Apache Maissn „De Nouveauté" STADSNIEUWS. UIT DEN OMTREK. RECLAMES. Prijs 1—3 regels f I 55 elke regel meer 1 0.50 Wederom de nieuwste soorten SHAWLS en DOEKEN ontvangen Utrechtscheweg 38 - Telefoon 302 Luchtvaart. HET VLIEGONGELUK BIJ LANDRECIS. Het vervoer der dooden. In verband met het ongeluk te Landrecis vernemen wij nog het volgendeZaterdag avond circa zes uur zijn de papieren in orde bevonden voor het vervoer van de lijken der slachtoffers van het ongeval bij Landrecis. In twee lijkauto's en een volgrijtuig vertrok men naar Holland. In de eerste lijkauto bevond zich het stoffelijk overschot van den heer Labou- chère, alsmede van den heer Klunderin de. tweede het lijk van den heer'Van den Brandc- ler. Den ganschen nacht is men doorgereden. Slechts te Antwerpen werd gerust. De auto met het stoffelijk overschot van den heer Van den .Brandeler is naar Domburg vertrokken, waar de begrafenis Dinsdag zal plaats hebben. Het lijk van den heer Labouchère werd over gebracht naar Vogelenzang. De begrafenis heeft plaats op Dinsdag te Westerveld. Het stoffelijk overschot van den piloot Klunder is naar Westerveld overgebracht en wordt mor gen gecremeerd. Dr. Groeneveld Meyer, die voor de K. L. M. naar Frankrijk vertrokken is, zal te Parijs de' teraardebestelling van den Amerikaan Gro- grinsky bijwonen, als vertegenwoordiger van de K. L. M. DE OORLOG IN DE LUCHT. Een onbloedige demonstratie. Londen, 28 Juni. (V. D.) Gisteren werd op het grootc Hendon-vliegterrein de zesde jaarlijksche vliegdemonstratic der Royal Air mengesteldcn kruiser. Force gehouden. Evenals de vorige malen, had ook dit keer gelukkig geen enkel ongeval plaats, niettegenstaande de meermalen zeer gedurfde staaltjes van luchtacrobatiek, welke vertoond werden en den vrij sterken wind, die tijdens do geheele demonstratie aanhield. De koning en de koningin, benevens een aan tal andere leden der koninklijke familie, en een groot aanta] ministers, waren tegenwoordig - In het aerodrome bevonden zich meer dan 80.000 toeschouwers en ook daarbuiten had den zich ettelijke duizenden opgesteld. In to taal namen er 120 vliegtuigen aan de demon stratie deel. Een belangwekkend nummer vormden o.m de exercities van een luchtes kader, waarbij de bevelen van den grond af door den koning langs radiotelcfonischen weg werden gegeven en op een hoogte van duizend meter met groote nauwkeurigheid uitgevoerd. Ook werd een scl\ijnbomburdernent gca^ran- geerd, waarbij zware bommen geworpen wer den op een uit oud vliegtuigen-mat&iaal sa- VLIEGONGELUKKEN. Gistermorgen TO uur is het vliegtuig D 20 op het vliegveld De Kooi bij de landing op zijn kop terecht gekomen. Het landingsgestel en de wielen werden zwaar beschadigd. De be stuurder, officier-vlieger Vroon, bleef onge deerd. Om half-twaalf moest het vliegtuig D 51 wegens het weigeren van den motor door een noodlanding doen. Het toestel kwam eveneens op zijn kop terecht, waarbij de schroef ver nield werd. De bestuurder, korporaal-vlicg- tuigmaker Kruidenier, kreeg geen letsel er af. Althans in grooten getale verlieten zij de meeting, meer dan voldaan over wat zij van 's ministers lippen hadden mogen opvan gen. MINISTER COLIJN TE BARNEVELD. Barneveld. Maandagavond hebben de ge combineerde Anti-Rev. Kiesverenigingen van hier en Ede op de hofstede „De Hul", van den landbouwer J. Veenendaal, in de buurt schap Esveld, een openluchtmeeting gehouden, waarbij het woord werd gevoerd door minister Colijn, aan wien het te danken was dat hon derden, ja wellicht duizenden van een groot gedeelte van de Veluwe zich hadden opge maakt om den gevierden spreker, over wien zij' den laatsten tijd in dag- cn weekbladen cn ver kiezingscirculaires zooveel hadden gelezen, in levenden lijve voor zich te zien. Onder applaus der aanwezigen arriveerde Z.Exc. tegen zeven uur op het vooral bij dit heerlijk zomerweder zoo schoon gelegen terrein, waar een over- dekte en tevens verhoogde spreekplaats was aangebracht. Nadat de heer. P. v. d. Voort, uit Lunteren, allen namens dc beide kiesvereni gingen had welkom gehecten, werden, pp zijn verzoek, gezongen de verzen 2, 22 en 20 van den 74en Psalm. Daarop betrad de minister het podium, waarna hij den 99en Psalm voor las, naar aanleiding waarvan hij zijn vc-rkic- zingsrede hield, waarbij hij de wenscheüjkheid, om de candidaten der Anti-Rev. Partij te stem men, den kiezers krachtig op het hart drukte. Hoewel Spreker geen speciale beloften wilde doen, mocht hij toch wel zeggen, dat zijn partij, mocht zij in het vervolg weer deel der regee ring uitmaken, het werk, in 1922 aangevangen, in de volgende periode hoopte te bevestigen en te voltooien. Vooral waarschuwde de minister tegen versnippering van stemmen op de can didaten der kleine christelijke partijen. De rede werd met de grootste aandacht ge volgd, en ongetwijfeld was de heer v. d. Voort de tolk van het overgroote deel der aanwezi gen, toen hij minister Colijn donk bracht voor zijn kernachtige rede, en voor hetgeen hij als minister tot stand had gebracht, terwij' spreker tevens den wensch uitsprak, dat Z.Exc. ook van een volgend ministerie deel moge uilmaken. Onder het zingen van het oude Wilhelmus door de aanwezigen verliet minister Colijn daarna het terrein, om zich per auto naar Put- i ten te begeven, waar hij dienzelfden avond nog een verkiezingsrede houden zou. Na de pauze zou ds. v d."Berg, uit Amers foort, den inmiddels vertrokken minister als spreker vervangen. Voor verreweg de meeste toehoorders was toen blijkbaar de aardigheid GARNIZOEN. Eervol ontslag. Bij Kon. besluit is, op zijne aanvrage, een eervol ontslag uit den militairen dienst - ver leend aon den reserve-eerste-luitenant L. Hart, van het 16e regiment infanterie. Levering. De levering van aardappelen voor de sol daten-ménages cn voor het Militair Hospitaal alhier, voor de behoefte van 1 tot en met 10 Juli a.s., is opgedragen aan den heer A. Wage naar, alhier, tegen den prijs van 6.50 per TOO K.G. (klei-aardappclen, oud gewas). PERSONALIA. Onze stadgenoot, de heer H. Martin, lecroar aan het Gymnasium en de Handelsschool al hier is benoemd tot leeraar a an de H. B. S. met 5-jarigen cursus te 's-Grravenhagc. EXAMENS. Voor het onderwijzersexamen te Amsterdam slaagde o.m. onze stadgenoote, mcj. M. A. E. van Schreven, JUBILEUM. De heer W. Frögcr 25 jaar in gemeentedienst. Morgen, Woensdag T Juli, herdenkt de heer W. Frögcr, chef-bovkhouder van de Centrale Boekhouding, den dag, waarop hij voor 25 jaar in dienst der gemeante Amersfoort trad. Op I Juli 1900 kwam hij in gemeentedienst als klerk-boekhouder aon de gasfabriek. Zijn benoeming tol boekhouder bij gasfabriek cn fraterleiding volgde T Januari T9T3, terwijl hij 10 Maart 1914 werd benoemd tot administra teur van gas- en waterleiding. De Centrale boekhouding werd te dezer slede ingevoerd 7 Sept. 1915 en op 1 Jan. 19T6 word de heer Fröger benoemd tot chef-boekhouder. Het zal den jubilaris morgen zeker niet aan bewijzen van belangstelling cn waardeering ontbreken. De" heer Froger behoort tot de stille werkers, die zonder veel vertoon hun ar beid verrichten cn da: gewoonlijk zeer goed doen. Als zoodanig heeft hij zich in de kwart eeuw, die thans echter hem liggen doen ken nen en daardoor heeft hij ook dc sympathie verworven van allen, die uit hoofde van zijn ambt of anderszins met hem in aanraking kwamen. Zijn rustige zekerheid geeft aan stonds vertrouwen, ook cn \ooral bij het pu bliek, hetgeen voor een gemeente-ambtenaar van niet te onderschatten waarde is. En dat hij bij zijn superieuren cn bij de ambtenaren hoog staaf aangeschreven is al gemeen bekend en zal ongetwijfeld morgen op de meest ondubbelzinnige- wijze blijken. DE STEMPLICHT. Aangezien in de laatste maanden de kieswet een. paar 'maül in bespreking is geweest in het parlofrnerit in verband met door de regeering voorgestelde wijzigingen, is het misschien niet ondienstig er nog eens aan te herinneren, dat naast' den zedelijken de wettelijke stemplicht is gehandhaafd. D.w.z. de plicht om te verschijnen aan het stemlokaal. Wie tegen stemmen bezwaar heeft, kan zijn biljet blanco in de bus stoppen, als hij dot verkiest. Dat dat onverstandig zou zijn, zullen wij niet opnieuw betoogen, het versterkt alleen maar den invloed der streng gedisciplineerde par tijen. Te meer aanleiding is er voor een herinne ring aan het voortbestaan van den plicht aon de stembus te verschijnen, cmdat de poging der regeering tegemoet te komen aan hen, die godsdienstige bezwaren koesterden tegen den opkomstplicht, is verijdeld door de Eerste Kamer. Nu tegen de bedoeling der regeering de strafrechtelijke vervolging van nalatige kiezers opnieuw in de wet is vastgelegd, is het zeer waarschijnlijk, dnt het alleruiterste zal worden gedaan, om de wet na te leven. Wie zonder zeer geldige reden wegblijft van de stembus stelt zich dus'ditmaal meer dan te voren bloot aan gerechtelijke vervolging. Hbld. VRIJZ. DEM. BOND. Rede van pref. van Embdcn over een nationale ontwapening. In de zaal van de Arend hnd gisteravond een openbare vergadering plaats, uitgeschreven door de afdeeling Amersfoort van den Vvi.iz. Democratischen Bond. Als spreker trad op dc heer Prof. Dr, van Embden met het vraag stuk der nationale ontwapening., Waar dit onderwerp vooral in dezen tijd der verkiezingsvoorbereidingen alom wordt be sproken, was het geen wonder dat de verga dering van gisteravond, waar prof. van Emb den, do vader van. de ontwapeningsgedochte optrad, buitengewoon druk bc Ut wei, zoo dat de zaal amper het groote aantal belang stellenden kon bergen. De Voorzitter der vergadering, de heer W. C. Oosterman opende de bijeenkomst met een woord van welkom tot de talrijke aanwe zigen en heette in het bijzonder prof. van Embden hartelijk welkom. Prof. van Embden ving hierna zijn 'rede over de ontwapening aan. Rede prof. van Embden. Er gaat doorde' wereld een ideaal naar vre de, een hevig verlangen naar vrede, aldus spre ker en de ontwapeningsgedachte neemt bij de a.s. verkiezingen een eerste plaats in,, Daarte genover vindt de ontwapeningsleuze hevig ver zet van de zijde van rechts alsmede van den Vrijheidsbond. De Vrijheidsbond vooral zegt, dat de Volkerenbond ons dé bewapening op legt. Wel ontwapenen, zoo zegt de Vrijheids bond maar dan olie volkon tegelijk. Alle volken tegelijk ontwapenen. Een aantrekkelijk stand punt, doch .is dat mogelijk, de volken durven niet te ontwapenen omdat zij elkaar 'wantrou wen. Moeten wij dan voortgaan met bewape nen en voortgaan met gereed te maken voor den oorlog. De Vrijzinnig Democraten zeggen neen. Nu nationanle ontwapening, dat is een eerste vereischte. Het vechtapparaat moet worden verwijderd. Eerst later als de Volken bond sterker is, dan zal ook Nederland ver plichtingen hebben ten opzichte van een inter nationale politiemacht. De kleine volken kunnen hun onafhankelijk heid niet verdedigen. Voor een klein volk is de waarde van een weermacht nutteloos, ge vaarlijk cn bij do huidige oorlogsmiddelen, hoogst onzedelijk. Deze drie punten, gevaar- Ijk, nutteloos cn onzedelijk worden door spre ker nader ontwikkeld. De nutteloosheid is ten duidelijkste gebleken bij de mobilisatie in 1870, toen onze weermacht op oorlogssterkte werd gebracht. Toen kwam zeer duidelijk non het licht, dat een weermacht voor een klein land totaal nutteloos is. Alleen uit geldelijk oog punt vraagt de bewapening een buitensporig offer. Er is in 1914 een Staatscommissie be noemd om na te gaan wat de weermacht be- tcelrent voor ons land. In het rapnort van deze commissie wordt medegedeeld, dat naast de goede geest, de bewapening op alle wijze ten spot was voor den modernen oorlog. Waren wij. evenals België, in den oorlog betrokken ge worden. dan zouden wij evenals België, onge twijfeld in zeer korten tijd overmand zijn en overweldigd worden. Ook generaal Snijders heeft zelf verklaard, dat de bewapening v ons leger zoo zwak was, dnt ons land overwel- di ;d zou zijn, voordat de bondgenooten ons te hulr» kunnen komen. Toch wordt van vele zijden gezegd, dat dit slecht bewapende leger ons in T914 buiten den oorlog heeft gehouden I Zoo was ook de twee de proefneming jammerlijk mislukt. Moet men nu nog steeds op dc oude nuttelooze ma nier voortgaan, of moet men nu eindelijk eens gaan inzien, dat het een andere kant uit moet. Is de kans verbeterd. Zouden we er nu iets beters van kunnen maken. Generaal Snij ders, zegt, dat onze weermoéht nu een wrok geslagen schip is, dat het gebrek aan mate rieel nog veel grootcr is dan voorheen. Moe ten wij in deze omstandigheden op den ouden weg voortgaan, of moet men begrijpen, dat een ónder;- koers moet worden uitgegaan. De be- wapenaars willen steeds nieuw materieel aan koopen, doch zij vergeten daarbij, dat ook in het buitenland onze nankoopen niet onbekend zullen blijven, cn men zich dahr eveneens ster ker zal bewapenen. Het resultaat zal dus zijn veel geld uitgeven, terwijl hat effect hetzelfde blijft. Uit verschillende uitspraken van deskundi gen concludeert prof. van Embden, dot ons le ger totaal weerloos is. Spreker noemt verschil lende bedrog n, die men zou uitgeven om ons leger sterk te maken. En wanneer die bedragen dan zijn uitgegeven, don zijn wij nog even weerloos als te voren. Prof, van Embden is dan ook van meaning, dat ons leger altijd weer loos geweest is, nog weerloos is cn ook altijd weerloos zal blijven. Het is daarom een onzin nigheid om nog steeds voort te gaan met een stolsel dat niet slagen kon. En men moet niet zeggen, dat" dit geldelijk standpunt een stand- punt van zuiver mptrrialismè is. Immers voor het geld, dat voor het leger verknoeid wordt, zou heel wat gedaan kunnen worden voor 's lands welvaart. Eer. bewapening, voor eep klein land is ook voor dat land uiterst gevaarlijk, omdat bewape ning juist een land spoedig in den oorlog kan brengen. Breedvoerig wijdt spreker over dit standpunt uit -en toont onn dut het niet onze weermacht gc-wecst is, die ons in 1914 buiten den oorlog'heeft gehouden. „Duitschland had heel andere redenen om ons. buiten den oorlog te houden, die door spreker nader worden ont wikkeld. Door èen weermacht trekken wij het orrlogsgevaar in huis, terwijl wij, wanneer wij geen weermacht hebben, alleen slechts door tocht behoeven k te verlcenen. In verband hier mede schetst spreker uitvoerig de gruwelen en do" groote onzedelijkheid van den oorlog. Natuurlijk willen wij onze onafhankelijkheid bewaren; doch wie wil onze onafhankelijkheid benaderen De leden van den Volkenbond heb ben beloofd do onschendbaarheid en onafhan kelijkheid der landen te eerbiedigen en te band haven. En dat is de eenige kans om in een be tere wereld te leven en nader te komen lot don vrede. „Vrede door bewapening", zoo zeggen 4e militaristen. De Volkenbond zou ons ver plichten te bewapenen. Niets is minder waar dan dat. De nationale ontwapening geelt een uitweg aan naar een betere wereldorde. Het te gendeel wordt natuurlijk beweerd door kupitcin Maas, welke spreker zijn „officieel aangestelde schaduw" noemt, en die ook te dezer stede sprekers schaduw zal zijn. Men verwijt de ontwapenoars overdrijving. Doch dun zijn wij in goed gezelschop, want ook mini' ter Colijn heeft zelf gezegd, dat het v/cl eens werkelijkheid*kon worden hetgeen dc pnlwapenaafs beweren. Enkele woorden wijdt prof. van Embden nog aan den ges sen-oorlog, de meest menschont ca rende va ze van oorlogvoeren, die men kan denken. Na een' korte pauze vervolgt prof. van Emb den zijn bespreking over den ehcmischen oor log. Men zegt, aldus ^preker, dat men den gas- scnoorlog noodig heeft voor den aanval, om dat men er alleen met defensie niet komt In verband iermede citeert spreker een gedeelte van een brochure van kapitein Best, waaruit hij v il aar.tooncn dat de moderne wijze van oorlog voeren het toppunt bereikt heeft van gemeenq laagheid en geniepige mcnschonteerende inoord- partijen. Terecht heeft Mr. Marchant in de Tweede Ka mer voorgesteld bij de behandeling van de oorlogsbegrooting dc gifgassen af te schaffen. Zijn voorstel werd echter verworpen. Tegen ste mden alle Vrijheidsbonders en alle katholie ken J>ehalve mevr. Vitringa. Nooit zullen wij veiligheid krijgen bij hel hui dige stelsel van den gewapenden vrede. De voorbereiding ten oorlog op deze wijze is even menschontecrend als verfoeilijk. Langs den weg van ,een ordelijke hervorming moeten wij ko men tot nationale ontwapening. En dan is ook een internationale ontwapening niet onmogelijk. Alles is dan ook beter dai een londverdediging. Wij moetpn het aandurven met de erkenning van onze weerloosheid. Dan is een betere we reldorde mogelijk. Met een kort woord tei pro paganda en opwekking om te stemmen op de candidaten van de Vrijzinnig Democraten, de mannen der nationale ontwapening, besluit prof. van Embden zijn rede. De vergadering wordt hierna in de gelegdh- heid gesteld in debat te 1: men of vragen te stellen, van welke gelegenheid door enkelen gebruik wordt gemaakt. Waar verschillende sprekers over hetzelfde puilt debatteerden stip pel wij de hoofdpunten even aon. De heer Ba ay wil even terug komen op den gifgassen oorlog en verwijst naar de diverse bro.chures van kapitein Maas enz. Spreker, merkt op, dat prof. van Embden sinds 1921 ccnigszins veranderd is 'van meening. Toch is volgens spreker in den militairen toestand sinds 1921 niets veranderd. De heer Booy bepleit, dot de Volkenbond ons oplegt cn verplicht een leger te hebben. De heer Butselaar wil vastleggen, dot de communisten zich allen verklaurd hebben te gen de oorlogscredieten. De heer Sictse is van meening dnt hei betoog van professor van Embden alle princi- picele grondslag mist en wijdt hier verder over uit. Eén der aanwezigen goot ver in de historie teru gtot den Romcinschen tijd en deelt mede dot men toen reeds streed voor een duurzamen vrede. Toch zijn er nog vele oorlogen na dien tijd gevoerd. Spreker goüt vervolgens prof. van Embden's betoog voet voor voet na, en stelt daar zijn eigen meening tegenover. Enkele aan wezigen komen vervolgens nog in debat cn -tel len enkele vragen. Prof. van Embden beantwoordt hierna dc ver schillende debaters, waarbij hij nog eens den nadruk legt op de hoofdpunten van zijn inlei dend betoog. voorzoovcr we betrekking hebben op de op- en aanmerking van de debaters. Bij zijn beantwoording vond prof. van Embden gelegenheid er zijn vreugde over uit te spreken, dat ook ccn anti-revolutionair in debat was gekomen. Dit was voor spreker ccn blijk, dat de zaak der Vrijzinnig Democraten kritiek kan verdrogen, terwijl op de vergaderin gen der anti-revolutionairen nimmer debat is toegestaan. Nadat prof. van Embden alle debaters uitvoe rig hod beantwoord, sloot de voorzitter met een woord van dank tot spreker en debaters te ruim kwart voor twaalf dc vergadering. VRIJHEIDSBOND. De vooravond. In Amicitia had de Vrijheidsbond als spre kers mej. mr. dr. E. C. van Dorp, lid der Tweede Kamer, en de heer J. H. Th. O. Kettlitz, lid van Geóep. Staten van Utrecht. Na een kort inleidend woord van den voor zitter, den heer J. H. van der Meiden, ving de rede van mcj. Vun Dorp aan met dc opmerking dut de belangstelling- om de liberale gedachten te hooren in den lande nog steeds toeneemt. Wie de Democratie en de Vrouwenbeweging als een teeken van degeneratie beschouwt, ver oordeelt het liberalisme. Een Volksregcering door Algemeen Kiesrecht is onoverkoomboar. zoodra van dnt absolutisme wordt afgeweken. Volgens spr. is er geen beteren weg tot een rechtvaardige regeering dan A. K,, de waardee ring der persoonlijkheid. Is de uiting nog niet wat 't wezen moet, dan moet men demenschen er toe opheffen. Wat is Liberalisme, gezien den geest cn wil bij zijn ontstaan 't Is de nieuwe geest met zijn staatsrechterlijke gelijkheid en gelijkheid voor de wet' en vrijheid der persoonlijkheid, een regeering voor het volk, tegenover het ancien regime ter wille alleen van dc hoogere klasse en den vorst. Dc vrijheid der persoon lijkheid, die zooals de S. D, smaalt, alles over elkaar zou doen gaan, moet noodzakelijk voor op gaan aan alle zedelijke waarde. Om die olgemeene vrijheid te waarborgen, dienen andere vrijheden te worden ingeperkt. En dit hebben de liberalen steeds met geweten, willen afperken. De eerste 'Arbeidswet is van de liberalen (wet van Houten). Bij hen is het grootste economisch inzicht in sociale vraag stukken. Zij hebben ingezien, dot die vrijheidsbelem mering gering moet blijven om niet tot econo misch nadeel te komen. Hierdoor zijn zij voor standers van den vrijen handel. Protectie is be- voordeeling van speciale groepen en personen en werkt corruptie in de hand (zie Canada). Vrijhandel is werkdadig pacifisme, 't Geloof aan economische oorlogen spruit grootendecls voort uit dezelfde denkbeelden, die protectie als goed beoordeelen. Met deze vrijheidslicfd heeft de L. P. haar eigen graf gegTaven door R. K. en S. D A. P. omhoog te deen komen door 't Algemeen Kiesrecht. S. D. A. P, zoowel als do Cihr. partijen leggen het too op omverwer ping van het liberale regiem, stelt gelijkheid in plaats van vrijheid. Haar invloed wordt te ge vaarlijker nu zij brokstukken van haar ideeën over toekomststaat in den ouden toestand brengt om de kapitalistische machinerie te doen stilstaan. En do Overheid is dat ter wille op dc vrij heid wordt bedenkelijke inbreuk gemaoktaan den arbeider wordt maar toegestopt zonder stelsel. Dit geeft het ctische nadeel van ver kleining der arbeidsliefde en bracht ons in een diep financieel eneconomisch moeras. In twee jaar doolde het volksvcrmogen von 13 tot be neden T2 milliard. Min. Aalberse erkent zelf dat zijn ingrijpen cn nivclleeren 300 millioen gulden aan arbeid jaarlijks doet verloren gaan. De veel te ver gaande steun bij werkloosheid, de geheel verkeerd ineengezettc woningwet, de allerdwaaste moniei van loonsverhooging in de bouwvakken, de to kostbaar opgezette sociale verzekering, de ingrijpende staatsbemoeiingen die ccn belachelijk aantal ambtenaren vragen, dit alles heeft groote schuld aan het finantieel moeras. Als andere brokstukken dezer ideeën beziet spr. het Medezeggingschau en Bedrijfs organisatie, welke laatste het roer in honden zou brengen vun de bcdrijfsraden, waarbij de werkgevers slechts een derde deel zouden uit maken. Men versteent het economisch leven, dat volkomen vrijheid eischt, Spr. ziet in 't werkelijke liberalisme de eenige remedie door 't op.den voorgrond stellen van individueele kracht en vrijheid. Vervolgens beschouwt spr. het afzakken van liberalen naar Chr. Hist, en andere partijen. Zij schetst het ontstaan dezer partijen en zet u'ieen dat von Rechtsch vereenigd op reli- gieuse denkbeelden, nooit politieke kracht kan uitgaan. Hierbij uit spr zich, dat zij nooit kon goedkeuren al^ van liberale zijde op zedelijke inzichten der Chr. partijen wordt afgegeven. anderen verschillen niet met ons. Ze hebben volkomen dezelfde opvatting van huwelijk en ook van het vrouwenvraagstuk. Dezelfde tegen werpingen van die zijde over dit laatste vraag stuk, werden vroeger van liberale zijde ge hoord. De krach* van de liberale portij is wel, dat zij geen volkspartij is, maar daardoor spreekt zij te weinig de groote masso aon. Dit laatste maakt verschoonbaar, dat zij niet altijd de vaste lijn heeft gevolgd, om breedere lagen te kunnen meekrijgen. Spr. belicht, waarom zij den overgong van de partij-van Houten tot het Vaderlandsch Ver bond niet heeft kunnen meemaken, nu dit laat ste den Vrijhandel losliet en zich toonde een partij, waarin absoluut geen vertrouwen is tc stellen. Voor 't betrachten van het plgemcen belang zijn een olgemeene richtlijn noodig en staat kundigen principes. Dat hooge uitzichtspunt, vindt spr., geeft het liberale standpunt, dot alleen de richting kon aangeven, die redding mogelijk maok. Rede Kettlitz. Deze spreker had zijn onderwerp omschre ven aldus „Waarom tc stemmen op den Vrij heidsbond" en „Colijn of van Gijn". Hij ving zijn rede aan met voorlezing dor tien punten van het Algemeen Program dezer politieke j portij. Do lusteloosheid voor do verkiezing schrijft sipr. toe aan 't Algemeen Kiesrecht en aan dc Evenr. Vertegenwoordiging. 't Eerste bracht niet verhooging van partij- leven, maar behartiging van groepsbelangen, 't Tweede belette de meerderheid van een en kele partij, dwong door door tot samengaan, zoodot van doorvoering van eigen programma niet veel kwam. Die E. V. geeft bestendiging der coalitie die recht van bestaan had in den schoolstrijd en in tijd van ontkenning van het christelijk knrok- j ter von den Ncd. Staat, maar thon$ slechfs de haat tegen de liberalen nis eenige band heeft. De tijd van heden wordt bchccrscht door economische vraagstukken, zooals zelfs het verkiezingsprogramma der Anti-Rev. aangeeft. Volgens spr. zou men. nog niet eens do diep te der put vun malaise hebben bereikt. Duitsch- lend zal olie- aangrijpen om weer omhoog tc komen; scherpe concurrentie is te wachten. Een zelfstandige, krachtige regeering van knappe mannen heeft or.s land noodig. Rechts, dat aangewezen is op groepen, die tegen eikoor opwegen, kon dio zelfstandigheid niet geven. Spr. 'beziet het gevaar voor liberaal denken- |de personen om op Chr, Hist., Anti-Rev. of R. K. to stemmen, zooals in '22 wel is geschied uit veiligheidsoverwegingen. De cene rechtsche partij kon niet zonder do J andere in dc Coalitie en mot den veiligen gul- I den van Colijn te zoeken haalt men ook 't an dere binnen van het Rechtsche programma, dot j thans bij de verkiezing verdoezeld wordt. I Spr. gaat dit andere in den brcodc na. De oorzaak, dnt thans de Lib. Partij zoo'n geringe plaats in 't Parlement besloot, zoekt spr. in het lang non d»e regcering zijn in vroeger jaren en hierin, dat zij is een 'partij van de rede, van de overdenking en niet van 't sentiment als andere partijen, waardoor de massa wordt ge pakt. Daardoor kon zij echter r.ict tot die massa doordringen inzonderheid niét tot dc nieuwe vrouwelijke kiezers. De menschcn weten er zoo weinig van of van de groote plaats die dc L. P. in 't leven heeft ingenomen. Spr. noemt tal van overal geprezen wetten, aon de liberalen verschuldigd. Zelfs door tc- genbonders werd het kabinet Borgesius ge noemd het kabinet van sociole rechtvaardig heid Spr. hoopt op een Nationaal Ministerie. Dit is slechts mogelijk als de coalitie niet krijgt een goede werkmeerderheid Zoo'n ministerie moet hebben een liberale basis waarop het steunen kon. Spr. ziet de rechtsche partijen zich splitsen in economisch links en rechts. Een komen tot partijscheiding nis in Enge land behoort dus niet tQt dc onmogelijkheden. De gevaren voor de L. P. bij deze verkiezing worden gevormd door de kleine partijen, door de propaganda voor ontwapening en door dc adoratie Colijn. Spr. becijfert uit gegevens von do vorige Kamerverkiezing, dnt de stemmen op do klei nere partijen zijn weggegooid nu verbinding van lijsten tusschen parti jen onmogelijk isge worden. Die stemmen komen Roomsch. of Rood ten goede. Eenzijdige ontwapening is struisvogel-politiek. De Vrijz. Dem. spraken een paor jaar geloden geheel anders dan thans. Hiervan geeft spr. verschillende voorbeelden. Denk er om, zegt spr., dnt ge bij 't bepa len van uw stem hierdoor, iets doet niet alleen voor u zeiven maar ook voor uw kinderen en nakomelingen. In de kwestie Coliin-vnn Gijn wijst spr. er cm, dat aan Colijn dankbaarheid is verschul digd door zijn eigen partij, omdat hij de war boel van min S. do Vries weer heeft verbeterd deze minister, die niet heeft gelet op de waar schuwingen van^von Gijn, die reeds vanaf 1915 wees op het noodlottige geldverspilling cn or- bcidsbeperking. De bezuiniging kon anders ge weest zijn, dan 40 millioen (niet 22) op de ambtenaren te verhalen. Do ideeën der commissie-Rink zouden wel bezuinigingen gewezen hebben, die minder in vraten; een van Giin zou 't met minder schok ken gedaan hebben Deze eerste candidaat der lijst van den Vrij heidsbond is een groot man op financieel ge bied. Hij was 11 jaar thesaurier generaal non 't min. van Financiën, was minister von Finan ciën, is voor den Volksbond adviseur over 4C Oostenrijksche Nationale Bank. In 't waarachtig belang van 't. heele volk Ihoopt spr. hem in 't Parlement terug te zien. Van gelegenheid tot debat werd door geen der aanwezigen gebruik gemaokt, waarna d» voorzitter onder donk aan de sprekers de vrij goed bezochte vergadering sloot. 1 KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN. Kiezerslijst. Ons wordt medegedeeld, dat de kiezerslijst voor de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor De Gcldersche Vallei van 114 Juli ter inzage ligt aan het Bureau der Kamer to Amersfoort en aan de secretarieën der ge meenten in het district. Verzoeken om wijziging dezer lijsten kunnen alleen in behandeling komen, indien zij gedu rende de genoemde periode schriftelijk bij de Kamer worden ingediend. CONGRES VOOR HET GODSDIENST. ONDERWIJS. In dc Intern. School voor Wijsbegeerte. Gistermorgen werd het congres voortgezet. Dr. Miedema heette de verschillende referenten en co-refcrcnten, zoowel ofs den vertegenwoor diger van het Hoofdbestuur van den Ned. Prot. Bond Ds. D. Drijver van Haarlem welkom en

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1925 | | pagina 3