P
BINNENLAND.
Vera-Kolfie-Hulsko
J
Een middel tot leniging
van den nood in de
Drentsche venen.
P ^Gezegend is 't lant, waar 't kint z n moer
verbrandt."
r Deze wijsgeerige bespiegeling van den zoo
beroemden kousenkoopman Vondel siert de
gelagkamer van ihet kleine dorpshotel te Em
men, waar we ons voor enkele dagen gevestigd
bedden, om de sombere verhalen, die er loo-
pen over den toestand in de Drentsche venen,
dn het land van de turf zelf aan de werkelijk
heid te toetsen.
,Wij zijn er op uitgetrokken met de camera,
begeleid door den arbeidscontroleur van Em-
men, teneinde de omstandigheden, waarin de
gezinnen der werklooze veenarbeiders verkee-
ren, in haar geheelen omvang te kunnen gade
slaan. Reeds trit het lokaalspoortje, dat ons in
l&en geestdoodend sukkelgangetje van Coevor-
plaggenhut, zooals er in de omstreken vat
Emmen nog zoovelen aan groote gezinnen
onderdak verleenen.
jien, Neêrland's armste streken invoerde- za-j
gen we de eerste plaggenhutten, de grauwe da
ken weggedoken in de heuvelige uitloopers
jtran den Hondsrug.
4*-' De meeste veenderijen liggen verlaten, het
Kverk staat er sedert geruimen tijd stil, want
jde lage prijzen van de Duitsche gruiskolen zijn
Oorzaak, dot de lange turf daardoor als brand
stof voor de fabrieken zoo goed als geheel
■verdrongen is. In lange rijen staan zij nog
gestapeld, duizenden en nog eens duizenden
stuks, de opbrengst van de laatste jaren. Na
de voor deze streken zoo vette oorlogsjaren,
Joen door de verveners flinke prijzen gemaakt
leerden, zijn voor Drente de magere jaren aan
gebroken.
Een Drentsch gezin in zijn nieuwe, frissche woning in „Philipsdorp"
te Eindhoven.
wegen, ruim en goed, maar die liggen in ver
laten streken en eindelooze "^leiderx. Voortdu
rend dreigt voor de gemeente Emmen dan ook
het schrikbeeld van stopzetting der Rijkswerk-
verschaffing.
Het is een raadsel hoe de menschen hier
het leven rekken. De brandstof ligt er voor het
oprapen, en het eenige voedsel van velen, de
aardappel, vereischt nu eenmaal tot zelfs in
de warmste dagen, dot er gestookt wordt. Het
zijn alleen de min of meer „welgestelde" ge
zinnen, die een fornuis bezitten. De meeste
menschen stoken nog op de schilderachtige»
maar zoo buitengewoon onaangenaam rooke-
rige vuren. En niettegenstaande al dat stoken
blijft het er kil en vochtig, de atmosfeer is
voor een buitenstaander schier ondragelijk. In
hokken, voor 'beestenstal nog te bedompt, trof
fen we groote huisgezinnen aan, die op een
muffe bos stroo op den leemen grond sliepen,
zonder, eenige dekking. Zoo diende een ver
trek, 3 bij 4 meter en zoo laag, dat men niet
eens in de hoeken staan kon, als woonplaats
voor een echtpaar met zeven kinderen. Zij slie
pen allen in een gat in de plaggenstopeling,
waar de moeder nog geen twee maanden ge
leden tijdens een hevige regenbui, die door het
lekke dak 'heensijpelde, een tweeling bij het
ningstichting van groote geriefelijke woningen-
het meerendeel berekend op gezinnen vnn 8
h 10 of nog meer kinderen, zij zullen binnen
kort in Eindhoven wonen in ruime huizen met
flinke ventilatie, waterleiding, "W. C, en clec-
trisch licht, kortom voorzien van alles wat ge
zondheid en levensvreugde bevordert.
De N.V. Philips' gloeilampenfabrieken zijn
bezig een honderdtal huizen voor Drentsche ge
zinnen te stichten, het meerendeel is al onder
de kap. De bouwkosten bedragen gemiddeld
f 4000, met 15 subsidie, die de regeering
hierop verleent. Deze regeeringssubsidie is ge
lijk aan 1 jaar ondersteuning in Drente. Wij
hebben hier een voorbeeld, hoe in Nederland
een groote industrie, in 'samenwerking met de
regecring, de armoede en werkloosheid in
sommige provincies kan opheffen. Binnen en
kele maanden zullen ruim 1000 ii 1200 Dren
tenaren verhuisd zijn en een nieuw leven be
ginnen in Brabant, gehuisvest in ruime- fris
sche woningen, met twee kamers en suite be
neden, benevens keuken, bijkeuken en schuur
en boven drie of vier gescheiden slaapkamers.
Hiervan zijn 30 gezinnen reeds in Eindhoven
gevestigd, de mannen voor het ruwere werk
in de Philipsfabrieken, de meisjes en jongens
voor arbeid, waarbij het meer op handigheid
aankomt.
jien woning, vervaardigd van plaggen, hout ei
.ósphaltpapier, in het z.g. „Klein-Rusland", een
half uur gaans van Emmen.
5 'Alleen In de gemeente Emmen, bestaande ui
jeen 26-tal .saamgetrokken gehuchtjes, en in
oppervlakte de tweede gemeente des lands, zijn
J3- a 1400 veenarbeiders werkeloos en trach
ten een karig loon te verdienen bij de Rijks-
jyerkverschaffing.
i Wanneer we nu bedenken, dat de meesten
jtfezer huisvaders van groote gezinnen zijn en
zij thans slechts een weekloon thuis kunnen
trengen van f 13' dan wordt het duidelijk, hoe
jjroot de zorgen van deze menschen zijn.
Één der Drentsche gezinnen, welke dezer dagen
ijaar Eindhoven verhuisd zijn, voor zijn oude
woning te Emmen.
In 1023 werd in de provincie Drente een
ïjedrag van niet minder dan twee millioen be
kleed voor de tewerkstelling der werklooze
•Veenarbeiders. Kanoaluitbreiding en wegenaan
leg zijn hier aan de orde van den dag. Om
Zooveel mogelijk werk te verschaffen, wordt
iftt alles op gTOote schaal door het Rij^ ter
^tand genomen, maar thans worden er reeds
pregen aangelegd, waaraan de eerste tien jaar
flog in1 geen enkel opzicht behoefte zal zijn;
Hl/ónimin êmmen
t—Mjhéj'PP 3. s 9rd /j97io-
In Eindhoven beginnen een 100-tal Drentsche gezinnen een nieuw
werkzaam leven, nu wonende in ruime huizen met 3 of 4
gescheiden slaapkamers.
weifelende licht van 'n zaklantaarn ter wereld
bracht.
Meermalen vlamde het magnesium en klikte
de sluiter van onze camera, om weer zoo'n
treffend beeld vast te leggen. Zoo zagen we
nog holen- waarin men ternauwernood rechtop
kan staan, met een raam dat niet open kan,
waarin een echtpaar, in gezelschap van 8 vol
wassen kinderen van beiderlei kunne, slaapt
ki één onooglijke slaapstede.
En spreken we dan met deze en gene eens
over dien onhoudboren toestand, dan hooren
we zoo vaak dat alles oppervlakkig wegrede-
neeren, met de onverantwoordelijke luchthar
tigheid van„Ze willen niet anders". Maar
uit den mond der bewoners zélf hoorden we
wel beter. Hoe ze uitzien en hunkeren naar be
tere woningen en hoe ze benijden de gezinnen,
welke werk gevonden hebben bij de N.V. Phi
lips' gloeilampenfabrieken, en nu naar Eind
hoven vertrekken. Bijna honderd gezinnen zul
len daar werk vinden. Aan den rand van Eind
hoven, ook voor zoovele Drentenoren de licht
stad van het Zuiden, verrijst een nieuwe wo-
De Staatscourant van heden 20 Aug.
bevat o.o. de volgende Kon. besluiten
toegekend de zilveren eere-medaille der
Oranje-Nassau orde aan A. M. de Kruijff te
Tricht, opzichter in dienst van de familie Hij-
inans
benoemd tot officier van justitie bij de
rechtbank te Tiel mr. I. G. J. Toutenhoofd,
•oud-officier van justitie bij de ontbonden
rechtbank te Heerenveen
toegekend de zilveren eere-medaille der
Oranje-Nassau orde aan J. Nieuwenhuisen,
baas-opzichter bij de Goudsche Siroopfabriek
te Gouda.
MINISTER VAN KARNEBEEK.
De Minister van Buitenlandsohe Zaken heeft
zijne werkzaamheden aan het Departement
weder hervat.
HET NEDERLANDSCH-BELGISCH
VERDRAG.
Een adres der Rott. Middcn-
slandsvereeniging.
De Rotterdamsche iniddenstandsvereeniging
Handel en Nijverheid heeft in een adres aan
de Tweede Kamer instemming betuigd met
het adres van de Kamer van Koophandel te
Rotterdam inzake het ratificeeren van het
verdrag NederlandBelgië en er bij de Ka
mer ernstig op aangedrongen het verdrag in
zijn tegenwoordige samenstelling niet aan te
nemen
HANDELSVERDRAG NEDERLAND—
HONGARIJE.
Memorie van Antwoord.
Verschenen is de Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer betreffende het wets
ontwerp tot goedkeuring van het op 9 Decern-
fcxT 1924 's Grovenhage tusschen NedersMe
Gezinnen, die in Drente geschikt bevonden
worden voor de Philipsfabrieken, krijgen met
hun huisraad vrij vervoer naar Eindhoven. Hier
kunnen zij op gemakkelijke a fbeta lings voor
waarden nog de benoodigde houten ledikanten
met stroomatrassen verkrijgen. We troffen o.a.
een gezin van tien personen in Emmen, dat
moest bestaan van het inkomen van den oud
sten zoon, zijhde f 4.50 per week en wonende
in een hut vnn 3bij 4 meter, 2.20 M. hoog
en als eenige lichtbron een venster van 60 bij
80 c.M. De volgende maand zal dat gezin in
Eindhoven wonen- dan zullen alle leden daar
van, de huisvrouw natuurlijk uitgezonderd,
werk vinden in de gloeilampenfabricoge en zij
zullen wonen in een huis met een totaalinhoud
von 319.7 M3. Het behoeft geen betoog, dat
zoo'n gezin, één van velen, daardoor van een
moreelen en lichamelijken ondergang gered zal
zijn.
In Eindhoven groeit en bloeit een machtig
nationaal bedrijf, een wereldindustrie, die bin
nen twee maanden 100 Drentsche gezinnen een
goed stuk brood zal laten verdienen.
land en Hongarije gesloten handelsverdrag
ir.et daarbij behcorend protocol.
De onderhandelingen met Duitsch-
land.
Ten aanzien van de vraag, door sommige
leden gesteld met betrekking tot de verhou
ding op het gebied der handelspolitiek tus-
schen Nederland en Dvritsohland, deelt de re
geering mede, dat, toen geruimen tijd geleden
berichten inkwamen, omtrent de voornemens
der Duitsche regeering ten aanzien van de
wijziging van het tarief van invoerrechten- met
de Duitsche regeering besprekingen werden in
geleid ter aanvulling van het bestaande ver
drag van handel en scheepvaart, oen 3Ten Dec.
1851 tusschen Nederland en Pruisen gesloten,
zooals dat gewijzigd is bij het verdrag van 3
Juni 1923.
De zekerheid, dat de Nederlandsche produc
ten in geen enkel opzicht zullen worden achter
gesteld bij de overeenkomstige producten uit
andere landen, zoude kunnen worden verkre
gen door het verdrag van 1851 aan te vullen
met een bepaling, welke aan Nederland de be
handeling op den voet van reahtstreeksche en
onvoorwaardelijke meestbegunstiging zoude
toekennen. Het zoude daarbij dan moeten vast
staan, dat niet door invoering ven ver doorge
voerde specificaties in de tariefposten prac-
tisch inbreuk zoude worden gemaakt op da
meestbegunstiging. Bedoelde meestbegunsti
ging zoude bovendien niet alleen betrekking
moeten 'hebben op de invoerrechten, maar
evenzeer op de invoerverboden en beperkin
gen. Besprekingen met de Duitsche regeering
over deze punten hebben een gunstig verloop,
doch zijn in vollen gang, zoodat nadere mede-
deelingen daarover thans niet kunnen worden
gedaan.
Aangezien sommige leden met bevreemding
kennis hebben genomen van het aan het ver
drag toegevoegde protocol, betrekking hebben-
op |de voordeelen, die ingevolge het verdrag
van Trianon aan de geallieerde en geassocieer
de mogendheden worden voorbehouden, wijst
de regeering erop, dot bedoeld protocol geens
zins beoogt het principe der onvoorwaardelijke
meestbegunstiging- waarop Nederland aan
spraak zal kunnen doen gelden, inbreuk te ma
ken.
De regeering kon niet toegeven, dat dit ver
drag en soortgelijke verdragen, voor ons land
weinig practische beteekenis hebben. In de
praktijk zou het ontbreken van een verdrag
Nederland op één lijn stellen met die landen,
welker goederen volgens het hoogste tarief van
invoerrechten kunnen worden 'belast.
Do Hongaaische fondsen.
De minister van Buitenlandsche Zaken geeft,
naar aanleiding van een desbetreffende vraag,
de verzekering, dot de belangen van de Neder
landsche 'houders van Hongaarsohe fondsen
zijn volle belangstelling hebben en dat, zoo
zich daartoe aanleiding mocht voordoen, de
noodige verdere stappen ter bescherming dier
belangen zullen worden gedaan. Bij de onder
handelingen over een handelsverdrag als het
onderhavige was voor bemoeiingen ten aanzien
von de regeling van aangelegenheden als deze
geen plaats.
DE ZIEKTEWET.
Een circulaire aan de leden
van het Verbond van Ned.
1 Fabrikantenvereenigingen.
Het Verbond van Nederlandsche Fabrikan
tenvereenigingen heeft een circulaire betreffen
de de Ziektewet aan zijn leden verzonden,
waaraan het volgende is ontleend
Sinds 12 jaren hangen ziektewetten in ver
schillenden vorm ons boven het hoofd. Ten
slotte heeft minister Aolberse ons thans een
ontwerp nagelaten, dat allerminst onze instem
ming kan hebben.
Wat zal onzo nieuwe minister, mr. Kooien,
hiermede doen Zijn wij goed ingelicht, dan
overweegt mr. Kooien de totstandkoming van
een Ziektewet te bevorderen. Maarzal hij
evenals zijn voorganger, alles wat uit particu
lier initiatief js voortgekomen, terzijde stellen
qm een zuiver ambtelijk beheer in te voeren,
rpet de verplichting van premiebetaling'enkel
door den werkgever en anderzijds medezeg
genschap voor een zeer groot gedeeelte door
den werknemer
'Wij weten het niet. Maar stellig is het
hoogstgewenscht tijdig de gegevens te verza
melen, die ons t. z. t. in staat zullen stellen zoo
noodig te demonstreeren, hoeveel uit particu
lier initiatief reeds vrijwillig tot stand is ge
komen. Daaruit zal, naar wij vertrouwen, den
minister dan blijken, dat voor een ingrijpende
wettelijke regeling geen plaats is en dat in
ieder geval de zegenrijke arbeid van de vrij
willige fabrieksziekenkassen onaangetast moet
blijven.
Dr. Posthuma, directeur van Centraal Be
heer van Werkgevers Risico-Bonken, wiens
naam in de laatste jaren herhaaldelijk werd ge
noemd in verband met het vraagstuk der ziek
teverzekering, heeft op zich genomen de ge
gevens der verschillende werkgeversorganisa
ties, waaronder ons Verbond, onderling te
vergelijken en uit te werken, opdat een volle
dig overzicht wordt verkregen van hetgeen in
den lande op het gebied der ziektegeldverze-
kering momenteel bestaat.
De moeilijkheid is intusschen dat het verkrij
gen van ziekengeld in iedere fabriek op eigen
wijze is geregeld en dat eenheid ontbreekt.
Alle regelingen echter schenken den arbei
der de zekerheid, dat hij in geval van ziekte
niet broodeloos is.
Dr. Posthuma heeft een nieuw plan ontwor
pen, op grond waarvan het bestaande, in wel
ken vorm ook, kan worden samengebonden in
één geheel, waarbij dit bestaande desverlangd
ongewijzigd kan worden gehandhaafd. De nieu
we organisatie, die dit beoogt, zal dus vol
doende in staat zijn de regeering en volksver
tegenwoordiging een volledig beeld te geven
van wat reeds vrijwillig is tot stand gekomen.
Met dit materiaal kan zoo noodig t. z. t. in
vloed worden uitgeoefend op d'e gestie van den
werkgever in de naaste toekomst.
In de vergadering van ons Centraal Bestuui
van 29 Juli 1.1. heeft een der directeuren van
Centraal Beheer een uitvoerige uiteenzetting
gegeven van het nieuwe plan van dr. Posthu
ma en gezien de bedoeling, die daaraan ten
grondslag ligt, n.l. het bestaande te verzame
len en invloed uit te oefenen op den werkge
ver, heeft ons Centraal Bestuur besloten zijn
medewerking te verleenen aan de verwezenlij
king van dit plan, daarbij overwegende, dat
dr. Posthuma thans in dezelfde richting tracht
te werken als door onze organisatie in de laat
ste jaren is geschied.
Afgesproken werd dat vertegenwoordigers
van Centraal Beheer onze leden zullen bezoe
ken, ten einde de noodige gegevens te verza
melen omtrent den bestaanden toestand be
treffende de ziekengeldregeling in hun onder,
neming. Tevens zal hun alsdan worden ge
vraagd in beginsel in te stemmen met het nieu
we plan van dr. Posthuma.
INTREKKING VAN CRISISWETTEN.
Een wetsontwerp afkomstig van
de afgetreden regeering.
Een wetsontwerp is ingediend tot intrekking
van de volgende wetten
Wet van 4 Sept 1914, houdende bepalin
gen, strekkende om den rechter de gelegen
heid te geven dadelijke uitwinning te voorko
men naar aanleiding van geldelijke moeilijk
heden tengevolge van de tegenwoordige bui
tengewone omstandigheden
wet van II Juni 1915, tot toelating in de
tegenwoordige buitengewone omstandigheden
van voorloopige hechtenis wegens het in art
45 der wet van 23 Mei 1899 eerst omschre
ven misdrijf
wet van 29 Juli 1916, tot verlenging en
herstel van in de Merkenwet genoemde ter
mijnen
distributie wet 1916
schepenvorderingswet 1917, gelijk deze wet
nader is gewijzigd
wet van 1 Sopt 1917, houdende bijzondere
maatregelen ten aanzien van het goederenven*
keer met het buitenland, gelijk deze wet nader
is gewijzigd
wet van 12 Januari 1918 tot vaststelling van
bepalingen in het belong van den omloop van
's rijks munten 1
wet van 23 Februari 1918, houdende bepa
lingen betreffende het slachten van paarden,
runderen, schapen en varkens, gelijk deze \vet
nader ise gewijzigd
RECLAMES.
l'an 1—4 rtJKCls f 2.05. elke rejrel meer 0.50
Buitengewoon geurig.
25 O besparing.
Vera kcffle bestaat slechts in één
kwaliteit, de beste.
Probeert ook eens onze merken Ara
bier koffie en Micadothee met prach
tige premies.
wet van 20 April 1918, betreffende nadere
uitbreiding van den landstorm
scheur wet 1918
crisissenquêtewet 1918
wet van 7 December 1918, tot verzekering
van de dienstvaardigheid van spoorwegen,
waarop uitsluitend met beperkte snelheid wordt
vervoerd, in de buitengewone omstandigheden;
werkloosheidsverzekeringsnoodwet 1919.
Rekening houdende met het dienaangaande
van verschillende zijden geuite verlangen
zegt de regeering in haar toelichting meent
de regeering niet langer te moeten' wachten
met het doen van stappen ten einde te komen
tot opheffing van die maatregelen, waarvan
een langer voortbestaan geen reden heeft. Een
stelselmotige intrekking van alle nog van
kracht zijnde crisiswetten op het huidige
oogenblik zou verder gaan dan met het oog
op de daarmede verbonden belangen geraden
zou zijn.
Het wetsontwerp draagt nog de handteeke-
ningen van de ministers uit het vorige kabi
net.
OVERBRENGING AMSTEL-GEDEELTE BIJ
AMSTERDAM.
Een ingediend wetsontwerp.
Een ontwerp van wet is bij de Tweede Ka
mer ingediend tot het overbrengen van een bij
het Rijk in 'beheer en onderhoud zijnd gedeelte
von den Amstel in beheer en onderhoud bij
de gemeente Amsterdam.
Het betreffende gedeelte von den Amstel is
blijkens de memorie van toelichting ruim
300 M. lang en gelegen in Amsterdam tus
schen een 'bij die gemeente in beheer en on
derhoud zijr.d riviervak en 'het bij de provincie
in 'beheer en onderhoud zijnd gedeelte van den
Amstel. De eigendom van het over te brengen
gedeelte berust 'bij cb gemeente.
Deze overbrenging wordt voorgesteld in ver
band met de voortschrijdende bebouwing ter
plaatse. Hierdoor is het belang dat Amsterdam
heeft bij dit' vaarwater, aanmerkelijk toegeno
men» terwijl te verwachten is, dat de gemeente
in de toekomst voor vele werken, die het ge
volg zijn van de uitbreiding van Amsterdam,
de beschikking over het betrokken vak van het
vaarwater zal behoeven.
SCHADE VAN EEN GEMEENTE DOOR
DEN TOESTAND VAN DEN POSTCHèQUB
EN GIRODIENST.
Landsmeer en de Giro-chaoSk
De minister van Waterstoet heeft inlichtin
gen verstrekt op een adres van den raad der
gemeente Landsmeer, betreffende uitbetaling
aan die gemeente van een bedrag van een
door hoar geleden renteverlies, in verband met
den toestand, waarin de postcheèque- en Giro
dienst in 1923 en 1924 verkeerde.
De minister wijst op art. 25 c van het giro-
besluit 1923, dat destijds van kracht was en
waarbij was bepaald, dat het Rijk, niet gel
delijk aansprakelijk was voor de gevolgen van
vertragingen in den dienst. De bewoordingen
van dot artikel zijn algemeen en sluiten geen
enkel geval van vertraging uit.
Behalve dit artikel is bij de beoordeeling
van de onderwerpelijke zaak echter ook in
aanmerking te nemen art. 1286 B. W. Krach
tens het bepaalde bij het derde lid van dit
artikel zou, gesteld dat er eenige verplichting
tot vergoeding van kosten, schade en interes
sen bestond zoodanige vergoeding alleen
verschuldigd zijn van den dag af, dot deze in
rechte gevorderd werd, hetgeen in het onder-
werpelijke geval niet heeft plaats gehad. Een
wettelijke verplichting, om vergoeding te ge
ven over een tijdvak, voorafgaande aan een
eventueele dagvaarding, bestaat niet.
Met betrekking tot 8e meening van den Ge
meenteraad, dat overwegingen van zedelijken
aard ertoe zouden moeten leiden het gemeen
tebestuur van Landsmeer niet de dupe te doen
worden van de ontreddering van den post-
chèque- en girodienst, te meer omdat de ge
meente feitelijk gedwongen werd een girore
kening te nemen, daar alle betalingen van
Rijkswege per giro werden voldaan, merkt de
minister op, dat deze laatste bewering niet
geheel juist is. De regeling omtrent betaling
per postgiro gold alleen voor de gemeenten,
die bij den postcheque- en girodienst waren
aangesloten. De gemeenten, die zich niet
wenschten aan te sluiten, kregen hun betalin
gen evenals vroeger door tusschenkomst van
de betoalmeesterskantoren.
KAMER VAN KOOPHANDEL.
TE LEIDEN.
De vaarweg AmsterdamGouda
Rotterdam. Verbetering van
den Ouden Kijn.
In de gistermiddag gehiouden vergadering
van de Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rijnland was o.m. ingekomen een brief
van den Provincialen Waterstaat van Zuid-
Holland betreffende den aankoop en onteige
ning van terreinen voor den vaarweg Amster
dam—Gouda—Rotterdam. Medegedeeld T*etd
dat met de uitvoering dezer werken waar
schijnlijk begin 1927 een begin zal worden ge
maakt.
Over de plannen tot verbetering van den
Ouden Rijn deelde de minister het volgende
mede
Tusschen de provincies Utrecht en Zuid-
Holland zijn besprekingen gaande om te ko-
men tot veibetering van den Ouden Rijn. OnN
worpen is een verbetering waarbij do sluis té
Bodegraven, de Haanwijkersluis en de sluis aai\
vdei} Heidom zullen .yerrallePr -terwijl da -gJuH,
