Maison Je Nouveauté"
Nieuwste garneering
Alle Naaisters-fournituren.
UIT DEM OMTREK.
RECLAMES.
Van 11 rexels 1 2.05. elke resel mcer 0.50
.Utrechtscheweg 33
in kanten, galons, knoopen, tressen enz.
De orkaan bov^n het
Oosten van ons land.
Dc steunactie.
De zevende verantwoording van het Am
sterdamsen Comité 10 Augustus 1025 en be
stemd voor het nationaal comité tot steunver
lening vermeld in totaal 4200, waardoor
het generale totaal stijgt tot f 110.523.44V?.
Te Ambt-Delden heeft een collecte ten
bate van de slachtoffers van de stormramp
1050 opgebracht.
De collecte voor de stormramp heeft in
<le gemeente Maasland ruim 1750 opge
bracht.
De collecte, gehouden door het storm
ramp-comité te Bergschenhoek, heeft 1021
opgebracht.
Te Alfen aan den Rijn is voor de slacht
offers van de stormramp 4018 ingezameld.
Het comité te Berkel en Rodenrijs voor de
stormramp heeft ruim 1850 bijeengebracht.
Het totaalbedrag van de te Hoorn gehou
den collecte is ruim 30TT.
De gemeenteraad van Spanbroek heeft
besloten f 500 uit de gemeentekas te verstrek
ken»'
De collecte ten bate van de geteisterde
streken heeft te Sommelsdijk f 1400 opge
bracht.
De collecte te Dubbeldam heeft f 2056.70Vi
opgebracht.
Te Tiel is f 4106 bijeengebracht.
Tegen den steun uit gemeen
te-kassen.
Ofschoon Ged. Staten van Friesland aan
dergelijke besluiten hun goedkeuring hebben
onthouden heeft de gemeenteraad van Oost-
stellingwerf Donaerdag met algemeens stem
men besloten uit de gemeentekas voor de
slachtoffers van de stormiamp 1000 gulden af
te staan.
De dieren in de geteisterde
streken.
Vanwege het secretariaat van het hoofdbe
stuur van de Ned. Vereen, tot Bescherming van
Dieren wordt, naar aanleiding van een door den
Alg. Inspecteur van de Vereeniging in de ge
teisterde streken ingesteld onderzoek, medege
deeld, dat, voorzoover uit verschillende berich
ten mocht worden afgeleid, dat ernstige ver
wondingen van dieren in-talrijke mate zijn voor
gekomen, ten deze gerustheid kan bestaan. Het
is het hoofdbestuur aangenaam te kunnen vast
stellen, dat bij het onderzoek in loco is geble
ken, dat in het algemeen en in de eerste plaats
ook voor dierenartsen, militaire macht en po
litie, niets is nagelaten om ook in dezen zoo
veel mogelijk de behulpzame hand te bieden.
Attenties voot en van Borculo.
De N. V. Brandspuitenfobriek v.h. A. Bikkers
en Zoon te Rotterdam, 'heeft d.d. 19 Aug. bur
gemeester en wethouders van Borculo kosteloos
handbrandbluschapparaten in bruikleen aange
boden voor de houten tijdelijke woningen.
De burgemeester van Borculo heeft voor
den wederopbouw van zijn verwoest stadje door
bemiddeling van den heer H. Boenk, ontvan
gen van de British-American Tobacco Co.
(Holland) Ltd. een geschenk aan tegels ter
waarde van 500. Eveneens door bemiddeling
van den heer Boenk is ontvangen een gift van
2000 sigaretten bestemd voor de werkkrachten,
aangewezen voor het opruimen der puinhoo-
pen.
Het gemeentebestuur van Borculo heeft
besloten, om aan alle militairen beneden den-
rang van sergeant, die hier de behulpzame
hand hebben geboden, een bronzen herinne
ringsmedaille uit te reiken. Dank zij de mede
werking der firma Begeer zullen de daarvoor-
te maken kosten tot een bescheiden bedrag
kunnen worden gereduceerd.
Verwoest Borculo in beeld.
Onder dezen titel heeft W. Stempher en Zn. en
van der Meulen's boekhandel te Deventer ten
voordeelc der slachtoffers een album laten ver
schijnen met foto's en tekst over de ramp te
Borculo, dat wordt ingeleid door een autogra-
fisch voorwoord van Jhr. De Muralt. Voor het
overige is dit album vrijwel geheel identiek aan
de reeds eerder hier vermeldde albums van
„Ars^CathoIica" en ,,De Branding" (Utrecht
Amsterdam) van welke het laatste verre van
alle den kroon spant.
Tc Gent.
Het Oost-Vlaamsch Comité, dat 9 Sept. te
Gent een weldadigheidsfeest houdt, ten bate
van de slachtoffers van de stormramp in Ne
derland, zal ook een film van geteisterd Bor
culo afdraaien.
Loevensohn, de cellist van het. Amsterdam-
sche Concertgebouw en lecraar aan het Kon.
Conservatorium te Brussel, heeft zijn medewer
king aan 'het feest toegezegd.
Wat doet het Nationaal
comité
De N. R. Ct. heeft een onderhoud gehad
met dr. N. M. Josephus Jitta, den voorzitter
van den Gezondheidsraad te s-Gravenhage,
ia zijn functie van secretaris van het Nationaal
Steuncomité, over de werkzaamheden van deze
organisatie.
De heer Jitta deelde mee, dat de taxatie van
de stormschade in Gelderland en in Brabant
thans officieel aan den gang is. Het Nationaal
Steuncomité werkt hiertoe samen met de in
die provincies gevormde commissies, die bei
de onder presidium van den commissaris der
Koningin staan. Elk dezee commissies heeft
een architect opgedragen, om, met behulp van
de plaatselijke autoriteiten, de kosten van we
deropbouw en herstel te schatten. Hieruit zal
voorzeker blijken, dat de nocd in Brabant nice
minder groot is dan die in Gelderland. In Bor
culo heeft men weliswaar te doen met een
grootendecls verwoest stadje, waar ook in den
omtrek velerlei vernield en gehavend is, maar
in Brobanf, en met name in dc streek Zeeland,
Langcboom, Eschare, komt de vernieling meet
verspreid voor over toch zeker niet minder
dan 'n honderdvijftig boerderijen en woningen.
In Bi'abant zal echter het werk van het her
stel minder gecompliceerd zijn, omdat de
meeste van die boerderijen aan een bepaald
type beantwoorden en dus in dicnzelfden
geest weer opgebouwd moeten werden.
In een s"iacf, daarentegen, staat men voor
allerlei vei scheidenheid van woningen, die van
villa's tot krotten variceren daar heeft men
ook sloppen met heel slechte woningen ge
had, wat allerlei kwesties stelt. Sommige dezer
krotten zullen met weinig kosten weer in den
ouden to&stand te brengen zijn, maai' ook be
staat de mogelijkheid, om van de omstandig
heid te pofiteeren en zulke slechte w#\ingen
door betere te vervangen. De vraag is dus
moeten zulke complexen krotjes weer op de
zelfde wijze hersteld worden Deze moeilijk
heid doet zich ook voor bij oude huizen van
berere soort, maar waarvan de waarde vóór
den cycloon toch ook dikwijls minder was dan
het benoodrgd bedrag om ze behoorlijk te
herstellen of in sommige gevallen geheel
nieuw op te bouwen. Moeten ook de
welgestelden vergoeding krijgen voor de storm
schade aan have cn goed Wonneer bij onde
ren een schoorsteen afwaait, een plafond neer
valt, moeten zij dit ook zelf betalen zeggen
sommigen, die in pricipe ook bezwaar maken
om het bedrog van den steun voor opbouw of
herstelling grooter te doen zijn dan de oor
spronkelijke waarde van het bezit. Maar wat
moet men don beginnen met een oud huis, dat
600 waard was, dat omver gewaaid is, en
waarvan de opbouw 2000 zal kosten Moet
in zulke -gevallen het meer noodige don moor
niet beschouwd woi'den als compensatie voor
het morcele leed Do provinciale commissies
zullen al deze kwesties moeten oplossen
Bovendien is de kostenberekening heel moei
lijk. Verscheiden, ook van de betere, huizen
maken den indruk dat alleen het dak er afge
waaid is. Treedt men er binnen, don blijken zo
vaak inwendig totaal verwoest te zijn.
In Geldeiland is er, behalve Borculo, nog
eenige schade geleden in Ruurlo, en ook te
Didam en hier en daar verspreid. Ook in Over-
ijsel heeft de cycloon nadeel berokkend, onder
meer in Hengelo. De commissaris dei' Koningih
achtte het echter overbodig daar een provin
ciale commissie te vormen. Hier treedt het Na
tionaal Steuncomité dus direct op.
Een scha'iting van wat ei' noodig zal zijn,
durfde dr. Jitta, nu het onderzoek nog gaande
is, niet aan. Hij voor zich, geheel vrij blijvend,
stelde zich echter voor dof er zeker 'n twee-en
half millioen gulden mee gemoeid zal zijn. En
tot nu toe wordt het totaal dei overal ingeza
melde gelden begroot op 1.200.000. Er zal
dus nog heel veel gegeven moeten worden. En
bij den steun moet natuurlijk de bedoeling
voorzitten om de menschen zoo gauw mogelijk
uit de ellende te helpen, en vooral te voor
komen, dot er paupeis gemaakt worden door
de ramp.
Het geleden nadoel in zaken is ook een heel
moeilijke schatting. Er zijn weckloozcn, omdat
het bedrijf van den werkgever is verwoest. Ei
is veel van den oogst vernield, hier en daar
wat vee omgekomen. In Brabant heeft de Boe
renbond hulp toegezegd, om te redden wat ar
von den oogst te redden valt, en het R. K.
Huisvestingscomité is daar ook hard doende om
te helpen bij den opbouw. Hoeveel geld er bij
het Notionabl Steuncomité tot heden is inge
komen, had de secretaris nog niet van den
penningmeester vernomen. Men weet dat de
bedoeling is om olie verzamelde giften aan
dit centrale comité af te drogen. Hiertegen
over zal dan later bij de steunverlcenir.g van
zijnentwege in mindering worden gebracht wat
reeds aanstonds in de centra van de ramp is
afgedragen cn natuurlijk V>ok reeds ten deelt»
besteed.
De vorige week zijn de leden van het Na
tionaal Steuncomité een dag in Borculo en in
Ruurlo geweest. Morgen zullen zij de geteis
terde Brabanrsche gebieden bezoeken.
De wederopbouw zal nu geschieden door de
provinciale commissie, in overleg met het
Nationaal Steuncomité waarbij de dienst,
belast mei het toezicht op de handhaving van
de wettelijke bepalingen betreffende de volks
huisvesting, odviseerend zal optreden. De
Rijksgebouwendienst, waaraan oorspronkelijk,
met name te Borculo, deze taak was opgedra
gen, is dus teiaiggetreden. Elk der provincial^
commissies belast nu een particulieien archi
tect met de uitvoering van het werk. In Bra
bant is dit dus al begonnen. In Gelderland
wordt de wederopbouw zoo spoedig mogelijk
ter hand genomen. Nu echter het gestadige
zomeiweer over"is, en het telkens regent, moe
ten de dakloozen eerst tijdelijk in barakken cn
noodwoningen worden ondergebracht, om niet
hols over kop te hoeven werken aan het her
stel van hun woningen. De Gezondheidsraad
heeft drie .barakken naar Borculo gezonden.
OPGRAVINGEN IN LIMBURG.
Verrassende resultaten verkregen
gedurende dc lealste drie weken.
Iets ten N. ven het dorpje Stein in Limburg,
in de onmiddellijke nabijheid van het beekje
de Ur, (dat zich in 'het vlakbij gelegen Urwoud
in óc Maas werpt) hebben, gedurende de laatste
drie weken, opgravingen plaats gehad, die
zeer belangrijke resultaten hebben opgeleverd.
Hier had, op een natuurlijk plateau dat de
Maasvallei behecrscht, reeds een tijd geleden
da bekenkde arts dr. J. H. Beokers uit Beek ver
schijnselen van oude bewoning geconstateerd.
Zelfs was deze er reeds toe overgegaan een
kleine graving te maken, die het vermoeden,
dat hier in voorhistorischen tijd menschen ge
woond hadden bevestigde. Scherven van pri
mitief aardewerk en stukken bewerkte vuur
steen werden opgedolven. Dit alles was aanlei
ding dat aan dr. J. H. Holwerda, directeur van
'het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden,
verzocht werd rich met het onderzoek op rui
me schaal te betasten. Dit onderzoek, dat in
samenwerking nu~ dr. Beckers en met de me
dewerking van het Ltmburgsche genootschap
voor geschiedenis en oudheidkunde werd uit
gevoerd, heeft tot verrassende uitkomst ge
leid. Zonder te willen vooruitloopen op het
verslag dat dr. Holwerda en dr. Beckers onge
twijfeld over htm ontdekking zullen in het licht
zenden, is de N. R. Ct. thans al in de gelegen
heid, enkele bizonderheden mede te doelen
genoemd plateau is door een palisadeering,
waarven de dubbele lij paalgaten in den grond
teruggevonden werd, zoowel naar de landzijde
toe als aan den steilcn plateourand zelf, om
geven geweest. In de ruimte binnen deze pali
sade werden sporen van klaarblijkelijk kleine
woningen of hutten geconstateerd. Hier heeft
dus een versterking gelegen, die in zijn cenigs-
zins driehoeokigen vorm, zich aan dc natuur
lijke formatie van het plateau aanpassend,
veel overeenkomst vertoont met het voor en
kele jaren bij Nijmegen op het Kopsche veld
teruggevonden Oppidum Batavorum. Welis
waar waren daar de afmetingen veel aanzien
lijker en was er in plaats van een palisade een
breede walmuur van hout en aarde. In het
schervenmoteriaol dot verzameld wfcrd teekent
zich ook deze overeenkomst met den Bataven-
burcht. Naast tallooze scherven van inheemsch
maekskcl met ruw oppervlak en gckartelden
rand, zooals vooral uit de urnenvelden an Lim
burg en Noord-Brabant bekend is, kwamen ook
enkele fragmenten van Romeinsch Ardewerk
voor den dag, als ook stukken van Romeinsche
dakpannen. Merkwaardigerwijze zijn op het
terrein enkele stukken vuursteen voor den dag
gekomen, waaronder een gedeelte van een ge
polijste bijl. Mocht deze laatste omstandigheid
nog eenige twijfel wekken omtrent de periode
waortoe dezo nederzetting moet worden ge
rekend, de vondstomstandigheden in de eerste
plaats van de Romeinsche cultuurresten laten
voorloopig geen andere dateering toe dan de
eerste eeuwen na Ohr. Het onderzoek dat door
zeer ongunstige gesteldheid van den bodem
bemoeilijkt werd, zal vermoedelijk het volgen
de jaar worden voortgezet. Dat de ontdekking
van woonplaatsen van die bevolking, wier aan
wezigheid in ons land gewoonlijk slechts door
urnenvelden wordt aangetoond van groot be
lang is, hoeft zeker niet tc woiden in het licht
gesteld. Doch een bizondere omstandigheid
verleent haar mogelijk nog grootcre beteeke-
nistussehen genoejnd plateau en het dorp
Stcin heeft n.l. dr. Beckers ook de resten van
een aanzienlijk Romeinsch gebouw geconsta
teerd. De voorloopige ontgraving die hiervan,
onder leiding van den heer A. E. Remou-
chomps, conservator aan 's Rijks museum van
Oudheden te Leidén, thans ook heeft plaats ge
had, bracht non het licht dat men hier waar
schijnlijk niet met een Romeinsche villa of
landhuis, zooals men zou mogen verwachten,
te doen heeft. Wat de bestemming van het
kolossale gebouw (dot bijna 50 M. bij 30 mat)
en waarvan de zware muren uit tufsteen waren
opgetrokken, kan geweest zijn, is nog niet met
zekerheid te zeggen. Badvertrekken, evenmin
als een kelder, die in villa's in den regel voor
komen, werden hier gevonden. Wel werd een
zeer groot centraal gelegen vertrek ontdekt
dat van een hypocaustum-inrichting voorzien
is geweest. Zonder twijfel moet tussehen dit
gebouw, dat blijkens de aardewerkschcrven (er
werd ook een bronzen munt van Valens ge
vonden) tot in de vierde eeuw moet hebben
bestaan, en de inheemsche plateau-bewor.ers
verband worden gezocht. Wellicht zullen de
onderzoekers, die zooals gezegd, een volgend
jaar het begonnen werk hopen voort te zetten,
dit vraagpunt tot een oplossing weten te bren
gen. Tenslotte verdient tc worden in herinne
ring gebracht dat het in de onmiddellijke na
bijheid van het genoemde gebouw is, dat in
dertijd verschillende Romeinsche sarcofagen
en graven met rijken inhoud zijn voor den dag
gekomen. Een dezer, <b bekende „vondst uit
Stein" is in het Rijksmuseum van Leiden op
gesteld.
EEN QUAKERKAMP IN NEDERLAND.
Men schrijft aan het Hbld.
In het Boschkamp te Loosdrecht waren van
2226 Aug. Quakers uit verschillende landen
bijeeneen handjevol menschen, Nederlan
ders, verschillende groepen vertegenwoordigend
(oud Woodbrokers, cud-kampeerders met de
Quakers, Doopsgezinden, e. a.), Engelschen,
Amerikanen, Duitschers en één Fransche Qua
ker. Eindelijk was don de wensch van velen
vervuld om ols Quakers uit verschillende lan
den bijeen tc zijn, terwijl de vrienden vnn de
Quakers in Nederland in de gelegenheid ge
steld werden om een dieper inzicht te krijgen
in de Quakergedachte.
's Morgens waren or besprekingen, in do mid
dagen werd gelegenheid geboden tot het vin
den van meer individueel contact. Van de bui-
tenlandsche sprekers waren o.m. Karl Heath,
die inleidde over „Religion erd 'p^bljc life"
en Heinrich Becker over „De wederkeerige in
vloed van de Duitsche jeugdbeweging en de
jongere Quakers". Verder zijn uit verschillen
de landen verslagen uitgebracht over het Qua-
kerwerk, en is er besloten, als vrienden van de
Quakers in Nederland met elkaar contact te
blijven houden om ieder in onze eigen richting
en gezamenlijk d3 Quaker-gedachte von do
eenheid van Godsdienst cn dagclijksch leven te
verwezenlijken.
600-JARIG BESTAAN VAN ENSCHEDÉ.
Verschillende feestelijkheden.
Ter gelegenheid van het 600-jarig bestaan
van Enschedé nis stad, zal o.a. Meandogovond
een fakkeloptocht worden gehouden, waaraan
ruim 1000 personen en 3 muziekcorpsen
deelnemen. Tijdens den voornaamsten feest
dag, Zaterdag 5 September, zal er een groote
optocht worden gehouden, met ontvangst vnn
het feestcomité en eenige historische perso
nen ten Gemeentehuize.
Prins Maurits met gevolg komt op dien dog
van de zijde van het Volkspark de stad bin
nen, terwijl van de andere zijde per rijtuig
de gebroeders J. en H. van Lochem, d*e uitvin
ders van het bombazijn, komen aangereden.
SPOORWEGONGEVAL AAN HET
CENTRAALSTATION TE AMSTERDAM.
Geen ernstige gevolgen.
De tiein, die te 5-09 gistermiddag uif de
richting Haarlem het Centraal Staiion binnen
liep, schoof iets te ver door en reed daar
door tegen den trein op, die te 5.25 naar Hil
versum zou verdekken. Door den schok wei
den de reizigers van den Hilversumschen trein
door elkaar geworpen eenigen, voorname
lijk die, gezeten in de biede laatste wagons,
bekwamen zeer lichte verwondingen, hoofd
zakelijk builen can hec hoofd cn een paai'
neusbloedingen. Daze beide laatste wagons
werden uit de rails gewipt en van den achter
sten brak een buffer. Ook de locomotief van
den aantijdenden trein liep eenige schade op.
BRAND IN DE VETGASFABRIEK DER NED.
SPOORWEGEN TE ROTTERDAM.
Een moeilijke blusschingsorbcid.
Gistermiddag om 4 uur werd brand ontdekt
in een gebouw, staande op het stotionsemplace-
ment van de Nedcrlandsche Spoorwegen aan
den Stationssingel te Rotterdam.
In dit gebouw is gevestigd de vetgasfabriek,
waarin uit gasoliën het gas wordt bereid, dat
noodig is voor dc verlichting van dc verschil
lende spoorwegrijtuigen.
Terwijl de machinist G. B. werkzaam was in
de machinckomer, alwaar drie gasmotoren zijn
gcploatst, ontdekte hij dat hij de leiding, dio
diende om het gas naar de groote buiten het
gebouw gelegen ketels te voeren, brond was
ontstaan. Woordoor was onbekend. Onmiddel
lijk probeerde hij do vlammen to dooven, doch
toen dit niet lukte trochtte hij de verschillende
kronen te sluiten. De vlammen laaiden echter
zoo fel op dot het den machinist onmogelijk
was om bij deze kronen tc komen. In korten
tijd stond dc geheele leiding gloeiend. Aange
zien het gas in de verschillende tanks onder
hoogen druk stond werd het vuur als het ware
door het uitstroomende gas aangeblazen.
In korten tijd stond de machinekamer in volle
vlam. Het personeel van de Spoorwegen
trachtte daarna nog met zand het vuur te be
strijden, maar ook dit gelukte niet. Inmiddels
was de brqndweer gearriveerd. Met 3 -tralen
tastte deze den brand nan, maar dit leidde niet
tot ecnig resultaat. Fel laaiden de vlammen op.
Hoofdman Bakker, bij wien dc leiding van het
blusschingswcrk berustte, stelde daarop een
stoomspuit in werking cn met een zeer krach-
tigen strooi werden daarop dc vlammen nis het
ware weggeblazen. De kronen koelden rven af
cn van die gelegenheid maakte de brondweer
gebruik om ze dicht te draaien. Toen was het
vuur bij gebrek aan voedsel spoedig gebluscht.
De 3 motoren waren echter totaal onbruik-
baar geworden, zoodot het bedrijf geruimen tijd
stagnatie zol ondervinden» Bij de Spoorwegen
toch zijn maar enkele van deze gasfabrieken
in werking, zoo o.a. één in Vlissingen cn cén
in Zwolle. Dc depóts, die anders hun gas kre
gen von Rotterdam, zullen dit nu móeten be
trekken vanuit Vlissingen.
Dc machinist G. B. bckwom bij rijn pogin
gen den brond in den aanvang te stuiten, ver
schillende brandwonden aan handen cn gelnnt
cn moest zich oder geneeskundige behandeling
stellen.
De schade is vrij aanzienlijk.
- Luchtvaart.
ERNSTIG VLIEGONGELUK.
Drie vliegers werden gedood en één gewond
bij een botsing in do lucht van twee militaire
vliegtuigen in de nabijheid van Duxford
NEDERLANDSCHE JAARBEURS.
Nieuwe eerc-voorzitters.
De Minister van Arbeid, Handel cn Nijvci-
heid Mr. D. A. P. N. Kooien en zijn ambtge
noot van Binnenlandsche Zaken en Landbouw
Jhr. Mr. D. J. de Geer hebben het Eere-Voor-
zitie'i^chap van de Nedcrlandsche Jaarbeurs
te Utrecht aanvaard
VOLKSGEZONDHEID EN GROENE KRUIS.
IV.
In dit nummer verschijnt het vierde of laat
ste artikel over het werk van het Groene
Kruis ten bote der Volksgezondheid.
Ik ben d'a redactie ten zeerste erkentelijk, dat
zij mij voor mijne artikelen, gastvrijheid heeft
willen vcrleencn in hoar blad. Door die vrien
delijkheid heeft zij ook het hare bijgedragen
het werk van het Greene Kruis nog meer be
kend te maken en heeft ook zij een steentje
bijgedragen om het Nedcrlandsche Volk te lo
ten zien wat er olzoo op het gebied der Volks
gezondheid geschiedt en welk aandeel het
Groene Kruis hierbij heeft.
Wanneer wij eens een 2 jaar teruggaan, dnn
zal ieder, die niet alles gelijk wil hebben, mop-
ten erkennen, dat wij dankbaar moeten zijn
voor hetgeen ons in die j^ren op het gebied
der Volksgezondheid is gegeven. Naast die er.
kenning van dankbaarheid 'nemen wij Groene
Kruis-menschcn op ons regelmatig te blijven
voortwerken om langs lijnen van; geleidelijk
heid datgene te verkrijgen, wat volgens onze
opvattingen nog dient gedaan te worden.
Onder de bijzondere hygiënische maatrege
len, welke ik in het kort in dit artikel zal be
spreken, zullen er zeer zeker voorkomen, die
evengoed onder dc rubrieken gerangschikt
hadden kunnen worden, welke ik in één dei
vorige nummers besprak. In de eerste plaats
dan het onderwijs, aan en de verzorging
van gebrekkigen. Hieronder zou ik willen rong-
schikken de spraakgebrekkigen. dc doofstom
men, de slcchthoorenden, de blinden,' de mis-
maakten, dc achterlijken, de zenuwzwokken. En
is het ook al weer voor al deze minder be
voorrechte landgenooten, dot wij U telken
male op het hart drukken, merkt U dc een of
andere afwijking, racdplceg Uw geneesheer,
wacht er toch vooral niet te lang mee, lnal
vooral het kind zoo spoedig men iets merkt
onderzoeken door Uw geneesheer. Men zal, als
men er vroeg bij is, zoo heel dikwijls succes
kunnen hebben. En al is het geen olgchceke
genezing, dan toch ecne verbetering kunnen
verkrijgen, die men op loteren leeftijd zal moe
ten missen. En mocht het geen verbetering van
het gebrek zijn, dan zol toch in tal van
gevallen cene geoefendheid kunnen wor
den verkregen, die den blinde, den
spraokgebrekkige, den doofstomme, den mis
maakte, den achterlijke in staat stelt zijn ge
brek. minder als een last tc doen gevoelen. Het
zou te ver voeren om hier te vermelden wat
er^bereikt is kunnen worden. Ieder heeft ech
ter in zijne omgeving wel eens voorbeelden
gezien op welk een manier onze gebrekkige
medeburgers zich kunnen redden, als ztj eene
behandeling in eene daarvoor bestemde inrich
ting hebben ondergaan. Men staat er van te
kijken hoe een spraak gebrekkige, een stotte
raar, b.v. door eene deskundige behandeling
in staat wordt gesteld zich weer behoorlijk re
uiten. En onze doofstommen dan Moet men
niet diep respect hebben voor de toewijding,
het geduld en do zelfopofferende liefde, waar
mede door onze deskundigen cn hunne helpers
getracht wordt deze menschen te leeren zich
verstaanbaar te maken en ze de noodige ken-
nis bij t<e brengen. En geldt dit ook evenzeer
niet voor onze blinden Onze instituten voor
do doofstommen cn voor dc blinden hebben
zoo ontzettend veel gedaan om het leed vnn
dio menschen te verzochten. Wie kent niet
den naam van Guyot En onzo bekende Insti
tuten voor doofstommen tc Rotterdam, Sint
Michielsgestel, Groningen cn Amsterdam En
blijft <lc naam van Braille niet voor altijd ver
bonden aan het onderwijs aan blinden
Den TOcn Juli 1925 werd in Parjjs her
dacht, dat een eeuw geleden Braille het naar
hem genoemde blindcnschrift uitvond. En wat
is doormede voor die ongelukkige monschen
niet bereikt kunnen worden. En hebben wij se-
derl niet gekregen de Braille schrijfmachine cn
de Brnille-hcctogroaf Vraag het den blinden,
wat zij aon dit alles cn aan hot onderwijs te
donken hebben. Blindeninstituten vinden wij
o.a. tc Grave, Huis ter Heide, Amsterdam. Tal
rijke vcrcenigingcn trekken zich het lot der
blinden aan. Onderwijs wordt gegeven in de
vakken van het lager en het uitgebreid lager
onderwijs, verschillende handwerken, zang,
piano- en orgelspel, enz.
En heeft men wel eens gezien wat onze g*-
neeshcercn, onderwijzers, e.a. bereiken met de
z.g. mismnakten Als men zoo'n stokkert ziet
vóór cn nfc zijne opname, don kon men niet
gelooven, dot het dezelfde persoon is. Het
haast ongelooflijke wordt menigmaal bereikt.
In dit verbond noem ik U dc Johanna-Stich-
ting to Arnhem cn dc Adriaan-Stichting tc Hil-
ligcrsbcrg. Een Consultatie-bureau is tc Rot
terdam sedert 17 Juli 1923 gevestigd.
Het doel der stichtingen is kinderen klaar
te maken voor het maatschappelijk leven. Als
ik over dc Stichting to Hilligcrsbcrg spreek,
moet dc naam von den directeur dr. J. van
Assen Jzn. genoemd worden. In een verslag in
het Tijdschrift voor Sociolo Geneeskunde zegt
dr. Van Assen o.m.„Onder de patiënten wa
ren er o.n. 38, die te voren niet loopen kon
den en bij hyn vertrek tot loopen in stoot wa
ren. Men maakt van mismoedige, sombere
stumperds, die voor hunne omgeving ccn last
zijn, opgewekte menschen." Zegt U dit iets
Leest U eens de brochure van den heer J. E.
van Beynum, hoofd der school der Johanna-
Stichting te Arnhem, getiteld „Waartoe ge
brekkige kinderen in staat zijn". U zult ver
baasd staan cn U zult zich tevens vcrhcugcnl
En hoe is het met onze achterlijke en zwak
zinnige kinderen Gelukkig wordt daarvoor
de belangstelling ook levendiger. Ook onzo
prov. Utr. Ver. het Groeno Kruis heeft het
voorbeeld van dc Zuid-Holl. Vereeniging ge
volgd cn hoopt binnenkort de verzorging van
die kinderen te propageeren.
Men wil hierbij zoover zien te komen, dat
die misdeelde kinderen van het platteland in
cene in het centrum gevestigde onderwijsin
richting zich wat zullen kunnen ontwikkelen.
Wat hiervan te vertellen is, zou minstens een
artikel alleen vragen, daarom volsta ik met
deze korte medcdceling.
Zooals bekend mog worden ondersteld, wor
den door het Groene Kruis cursussen gegeven
in Eerste Hulp bij Ongelukken, waarvan al
menigeen nuttig effect heeft gezien. Dc cur
sisten dienen goed te begrijpen, dat zc onder
wijs in „eerste hulp" hebben ontvangen, die
nen herhalingscursussen te loopen en dienen
hun kennis niet te overschattenonders is
men zoo licht geneigd „doktertje" te gaan spe
len I
Dc Huisverzorging heeft do aandacht van
het Groene Kruis, n.l. er voor te zorgen, dat,
ols de vrouw des huizes ziek is, oene goede
plaatsvervangster tijdelijk het huishouden kan
overnemen. Eveneens het maatschappelijk werk
voor zieken.
Dat v/ij ons interesseeren voor dc Volkshuis
vesting behoeft geen betoog woninghygicnc,
aanleggen van waterleiding hebben onze be
langstelling. De Provinciale Staten vnn Utrecht
hebben den waterlcidingaonleg met krocht
aangepakt en met succes. Binnenkort zal we
derom ccn groot gedeelte von ons gewest het
leidingwater kunnen genieten.
De volksvoeding, de vleeschkcuring, dc keu
ring van woren, de melkvoorzicning, ik zou er
zoo gaarne wat van vertellen, doch mijn stuk
wordt tc lang, daarom alleen maar do ver
melding, dat wij ook hiervoor, waar noodig,
onze krachten geven. Eveneens voor het vraag
stuk der reiniging, dc stofbestrijding, ontsmet-
tingsdienstcn. Verschillende provinciale veree-
nigingen hebben hunne eigen ontsmettings
diensten. Wij waardeeren hoogclijk dc be
moeienis van het Stoatstoczicht op de Volks
gezondheid en hebben met dien tak van dienst
steeds de meest mogelijke goede somenwer
king. Eveneens respccteercn wij de Gem. Ge
neeskundige Diensten cn werken daarmede ook
dikwijls, in het belang der Volksgezondheid,
samen. In enkele deelen von ons land schoort
men zich aon de zijde der voorstanders van
het Geneeskundig Onderzoek vóór het huwe
lijk, bij dc bestrijders van het rooken wan
jeugdige personen cn bij de voorstanders van
een snocpverbod.
Elk door mij opgenoemde ondcrdeelen der
Volksgczondheid-instellingen zou bij bespre
king wel één artikel of meer vragen. Dot is
echter dc bedoeling niet. Wanneer ik bij dc lezers
dc belangstelling voor het werk von het Groe
ne Kruis nader mocht hebben opgewekt, don
vertrouw ik, dot men ook aon enkele der op
genoemde onderdeden zijne aandacht zal wil
len geven. De verschillende vereenigingen, die
zich speciaal met het opgenoemde onderwerp
bezig houden, zullen gaarne hun verslag doen
toekomen. De meestcn zijn particuliere instel
lingen, die met genoegen zien, dat men be
langstelling voor hun werk toont, ols het kan,
dot die belangstelling gepaard goot met toe
treding als lid der Vereeniging.
Ten slotte mog ik nog wel vermelden, dat
ook de inwerkingtreding der Ongevallenwet,
de Land- cn Tuinbouwongpevallcnwet en Inva
liditeitswet veel bijdraagt dc gezondheid to
dienen.
Al is men het over de voorgeschreven maat
regelen wel niet algemeen eens, toegegeven
zal toch moeten worden, dat die wetten voor
een heel groot deel onzer landgenooten eer.o
ware uitkomst zijn. In mijne vier besprekingen
is wel gebleken, dat overheidsorganen en par
ticuliere vereenigingen in samenwerking veel
goeds tot stand kunnen brengen. Moge dan het
Groene Kruis in heel Nederland, gesteund
door dc Overheid, zijn liefdevol werk in de
komende vijf en twintig jaren met evenveel
succes blijven verrichten I
Amf., 27-8-1925
AD. TER COCK,
Voorzitter Prov. UtT. Ver.
„Het Groene Kruis",
