructie van-
d? dagvaarding nader en heeft ten deze, wat
de oplichting betreft, materieele bezworen. Het
valschelijk verklaren in declaraties en in actes
kan nooit leiden tot oplichting. Dit zou alleen
mogelijk zijn, indien de Rijksbouwmeester er
door misleid werd en er zijn handteekening
onder zette. Maar deze was volkomen op de
hoogte van de valschheid. Een dergelijke bc-
drogshandeling het indienen bij het ministe
rie van de declaratie, gaat ook niet op. Want
volgens de instructie moest zij worden inge
diend bij het Rijksbouwburcau. Dit bureau
zorgdv! voor de verzending naar het departe
ment. Pl. betwist vervolgens het oogmerk van
wederrechterlijke toeëigening. Bekl. teekende
het contract en schoot het geld voor in de
wetenschap, dat hij daarmee iets zou verdie
nen. De gewoonte v.as toch dat men TO
kreeg. Maar buitendien het contract was op-'
gemaakt door iemand di-e daartoe volkomen
bevoegd was, n.l. door den Rijksbouwmeester.
Wal de 30.000 betreft, wijst pl. er op, dat
bekl. eerst achteraf gehoord heeft, wat daar
mede zou gebeuren. Hij kan dus nooit tevoren
het oogmerk gehad hebben een ander weder
rechtelijk te bevoordeclen.
Wat de 80.000 aan marken op de Rott.
Bank betreft, het nadeel dat hierdoor is ont
staan, is in dien tijd door honderden hondels-
lichamen geleden. In ieder geval is bekl. daar
voor niet aansprakelijk. Nu maakt men hem
er een verwijt van, dat hij den minister niet
gewezen he<?ft op dot geld Maar lag dat op
zijn weg Dat hadden de ambtenaren te doen;
bekl. stond daarbij geheel buiten.
Juridisch staat het tweede feit gelijk aan het
eerste. Hier is niets anders gebeurd dan het
terugbetalen van een schuld. Daaruit kan dus
nooit eenig nadeel ontstaan.
Vervolgens bestrijdt pl., dat de declaraties
bestemd waren voor bewijs. Volgens de voor
schriften voor de Rekenkamer moeten derge
lijke declaraties behalve door den rijksbouw
meester ook door den minister zijn geteekend.
Anders missen zij dus bewijskracht.
Ten slotte komt spr. op het „gebruikmaken"
van dc valsche declaraties. Op het moment,
waarop bekl. de stukken indiende bevatten zij
nog niet de handteekening van den rijksbouw
meester, laat staan die van den minister. In
dc geheete jurisprudentie vindt men geen. ge
val, waarbij dc volsche declarant beschouw
wordt als de verbruiker van een stuk, maar
altijd is het de ambtenaar, die er zijn verkla
ring aan hecht en het stuk doorzendt.
Pl.'s bezworen van allerlei aard komen feite
lijk op hetzelfde neer: op een omstandigheid,
die het O. M. over het hoofd heeft gezien, n.l.
dot het rijks-bouwbureau een zelfstandig
lichaam was en dat men zijn verwijten tot dien
dienst en niet tot den bekl. had moeten rich
ten.
Pl. heeft het vaste vertrouwen, dat de
rechtbank don bekl. moet vrijspreken, althans
ontslaan van rechtsvervolging.
Uitspraak 23 October.
Onze St. Nicolaas is heerlijk
Dagelijks versch
Teieph. 257 C.v.Ommeren
UTRECKTSCHEWEG 1.
Op en bewaarneming van Effecten van Inleggers
Onvoorwaardelijke waarborg der Gemeente
Amersfoort.
tl
Aanbevelend
J. L. A. Haverhoek
SpcorhorloG
KOODE cn WITTE
rOHTW IJNEN
KIXAU11N' MALAGA
VERMOUTH
MARTINI EN ROSSI
1.75 p Litcrflesch
Samoswijn 1.25
Sam s1.50
Muscaat Samos2.—
BORDEAUX WIJNEN p. flesch, p. anker
SL Emilion gewas 1321 f 1.— f 40.—
Bordeaux Vieux 191S 1.20 50.—
Cantenac 191S 1.35 55.—
St. Emilion 1917 1.60 62.—
AUEEH1IERK00P VOOS AMERSFOORT
IITRECHTSC HESTRA AT 3
LUCAS BOLS
HULSTKAMP
VVYNAND FOCKINK
LIKEUREN
en
OUDE GENEVER
Genever, Brandewijn
Gestookte Citroen, Bitters
3.20 p. 1L
VRAAGT UITGEBREIDE PRIJSCOURANT
ADVOCAAT
van Mollandsche Eieren
en Priina Brandewijn,
f 2.25 ner flesch
f L20 flesch
