WIJNHANDEL J. A. SCH01 ERMAN&Zn.
Gewas 1920 RAYMOND MACAU f 1.- f 40.-
Gewas 1920 St. EMIUGfJ f 1.40 f 56,-
in
DAMES- 80 KINDERMANTELS
UTR. STRAAT 17 - Gevestigd 1878 - TELEFOON 145
DAGELIJKS ontvangen wij
RECLAMES.
Priïs 1—3 regels f 1.55. elke regel meer 0.50
BIJZONDER AANBEVOLEN PER FLESEH: PER ANKER:
II
II
Observatorium op den top van den Muottas
IM'irraigl in het Engodin, op Zondag 30 Au
gustus en Woensdag 2 September. Dit filiaal-
observatorium ligt op een hoogte van 2250
meter, van welk hooggelegen punt de be
zoekers het onvergetelijk mooie panorama
van de Zuidoostelijke en Zuidelijke Alpen
konden genieten
Eén vergadering werd Dinsdag g:h*uden in
het Hotel op den Schatzalp, waarbij prof.
Domo en dr. Augström voordrachten hebben
gehouden over hun onderzoekingen.
Dinsdagavond vereenigden de leden der
Commissie zich aan een maaltijd in het Kur-
haus te Davos-Plotz, waarbij ook de burge
meester aanzat.
Na sluiting der vergadering op Woensdag
2 September is van de Commissie door het
huis Gaumont een filmopname gemaakt, welke
hoogstwaarschijnelijk te Amsterdam zal wor
den afgedraaid.
1NTERNATIOANLE HOMOEOPATISCHE
RAAD.
Gister te Rotterdam aange
vangen. Plannen tot Oprich
ting van ccn Internationalen
Bond.
Gistermorgen had onder veel publieke be
langstelling in het Park-Hotel te Rotterdam de
openingsvergadering plaats van den Interna
tional Homoeopathic Council.
Nadat dr. J. N. Voorhoeve, voorzitter der
[Vereeniging van homocopatische .geneeshee-
iren in Nederland, welke verecniging de voor
bereidende maatregelen getroffen had, de zit
ting geopend en de aanwezige afgevaardigden
[welkom geheeten had, droeg hij het presidium
over aan dr. Roy Upharn uit Brooklyn, den
voorzitter von den I. H. C. Deze somde de
hamen der aanwezige officieels afgevaardigden
van Engeland, Vereenigde Staten, Frankrijk,
(Duitschland, Zweden, Zwitserland, Spanje en
Nederland op cn heette hen welkom.
Daarna kreeg dr. Burford, uit Londen het
Woord voor de eigenlijke openingsrede Over
1de noodzakelijkheid von internationale samen
werking in onderzoek vooral wat betreft de
homoeopathische behandeling van kanker cn
andsre ziekten van het moderne leven. Nn
ccn inleiding, waarin hij er vooral op wees,
hoe ieder onderzoek onvermoede mogelijkhe-
den kan openbaren, behandelde hij achtereen
volgens het gewrichts-rheumatisme, de diabe
tes en de organischs zenuwziekten als voor
beelden van ziekten, waarbij gelukkige ge-
vollen van homoeopothische behandeling on
twijfelbaar geconstateerd waren, doch te zeld
zaam om van een systeem te kunnen spreken,
zoolang niet een breed opgevat en nauwkeu
rig onderzoek een betrouwbaren geleidraod
had doen vinden in het doolhof van alle thera
peutische mogelijkheden. Ten slotte stond hij
stil bij den kanker, die zeker geen ziekte van
het moderne leven is, doch in de laotste de
cenniën zioh steeds uitbreidt. Hij juicht de
nieuwe vondsten van zijn landgenootcn toe,
maar toonde met voorbeelden aan, dat niet al
tijd het ontdekken van den verwekker von di
rect nut gebleken was voor het bestrijden van
'een ziekte. Tegenover het veelal uitgesproken
somber oordeel van chirurgen van naam over
de geneeslijkheid von kanker, stelde hij goed
geconstateerde genezingen van kanker door
homoeopatische behandeling door Burnett,
Clarke, Cooper e.o. Ook hier étaan wij dus op
een punt, waar onderzoek onvermoede moge
lijkheden zal kunnen openbaren. In een vijftal
Stellingen vatte hij daarna samen hoe z.i. het
internationaal onderzoek moest wrden geor
ganiseerd, en eindigde in een gloedvolle pero
ratie met het uitspreken van zijn overtuiging
omtrent de bevruchtende werking van een
dergelijke gemeenschappelijk arbeider op het
pogen van enkelingen.
Naar Engelschen trant stelde daarna de voor
zitter'een motie van dank voor aan dr. Bur
ford voor zijn schitterende rede, welke motie
door dr. Tuinzing namens de vergadering on
der het aanbieden van een lauwerkrans aan dr
Burford werd ondersteund en met een harte
lijk applaus door de aanwezigen word aange
nomen, waarna de bijeenkomst werd gesloten.
Pionnen tot Oprichting van een
Int. Bond.
Gisteravond is de tweede zitting van den I.
H. C. te Rotterdam gehouden. Dr. Roy Upham
hield als voorzitter een rede, waarin hij wees
op de noodzakelijkheid van een goede samen
vatting van program en statuten en huishou
delijk reglement. Een commissie werd be
noemd om deze op te stellen, bestaande uit
'dr. Roy Upham (Brooklyn), dr. Rcatby (Lon-
'den), dr. Schmidt (Genève) en dr. Tuinzinj
{Rotterdam).
Hij stelde, verder voor een Int. Homoeopa
thic League op te richten, waartoe elk gediplo
meerd arts kon gekozen worden, die ten min
ste 2 council reünies hnd meegemaakt. Het be
stuur zal hetzelfde kunnen zijn als het comité
van den I. H. C.
Dr. Rcatby meende dat de council daarmede
trad in de rechten van het 5-jaarlijksche con
gres dat weliswaar niet vergaderde in 1916
cn T92T, maar toch eenmaal weer bijeenko
men zal.
Dr. Burford (Londen) meende daarentegen
dat d'e council volkomen competent is. Door de
lange tusschenpoozcn tusschen dc congressen
moet de council nu actief ingrijpen om do
internationale banden vaster aaneen te binden.
Na eenige discussie waaraan ook dr. Tuin
zing deelnam, is de beslissing verdaagd tot een
latere vergadering.
Het bestuur is gemachtigd tot benoeming
in eenige commissie voor het orgoniseeren van
proefnemingen omtrent dc pathogenesis van
nieuwe nog onvoldoend onderzochte genees
middelen, voor onderzoek betreffende de be
handeling van kanker gelijk dr. Burford des
morgens in een rede had voorgesteld en
voor het voorbereiden vah een dergelijke rede
ter gelegenheid van elke jaorlijksche bijeen
komst.
De commissies zijn onmiddellijk met haar
werk begonnen.
NED. CHR GEHEEL ONTHOUDERS-
VEREENIGING.
De 46e algemeen© vergadering tc
Alkmaar.
Onder presidium van prof. dr. J. R. Slotemo-
ker de Bruine is gisteren te Alkmaar de 46e al
gemeene vergadering aangevangen van de Nat.
Christen Geheel Onthoudersvereeniging.
In zijn openingswoord merkte de voorzitter
op, dat in Stockholm op het bekende congres
schier alle kerken der wereld present waren en
als speciaal onderwerp hel alcoholvraagstuk is
behandeld. In Genève waar vele landen en Re-
geeringsafgevaardigden aanwezig waren, is
eveneens over het alcoholvraagstuk gesproken,
't Wordt dus gewichtig geacht. In dat gevoelen
deelen wij.
Hij herdacht het zilveren jubileum van de
Geref. Verecniging voor Drankbestrijding en
van het Uruiehuis te Beekbergen en huldigde
den secretaris, dr. D. v. Krevelen te Lichten
voorde, die 25 jaar lid van het hoofdbestuur is.
Uit het jaarverslag van den secretaris, ds. D.
v. Krevelen, bleek dat de verecniging nu 228
afdeelingen heeft met 11752 leden. Het leden
verlies bedraagt 963.
Het verslag gewaagt van den arbeid der com
missie voor Drankbestrijding in de venen; van
de actie onder de politieambtenaren en onder
de arbeiders der Zuiderzeewerken.
Met de Belgische zusterorganisatie werd na
der contact gezocht.
Uit het jaarverslag van den penningmeester,
ds. J. Henri Ledeboer, te Amsterdam, blijkt, dat
de staat der inkomsten en uitgaven over 1924
een eindcijfer aanwijst van 16,200.
Hierna deden de directeur dc-r verecniging,
ds. A. J. Montijn en de agent, dc heer A. de
Jong, mcdedeeling van hun werk.
In verband met het alsdan te houden „Enkra-
teia"-congres werd besloten de algemeene ver
gadering in 1926 te Amsterdam te houden.
De aftredende hoofdbestuursleden prof. dr. J.
R. Slotemaker de Bruine en Ds. J. Henri Lede
boer werden herkozen en als lid van de com
missie van redactie ds. D. v. Krevelen, terwijl in
de commissie tot Chr. verpleging van dtank-
zuchtigen dr. J. v. Dorp te Gendringen herkozen
en dr. J. v. d. Spek te Den Dolder gekozen
werd.
Om 4 uur werden de afgevaardigden ten
Stadhuize ontvangen, waarna men zioh aan een
gemeensch appel ijken maaltijd vereenigde.
R.K. WELVAARTSCONGRES.
De praecdviscurs.
Op het welvaartcongres, dat de Algemeene
R.K. Wet k gevers ver eeniging op 28 dezer in
Den Haag houdt, zullen als praeadviseurs op
treden de heeren mr. B. J. M. van Spaendonck,
overNcderlandsche handelspolitiek in ver
band met de handelspolitiek von andere lan
den, cn <Tr. L. G. Koitenhorst over: Welvaart-
politiek als probleem van organisatie
BEHOUD VAN NATUURSCHOON.
Een adres van den A. N. W. B.
Het Dagelijksch Bestuur van den A. N. W.
B. heeft aan den minister von Binnenlandscfre
Zaken en Landbouw een adres gezonden, waai-
in het te kennen geeft, met zeer groote be
langstelling kennis te hebben genomen van de
circulaire van 's ministers ambtsvoorganger, in
Juni j.l. gezonden aan de Commissarissen der
Koningin in de verschillende provinciën in zake
het treffen van maatregelen tot het behoud .van
het steeds meer verdwijnend natuurschoon.
Hc-t wordt ten zeerste gewaardeerd, dat in
die circulaire wordt toegezegd, dot met het
Departement van Financiën in overleg zal wor
den getreden omtrent fiscale maatregelen,
welke genomen zouden kunnon worden ten
einde het behoud van natuurschoon voor het
vervolg zooveel mogelijk te verzekeren en ^en
wetsontwerp dienaangaande in uitzicht wordt
gesteld. Toch meent het Dagelijksch Bestuur
dat, gezien de steeds voortschrijdende ontluis
tering van ons land, het thans dringend noodig
is na te gaan, welke bepalingen in de fiscale
wetten tot een zoo groote vernieling van na
tuurschoon en afschaffing van landgoederen
voeren, als thans valt te constateeren cn dan
tot wijziging van die wetten, speciaal met het
dool om bosschcn en natuurschoon te behou
den, ten spoedigste over te gaan.
Het heeft daarom don minister zeer dringend
verzocht in deze met den meesten spoed te
willen ingrijpen.
DE NEDERLANDSCHE
STUKADOORSPATROONSBOND.
De 23e jaarvergadering te
Leiden.
De Ncderlandsche Stukadoorspa'croonsbond
heeft in Zomerzoi'g te Leiden onder voorzit
terschap van den heer J. A. de Moet, uit dën
Haag, zijn 23ste jaarvergadering gehouden,
welke bij de opening door 18 afdeelingen wns
bezocht. De voorzitter memoreerde in zijn
openingswoord het vele zakelijke, dgt in den
bond inv het afgeloopen jaar gedaan is. Het
collectief contract, dat een deel van he: afge
loopen jaar heeft gewerkt, is den bond goed
bekomen. Enkele stakingen zijn tengevolge
daarvan spoedig ofgeloopen. Spr. hoopte, dat
de vei'gadcring zijn sanctie zal geven om even
tueel op dezelfde voorwaarden voor het ko
mende jaar een nieuw collectief contract af
te sluiten.
Hij bracht hierno hulde aan het overleden
eerelid A. von Gflst, die zeer veel voor den
bond heeft gedaan.
Daarna heeft de voorzitter van dc ontvan
gende afdeelimg Leiden, de heer Verhoef, dc
aanwezigen welkom geheotcn. Als plaats waar
in 1926 de jaarvergadering zal worden ge
houden, werd ApeMoorn aangewezen
De heeren E. B. Martens, Haarlem, en Jac.
van Boxel, Vught, werden als eerste penning
meester en commissaris herkozen. In de plaats
van den tweeden voorzitter, den heer W. F.
Abeling, Amsterdam, «die zich niet herkies
baar stelde, werd gekozen de heer J. P. van
Liempt, Utrecht.
Tot icdacteur van het bondsorgaan Ons
Belang werd herbenoemd de "heer D. N. Ver-
does. tot leden vnn de commissie van redactie
voor het bondsorgaan werden herbenoemd dp
heeren J. van Gils te 's-Giovenhage en J. H.
W. Lutje Horms te Alkmoor.
VEREENIGING VAN NEDERLANDSCHE
WERKGEVERS.
De jaarüjksche olgcmecnc verga
dering.
Gister he'eft de Verecniging van Nederland-
sche Werkgevers tc Haarlem haar jaorlijksche
algemeene vergadering gehouden in „De
Kroon". Dc bijeenkomst wns zeer druk bezocht;
omstreeks 150 leden hadden zich aangemeld.
De Voorzitter der Verecniging, de heer Ir. C. F.
Stork, opende de vergadering met een rede,
waarin hij opmerkte, dat in het ofgeloopen jaar
geen slecht werk gedaan. Uit hetgeon in de
laatste maanden op verschillend gebied is ge
béurd, zullen goede resultaten kunnen voort
vloeien. Het ziekteverzekeringsontwerp was ge
lukkig niet overhaast in dc Tweede Kamer be
handeld; men mag hopen, dat met de wenschen
der industrie bij de verdere behandeling dezer
zaak neg rekening zal worden gehouden. In him
wenschen te dien opzichte komen industrieelen
von verschillende richting gelukkig in hoofd
zaak overeen.
Zeer bedenkelijk achtte spreker het concept
ontwerp op de bindendverkloring van collec
tieve contracten, omdat bij de behandeling van
een definitief ontwerp, dat nu wel spoedig zal
volgen, waarschijnlijk politieke cn niet indus
trieel© overwegingen den doorslag zullen geven-
Het lot van de Tarief wet zoo zei spreker
verder is beslist, het gevaarlijke experiment
van ma 're bescherming ten gevel c-e van z.g.
fiscale rechten, wordt genomen. Wat wij bij de
behandeling van dit ontwerp van ontketening
van begeerten hebben gezien baart zorg voor
de toekomst, al mogen wij verwachten, dat de
nieuwe premier tenminste geen verdere stappen
zol doen in dc protectionistische richting, waarin
de groote meerderheid onzer leden nog steeds
een gfroot gevaar, niet alleen voor ons volk,
maar ook voor de ontwikkeling onzer nijverheid
blijven zien.
Wat onze Nederlnndsche industrie betreft is
er gelukkig ia verschillende opzichten eenige
verbeterin ngetreden, al blijft de toestand, van
tol van bedrijven nog zeer onzeker. Onzeker
wegens de groote concurrentie, waaraan onze
nijverheid het hoofd moet bieden, onzeker ook
omdut behalve de strijd naar buiten, die hoe
moeilijk, toch in vele opzichten prikkelend
werkt, veel interne verschillen tusschen werkge
vers en vakorganisatie tot strijd leider» 7ooals
deze thans dikwijls is verscherpt, is hij zeer
nadeelig voor dc ontwikkeling onzer indus-
tricele toestanden en kan hij gevaarlijk wor
den.
De ollerbedenkelijkste industrieele crisis in
het nabije Engeland, ten deele ontstaan door
de overmacht van vakvereenigingen, gaf den
heer Stork aanleiding de vakbeweging en eco
nomische toestanden hier en in Engeland mot
elkaar te vergelijken.
Spreker wees. op het feit, dat er in Groot-
Brittonnië thans ongeveer 1.400.000 werkloo-
zen zijn, die ondersteund worden uit do open
bare kas, door de werkgevers en de werkne
mers en dat tientallen miliiocnen ponden
's jaars aan werkverschaffing worden uitgege
ven.
Voor dezen buitengewoon ongunstigen toe
stand zijn natuurlijk allerlei redenen aan te
voeren. Naast de conjunctuur-omstandigheden
hebben zeker de leiders der bedrijven schuld,
die in vele gevallen verzuimd hebben deze op
hetzelfde peil te brengen, waarop zij in andere
industrieele landen staon cn van andere be
proefde grondbeginselen ook financieel©
zijn afgestapt.
Zeer groote schuld echter treft hier ook zeker
de vakvereeniginsleiding, die in tegenstelling
met wat voor een 30 h 40 jaren van haar ver
standig bereid vc wacht moest worden, door om
juiste tactiek en verkeerd inzicht in toekomstige
mogelijkheden, de arbeidsvoorwaarden heeft
opgedreven, de normale loonen verhoogd, en de
werktijden ondoelmatig verkort.
Vnn dit alles is het gevolg, dat niet alleen de
directe productiekosten gestegen zijn, maar bo
vendien de productie-hoevcelheid per werk-een-
heid is gedaald.
Zoowel onze bedrijfsleiders als onze vakver
enigingen mogen zich aan het afschrikwek
kend voorbeeld van Groot-Brittnnnië spiegelen.
Juist tengevolge van de concurrentie tus
schen de vakvercenigingcn van verschillende
politieke richting is bet, gevaar hier dubbel
groot, dn* men ten behoeve van gcwenscht
oogenbÏÏkkelijk succes de werkelijke belangen
yan nijverheid en werklieden beide in de waag
schaal stelt.
Men begrijpt bijna rwet hoe, bij een dergelijke
malaise als in Engeland sedert joren heerscht,
de noodlottige gevolgen niet nog veel grooter
zijn. Spreker kon dit alleen vet klaren uit den
grooten opgehoopten rijkdom in Gr ool-B rittan-
nic, maar vooral ook uit de groote inkomsten,
die tegenwoordig nog uit het koloniaal bezit
aan het moederland ten goede komen door be
stellingen aan en werkgelegenheid voor zijn in
woners.
Is dit laatste niet m hoogo mate bij ons tc
lande het geval cn moeten wij het niet daaraan
toeschrijven, dat da gevolgen von de malaise
ook voor ons land niet nog veel ongunstiger
zijn dan het geval is?
Wie een bevestigend antwoord op deze vraag
geeft, zal zeker overtuigd zijn van het groote
belang der Indische olie- en mijnbouwnijver-
heids- en cultuurondernemingen voor de toe
komst van ons volk. Met allen eerbied voor
het groote cultureel© werk onzer bestuursamb
tenaren, waarvan zooveel afhangt voor de ver
dere ontwikkeling der bevolking ook in politiek
opzicht, moet, zei spreker, toch niet vergeten
worden, dat van dat werk niets zou komen en
dat het Indische volk tot pou-perisme zou ver
vallen, indien de Westcrsche ondernemers "liet
de welvaartsbronnen wisten non te boren en
tot verdere ontwikkeling te brengen. Daarmede
dienen zij natuurlijk ook hun eigen belang en
dat hïrnncr aandeelhouders. Het is mode bij
velen die misschien wel als aandeelhouders
profiteeren van den arbeid der voorgangers
op dij work af te geven. Maar wie verder ziet
waardeert in de eerste plaats het werk onzer
ondernemers en leiders in Indië om de groote
belangen, die er voor hot Indische volk door dit
werk bevorderd worden. Naar 's sprekers mee
ning zal ook de vereeniging het oog op de
economische ontwikkeling von Indië gericht
moeten houden. Dit zol, zeide hij, vooral een
deel zijn van ons toekomstig programma als
de veel besproken fusie met onze zusterver-
eenigingen, het Centraal Industrieel Verbond
en het Verbond von Ncderlandsche Fabrikan
ten vereenigingen tot stond komt, hetgeen, naar
wij hopen, voor het einde van dit jaar het
geval zal kunnen zijn. De gereorganiseerde
vereeniging zal zich dan niet als de onze alleen
op het gebied van sociale maatregelen en wet
geving, maar ook op economisch en commer
cieel gebied bewegen. Het terrein barer werk
zaamheid wordt dus uitgebreider. Moge zoo
besloot spreker haar invloed met die uitbrei
ding en de vermeerdering van het ledental stij
gen en haar naam even goed blijven ols hij
tot dusverre is geweest.
Jaarverslag.
Het 24ste jaarverslag begint met een herin
nering aan de feestelijke herdenking van het
25-jarig bestaan der vereeniging m de jaar
vergadering te Eindhoven, toen geconstateerd
kon worden, aat thans een 300 leden, tezamen
in dienst hebbende bijna 200,000 arbeiders, bij
de vereeniging zijn aangesloten. 'Aangeteekend
wordt, dat het jaar van buitengewoon gewicht
is geweest wegens dc behandeling van vraag
stukken van zoo ingrijpenden aard als de me
dezeggenschap, de tariefsherziening, de ziekte
en ongevallenverzekering en de onderhandelin
gen om tot grooter eenheid in de organisatie
der Nederlandsche werkgevers te komen. Eon
oogenblik scheen het, dat deze onderhandelin
gen op doodspoor zouden loopen, doch sedert
kort ziet het er naar uit, dat wellicht reeds in
het begin van het volgende verslagjaar aan de
leden voorstellen kunnen worden gedaan, wel
ke ertoe zouden kunnen leiden dat in de plaats
van Centraal Industrieel Verbond, Verbond van
Ncderlandsche Fabrikantenvereervigingcn en
Vereeniging ven Nederlandsche Werkgevers,
een groot Verbond van Nederlandsche Werk
gevers tot stond zal komen.
Het ledental bleef ongeveer hetzelfde.
Het verslag bevat uitvoerige mededeelingcn
over in de afgeloopen twaalf maanden versche
nen wetsontwerpen, hun betcekenis voor de
nijverheid en het optreden der Vereeniging.
Vermeld worden Ongevallenverzekering, Ziek
teverzekering, Invaliditeits- en Ouderdomsver-
zekering, Arbeids- cn VeiKgheidswetgcving.
Na vermelding van de vele andere onderwer
pen, waarmede de Vereeniging zich bezig hield,
besluit mr. Cort van der Linden zijn verslag
met de opmerking, dat dit wellicht het loatste
is, dat van hem in zijn hoedanigheid van se
cretaris der Vereeniging van Nederlandsche
Werkgevers zal uil gaan, daar hoogstwaar
schijnlijk een groot Verbond van Ncderland
sche Werkgevers in de plaats zal treden van
Verbond van Nederlandsche Fabrikantenver-
eenigingen. Centraal Industrieel Verbond en
Vereeniging var. Nederlandsche Werkgevers.
HET GEWESTELIJK PLAN.
Het rapport der commissie.
De Vereeniging van Nederlandsche Gemeen
ten en het Nederlanósch Instituut voor Volks
huisvesting en Stedebouw hadden een gemeen
schappelijke commissie benoemd ter bestudee
ring van het vraagstuk: Het gewestelijk iritbrci-
dmgsplrr., waarin voor de eerstgenoemde ver-,
eeniging zitting hadden de heeren H. de Bor
des, mr. P. Drooglever Fortuyn, mr. G. A.
van Poelje en J. J. i:ma; en voor de tweede
de heeren ir. P. Bakker Schut, H. f. J. Bloe-
mers, prof. ir. M. 'J. Granprc Molière en mr.
D. Huig, terwijl dr. J. P. Fockema Andreae,
voorzitter van de Vereeniging, zoowel als van
de stedebouwkundige af deeling van het Insti
tuut, zich met het presidium belastte.
Hoewel gevraagd was te rapporieeren over
„het Gewestelijk Uitbreidingsplan en met name
een wettelijke regeling daarvan", heeft de com
missie den naam „Gewestelijk Uitbreidings
plan" vervangen door „Gewestelijk Plan" om
geen misverstand te wekken.
Waarom gewestelijke plannen.
Uitgangspunt voor het ontwerpen en hoofd-i
doel bij het tot stand brengen der gewest olijke
plannen is de rationeele ontwikkeling van de
geheele streek binnen de vooraf getrokken
grenzen van het gewest, zegt de commissie' in
een voorafgaande beschouwing over oorzaak
en doel der gewestelijks plannen. Men zal
zich rekenschap geven van de vraag, welke
gebieden voor bebouwing in aanmerking zul
len komen en welke ook in de verre toekomst
onbebouwd zullen moeten blijven, zoodat voor
komen wordt, dat dc verschillende in elkanders
nabijheid gelegen bebouwingscentra zich ont
wikkelen tot één aaneengesloten huizenzee.
Daarnaast zal men de vraag moeten beant
woorden, welke soort bebouwing zei mogen
worden toegelaten op de voor bebouwing aan
te wijzen terreinen, in het bijzonder waar de
woonwijken zullen zijn en u aar de industrie
gevestigd zal moeten worden en de handels
beweging zich zal moeien ontwikkelen. De
beantwoording dezer vragen zal van zelf ge
paard gaan met een bestudeering van de ver
keersproblemen in het betrokken gebied, met
een ontwerp van wegen, spoorwegen, kanalen
enz.
Het doel van het gewestelijk plan moet zijn,
non een bepaalde streek, als eenheid gezien,
een gezonde leekemstige ontwikkeling te ver
zekeren en daarbij rekening te houden met de
belangen van volkshuisvesting en natuur
schoon, handel, bedrijf on verkeerswezen cn
alle andere factoren, welke op die ontwikke
ling von invloed kunnen zijn.
Een beschouwing voor het wegenvraagstuk,
zooals zich dit onder den druk van het steeds
toenemend snelverkeer ontwikkelt, leidt tot de
conclusie, dot een goed ontworpen Rijkswe
genplan verbetering zal moeten brengen in den
toestand van onze hoofdwegen cn dat een ge
westelijk pion dé totstandkoming van een
Rijkswegenplan uitnemend zal kunnen voor
bereiden ej\ de uitvoering daarvan in tempo
doen versnellen.
Een andere omstandigheid, die de urgentie
van gewestelijke plannen naar den voorgrond
brengt, is de vernieling van natuurschoon in
verschillende deelen des lands.
Wel'icht in nog sterkere mate dan doo»-
kappen en sloopen, wordt de natuur geschon
den door bouwen.
De commissie wil geenszins beweren, dat
door het vaststellen van gewestelijke plannen
vernieling van natuurschoon voortaan geheel
zal worden uitgesloten, maar is wel van mee
ning, dat ook het instituut der gewestelijke
plannen, mits goed geregeld en onder behoor
lijke wettelijke sonctie, een machtig middel zal
kunnen zijn om het mooi van ons land voor
verderen ondergang tc behoeden.
Wat het punt Gewestelijk plan en grens
wijziging betreft, schrijft de commissie
Voor het tot stand brengen van een ge
westelijk plan is noodig de vrijwillige of
gedwongen samenwerking van een grooter
of kleiner aantal gemeenten. Door die somen
werking zal veel bereikt kunnen worden, maar
toch zal die ongetwijfeld te kort schieten, wan
neer het geldt het beheer van een complex ge
meenten, welker bebouwde kommen reeds zijn
samengegroeid. Grenswijziging zal in derge
lijke gevallen dus óók noodig blijven, wanneer
gewestelijke plannen opgemaakt worden.
Het gewestelijke plan is een middel 'om langs
geleidelijken weg de staatsrechtelijke organi
satie zich te doen aanpassen bij de feitelijke
verhoudingen. Naar gelang van de omstandig
heden zal de volledige samensmelting van ver
schillende bebouwde kommen er door worden
voorbereid, of zal er door voorkomen worden
dat die centra, welke in het algemeen genomen
economisch zelfstandig blijven, met het oog op
de verzorging van bepaalde belangen, welke
hare krachten te boven goan, moeten worden
geannexeerd.
Het eenig doel van het gewestelijk plan moet
zijn, om de belangen van het gewest als geheel
t© dienen.
Wettelijke regeling noodzakelijk.
De vraag of van vrijwillige samenwerking
voldoende resultaat kan worden verwacht, is
feitelijk al beantwoord door de omstandighe
den, schrijft de commissie. Immers vrijwillige
samenwerking kan ook nu plaats hebben en
wonneer desondanks de behoefte aan geweste
lijke plannen wordt gevoeld, mog men daaruit
afleiden, dat men er uitsluitend met de moge
lijkheid van vrijwillige samenwerking en met
de onvoldoend geregelde somenwerking, welke
de Gemeentewet noemt, niet komt.
'Hieruit moet evenwel niet worden gecon
cludeerd, dot zij in ieder geval in de plaats
van vrijwillige samenwerking, de verplichte
zou wenschen te stellen.
De vraag, of kan worden volstaan met een
herziening van de voorschriften betreffende
samenwerking tusschen gemeentebesturen,
wordt ontkennend beantwoord. Evenmin is hei
provinciaal 'bestuur aangewezen om de regeling
dezer materie ter hand te nemen en er zullen
speciaal voor dit doel nieuwe organen in hel
leven geroepen moeten worden.
Gewestelijke raden,
Indien de Kroon meent, dat er aanleiding
bestaat tot het doen opmaken van een bepaald
gewestelijk plan, zal -het maken van het plan
en de uitvoering daarvan, alsmede de hand
having, dienen opgedragen te worden niet aan
dat algemeen college, maar aan een voor elk
speciaal samen te stellen Gewestelijken Raad,
welks taak en samenstelling bij Kon. besluit
wordt aangegeven.
Het zal in de eerste plaats de taak v^n den
Gewestelijken Raad zijn na te gaan, welke
elementen het gewestelijk plan ::.l moeten be
vatten. Als het plan definitief is opgemaakt en
vastgesteld, zal het aan de goedkeuring van
de Kroon moeten worden onderworpen; het
wordt vooraf openbaar gemaakt en aan belang-
hebbenden dient de gelegenheid te worden ge
geven om daaromtrent hun meening kenbaar
te maken.
Nadat de daarvoor gestelde termijn,, is vér-
loopen, wordt het plan met de ingekomen be
zwaren door den Rood ingezonden aan het
college van advies.
Door de beslissing van de Kroon krijgt het
plan, el dan niet gewijzigd, dezelfde rechts
kracht als aan een gemeentelijk uitbreidings
plan is toegekend.
Het toezicht op de handhaving van het plan
dient te worden opgedragen aan dezelfde auto
riteit, die het vaststelt, derhalve aan den Ge
westelijken Raad
De Gewestelijke Roden zullen, ter verzeke
ring van een behoorlijke uitvoering van ge
westelijke plannen, en ter bescherming van de
daarmede-beoogde belangen, vorordenende be
voegdheid moeten verkrijgen.
Op den duur zal het vermoedelijk onvermij
delijk zijn, dat de Gewestelijke Raad den eigen
dom van gronden verwerft ter uitvoering van
het plan en in verband daarmede ze! ook het
recht om onteigening uit tc lokken, hun niet
kunnen worden onthouden. Evenzoo zal het
denkbaar zijn, dat hij de exploitatie von ver
keersmiddelen, waterleidingen, licht- en kracht-
bedrijven ter hand neemt.
Aard von het plan.
De belangen, welke in elk geval behartigd
zullen moeten worden, zijn
le. het ontwerpen van de intercommunale
land- en waterwegen met inbegrip von spoor-
en tramwegen
2e. aanwijzing van die terreinen, welke niet
als 'bouwterrein mogen worden gebezigd, 'hetzij
met het oog op het behoud van natuurschoon,,
hetzij om andere redenen;
